Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: per Your search found 20279 occurrences
First 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1801-1900:1801. Gundulić, Fran... . Baptistinus, versio electronica [Paragraph | Section] curabat) selectos ex amicis eos qui liberalius secum egissent: credulioresque cognouisset ad caenam uocauit: ibique suo accersito dispensatore: ceteris uero famulis remotis mentem simulans quam erga eos haberet: uelle patefacere dixit se per dies aliquot quoad petrus reuertatur decreuisse quas sibi calabrorum dux pararet insidias supositiciis litteris ostensis uitandi si posset causa discedere (litteras enim ducis ad nostrum quendam ciuem
1802. Gundulić, Fran... . Baptistinus, versio electronica [Paragraph | Section] audierat: aegresque se ferre saepius ostenderat credentes de spe decidisse uiderentur. Nec ullus eorum est ausus de rebus suis quid esset eum interrogare. Sed quae a petro didicerant domum postea reuersi pleno ore per compita praedicabant. Petrum milatum quo esset missus ignorasse: famulo quippe quem secum duxerat se famulum potius fuisse. Is namque ullo de rebus domini sermone cum petro in itinere habito constantinopolim ueniens ad imperatoris
1803. Gundulić, Fran... . Baptistinus, versio electronica [Paragraph | Section] ambigentes cum duobus circiter milibus asprium pecuniae illorum famulo dederunt: quibus acceptis petrum ut quam primum reuerterentur hortatus est: eique se domini rerum administratores prius conuenire uelle arguenti pecunias uti quas per litteras sibi dandas illis significasset accipiat: ait istis nihil opus esse eo quod negocium maius executi forent: nec expectandi eos quando nundum aduenisset tempus esse. Cum igitur interim petrus a multis eorum qui in litteris erant
1804. Gundulić, Fran... . Baptistinus, versio electronica [Paragraph | Section] nauis cum nostris ac florentinis mercatoribus nonnullis ex piceno rediit: qui aperte dicerent eum (ut in ethruria audierant) antonium esse quendam monegliam nuncupatum: nebulonem dolosissimum effectum: cum Baptistini illius fregosi per aliquot ante anos fuisset stipendiarius: qui uir gestarum rerum gloria summus franchorum maximo apud regem in honore haberetur: Eundem uero antoninum senis nuperime quod uolateranum inter agrum senensemque pileum
1805. Gundulić, Fran... . Baptistinus, versio electronica [Paragraph | Section] libros poetarum uates egregie reuoluo: haud paruam animo meo sensibus eorum perscrutatis admirationem concipio. Non enim fabellarum (uti rudi narantur) (uulgo) festiuitate permoueor: sed institutis illis ac sapientibus documentis: que per inuolucra nobis cum ornatus lepore traduntur afficior. Quemadmodum ex multis ellegantissimisque illorum figmentis latissime patet: Quale illud est quo semiferos ac truces homines a cultis distingunt ac segregant: fingunt et enim eos
1806. Selimbrić, Šimun. Vitum Ruschium laudat, versio... [Paragraph | Section] iam iam lapsura ruinam,
1807. Nimira Rabljanin,... . Epigramma ad lectorem Politicon... [Paragraph | Section] Neven Jovanović
Prvi unos.
Početna verzija. Blago modernizirano u odnosu na izvornik.
philosopho excellentissimo praeceptori suo s. p. d.
Cum omnis philosophandi scientia in rationalem, moralem, naturalemque partem sit distributa, quantum hactenus tu in dialectica, quantum in physica, et in sacra etiam theologia legendo disputandoque tum Romae, tum alibi per cuncta fere
scientia in rationalem, moralem, naturalemque partem sit distributa, quantum hactenus tu in dialectica, quantum in physica, et in sacra etiam theologia legendo disputandoque tum Romae, tum alibi per cuncta fere
tum Romae, tum alibi per cuncta fere
videbatur epistola. Domum ergo, hoc est ad nos ipsos redeamus. Ego igitur, qui tuo hortatu in imprimendo hoc praeclaro opere librariis prefui, quamvis studiose caverim ne quid in componendis caracteribus aberrarent, pauca tamen haec fuerunt perperam expressa, quae hic in sequenti pagina annotare institui ad legentium commoditatem. Siqua vero alia erunt (erunt autem, nisi fallor, non multa) sedulus lector facile ea per se deprehendet.
possent. Tutus in Bossina degit, in vado est, quocumque vadit. Copiosus non minus viris quam omnibus bellorum remigiis, quo lubet graditur, vastat agros, arbores ferro prosternit, domos oppidaque evertit, pecus, quotum est, abigit. Captivos sub iugo ducit, spoliat, cruciat, acriter exterminat, per montes, per saxa pedibus et corpore nudos agit, vel funibus vel equorum caudis impia turba semivivos trahit. Matronas fusis crinibus, natorum sanguine conspersas, plagis deturpatas, genis laceratas, gemitus, ululatus et singultus frustra mittentes, auxilium vel solamen ab aliquo incassum
Tutus in Bossina degit, in vado est, quocumque vadit. Copiosus non minus viris quam omnibus bellorum remigiis, quo lubet graditur, vastat agros, arbores ferro prosternit, domos oppidaque evertit, pecus, quotum est, abigit. Captivos sub iugo ducit, spoliat, cruciat, acriter exterminat, per montes, per saxa pedibus et corpore nudos agit, vel funibus vel equorum caudis impia turba semivivos trahit. Matronas fusis crinibus, natorum sanguine conspersas, plagis deturpatas, genis laceratas, gemitus, ululatus et singultus frustra mittentes, auxilium vel solamen ab aliquo incassum rogantes, ut
mens enim simul et membra corporis pietate potiusque timore cadunt, tamen ut debitę servitutis erga Sanctitatem Vestram expendam officium, cuius nominis obsequentissimum et deditissimum semper mancipium fui, ut et vicebano Croatię ceterisque nobilibus Sclavonię curiosius morem geram, qui pridie per litteras et nuncios me uno ore et omnes exoratum rediderunt, quod ad Sanctitatem Vestram scribere debeam seriatim, tam de miseria peremptorum, quam etiam de periculis superstitum, in quibus die noctuque versantur. Omnia enim ipsis pręsentem intentant mortem, cunctique iam desperata salute,
Corbavię, Modrusię et Lichę provinciarum milites, omnes pene delecti viri egregiique propugnatores: cucurrit et plebs pedestris lęta gestiensque, quibus omnibus una mens fuit, amor omnibus idem: aut reportare de tyranno triumphum aut ipsam pro fide Christi oppetere necem sanctamque cupiunt per vulnera mortem seu vivere credant sive extrema pati. Erant fere XV milia pugnatorum, cum quibus omnibus infoelix bannus operiebatur hostem letabundus, quasi certus de victoria nescius fati sortisque futurę. Turchia vero pręsentiens insidias, timens exercitum christianorum, tam viris tam armis
prostratos, nam ni vellet, non fieret, scio, peccata filiorum non passus est longius procedere sed plagis emendavit, quos curę habuit Pater indulgentissimus.
