Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: de Your search found 30289 occurrences
First 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 9309-9463:9309. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | Section]
seculi, piorum ab impiis
separationis. Verum tamen, quando ista erunt, nemo scit. Occultam id esse uoluit
Dominus, ut certi, quod futura sint, quę prędicantur, sic nos pręparemus,
tanquam dies ista crastina vel postridiana sit. Igitur de illo terribili admodum
atque horrendo iudicio uerba nunc facturus sum non minus de uestra, quam de mea
ipsius solicitus salute. Nescio equidem, an quicquam utilius homini Christiano
sit, quam illorum, quae in fine futura sunt, frequens
Occultam id esse uoluit
Dominus, ut certi, quod futura sint, quę prędicantur, sic nos pręparemus,
tanquam dies ista crastina vel postridiana sit. Igitur de illo terribili admodum
atque horrendo iudicio uerba nunc facturus sum non minus de uestra, quam de mea
ipsius solicitus salute. Nescio equidem, an quicquam utilius homini Christiano
sit, quam illorum, quae in fine futura sunt, frequens recordatio, tenaxque
memoria. Hęc nos a uitiis auocat, ad uirtutes concitat,
uoluit
Dominus, ut certi, quod futura sint, quę prędicantur, sic nos pręparemus,
tanquam dies ista crastina vel postridiana sit. Igitur de illo terribili admodum
atque horrendo iudicio uerba nunc facturus sum non minus de uestra, quam de mea
ipsius solicitus salute. Nescio equidem, an quicquam utilius homini Christiano
sit, quam illorum, quae in fine futura sunt, frequens recordatio, tenaxque
memoria. Hęc nos a uitiis auocat, ad uirtutes concitat, arrogantię
deponere, mansuetudinem amplecti, auaritiam abiicere, liberalitatem
exercere, luxuriam fugere, continentiam conseruare, caduca contemnere, ęterna
desyderare. Et cum ita sit, pro uestra omniumque salute, fratres, suscepi
laborem hunc, ut de iudicio in fine futuro, Domino adiuuante, uobis
disseram.
hunc, ut de iudicio in fine futuro, Domino adiuuante, uobis
disseram.
disseram.
pręcessura
sunt; deinde de ipso Iudicis aduentu; postremo de his, quę ipsius Iudicis
sententiam secutura sunt. Nihil meo sensu loquar, sed illa, quę Scripturarum
testimoniis Ecclesięque autoritate firmata nouero, veluti de
ueritatis thesauro sublata, in medium proferam. Ante tamen, quam propositionis
nostrę narrationem aggrediar, pauca quędam discutienda sunt, ne forte cuiusquam
ad credendum fides uacillet.
autem tam pręmia, quam poenę in
resurrectione mortuorum omnibus aperta claraque erant, nequis ignoret, et quam
misericors est Dominus in his, qui saluantur, et quam iustus in illis, qui
damnantur. Neque ullus omnino iudex dici potest, de una eademque re bis
iudicasse, qui, quod antea judicarit, nunc se idipsum ratum firmumque habere
pronunciet. Itaque non est propterea ad iudicandum uenturus Dominus noster, ut
sententiam olim factam mutet, sed ut approbet, et (sicut
utinam non inuenirentur, qui eos, a quibus geniti sunt, etiam maledictis
lacessant, et interdum uerberibus nequiter distringant. Quibus ante actis
temporibus major fuerit numerus eorum, qui pro bono malum redderent, qui magis
de scelere gloriarentur, qui in proximos magis iniqui iniuriique essent, magis
factionibus studerent quietemque odissent? Quando magis detractio delatioque
regnauit? Quando turpis libidinis incontinentia magis uiguit, crudelitas
grassata
incipient in ęternum et tanquam uictores
immortalitatis gloria coronabuntur. Erit itaque persecutio aduersus fideles,
qualis non fuit ab initio, neque fiet. Sed
dicamus prius de ortu Antichristi; deinde de gestis; postremo de interitu eius,
non multum post futuro. Neque enim Deus illum diu regnare patietur, qui ad
tantam humani generis perniciem insurrecturus est, ut omnibus mortem meditetur,
uitam inuideat,
tanquam uictores
immortalitatis gloria coronabuntur. Erit itaque persecutio aduersus fideles,
qualis non fuit ab initio, neque fiet. Sed
dicamus prius de ortu Antichristi; deinde de gestis; postremo de interitu eius,
non multum post futuro. Neque enim Deus illum diu regnare patietur, qui ad
tantam humani generis perniciem insurrecturus est, ut omnibus mortem meditetur,
uitam inuideat, nulli bene optet. Ideo quippe
immortalitatis gloria coronabuntur. Erit itaque persecutio aduersus fideles,
qualis non fuit ab initio, neque fiet. Sed
dicamus prius de ortu Antichristi; deinde de gestis; postremo de interitu eius,
non multum post futuro. Neque enim Deus illum diu regnare patietur, qui ad
tantam humani generis perniciem insurrecturus est, ut omnibus mortem meditetur,
uitam inuideat, nulli bene optet. Ideo quippe dictus est homo
quartę
bestię cornu, bellum gerens aduersus sanctos. Quartam autem bestiam puto esse
principem aliquem quartę partis orbis, a quo potestatem sumet sibi Antichristus.
