Your search found 30289 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 24517-25056:

indigeant ad quaeque vel difficiliora intelligenda explicationibus. Utrique Volumini tam illi, quod cum adnotationibus Boscovichianis, quam huic alteri, quod sine iisdem nunc prodit, in fine adjunctus est Dialogus Christophori Stay de Poesi Didascalica, quo in perscribendo ad hoc maxime Fratris opus ille animum intenderat. Hic praeterea subjiciendum est Benevolo Lectori, ne ex Titulo Philosophiae Recentioris in animum inducat; his in libris

humanitate detractum. Ain vero? Pergin tu Musas, omnino ut sapiant, adigere? miror equidem illas tantopere morigeras esse factas, atque a risu, ac joco, ad tantam severitatem traductas. Sed opportune actum est a te, qui leniore primi de Cartesiana Philosophia operis argumento, quo facilius obsequi vellent, cum semel induxeris, freno velut jam recepto, quocumque libuerit, impellis, ac moves. Quapropter tibi ego plurimum, ac fere aeque mihimetipsi gratulor. Nosti enim

et exornari numeris res a te agnoverim, atque ipso splendore, ac varietate carminis in claritate, ac luce collocari, idque ut confirmarem, pluribus e locis repetere exempla possem, tamen ne gratiae aliquid tribuere videar, nihil quidem de te ipse amplius, at de universo potius hoc scribendi genere ea dicam, quae sentio. Ac primum hoc facile concesserim Musas profecto delicatioris cujusdam esse fastidii atque offensionis, ut solemnes quasdam disciplinae formulas

res a te agnoverim, atque ipso splendore, ac varietate carminis in claritate, ac luce collocari, idque ut confirmarem, pluribus e locis repetere exempla possem, tamen ne gratiae aliquid tribuere videar, nihil quidem de te ipse amplius, at de universo potius hoc scribendi genere ea dicam, quae sentio. Ac primum hoc facile concesserim Musas profecto delicatioris cujusdam esse fastidii atque offensionis, ut solemnes quasdam disciplinae formulas respuant; quis enim ferat, ut in

in carminum artificiis suus est rebus quibusque cultus, nec qui levioribus studiis aptus esse possit lepos, atque urbanitas, idem etiam severioribus doctrinis rite adjungatur. Atque idcirco varia dicendi genera sunt a Poetis instituta, ut de majoribus rebus locupletior sit oratio, atque ornatior, de tenuioribus autem pressior, ac subtilior. Hinc res publice gestas, bellique varios casus epico versu illustrare illos, ac distinguere videmus: cum autem instituere nos, ac

qui levioribus studiis aptus esse possit lepos, atque urbanitas, idem etiam severioribus doctrinis rite adjungatur. Atque idcirco varia dicendi genera sunt a Poetis instituta, ut de majoribus rebus locupletior sit oratio, atque ornatior, de tenuioribus autem pressior, ac subtilior. Hinc res publice gestas, bellique varios casus epico versu illustrare illos, ac distinguere videmus: cum autem instituere nos, ac docere velint, venustum quidem servant, at candidum, et

servant, at candidum, et moderatum loquendi genus; atque in hac eadem tenuiori instituendi ratione cum in faciliore argumento versantur, nonne alium sibi proponunt, quem sequantur, modum, alium, cum in obscuriore? neque enim quo pacto de rebus rusticis, ac de agrorum cultu dicunt, eodem etiam difficiliores Philosophiae partes pertractare possint. At dolemus profecto multa atque eximia tradendae carminibus Philosophiae exempla, sive hominum, sive temporum injuria

et moderatum loquendi genus; atque in hac eadem tenuiori instituendi ratione cum in faciliore argumento versantur, nonne alium sibi proponunt, quem sequantur, modum, alium, cum in obscuriore? neque enim quo pacto de rebus rusticis, ac de agrorum cultu dicunt, eodem etiam difficiliores Philosophiae partes pertractare possint. At dolemus profecto multa atque eximia tradendae carminibus Philosophiae exempla, sive hominum, sive temporum injuria periisse; unum tantummodo

plurimum, tum vehementer se cupere ait, ut Poetarum studia magis, quam hactenus fieri soleret, ad utilitatem convertantur. Sapienter ille quidem; sed fortasse rationi philosophandi suae lenocinabatur. Nos quidem tantum doctissimi viri de illustranda Philosophiae genere seligendo veritatis ipsius, atque omnium consensu, quam tacito unius suffragio moveamur. An erat nobis diu ambigendum, quem potissimum sequeremur, cum Newtoni unius summam laudem, atque eorum, quae ab

Philosophiae excolendae operam hactenus dederunt: uberiorem sane rerum pulcherrimarum scientiam haberemus. Nam si aliquando cognitus hic fuit optimus philosophandi usus, saepe tamen, ac diu intermissus fuit, aut omnino neglectus. Baconem de Verulamio doctrinarum omnium ducem, ac magistrum hujusmodi artis, atque ineundae viae demonstratorem quidem fuisse scimus, minime tamen hanc laudem rerum etiam inventarum gloria cumulasse. Eundem investigandi modum Galileus,

declararit. Qua quidem in re, illud nobis praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui

gratior; domesticam enim quandam laudem continere videtur. Vale. ARGUMENTUM / LIBRI PRIMI. Totius operis de natura rerum argumentum proponit Auctor, mundique Conditorem, et moderatorem Deum invocat: orat pro incolumitate Silvii Cardinalis Valentii, cui haec nuncupat; tum eundem alloquens ait, se philosophiae inhaesurum Newtoni,

ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales efformare; illas vero acquiri vel per sensus, vel per reflexionem ad vers. 318. Tum agit de conjunctione mentis cum corpore, de libertate hominis, de sufficienti Leibnitii ratione, quam refellit. A vers. 379 nos animae, praeter paucas proprietates, innumerabiles alias, naturamque ipsam, cui

nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales efformare; illas vero acquiri vel per sensus, vel per reflexionem ad vers. 318. Tum agit de conjunctione mentis cum corpore, de libertate hominis, de sufficienti Leibnitii ratione, quam refellit. A vers. 379 nos animae, praeter paucas proprietates, innumerabiles alias, naturamque ipsam, cui innitantur, nescire affirmat, item et

distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales efformare; illas vero acquiri vel per sensus, vel per reflexionem ad vers. 318. Tum agit de conjunctione mentis cum corpore, de libertate hominis, de sufficienti Leibnitii ratione, quam refellit. A vers. 379 nos animae, praeter paucas proprietates, innumerabiles alias, naturamque ipsam, cui innitantur, nescire affirmat, item et corporis; sensus

a nobis cognosci, quae hic enumerantur. Ad vers. 548. Quamvis corporis naturam cognoscere non possimus, investigationem tamen earum proprietatum nobis non ommitendum. Tum a vers. 607. de tempore, et spatio agit: utrumque dividit in absolutum et relativum: primo spatium absolutum considerat, deinde tempus absolutum, tum spatium relativum, postremo tempus item relativum. A vers. 783 ad motum transit, pariter

exponit hujusmodi vires statum immutantes, quae et agentes vocantur, dividit, ac metitur, ad versum 1515. Tum virium, ac motuum compositionem aggreditur tam directam, quam obliquam, ac eorundem resolutionem. Porro a vers. 1690 de viribus centralibus agit, per quas descripta curva linea jacet semper in eodem plano, quod transit per rectam, per quam corpus projicitur, et per centrum virium; et fiunt areae, seu sectores illius curvae

praefert, et quia in posterum futurum sit, conjicit. A vers. 108 actioni contrariam semper, et aequalem esse reactionem demonstrat inductione ad vers. 208. Nulla re melius hanc legem evinci ait, quam collisione corporum, de qua hic agit: primo distinguit tria corporum genera, dura, mollia, et elastica. Nullum corpus perfecte aut durum, aut molle, aut elasticum existit. Tum quid debeat accidere in collisione corporum perfecte mollium, quid in

vel velocitatum, quibus percurruntur ad v. 981. Si corpus sursum projiciatur, ejus motus continuo retardari debet, et spatia percursa usque ad finem sunt item,ut quadrata temporum, vel celeritatum. Hic occasionem arripit de viribus vivis agendi, quas multi post Leibnizium putant proportionales esse massae corporis in velocitatis quadratum ductae, multi contra negant, aestimantque massa, et velocitate simplici conjunctim. Litem hanc penitus

omnes conficiuntur ad vers. 1978. Jam ipsum tempus metitur, quo per exiguum arcum fit descensus, et probat esse tempus descensus hujusmodi ad tempus descensus per chordam, ut est quadrans circumferentiae ad diametrum, quod de majoribus arcubus verum non est, in quibus discrimen istud minuitur, ad vers. 2041. Demum impares esse versus, imo et ipsam prope Veterum Geometriam, ad haec determinanda, et analysi infinitorum opus esse, ait, quam in

934; eam revera esse in omnibus materiae particulis aequalem probat ex eo, quod corpora omnia in medio non resistente aeque velociter descendant, ad vers. 1089. Haec tamen aequalitas in aere ob ejus resistentiam turbatur, ubi de fluidorum disserit resistentia, quae pendet a superficie corporis, ab ejus celeritate, a fluidi densitate, et tenacitate: sed difficile est tot causarum effectus accurate definire. Corpora per fluidum translata, quo

sunt, hoc minus retardantur, a vers. 1172. Cur lapis in aqua citissime fundum petat, idem in pulverem comminutus vix longo tempore descendat, ad vers. 1222. Nunc resistentiam medii ob ipsius medii gravitatem considerat, ubi de gravitate specifica breviter agendi occasionem arripit, attingitque quaestionem de corporis figura, utrum ea ad innatationem quidquam conferre possit, an sola partium fluidi tenacitas in causa sit. Tum a vers. 1336. redit ad

idem in pulverem comminutus vix longo tempore descendat, ad vers. 1222. Nunc resistentiam medii ob ipsius medii gravitatem considerat, ubi de gravitate specifica breviter agendi occasionem arripit, attingitque quaestionem de corporis figura, utrum ea ad innatationem quidquam conferre possit, an sola partium fluidi tenacitas in causa sit. Tum a vers. 1336. redit ad corpora inaequaliter per aerem descendentia, et inde massas, et densitates

a funium resistentia, et ab attritu docet a versu 1500 ad versum 1582. Jam persequitur praecipuas centri gravitatis proprietates, quomodo inveniri possit hujusmodi centrum pluribus corporibus commune, tum quaedam utilissima de eodem theoremata proponit, et demonstrat. Nunc a vers. 1727. comparat inter se gravitates, quae sunt in diversis terrae locis; earum directionem non esse ubique parallelam ait; ubi terrae figuram ad globi formam accedere

affectuum conditionibus, iis tamen, ait, Sapientem non moveri, sed naturae vi dumtaxat duci, ac recta rationi obtemperare. LIBRI QUARTI. De caelestium corporum gravitate acturus Caeli prae Terra magnitudinem considerat, Naturaeque in eo majestatem admiratur; omnesque, qui ratione utuntur, tanquam Mundi Cives, leges ejusdem ait tantummodo observare debere, mutare

neque ab ejusdem Telluris illos, ut nec a Planetarum, aut Solis exhalationibus exoriri posse: esse igitur Cometas corpora mundo coaeva motu semper constante per caelum labentia. Post Cartei, Bernoullii, et Cassini propositas de Cometis, rejectasque sententias ad Newtonianam transit, vique gravitatis in Solem eorum explicat motus, quos in Ellipsi maxime longa et procurrente fieri probat; pro qua Newtoniana theoria Cometarum multas affert

generaliter in corpus figura quavis praeditum, exponitque ad vers. 2089 rationem in totius Terrae densitatem mediam inquirendi. Demum ex intimo terrestrium partium textu capta occasione episodium concinnat enumerando multorum de constitutione Terrae, ipsiusque ortu sententias, postque Poetarum somnia, Cartesiique, Burnetii, ac Wistoni commenta, multa ex Taliamedis libro affert tanquam in exemplum labentis in praeceps plerumque rationis humanae, cum

ars, praesertim in Aegypto, exundante Nilo, quae deinde mirum aucta in modum sub Geometria nomine transiit ad universae Telluris magnitudinem, figuramque deprehendendam, et ad distantias, ac moles siderum. Haec praefatus de magnitudine, et figura Telluris per observationes investigata agere aggreditur, expositoque totius libri quinti argumento a vers. 124. varia innuit artificia, quibus id olim consequi Heratostenes, et Posidonius tentarunt,

ait ab ingenti Solis atmosphaera repetit, quam a vers. 1250 probat illa praesertim luce, quam zodiacalem appellant, cujus speciem describit, ortumque ab ipsa Solis atmosphaera repetit, a qua boreales quoque Auroras deducit, de quibus agit a vers. 1360 praecipua exponens earum phaenomena, phaenomenorumque rationem reddit Mairanii, rejectis aliis, inhaerens sententia ad vers. 1580: redit unde ad terrestris atmosphaerae terminum definiendum,

docet, quem in vibratione particularum aeris consistere asserit, celeritatemque propagationis ejus investigat. Tum a vers. 1602 ab atmosphaera terrestri tanquam gradu facto Caelum conscendit ipsa ducente gravitate, agitque de massis et densitatibus quorundam Planetarum, gravitatisque ratione in singularum superficiebus. Transit deinde ad commune gravitatis Planetarum omnium, Cometarumque centrum, unde infert nullum totius Solaris Systematis

ac tranquillitatis animi, sapientiae, atque virtutis vim breviter in ipso libri fine demonstrat. LIBRI SEXTI. Praemissis quibusdam de quietis ac laborum vicissitudine in hominum vitae a Natura instituta, quam et ipse in studiis experitur suis, primo sexti libri argumentum proponit, tum a vers. 93 ad vers. 264 in librarionis Lunae causam

tum a vers. 93 ad vers. 264 in librarionis Lunae causam inquirit, eandemque exinde librationem ad Jovis et Saturni Satellites per conjecturam transfert, carentibus eadem Planetis primariis. Ea porro, qua dicta sunt de nodis lunaris orbitae, transfert ad Saturni annulum, atque ad aequinoctiorum praecessionem explicandam, quam a vers. 376 ad vers. 449 pertractat. Tum locum ait esse ad evolvendos maris aestus delabi, quorum primo phaenomena

negat; neque a causa aestus gignente ullam ait in barometris, quam percipiamus, mutationem effici. Eos porro aestus, qui in Jove, ac Saturno, illo quatuor, hoc quinque circumferente Lunas, fieri debent, considerat, ubi et de Jovis fasciis agit, quae possunt et a nubibus circa Jovem ipsum exortis nostrarum similibus provenire. Ex hoc ad caelestium corporum atmosphaeras gradum facit, quarum quoddam est in Venere observatum indicium. A vers. 1122

qui possint esse nobis indicio, Cometas etiam circa proprium axem converti. Demum vapores Cometae caudas efformantes dissipari perpetuo, mutarique demonstrat. Quae omnia ad vers. 1555 expediuntur. Refelluntur exinde nonnullae de Cometarum caudis, Cometisque ipsis falsae sententiae, repetentes scilicet antiquum illud totius orbis Terrae diluvium a cauda Cometae cujuspiam prope Terram ipsam transeuntis, contraque praesagientes ab ipso Cometa ob Solis

ignotis legibus, qua in re per variae discurrens exempla usque ad libri finem immoratur. LIBRI SEPTIMI. Aggressurus de luce, et rebus opticis agere, multo diversas a gravitate valere vires hic asserit, neque leges in magnis corporibus deprehensas ad parva transferri posse; quod variis exemplis probat usque ad vers. 69. Laudato Newtono, qui

minui eo nimirum modo, quo crescunt quadrata distantiarum: Ad vers. 173. Consequitur item ab illapsis per exiguum foramen radiis in opposito clausi cubiculi pariete suis expressas coloribus pingi rerum externarum imagines, de quibus agit usque ad v. 264. Inde umbras corporum considerat, ac Perspectivae, quam vocant, artis ortum, Astronomicorum, et Geodeticorum instrumentorum usum, et Gnomonicae rationes attingit. A vers. 302. ad successivam

solent, tuetur. Progreditur deinceps ad eam luminis proprietatem, quam reflexionem, et refractionem vocant, quarum leges describens, gradum facit ad diversam radiorum naturam, a qua colorum varietatem deducit; agitque pluribus de celeberrimo illo Newtoni, ac maximarum utilitatum foecundissimo hujus temporis de coloribus invento. A vers. 1435. expositas leges experimentis perspicue comprobaturus, primum, quae in experiendo caveri oporteat, ne in

et refractionem vocant, quarum leges describens, gradum facit ad diversam radiorum naturam, a qua colorum varietatem deducit; agitque pluribus de celeberrimo illo Newtoni, ac maximarum utilitatum foecundissimo hujus temporis de coloribus invento. A vers. 1435. expositas leges experimentis perspicue comprobaturus, primum, quae in experiendo caveri oporteat, ne in fraudem inducamur, exponit; tum vario tentamine in septem illos colores, quos nominatim

ad naturalium colorum rationem devenit, easdemque esse proprietates luminis, quod a corporibus reflectitur, quodque in Solis radio continentur, deducit ad vers. 2330. A constanti certaque colorum natura digreditur ad nostrum de eorumdem colorum inconstantia judicium: Aestimari res plerumque a coloribus; quid colorum varietas in mundo praestet: ut inde animorum affectus arguantur: alios aliis coloribus allici: quam varia esse possit in coloris voce

sui ipsius cognitione, facile in vitia prolabitur, iisque consuescens naturae suae dignitatem deprimit ac deformat. Quae praefatus, a vers. 108. Speculorum rationem, quae a reflexione lucis provenit, pertractat, ac primo de planis speculis agit, eorumque imagines, quo pacto, quibusque radiis fiant, et quales esse debeant, considerat, usque ad vers. 200. E planis speculis ad sphaerica tam convexa quam cava transit, ac ad ea etiam, quae figuram

docet, occurritque difficultatibus geminis, altera ab errore figurae sphaericae, altera a diversa refrangibilitate petita; tum et radios in oculo, quos oberrantes dicunt, expendit. A vers. 1268. Aggreditur argumentum de telescopiis, ac primo praemittit ea, quae pertinent ad focos lentium, quibus telescopia constant. Hinc Galileana telescopia describit, duas scilicet lentes, alteram convexam, alteram cavam continentia; quid inde commodi,

exornanda, atque eae laudes omnibus rerum Inventoribus idcirco debent tribui, interque hos potissimum Newtono, cujus in hoc opere egregia inventa exponuntur. Jam a vers. 77. proponit pertractandum in hoc libro argumentum, de nova scilicet luminis proprietate, vicium nimirum facilioris reflexionis, et facilioris transmissus, quas explicat, ac earum mutationis intervalla valde brevia esse declarat. Ea mutatio ab his tribus pendet, a natura nimirum

pertractantur. Tum ad proprietatum lucis causas mechanicas descenditur, nempe propagationis rectilineae, reflexionis, refractionis, viciumque facilioris reflexionis et facilioris transmissus. Ac primo Auctor exclusis aliis de propagatione sententiis, tenuissimum ait igneum vaporem semel emissum immani cum velocitate, in directum motu uniformi ob inertiae vim pergere, neque mutationem itineris fieri, nisi tantummodo a viribus, quas in lumen

corporum, in aliqua etiam distantia agentibus; quae viam sternunt ad explicandam reflexionis causam a v. 1121. Haec quidem non repetitur ab impulsu luminis in corpus impediens, ut multis ostenditur usque ad vers 1336. (ubi et de corporum raritate agitur), sed a viribus quibusdam, quae flexus in luce varios, et reflexionem, refractionemve inducant; quod a vers. 1549. declaratur. Causam porro vicium, quas diximus, Auctor inquirit, illamque

a vers. 1661. aliam quandam in lumine proprietatem esse affirmat, quam diffractionem appellant, radiorum nimirum inflexionem prope corpora quaevis transeuntium, cujus etiam rationem reddit. Varia experimenta affert; agit de fimbriis coloratis, easque multis observationibus illustrat ad vers. 1945. tum paulum in eas hypotheses, quae ex arbitrio effinguntur, invectus, ad singularia quaedam luminis phaenomena exponenda, explicandamque descendit,

crystalli nempe Montanae, atque Islandicae, quam describit. A vers. 2105. attingit alias lucis proprietates. Earumque causas, ac ipsum sensum, qui in nobis per illam excitatur, expendit. Qua occasione nonnulla affert de colorum harmonia, deque irrita spe jucundi inde sensus, ut e sonitu, orituri. Quaerit, quare e binis coloribus ad idem punctum in fundo oculi delatis gignatur in nobis sensus cujusdam medii coloris simplicis: quare viridis

explent, quam magis adhuc irritant atque inflammant. LIBRI DECIMI. Aggredi se profitetur Auctor argumentum minus, quam superiora, certum, de primis nimirum corporum elementis, ducemque sibi in hac etiam parte potissimum assumit Newtonum, ejusque in laudes excurrit. A vers. 81. incipit ab attractione mutua particularum in exiguis distantiis, ac ejusdem affert