Ceciderunt ergo fortes Israel, mortui sunt, qui fortes stabant in atriis, quibus vigilantibus hostis non ita tutus vagabatur per provincias, non ergo Saul aut reliqui famosi illi deplorandi sunt amplius. Cum satis superque iam super eis lamentatum sit, verumtamen ecce nobis novus supervenit luctus, quia delecti comites, barrones, ciliarcę, centuriones, omni laude omnique decore et preconio digni, carnis tributum naturę
cupere pro Christi nomine mortem obire, alios quoque hortatur concaptivos, ut secum lęti tormenta et letum subeant accepturi premia sempiterna hisque dictis salutiferis moerentia pectora mulcet: qua de re foelix potius quam infoelix bannus non immerito dici debet.
Restant et quam plurima per cruentissimum hostem sevissime perpetrata: quę si numerare vellem dies et calamus me deficeret. Non mihi si linguę centum sint oraque centum, ferrea vox, omnes scelerum comprehendere formas. Taceo, quot provincias vel ferro vel vulcano devastaverit. Taceo infinitum numerum tam nunc, quam
vel vulcano devastaverit. Taceo infinitum numerum tam nunc, quam aliis temporibus nostris captivorum. Pretereo pręgnantium pignora ex inciso ventre matrum detracta extinctaque, quotiens mamellas inciderit Turcus impius sanguinemque parentum pro lacte lactentibus porrexerit, quotiens arreptos per pedes infantulos capite saxis colisit matresque cervice natorum potaverit. Quot captivos abscisismanibus, evulsis oculis, auribus amputatis ad propria remisit! O crudele genus! Dii, talem terris avertite pestem! O rabiem inauditam! O Turchia, nimio nequior! O facinus intollerabile!
consulendum est in medium et miseris succurendum rebus. Nam nisi in manu forti hęc bellua pestifera refrenetur reprimaturque, actum erit de his provinciis. Nescio tamen, quid fiet de reliquis. Sanctitas vestra bene novit, cum proximus ardet paries, quod vicinus expectet.
Patet aditus per medios Croatię, Sclavonię Pannonięque exitus, qua
tutos cursus et recursus posthac habere poterit ad Italiam, nam nec
fluminum nec montium obiectu magnopere impedietur, et inter Ungariam,
Illiriam et Liburniam medio tutissimus ibit, ad dexteram divertere vel
ad sinistram non audebit, sed
hactenus Croati et Sclavoni protexerunt: hęc ipsa est,
ut brevibus agam, et periculo et detrimento rei publicę christianę
poterit esse. Insperata enim accidunt magis sępe quam quę speres: ac
etiam ipsę reliquię peribunt oppido, ita eis ad malum malę res plurimę
se agglutinant, ut et per nuntios ab his dominis missos plane
intelliget Sanctitas Vestra, nisi Dominus in cęlis et Sanctitas vestra
in terris, cuius vices benemerito gerit, optatam miseris poscentibus
prestiterit opem.
sancto et celitus lapso diademate coronavit et de
hoc optatum nuncium littere celsitudinis tue reipublice nostre attulere, Rachusa
(Nova Epidaurus ab eruditis nuncupata, civitas nostra, imo tua,
invictissime princeps, nedum per epistulam magnitudinem gaudii sui tanta pro re
merito conceptam, verum eciam per nos legatos voluit exprimere, mandavit
insuper, uti eam post graciarum accionem ob tua in nos maxima beneficia tuo
arbitratui expositam offeramus
tue reipublice nostre attulere, Rachusa
(Nova Epidaurus ab eruditis nuncupata, civitas nostra, imo tua,
invictissime princeps, nedum per epistulam magnitudinem gaudii sui tanta pro re
merito conceptam, verum eciam per nos legatos voluit exprimere, mandavit
insuper, uti eam post graciarum accionem ob tua in nos maxima beneficia tuo
arbitratui expositam offeramus pedibusque tue magestatis commendemus.
Nemo igitur mirari debeat, si
inmensitas exsuperet, in quo tamen
exprimendo ingrata erit, si non et ipsa colletetur oracio. Gaudet profecto mirum
in modum respublica nostra, eminentissime rex, et vultus illos priores, situ et
squalore per minas ac metus inimicorum infectos inmutavit magnosque sibi tutande
libertatis assumpsit spiritus et sub operculis nominis tui invictissimi
constituta, armatos hostes ipsa eciam inermis parvifecit et cunctas inimicorum
vires spernit.
temporis deseret et ingenioli mei
mediocritas nimio pondere depressa succumbet. Quas qui iam dudum amplecti velit,
mentem sibi a Deo inmortali exoret, que tantam
molem sustinebit, optare eciam vitam per secula debet et innumerabiles evi dies
et quantos tu mereris annos. Illud vero affirmo has esse, que te supra omnem
regiam dignitatem extollunt, que imperii maiestatem sub se vident, que regie
claritati alium longe maiorem adiiciunt
invicem colluctantes et tonitrua ignibus
micancia calcat, sic tuus ille animus omni furore adversoque motu depulso liber
emersit et victor tandem magnitudine sua fruitur. Nam cum videres regni tui
sublimitatem infestatam ab hostibus, per asperrima hiemalis tempestatis frigora
et inter oppositas continuasque nives imbresque tantos, quantos Pleiades,
nimbosa celorum sidera, solent effundere,
paciens eciam ultra fidem laboris et viarum
Teuthonibusque gloriosam victoriam retulerit! Pretereatur eciam P.