Hic est, de quo in eodem propheta rursum
ditur: Post terrę reges cum creuerint iniquitates, consurget
rex impudens contra Principem Principum , id est Christum, et sine
rursum
ditur: Post terrę reges cum creuerint iniquitates, consurget
rex impudens contra Principem Principum , id est Christum, et sine
manu, inquit conteretur : solo enim Christi nutu peribit. Quidam de tribu
Dan oriturum autumant, iuxta Jacob patriarchę prophetiam in Genesi
dicentis: Fiat Dan coluber in uia,
cerastes in semita, mordens ungulas equi, ut cadat
persequente plurimi martyrio coronabuntur. Contra Principem Principum
consurget, hoc est contra Christum. Sine manu conteretur; non utique manu uel
armis Christus Dominus, sed spiritu oris sui interficiet impium. Interim
uideamus, quid de eius persecutionibus in Scripturis prędictum sit, ut fidelis
populus uenturam super se tempestatem agnoscens, ne ab ea lędatur, pręparet
animum ad patienda illa supplicia, per quę ad ęternam peruenitur quietem, illud
malum, quod
et ungulas eorum dissoluet . Carnaliter enim uiuentes, quibus blandiri
uidebatur, perdet: et ungulas, quibus ipsi se insistere putabunt, dissoluet, ne
rectum iter queant incidere, sed a uero deuium, dum erroribus implicantur. De
utriusque tempore tam Christi quam Antichristi in Apocalypsi
est scriptum: et uidi angelum
descendentem de cęlo, habentem clauem abyssi, et cathenam magnam in manu
incidere, sed a uero deuium, dum erroribus implicantur. De
utriusque tempore tam Christi quam Antichristi in Apocalypsi
est scriptum: et uidi angelum
descendentem de cęlo, habentem clauem abyssi, et cathenam magnam in manu
sua, et apprehendit draconem, serpentem antiquum, qui est diabolus et
Sathanas, et ligauit eum per annos mille, et misit eum in abyssum, et
clausit et signauit super
clausit et signauit super illum, ut non seducat amplius gentes, donec
consummentur mille anni. Isti mille anni totum tempus significant, ab
incarnatione Christi usque in finem sęculi. Angelus autem descendes
de cęlo et clauem habens abyssi, Christus est, cui data est omnis potestas
cęlestium, terrestrium et infernorum. Cathena uero, qua ligatus fuit diabolus,
passio Christi est. Antehac enim tam iusti quam iniusti ad inferos descendebant;
Illud uero, quod sequitur: Post hoc oportet illum solui modico
tempore , tempus Antichristi erit, quem tribus annis regnaturum constat
cum dimidio. et cum consummati fuerint , inquit, mille anni, soluetur
Sathanas de carcere suo, et exibit, et seducet gentes . Dictum est
superius plerosque a fide discessuros atque Antichristo adhęsuros. Illis ergo
solutus erit Sathanas, non eis, qui mori pręoptabunt quam pręuaricari. De illis
itaque ait, qui
soluetur
Sathanas de carcere suo, et exibit, et seducet gentes . Dictum est
superius plerosque a fide discessuros atque Antichristo adhęsuros. Illis ergo
solutus erit Sathanas, non eis, qui mori pręoptabunt quam pręuaricari. De illis
itaque ait, qui subuersi erunt: Congregabit eos in pręlium, quorum numerus
sicut harena maris, et ascenderunt super latitudinem terrę, et circuierunt
castra sanctorum et ciuitatem dilectam . Antichristus enim
ad pristinas uoluptates uotis omnibus anhellantium, non
