Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: annos Your search found 1137 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 854-875:854. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] id ex natura rei ad mutuam
conventionem debet relegari; si enim domini interest desertas suas inpopulare, solet ille
neocolono aedificia erigere, semen Frumenti suppeditare, aliquando animalibus etiam illum
providere; non esset proinde justum ut talis Dominus totidem annos immunitatis eidem
concedere debeat, quot ille, qui praeter nudum fundum neo-colono nihil suppeditavit.
Articulus II.
aut si inventum
tale per ipsum ejus exercitium se pandere debet, potest eidem, aut suae, si quam inivit,
societati exclusivum pro ratione utilitatis quae inde in publicum promanabit
privilegium ad aliquot, nunquam tamen ad plures quam 15 annos concedi.
Motivum.
In primo casu meretur favorem publicum, quia per id, quod secretum suum administrationi
publicae detegat, jam securum reddit statum, quod utile ejusmodi inventum non intercidet.
In secundo casu,
sit imitationis, statim illam alii etiam arriperent,
sicque potissimam utilitatis partem inventori praeriperent. Eveniret autem id potissimum in
machinis, quae quo simpliciores, eo utiliores esse solent.
Caeterum terminum exclusivi privilegii ad 15 annos ab imitatione
immunitatum, quas lex utilibus mechanicis jam concessit, statuendum esse Deputatio
existimabat; si ultro extendatur, jam monopolium sapere videtur.
§ 47.
Eadem ratio fit quoad
totum vectigal de novo coordinari, si unum tantum aliumve
articulum particulariter respiciat, horum portoria circumstantiis temporis attemperari
debent. Substantialis in cursu commercii mutatio raro intercedere solet, et tamen a 1775.
usque 1788-um, adeoque intra 13 annos, tria nova vectigalia Germanica edita sunt. Hungaricum
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico commercio officiebant, in suo vigore relicta fuerint, uti id in
Elaborato status actualis
horum portoria circumstantiis temporis attemperari
debent. Substantialis in cursu commercii mutatio raro intercedere solet, et tamen a 1775.
usque 1788-um, adeoque intra 13 annos, tria nova vectigalia Germanica edita sunt. Hungaricum
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico commercio officiebant, in suo vigore relicta fuerint, uti id in
Elaborato status actualis §-pho 54. et 55. demonstrata sunt. Postea intra 4 annos
duo etiam Hungarica nova vectigalia
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico commercio officiebant, in suo vigore relicta fuerint, uti id in
Elaborato status actualis §-pho 54. et 55. demonstrata sunt. Postea intra 4 annos
duo etiam Hungarica nova vectigalia edita sunt, nempe 1784. et 1788; tam frequentes novorum
vectigalium editiones inde evenerunt, quod uno vix edito mox per peculiares ordinationes
tantae intra paucum tempus quoad plurimarum mercium portoria mutationes irrepserint,
suppleatur.
Motiva.
Naula cursum Commercii ita impediunt, ut hujus incrementum ne sperari quidem possit,
donec haec in capitalibus ductibus, praesertim majori numero subsistunt.
Constat quod ante non multos adhuc annos primum capitalem commercii Hungarici
ductum Vienna et Posonio ad littorale quatuor naula impediverint, in Mura,
Dravo, Savo, et Colapi; sed et constat quod
languidus fuerit tempore illo
tariffae vix sustineri possit; si autem haec nimis elevetur,
indubitatum commercii cursui adfert impedimentum. Recens est prioris propositionis exemplum
in ponte Dravano Varasdinensi. Hujus enim administrationem comitatus ejusdem nominis ante
paucos annos susceperat, et licet tam in constructione, quam et in conservatione ejus
subsidio gratuitorum lavoratorum usus sit, tantas tamen insper habuit expensas, ut ad
antevertendam plebis ruinam clementiam Principis implorare coactus sit, quo pontem hunc sub
cameralem
verum
sicut in omnibus aliis artibus et scientiis, ita in hoc quoque instituto pauci admodum, et
hi tarde plerumque eo eluctantur. Si theoriam discendi occasio adsit, et
plures, et hi citius ad majores gradus enitentur.
Ante complures annos exstabat Tergesti nautices cathedra, quae subinde cum
aliqua concernentium institutum hoc librorum et instrumentorum collectione Flumen translata
est. Hic illa paucis tantum annis substitit, intra hoc tamen tempus subsidia Cathedrae
hujus, libri
jacturam faciat.
Concedendo domesticis navibus favori huic non obstat quod paucae adhuc
exoticae merces vel exteris navibus in portus Hungaricos invehantur; cum enim
importatio exotica nonnisi ante octo annos reserata sit, naturale est ut haec cum progressu
temporis suapte accrescat. Deinde favor hic domesticam navigationem eo facilius provehet,
quo pauciores adhuc exterae naves portubus Hungaricis hactenus insueverunt.
Quod exportationem attinet:
hujus animum cuique privato
adimere potuit. Deinde multa adhuc eotum commercium Hungaricum impediebant, quae postea
primum sublata sunt: et ideo nec commercii, nec navigationis spiritus adhuc ita, ut nunc
post auctam notabiliter intra intermedios 30 annos populationem excitatus fuit. Potest
itaque fundate sperari id nunc successurum esse, quod tunc praecox fortasse adhuc fuit
institutum. Forte ad feliciorem ejus successum id ipsum conferet, quod lege publica
stabiliatur. Negari certe non potest complures
potest, in hypothesi
stabiliendarum opiniorum suarum projectum etiam Articuli proponat; quoad spontaneum
autem oblatum, id an majorem sed ad semel tantum dependendam, vel vero
minorem sed per plures annos continuandam summam offerre expediat, uti et summae ipsius
quantitatem generoso Statuum Regni in bonum publicum zelo integram relinquat, adeoque
spontanei oblati nonnisi genericam in proponendo Articulo mentionem injiciat. Deinde tamen
circa ipsam etiam conflandi e
fundet, opinio ejus in secunda objecti hujus parte
recensebitur.