Scipionis Affricani de victa Carthagine triumphalis in urbem ingressus
incredibili omnium gencium spectaculo! Nec consecretur eternitati Lucius Emilius
Paulus victo per se Macedonum rege, Philippi filio, et a se in triumpho ducto!
Nec magnus Pompeyus, quem leta Roma sepcies lauro ob victoriam redimitum
salutavit neque demum divus Augustus tris triumphos in urbem reversus agens
imposito fine bellis
morem
gerant.
Sed iterum ad nos gradus proferremus, preclarissime princeps, finem dicendi
facturi, ne te rebus christianis prospicientem longiori oracione detineamus, cum
presertim nullius oracionis laude indigeas per te ipsum et laudabilis et gloria
plenus et hec temporis angustia non parum nobis auferat de multitudine virtutum
tuarum. Maximum itaque hoc tempore beneficium in nos contulisti,
munificentissime princeps, cum ad nos pedestres copias
affectu gestum est, ut appareret non alienam rem, sed propriam (sicuti est) a tua sublimitate curari. Si pluribus eciam nos
indigere cognovisses, persuasum habemus et te plura fuisse daturum, veluti per
litteras celsitudinis tue ingenue nobis confessum est te in nulla re nobis
unquam defuturum, quam vel honori vel usui nostro conducturam deprehenderes. Pro
hiis igitur beneficiis et promissis tuis maximis atque inmortalibus habemus
et cupit patronum et mirum in modum exposcit, que si tibi
placuerit, non poterit amplius in summa arce posita vel inimica acie oppugnari.
Gaudebit profecto e tuo sinu Socratico missa fieri peregrina et diversarum
gencium incola. Si per te vitam capiet, tibi debebit et tanquam in tuo penu
nutrita durabit nec unquam in senium verget. quis enim te doccior,
quis in sacris studiis sublimior, quis in omni
vite colore (ut omittam
statim sese in undas proiecit quo celerius ad illum, cuius incredibili amore tenebatur,
perueniret.
Reputans igitur ipse mecum penas Redemptoris nostri et
crucem illam sanctissimam tota mentis contemplatione percurrens temperare mihi
quidem non potui. Videbam enim Saluatorem nostrum per mare illud rubrum inter
mortiferas tempestates trophea salutifere passionis sue gestantem eiusque fretus
bonitate his fluctibus et huic pelago committere me non dubitaui. Neque enim diffido,
que ipsius in omnes est benignitas, quin mihi hodie sicut quondam Apostolo suo opem
in medio mari
Neque enim, quod mea uel plurimum interest, insignis hec hodierne
Concionis materia aut uerborum ornatu aut sententiarum splendore aliquo indiget, sed
pura et simplici enarratione contenta nudam duntaxat uocem sine arte, sine industria
requirere uidetur. Que tantum habet ipsa grauitatis per se, tantum pietatis, ut
neque meam, que prorsus nulla est, neque cuiusque ad commouendos uestros animos
eloquentiam desideret. Quis enim eam rem imperturbatus audiat quam olim et
disfracti lapides luxerunt, et nunc quidem hec ipsa (ut mihi uidetur) edes
atque hi, quos cernimus,
ut nulla harmonia concinnior, nulla
concinnitas suauior, nulla suauitas gratior, salubrior, utiliora ut inueniri aut
effici potuisse uideatur; et hec temere ac fortuito subsistere quisquam sane mentis
contenderit, hec sine dei prouidentia ita esse ab initio disposita crediderit? An
uero per ipsum immortalem deum nobis, qui hoc sumus uili corpusculo inclusi, artem,
consilium, rationem, intellectum et prouidendi multa et gubernandi prope infinita
et quedam etiam de nouo quasi creandi concedemus, illi uero
hoc ipsum
homines opulenti et diuitiis affluentes facile (ut mihi quidem uidetur) si modo
uoluerint consequi possunt. Nam diuitie (ut
in
timore et sollicitudine (id enim agonia significat) erat namque Saluator noster in
maxima perturbatione: summaque affectuum sollicitudine: ut sic assumptam
humanitatem manifestissimo indicio demonstraret: Atque (ut
et afflictionem sensitiue partis attinet non que ad
rationem et certam animi uoluntatem: ideoque mox addit: Verum tamen non mea uoluntas
fiat pater: sed tua. Atque hoc ipsum
pene infinitas uexationes adduxissent ad se cognita eius innocentia
instare admodum cepit uti a morte absolueretur optioneque plebi proposita de eo:
deque
qui possedit et fecit et creauit te, nonne
ipse deus tuus est qui tibi mari in medio siccum iter aperuit, in quo tibi salus,
inimicis fuit interitus? qui te annis quadraginta in deserto cibauit manna, qui te in
argento et auro eduxit et non erat in tribubus tuis infirmus; qui te umbra nubis per
diem desuper tegebat; qui tibi aquarum fluuios de petra, qui auium multitudinem de
celo emisit? quid dicam bella orationibus gesta? quid hostium mortes per femine
manus factas? quid uictorias sola dei inuocatione quesitas? Illud autem quomodo
narrabo quod Egyptum aqua pro uobis
te annis quadraginta in deserto cibauit manna, qui te in
argento et auro eduxit et non erat in tribubus tuis infirmus; qui te umbra nubis per
diem desuper tegebat; qui tibi aquarum fluuios de petra, qui auium multitudinem de
celo emisit? quid dicam bella orationibus gesta? quid hostium mortes per femine
manus factas? quid uictorias sola dei inuocatione quesitas? Illud autem quomodo
narrabo quod Egyptum aqua pro uobis pugnante, rana, cyniphe, musca, peste,
ulcere, grandine, locusta, nocte, primogenitorumque interitu strauistis, quod muros
Hierico in uoce tubarum psalmorumque
eius: tenebrosa aqua in nubibus aeris. Sed
addit postea: Pre fulgore eius nubes transierunt . Quia aqua illa que in