Christianorum, qui post corporum glorificationem istis se non indigere sciunt,
dicente Domino: In resurrectione neque nubent, neque nubentur, sed erunt
similes angelis . Et de epularum usu prędicat Apostolus : Non est regnum Dei esca et potus, sed
iustitia, et pax, et gaudium in spiritu sancto . De hoc satis. Nunc ad
reliqua propositi nostri explicanda redeat
nubent, neque nubentur, sed erunt
similes angelis . Et de epularum usu prędicat Apostolus : Non est regnum Dei esca et potus, sed
iustitia, et pax, et gaudium in spiritu sancto . De hoc satis. Nunc ad
reliqua propositi nostri explicanda redeat oratio. Coepimus quippe de
persecutione Antichristi loqui. Tanta igitur erit calamitas temporum illorum,
ut, si paulo longius protenderetur, etiam electi deficerent, dicente
Apostolus : Non est regnum Dei esca et potus, sed
iustitia, et pax, et gaudium in spiritu sancto . De hoc satis. Nunc ad
reliqua propositi nostri explicanda redeat oratio. Coepimus quippe de
persecutione Antichristi loqui. Tanta igitur erit calamitas temporum illorum,
ut, si paulo longius protenderetur, etiam electi deficerent, dicente Domino in
Euangelio: Nisi breuiati fuissent dies illi, nequaquam salua esset ulla
ira . Dominabitur
enim, donec in illum ira Dei uindictam perficiet, qua oppressus peribit. Scelera
quoque eius describuntur, cum dicitur: et Deum patrum suorum non reputabit,
et erit in concupiscentiis foeminarum . Erit enim de Iudęorum progenie.
Deum itaque patrum suorum, Deum Abraham, Deum Isaac, et Deum Iacob contemptui
habebit, temerarie admodum sibi uendicans diuinitatem seque ut Deum coli iubens.
Quid est autem, quod dicitur, in concupiscentiis
quorum mors uitę ęternę munere compensabitur. Certissima enim erit uictoria
nolle parere impii huius imperio. Impiissimum immo et immanissimum fore
Apocalypsis testimonio discimus, ubi de illo
est scriptum: Draco magnus et ruffus, potens uidelicet et crudelis et
martyrum cruore foedatus ; habens capita septem et diademata septem, hoc
est potentia munitus regum, qui eum secuturi sunt, et cornua decem, argumenta
et uincet,
ut et iustorum probetur patientia et iniustorum manifesta fiat nequitia. Hoc
sane in Apocalypsi discimus, ubi post prędicationem Enoch et Helię et sequacium
eorum, post miracula ad probandam religionis ueritatem facta sic de iisdem
infertur : Cum finierint , inquit,
testimonium suum, bestia, quę ascendit de abysso, faciet aduersus eos
bellum, et uincet illos, et occidet eos, et
et sequacium
eorum, post miracula ad probandam religionis ueritatem facta sic de iisdem
infertur : Cum finierint , inquit,
testimonium suum, bestia, quę ascendit de abysso, faciet aduersus eos
bellum, et uincet illos, et occidet eos, et corpora eorum iacebunt in
plateis ciuitatis magnę, quę uocatur spiritaliter Sodoma et Aegyptus, ubi et
Dominus eorum crucifixus est . Sodoma
testentur. Sic enim in Mattheo
est scriptum: Statim post
tribulationem dierum illorum sol obscurabitur, et luna non dabit lumen suum,
et stellę cadent de cęlo, et uirtutes cęlorum mouebuntur, et tunc apparebit
signum Filii hominis in cęlo, et tunc plangent omnes tribus terrę .