A vers. 81. incipit ab attractione mutua particularum in exiguis distantiis, ac ejusdem affert exempla in ebullitione, fermentatione, dissolutione, praecipitatione, caeterisque hujusmodi chemicis experimentis, ac primo agit de attrahentibus salis Tartari viribus, tum olei vitrioli, ac item salis nitri et sulphuris: unde exhalationum variarum e terra ortus, effectusque deducitur, ac aquae tam fortis, quam regiae natura, partiumque fixarum, et

deprehenduntur et in gravitate, et in chemicis experimentis, a quibus praesertim constat mutua partium pro variatis distantiis et attractio et repulsio. Inde a vers. 913. delabitur ad inquirenda corporum elementa, ac primo de iis exponit Leibnitianorum sententiam, inter se dissimilia esse statuentium, quam refellit, observarique evincit naturam semper ad similitudinem quandam consequendam, simplicitatemque propendere, eamque per se, nisi extra

posse ad vim nempe gravitatis, fermentationis, et cohaesionis reduci, sed hae postremae, qua ratione vigeant, nequaquam satis deprehensum, praesertim, in quo consistat partium cohaesio, cum dubitari jure possit, quod vulgo de illa existimatur, a praejudicatis opinionibus proficisci. Innuit hic, quantum hae, ab infantia hausta decipere non valeant, quamque, quod de contactu, de continua corporum extensione, ac impenetrabilitate sentimus, temere

praesertim, in quo consistat partium cohaesio, cum dubitari jure possit, quod vulgo de illa existimatur, a praejudicatis opinionibus proficisci. Innuit hic, quantum hae, ab infantia hausta decipere non valeant, quamque, quod de contactu, de continua corporum extensione, ac impenetrabilitate sentimus, temere perceptum, falsumque esse posse videatur. Quae omnia usque ad v. 1329 pertractat. Ac tum, ut viam sibi paret ad certiora simplicioraque

in quo consistat partium cohaesio, cum dubitari jure possit, quod vulgo de illa existimatur, a praejudicatis opinionibus proficisci. Innuit hic, quantum hae, ab infantia hausta decipere non valeant, quamque, quod de contactu, de continua corporum extensione, ac impenetrabilitate sentimus, temere perceptum, falsumque esse posse videatur. Quae omnia usque ad v. 1329 pertractat. Ac tum, ut viam sibi paret ad certiora simplicioraque corporum principia,

nimirum lineas ab ipsa ad axem perpendiculariter ductas ad v.1719. Ab ejus lineae curvae, quae ab auctoris sui nomine Boscovichiana dici debet, natura, quomodo corporum proprietates deriventur, exponitur, ac primo agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de

dici debet, natura, quomodo corporum proprietates deriventur, exponitur, ac primo agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit transitus ad considerandas peculiares etiam corporum formas, earumque discrimina,

quomodo corporum proprietates deriventur, exponitur, ac primo agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit transitus ad considerandas peculiares etiam corporum formas, earumque discrimina, ubi de vi magnetica, de

proprietates deriventur, exponitur, ac primo agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit transitus ad considerandas peculiares etiam corporum formas, earumque discrimina, ubi de vi magnetica, de soliditate, ac

agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit transitus ad considerandas peculiares etiam corporum formas, earumque discrimina, ubi de vi magnetica, de soliditate, ac fluiditate etc. Usque ad v. 2540. Inde

impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit transitus ad considerandas peculiares etiam corporum formas, earumque discrimina, ubi de vi magnetica, de soliditate, ac fluiditate etc. Usque ad v. 2540. Inde deducitur per illam Boscovichianam curvam facile omnia explicari, quae per quascumque vires in natura fiunt, variis elementorum inter se

de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit transitus ad considerandas peculiares etiam corporum formas, earumque discrimina, ubi de vi magnetica, de soliditate, ac fluiditate etc. Usque ad v. 2540. Inde deducitur per illam Boscovichianam curvam facile omnia explicari, quae per quascumque vires in natura fiunt, variis elementorum inter se junctorum ordinibus

omnia explicari, quae per quascumque vires in natura fiunt, variis elementorum inter se junctorum ordinibus constitutis. Ex quibus omnibus a v. 2570. consequitur, nullam omnino haberi in natura quietem, multaeque subjiciuntur de ipsius naturae foecunditate, varietate, ordine, nexuque considerationes. Demum a v. 2630. ad omnium investigationum fructum percipiendum deducimur, ad magis magisque agnoscendum Potentissimum et Sapientissimum Conditorem et

IMPRIMATUR

Fr. Th. M. Mamachius Or. Praed. S. P. A. Mag. Gelsomini Lectori / De Stayo Poeta / Philosopho Docto Lucretii Imitatore / atquestura / Probe Repellente Carmina. / Loquitur Auctor.
Avia Pieridum peragro loca, nullius ante
Trita solo; juvat integros accedere

Atque haurire; juvatque novos decerpere Flores
Insignemque Mea Capiti petere inde Coronam
Unde prius nulli velarint tempora Musae.
Primus/m, quod magnis doceo de rebus et, arctis/artis
Religionum animos nodis involvere curo
Queis Musa hos cari felix exolvere tentat.
Deinde, quod obscura de Re tam lucida pango
Carmina, Museo contingens

Primus/m, quod magnis doceo de rebus et, arctis/artis
Religionum animos nodis involvere curo
Queis Musa hos cari felix exolvere tentat.
Deinde, quod obscura de Re tam lucida pango
Carmina, Museo contingens cuncta Lepore. Ex Lucretio
puta naturale, Mosaicas/m, Christianas/m, quae una ???????

Mosaicas/m, Christianas/m, quae una ??????? In Autorem
Interea se Pierides comitantur; in altos
Iam de Parnassi potis hinc attollere Lucos. Ad Lectorem / Monitum, Praeceptumque.
Iamque adeo in primis ne te non carminis unus/m

147  Dulcia non etiam captare oblivia mentem,
148  Quis vincat, nunquam et requiem, suaque otia habere?
149   Quis neget hoc ipsum proin, quod mens cogitat, ejus
150  Esse facultatem de multis scilicet unam,
151  Propterea ut possit facile hoc absistere ab usu
152  Incolumis? veluti quoque corpora saepe moveri
153  Cernimus, et propriam naturam immota tueri.

sed in interiore repertas
161  Dicere uti possis, ratio non ulla videtur.
162  Qui dicunt, illas soli meruere tueri,
163  Plus aliis animae felices: sic fuit olim
164   Quidam de numero sapientum, qui meminisset,
165  In quot praeteritis migrarit corpora saeclis,
166  Quondam et qui fuerit Trojani tempore belli.
167  Ast hoc, quod vocitant in nostris mentibus altè

296  Spes, et amor, dolor, atque odium, timor, ira, voluptas;
297  Dicere quaeque foret longum, vel queis data nondum
298   Nomina sunt, vel quae communi voce fruuntur.
299  His ergo geminis tantum de fontibus omnes
300  Notitiae menti, quotquot sunt, suppeditantur:
301  Scilicet aut ipsis venere a sensibus extra,
302  Aut post a variis animaï motibus intus.
303   Tertia

376  Arbitrioque suo se, quo libet, undique flectat.
377  Quod superest, quoniam, qua mens ratione receptet,
378   Notitias, quid et intus agat, quae corpus, et inter,
379  Ipsam foedera sint, quid de se conscia noscat,
380  Diximus; idcirco num te cognoscere mentem,
381  Jactes, qualis ea est? Ignotum num tibi temet
382  Proin non esse putes? paucis e viribus illis,
383  

386  Eductisque ex se veluti substernitur orsis?
387  Quod tibi si clara possit ratione patere,
388   Cur omnes etiam vires, cur munera cuncta,
389  Ignores, quaecumque illo de fonte capaci
390  Effluxisse queant, penitus sunt innumerali
391  Quae numero? Cur sic nequeas manifesta tueri,
392  Mens alio faceret quid tempore, reque, locoque,
393  

minus, ac si
472  A gelido Boreas truculentas sidere pennas
473   Concutiat, qualis, cum sustulit Orithyam:
474  Aut si Nilus aquas spumoso gurgite labens
475  Protinus Aethiopum de verticibus praeruptis
476  Omnes praecipitet deorsum, aut tonitralia caeli
477  Atra ruant iracundo Iove templa superne.
478   Ergo iterum atque iterum sensus non posse fatendum

486  Revera, sed sunt species in mente coortae
487  Per sensus, agitant variis quos corpora plagis.
488   vis in materis proin tantùm est, atque potestas
489  Harum, quas memoro, vel de genere hoc aliarum
490  Rerum notitias in nostra mente ciendi;
491  Quas mens ipsa quidem per sese, experta nisi esset,
492  Efficere haud ullo pacto, et formare valeret;
493  

950   Temporis id spatium mensura, et mobilitate,
951  Si tamen haec eadem constet sibi. Tum quia confit
952  Pluribus e punctis corpus; jam motus in ipso
953  Corpore tantus erit, quantus de motibus exit
954  (Sed sibi qui constent aequales scilicet) ejus,
955   Queis se puncta cient nimirum, corporis unam
956  Omnibus in summam conjunctis: proinde movetur
957  Cum

1085   Sejungi ut nequeant ab eadem, seque gregari,
1086  Non minus at rerum varias dant noscere causas,
1087  Etsi non primas, neque summas; at quibus ipsa
1088  Naturae facies aliqua de parte patescat,
1089  Atque ars sese aliquà nobis tenus abdita prodat.
1090   Praecipue cautis tamen his in rebus oportet
1091  Nobis esse, aliquid ne forsitan accidat, illi

1315  Utque triquetra eadem, aut quadrata, rotundave constet,
1316  Conum, aut pyramidem, rhombum, teretemve columnam,
1317  Aut quamcumque aliam referat multangula formam.
1318  Atque hìc scire licet de multis, quae tibi certa
1319  Mensores facili possint ostendere pacto,
1320   Molem nempe parem, vel eandem posse figuris
1321  Saepe sub imparibus circum variisque teneri;

cortice filum
1388  Contegit argenti, perparvo tincta virenti
1389  Cum sale se in viridem multa induit unda colorem,
1390   Cum vel amaracini late sparguntur odores
1391  Exigua de mole diu; quid membra, quid illas
1392  Commemorem fibras animantum, quae, quia nostros
1393  Infra sunt oculos, tantùm trans vitra tuemur?
1394  Denique quid lucem, quae saxa adamantina parte

edita nuper
1419  Scilicet ingeniis, et magno inventa labore,
1420   Haud minus undique materiam diffusa per omnem
1421  Officia, et nexu semper conjuncta tenaci.
1422  Horum est de numero cunctis vis indita quaedam
1423  Corporibus, qua posse videntur inertia dici:
1424  Scilicet in quo sunt, per se conantur eundem
1425   Illa vi servare statum, si nempe quiescant,

1451  Planities, motum hoc citius tum sistier illum
1452  Est opus: ast idem laevi licet aequoro pergat,
1453  Aequatoque solo, et diuturno tempore, demum
1454  Sistitur haud alia de causa, quam quia motum
1455   Paulatim abradat, quantumvis laevis, et aequa,
1456  Tollere non possis quam funditus, asperitate
1457  Terra aliqua, proscissa resistat et aëris aura.

1526  Illa immota fero stans vortice paret utrique.
1527  Denique posterior si vincat motus, oportet,
1528  Retro corpus idem sua se in vestigia flectat.
1529  Nonne vides turris de vertice cum lapis alto
1530   Labitur, ut lapsum celeret, motusque receptet
1531  Usque novos; gravitatis enim novus additur ictus
1532  Continuò ad terram? contra projecta superne

1554  Denique non ripae, quo cursum obversa tenebat,
1555   Applicat, at tanto, quia rapta est, inferiori,
1556  Quanto fluctisonae pernicior impetus undae.
1557  Sic quoque dum validos Juvenis de nocte lacertos
1558  Hellespontiacis agitaret fortiter undis
1559  Luce regens notos ab Abydi littore cursus,
1560   Illa luce regens, quam summa Sextias arce
1561  Pendens,

1603  Momine jam pollent aequali, ac una, queat quae
1604  Omnibus ex illis vis texier; oppositoque
1605   Ordine confingi poterit vis quaelibet una
1606  Non aliter, quam si de viribus exoriatur,
1607  Quot libeat, multis; sed enim sit ut aequa potestas
1608  Cunctarum, illius, quae nempe est una, vigori.
1609  Proin quibus est vires rerum metirier usus,

exoriatur,
1607  Quot libeat, multis; sed enim sit ut aequa potestas
1608  Cunctarum, illius, quae nempe est una, vigori.
1609  Proin quibus est vires rerum metirier usus,
1610   De multis unam ut componunt, sic quoque multas
1611  Ex una faciunt, detexuntque, atque resolvunt,
1612  Quarum quaeque plagam in diversam tendat agendo,
1613  Ut pro re fuerit. quam tunc inquirere

1655   Quidquam est; discurrunt diverso caeterà tractu;
1656  Atque ita continget, non possit ut altera puncto
1657  Quaelibet ex illo nasci, et procurrere longe;
1658  Illà intro de parte aliqua illabente, meatus
1659  Quin subito incurvi, et rursum elabente, secentur.
1660   Haec via de privo proin simplex, unaque puncto est.
1661  Ergo ad directum cum flexo transit ab

1657  Quaelibet ex illo nasci, et procurrere longe;
1658  Illà intro de parte aliqua illabente, meatus
1659  Quin subito incurvi, et rursum elabente, secentur.
1660   Haec via de privo proin simplex, unaque puncto est.
1661  Ergo ad directum cum flexo transit ab arcu
1662  Corpus iter (veluti de fundae emissus habena
1663  Cum lapis est); vel cum projectum est tramite recto,

Quin subito incurvi, et rursum elabente, secentur.
1660   Haec via de privo proin simplex, unaque puncto est.
1661  Ergo ad directum cum flexo transit ab arcu
1662  Corpus iter (veluti de fundae emissus habena
1663  Cum lapis est); vel cum projectum est tramite recto,
1664  Quod dein extrorsum veniens vis flectit in arcum,
1665   (Ut de tormentis cum pondera projiciuntur,

1662  Corpus iter (veluti de fundae emissus habena
1663  Cum lapis est); vel cum projectum est tramite recto,
1664  Quod dein extrorsum veniens vis flectit in arcum,
1665   (Ut de tormentis cum pondera projiciuntur,
1666  Perpetuis gravitas torquet quae nisibus urgens)
1667  Atque ita fit tangens arcum via; libera tantùm,
1668  Solaque per sese tum corpus inertia transfert,

1730   Partiti tibi sunt confinia; bina videbis
1731  Tum spatia ex illo ante oculos nascentia ductu,
1732  Tres laterum costas, ternos et habentia flexus,
1733  Quae, quia communis veniunt de vertice puncti,
1734  Atque pede insistunt super aequo, aequalia debent
1735   Esse, et mensuras quoque distenduntur in aequas.
1736  In media medio corpus regione viaï

semper
1769  Temporibus, fili aut radii vestigia constent,
1770   Esse illas vires extrinsecùs advenientes
1771  Directas ad idem punctum debere, nec omnes
1772  Non omni de parte simul concurrere in unum.
1773  Invenies pariter, punctum quod corpore obitur,
1774  Si motu quocumque itidem moveatur, et aequis,
1775   Queis punctum, pellatur idem quoque viribus, atque,

posse accedere corpus
1863  Ad punctum, contra nec posse recedere dicunt,
1864   Aequatum sed deferri debere per orbem:
1865  At mage si fugiens vis polleat, ilicet illa
1866  De parti captare fugam; sin altera vincat
1867  Fortior, in medium tantundem accedere corpus,
1868  Circuitusque ita translatum non conficere aequos.
1869   At vel si pugnet, genus hoc, vis utraque contra

1900  Quidquid et hinc exit queiscumque a viribus, illa
1901  Non minus est servare tenax, et juncta tenere
1902  Effectis aliena suis, nec respuit ulla,
1903  Queiscumque adveniant laterum de partibus unquam.
1904   Non igitur pugnant, non vinci, aut vincere possunt;
1905  Cumque repulsantis, cumque impellentis eandem
1906  Vis, modo uti docui, mensuram dicimus esse,

1919   Oppositis carpsisse plagis, et ab Urbe Sibyllae
1920  Venisse ad fanum? quamvis id fingere possit,
1921  Si libeat; quoniam non tum minus ille videbit
1922  Spumantes Anienis aquas de vertice summo
1923  Labier, et terrae sorberi faucibus imae.
1924   Jam superà a dictis facili deducere pacto
1925  Ipse potes, curvos cum debeat ire per arcus
1926  Incipere

1939   Admoveat puncto, ut varios post denique flexus
1940  Perpetuo breviore, atque interiore volutos
1941  Circuitu jam puncto immotum id sistat eodem?
1942  Hanc tibi ut ambigua fraudem de mente repellam,
1943  Percipe principio (vel cum vis tendere punctum
1944   Pergens ad medium non est obliqua viaï,
1945  Corpore projecto quae fiat, ut omnibus extat

necesse est,
2122  Securus laeta, et tranquilla mente fruatur,
2123  Contentusque sui degat, nil quaerat et ultra.
2124   Nec quodcumque bonum, potiusve quod esse bonorum
2125  De genere apparet, nos nostro dimovet ad se
2126  Alliciens praesente statu, nisi suscitet intus
2127  Ante sui desiderium, et fastidia quaedam
2128  In nobis, dum, quae cupimus bona, suppeditentur.

2179   Hic tantùm, intentis ad caetera, sollicitisque.
2180  Quare opus est nosmet, summum, aeternumque quod extat,
2181  Saepe volutando nostra sub mente, nec omni
2182  Non de prospectu, non omni a parte tuendo,
2183  Ejus uti, quae sit, naturam perspiciamus,
2184   Quam praestans ea sit, praeclaraque, magnaque longe;
2185  Praesentemque velut tueamur conspicuamque

atque
53  Quanta nos spatii post se regione relinquet
54  Posteritas! nostros infantum gressibus aequans
55   Gressus, jactantes forsan ridebit, ut altis
56  Et magnis nos de rebus, quas esse videbit
57  Prae propriis tenues nimium, et deprendere multa
58  Non potuisse pedes mirabitur ante locata
59  Atque oculos; veluti nos longùm ignota fuisse

102  Pondus, ferre queant aetatem haud denique multam.
103  Sed quae fata manent nostros ventura labores?
104  Quantum aevi mihi fas optare? Quid augerer ausis
105   His immortali de tempore? Concitat istis
106  Me quoque promissis, et mentem numine Phoebus
107  Implet, et incessit: jam, quo feror, impetus ire est.
108  Quapropter quoniam, praeter jam cognita semper

326   Afficiet ratio: si scilicet inferat ictum
327  A tergo, inque oras vis addita pellat easdem,
328  In quas cursus erat, properantius ibitur illuc;
329  Sin de fronte recens, proin et contrarius, ante
330   Qui fuit, adveniat motus, vel segnius ibit
331  Accepta corpus plaga, si nempe priore
332  Hic extet minor; aequali certamina nisu

391  Nunc duo fac properent in eandem corpora partem,
392  Cursu, quod sequitur, tamen ut citiore feratur.
393  Quandoquidem partes utriusque invertitur aeque
394  Motus in oppositas, quantus de corpore motus
395   Demitur uno, alii tantum adjecisse necesse est;
396  Proin motus utriusque prius quae summa manebat,
397  Hanc ipsam vel post ictum perstare fatendum est.

