Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: patria Your search found 656 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 429-442:429. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] Neven Jovanović revizija, indeksiranje
insuper desiderium detinebat. Nec ipse diu nos est moratus; post paucula
enim affuit, quidve interim a nobis actum foret, rogavit.
Cum Pretus: "Magna", inquit, "me inter et Tharabalsum res in sermonem venit, dum tractatam a
te materiam scrutaremur; ne cuncta referam, de patria politica sermo incidit: quam semel
nostro in consessu tractari Tharabalsus admodum exoptavit. Ego vero paratus sum
id oneris assumere bona vestra venia si vobis quoque id cordi esse intelligam."
Omnes assensimus, Tharabalsus
neque de aliis artificibus, quorum infinita sunt genera
(quamquam nos penuriam potius, nescio an non popularium nostrorum aliqua negligentia, hoc
quoque in genere patimur) – de his, inquam, omnibus non disseremus. At nec de
iis quidem qui in patria educati et patrios mores amplexi populari aura abrepti sunt. Ducat
illos trahatque in praeceps suus error, nobis negotii nihil facessant; ipsis prima litterarum
elementa didicisse mox compotationibus aut servitiis etiam quandoque foedis, et ad honores et
ad vitam optime
stratum sit, haec sugillatur: mille eius defectus primum privatos
inter audias, mox apud principem quoque similibus non abstinetur. Hinc inprompti erga virtutem
gentilium animi ac, ut ut adsit, tegere satius videtur. Inde acerba aliorum in gentem
dominatio, ipsis honor nullus, patria ipsa in exterorum manus iam iam concessit: suavia tamen
haec et, ut invidiam expleas, praetereuntur; misero gentis fato quae prona iam in exitium,
quid sit, quod illam eo impellat, discriminis, plane ignorat. Periimus profecto, cives,
periimus, ni dii et nos meliora: at
normam, ut
nobis prorsus incongruam et horum potissimum temporum rationi minime accommodatam,
praetereamus; posteriorem, quae sua ad tempus consilia dirigit, persequamur.
Cuius quidem similiter duplex est modus: nam vel ita vivendum est ut cuncta ceteroquin
patria retineas, in congressibus tantum rarum et, ubi adfueris, severum te praestes; aut ita
consilia sunt instituenda ut in omnibus omnino, quoad suscepta te vitae ratio permittit, sis
popularis. Multae utriusque difficultates, medium coniectu
detrimentum, et cum homine rem mihi esse nunquam sim immemor.
Ad uxorem iam filiosque, quia praestantissimam familiae partem, postremo transeamus. Fuerit
id multum rationibus eius, qui populariter vivere constituerit, accommodatum si non inferiorem
nec aliunde nisi e patria aut ad summum Ungaria ducat. At ego multos aetatis nostrae claros
viros secus fecisse memoria teneo nec ultra in hoc quam murmur populare offendisse; quorum si
quis vestigia vellet aemulari ne illi quidem amplius quidquam posset evenire. Itaque si
eiusmodi inde commodum
quidquam posset evenire. Itaque si
eiusmodi inde commodum sive ad rei familiaris augmentum, sive etiam ad vitae tranquillitatem
consecuturum se intelligat, quod popularis illius odii detrimento longe superius sit, non
ausim ego eiusmodi factum improbare.
Iam patria eam lingua quantocius imbuere et ad cuncta popularia conformare quod expediat,
nemo est qui non videt; nam id universim in uxore aeque atque se ipso cavendum
est ne quid novitatis appareat neve sermonibus causas detur. Itaque suis eam
casu, sed universim omnibus in rebus suaserim velut facillimum vitandae
popularis invidiae excolendaeque Croatiae modum.
Quo in genere id praetermittere haud possum, quin admoneam eos qui extera imbuti disciplina
prae ceteris rationi concedunt ut, quoniam nostram in patria iuventutem excolere desperatum
est, in id vi omni conatuque incumbant quo plurimos civium ad relegandos studiorum causa in
exteras regiones liberos suos persuadeant. Durum id equidem et periculis expensisque,
depravandi praeterea occasionibus infame; at melius reputanti
sensus tam mihi quam et excelso consilio locumtenentiali
explicati me excitarunt, erexerunt, confirmarunt. Ab eo inde tempore iam meus etiam animus
communi laetitiae patere coepit; sensus tamen hic tenuis tantum umbra fuit gaudii illius quod
hodie persentisco dum me liberum in patria iam libera re ipsa constitui, dum meam singulique
civis proprietatem, ut nunc res sunt, salvam esse, dum denique me in medio inclitae
universitatis versari eoque potissimum fine versari sentio, ut communibus
provideamus consiliis qua
in eum gratitudinem
contestemur. Illius laboribus eam, qua modo nitet, faciem Universitas Viennensis accepit, ille
ea artium scientiarumque jecit fundamenta, ut solidior doctrina liberaliumque artium perfectio
jam in plerasque etiam provincias sit propagata, illius conatibus Patria haec… sed hanc nobis
fata felicitatem inviderunt. Et tamen si unquam litterae in regionibus nostris ad aliquem
provectae fuerint perfectionis gradum, si nos quempiam in erudita Europa locum sumus
occupaturi, id totum assiduis Svitenii laboribus, quibus benignas
sunt, ampla omnino praemia, parati servantur sumptus pro suscipiendis doctis
peregrinationibus, ad artium et scientiarum Academiam iam elonginquo respicitur. A labore,
diligentia, conatuque vestro et totius Hungariae professorum pendebit seriusne aut citius
communis haec patria insigni hoc instituto illustretur. Haec oro vos saepius vobiscum
reputate, ego opus ipsum aggredior."
7. Hoc cum dixisset habita praevie cum ordinario loci concertatione Reverendissimum Dominum
Stephanum Sinko in locum vita functi Domini
conventione.
Motiva.
Hujus etiam intuitu, observatis praecitati Articuli cautelis, eadem
nativorum quae exterorum ratio habenda esse videtur. Caeterum nec
Articulus 103. 1723-tii nec ulla alia lex Patria de singularibus ejusmodi seu
per extraneos seu per nativos factis inpopulationibus quidpiam disponit. Et
ideo varius etiam eatenus in regno usus viget. In Dominiis Cameralibus ejusmodi neo-colonis
quandoque sex etiam annorum immunitas,
et
ideo omnes hactenus de cultura diversorum productorum, licet vernaculis linguis vulgati,
libelli exiguum effectum produxerunt. Nec sufficit ut unum tantum aliudve
individuum in Comitatu utilem ejusmodi manipulationem teneat. Quo Patria reale inde
emolumentum capere possit, debet illa in vulgus propagari. Id autem non secus, quam per
gradualem illam subinstructionem praestari potest.
Unicum est quod salutari huic scopo obverti solet, nimirum quod Plebs sumtibus ejusmodi
in aliis etiam
studiis usu venit, si dispositio illa efficaciter observata fuerit, ut obtenta de insigni
in hoc studio profectu naturalique ad objectum hoc propensione testimonia, pro merito, ad
obtinendas meliores parochias deserviant; erit hoc satis incitamenti, ut Patria complures
utiles ejusmodi pastores intra non multum tempus numeret.
Caeterum nec studium hoc, nec practicum ejusdem exercitium statui ecclesiastico
adversatur; imo spectatis genuinis Christianismi principiis eidem admodum homogeneum
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.