nubibus latebat uidelicet Christiane legis mysteria que in ueteri testamento
latebant in aperto post Christi aduentum refulserunt. ita quoad ab omnibus non iam
per enigmata et obscuras similitudines sed manifeste ac simpliciter et doceri
possent et percipi. Emisit enim ex nubibus illis aquarum fontes Saluator: ut
fluminis impetus letificaret ciuitatem suam: cuius saluberrimo potu nulli homines:
nulla toto orbe regio esset expers. In omnem enim
Optimi dei penas pro sua queque conditione deplorare: ut plane
tunc diceres pietatem: que humanitatis propria est ab hominibus sese in muta corpora
transtulisse. Tota namque terre ipsius moles late contremuit. et lapides terrifico
quodam et inaudito prodigii genere scissi sunt. Sed et Sol per tres horas, quod
fieri tunc secundum rationes Mathematicas non poterat,
adest orbitatis solatium
Johannes: Miseram me: hunc ergo suscipiam: hunc pro te retinebo fili? hominem
Miseram me: hunc ergo suscipiam: hunc pro te retinebo fili? hominem
queso
te charissime fili per uiscera misericordie tue. per eternum parentem tuum: cur
miserrimam matrem in tot angustiis non adiuuas? Cur tormenta hec uel morte subita
non tollis? An uero clementissime aures tue: que cunctis hominibus patent mihi uni
precluduntur? O uos omnes qui transitis per uiam attendite et uidete si est dolor
sicut dolor meus. Nonne hec uerba omnes comprehendunt calamitates? Non
uidemini nunc uobis uniuersos audire miseros? Quis tam fuit tempore illo durus et
ferreus: quis tam inhumanus preter impios iudeos. preter sceleratos iudeos. preter
dolorem. tantam hanc calamitatem pio aliquo
affectu prosequeretur? Cui igitur comparabo te uel cui assimilabo te filia
Hierusalem: cui exequabo te: et consolabor te uirgo filia Sion. magna est enim uelut
mare contritio tua. quis medebitur tui. plauserunt super te manibus omnes
transeuntes per uiam. sibilauerunt et mouerunt capita sua super filiam hierusalem
plorans plorauit in nocte et lachryme eius in maxillis eius. O si alicui ex nobis
atque utinam mihi tante huic rei, tanto huic spectaculo adesse
contigisset, cum deus mulieri, cum Rex ancille, cum maritus sponse, cum pater
uestra ostentat. Dicam igitur fauentibus uobis pro
communi omnium salute illam ipsam crucem: illa ipsa uulnera corde: et pia animi
contemplatione percurrens.
Oro atque obsecro te generis humani redemptor: dei atque
hominum mediator: gloria: lumen: spes et salus nostra: per quem facta sunt omnia: et
sine quo factum est nihil: qui nos captiuitate tua liberasti: uinculis absoluisti:
liuore curasti: uulneribus sanasti: sanguine abluisti: sordibus mundasti: cruce
saluasti: infamia et dolore et morte ad gloriam: ad uoluptatem: ad uitam reduxisti:
qui ascendens
pietate: que exuperat omnem sensum:
custodias, foueas, conserues, protegasque. Respice quesumus domine in faciem Christi
tui: dirige quesumus illum secundum clementiam tuam: Da ei quesumus uerbo et exemplo
quibus preest proficere: ut ad uitam una cum commisso sibi grege perueniat
sempiternam: per dominum nostrum Jesum Christum filium tuum dilectissimum: qui tecum
uiuit et regnat per infinita secula Amen.
quesumus domine in faciem Christi
tui: dirige quesumus illum secundum clementiam tuam: Da ei quesumus uerbo et exemplo
quibus preest proficere: ut ad uitam una cum commisso sibi grege perueniat
sempiternam: per dominum nostrum Jesum Christum filium tuum dilectissimum: qui tecum
uiuit et regnat per infinita secula Amen.
Donati Ciualelli in Palladii Fusci Commentarios Endecasyllabon.
uir! Alexii
cęlestibus habitaculis cum Deo uiuere minime dubitat. Ita fit, ut et illic
inter angelos beati et hic inter nos magni pręclarique habeantur. His arę
templaque dicata sunt, horum ubique imagines errectę, horum acta dictaque ab
omnibus per orbem prędicantur, ab omnibus extolluntur, horum ossa in terra
honorantur, in cęlo animę exultant, horum non sine multo mentis stupore tum
uetera tum noua narrantur miracula utpote omnem naturę uim atque modum
supergressa. Nam
disserendisue a me erratum deprehenderis, oro, tuę
incudi redde, tuam limam adhibe et castigando poliendoque effice, ut munusculum
hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex acceptatore
dignum esse uideatur. Per te publicum recipiat, per te in aliorum manus
uenire ne formidet, per te neque in circo consistere neque in medium prodire
theatrum quicquam dubitet. Nullos liuoris morsus, nullum sibilum uerebitur, si
prius plausum meruerit tuum. Et
deprehenderis, oro, tuę
incudi redde, tuam limam adhibe et castigando poliendoque effice, ut munusculum
hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex acceptatore
dignum esse uideatur. Per te publicum recipiat, per te in aliorum manus
uenire ne formidet, per te neque in circo consistere neque in medium prodire
theatrum quicquam dubitet. Nullos liuoris morsus, nullum sibilum uerebitur, si
prius plausum meruerit tuum. Et quis enim reprehendere opus
limam adhibe et castigando poliendoque effice, ut munusculum
hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex acceptatore
dignum esse uideatur. Per te publicum recipiat, per te in aliorum manus
uenire ne formidet, per te neque in circo consistere neque in medium prodire
theatrum quicquam dubitet. Nullos liuoris morsus, nullum sibilum uerebitur, si
prius plausum meruerit tuum. Et quis enim reprehendere opus audebit, cui tu
summam manum imposueris,
quietis ęternę fructum capiamus.