Quemadmodum, cum sol oritur, stellarum lux tabescit, ita Christi cruce rutilante
sol et luna minus
sed in terram ueluti fulmine percussi retrorsum
ceciderunt. Et tunc quidem passurus aduenerat. In iudicio autem impassibilis
apparebit, iustus in omnes, ut reddat singulis, quod merentur, sine bonum siue
malum. Terrores igitur de cęlo erunt, luminaria obtenebrata, de terra
Antichristi persecutio, de mari ęstus insolitus et fluctuum frementium non prius
uisa elatio. Erit (ut Luca ait)
percussi retrorsum
ceciderunt. Et tunc quidem passurus aduenerat. In iudicio autem impassibilis
apparebit, iustus in omnes, ut reddat singulis, quod merentur, sine bonum siue
malum. Terrores igitur de cęlo erunt, luminaria obtenebrata, de terra
Antichristi persecutio, de mari ęstus insolitus et fluctuum frementium non prius
uisa elatio. Erit (ut Luca ait)
pressura gentium in terris prę confusione
Et tunc quidem passurus aduenerat. In iudicio autem impassibilis
apparebit, iustus in omnes, ut reddat singulis, quod merentur, sine bonum siue
malum. Terrores igitur de cęlo erunt, luminaria obtenebrata, de terra
Antichristi persecutio, de mari ęstus insolitus et fluctuum frementium non prius
uisa elatio. Erit (ut Luca ait)
pressura gentium in terris prę confusione sonitus maris et fluctuum,
inquient , non pręualeat homo . Exurge in iudicium, ne pręualeat
homo prophanus et execrabilis Antichristus. Exurge, Domine, et exaltetur manus
tua, ut conterat Antichristum. Hactenus de natiuitate et regno eius, nunc de
eiusdem interitu dicendum. Exaudita enim
iustorum deprecatione, conuertetur Dominus ad disperdendum illum, qui pendere
omnes sua impietate
, non pręualeat homo . Exurge in iudicium, ne pręualeat
homo prophanus et execrabilis Antichristus. Exurge, Domine, et exaltetur manus
tua, ut conterat Antichristum. Hactenus de natiuitate et regno eius, nunc de
eiusdem interitu dicendum. Exaudita enim
iustorum deprecatione, conuertetur Dominus ad disperdendum illum, qui pendere
omnes sua impietate nitebatur. Hac de re in Esaia
et regno eius, nunc de
eiusdem interitu dicendum. Exaudita enim
iustorum deprecatione, conuertetur Dominus ad disperdendum illum, qui pendere
omnes sua impietate nitebatur. Hac de re in Esaia
est scriptum: et percutiet Dominus terram
uirga oris sui, et spiritu labiorum suorum interficiet impium .
Declaratur et locus, in quo casurus sit, dum
mors tamen malorum pessima. Preciosa autem in conspectu Domini mors sanctorum
eius. Post hęc autem tam terribilia atque horrenda horribilior succedet per
ignem consummatio. Ignis enim de cęlo uenturus est, qui
uno incendio cęlum, terram mariaque dissoluet, Esaia propheta
dicente: Leuate in cęlum oculos uestros,
et uidete sub terra deorsum; quia
Dominus in igne ueniet, et quasi turbo quadrigę
eius, reddere in indignatione furorem suum et increpationem suam in flamma
ignis . Quadrigas eius uocat angelos, quibus comitantibus uenturum in
Euangelio quoque legimus. De hoc igne et in Osee propheta
est scriptum: Adducet Dominus urentem
uentum de deserto ascendentem . Et in Amos
Quadrigas eius uocat angelos, quibus comitantibus uenturum in
Euangelio quoque legimus. De hoc igne et in Osee propheta
est scriptum: Adducet Dominus urentem
uentum de deserto ascendentem . Et in Amos
: Ecce uocabit , inquit, iudicium ad
ignem Dominus Deus, et deuorabit abyssum multam . Et in Michea
erit ignis iste illo igne, quo Ilium arsit, uel quo Nero
Vrbis partem concremauit, uel quo Alexander Persarum regiam, opus inter orbis
terrę miracula numerandum, absumpsit. Etenim in diuersis regionibus talia
contigere. Flamma autem, de qua loquimur, totam terram occupabit. Contremiscent
reges, pauebunt populi. Sęuiturum tamen in omnes incendium nemo prorsus effugere
poterit, nemo ulla ratione deuitare. Communis mors omnibus imminebit, in omnes
pariter grassabitur.