§ 150.
Comitatus Baranyensis pro fundo publico proponit etiam inventos thesauros,
ita ut quidquid probari non poterit, quod ante 32. annos per aliquem reconditum sit, id pro
thesauro habeatur. Hujus una tantum tertia inventori, reliquum Fundo
Publico cedat; occultatores si deprehendantur, praeter restitutionem totius
thesauri, insuper in pecuniaria fundo publico applicanda
videtur. Nisus enim fortunam tentandi plerisque hominibus
adeo naturalis est ut, si iis omnis hunc domi exercendi occasio impediatur, eam in exteris
provinciis quaerant. Necdum vetiti fuere omnes privati fortuiti lusus, et
tamen postrema, quae ante paucos annos Viennae aperta fuit, magna ejusmodi
lotteria ultra centum mille e Regno extraxit. Cum nunc omnes alii privati fortuiti
lusus recenti lege vetiti sunt, ipsius publici interesse videtur ut haec adminus
passionem hanc domi exercendi occasio
Fluviorum, de semitis attractoriis, de
gyrorum transsectione ne cogitabatur quidem. Majoris momenti mercatores aut inventores
utilium institutorum adhuc nulli erant, quibus proemia aut primae decerni
potuissent. Providit tamen Legislatio jam ante septuaginta annos, quod ad excitandam
nationalem industriam publico aliquo in hunc praecise finem convertendo
fundo opus sit, utve ejus conflandi projectum elaboret, Consilio
Locumtenentiali commisit. Verum lex haec, uti in provocato Elaborato, et
primas, pecuniariam pro inventoribus utilium quorumpiam
institutorum remunerationem. Denique anticipanda erga sufficientem cautionem utilibus
exportationis quaestoribus capitalia.
Omnia quidem haec nec ad semel, aut intra exiguos annos perfici, neque sumtus hi quotannis
fieri debebunt. Quodsi tamen hae necessitatum Fundi Commercialis rubricae, cum
tribus, quos supra indicavimus, necessitatum eventualium titulis conferantur,
facile apparebit commercialem, ut
illam in
mercantilem cogere societatem; id autem nec naturae Legislationis, nec nationis dignitati
convenire videtur.
§ 159.
Tertius proponit ut schedae bancales intra 40 annos ad valorem 32 millionum emittantur:
ita tamen, ut pro sustinendo chartarum harum credito praeter fidejussionem Statuum intra
idem tempus realis sedecim millionum cassa confletur; hujus autem sequentem
modalitatem proponit.
1-mo. Singulus
dependatur.
3-tio. Conflata hac summa, emittantur sub fidejussione Statuum schedae bancales ad vires 8
millionum.
4-to. Operatio haec singulo decennio usque ad quartam vicem repetatur.
Et ita futurum statuit, ut singulus nobilis nonnisi per 40 annos proventus unius anni, qua
parte 1000 florenos superant, conferre; in interusurio nonnisi 3 1/2 pro 100 jacturam pati
debeat, et tamen omnibus commercialibus necessitatibus abunde suffectura 32 millionum summa
conflari possit. Detracto enim, quod creditoribus dependi
quotannis pecuniae impendantur, et commercium nonnisi lenta capiet
incrementa, et plebs tarde admodum a gratuitis laboratoribus relevabitur.
§ 161.
Quare Deputatio haec et id: an ad semel dependendum, vel vero per aliquot annos
continuandum oblatum facere expediat, et summae in utrumque casum quantitatem sublimiori
Inclytorum Statuum et Ordinum judicio, cognito in bonum publicum zelo, et innato genti
Hungarae generosi animi ductui, ultro submittit: in casum tamen illum, quo oblatum semel
difficiliorem redderet eorum
directionem, et ideo hi minori cum exactitudine peragerentur; quod summum est, cum summa,
v.gr. 4 millionum, si ad semel expendatur, nonnisi labor, qui valori hujus
summae aequivalet, perfici potest; si eadem elocetur, intra 32 annos cum eadem summa opus 12
milliones valiturum peragetur. Cum proinde necessitates commerciales non ita comparatae
sint, ut aut omnes simul, aut intra breve tempus expleri debeant, expedit ut ea, quae ex
oblato conflabitur, summa mox explicanda modalitate ad
nonnisi raro et per longiora intervalla evenire soleat, cassa totam illam summam,
pro qua hactenus schedas erogavit, lucri faciet.
Vel denique in optimo casu schedae hae non tantum per decem, intra quos ex iis 4 milliones
conflabuntur, sed per plures etiam annos facilem cursum retinebunt. Et tunc Cassa
Commercialis, calculatis ut supra ejus fundis, intra decennium septem milliones erogare
poterit, et adhuc pro subsequis annis, donec schedae hae decurrerint, annuus medii millionis
fundus eidem ita remanebit, ut intra 30
annos facilem cursum retinebunt. Et tunc Cassa
Commercialis, calculatis ut supra ejus fundis, intra decennium septem milliones erogare
poterit, et adhuc pro subsequis annis, donec schedae hae decurrerint, annuus medii millionis
fundus eidem ita remanebit, ut intra 30 annos 17 milliones in usus commerciales impendi
possint. Quo adminiculo, si pecuniae rite, ut supponere oportet, dispensentur, commercium
Hungaricum ad notabilem perfectionis gradum perduci potest.
5. Fundus hic convenit dignitati legislationis; nullam enim
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.