Vale!
diuitias possident possederuntue, eas uel erogare uel iam erogasse
pro tui nominis amore minus grauari possint.
DE INSTITVTIONE BENE VIVENDI PER EXEMPLA SANCTORVM / LIBER I
Caput I / DE TERRENIS BONIS CONTEMNENDIS PROPTER CHRISTVM
Iam primum, ut, a quibus Ecclesię Christianę iacta sunt fundamenta, ab his
et
dignissimum, quod, dum uicinus quidam urgente in scelus inopia,
prostitutis trium natarum corporibus uictum sibi quęrere decreuisset, ille
accedens domui eius nocte intempesta, ut elemosina in occulto fieret, tantum
auri per fenestram iniecit, ut et inde uirgines honeste locarentur et pater
ipse in spem sustentandi se non iniquam simul deueniret. Nicolao uero,
quoniam bona sua prudenter dispensauerat, ecclesiastica
credita sunt
non expectauit, sed, ut erat nudus, discedens in
solitudine sibi cęllam constituit. Deinde illis uita defunctis, cum ad
capiendum tantarum opum patrimonium uocaretur, tanti illud fecit, ut loco
pedem non efferret. Porro per procuratorem ita egit, nequid sibi reliquum
foret, sed rebus diuenditis pecunia omnis mendicantium turbę uiduisque et
pupillis diuideretur. Igitur diuitias, et cum non haberet, contempsit, et
cum haberet, ne respexit
quod ultro offerebatur, uel inuitus suscipere aliquando
cogeretur, clam inde profugit atque ad ripam Alzei fluminis in agro Pontini
constructo paruo humilique tugurio solitarius habitauit. I nunc, uana et
stulta mortalitas, per cędes et parricidia quęre tibi dominatum, quem
sanctissimi uiri tam uili habuerunt, ut alter deponere uellet, alter
recusaret accipere!
In hoc sanctitatis genere foeminę quoque ęternę sibi laudis locum uendicant,
census ecclesię suppeditare potuit,
necessaria ministrauit et ministrando effecit, ut in monasteriis monachorum
cresceret numerus, in solitudine degentibus incommoda solitudinis minus grauia forent, per Syriam dispersis et in Synai * corr.
ex Syna
usque habitantibus Roma non ita multum abesse, ut abest, uideretur.
Ad eundem etiam, dum adhuc abbatis officio fungeretur, uenisse quendam atque
procacitate sic offend
potuit, ut non miseretur, neque monasterii sui tenuitate sic
deterreri, ut petenti aliquid non tribueret, dignissimus iudicatus est, cui
uineę Dei manu plantatę et mundi per Christum saluati cura regimenque
committeretur.
Non dissimile benignę liberalitatis exemplum de Ioanne, Alexandrino
patriarcha, ab his, qui uitam eius conscripsere, memoratur. Nam (ut aiunt)
cum
beato Iob iure suo dicere poterat: Foris non mansit
peregrinus; ostium meum uiatori patuit.
Gregorius uero pontifex non solum facilem ad se aditum concessit peregre
aduenientibus, sed etiam per fora et compita passim quęsitos inuitauit.
Insuper discumbentibus interdum ipsemet ministrauit. Qua humilitate meruit
aliquando conuiuam habere Christum. Semel enim inter ministrandum, dum se
paulisper auertisset,
et externum ac peregrinum esse putant, donec
compulsum secum manere et secum recumbere in fractione pani agnouerunt eum.
Sic igitur hospitalitatis officium ad agnitionem Dei nos adducit, ut, quem
nunc in ęnigmate et per speculum uidemus, post hęc facie ad faciem, et
sicuti est, uidere ualeamus.
Iccirco Paulus apostolus Hebreis pręcipiens ait: Charitas fraternitatis
maneat in uobis, et hospitalitatem nolite obliuisci! Per hanc
et per speculum uidemus, post hęc facie ad faciem, et
sicuti est, uidere ualeamus.
Iccirco Paulus apostolus Hebreis pręcipiens ait: Charitas fraternitatis
maneat in uobis, et hospitalitatem nolite obliuisci! Per hanc enim
placuerunt quidam angelis hospitio receptis. Et Dominus ad
Discipulos: Qui recipit uos, me recipit; et qui me recipit, recipit eum,
qui me misit. Qui recipit prophetam in nomine prophetę, mercedem
cum illo officii uice exercebat,
seruus seruo factus, ut Christo se seruire probaret, non mundo. Miles erat,
necdum baptizatus, sed tantum catechumenus, et iam perfectionis uitam
ingressus Spiritus Sancti sententiam sequebatur per Salomonem in Prouerbiis prolatam: Melius est humiliari cum mitibus quam
diuidere spolia cum superbis.
Alexius quoque, Euphemiani, consularis uiri, filius, spreta
profluuio laborantem ipsa in suis ulnis ad
exonerandam aluum, etiam noctu consurgens, pluries portauit.