438  Alterum at immotum si sit, vel fronte vicissim
439  Obversa hinc illinc pariter concurrat utrumque,
440   Exprimere exemplo, quid tum quoque fiat, eodem
441  Possumus, aut nullas geminis de coetibus uni
442  Prorsus divitias fingentes esse, alieno
443  Ipsum aut aere premi contra, multoque gravari
444  Foenore, tum siquidem geminorum foedere juncto
445   Vel nihil

497  Nempe ab eo, quod vis laedens formam ante peregit;
498  Quod super addendum est, non partem excedere longe
499  Debet dimidiam: si vitris sed peragas rem;
500   Octonis bis percipias de partibus unam,
501  Vis ea ne dici tum maxima possit, abesse:
502  Lucrum id propterea prope tunc erit ingeminandum.
503  Ex his per numeros deducere plurima possis,
504  Quae

588  Motus at ejus erit (non tantum mobilitate,
589  Verum et materia quem nos constare fatemur)
590   Auctus in immensumprae motu denique primi.
591  Hinc noscas non in corpus de corpore motum
592  Posse per impulsus tranferrier; anteriores
593  Usque sed extingui motus, gignique recentes
594  Ictibus in cunctis vi, quae reparare figuram
595   Cogit, in

671  Inde globis, socios certantes inter, eburnis
672  Ludere qui strato volventibus aequore gaudent,
673  Accidit, ut propter non aequè obstantia spondae
674  Septa, pilae de parte nec omni vim saliendi
675   Aequalem, summamque, manu licet usque perita
676  Impellant, tamen ambiguo fallantur in ictu,
677  Et proin speratae doleant sibi praemia palmae

759  Scilicet, et dubios labyrinthi noscere ductus.
760   Protinus e genere hoc gravitatem hanc esse profecto
761  Ipse vides, deorsum in terram qua corpora circum
762  Contendunt; visque hac de parti cognita semper
763  Ista fuit; quis enim, terraï qui colat orbem,
764  Hanc in corporibus vim multis esse ruendi
765   Deorsum, ubi linquuntur vacuis ea libera in auris,

ruendi
765   Deorsum, ubi linquuntur vacuis ea libera in auris,
766  Nesciat, et motum labentibus accelerandi?
767  Propterea magnae rupes, evulsaque saxa
768  Praecipitant altis de montibus impete vasto,
769  Imber et un gremium telluris labitur almae,
770   Excussaeque pluunt glades, devexaque volvunt
771  Undique se pelagi depressum flumina in aequor.

899  Quattuor adjuncto confiant quinque, necesse est;
900   Post septem, post deinde novem, sic impare crescent
901  Decursi numero pro quovis tempore tractus.
902  Et veluti ramus de ramo gignitur alter,
903  Atque alter sese post hunc, alterque propagat
904  Alte diffusis foliis, lateque virescens;
905   A vero pariter certo sic ordine verum
906  Exit, et

968  Verum haurire? An mens ipsa ex se cudere coeptet,
969  Veraque constituat, quae finxerit, in numeroque,
970   Quae constant, rerum, stulte sibi credula ponat?
971  Sic fuit, ut fama est olim, de marmore qui cum
972  Finxisset trifidos jaculantem e nubibus ignes
973  Ore fero horribilique Jovem, quem dira Gygantum
974  Seditio flammante tonantem armaverat ira,
975  

1145   Praelia: praecipue tot nomina cernere pulchrum est
1146  Magna, tot heroas lato concurrere campo,
1147  Et nimium ancipitis belli tentare pericla
1148  Undique collectos varia de gente per orbem,
1149  Et conjuratos media velut Aulide Reges.
1150   Hic geminos etiam videas, capita ardua, Fratres,
1151  Ut quondam Atridas, mediisque in millibus ardet

1215   Adjicere, hisce fidem quae totam demere possint
1216  Viribus, atque animos ab eis avertere nostros:
1217  Tot nobis patuisse putes ulla sine vivae
1218  Vis opera omnigeno de motu posse reperta
1219  Hactenus, atque ejus nihil esse, ut debuit, actum
1220   Auxilio in rebus, si rerum existeret ipsa
1221  In numero? Qui nos, genus hoc, per plurima duxit,

1284  Incipiens sectum reputes; in partibus hinc, atque
1285   Hinc geminis facies exsurget plana, duobus
1286  Intra limitibus conclusa, receptaque rectis.
1287  Qui coëunt una de parte in acumine puncti,
1288  Ultra et producti flexus ad verticem, ut ajunt,
1289  Oppositos formant inter se mutuà, et aequos;
1290   Ast parte ex alia sine fine per avia currunt

1311  Dividere, ut possis oras te ferre per omnes
1312  Haec peragens, latera et transire per omnia circum.
1313  Quae fuerit facies ex illo plana reperta,
1314  Orbis erit, sed de parti productior una
1315   Tantùm, atque hinc ovi referens ab imagine nomen;
1316  Quantumvis forma paulum quoque distet ab ovi.
1317  Nam quibus excurrit laterum productior oris,

1318  Flectentes se circum aeque curvatur in arcus,
1319  Nec magis hinc crassus, magis hinc subtilis, ut ovum est.
1320   Praeter at hoc ovi nomen, nos possumus illum
1321  Effigiem secto de cono dicere primam,
1322  Aut formam, aut etiam speciem, primamque figuram.
1323  Quo minus obliqui, cum pergis frangere, ductus
1324  Sunt, opus est, aequum paulatim accedat ad orbem

1386  (Non cessent rami licet inclinarier illi)
1387  Usque aliquid digito medium ut non restet ab uno.
1388  Tertia proscissi est haec forma, figuraque coni.
1389  Tres igitur sunt de cono, cum scinditur, ortae
1390   Hae species grajis multùmque diuque subactae
1391  Ingeniis quondam; proin et, quibus ante vocatae,
1392  Graja ferunt prae se nunc nomina, nempe petita

1407  Circumiens conum facit alma luce carentem;
1408  Quem varie planum, quod dixi, intercipit aequor,
1409  Ut varie varias mundi se inclinat ad oras,
1410   Exceptumque secat: tum de tribus una, necesse est,
1411  Signetur species, et circum finiat umbras.
1412  Usus at est primae prae cunctis maximus unus,
1413  Dum sequimur late vacuo vaga sidera caelo;

nec aequo
1580   Inclinata inter se flexu, mobilitates
1581  Omnes esse pares, quae tum crevere ruendo,
1582  Aspicies, terramque pari contingere cursu
1583  Corpora. Quapropter de culmine corrpus eodem
1584  Si cadat, aut recta, aut quaecumque per aequora labens
1585   Prona, pari semper terram venit impete ad imam;
1586  Non par tempus erit lapsùs tamen, et mage longum

1638  Successusque datis amplos successibus addit.
1639  Ergo vir ille, animo cum tempora volveret acri,
1640   Excita queis prodit vibrati arteria cordis
1641  Impulsus; qui pendebat de fornice templi,
1642  Concussum forte huc lychnum procurrere et illuc
1643  Vidit, et aequali conjecit tempore posse
1644  Procurrentis itus peragi reditusque; nec, ille
1645  

meatu;
1661  Primum et nunc aequi nobis volvenda per arcus
1662  Orbis, dein aliis post flexibus insinuanda
1663  Carmine erunt alio, queis scilicet usus, opusque.
1664  Denique de molli filo, vel pondera virga
1665   Suspendemus, ut huc commota agitentur, et illuc,
1666  Commotisque suas leges, sua certa canemus
1667  Munera, pro variis constant quae prodita rebus.

1666  Commotisque suas leges, sua certa canemus
1667  Munera, pro variis constant quae prodita rebus.
1668  Nunc quoniam, ut nuper cecini tibi, cum via multa
1669  Diversis orbis de partibus axis ad imum
1670   Ducitur (has, siquidem flectentes esse videri
1671  Chordae arcum possint, chordarum nomine dicunt)
1672  Aequa, per has properat queis corpus, tempora constant;

1692  Ipsae haec contemni nequeant discrimina flexùs.
1693  Negligere ista queas, et non errare profecto,
1694  Rebus ubi magnis referantur tenuia: verum
1695   Non ita, si parvis aeque de rebus agatur,
1696  Aut etiam fortasse minoribus; ista necesse est
1697  Non vanescentem tum partem totius esse.
1698  Nunc igitur, chordam quoniam quamcumque per omnem

1803  Labitur. Idcirco per curvos accidit arcus
1804  Illud idem, accideret quod tum, per plurima lapsus
1805   Aequora si fieret flexu inclinata vicissim
1806  Multiplici, nil et de motu transitus ullus
1807  Decuteret: quare quid fiat, quantaque flexu
1808  Mobilitas pro tam vario tribuenda, videndum:
1809  Perfacile extemplo curvos veniemus ad arcus.

1843  Tum constructarum numerus, brevitasque viarum
1844  Si tantùm increscant, via desinat omnis in unam
1845   Ut curva, flexamque viam, non flexus ubi ullus
1846  Hilum de tota delimat mobilitate;
1847  Agnosces, quales grave corpus cumque viarum
1848  Desiliat curvos per ductus, insiliatve,
1849  Tum fore nimirum, fugiens potiatur ut aequa

1875   Circuitùs partem, cursum fateare, necesse est,
1876  Queislibet in punctis tanto magis esse, minusve
1877  Obliquum ad terram, quanto mage puncta recedunt,
1878  Aut minus haec medio de puncto, scilicet imo.
1879  Propterea, remanet cum duplo hic longior arcus,
1880   Aut brevior, duplo flexus tunc amplior ille,
1881  Tenuior aut contra est, ille, inquam, quem plaga motùs

tempore eodem,
1944  Nimirum inter se spatiis distantia ternis:
1945   Nam motum minuent redeuntibus, elidentque,
1946  Quo genuere prius venientibus ordine, vires.
1947  Denique de triplici quod constitit intervallo,
1948  Corpora queis distant, spatiorum, transfer ad omne,
1949  Quod tibi cumque libet (ratio par omnibus extat)
1950   Multiplex spatium: manet immutabile verum

2059  Ille ubi tentatus primùm, quae, quantaque nobis
2060   Non subito reclusa, oculisque patentia nostris
2061  Vidimus, et prorsus disjectis clara tenebris.
2062  Unde magis, quam de tripode et resonantibus alte
2063  Oracla ex adytis veri manifesta petuntur,
2064  Et non mendaci responsa interprete prostant.
2065   Istic signa quidem, referant quae plurima paucis,

2099  Intervallo ab eis: tibi sic dissolvitur ergo
2100   Nodus, ubi illorum rationem inveneris, omnis.
2101  Hac ex parte suum mira ars pervenit ad augmen.
2102  Ex alia sed parte, ubi de rationibus istis,
2103  Quas prius a rerum natura propositarum
2104  Noveris, ad rerum rationem nempe fluentem
2105   Ordine commigras inverso, illasque requiris

2196  Pondera, quae digito moveas, et ut una per agros
2197  Flaventes stipula, ut paulum quoque bella retenta.
2198  Attamen hic opus est intentis esse, quid ingens
2199  Ne de tam parvis, contemnendisque oriatur
2200   Interdum, magna et rerum momenta sequantur;
2201  Dira ut saepe solet caelum turbante procella,
2202  Protinus et fluctus maris attollente sonoros,

55   Immixtumque bibunt infantes lacte timorem,
56  Inque timore levis puerorum educitur aetas:
57  Regna per Aurorae populos sic omnia constant.
58  Exulat et virtus, et honor de mentibus illis;
59  At gerit ipse vices timor, atque impellit ad orsa
60   Pulchra viros, et magnanimos facit, et generosos
61  Saepe videri; etenim nil praeter grande verentes

114  Nectere bella, suosque suorum sanguine fines
115   Velle extendere, et humanum proin depopulari
116  Saepe genus, nihili pendentes, prae ambitione,
117  Haud secus ac animas alia de stirpe creatas.
118  Ergo nomina ibi regni, atque invisa Potentum:
119  Proinde agitat non corda timor, sibine esse timori
120   Ipsi nempe queant? Nec nomen honoris inane

228  Puncta, quibus recto possint a tramite findi.
229  Qui prima, ut docui, consistunt sede meatus,
230   Ipsi sunt orbes, proscissoque exoriuntur
231  Quae species tres de cono: qui deinde secundo
232  Ordine sunt, crescunt numero: quos tertius ordo
233  At recipit, longe plus crescunt, classibus isti
234  Discerni variis ut possint; jamque videmus

aliam resecanda per artem.
253  Ast aequi quoniam per et arcus ivimus orbis,
254  Et triplices coni per formas; dicere porro
255   Unum, nempe ipso qui gignitur orbe, meatum
256  De tantis, quorum claudi natura repugnat
257  Intra ullos (quoniam transcendunt omnia) fines,
258  Usus erit, pulchrosque ab eo cognoscere mores
259  Nostrae, quam excolimus, gravitatis, quamque doceri

tanta
353  Principio, et dein tanta viae spatia, utraque nexa
354  Ut simul efficiant breviori tempore lapsum.
355   Fors hunc edocuit volucres natura meatum,
356  Cum celsa de rupe, vel altae e vertice pini
357  Collem alium, nemorisve imum latus alite penna,
358  Conspectave petunt praeda, sociave jugali;
359  Illae non liquidi directis tramitis oris

385   Ista premens, contra hoc minor est mora desuper urgens.
386  Nunc, quod opus, possimus uti res nectere rebus
387  Carmine vulgatis alio, reminiscere, quae sunt
388  Illic de vario descensu, sive per arcus,
389  Prodita, seu recto; illa aliis neque vera putato
390   Esse locis, urget nisi qua regione locorum
391  Res gravitas, aequos adjungens ictibus ictus,

meabit,
429  Sed magis, atque magis tardatum, prorsus eadem,
430   Qua ratione prius celerabat, dones ad illud
431  Deveniat, labi jam coeperat unde, cacumen;
432  Nimirum veluti de recto diximus ante
433  Descensu, ascensuque, viae ratione reflexa.
434  At si non cogatur iter convertere sursum
435   Corpus, ubi flexipars cursùs tangitur ima,

aër.
451  Propterea fiunt procursus usque minores,
452  Et loca paulatim minus edita, denique motus
453  Ut neque sentiri, neque jam queat esse profecto.
454  Nunc age de filo, seu pendula corpora virgâ
455   Mente, oculisque suos sese vibrantia in arcus
456  Consequere, et mecum, quid prodeat inde, revolve.
457  Concipe propterea suspenso in corpore quidquid

633  At qui gignuntur converso, proque voluto.
634  Quod tibi ut expediam, procurrere posse meatus
635   Incurvos, sursumque cavos quoscumque docendum est,
636  Quae suspensa moves de longo corpora filo.
637  Nec mihi festivos, facilesque his praecipe cantus
638  Scilicet in rebus, quarum praeclara, severae est
639  Plena tamen laudis, multique ars plena laboris.

677  Curvae terga viae se circumflectere tensum
678  Efficias filum, jungique amplexibus arctis
679  Usque novis, latisque magis: dein inde referri
680   Avulsum filum, et de parte evolvier una;
681  Illius extremi progignet limitis ora,
682  Dum redit, in vacuo designans aëre curvum
683  Quoddam iter. Hoc porro plerumque orietur ab illo,
684  Quod

923  Revera; minus efficient nam pondera longam,
924  Cum minus a summo distabunt addita puncto.
925   Aptior ast et adhuc, et multo est tutior alter
926  His modus in rebus; neque enim de simplice virga
927  Suspendunt alii pondus, sed nectere plures
928  Compactas vario inter se voluere metallo,
929  Scilicet ut minus hoc, mage distendatur ab aestu,
930  

1128  Vi quoque pollentes ipsa hac propellere possunt
1129  Vi properans corpus; retrorsumque ilicet illae
1130   Conversae celeri minuant obstantia gyro.
1131  Inde novo at de fonte velut, de mobilitate
1132  Aucta, crescet item vis motibus illa resistens;
1133  Nam neque tam subito retrorsum flectier aër
1134  Ipse queat, neque non antrorsum densior esse.

1128  Vi quoque pollentes ipsa hac propellere possunt
1129  Vi properans corpus; retrorsumque ilicet illae
1130   Conversae celeri minuant obstantia gyro.
1131  Inde novo at de fonte velut, de mobilitate
1132  Aucta, crescet item vis motibus illa resistens;
1133  Nam neque tam subito retrorsum flectier aër
1134  Ipse queat, neque non antrorsum densior esse.
1135  

1139  Ternaque ter, si tantùm auctùs tres ista receptet.
1140   Sin alia inspicias, similem auctum, causaque restans,
1141  Mobilitasque feret, nam dupla a duplice tantùm,
1142  Ternaque de terna nascetur. Denique possit
1143  Illa itidem ex aliqua constans quoque parte videri,
1144  Immutataque: vel potius tribus omnibus illam
1145   Compositam ex istis rationibus esse fatendum.