Sęuiturum tamen in omnes incendium nemo prorsus effugere
poterit, nemo ulla ratione deuitare. Communis mors omnibus imminebit, in omnes
pariter grassabitur. Preciosa tamen mors sanctorum, ut ante diximus, mors autem
peccatorum pessima. De hoc igne Apostolus quoque ad Hebreos
scribens: Terribilis , inquit,
quędam expectatio iudicii, et ignis emulatio, quę consumptura est
aduersarios .
confitentur et ad Dominum conuersi aiunt: Probasti nos, Deus, igne nos
examinasti, sicut examinatur argentum . Et post paululum:
Transiuimus , inquiunt, per ignem et aquam, et eduxisti nos in
refrigerium . Si de igne Iudicii intelligimus, pręteritum pro futuro
positum est, more Scripturarum: ut, quod prędicitur, non minus certum habeat
euentum, quam illa, quę pręterierunt. At uero si de pręsenti igne accipiendum
sit, transierunt fideles
et aquam, et eduxisti nos in
refrigerium . Si de igne Iudicii intelligimus, pręteritum pro futuro
positum est, more Scripturarum: ut, quod prędicitur, non minus certum habeat
euentum, quam illa, quę pręterierunt. At uero si de pręsenti igne accipiendum
sit, transierunt fideles Dei serui per ignem multarum tribulationum et per aquam
baptismatis sacri intraueruntque in refrigerium beatitudinis ęternę.
esse ignis, ut ligna
consumat, petram conuincat, ferrum molliat, metalla liquefaciat, aquas assiduo
callore siccet. Nequis deinde incredulus miretur terram, mare aęraque arsurum,
gentilium annales idem innuere mihi uidentur et fidem hac de re uel incredulis
facere. Seneca sincerissimę fidei autor lib. Naturalium
quęstionum primo ait: Frequenter in historiis legimus cęlum ardere uisum ita
sublime, ut
eorum ictu dolia exhauriri intactis operimentis;
aurum, ęs, argentum liquari in sacculis, ipsis non combustis: matrem ictam,
foetu in aluo interempto, superuixisse, Plinius autor est. Et cum hęc ita sint,
minus mirum erit, si igne de cęlo misso ardeat aęr, siccetur mare, excoquatur
terra et cuncta corpora cedant uiribus cęlestis ardoris. Quod quidem omnia
arsura non solum ex prophetarum oraculis discimus uerum etiam per uisionum
figurarumque significationes
contemnunt et bona mox transitura pro ęternis
amplectuntur.
Dictum est hactenus de his, quę aduentum Christi
pręcessura sunt, cuncta quidem plena timoris, plena calamitatis, plena ęrumnarum
ac moeroris. Nunc superest, ut de Iudicis aduentu dicamus, tanto magis
expauescendo, quanto breuibus malis maiora sunt ęterna mala et finitis infinita,
de iis, qui damnandi erunt. Electos enim Iudicis aspectus consolabitur, reprobos
terrebit et miro modo eadem eius
pręcessura sunt, cuncta quidem plena timoris, plena calamitatis, plena ęrumnarum
ac moeroris. Nunc superest, ut de Iudicis aduentu dicamus, tanto magis
expauescendo, quanto breuibus malis maiora sunt ęterna mala et finitis infinita,
de iis, qui damnandi erunt. Electos enim Iudicis aspectus consolabitur, reprobos
terrebit et miro modo eadem eius facies aliis apparebit aspera et irata, aliis
uero mitis uidebitur et spem quandam impartiendę seruis suis gratię pręseferens.
suis gratię pręseferens.