Ibidem mulieris leprosę curam habens omnia illi libenter pręstitit
officioseque ministrauit, quę ipsa per infirmitatem non poterat. Post hęc
non est passa se ab ancillis uocari dominam, sed sororem, et eis aliquo de
industria emissis ipsarum interim munus usurpabat uasa lauando, coquinam
parando, pauimenta uerrendo, utensilia
induit et se Eugenium
uocari fecit. Tandem ob animi sapientiam morumque integritatem in abbatem
electa hoc primum a fratribus exegit, ut, quanuis dignitate pręstaret,
permitterent tamen se interdum officia obire infimorum, ne per ocium
insolesceret, pręsertim in illo prępositurę honore constituta. Impetrata
igitur uenia aquam portauit, ligna concidit, pauimenta euerrit, cęllulam
sibi omnium despectissimam elegit. Denique, quo feruore concita
uastę solitudinis secessum quęritans, ut hominum
effugeret conspectum. Sed qui diuinitus eligebatur, latere non potuit. Cum
enim fratres in Aegyptum usque illum quęsitum profecti essent et asellus,
quem secum habebant, per desertum fugiens ad speluncam ipsius substitisset,
eo insecuti, dum asellum comprehendunt, monachum, quem uix inuenire
sperauerant, conspiciunt. Quare lęti gratantesque, simul ipsum, ut secum
redeat, hortantur. Igitur, cum
indignum, officii ignarum, solicitationum labori imparem.
Verum obedientię pressus iugo, flens tandem regendi monasterii munus
suscepit. Et quia ex humilitate sibi prorsus diffidebat, a Domino meruit
adiuuari atque ita, ut ei per angelum suum pręcepta institutionesque
dirigeret. Quibus ille fratres sibi commissos instruendo, in omni
sanctitatis genere facile reddebat perfectos. O uere igitur beatus homo,
quem tu erudieris, Domine, et de lege tua
nunc igitur Christi apostoli, ut magis
confundantur, qui ne ueterum quidem sanctorum parsimoniam imitari student,
luxurię potius cupiditatibusque dediti, nomen atque professionem clericorum
habentes, non uitam. Quos per Malachiam arguit Dominus dicens: Quis est
in uobis, qui claudat ostia, et incendat altare meum gratuito? Non est
mihi uoluntas in uobis, dicit Dominus exercituum, et munus non suscipiam
de manu uestra.
quid Simon passi
sint? Quorum alter accepit precium, alter obtulit, ut ille uenderet gratiam
Spiritus Sancti, hic mercaretur. Cumque Orion flens diceret: Accipe et da
pauperibus, respondit: Tu melius potes tua distribuere, qui per urbes
ambulas et nosti pauperes. Ego, qui mea reliqui, cur aliena appetam? Multis
nomen pauperum occasio auaritię est, misericordia uero artem non habet. Nemo
melius erogat, quam qui nihil sibi reseruat. Tristi autem et in
eorum
esset Dominus. Vę ergo uobis (ut Amos propheta ait) qui opulenti
estis in Syon, et confiditis in monte Samarię, optimates, capita
populorum, ingredientes pompatice domum Israhel! Talibus et per
Ezechielem comminatur Dominus dicens: Vę pastoribus
Israhel, qui pascebant semetipsos! Nonne greges a pastoribus pascuntur?
Lac comedebatis, et lanis operiebamini, et, quod crassum erat,
habitare coepit; intantum, ut, cum centum et
tredecim uixisset annos, nusquam inde decesserit, hominem nunquam uiderit,
pręterquam die uitę supremo Antonium, a quo et humatus fuit. Palmę primo
fructibus nutritus est, deinde per annos sexaginta dimidiati panis
fragmentum singulis diebus comedit coruo alite homini ministrante. Neque
aliud quam aquam bibit. Indumento de palmarum foliis contexto nuditatem
operuit. Hoc tenore uitę in Dei seruitio
reddidit, cum centum et quinque uixisset annos, miraculis ac
uirtutibus clarus.
Non alienum uidetur de hoc Antonii habitaculo uerba Hieronymi apponere in
Hilarionis abbatis uita sic dicentis: Saxeus et sublimis mons per mille
circiter passus ad radices suas aquas exprimit, quarum alias harenę ebibunt,
alię ad inferiora delapsę paulatim riuum efficiunt, super quem ex utraque
ripa palmę innumerabiles multum loco et amoenitatis et commodi
ad
irrigandum hortulum multo sudore fabricatus est; istum sarculum ad fodiendam
terram plurimis annis habuit. Iacebat in stratu eius Hilarion et quasi
calens adhuc cubile deosculabatur. Erat autem cęllula non plus mensurę per
quadrum tenens, quam homo dormiens extendi poterat. Pręterea in sublimi
montis uertice, quasi per cochleam ascendentibus, et ardue ualde, duę
eiusdem mensurę cęllulę uisebantur, in quibus uenientium frequentiam et
annis habuit. Iacebat in stratu eius Hilarion et quasi
calens adhuc cubile deosculabatur. Erat autem cęllula non plus mensurę per
quadrum tenens, quam homo dormiens extendi poterat. Pręterea in sublimi
montis uertice, quasi per cochleam ascendentibus, et ardue ualde, duę
eiusdem mensurę cęllulę uisebantur, in quibus uenientium frequentiam et
discipulorum suorum contubernium fugiens moratus est. Verum hęc in uiuo
excisę saxo ostia tantum
ferens, cum quibusdam monachis ad patriam rediit. Et postquam defunctis
parentibus omnem hęreditatem partim fratribus, partim pauperibus
distribuisset, solitudinem, quę in septimo milliario a Maioma, Gazę emporio,
per littus euntibus Aegyptum ad leuam flectitur, ingressus est. Sacco tantum
membra coopertus et pelliceum habens ependyten, quem beatus Antonius
proficiscenti dederat, sagumque rusticum uasta et terribili eremo fruebatur,
in ea Thebaidis
eremo, quę adiacet oppido Lyco. Spelunca eius in pręrupti montis uertice,
ascensu difficili adituque obstructo erat, ita ut nemo ad cum ingressus sit
a quadragesimo usque ad nonagesimum ętatis suę annum. Per fenestram
uenientibus pręcepta salutis dabat eisque extrinsecus, ubi commode
requiescerent, hospitiolum fecerat. Ipse intus solus (si tamen solus dici
potest, cum quo Deus est) morabatur, finem expectans uitę, ut uitam,
Domino consecraret, quindecim annos
natus eremum adiit, in finibus Hermopolis apud Thebaidem. Quadragesimo
secessionis suę anno propius urbem redire diuinitus iussus discipulos
congregauit. lam enim dignum se fecerat, per quem et cęteri immortalitatis
pręmia consequerentur.