1198  Ventus et aestivis sustollit, et ungula campis
1199  Nubem, quae remanet longum suspensa per auras
1200   Pulveream; at terra lapides non evehit ima.
1201  Nimirum quae de genere uno corpora constant,
1202  Formâque assimili, non, ipsâ ut mole, videbis
1203  Crescere sic facie, quae lata est, longaque tantùm,
1204  Ipsa at praeterea moles est alta; per omnes

manebit.
1247  At saliet, si fors levius sit, desilietque,
1248  Si gravius, quam materiae pars aequa fluentis,
1249  Ponderis et solo motus discrimine fiet.
1250   Sic presso de crine pilam cum mergis in undas,
1251  Qua sita erit primò, stabit regione, parique
1252  Se librabit aqua: saxa, et genus omne metalli
1253  Ima petent: contra properabunt lignea sursum

1317  Nam facit, ut motus paulatim accedat ad aequum;
1318  Aequus uti fiat, tanto si creverit auctu
1319  Mobilitas, par vi gravitatis ut aucta resistens
1320   Vis fit, et eripiat tantum de corpore motùs,
1321  Illa suos semper repetens quantùm adjicit ictus.
1322  Namque pari contra si mobilitate feratur
1323  Tunc aër, corpus grave sustentaret ibidem,

canentes;
1330   Saepe etiam audiri concham Tritona recurvam
1331  Inflare, et timidas strepitu terrere Napaeas;
1332  Nempe videmus aqua sursum exagitante propulsum
1333  Aëra de tubulis fugere et retinere liquenti
1334  Suspensam regione pilam; gravis illa repente
1335   Jam ruat: aurarum negat impetus ire deorsum.
1336  Officitur varie hìc pro denso corpore, et amplo;

1358  Nam tum corporibus, mage quae stipantur, oportet,
1359  Pondera concrescant pariter mage. Quin quoque pondus
1360   Aëris aurarum licet explorare liquentum,
1361  Aëra si vitreo prorsus de fornice totum
1362  Educas; quippe explorans gravitatis adempta
1363  Quae sit eo clausi tum pars de fornice vitri,
1364  Invenies, quantum tribuendum cuique profecto
1365  

1360   Aëris aurarum licet explorare liquentum,
1361  Aëra si vitreo prorsus de fornice totum
1362  Educas; quippe explorans gravitatis adempta
1363  Quae sit eo clausi tum pars de fornice vitri,
1364  Invenies, quantum tribuendum cuique profecto
1365   Aëriae pondus moli; de corpore quovis
1366  Quantum et proin furtim decerpat ponderis aër,

1362  Educas; quippe explorans gravitatis adempta
1363  Quae sit eo clausi tum pars de fornice vitri,
1364  Invenies, quantum tribuendum cuique profecto
1365   Aëriae pondus moli; de corpore quovis
1366  Quantum et proin furtim decerpat ponderis aër,
1367  Scilicet in mediis cum corpora pendimus auris.
1368  Si quoque corporeas cohibentes pondera moles

1372  Mergens; quandoquidem quantum illo corpora mersa
1373  Ponderis amittunt, tanto pollere liquorem
1374  Nempe sub aequali comprensum mole, necesse est:
1375   Et quanto minus est, quod erit de pondere toto
1376  Corporis amissum mersi, ipso pondere toto
1377  Nimirum, tanto densum minus esse liquorem,
1378  Corpore perspicies solido: diversa sub uno
1379  Corpora

1389  Propterea jam quod gravitatis dicimus esse
1390   Punctum in corporibus medium queiscumque, videndum est
1391  Quale sit, inque situs quos cogat corpora ferri.
1392  Quo cupias tu de puncto suspendere corpus
1393  Sive hac, sive sitùs illa ratione, vel ipsi
1394  Inniti facias, sic ut libretur ab omni
1395   Immotum latere atque aequaliter undique pendat,

1612  Nunc qui per numeros mensurasque omnia nôrunt,
1613  Hoc genus, ut medium punctum gravitatis in omni
1614  Haerens materia vestigent; munus id ejus,
1615   Quam docui, de natura deducere possunt;
1616  Nempe, extra corpus si quaeviscumque locetur,
1617  Planities, fore, ad hanc ducti ut simul omnibus omnes
1618  A punctis tractus, aequales scilicet illi,

ab illo.
1637  Sed tria deinde tibi referantur corpora si se
1638  Inter, jam quid ages? punctum commune duorum
1639  Scilicet invenies, ibique illa coire putabis,
1640   Unum ut de geminis, duo fingas de tribus esse.
1641  Sic quoque si fuerint quantumvis plurima, primò
1642  Si bina inter se tentes, tum bina referre
1643  Ad bina, atque itidem tum terna ad terna, per omnia

1637  Sed tria deinde tibi referantur corpora si se
1638  Inter, jam quid ages? punctum commune duorum
1639  Scilicet invenies, ibique illa coire putabis,
1640   Unum ut de geminis, duo fingas de tribus esse.
1641  Sic quoque si fuerint quantumvis plurima, primò
1642  Si bina inter se tentes, tum bina referre
1643  Ad bina, atque itidem tum terna ad terna, per omnia

sunt, corpora, eorum
1645   Commune attinges gravitatis denique punctum.
1646  Quaedam rebus ab his utens ratione sagaci
1647  Agnosces, isto varius qua defluat humor
1648  Si de fonte velut, rivosque inquirere tentes
1649  Deductos: primùm si corporis omnia puncta
1650   Unius, inter se vel corpora projiciantur
1651  Plurima, uti sola tum vi moveatur inerti

1696  Non spatia a punctis simul omnibus omnia ducta
1697  Planitiem ad quamcumque queant mutarier; ergo
1698  illius et puncti spatia haud mutata manebunt.
1699  Nam si animo fingas, de punctis omnibus illis,
1700   Quae sunt, materiae, duo sese puncta vicissim
1701  Sola lacessere; erit, quantum unum accedat ut ipsam
1702  Tunc ad planitiem, tantum simul alterum abire

est.
1749  Aequius idcirco est, quam tellus, marmor aquarum;
1750   Fiat inaequalis cum paulum montibus illa,
1751  Vallibus atque cavis; hic surgit, sidit at illic.
1752  At si de terra montes evellier alti
1753  Possent aut omnem tegerent maria undique terram,
1754  Aequor continuum foret, et nil surgeret usquam.
1755   Jam simul undarum facies, terraeque profecto

1773  Terraï formam; quoniam, qua carpitur, umbram
1774  Flectentem curvos se cernimus orbis in arcus
1775   Omni a parte; an eam tellus non projicit umbram?
1776  Est igitur tellus omni de parte rotunda.
1777  Quapropter gravitas dum curvam pondere terram
1778  Desuper elapso rectà ferit; ipsa profecto
1779  Omnibus usque locis non sese dirigit aeque,
1780  

1843  Deberet decies in sexta concita parte;
1844  Esse moras virgae majores scilicet illic
1845   Sensit, tamque magis longos constare rotarum
1846  Circuitus, ad quamque diem de partibus horae
1847  Ut decies senis geminas prope, dimidiamque
1848  Addi perciperet; fieri quo tempore nempe
1849  Procursus centum, et decies prope quinque necesse est.

1859  Pars decies quoque sexta. Gravi ergo pondere filum
1860   Tensum, vibratumque oculis vigilantibus usque
1861  Servabat numerans procursus, sideris alti
1862  Nempe a discessu medii de culmine caeli
1863  Ad reditum (tempus quo non aequalius ullum est).
1864  Saepe dies solidos, pernox quoque perstitit urgens
1865   Hoc opus, et repetens, iterumque, iterumque retentans.

1914  Addiderant longum in tractum incrementa metallis,
1915   Non ea tanta quidem, sat ut essent, visa profecto.
1916  Ferri virga pedes in sex distensa rigentem
1917  Per brumam, mox de Cancro, tergoque Leonis
1918  Sole diu radios in eam vibrante, magisne
1919  Increscit, quam pars digiti ter sexta quod extet?
1920   At quae virga pedem se protendebat in unum

quod extet?
1920   At quae virga pedem se protendebat in unum
1921  Altera, cum glacie circum foret obsita multa,
1922  Dein flammá calefacta, pedi quantum addidit illi?
1923  De digito bis sexta quater pars unica quantum est.
1924  Cum solis fuit ille sub orbe ardente, caloris
1925   Tantas virga vices num passa est? exposuitne
1926  Virgam, aut incisum aes, violenti ad verbera

locorum.
1980   Namque alter, super axe suo dum volvier amplam
1981  Perciperet terram, vidit quoque, consita tota
1982  Corpora quae terra circum sunt, omnia nisus
1983  Orbis de medio fugiendi, non tamen aequos,
1984  Edere; nempe locis agitur queis maximus orbis,
1985   Majores aliis conatus esse calenti
1986  Scilicet in terra; breviores ducier orbes

utroque est.
2003  Illinc continuo paulum libata recedit;
2004  Fit minima at, vernus quà recta desuper urens
2005   Pendet sol; tantum e toto nam deficit ipsi,
2006  Pars de tercentum prope partibus unica quanta est.
2007  Atque ex hoc etiam lex est inventa, superstes
2008  Augmina qua capiat gravitas in cardinem utrumque;
2009  Compressamque polis terrae debere figuram,

2188  Ripis saepe tuis visos reptare, memorque
2189  Expositi quondam tenero cum Fratre Quirini
2190   In mare pertuleras forsan parcentibus undis.
2191  Plus ubi quaesitum est de moribus, ipsaque virtus
2192  Cui laudata magis, Grajae telluris alumnis
2193  Quam fuerit, studioque diu affectata severo?
2194  Haud minus hos rigidos tamen, hirsutosque magistros

2286  Implacabilis Argivis abscederet armis
2287  Secum deducto cum milite Larissaeo,
2288  Grajugenûm spectans alio de littore caedes
2289  Immotus, cytharam et pro ferro saepe retentans;
2290   Cumque suum letho te, Patrocle, fleret ademptum
2291  Noctes, atque dies, et foemineos ululatus

noctis
18  Sidera, te primam, praelatamque omnibus esse,
19  Te Dominam, atque uni tibi cuncta vigere, tuoque
20   Inservire bono. Cur sit tua gratia tanti?
21  Tamne queas de Natura bene sola mereri?
22  Sic quoque formicis, qua fervent agmina nigra,
23  Area, quaque trahunt praedas, latebrisque recondunt,
24  Nobilior, potiorque fuat, quam quidquid ubique est.

lucentia magna
326  Corpora, uti Sol est, per vasti concava caeli
327   Immensis dispersa locis, nimiumque remotis
328  Stant circum velut infixa, atque immota vicissim.
329  De genere hoc igitur Sol est quoque, quem loca terris
330  Non adeo disjuncta, illis longe omnibus astris
331  Majorem ostentant, lucis vitaeque parentem
332   Scilicet: hunc obeunt vario famulantia motu

386   Ut tunc esset opus, numerorumque ordine clausas;
387  Sollicitata aliis ratio ne motibus esset
388  Illa, nec incolumes non orbes, assimilesque
389  Usque sibi motus, media horum de regione
390  Deducta est paulum Tellus: num proinde peracta
391   Omnia? Non caelum discors rationibus istis
392  Tum quoque erat? Structi jam protinus orbibus orbes

440  Non bene res aliis aptari posse supernas
441   Orbibus invenit, tantùm nisi habentibus ovi
442  Et speciem, et nomen, genus illud, quod libuit jam
443  Essigies secto de cono dicere primas.
444   Quanquam igitur muita effati nos ante viaï
445  Illius de natura, cum terna per auras
446   Eductos conos in segmina divideremus;
447  Hic tamen est

habentibus ovi
442  Et speciem, et nomen, genus illud, quod libuit jam
443  Essigies secto de cono dicere primas.
444   Quanquam igitur muita effati nos ante viaï
445  Illius de natura, cum terna per auras
446   Eductos conos in segmina divideremus;
447  Hic tamen est aliquid, singillatim addere quod nos,
448  Quippe opus est, debemus, uti pernoscere possis,

471   Post ita circumfertur acus, sit ut usque trahentis
472  Vi distensa manùs pars ipsius utraque fili
473  Continuo per acum proin transcurrentis, et illa
474  Quantum increscentis, tantum hac de parte minuti.
475  Sic per humum circum species signabitur ovi
476   ( Subtus acùs acies signabit), scilicet illa,
477  Quam libuit secto de cono dicere primam.
478  Sed

474  Quantum increscentis, tantum hac de parte minuti.
475  Sic per humum circum species signabitur ovi
476   ( Subtus acùs acies signabit), scilicet illa,
477  Quam libuit secto de cono dicere primam.
478  Sed capita haec fili si non disjuncta fuissent
479  A sese, sed fixa simul, vertisset in orbem
480  Sese acus aequalem prorsum, et signasset eundem.

545  Undique temporibus respondens area lapsis.
546   Praeterea conferre astrorum mobilitates
547  Si libeat, toto quas gyri a tempore pronum est
548  Eruere, et satiis medio de Sole petitis,
549  Lex alia inventa est; sed quae mihi, forsitan ulla
550  Quam res, difficilis magis est, scruposaque dictu,
551   Exque plicatu; etenim vix nomina suppeditantur

695   In gemino quovis, medium quod tendat ad unum,
696  Lex eadem ostendet decrescere, cum removentur,
697  Imminuique magis, quam sint spatia aucta, recedunt
698  Per quae de medio, nimirum pro repetitis
699  In sese spatiis, ut diximus ante trahenti
700   In terrae gravitate etiam, atque in luce profusa.
701   Quod tibi possit ut hic aliquo clarescere pacto,

profusa.
701   Quod tibi possit ut hic aliquo clarescere pacto,
702  Ante cape haec animo vera, interiusque reconde,
703  Quae revoluta prius, superà collataque dictis,
704  Cum de compositis generatim viribus actum,
705   Corpora quae retrahunt, et cogunt ire per arcus,
706  Tutemet agnosces, et certa fateberis esse:
707  Primum diversos si corpora tempore eodem

ire per arcus,
706  Tutemet agnosces, et certa fateberis esse:
707  Primum diversos si corpora tempore eodem
708  Conficiant orbes; vires, quibus ipsa trahuntur,
709  Quo mage de medio distant, mage crescere semper
710   Esse opus, haud alia, quam qua ratione locorum
711  Augentur spatia a medio distantia puncto:
712  At si deinde pares, vel eosdem corpora in orbes

in utroque trahens etiam collata vicissim
809  Decrescat spatiis, legem te protinus esse
810   Deducendum ad eam, quae circum tertia Solem
811  Floret de numero ternarum, qua referuntur
812  Tota ad dimidios transversos scilicet axes
813  Tempora, vel media ad spatia, ut jam diximus ante.
814  Nonne vides, certo ut junguntur foedere vera?

852  Perceptis, seu Solis ea est, Terraeve, Jovisve,
853  Falciferive Patris, si tum loca projiciatur
854  In vacua, obliquaque via contendat abire,
855   Segminibus coni debebit de tribus unum
856  Signare, atque illo deferri semper eodem:
857  Quodque sit, ex ipsa regione, et mobilitate,
858  Qua jacias, simul et gravitatis ab impere certo

gravitatis ob ictus;
867  Secti forma prior coni signabitur oras
868  Per superas: sed si fuerit par illa, necesse est,
869  Altera signetur: sin major, tertia fiat.
870   At si de medio gravitas se denique puncto
871  Convertat, removentem et transeat in levitatem,
872  At servans legem, a spatiis quae pendet, eandem;
873  Tertia tum coni effigies tranetur, oportet,

968  Decidui; pluviasque suas, Martique putandum est
969  Esse, Jovique suas, canaque senem nive spargi
970   Saturnum, aut dura contundi grandine saepe.
971   At neque, Solis uti maculae, de Sole Cometae
972  Concrescunt, adeo distant nam saepe, repelli
973  Tam procul ut neqeant tam densa mole vapores
974  Ad solem assidua solis gravitate trahente.
975   Restat,

992  Propterea voluit, nequidquam; namque vagantum
993  Plerique astrorum in regiones conspiciuntur
994   Demitti, Solis lustrantes cominus ignem.
995   Ultra Saturnum geminis de Fratribus alter,
996  Quos, ut Tyndaridas quondam, fama extulit ingens
997  Pugnaci ingenio claros, magnifique repertis,
998  Esse ait errantum de gente, et volvier astrum

995   Ultra Saturnum geminis de Fratribus alter,
996  Quos, ut Tyndaridas quondam, fama extulit ingens
997  Pugnaci ingenio claros, magnifique repertis,
998  Esse ait errantum de gente, et volvier astrum
999  Immenso circa phoebeam lampada gyro
1000   Ob spatia haud oculis deprensum immania nostris;
1001  Praeterea Comites, ut Saturnumque, Jovemque

Cometas
1057  Debere illius, nisusque audire trahentis,
1058  Nec proin incerta cum libertate vagari;
1059  Intorquere suum sed inter, velut astra, per oras
1060   Sublimes, et de coni signare figuris
1061  Unam proscissi, quod scilicet ante probatum est,
1062  Ipse foci cujus punctum Sol occupet amplus,
1063  Et sedeat velut in folio rutilante Tyrannus.

1073  Parte iter ex una demittere Solis ad ignes,
1074  Atque oculos simul ad nostros, contraque reflexos
1075   Ex alia longe spatiis discedere magnis?
1076  Quare erit aut coni primo de segmine nata,
1077  Sed nimium obliquo ductu longissima forma,
1078  Altera vel species, vel tertia. Sed quia ramo
1079  Hae constant geminae haud in se redeunte, nec unquam

1125   Difficilis tamen, et prorsum insuperabilis omnes
1126  Terrebat labor hic, quoniam non puncta locorum
1127  Ultima cognita sunt, sed, quo directa, videntur
1128  Tantùm, et qua Mundi perstant de parte locata.
1129  Tandem animadversum est, cum fit longissimus orbis
1130   Proscisso primae de cono nempe figurae,
1131  Illa parte, foco propior quae constat, eandem

1127  Ultima cognita sunt, sed, quo directa, videntur
1128  Tantùm, et qua Mundi perstant de parte locata.
1129  Tandem animadversum est, cum fit longissimus orbis
1130   Proscisso primae de cono nempe figurae,
1131  Illa parte, foco propior quae constat, eandem
1132  Esse viam prope, quae fieret via nempe secunda
1133  E specie, veraque parum re discrepitantem:

1196  Tempora, et inventam rationem his omnibus aptans
1197  (Proh quantus labor, et numerorum denique quantae
1198  Ambages!) numeris loca repperit omnia prorsus.
1199  Consentire suis, cum de tribus illa relatis
1200   Erueret queiscumque locis, et cuncta videret
1201  Haud quidquam diversa prius prodire notatis.
1202  Ipse Cometarum proin

1251  Aut favor, aut odium, nec dives copia fandi,
1252  At verique secant testes, mutaeque tabellae,
1253  Resque ipsae, quae sunt certa ratione peractae;
1254  Sic itidem nos de Natura recta putandum est
1255   Judicia exercere, quibus non jam ulla tributa est
1256  Aut blandis commendantum pars vocibus, ulla
1257  Vocibus aut contra pugnacibus adversantum;

1515   Aggere dimoto veluti telluris euntes,
1516  Quos et trajicere, et vada pertentare queamus,
1517  Et quemque a priori metiri, et noscere fundo.
1518   Intra si crustam quavis de parte globosam
1519  Punctum ubicumque loces unum, quod lege trahatur
1520   Jam tibi supposita, immotum perstabit ibidem,
1521  Sentiet et vires, nec victum viribus ibit;

utraque juncta
1629  Vim, lateri quae, sicut id est, respondeat ipsi.
1630   Propterea binis simili super axe figuris
1631  Conversis, quae sint primo de segmine coni,
1632  Seque inter similes, si fiant corpora bina
1633  Haud minus inter se simili constantia forma,
1634  Atque utroque super duo si regione locentur
1635  

tantus inesset
1643  Parjetibus, quantus, bis passus crassa quaternos
1644  Quem generet pila, terraï pila tota trahentis
1645   Exaequet decies centens mille necesse est
1646  De genere hoc raptus, centenis mille quod ipsa
1647  Crassior est tellus jam partibus, utpote mille
1648  Bis quater enumerat quae millia, nempe profundae,
1649  Si species, quantus sese diffundat hiatus.