At tamen pręmittet ante se angelos Dominus cum tuba, id est uoce clara, quę
simul mortuos ad uitam reuocet et suscitatis omnibus aduentum nunciet magni
Regis iudicisque uiuorum ac mortuorum. Alii iudices de uiuis tantummodo
iudicant, hic etiam de mortuis. Soli enim morientium merita nota sunt, cui nihil
est occultum. Iudicabit igitur uiuos et mortuos; non quod aliqui incendio illi
superstites futuri sint. Nemo enim ab eo uiuus euadet; sed
pręmittet ante se angelos Dominus cum tuba, id est uoce clara, quę
simul mortuos ad uitam reuocet et suscitatis omnibus aduentum nunciet magni
Regis iudicisque uiuorum ac mortuorum. Alii iudices de uiuis tantummodo
iudicant, hic etiam de mortuis. Soli enim morientium merita nota sunt, cui nihil
est occultum. Iudicabit igitur uiuos et mortuos; non quod aliqui incendio illi
superstites futuri sint. Nemo enim ab eo uiuus euadet; sed quia neque uiuentium
facinora neque
futuri sint. Nemo enim ab eo uiuus euadet; sed quia neque uiuentium
facinora neque morientium ambigui exitus eum latere poterunt, cuius oculis nuda
et aperta sunt omnia, cui denique cuncta pręsentia sunt et nihil pręteritum uel
futurum. De tuba ista angelica in Mattheo
est scriptum: Mittet angelos suos cum tuba et uoce magna, et congregabunt
electos eius a quatuor uentis a summo cęlorum usque ad terminos eorum .
: Et erit , inquit, in die illa
clangetur in tuba magna, et uenient, qui perditi fuerant , hoc est:
conuertentur ad Christum, qui prius increduli erant, uel qui mortui fuerant, de
terrę puluere surgent. Et in Hieremia legimus:
Dominus de excelso rugiet . Et in Iohele
: Canite tuba in
qui perditi fuerant , hoc est:
conuertentur ad Christum, qui prius increduli erant, uel qui mortui fuerant, de
terrę puluere surgent. Et in Hieremia legimus:
Dominus de excelso rugiet . Et in Iohele
: Canite tuba in Syon . Et in Sophonia
: Dies tubę et clangoris . Ad hanc
tuba in Syon . Et in Sophonia
: Dies tubę et clangoris . Ad hanc
ergo tubam, ad hunc clangorem omnes mortui cum suis corporibus, quę in cineres
redacta fuerant, de terra surgent et ad uitam excitabuntur. Hoc illud est, quod
propheta in psalmis clamitabat dicens: Ecce dabit uoci suę uocem uirtutis
suę . Tuba ergo angeli, uox erit Dei. Cuius uocis tanta uis erit, ut
monumenta aperiat, ossa
seminum proprium corpus. Non ergo dat tritico
sato corpus ordei neque ordeo sato corpus tritici. Misce semina tritici, et
ordei, et ciceris, et fabę, et simul mixta atque confusa manda terrę, nonne
unumquodque granum cum suo corpore de terra surget? Ita et mortuorum hominum
cineres cum aliis cineribus mixti et carnes in aliorum animalium carnes conuersę
ad suam quęque animam concurrent. Neque Petri cinis Ioannis animam uestiet; nec
rursum Petri animam Ioannis cinis.
hoc futurum uir Dei Iob, et carne iam a
uermibus pene consumpta, se ipsum spe resurrectionis consolatur
dicens: Scio, quod Redemptor meus
uiuit, et in nouissimo die de terra surrecturus sum, et rursum circumdabor
pelle mea, et in carne mea uidebo Deum meum, quem uisurus sum ego ipse, et
oculi mei conspecturi sunt, et non alius. Reposita est hęc spes mea in sinu
meo . Hoc quoque contra
non alieni, et ego ipse, non alius uidebo
Deum meum . Aequum pręterea et rationi consentaneum uidetur, ut, in quo
corpore peccauimus, in eo et puniamur; in quo autem pie sancteque aliquid
egimus, in eo et remuneremur. Cęterum de resurrectione futura prędixerunt nobis
prophetę, admonuit Christus, affirmarunt Christi apostoli. Ezechiel propheta
in spiritu Domini educitur in campum
ossibus
adsistens, iunguntur ossa
ad ossa, nerui, caro, cutis succrescunt, et flante spiritu a quatuor uentis,
reuiuiscunt. Subiungitque propheta dicens: Hęc dicit Dominus [Deus]: Ecce ego
aperiam tumulos uestros, et educam uos de sepulchris uestris, popule