Helias monachus in finibus ciuitatis Antinoi * corr. ex Athineos
(quę quondam Thebaidis metropolis fuit) annos septuaginta in
consecutus est, ut hęc agere uellet, beatiorem, ut
posset! Non immerito igitur post hęc angelum Domini aduenisse dicunt,
hulcera eius tactu curasse, labia sapientię spiritalis perfudisse et, ut
deinceps cęteros fratres per eremum uisitando instituere ac docere pergeret,
simul iussisse. Dignus quippe magisterio iudicatus est, cuius uel solus
conspectus potuit esse non paruum hortamentum aspera quęque
pro Christo subeundi atque
ab eis sermonem dixit se facturum, si modo, quicquid pręciperet, seruare
uellent. Sponsione autem facta: Pręcipio, inquit, ut, ubicunque Arsenium
morari audieritis, illuc ne accedatis. Alia quoque die, cum ab eodem
pontifice per nuncium, ut sibi adeundi copiam concederet, solicitaretur: Si
ueneris, ait, et quod petis concedam et loco cedam. Itaque Theophilus
mutauit aditionis propositum, ne ille longius discedendo mutaret habitaculi
locum. Grata
discipulos aliquot secum adunauit
multisque pręterea miraculis nobilitatus atque inter sanctos habitus. Nunc
spacia metitur paradisi, qui tam anguste habitauit in terris.
Fuisse etiam quoddam monachorum genus legimus, qui per diuersa solitudinum
loca errantes ac uagi, sedibus semper incertis, ne ab hominibus conueniri
possent, peregrinabantur. Hos, quia procul secedebant,
anachoretas appellatos; alios ex illis pane et sale ad deserta secum
extenuauit ieiuniis, uexauit uigiliis,
fatigauit laboribus, solicitauit assiduitate orationum, deuenustauit
nuditate, oppressit inopia. Sic penitus immutatam post quadragesimum
conuersionis suę annum Zosimas abbas (dum forte per desertum illud solus
incederet) uidit deprehenditque orantem procul a terra subleuari, trans
flumen euntem super aquas siccis uestigiis ambulare. Ad tantam perfectionem
eremi cultrix deuenit, tam disperdita urbium
dormiamus sicut cęteri, sed uigilemus et
sobrii simus!
Beatum Hilarionem Hieronymus refert super nuda humo stratuque iunceo ad
mortem cubitasse. Sciebat enim eos, qui exquisitioribus culcitris per luxum
utuntur, prophetę uerbis deuoueri, dum ait: Vę uobis, qui dormitis in
lectis eburneis, et lasciuitis in stratis uestris! Pastumio quoque,
quandiu in eremo moratus est, nudum atque interdum sparsis ex
te in nocte, sed et spiritu meo in pręcordiis meis de mane uigilabo ad
te.
Honophrio uero neque tectum ullum neque certus quietis locus fuit. Ibi somnus
erat, ubi per desertum uaganti nox occurrisset. Sed et ipsa quoque nox
peruigilio magis quam dormitione peragebatur, ut illud seruaret a Propheta
dictum: In noctibus extollite ma nus uestras in sancta, et benedicite
Dominum!
et in nudis tabulis, sicut
uestitus erat, sese collocauit. Iamque delibutis leni sopore membris
quiescebat, cum stramenta, quę eiecerat, igni succensa iacentem
excitauerunt. Illico exurgens ac trepidans, cum cęllę exitum, per quem
effugeret, fumo omnia inuoluente non inuenisset, ad orationem se uertit. Mox
flammę uis illa omnis extincta fumusque consumptus illęsum reliquerunt. Et
impletum est in eo illud Prophetę dictum: Probasti cor meum,
cum honestius, sacco.
Petrus quoque eiusdem ordinis et sanctitatis uir dum etiam ipse interdiu
prędicando excubat et noctu deprecando, psallendo legendoque
uigilat, ad martyrii usque palmam peruenit. Et quia per omnia sanctorum
apostolorum uitam expresserat, ad eorum prouectus est et gloriam.
Bernardinus uero nec ideo illis, mea quidem sententia, minor, quia de
collegio Minorum fuit. Etiam antequam religionem profiteretur,
mollia lectuli strata non
habuit, sed super durissimam humum in stragulis cilicinis quiescebat, si
tamen illa quies dicenda est, quę iugibus pene orationibus dies noctesque
iungebat, illud implens de psalterio: Lauabo per singulas noctes lectum
meum; lachrymis meis stratum meum rigabo.
Idem autor Asellę uirginis sanctitatem efferens laudibus ait: Unius cęllulę
clausa angustiis, latitudine paradisi
crimen ut commissum dolebant, dormitio ipsa multo plus
solicitudinis attulerit quam quietis, semper uerentibus, ne quam eiusmodi
somnotinam speciem menti obuersari contingat. Pręter hęc autem Euphrasia,
cum quicquam tale per quietem passa fuisset, biduanis triduanisque ieiuniis
sese macerabat, ut in cinere iacens, etiam cum obdormiuisset, cibos potius
quam abominationes somniaret.