1678  Ut Sol, cum radios caelo jaculatur ab alto,
1679  Non extincta licet stellarum lumina velat.
1680   Si fieri hoc posset, qua sese terra tumescens
1681  Flectit, uti facies plusquam de marmore laevis,
1682  Perque polita foret, quam nec circumdaret aër,
1683  Aut ullus liquor, ut vis obstans prodeat inde;
1684  Tum, super imponas si saxea qualiacumque
1685  

1789  Saltibus exiguis, solemque, aurasque lacessant.
1790   Altaque defossae subeuntes viscera terrae
1791  Horrida nigranti late densissima nocte,
1792  Tantum illi proprio limant de pondere, quanto
1793  Restat iter terrae ad medias contractius oras;
1794  Tantumque adjiciunt massae praedivitis auri,
1795   Dum claram spolia in lucem pretiosa reportant,

1796  Regressi media quantum a regione recedunt.
1797   Nunc age discrimen varium gravitatis in ipsa,
1798  Pro regione loci, telluris percipe fronte,
1799  Quae referat primo coni de segmine formam:
1800   Nempe locis extra diversis esse necesse est
1801  Vim totam gravitatis ea ratione vigentem,
1802  Polleat ut tanto minus in majoribus oras
1803  Ad

1857  Cum medio, medium crescant ut pondera ad ipsum.
1858   Haec igitur si sit terrae compressa figura
1859  Molis ab effigie paulum diversa globosae,
1860   Prorsus et effigiem coni de segmine primo
1861  Quae ducat, poteris facili pertingere pacto;
1862   Qua capiat ratione sua incrementa polorum
1863  Ad glaciem aestiferis translatum

1872  In regione: etenim tali ratione reperta
1873  Mutari a medio discrimina sunt spatiorum
1874   Terrae in mole, globi paulum quae distat ab orbe
1875   Formam ipsam referens coni de segmine primam.
1876  Cunctus cuncta locis gravitatis scire profecto
1877  Hoc valeas pacto discrimina, si loca quaeque
1878  Quam distent orbe a noctes aequante, diesque,

1980   Vi multo majore illic ( convolvitur in se
1981  Nam citius multo, quam Tellus, Juppiter ipse),
1982  Qua tumet, invenient decima consurgere supra
1983  Axem parte sui debere; at de duodenis,
1984  Si serves oculis, vix partibus addier unam
1985   Illic invenis: unde, haec discrimina tanta,
1986  Parva in re? Densatum aliquis fors autumet intus
1987  Esse

astrum,
1988  Qua tumet, esse via est quam qua devexa polorum,
1989  Praeterea reperire queas, verumque probare
1990   Rebus in his fieri contra quoque posse, polorum
1991  Ut de parte magis Tellus excurrat utraque,
1992  Quamvis ipsa suo sese super axe revolvat,
1993  Intus si nucleum mage denso corpore claudat
1994  Scilicet, atque plagas se distendente sub illas.

videre.
1999  Non tamen idcirco veri videatur id esse
2000   Non simile, intertextam aequis aut partibus illam
2001  Scilicet, aut aeque saltem in regione remota
2002  Puncto de medio sese densare prope aeque,
2003  Formam et propterea prope eodem flectier extra
2004  Ordine, quo docui, nec posse recedere multum.
2005   At quia servantes gravitatum disseritatem,

2099  Conspicimus, mediasque subire, et serpere lymphas;
2100   At quis adhuc infra per millia continuavit
2101  Multa iter, et merces peregrinas inde redemit,
2102  Ut nova de mundo, mirandaque diceret illo?
2103  Soli adeant Vates, aut quos descendere solis
2104  His libeat; gressus Alcmenae ingens
2105   Inferat audaces: Veneris, ducente Sibylla,

illa
2164  Rupes, et scopulos, atque inter culmina valles,
2165   Raraque camporum, nec lata sat aequora praefert;
2166  Undis interius variata est, fragminibusque
2167  Illis, de crusta quae tum cecidere ruente:
2168  Quem casus tum forte locum dedit, hunc tenuere.
2169  Ergo non poterat sine magna Terra ruina
2170   Esse, valut nunc est? altos sustollere montes

2178   Non alii libitum est violento vertier omnia
2179  Excidio, atque extra subito, et mutarier intra
2180   Tellurem, sed paulatim per saecula longa
2181  Esse hanc ad speciem loquido de gurgite ventum.
2182  Namque fuisse globum jam tum docet ille fluentem,
2183  Oceanumque patrem tractus tenuisse patentes
2184  Indique, materies varios unde omnis ad ortus

2253  Littore successit structis urbs altera muris,
2254  Hospitiumque recens populo dedit; altera porro
2255   Sic quoque, postremamque excepit Juppiter Ammon,
2256  Desertoque Jovi suffecit, de Jove natum
2257  Qui voluit se, deinde suam; sed et hinc modo pontus
2258  Se retrahit, magno neque portu calusus, ut olim, est
2259  Huic conjucta Pharus jam tum fuit; insula at ante

ponti
2294  Omnis, et Epiri quoque latior ora, novisque
2295   Conseritur scopulis illud mare, Cyclades olim
2296  Ut genitae, et Delos Latonia. Proinde tabella
2297  Discere de veteri si nunc terraeque, marisque
2298  Collibeat fines; quantum illas denique culpes?
2299  Mentiri credas, cum sic mutata locorum
2300   Sit facies: virides modo campos esse videbis,

2418  Tritonumque genus Mortales, monstraque ponti;
2419  Mutaque gens primum pelagus proscindere tantum
2420   Gnara sit, ut pisces, quandoque attollat in auras
2421  Phocarum de more caput, consuescat et illis
2422  Paulatim; sed post audentior unus, et alter
2423  Emergat, victumque sibi quaerere campis,
2424  Saecla propagare, et cultores condere terrae.

20   Longius, usus erat queis primitus instituisse
21  Vitam homines, ne deficeret, queis deinde retectae
22  Deliciae, et fines Naturae simplicis illi
23  Dimoti, atque aliis alii de moribus orti
24  Mores, atque novi cultus, distensaque longe
25   Grandia propterea res incrementa per omnes.
26   Principio Natura pari ratione creavit
27  Nos Homines,

28  Jactet sese aliis potiori vivere ab ortu,
29  Nec majora sibi deberi, primaque rerum.
30   Omnibus aequum jus vitam, stirpemque tueri est,
31  Et capere ad victum de terra, quae velit usus;
32  Utile quidquid habet nam tellus, divitae sunt
33  Commines hominum: repleta est undique succo,
34  Et Natum ad sua quemque vocat velut ubera Mater.

38  Jam sua sunt, glandesque suae, quas colligit alta
39  Sub quercu, aut leporem capiens, cervumque fugacem,
40   Aut piscem motis findentem caerula pinnus;
41  Namque penu de commui res extrahit illas.
42  Quantum at cumque libet, non sumere proinde licebit;
43  Ast et opus quantum, et quantum petit ipsa voluptas.
44  Quod superest, non fas corrumpi; prodiga non est,

vertamus in usus,
57  Putrescunt facile, et minuuntur, dispereuntque;
58  Qui sinat hoc fieri, Naturae dona profundit,
59  Atque injurius est aliis, quia sumit acervo
60   Plus de communi, quam quantum postulat usus;
61  Proinde aliis damno est, consumere qui potuissent
62  Utiliter. Tum par largiri mutua partem,
63  Quae superest, post ut tantundem restituatur,

166  Nam non e medio venientes Sole profundos
167  Tum radii illustrant puteos, sed proximiore
168  Extremae a puncto flammantis lampadis orae.
169  Praeterea neque sunt illo uno de rutilante
170   Emissi puncto radii, quibus ultimus umbrae
171  Finitur limes, sed limbo prorsus ab omni
172  Circum Solis, uti non possint fingier aeque
173  Distare inter se,

192  Aspiciebat aquas sidus (dixere Canopum,
193  Fulgurat Argoae quod clavo navis inhaerens)
194  Ut subito exortum caderet, pelagusque subiret.
195   Illud at Aegypti primo de littore visum,
196  Moenia quo Macetae surgunt de nomine Regis,
197  Parte aliqua aetherii sursumse totius orbis
198  Extollebat, ubi jam summum culmen adiret.
199  Et quia

193  Fulgurat Argoae quod clavo navis inhaerens)
194  Ut subito exortum caderet, pelagusque subiret.
195   Illud at Aegypti primo de littore visum,
196  Moenia quo Macetae surgunt de nomine Regis,
197  Parte aliqua aetherii sursumse totius orbis
198  Extollebat, ubi jam summum culmen adiret.
199  Et quia utrumque ratus mediae esse sub orbe diei
200   Uno

310   Hic faciat, semper durum est, incertaque constat
311  Quaerendi hoc ratio: ratio proin semper, oportet,
312  Haec quoque servandi fallax, incertaque constet.
313  Scilicet in mortem curvo de turre profusa
314  Tramite convexam vertente ad sidera partem,
315   Ibat lux; ideo magis apparere patentes
316  Hi flexus, quam par, gemini, et subtilior ille,
317  Quam par,

in Austrum.
342  Italia hunc Gallis civem danarat habendum,
343  Ipse parem post se vestigia magna ferentem
344  Progeniem; Natique labor fuit ire remensum
345   Arctoa de parte gradum, procurrere et ultra:
346  In laudes, nomenque Nepos succedit utrique,
347  Mensurisque suis loca mensa retentat, avitam
348  Et relegit, patriamque viam, et quoscumque Priores

435   Vadentem, hasque etiam super alto inscribere Pindi
436  Culmine mensuras, artemque ex ordine totam.
437   Scire licet triquetra in quacumque hoc esse figura,
438  Ut rerum sex de summa, quae constat et ipsis
439  Flexibus, et laterum costis, si terna patescant
440   Aut latere aut gemina haec cum flexu scilicet uno,
441  Cum latere aut contra duo flexus simplice, possis

522  Qui superant, montes altos, humilesque vicissim,
523  Ipsaque prima etiam camporum, extremaque signa,
524  Denique pervenies telluris in aeque ad unum
525   Perpetuum spatium de primo limite summam
526  Protensum ad metam, mediaeque sub orbe diei
527  Uno eodemque situm, mensuraque certa patebit.
528   Ne tamen addubites, dabitur, rectene peractus,

sub orbe diei
527  Uno eodemque situm, mensuraque certa patebit.
528   Ne tamen addubites, dabitur, rectene peractus,
529  Explorare, labor; proin sic age, limite utroque
530   De spatii pariter servetur Luna, Jovisve
531  De comitatu astrum, quodcumque est, cum subit umbram,
532  Ut sic percipias, an eadem prorsus in hora,
533  Quam media incipiens numeres a nocte dieve,

certa patebit.
528   Ne tamen addubites, dabitur, rectene peractus,
529  Explorare, labor; proin sic age, limite utroque
530   De spatii pariter servetur Luna, Jovisve
531  De comitatu astrum, quodcumque est, cum subit umbram,
532  Ut sic percipias, an eadem prorsus in hora,
533  Quam media incipiens numeres a nocte dieve,
534  Lumen id a prima carpi videatur utrisque

551  Accedit quo nempe polo, seu forte recedit
552  Stella micans (nisi tum geminis servetur eodem
553  Tempore forte locis ), diverso tempore namque
554  Non statione una caeli de culmine fulget.
555   Motus et hic certe duplex est, proditus alter
556  Jamdudum, quo quaeque videntur sidera ferri
557  Axe super (quo se convertit et annua Tellus)

videmus
566  Properea sidus, non qua regione lacatum
567  Revera tunc est, locus at, quem cernimus ipsi,
568  Per caelum se circumfert in marginis oram
569  Exiguae coni primo de segmine formae.
570   Tertius his addi quoque motus denique possit,
571  Haec reperit nuper quem nostra fagacior aetas,
572  Scilicet exiguum quo se polus ipse per orbem

606  Namqua curva magis frons Terrae est, nonne meatus
607  Sub Terram citius concurrant, conveniantque
608  In flexum, recta quos subtus ducere tentes
609  Aeque longorum geminis de finibus arcuum?
610   Atque ideo flexum hunc majorem mutua juncti
611  Non faciant? Quapropter eo minor esse profecto
612  Unius mensura gradus non debeat illic?

hunc majorem mutua juncti
611  Non faciant? Quapropter eo minor esse profecto
612  Unius mensura gradus non debeat illic?
613  Ast in ea coni, quae sit de segmine primo,
614  Effigie, mage frontis curvato inflectitur arcu,
615   Qua de parte magis producitur; atque ubi distat
616  Planitie minus a recta, subtilior exit,
617  Et

mensura gradus non debeat illic?
613  Ast in ea coni, quae sit de segmine primo,
614  Effigie, mage frontis curvato inflectitur arcu,
615   Qua de parte magis producitur; atque ubi distat
616  Planitie minus a recta, subtilior exit,
617  Et minor axis ibi est: ita ad axem crescere debent,
618  A majore gradus dum pergunt axe, minorem

et quod nuper in oris
635   His Italis, Gallosque inter, Batavosque peractum,
636  Imminuique gradus hoc viderat ordine notos.
637  Quin fuit et Lunae servatos ante labores
638  De tabulis qui cognoscens, numerisque retentans,
639  Diceret haud aequis curvarier arcubus umbras,
640   Sed flexis ovi in formam, qua praedita Tellus.
641  Scilicet haec illis pugnabat, diximus ante

caeloque
719  Illae ostentandae rupes, jam montis ad imam
720   Radicem aerii, Kittim dixere Coloni,
721  Haerendum est; illic fabricanda patentia sursum,
722  Pastorum de more mapalia, suspicerentur
723  Unde faces caeli, et sublimes verticis ulnae;
724  Et sunt multa locis aptanda, movendaque multis
725   Instrumenta gravi molimine, Daedalus ille

777  Tempore eodem illa caeli regione quis omnes
778   Aëris esse vices, atque una frigora, et aestum
779  Crederet, et mites una insedisse tepores?
780  Non procul aestiferi de littore gurgitis illic
781  Consurgunt vasti montes, quibus altior alter
782  In terris se nullus apex ad sidera tollit:
783   A Borea longo decurrunt ordine ad Austrum

placidissima contstet
816  Tempestas, haec Elysii videantur ut esse
817  Fortunata loca, et campi, sedesque beatae.
818   Cuncta fovet Zephyris natura tepentibus, atque
819  De terra omnigenos simul omni tempore foetus
820  Fundit; opes verno proprias permiscet honore
821  Autumnus; pariter frondes, floresque virescunt.
822  Maturique vigent una super arbore fructus.

841  Donec disjectis jam caelum purius esset
842  Invisis nebulis, sudusque vaporibus aer
843   Et caelum, et terras aperiret, et aequora, posset
844  Prospectus procul in montem ut de monte patere.
845  Aetherii demum ad mensuram scanditur arcus.
846  Protinus ipsa aliquam partim fecere labori
847  Instrumenta moram, queis sero haud

859  Litibus orta sides; cavere utrinque sagaces
860  Quippe Viri, ne parte queant culparier ulla,
861  Neve sui, in vulgus patefacto errore, puderet,
862  Cum spectant animo de se infrendente triumphum.
863   Ergo gradus certis comprensi, suppositique
864  Denique terni sunt mensuris, et minor horum
865  Unus quisque gradu, gelidae qui subjacet Ursae,

lustrat,
875  Expertis ne multa, via intentata videri
876  Ulla queat; rursusque polis utrisque repertum est
877  Arctari terram, medioque tumere sub orbe;
878   Nec quovis tum de tentamine non tumor iste
879  Perceptus, prorsus dubitandi ut copia deesset.
880  Secura tamen hic num constes undique mente?
881  Ambiguam vel adhuc quod reddat, sollicitamque,

941  Quanquam parte sui parva, at contractior illo
942  Protinus alteruter tum constitit, ante per oras
943   Quem Galli patrias signarunt, quemque prope aequo
944  Distantem spatio Boreae de cardine prendas.
945   Ex his tute queas facili cognoscere pacto
946  Tellurem non prorsus ea constare figura,
947  Quam gravitas exposcit in aeque corpore denso;
948   Ejus

977  Praeterea nec ad hanc tali ratione redactam
978   Possemus gradibus mensis pertingere formam;
979  Quippe gradus cum mentimur, quae pondera deorsum
980  Deducit via de tenui pendentia filo,
981  Recta ad quaesitam Terrae cadat illa figuram
982  Est opus; ast eadem num recto incurrere possit
983   Descensu in talem, modo quae constata, figuram,

1007   Idque tibi gravitas varii ob discrimina textus
1008  Suadeat, idque gradus servati, ut diximus, una
1009  Non bene pro quavis concordes cumque figura,
1010  Insinuent, dubiosque fugent de pectore sensus.
1011  At quia per terras extrinsecus asperitates
1012   Quae sunt, vanescunt prope Terrae ad totius auctum,
1013  Credibile est etiam discrimina tenuia textus

1028  In caelo, et gemini disjungere verticis oras,
1029  Debuerint ut proinde gradus minus esse patentes.
1030  At contra illorum magis amplam Gallia praefert
1031  Mensuram, quoniam calidae de parte diei
1032   Pyrenes vastis finitur montibus, in quos
1033  Pondera tum deducta arctabant aetheris arcum.
1034   Propterea nobis semper mage cognita constet
1035  Ut

1035  Ut facies Terrae, sedesque haec alma patescat,
1036  Esset opus tractus mensuris ire per omnes,
1037   Atque gradus, quaque ad Boream conversa, vel Astrum,
1038  Et qua Memnonia tendit de sede cubile
1039  Solis ad Hesperium Tellus queiscumque sub oris,
1040  Prendere; pro quavis demum regione repertus
1041  Crescentum gradum, et minuentum

1119  Inter sese alio, nimirum terna struantur
1120  Post bina ut spatia, et succedant sena repente;
1121  Ordine quo numeri cum progrediuntur, eosdem
1122   Dicimus harmoniae de nomine, quippe ubi primi
1123  Quae ratio est ad eum, qui tertius, aequa sit illi,
1124  Quam discrimina habent, rationi, nempe prioris
1125  A subeunte secundo, et ab excipiente secundi:

1200  Sex pedibus decies; quae lympha argentea vitro
1201  Clauditur, ipsa aliquem descensum prodere coepit,
1202   Scilicet hanc digito partem decerpsit ab alto,
1203  Quae de bissenis pars unica partibus extat.
1204  Tantundem dorso conscendere montis eodem
1205  Pergit; et est digiti nondum pars altera visa
1206  Descensu confecta novo; nisi donec et uno

1256  Cassino monstrante, via quod spargitur orbis
1257   Signiferi, eque loco grajum sibi nomen adeptum est.
1258  Hoc sub signifero longum distenditur orbe
1259  Lumen, et occidua de parte, et solis eoa,
1260  In speciem rhombi, pelusiacaeque per alta
1261  Procurrit lentis, quam spectes e latere ipso
1262   Transversam; supremus apex nunc profugit ejus

1297   Vel prope sunt gentes, rectus queis signifer orbis
1298  Occumbitque, oriturque, vident hanc tempore lucem
1299  In quovis, dum se distendat cuspide longa.
1300   Hanc vero lucem exortam de parte quis illa
1301  Ambigat aurarum, quae sit mage crassa, potensque
1302   Deorsum occursantes radios convertere pulsos,
1303  Augmine vel proprium majori effundere lumen?

suum fecum quia pertrahit aera raptans,
1310  ipsum hunc compresssam sese constare necesse est
1311  in lentem, propter majorem particularum
1312   Nisum de medio fugiendi limite gyri;
1313  Propterea nobis oblique ut visa sub illa
1314  Debeat, ut docui, rhombi apparere figura.
1315  Corporis utque sui partem quae rapta per orbem

1320  Eductas gradibus novies ab origine denis.
1321  Si vel adhuc magis excurret, convestitet omnem
1322   Lux ea tellurem circum, quo tempore quidam
1323  Undique dissusus tota de nocte videri
1324  Debebit splendor tenuis: mirantur agentes
1325  Excubias proin interdum, vel longa viarum
1326  Carpentes noctu: cur nox hac suscior illa,
1327   Scilicet

1399  Ursas sub gelidas simul undique convenientes;
1400  Nam neque vim tantam cogi illuc posse vaporum
1401   Credendum est, uno ignescant qui tempore in ingens
1402  Distensi caeli spatium, ut de parte videri
1403  Terrai magna possint, nimiumque remota,
1404  Nec tantum educi posse in sublime volantes,
1405  Longe ut praetereant fines, qui sustinet illos,
1406   Aeris:

gravitate remotum.
1429  Tum subito, si praesertim cumulatior illic
1430  Forte sit, in Terram properat phoebeius aer
1431   Avulsus parte haud modica de corpore magno,
1432  Ut rupes de monte, novique fit incola regni.
1433  Nostra dat aura locum celeri; tum densior obstat,
1434  Innectitque moras sensim, cursumque refraenat:

1429  Tum subito, si praesertim cumulatior illic
1430  Forte sit, in Terram properat phoebeius aer
1431   Avulsus parte haud modica de corpore magno,
1432  Ut rupes de monte, novique fit incola regni.
1433  Nostra dat aura locum celeri; tum densior obstat,
1434  Innectitque moras sensim, cursumque refraenat:
1435  Aura retenta fremens ferviscit, laesaque tristes

nos facili molimine corpora, eorum
1778  A spatiis inquirentes, et pondere noto,
1779  Quo commune loco medium gravitatis inesse
1780  Debeat, et quantum de corpore quoque recedat.
1781  Ergo age, finge animo, quod fors vix accidat unquam,
1782  Cuncta tamen finge astra simul, quaecumque vagantur,
1783  Deflexisse latus phoebeae ad lampadis unum;

1795  Cumque una constat tam multi e parte recessu
1796   Illo in longinquo, simul addita materiai
1797  Materia ut faciat longe discedere punctum
1798  Id, commune quod est, medio de corpore Solis.
1799  Parvula sic quanquam, quae nec lassate ferentes
1800  Forte queant digitos, longe procul addita vecti
1801   Ingentes possint convertere pondera moles