meus . Quid aliud uerba ista sonant nisi futuram mortuorum resurrectionem? In
Daniele quoque est scriptum: Multi de iis,
qui dormiunt in
aperiam tumulos uestros, et educam uos de sepulchris uestris, popule
meus . Quid aliud uerba ista sonant nisi futuram mortuorum resurrectionem? In
Daniele quoque est scriptum: Multi de iis,
qui dormiunt in terrę puluere, euigilabunt, alii in uitam ęternam, alii in
opprobrium, ut uideant semper . Videamus, quid pręterea Euangelica
Veritas ad aures omnium clamitet, ut cognoscentes se in corpore et in
et in anima
ęternos fore, breuissimum huius uitę tempus bene laudabiliterque disponant, si
ad uitam, quę finem non habet, peruenire cupiunt. Saducei, quia negabant
resurrectionem, confundere uolebant Christum, et ab eo quęsierunt de muliere,
quę septem maritos habuit alium post alium, cuius , inquiunt, ex his
erit uxor in resurrectione ? Sed quoniam, ubi non est mors ultra, non est
necesse, ut generatio succedat — id enim in supplementum fit
resurgent incorrupti atque immortales. Membraque diuersi sexus erunt ad corporis
decorem, non ad concupiscentiam. Adam et Eua in paradiso nudi erant, nec
erubescebant, quia libidinis motum nondum senserant. Tunc autem uerecundari
coepere de sua nuditate, cum peccassent. Erunt itaque sancti omnes sicut angeli
in cęlo, non tamen in aliena, sed in sua substantia, non sexu mutato, sed
carnalis copulę cupiditate sublata. Quod si multi carne adhuc mortali uiuentes a
carnalibus
sed in sua substantia, non sexu mutato, sed
carnalis copulę cupiditate sublata. Quod si multi carne adhuc mortali uiuentes a
carnalibus concupiscentiis sese abstinent, quanto magis illi, quibus angelorum
promittitur similitudo quique de terrenis iam facti fuerint cęlestes? Idem
Dominus in Ioannis Euangelio futuram
resurrectionem asseuerans ait: Amen, amen dico uobis, quia uenit hora, et
nunc est,
me, ut omnis, qui uidet Filium et credit in eum, habeat uitam
ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die . Prius uidere est,
deinde credere. Legendo uel audiendo Euangelium uidemus Iesum Dei filium,
approbando autem ea, quę de illo scripta sunt, credimus in eum. Quicunque sic
agit, ille habet uitam ęternam, prius in anima, cum moritur, deinde etiam in
corpore, cum a morte suscitatur. Hanc nouissimam suscitationem ipsi quoque eius
discipuli nobis prędicant,
terra. Sic enim habet Apocalypsis Ioannis
: Dedit mare mortuos, qui in eo erant, et
mors et infernus dederunt mortuos suos, qui in ipsis erant, et iudicatum est
de singulis secundum opera ipsorum . Mors, hoc est, quacunque morte
oppressi, et infernus, id est, et ad infernos damnati, omnes ad resumendum sua
corpora redibunt, ut, cum quibus peccauerunt, cum illis et crucientur; et iusti,
cum
quam pertimescimus ac recusamus, intermittit uitam, non eripit; ueniet
iterum dies, qui nos reponat in lucem . Hoc idem
ante illum sensit Plato, qui in suo de regno libro: Post pręsentem mundi
cursum , inquit, hominum animas imperante Deo atque suscitante corpora
sua, quę in hoc cursu amiserunt, ideo recepturas, ut quemadmodum sub fato
quondam corpora humana in terra
explosa et
exsibilata. Igitur post tam mirabilem omnium
hominum resurrectionem mirabilior multo erit Filii hominis in maiestate
apparitio. Videbunt eum cum diuinitatis gloria de cęlo uenientem, angelorum
agminibus comitatum, ineffabili luce circumfusum. Gloriosus olim apparuit in
monte tribus duntaxat discipulis; gloriosior deinde apparebit omnibus gentibus a
morte suscitatis. Hoc futurum ipse pręmonuit, cum
remunerans. Hic est, quem Apostolus
in tempore ostendendum dixit: Quem, inquit, suis temporibus ostendet beatus,
et solus potens Rex regum et Dominus dominantium . Porro de maiestate
aduenientis et potestate in Mattheo ipse de
se loquitur et ait: Data est mihi omnis potestas in cęlo et in terra; in cęlo
regnandi, in terra iudicandi .