Non tamen minori curę Othilię uirgini uigilias fuisse
onus sibiipsi quam
aliis, quibus pręerat, uirginibus imponere. Super ursi autem pelle cubans
magisque uigilię quam somno indulgens, conculcauit ursum illum, quem Dauid
typum gerens Christi scribitur interfecisse, et de quo per Hieremiam
dicitur: Vrsus insidians factus est mihi. Lapidem uero capiti
supponens placuit lapidi illi, qui factus est in caput anguli, qui fecit
utraque unum. Cui nunc inseparabiliter iuncta et ipsum, quocunque
exoptatis mercedem. Pręparate lampades uestras, ut, cum Sponsi aduentum
media nocte repente irruens
clamor nunciauerit, promptum uobis sit obuiam illi procedere, cum illo ad
nuptias introire, per illum supernę cęlestisque celebritatis gaudiis
perpetuo frui. At contra cauete maxime et enitimini, nequando in illam
fatuarum uirginum sortem concedatis, quę ueniente Sponso dormitauerunt
et dormierunt
concubitu iam septem extulerat uiros, cum hoc
postremo diu feliciter uixit.
Post hęc quaque et pater a cęcitate et filius ab internicione liberati, ut
pro beneficio gratias agerent, uterque in faciem se prosternentes per horas
tres benedixerunt Deum. Et cum exurrexissent (ut ait Scriptura) narrauerunt
omnia mirabilia eius, ut scias, peractis etiam precibus a laudibus Creatoris
non esse cessandum. Pręterea orationes eorum coram Deo ab
erat.
Par obsecrandi cura Sisinium, Elpidii abbatis discipulum, commendat. Qui cum
annos septem sub illius institutionibus fuisset conuersatus, tandem
discedens et in quodam satis grandi lapideo monumento se occludens, per
triennium semper rectus orasse dicitur neque interim aut sedisse aut
iacuisse aut inde pedem extulisse. Quid prius mirer, nescio, anguste
habitantem, an immobiliter stantem, an continenter orantem. Cuncta quidem
abbatem (sicuti alibi iam diximus) hunc morem habuisse satis
constat, ut unoquoque sabbati die submissis genibus a uespere usque mane
orationem protelaret, facie semper ad orientem uersa, illum adorans
orientem, de quo per prophetam dicitur: Ecce uir, Oriens nomen eius.
Sed nequando (ut usu uenire solet) inter orandum sopore correpti dimidiatas
relinquamus preces, Stephani, presbyteri Constantinopolitani, exemplum nos
petere tamen
adhuc ne cesses. Ideo dare differt Dominus, ut perseueranter instanti
cumulatius tribuat.
Martham *corr. ex Martha
centies per diem et centies per noctem submittere genua solitam
ferunt, dum illum supra cęlos regnantem adorat, quem in terris morantem
suscepisse hospitio beneficii loco habuit, non iam minus in supplicando
solicita quam olim fuerat
adhuc ne cesses. Ideo dare differt Dominus, ut perseueranter instanti
cumulatius tribuat.
Martham *corr. ex Martha
centies per diem et centies per noctem submittere genua solitam
ferunt, dum illum supra cęlos regnantem adorat, quem in terris morantem
suscepisse hospitio beneficii loco habuit, non iam minus in supplicando
solicita quam olim fuerat in ministrando.
Dei ueri immensam expauescendamque potentiam contra
pręuaricatores, qui eo relicto Belzebub, deum Acharon, adorabant,
ostenderet. Post hęc Iordanem transiturus, comitante se Heliseo, palio
percussit flumen, et diuisis aquis per siccum aluei tramitem ambo ad ripam
ulteriorem peruenere. Eodemque rursum palio Heliseus, cum solus
reuerteretur, eandem expertus est uirtutem. Quod si tanta uis in prophetę
palio erat, quanto maior in oratione eius? Qua
Denique urbem egressus gladium non
eduxit nec pugnam iniit, et hostes mutuis inter se uulneribus ante eum
conciderunt. Iudeorumque tunc labor non in uincendo, sed in spoliando fuit,
cum predam prope moenia iacentem uix per triduum prę magnitudine auferre
quiuerint.
Iudę quoque Machabei orationes magis quam arma de hostibus triumpharunt. Sępe
enim peracta prece solius dei auxilio fretus ad bellum egrediens parua manu
apparens, eadem benignitate uotis precibusque eorum semper fauit et,
quicquid petierant, indulsit.
Ammonis, Aegyptii abbatis, oratio immanem atque terribilem draconem, et qui
iumenta hominesque enecaret, per medium crepare compulit puerumque pestifero
ilius afflatu interemptum suscitauit, alteri uitam, alteri mortem dedit.
Quoniam, qui nocet, morte dignus est, cui nocetur, miseratione.
Rophilus quoque Popiliensis et
Selimbrić, Šimun (m. 1496) [1490], Vitum Ruschium laudat, versio electronica (), 70 versus, verborum 554, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen] [word count] [selimbricsvit].
Nimira Rabljanin, Martin (floruit 1494) [1492], Epigramma ad lectorem Politicon Aristotelis, versio electronica (), 6 versus, verborum 69, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epigramma] [word count] [nimiramepigr].
Nimira Rabljanin, Martin (floruit 1494) [1492], Epistula Ludovico Valentiae Ferrariensi (1492), versio electronica (), verborum 988, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [nimiramepist].
Divnić, Juraj (1450?-1530) [1493], Epistula ad Alexandrum VI Georgii Difnici Dalmatae episcopi Nonensis, versio electronica (), Verborum 2068, Ed. Olga Perić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [difnicgepistalexvi].
Gučetić, Ivan (1451-1502) [1493], Panegyris Wladislao Hungarie et Boemie regi, principi invictissimo dicta, versio electronica (), Verborum 743, Ed. Fialová, Andelă Hejnic, Josef [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [gotiusipanegyris].
Nimira Rabljanin, Martin (floruit 1494) [1494], Sermo de passione Domini, versio electronica (), Verborum 7331, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [nimiramsermo].
Civalelli, Donat (floruit 1496) [1496], In Palladii Fusci Commentarios Endecasyllabon et In laudem Antonii Grimani epigramma, versio electronica (), 10 versus, verborum 60, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - hendecasyllabi] [word count] [civaldendecasyll].
Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.