1807  Astrorum punctum, fixum, immotumque vel esse
1808  Constituas semper, vel, si moveatur, eadem
1809  Usque via recta, et cursu sibi labier aequo;
1810  Scilicet ut vera, cum de communis agebam
1811   Puncti natura medii, ratione probavi.
1812  Jam quoniam positus sese inter semper eosdem
1813  Haerentes caelo conservant undique Stellae
1814  In

1831   Sol minimo motu circa commune feretur
1832  Id medium; circa sed Solem caetera turba
1833  Astrorum, non, ut positum, superaque receptum est,
1834  Signabit primas coni de segmine formas,
1835  Verum longe alias implexas, inque peditas,
1836   Compositasque; etenim quas Sol, et quodlibet astrum
1837  Efficerent singillatim, commune obeundo

1835  Verum longe alias implexas, inque peditas,
1836   Compositasque; etenim quas Sol, et quodlibet astrum
1837  Efficerent singillatim, commune obeundo
1838  Usque sibi punctum, coni de segmine formas,
1839  Perturbant aliae hinc vires, atque hinc aliorum,
1840  Difficilesque alios texunt, variosque meatus.
1841   Hoc certe exiguum est discrimen tempore parvo,

1872  Tauros, Harpyas, Pythonaque, Geryonemque,
1873  Fama est exciri solitos Heroas in arma,
1874  Insuetique ingens belli tentasse periclum,
1875  Ut bene moratli possent de stirpe mereri.
1876   Multos at ferro projecto saepe tulisse
1877  Vix sua membra domum exundantia sanguine multo,
1878  Et laceros artus, disfractaque saeviter ossa:
1879  At

triformis adhuc hominum Dea vincla recusat;
1896   Vertit se in formas varias, varioque meatu,
1897  Multiplicique via multorum elabitur arti.
1898  Illi, de capta veluti, persaepe triumphos
1899  Concinuere, sed est tenui sublapsa volatu
1900  Lubrica; cumque novam jactanti voce vocassent
1901   Ad praedam socios, nusquam praeda illa reperta est;

1950  At si et projectus vis paulum obliqua veniret,
1951   Ipsaque mobilitas esset diversa priore,
1952  Aequi non orbes, paulum sed ab orbibus aequis
1953  Distantes primo coni de segmine formae
1954  Inter se similes fierent, similique locatae
1955  Ordine circa ipsum punctum, commune quod extat,
1956   Quod pariter focus orbis et hujus, et illius esset

volarent,
2002  Invertent formas, seseque novo ordine flectant,
2003  Prendier haec sensu ut variantia possit ab illis,
2004  Desuper alterutro qui vitam corpore ducunt,
2005  De Terra incertos ut Lunae est prendere motus.
2006   Ergo hos incertos, age, motus, nitere, certa
2007  Si ratione quaes, et veris prendere causis.
2008  Ipse tuo certe ingenio confisus, et arte,

2095   Ut nihil intersit, soli si denique Lunae
2096  Attribuatur, ab ambarum quod motibus exit.
2097   Turbantes geminas has Solis dicere vires
2098  Possumus, et Luman proprio de tramite agentes:
2099  Quarum praeterea quae est altera, proderit ad res
2100   Non paucas velut in geminos disjungere ramos,
2101  Nempe iterum haud simplex in bina retexere filum.

2112  Et prope quadrijugos pro bigis ut Dea scandat;
2113  ast eadem pars prima retardat circumeuntem,
2114  Ad latus alterutrum cum ex his jungentibus itur:
2115   Altera pars retrahit Terrae de corpore Lunam
2116  Vi primae officiens a fronte, adversaque prorsus.
2117   Altera vis, geminas quam nuper solvimus ipsi
2118  In partes, ea tota locis extinguitur illis,

2209  Causa recedendi, minor est distantia ibidem.
2210  Haec eadem quoque causa facit, cum Lunifer orbis
2211   Debeat a prima non aequus origine gigni,
2212  Sed species fieri coni de segmine princeps,
2213  Continuo ejusdem ut mutetur tempore forma,
2214  Sic tamen, ut si sint rerum paria omnia circum,
2215  Luna silens, vel plena micans minus esse remota

2346   Tellurem, pelagus, dixere, atque aera Lunae
2347  Subjectum, quae clausa illo et sunt omnia gyro.
2348  Proinde mari faciles ventos, caelique nitorem
2349  Nauta soluturus patrio de littore longum
2350  Dum sedet expectans, in mensura tempora Lunae
2351   Quattuor inquirit; nam credit quattuor illis
2352  Temporibus Lunam caeli convertere mores,
2353  Non

2373  Ostreaque, et quidquid vestitur cortice duro.
2374  Forsitan id fiat, quia Cynthia praestat amicam
2375  Lumen, uti captare cibum, et pinguescere possint,
2376   Namque die torpent, epulas de nocte requirunt.
2377  Visa movet stomachum plerisque, et molle cerebrum
2378  Luna: vomunt captis cum magno saepe dolore,
2379  Et somnos adimi, desideriumque ciborum

40   Taurorumque regens juga duro innixus aratro.
41  Idem etiam pressus longaeva aetate sub alta
42  Deciduos fructus legit arbore, lac premit, uvas
43  Colligit, et crates de vimine texit ad ignem:
44  si nequeat, querula moribundum voce vocat se.
45   Usque adeo dulcis labor est, ingrataque nobis
46  Otia, cum non sunt multo interrupta labore.

135  Narrabuntque domum spectacula mira reversi,
136   Augebuntque etiam miracula tanta, velut mos
137  Est a longinqua procul adventantibus ora.
138  Forsitan et supera credunt de gente potentem
139  Tellurem (velut et Phoebi coluere sororem
140  Qui quondam) magnamque Deum vocitare Parentem
141   Consuescunt, et vota ferunt, et tempore certo

177  Vel latus hoc paulum retegetque, tegetque vicissim:
178  Vertere sic latera, et nutare videbitur illo
179  Tempore, in occasum quo rubro transit ab ortu.
180  Et quia si Terram de Lunae corpore spectes,
181   Aspicias binis gradibus comprendier omnem;
182  Ille gradus nequeat binos excedere nutus,
183  Qui siet. Quin in Boream nutabit ab Austro

203  Sole, aliisque etiam longum post tempus ab astris,
204  Quae Solem circa medium errabunda feruntur,
205  Saepe peregrinis itidem, ignotisque Cometis.
206   Quin si forte velis mediam de pluribus unam
207  Mensuris variis mensuram fingere motus,
208  Ut fingunt, mediamque vocant, qui sidera norunt;
209  Cum ficta quid perficies? An cernere, quidquid

284  Quare si corpus non extra exceperit ullum
285  Circa se motum, non illam flectere sese
286   Propter vim partis poterit. Primoribus astris
287  Proin longe evectis medio de Sole, necesse est,
288  Non inferre queat motus id scilicet ullos;
289  Ut veluti Proceres Domina videantur ab aula
290  Disjuncti procul, audentes proin regia jussa
291  

acutos
315  Quamquam oculos: hujus jam non erit invia certe
316   Defectus ratio, vultus convertere eosdem
317  Illum ad Saturnum si concipis, eoaque
318  Propterea cum Saturni de parte vagatur,
319  Semper idem latus ex illa convertere parte
320  Ad nostros oculos; tegere illud namque videbis,
321   Plusquam aliud quodcumque latus, caligine posse

auctu,
502  Nimirum cum Luna terens Borealia signa
503  Conspicui sese per caeli sustulit oras;
504  majorique itidem, pedibus contraria nostris
505  Demisit cum se, et de parti claudicat Austri.
506   Denique quanque die surgit velocius aequor
507  Insiliens, lapsis descendit lentius undis.
508   Mensura nunc quae sint, genus hoc, effecta canamus.

mores
538  Instabiles; varios proin portus, multaque ponti
539  Littora lustratum fluctus adiere sonoros.
540   Jam quoque praecipua his communibus adjice quaedam:
541   Nullis de genere hoc agitari scilicet aequor
542  Fluctibus, exiguum quod sit, quod et undique clausum,
543  Nullis atque lacus omnes quantumlibet amplos:
544  Majores undas cumulari ad littora porro,

565  Quem non perciperet prorsum, ut caperetur ab illo.
566   Hic furor interdum sublimia pectora vexat,
567  Ut, ni cuncta suae possint supponere menti,
568  Indignentur, uti rerum de jure suarum
569  Depulsi. Cur non videant, quam parva supellex
570  Perceptorum animo? quantis Natura per omnes
571   Sit foecunda modis res undique, quas tamen ipsis

subjiciuntur
590  Partes, aversa vel contra fronte latescunt,
591   Has partes, veluti Luna super ipse probavi
592  Praetereunte sui haec orbis loca, perdere oportet
593  De gravitate aliquid, contraque acquirere, denis
594  Hinc novies gradibus cum distant; proptereaque
595  Ut librentur, eae niti se tollere debent,
596   Deprimere hae: tum se quia vertit Terra rotatu

852  Quique suo impulsus si tempore transmittantur,
853  Nimirum nova vis cumulabitur usque priori,
854  Quae celeret lapsum, quaeque altius efferat aera:
855  tempore sin alio, atque alia de parte lacerti
856   Impellant, funemque trahant, licet usque valentes,
857  Imminuunt motum tamen, excursumque, sonumque
858  Impediunt: vires adversis viribus obstant.
859   E

ipse calorem
1231  Aer servat enim nobis, quo vita fovetur.
1232   Omnis nox igitur gelida magis algida nocte
1233  Brumali foret, atque domus foret omnis ut acri
1234  Condita de glacie. Nimium dum comprimit aer
1235  Luminis ardorem, bibit ipse, et servat eundem,
1236  Inque loc huc illuc, in egentia tempora defert
1237   Impediens, magno ne magna ad frigora ab aestu

1277   Propterea populi poterunt nocturna tueri,
1278  Clara neque his Mundi tam pulchri scena patebit.
1279  Aspiciant tantum pallentis lampada Solis
1280  Unica de toto miseri spactacula Caelo:
1281  Solos in Mundo proin sese vivere credant:
1282   Ut Rex oceani divisum forte patenis
1283  Qui scopulum incoleret, quo nunquam accesserit hospes,

facile expelluntur ab auris,
1355  Et celeres saliunt sursum; velut aere nostro
1356  Impulsi sursum sumi graviore feruntur.
1357   Idcirco opposita Solis de parte tuemut
1358  Ducere fumantes tractus, caudamque Cometas.
1359  Quo propius soli accedunt, hoc longior exit
1360  Cauda minax, crescit quoniam calor, et magis aer

1387   Dicimus, at barbam, currit cum prima meatus
1388  Illius in partem m quo tenditur, anteriorem;
1389  Demum est caesaries, cum circumfunditur, una
1390  Aut nimium est de parte brevis: tamen usque necesse est,
1391  Quo sit cumque loco, quod nomen cumque reposcat,
1392   Illa situ ad Solem, quo ut semper eodem
1393  Perstet, ut oppositas nimirum pergat in oras.

1396  Fundit, ubi aut tenues curtatur sumus ob auras,
1397   Exiguumque brevis sit ob aestum, aut nostra Cometam
1398  Versatur Solemque inter cum Terra, vel ille
1399  Solem ultra eductus cum paulum de latere uno
1400  Flectit, ut et nobis fiat contraria cauda,
1401  Ceu Soli, in medioque sit astri a corpore opaco
1402   Obstructa, aut nebulae densa caligione tecta,

1429  Sit vapor ipse ferens sursum se, tergaque vertat
1430  In regionem illam, quo fumans fertur acerra.
1431   Flexu ex hoc speres deprendere tempora, sumus
1432   Queis falit extremas solido de corpore ad oras;
1433  Propterea expendens, quantum dimoverit illo
1434  Sidus se puncto; recta quod subjacet alto
1435  Caudae apici, quantumque sit

1501  Pingibus educti fors illi corporis ejus,
1502   Aeris aut crassis surgunt regionibus imi.
1503  Sic cum nostra furunt incendia, depopulantque
1504  Annosas sylvas, piceo de cortice fumi
1505  Surgentes, flammas inter lucemque, videntur,
1506  Et nigro clarum conspergunt aera tractu.
1507   Plures sunt, cum plus Solis calor auctior urit.
1508  At

1607   Tellurem Comes, et mutato protinus orbe
1608  Diversi procul abscedamus, circuitusque
1609  Aethera per magnum diuturnos conficiamus.
1610  Proinde Cometarum credunt de stirpe fuisse
1611  Nunc aliqui Lunam, et Saturnum quique, Jovemque
1612   Quattuor observant famulo quae sidera ritu,
1613  Et temere excurrisse illac, poenasque dedisse

1617   Haud secus ac vitrum, vel ebur) sic crescere Terrae
1618  Possit mobilitas, atque impetus exsilientis,
1619  Sidera fixa queat procul ire invisere ut hospes,
1620  Et contundat iter coni de segmine forma
1621  In prima nimium gracili, seu forte secunda
1622   Semper hiante, magis vel ea, quae tertia, hiante,
1623  Ut nunquam ec illo redeat post exul hiatu
1624  In

1911  Hi quoque turbineo motu raptentur, oportet.
1912   Non igitur posunt concepto perge cursu;
1913  Raptatosque illos cogi, quo turbinis urget
1914  Vis ea, deducique suo de tramite cernas;
1915  Cum tamen usque suo properent impune meatu.
1916  Quod si quemque velis penetrari vorticis aestum
1917   Vorticibus variis, et turbine semper in uno

1944  Ultimus hic perstare diu tamen haud potuisset;
1945  Nam per se confusus, et in sua concitus isset
1946  Pernix exitia: adversis offenisibus inter
1947   Se partes aliquid de motu amittere primo,
1948  Et detorqueri varie, et confligere semper;
1949  Crescere pernicies paulatim, et in intima labi,
1950  Demum magna quies, et iners stipata jacere

deorsum
2000  Possit trudere agens, debet majore profecto
2001   Mobilitate rapi, quam qua se Terra revolvit
2002  Axe super; super et Terra volvente locatum
2003   Corpus de medio conatum profugiendi
2004  Concipit, exiguum prae nisibus at gravitatis,
2005  Nam prope tercentum decedit partibus ille.
2006  Ergo hic ut fugiens gravitatem exaequet eandem

super uno debeat axe
2037  Illo ipso, Solem qui trajicit; omnia certe
2038   Sex vaga debebunt quoque circa hunc sidera volvi;
2039  Cur igitur vario declinant omnia flexu?
2040  De mediique abeunt, quo vis properantior, orbis
2041  Aequore, et huc illuc tentant diversa meatus?
2042  Praeterea qua tum poterit ratione figuram
2043   Astrum unumquodvis de coni segmine primam

2040  De mediique abeunt, quo vis properantior, orbis
2041  Aequore, et huc illuc tentant diversa meatus?
2042  Praeterea qua tum poterit ratione figuram
2043   Astrum unumquodvis de coni segmine primam
2044  Signare, et facere, ut respondeat area semper
2045  Temporibus? qui propterea vult ire fluentem
2046  Sic in vorticibus stipatam materiae vim

2229  Plurima; nunc sat erunt faciendo in postera saecla
2230  Augurio, et tanta spe mentibus alliciendis.
2231   Principio si mens animantum bruta videtur
2232   Esse aliquid majus, quam quod de corpore ducit
2233  Exortum, vires sentire ad multa trahentes
2234  Quis dubitat? Propriae quaerunt cur commoda stirpis?
2235  Quid teneram matris compellit ad ubera prolem?

2238  Inque fovere diu, blandirier, atque tueri?
2239  Verna parat fieri cum primum mater hirundo,
2240  Fictile sub trabibus sibi par sobolique ferendae
2241  Condit opus: condunt de spinis undique lectis
2242   Alcyones, scopulisque infigunt tecta sub altis
2243  Usque adeo mira compagine nexa, resolvi
2244  Ut nequeant undis, nec adiri; condit et altis

2242   Alcyones, scopulisque infigunt tecta sub altis
2243  Usque adeo mira compagine nexa, resolvi
2244  Ut nequeant undis, nec adiri; condit et altis
2245  In ramis Philomela suos de cespite nidos.
2246  Has artes sub quo primum didicere magistro?
2247   Unde et inexpertae norunt, quid postulat usus?
2248  Cur similes faciunt, quas jam fecere parentes,

2317   Nullum fervet opus sine matre, aut publica tangunt
2318  Commoda; projiciunt ingratam tum quoque vitam:
2319  Ipsa movet, regit ipsa, et pacis et arbitra belli.
2320  Mel de flore legunt, scrutari florea norunt
2321  Septa, ubi congesti succi, dulcemque liquorem
2322   Protinus educunt sugentes, oraque complent;
2323  Cercus, et norunt, quo florum stamine pulvis

2379  In luctu vitam, tamen esse, et vivere dulce est.
2380  Notitiis trahimur rerum quoque, veraque nostri
2381  Exoptant animi, et dulcedine tangimur horum
2382   Mira, nescio qua; de veris exoriuntur
2383  Vera alia, et cupido se nexu in pectore jungunt.
2384  Excolere in tacita res longum, et volvere mente
2385  Ignotas, non sit propius propiusque locare,

labori
84  Pervigiles animos, da pulchram pandere lucem
85   Carminibus, quae sint ipsa dignissima luce,
86  Atque haec sparge novo, quae dicam, blanda, nitore:
87  Scilicet hanc de te spem tandem concipere ausim,
88  Praemia ne longo tua sint non aequa labori,
89  Calliope o requies curarum, hominumque voluptas.
90   Primum igitur, constent luci quae reddita, dicam,

131  Jam supera rebus, cum dixi prorsus inertem
132  Materiam esse omnem, cumque hac vi cuncta teneri
133  Illo nempe statu docui, quemcumque tuentur.
134  Vis radium haec semel emissum de lampade, recta
135   Aequalique fuga fert, nec se flectere quoquam
136  Per sese sinit, et cursus mutare tenorem
137  Primi posse, nisi adveniat vis extera mutans,

lampade, recta
135   Aequalique fuga fert, nec se flectere quoquam
136  Per sese sinit, et cursus mutare tenorem
137  Primi posse, nisi adveniat vis extera mutans,
138  Causaque de coepto decedere tramite cogens.
139  Proin quoque per sese diffundi lumen oportet,
140   Si nihil obsistat pergenti, per loca longe
141  Immensa, et spatii tractus sine fine vorare.

209   Objecto quae si sistatur in aequore recta,
210  Praeferet aequi orbis speciem, atque aequaliter oris
211  Extensis circum claudetur: at aequore si tum
212  Excipiatur in obliquo; de segmine primo
213  Forma erit haec coni, radiis qui consit ab ipsis;
214   Et gemina hinc illinc de parte excurret in ovum.
215  Effigie has maculas etiam super ore natantes

211  Extensis circum claudetur: at aequore si tum
212  Excipiatur in obliquo; de segmine primo
213  Forma erit haec coni, radiis qui consit ab ipsis;
214   Et gemina hinc illinc de parte excurret in ovum.
215  Effigie has maculas etiam super ore natantes
216  Phoebeo videas; et subter praetereuntem
217  Mercurium, Veneremve, adeo distincta figura est,

373  Esse aliquod discrimen, ad illam nam jacet orbis
374   Interior flexu vario; si scilicet ille
375  Est Comes in nodis, qua lata est, praeterit umbram,
376  Sin procul, oblique de parti praeterit una
377  Excurrens: tempus proin longius effluit illic,
378  At minus hic, varieque minus; paria omnia quare
379   Introitum, egressumque inter, non tempora constent;

408  Cunctaque sunt Terrae spatia illic enumerata,
409   Quae veniunt et ab his discrimina temporis ejus.
410  Jam quae maxima sunt, bis septem poscere visa
411  Particulas decies de senis simplicis horae;
412  Tempore proin tanto magni de finibus orbis
413  Ad fines alios, quo Tellus annua fertur,
414   Transit lux medio transcurrens. Rebus in istis

409   Quae veniunt et ab his discrimina temporis ejus.
410  Jam quae maxima sunt, bis septem poscere visa
411  Particulas decies de senis simplicis horae;
412  Tempore proin tanto magni de finibus orbis
413  Ad fines alios, quo Tellus annua fertur,
414   Transit lux medio transcurrens. Rebus in istis
415  Omnia tum numeris mage convenisse reperta,
416   Non res

namque recedit
425  Plus etiam a Terra, cum plus a Sole recedit
426  Juppiter; unde trium demive addive necesse
427  Tum foret, aut quatuor discrimina particularum,:
428  Eruta de tabulis veros sed prima labores,
429   Interdum, spretis aliis, discrimina signant;
430  Quare lucis iter non esse videtur eorum
431  Causa, sed interdum tabulis fors tempora jungit.

misso a lumine confit;
495  Id minus at solo discrimen in interiore est,
496  Motus quam lucis, loca qua diversa teruntur,
497  Queis distat medii Tellus de lampade Solis.
498  Illa Jovem, ut totidem Lunarum corpora, cingunt,
499   Impulsusque a Sole alios aliosque receptant
500  Atque alios inter turbantes mutua sese:
501  Hos

543   Queis sunt, esse aliquem servatum est denique motum
544  Exiguum, quovis sese anno restituentem;
545  Nempe caput cuncta Astra ad nostrum accedere vis,
546  Visa recedere post nostro de vertice cuncta.
547  Porro hic deprensus tamen altis motus in Astris
548   Discors esse tot e Terra prospectibus acta;
549  Proinde videbantur pessum tunc omnia verti.

quae
556  Ipso signiferi fulgere in calle videntur)
557  Prospecti obliqua ratione magisve minusve
558   Debent in graciles magis aut minus ire figuras,
559  Quae referant formas de coni segmine primas.
560  Atque ipsa apparent revera Sidera tali
561  Deferri motu, ratio haec quem postulat. Ille
562  Attamen hoc uno distat, super axe minore
563   Quod cum

agitantis,
623   Immoti cum sunt oculi, vel mobilitate
624  Correpti cum sunt tanta, ut cum mobilitate
625  Illa queat lucis conferri: si religatam
626  Forte pila in navim de littore projiciatur
627  Saxea, fucatis tabulis super incita gyro
628   Multiplici, qua pergit, iter signabit, ut ante,
629  Directum, opposito lateri dum deferat ictum;

670  Propterea circum apparens locus implicat orbes
671  Distantes aeque motae Telluris ab orbe;
672  Obliqua quos cum longe ratione videmus,
673   Praemonstrant primam coni de segmine formam.
674  Jam quoniam quidquid variam est, dum Terra peragrans
675  Commutat caeli aspectus, in calle locatur
676  Illo, qui spatiis longe disjungitur aequis
677  A

tractum
767  Tam tenuem ipse animus prendat, quo emissa sagitta
768   Evolet, aut praeceps per caelum fulmen agatur
769  Tempore, quo celerat radius de corpore missus.
770  Vix animo videas flexum illum, quem facit errans
771  Lux nostrum ob motum, quamvis pernice feramur
772  Campis alipede, aut spumoso gurgite puppi.
773  

deinde recedunt
802  Sidera, transmittunt ingenti tempore lucem;
803   Sed quia sunt immota, vel, est quicumque, videri
804  Non valet a nobis illorum motus, oportet,
805  Nullus de genere hoc primo exoriatur ut error.
806   At magnum lucis forsan mirabere tempus,
807  Quo venit a quovis ad Terram sidere fixo.
808   Illa quidem

nec jam ulla videndi
814  Propterea ratio nobis, quantum alta recedant.
815  Sed motu fingamus ab hoc discriminis esse
816  Tantum vera inter loca visaque, quantula pars est
817  De senis decies, in quas pars scinditur una
818   De decies itidem senis, gradus unicus unde est;
819  Sidera prae tractu distabunt, annuus orbis
820  Terrai quo latus is est, non terque, quaterque

alta recedant.
815  Sed motu fingamus ab hoc discriminis esse
816  Tantum vera inter loca visaque, quantula pars est
817  De senis decies, in quas pars scinditur una
818   De decies itidem senis, gradus unicus unde est;
819  Sidera prae tractu distabunt, annuus orbis
820  Terrai quo latus is est, non terque, quaterque
821  Aut decies, aut terdecies iterumque iterumque,

ad nos tractum replere creata
842  Luce itidem, qualis manasset sidere ab ipso
843   Praecedentia post annorum millia sena.
844  At contra saeclis si retro a pluribus una
845  De tantis caeli sit fax extincta micantis,
846  Fiat, uti fulgentem et adhuc, rutilamque tuamur.
847   Difficile haec tamen est animo ut primum insinuentur

ortu
858   Longe exaudiri, quam saepe audire liceret
859  Vocem vel causam orantis, vel ad arma cientis
860  Forte Viri, quem jam nox viderit una diesque
861  Exanimem! Quid? Si de Luna, aut mittere Sole
862  Vocem aliquis, fixo aut quocumque a sidere posset?
863   Scilicet assueti sumus a terrestribus uno
864  Cernere corporibus momento temporis ire

891  Sidera uti majora, simulque minora, venire
892  Confestim radios ullo sine tempore retur.
893   At cur non oculis referatis, lumina quae jam
894  Advenere, receptemus de sidere jacta
895  Jamdudum, atque adstant confecto denique longae
896  Quae tracta vicina viae, ingressuraque, si nil
897  Impediat, vel palpebras tactura levi ictu?
898   Sic

si nil
897  Impediat, vel palpebras tactura levi ictu?
898   Sic qui fluminis in torrentem decidit alveum,
899  Extemplo madefit lympha, quae non salit alte
900  Tum de fonte procul, sed quae jam eruperat ante
901  Illinc, spumosoque ruit propter pede lapsa.
902  Hoc quoque, cum Solem in rubicundo cernimus ortu,
903   Accidit; in sese Tellus dum volvitur, ejus

ejus
904  Dimidium nunc hoc, nunc illud luce rigatur
905  Solis perpetua, radiorumque istud inundans
906  Excipit e caelo torrenti lumine flumen;
907  Propterea vix nos ista de parte subimus
908   Obversus oculis, impellunt lumina clara
909  Protinus, haurimusque diem, Solemque videmus.
910   Hactenus esffusam lucem loca tempore multo
911  Lustravi

910   Hactenus esffusam lucem loca tempore multo
911  Lustravi per vasta, eadem nunc percipe, quam sit
912  Prorsus pertenui, et subtili corporis auctu.
913   Forte putes, id si flumen de Sole veniret
914  Emissum radiorum, et tantas funderet ille
915  Ex se lucis opes, fieri debere minorem
916  Ipsum perpetuo fontem, ut tum denique prorsus
917  Effuso exhaustus

996  Corporis exusti venas? Jam pondera quanta
997  Ejus lucis erunt, quae totum compleat illum
998   Tam vastum, immanemq. globu, que fingimus amplum
999  Telluris duci medio de Sole per orbem,
1000  Seque novet semper per saecula longa fluendo?
1001   Tantarum at rerum quas diximus, unica causa
1002  Cur lux sit, causas prior ipsa nec excitet omnes?

corpore, ab ictu
1058   Prodeat externo, internis an viribus idem:
1059  Proin fatis est, medium punctum commune, videre,
1060  Quod gravitatis erit, pellatur an anterioris
1061  De regione status, an contra perstet eadem.
1062  Incurrit cum lux in corpora, corpora quanquam
1063   Convertit subito in cinerem, calcemque perusta,
1064  Aut cogit resoluta liquescere, non tamen illa

1113   Percipies, tenuis quam sit lux, quamque minuta.
1114  Hoc alia multi vincunt ratione, tuentur
1115  Dum radios penetrare domum trans tenue foramen
1116  Occulsam, vario exterius de corpore missos,
1117  Arctum nec per iter confundi mutua, et una
1118   Misceri, opposito sed res in parjete veras
1119  Pingere, quales sunt, nec detorquere meatus.

1283  Qui radii, dum corpore ab hoc migrarat in illud,
1284  Nunc etiam fiet, fracta ut sit luce vicissim
1285  Idem, quem primum radio in veniente notaras.
1286  Praeterea, facito, obliquus de corpore crasso
1287  Transmittat radius subtile in corpus, ut unda
1288  Aut vitro in tenuem et distantem paulum ab inani
1289  Aera (namque magis facilis servantibus exstat,

1329  Praedita; nam si sunt haec aeque densa, refringent
1330  Plus radios; quin densa minus quoque saepe videbis
1331  Filorum seriem plus detorquere meantem.
1332  Si radius fugiens de corpore tentet inane
1333  Elabi in spatium; tunc ejus flexibus aequis
1334  Pars radii incurrens redit una, ast altera transit,
1335  Inclinatus ubi est non jam nimis ille (rediret

tollere saltu,
1393  Protinus et fundum non devolvatur in imum.
1394  Cum petet at radius jam non, ut nuper, inane,
1395  Ast alio immigrans aliud de corpore corpus,
1396  Semper erit quoque, pars una ut reflexa revertat;
1397  Et, si non omnis reflectitur ille, profecto
1398  Altera semper erit confringi debeat ut pars.

1402  Quod minus infringit, liquidas ut in aeris auras
1403  Ex undis; magis infringens at densius extat
1404  Corpus, et infringens minus, extat rarius: ergo,
1405  Denso si tantum tollas de corpore, quantum
1406  Materiae in raro est, fit idem, ut si transeat illo
1407  Corpore tantundem de rarescente in inane
1408  Immissus radius; namque ob discrimina densae

1404  Corpus, et infringens minus, extat rarius: ergo,
1405  Denso si tantum tollas de corpore, quantum
1406  Materiae in raro est, fit idem, ut si transeat illo
1407  Corpore tantundem de rarescente in inane
1408  Immissus radius; namque ob discrimina densae
1409  Tantum materiae radii franguntur, et illa
1410  Si crescant, crescit fractus, tortusque meatus,

1456  Partem haud exiguam lucis; vel si ipse metalli
1457  Pro speculo capias vitreum, obvertasque, remitti
1458  Solis ab hoc binam speciem miraberis, alteram
1459  Extra de speculi rejectis aequore primo
1460  Constructam a radiis; ast alteram ab insinuatis
1461  Interius, tum depulsis a fronte secunda.
1462  Distabit laevus limbus dexterque figurae

1577  Atque inter fracti spatia, incolumisque meatus
1578  Hic perstare pares positus, quoque, ut ante, videre est,
1579  Inversa ratione tamen, quia vertitur ordo;
1580  Tunc etenim lux de raris ad densa meabat,
1581  At contra nunc de densis, in rara revertit.
1582  Denique cognosces, quid erit, si corpora multa
1583  Idem, trajiciat, multisque anfractibus erret

1578  Hic perstare pares positus, quoque, ut ante, videre est,
1579  Inversa ratione tamen, quia vertitur ordo;
1580  Tunc etenim lux de raris ad densa meabat,
1581  At contra nunc de densis, in rara revertit.
1582  Denique cognosces, quid erit, si corpora multa
1583  Idem, trajiciat, multisque anfractibus erret
1584  Distortus radius varie; ut si, vitrea postquam

et unda
1586  Post oleum, tum clara adamantina saxa pererret,
1587  Succina tum demum raras emergat in auras;
1588  Scilicet illud erit, quod, si de corpore vitri
1589  Protinus aerias immissa redisset in auras
1590  Lux, foret, et non se per confraga multa tulisset,
1591  Lassassetque diu; jam paulo ut diximus ante.

regione plagarum,
1640  Unde fluunt radii, toto qui Solis ab ore
1641  Emissi veniunt (nequeat subtilis haberi
1642  Tam radius, quem non componat innumerales
1643  Undique de tota decerpti lampade solis);
1644  Namque rubens filum radii, qui venerit uno
1645  Phoebeo a limbo, viola miscebitur ejus
1646  Pallidula persaepe, alio descenderit illinc

1739  Exortis nimium ne fide coloribus ejus;
1740  Nam mage quid fallax est, quam natura colorum
1741  Concipe enim, tantum, quae fila rubentia multa
1742  Omnibus in radiis toto de Sole profusis
1743   Adveniunt, parvi stipata foraminis unum
1744   (414)
1745  Endogredi punctum; se mutua proinde secando
1746  Aequore in objecto rubicundum protinus

1746  Aequore in objecto rubicundum protinus orbem
1747  Formabunt; alios diversa foraminis orbes
1748  Per puncta efficient itidem, quae rubra meabunt,
1749   Fila alia. Idcirco de cunctis orbibus istis,
1750  Qui tot erunt, quot eo sunt parva foramine puncta,
1751  Quorum hos atque illos imposuisse necesse est
1752  His super atque illis, multo distensior orbis

1756  Emissus triquetro, quia detorquetur in omni
1757  Aeque parte sui prope, rursus in aequore recto
1758  Depinget speciem simili, velut ante, sub orbe.
1759   Sic age, de radiis violam referentia fila
1760  Selige cuncta, parique itidem collecta sub orbe
1761  Trajice vitro illo triquetro; magis ista refracta
1762  Aequa in planitie distabunt longius illinc,

1812  Vitabis, vitrum si citra ultrave triforme,
1813  Opponas aliud, quod parte ab utraque tumescens,
1814   In speciem lentis, transcurrere munera Solis
1815  Dia sinat; nam quae de tota lampade Solis
1816  Advenere excerpta colorum fila, vicissim
1817  Singula cum varie discendat, lente necesse est
1818  Transmissa, et bis fracta ad se adducantur, et uno

1854   Ergo prius vitrum, radium dum frangeret, illi
1855  Si varium induxisse modum, et tinxisse colore
1856  Diverso potuit; potuisset nunc quoque vitrum
1857  Hoc aliud viridi de luce effingere rubram,
1858  Flavam, et caeruleam, quae sunt et cumque colorum
1859   Caetera; vel contra de rubra, caeruleave,
1860  Aut alia quacumque, alias quoque, in ordine quot sunt

1856  Diverso potuit; potuisset nunc quoque vitrum
1857  Hoc aliud viridi de luce effingere rubram,
1858  Flavam, et caeruleam, quae sunt et cumque colorum
1859   Caetera; vel contra de rubra, caeruleave,
1860  Aut alia quacumque, alias quoque, in ordine quot sunt
1861  Septeno, formare, modove invertere demum
1862  Quocumque, et mutare.

1910  Attamen ambages post magnas denique multa
1911  Occurrunt multis permiscentque agmina aquarum.,
1912  Congestumque simul portant vectigal in aequor.
1913  Sic quae prodibit de flava caeruleaque
1914   (Quae variis ibant maeandris intus, et una
1915   Conjungi poterant iterum, nectique vicissim)
1916  Extra lux viridis constabit, missaque vitrum

1988  In charta speciem, divisos protinus, atque
1989   Longo dispositos tractu tueare colores,
1990  Est opus: at contra tractum si transpicis ipsum,
1991  Quem prius eduxti de vitr, in fila retextum
1992  Transpicis hunc, inquam, simili ratione locato
1993  Si vitro, mixta in eandorem fila coibunt.
1994   Nam vitrum hoc aliud, quod primum struxerat illud,

2014   Nam violae color a rubro mage fractus abibit,
2015  Nec statione una poterit, velut ante, videri.
2016   Hac parva tibi jam subiisse ab imagine possit,
2017  Si quando varia cogi de gente superbum
2018  In Thracem vidisti acies, unde horrida bella
2019   Sanguineusque instat Mavros, effervere signis
2020  Agmina quaeque suis, et

at lamella, foramina multa tamen quae
2034   Interspersa habeat, perque haec transimittere fila
2035  Tu facias, quaecumque velis, et sistere bina,
2036  Ternave se charta; de binis queislibet istis
2037  Aspicies aut de ternis, quis surgat ibidem
2038  Tum color admixtis, de septem scilicet uni
2039   Num similis, contrave; illum similem esse profecto

2034   Interspersa habeat, perque haec transimittere fila
2035  Tu facias, quaecumque velis, et sistere bina,
2036  Ternave se charta; de binis queislibet istis
2037  Aspicies aut de ternis, quis surgat ibidem
2038  Tum color admixtis, de septem scilicet uni
2039   Num similis, contrave; illum similem esse profecto
2040  Constabit, multum si non sint bina remota

2035  Tu facias, quaecumque velis, et sistere bina,
2036  Ternave se charta; de binis queislibet istis
2037  Aspicies aut de ternis, quis surgat ibidem
2038  Tum color admixtis, de septem scilicet uni
2039   Num similis, contrave; illum similem esse profecto
2040  Constabit, multum si non sint bina remota
2041  Inter se, tractu in septeno nempe; referre

2048  Illum igitur tractum in partes si dividis octo
2049   Omnem; pars harum tantum una rubebit, et una
2050  Aurea erit, scindis si in partes tresque decemque;
2051  Cunctis flavescet de septem partibus una;
2052  Unaque erit de sex viridis; parilique subibit
2053  Caerulea extensa intervallo; deinde novenis
2054   Indica lux unam de partibus arrogat; at quae

2049   Omnem; pars harum tantum una rubebit, et una
2050  Aurea erit, scindis si in partes tresque decemque;
2051  Cunctis flavescet de septem partibus una;
2052  Unaque erit de sex viridis; parilique subibit
2053  Caerulea extensa intervallo; deinde novenis
2054   Indica lux unam de partibus arrogat; at quae
2055  Limite in extremo est, dupla distenditur ora,

2051  Cunctis flavescet de septem partibus una;
2052  Unaque erit de sex viridis; parilique subibit
2053  Caerulea extensa intervallo; deinde novenis
2054   Indica lux unam de partibus arrogat; at quae
2055  Limite in extremo est, dupla distenditur ora,
2056  At fors illud erit rebus mirabile in istis;
2057  Congruere haec

2154   Hac alios una te fer ratione colores.
2155  Ergo super viridem pannum cum fila, rubrumve
2156  Seorsum missa cadunt, conctorum pars resilire
2157  Cogitur una, sed haec de rubra fronte rubentum
2158  Major erit, major viridi de fronte virentum.
2159   Jam quae corpora sunt candentia, nonne videmus
2160  Rejicere ubertim debere a se omnia fila,

2155  Ergo super viridem pannum cum fila, rubrumve
2156  Seorsum missa cadunt, conctorum pars resilire
2157  Cogitur una, sed haec de rubra fronte rubentum
2158  Major erit, major viridi de fronte virentum.
2159   Jam quae corpora sunt candentia, nonne videmus
2160  Rejicere ubertim debere a se omnia fila,
2161  Et, quae corpora sunt contra nigrantia, nullum?

2197  Constituas, debet variorum limite summo
2198  Filorum quaedam tum simbria multa videri,
2199   Vel mage fractorum, vel item minus, ut sita nigra
2200  Sit facies, vel de parti, lux frangitur in quam
2201  Trajiciens, vel ab opposita; nam partibus albi
2202  Corporis extremis veniunt quae, disque trahuntur
2203  Fila, aut in nigros fines infracta ferunutur,

2273  Quae species nostrum ad sensum, quae forma lacessat.
2274   Rerum harum inventor tentavit primus, et omni
2275  Propterea hac voluit nos cura exsolvere solers.
2276  Ille colorato vario de pulvere, ut esset
2277  In speciem similis de septem quilibet uni,
2278  Excerpsit partes, quantas par esse putavit
2279   Pro fuco cuiusque, et versans miscuit una:
2280  Ac

2274   Rerum harum inventor tentavit primus, et omni
2275  Propterea hac voluit nos cura exsolvere solers.
2276  Ille colorato vario de pulvere, ut esset
2277  In speciem similis de septem quilibet uni,
2278  Excerpsit partes, quantas par esse putavit
2279   Pro fuco cuiusque, et versans miscuit una:
2280  Ac tum cernere erat cinerum, lapidisve colorem

2312  Dum flavescere jam, trahere incoeptetque ruborem
2313  Pallentem ante oculos: tam tenuiter at rubicundus
2314   Eluitur vel adhuc rubor, aut aerugine in illum
2315  Immissa cumulum viridi aut de monte petito
2316  Caeruleo fuco: cineris color inde patebit,
2317  Excisique recens ligni, pellisque per artus
2318  Extensae humanos, non splendeas, attamen albus.
2319  

petito
2316  Caeruleo fuco: cineris color inde patebit,
2317  Excisique recens ligni, pellisque per artus
2318  Extensae humanos, non splendeas, attamen albus.
2319   Pulvere de quovis pars hic quota debeat esse
2320  Dicere difficile est; genus unum, pulvis eandem
2321  Cum vim non habeat lucis, propriique coloris:
2322  Pars minor aut major sed erit de pulvere quovis

2319   Pulvere de quovis pars hic quota debeat esse
2320  Dicere difficile est; genus unum, pulvis eandem
2321  Cum vim non habeat lucis, propriique coloris:
2322  Pars minor aut major sed erit de pulvere quovis
2323  Hic adhibenda, magis quanto lux viva minusve est.
2324   Cunctis rebus ab his certa ratione profecto
2325  Deduces, varia rerum de fronte colores
2326  Qui

2322  Pars minor aut major sed erit de pulvere quovis
2323  Hic adhibenda, magis quanto lux viva minusve est.
2324   Cunctis rebus ab his certa ratione profecto
2325  Deduces, varia rerum de fronte colores
2326  Qui saliunt, unam naturam prorsus habere,
2327  Atque illos, solis quos ore reteximus haustos;
2328  Nempe color suus est, et constans omnis ubisque.

2355  Dicitur interdum; virtutem nempe putamus
2356  Pulchra sub specie, vultuque latere decoro.
2357  Ostendit quidam aspectu, quia deficit ipsi
2358  Et color, et pulchro veniens de corpore virtus.
2359   Propterea in nostris quoque vestibus addimus auro
2360  Argentum, clarosque alios, rutilosque colores,
2361  Ingredimur cum conventus, spectacula, pomas,

2436  Atque erit ursorum timeas ubi corpora cana:
2437  Adde soli naturam, adde aeris, atque alia adde,
2438   Quae valeant nigrum facere, et servare colorem
2439  Omnia. De nigris ibi nigra parentibus exit
2440  Progenies nigros itidem paritura nepotes,
2441  Ex albis hic ut veniunt genitoribus albi.
2442  At si forte venit soboles his nigra, vel illis

2456  Si speciem, vel equis orituris denique raram,
2457  Profecisse putant deducta hinc scilicet arte.
2458  Quin et aves quibus est studium nutrire canoras,
2459  Quas fortunata de valle Canaria mittit
2460  Insula, uti laeto soboles ea pulchrior ortu
2461  Adveniat, venerem exercentes vere tepenti,
2462  Et blandas molli versantes pectore curas

lupi sub ovilla pelle feruntur. LIBER OCTAVUS.
1  Vicina quondam Nympham de rupe vocantem,
2  Fertur, et in teneros amplexus ire parantem,
3  Ah miseram, sprevisse puer Cephisius: ille
4  Latratus audire canum, tantumque ferarum
5  Nota sequi cupidus

92  Inspectans, mutatque, et corrigit omnia solers,
93  Prodeat ut cultu non injucunda venusto.
94  Attamen in speculum hoc irrepere fraus mala nostrum
95  Saepe solet; nam de parti nos istud amoris
96  Vertimus, et tuimur, cupimus quos cernere, mores.
97  Proin omni debemus idem convertere parte
98  Undique, lustrantes et nos latus ire per omne.

99  Interea haec manant vitae unde exempla regendae,
100  Primum erit hic, speculi quae sit natura, videndum,
101  Et quam diversi mores, radiique reflexi
102  Quid vario faciant de corpore, multaque porro
103  His alia addendum radiorum munera, multas
104  Atque remigrandum, quas scilicet ante probavi,
105  Ad vires lucis, quid ab

pergam.
107  Irrita, tu facies, ne ventis verba profundam.
108  Multarumne ferax minus est, multosque per usus
109  Deducendarum rerum, quam caetera, lucis
110  Officium facie de corporis exsiliendi,
111  Quodque minus praestet jucunda, et idonea vitae?
112  Principio facies si laevis, planaque constet
113  Corporis; incurrens retro convertitur, itque

128  Quod jacet obliqua, et si vertas denique circum,
129  Res omnes positas circum tueare, necesse est.
130  Exiguoque tubo speculum si mobile claudas
131  Exiguum, sed uti liber sit de latere uno
132  In speculum radiis per hiantia claustra receptis
133  Ingressus, nulli tum visus cuncta videre
134  Ipse queas, claususque domi, quaecumque, tueri,

136  Servare, et juvenum nutus, hilaresque puellas,
137  Plaudentesque viros, et cui quis serviat haerens
138  matronae, et cui quae nimium exornata nitescat,
139  Cedentesque sua quid agant de sede mariti.
140  At specula inter se varie inclinata vicissim
141  Aptans, res, facies, quantumvis multiplicari,
142  Ut pro simplice saepe decem, centumve tuaris,

143  Atque ita scenaï speciem producere possis.
144  Tum duo si specula adversis sita frontibus extent,
145  Continuo, effigies repetita sit effigiei, et
146  De speculo in speculum sine fine resultat imago,
147  Infinitaque fit series, si forte locetur
148  In medio corpus; sed non est cernere certe
149  Infinitam; etenim capite ipse obstabis, ut ultra

figura.
175  At si dum veniunt, densentur spicula lucis,
176  Jungentur propius reflexa, focoque locabunt
177  Se mage vicino: contra quocumque fluant si
178  Rarescentia de puncto, punctumque nitenti
179  Interea accedat speculo; focus ipse recedet
180  Continuo; donec regionem hoc occupet illam,
181  Primum stare focum qua

Trans speculum a pariter posito; aut concurrere quoddam
195  Trans speculum ad punctum facias, concurrere cernes
196  Cis speculum ad punctum, sed tantum parte modo ista,
197  Illa nuper erat quantum de parte remotum.
198  Denique quae fors est radiis convexa propulsis
199  Ad specula? Adveniunt cum per loca cuncta maniplo
200  aeque densato, post plagam rarior exit
201  Per

convexa propulsis
199  Ad specula? Adveniunt cum per loca cuncta maniplo
200  aeque densato, post plagam rarior exit
201  Per loca diffugiens radiorum lucidus ordo;
202  Ut si de puncto prodirent interiore,
203  Crassi parte globi quarta quod distat ibidem.
204  Hoc dici possit focus, at vice fungitur ejus.
205  Rarescens magis usque locis si tum accidat agmen

saepe
257  Esse cavis speculis etiam sine Sole duobus,
258  Innumerabilibus frustis concreta minutis
259  Quae fuerint, variisque inter se flexibus aptis;
260  Diffusi radii nam de carbone rubenti,
261  Quo focus unius congesto, atque accumulato
262  Fervebat speculi; tunc ejus fronte repulsi
263  De nitida speculum denso magis agmine adibant

inter se flexibus aptis;
260  Diffusi radii nam de carbone rubenti,
261  Quo focus unius congesto, atque accumulato
262  Fervebat speculi; tunc ejus fronte repulsi
263  De nitida speculum denso magis agmine adibant
264  Alterum, ab hoc iterum ut collecti et convenientes
265  In regione foci, positam hic absumere possent
266  Ligni forte struem, validasque attollere

265  In regione foci, positam hic absumere possent
266  Ligni forte struem, validasque attollere flammas.
267  Si quis se speculo adsistens variante tuatur,
268  Parva sui de convexo referetur imago,
269  Recta tamen; contra magnam resilire cavato
270  Aspicies, ut te valeas conferre colossis
271  Immanes vultus, immania membra gerentem,
272  Non

387  Sole globus collustratus splendescat in omni
388  Aeque parte sui, medium prope, vel prope limbum,
389  Seu pleno circum orbe micet, tergove tumenti,
390  Seu sinuet falcis sese de more cavatae;
391  Et cum dimidia est Luna, aequa luce nitescat,
392  Qua si plena foret, de tanta ibi fronte niteret;
393  Et videas, lucis vis imminuatur in astris
394  Qua

389  Seu pleno circum orbe micet, tergove tumenti,
390  Seu sinuet falcis sese de more cavatae;
391  Et cum dimidia est Luna, aequa luce nitescat,
392  Qua si plena foret, de tanta ibi fronte niteret;
393  Et videas, lucis vis imminuatur in astris
394  Qua ratione vagis, dum Terra, aut Sole recedunt;
395  In variis atque esse nitor quis debeat astris

micantior istis
425  Apparet; quare montes, campique videri
426  Si possent procul ex altis, et lumine cassis
427  Nempe locis; clara sic luce, ut luna, niterent.
428  Denique de terra reflexam cernere lucem
429  Luna dat ipsa, novis cum caelo cornibus errat;
430  Nam praeter partem, quae splendida sole propinquo est,
431  Quod reliquum est ejus, lux quaedam pallida tingit.

429  Luna dat ipsa, novis cum caelo cornibus errat;
430  Nam praeter partem, quae splendida sole propinquo est,
431  Quod reliquum est ejus, lux quaedam pallida tingit.
432  Atque haec, quod nisi lux de terra jam queat esse
433  Assurgens? etenim cum nos solemque sit inter
434  Tum prope luna, videt phoebeo lumine terram
435  Fulgentem, pleno velut orbe, et percipit illinc

433  Assurgens? etenim cum nos solemque sit inter
434  Tum prope luna, videt phoebeo lumine terram
435  Fulgentem, pleno velut orbe, et percipit illinc
436  Haud aliter lucem, quam nos de lumine lunae
437  Percipimus, cum plena micat; quin latior extet
438  Mensura cum terra quater distenta quaterna,
439  Quam luna, hanc ipsam majori lumine tellus,
440  Quam

450  Cum nondum ad radios fuerit mens versa repulsos,
451  Ingenitam dixere olli, propriamque dicarunt,
452  Ut nunquam toto spoliari lumine possit.
453  At spoliatur ea de parte, ubi crevit, et errat
454  Cornibus obtusis, qua Terram parte tuetur
455  Nocturno prope contectam velamine totam;
456  Nam prope vanescit tum lux ea; Terra aliorsum

464  Scabra minus, nequeat lucem ut disperdere circum
465  Undique, sed junctam loca versus certa repulset,
466  Ad nostrum raro pertingat ut agmine sensum.
467  Sic maria haec conspecta procul de vertice summo
468  Collustrata minus campis et montibus esse
469  Apparent; proin in Luna maria esse putamus,
470  Esse lacus, camposque, et se volventia campis
471  Flumina;

vagantum
508  Luminis est species astrorum corporibus, cum
509  Lumina, qualia sunt, nequeant discreta venire
510  Edita longarum trans intervalla viarum.
511  Plurima praeterea de caelo exempla reflexae
512  Ipse queas lucis petere, et refracta tueri
513  Illic lumina item; verum tot abire necesse
514  Non est in spatia, et vasto discedere tractu
515  A

517  Quae sint, fractâque itidem, et mage forsitan apta
518  Quae sint, ut lucis pateat natura meantis;
519  Praesertim tali cum sese ab origine jactet
520  Ipsa Iris, variosque trahat de luce colores,
521  Exemplumne queat pulchrum mage suppeditari,
522  Quodque mage ardentes noscendi exsuscitet aestus?
523  Quare age, quae vero nobis jam proditur ortu,

arcus
551  Ductibus, haud aliis quam, queis collucet imago
552  Vitrum post triquetrum, et diverso haud ordine nexis;
553  Stat ruber in summo, violae imo in margine fucus.
554  De medio in terra puncto altas orbis ad oras
555  Si tractum gradibus caelestem dinumerare
556  Collibeat, quam sit nimirum iste amplus; oportet,
557  Ut binos gradibus denis quater, unius et pars

570  Extimus híc violae color, at ruber intimus extat,
571  Interiorque sui medio tam distat ab orbis
572  Puncto limes, uti decies numerare queamus
573  Quinque gradus, partesque duas de partibus, unum
574  Queis findis, ternis: si ternos jungere pergas
575  Deinde gradus, partesque duas itidem unius addas,
576  Limitem ad extremum violae pertingere speres;

liquentem;
614  Propterea quae pars intrat, frangatur, oportet,
615  Inque retexatur sua septem fila, meatum
616  Intorquentia non una vi, nec regione:
617  Parsque horum, quae de gutta post effugit, aequo
618  Flexu infringetur, quo scilicet ante, subibat
619  Cum guttam; quoniam chorda intra quaelibet orbem
620  Extremis flexus facit ambis partibus aequos;

712  Cum sibi continuo est, nimium rarescere debent
713  Inter se, magis et disjungi semper eundo
714  A gutta, ne nos ictus sentire queamus.
715  Contra quae veniunt illo de limite, flexus
716  Est ubi maximus, ut docui, procedere debent
717  Aequis inter se spatiis, densataque ferri
718  In longos pariter tractus, longeque ferire
719  Vi multa

806  At mage, tenue domum radii cum lumen adibat,
807  Discreti fuerant, distinctique ante vicissim;
808  Nam modo vel propria cum sunt in sede locati
809  Miscentur filis alia de parte remissis;
810  Sed sua vis major, longeque potentior illic
811  Exsuperat, speciemque dat illa noscere tantum.
812  Pondera quapropter vitri pendentia cernens

909  Filis, quae rubra sunt; vel contra post geminatos
910  Horum regressus minimus; rubraque ista per orbem
911  Circa oculum duci fila, immotumque meatum
912  circa, quem radii de sole in nostra profusi
913  Lumina conficiunt; circum signabitur arcus
914  Per pluvias nubes rubicundus. Fila per orbem
915  Cum circumduci finges, describier auris

939  Plus quam dimidium miraberis Iridis orbem.
940  At quae celsa petunt aurarum, altoque volatu
941  Longe abeunt fretae volucres pernicibus alis,
942  Interdum totum videant de nubibus orbem
943  Pingier, atque Irim sua jungere cornua plenam.
944  Tu quoque conscenso ramorum culmine summo
945  Arboris, est ad rorantem quae consita fontem,
946  In

964  Si pluvia uberior, si claro pervia Soli,
965  Nascitur, et fucos fert multo pallidiores?
966  Denique vividior cur, qui rubet, omnibus extat,
967  Languidiorque aliis contra, de nomine dictus
968  Qui violae color est? Qui flexus in Iride prima
969  Maximus est rubro, cunctos est maximus unus
970  Inter; at est minimus rubro qui deinde colori,

earum est;
983  Quapropter debent cum fuscis aëris auris,
984  Nimbosoque die confundi, atque imbribus atris.
985  Omnia quae potis es, magno, minimoque docemus
986  Que nos de flexu, magnorumque et minimorum
987  De vario inter se discrimine, et ordine eorum,
988  De varioque situ, varia et ratione colorum
989  Tentatis rerum innixi successibus, una

fuscis aëris auris,
984  Nimbosoque die confundi, atque imbribus atris.
985  Omnia quae potis es, magno, minimoque docemus
986  Que nos de flexu, magnorumque et minimorum
987  De vario inter se discrimine, et ordine eorum,
988  De varioque situ, varia et ratione colorum
989  Tentatis rerum innixi successibus, una
990  Ambiguum nec proinde animum res ferre per istas.

atque imbribus atris.
985  Omnia quae potis es, magno, minimoque docemus
986  Que nos de flexu, magnorumque et minimorum
987  De vario inter se discrimine, et ordine eorum,
988  De varioque situ, varia et ratione colorum
989  Tentatis rerum innixi successibus, una
990  Ambiguum nec proinde animum res ferre per istas.
991   Propterea fatis est, si noveris

aut in
1018  Crystallo, aut olei claro in splendore rotundi,
1019  Aut succis aliis, rore et cujuslibet herbae.
1020  Protinus hic miram rem percipe. Corpora cuncta
1021  De genere illorum, quae pellucere videmus
1022  Nimirum, tali frangendi praedita constant
1023  Vi radios tumidum tranantes augmen, ut ipsi
1024  Reflexi semel efficiant, qui maximus ille est

1059  Porro particulis volitantibus aëre forma
1060  Si varie confletur, uti diversa priore
1061  Sit, qua gutta fuit; flexi orbes aethere multi
1062  Jam poterunt ipsa Solis de parte videri,
1063  Atque illum spatio late circumdare magno.
1064  Saepe natant caelo compressae grandinis auctus,
1065  In medio quorum paulum nivis undique clausum est

1087  Scilicet innumerûm specie mutata leporum.
1088  Ergo ubi vitaï sensus tam commodus extat,
1089  Forma globi est oculo prope, convestita tenaci
1090  Exterius tunica, quae qua est de parte sub altis
1091  Anterior sita palperibus, pellucida constat,
1092  Nec trans se radiis iter obstruit; illicet illi
1093  Exiguum subeunt intro nigransque foramen;

profecto;
1097  Incolumes radios nec enim sinit ire, sed illos
1098  Frangit in ingressuque sui simul, egressuque;
1099  Sic frangit tamen, ut qui devenere fluentes
1100  Uno de puncto, punctum jungantur in unum
1101  Dein oculi parte in postica convenientes,
1102  Et positarum extra rerum simulacra struantur:
1103  Pingitur in fundo nimirum plurima rerum

1194  Natura in nostro crystalli humore videtur
1195  Hanc artem tenuisse; etenim compingitur idem
1196  Crustis, quae densae ad mediam mage sunt regionem.
1197  Attamen haec quoque sunt, quae filis de genere uno
1198  Prosint, ast aliis contra obsint; praetereaque
1199  Prosint tantum uni rerum spatioque plagaeque,
1200  Mutatis contra rerum spatiisque, plagisque

expers.
1213  At non idcirco, si cunctas vertere mentem
1214  In res sponte velis, nequeas agnoscere rerum
1215  Distinctas intra effigies debere videri.
1216  Egressi radii de puncto quolibet uno,
1217  Scilicet in punctum non possint jungier unum,
1218  Atque adeo parvum circum effundantur in orbem,
1219  Ut tamen effigie rerum sit major earum

1323  Longe abit in spatia, et distantes egrediuntur
1324  Aeque inter sese radii, seorsumque feruntur.
1325  Sin et adhuc punctum tractu breviore locetur,
1326  Inter se radii tumido de corpore vitri
1327  Disjungentur, erit nec jam, quo tendere possint,
1328  Conjungique, focus; sed erit tamen, unde videntur
1329  Directi effugere, ex alia jam parte receptus:

videntur
1329  Directi effugere, ex alia jam parte receptus:
1330  Certe fictus is est, dicique vicarius idem
1331  Possit propterea, seu forte precarius, ipsis
1332  Ut quoque de speculis non multo diximus ante.
1333  Ast ea si fuerit lens aeque concava utrinque,
1334  Luminaque inter se parili distantia tractu
1335  Excipiat, faciet porro mage lata meare

locetur.
1358  His tibi subjunctis, quem primo diximus ipsi
1359  Inventum esse tubum, gemino tum corpore vitri
1360  Munibant; convexa parum lens scilicet alta
1361  Extabat de parte, in res conversa videndas:
1362  Interioris erant cava vitri septa: prioris
1363  Qui medius focus est, longe deductus abibat
1364  Introrsum; vitri distabant septa cavata

cubarent.
1367  Ad sensum hinc multo veniebat major imago,
1368  Quam sine subsidio tali conspecta fuisset,
1369  Et mage clara, sua mage item distincta figura.
1370  Nam si de puncto radii qui quolibet uno
1371  Fluxerunt, veniant oculorum ad nostra prope aequo
1372  Inter se spatio distantes lumina, ut ipsos
1373  Dein in fundo oculi cogat crystallinus humor,

1378  Alterius loca ficti foci, quae diximus, illa
1379  Franguntur rursus lente; haud conducier exin
1380  Debent, ast aequo distantes ordine ferri,
1381  Ut totidem veluti fasces de lente cavata
1382  Aeque densati radiorum progrediantur
1383  In sensum, quot ea sunt in re puncta videnda.
1384  Quare oculum introeunt, quo debent, limite quique