tempore ostendendum dixit: Quem, inquit, suis temporibus ostendet beatus,
et solus potens Rex regum et Dominus dominantium . Porro de maiestate
aduenientis et potestate in Mattheo ipse de
se loquitur et ait: Data est mihi omnis potestas in cęlo et in terra; in cęlo
regnandi, in terra iudicandi . Data est potestas hominis filio, quam
semper habuit Dei filius, in utraque natura unus Christus. Vnum quoque se
iudicandi potestas : Iudicabit orbem
terre in ęquitate et populos in ueritate sua . Non erit tunc testibus
opus. Ego sum iudex et testis , dicit Dominus. Hic est, de quo Esaias ait
: Dominus ad iudicandum ueniet cum
senibus populi sui, et principibus eius . Senes isti prophetę sunt,
principes sunt apostoli. Hos secum
quando eos in
duodecim soliis secum sessuros affirmauit, ut iudicent duodecim tribus Israhel.
Et Paulus ad Cor. scribens: An
nescitis , inquit, quoniam sancti de hoc mundo iudicabunt ? Et
iterum: Nescitis, quoniam angelos iudicabimus? Quanto magis secularia !
Sed quęri potest: quomodo angelos iudicabunt, cum
iam iudicati
damnabuntur. Et si angelos , inquit, iudicabimus, quanto magis
secularia ! Hoc est ea, quae sola arbitrii libertate fiunt siue bona siue
mala; quanuis bona perfici nequeant, nisi Diuina gratia suffragante. Porro de
sanctorum iudicio etiam in Sapientię libro
habetur: Iudicabunt nationes, et dominabuntur populis, et regnabit Dominus
illorum in perpetuum . Et in Esaia
demonstret. Absurdum quoque uidetur, Ut, quos
Christus secum iudicaturos dixit, nos iudicandos dicamus. Quod autem Christus
iudex est uiuorum et mortuorum, testatur Petrus in sua Epistola de his, qui judicandi sunt, dicens: Reddent ei
rationem, qui paratus est iudicare uiuos et mortuos . Et Paulus ad
Timotheum : Testificor coram Deo et Iesu
persecutiones, probra, supplicia, cędes, utque cum ipso
permaneant ipsi, qui pro eius amore contemptis uoluptatibus dura atque aspera
ultro subiere, diuitiis pręferendo paupertatem, nuptiis castitatem, ambitioni
humilitatem. Hi sunt, de quibus Thessalonicenses admonet Apostolus
dicens: Ipse Dominus in iussu
et in uoce archangeli, et in tuba Dei descendet de cęlo, et mortui, qui in
Christo
ambitioni
humilitatem. Hi sunt, de quibus Thessalonicenses admonet Apostolus
dicens: Ipse Dominus in iussu
et in uoce archangeli, et in tuba Dei descendet de cęlo, et mortui, qui in
Christo sunt, resurgent primi; deinde nos, qui uiuimus, qui relinquimur,
simul rapiemur cum illis in nubibus obuiam Christo in aęra, et sic semper
cum Domino erimus . Primos in Christo mortuos
Iudęos uel male credentes hereticos uel in peccatis perditos Christianos,
seorsum in parte sinistra stare compellent. Id futurum clare aperteque exposuit
Dominus, ut omnibus liquido pateat, qualis bonorum malorumque finis sit, et alii
de commisso scelere poenitentiam agant, alii in proposito uitę sanctioris
ardentius perseuerent et utique saluentur. Ait enim : Cum ueneriit Filius hominis in maiestate sua et
omnes angeli
prolata sententia est. Quę ideo lanę mundę
comparatur, ut nimia asperitate careat, et tamen iustitię munditiam seruet.
Misericors enim et iustus est Dominus. Denique iudex ille, misericors est et
iustus, capilli eius lana munda sunt. De igne autem, quo elementa excoquenda
sunt, superius disputatum est. De illo uero, qui iniquis atque impiis paratus
est, mox dicemus. Hoc tamen loco ter ignem nominari audio, et iuxta mysticum
sensum (ut mihi quidem uidetur) thronus
careat, et tamen iustitię munditiam seruet.
Misericors enim et iustus est Dominus. Denique iudex ille, misericors est et
iustus, capilli eius lana munda sunt. De igne autem, quo elementa excoquenda
sunt, superius disputatum est. De illo uero, qui iniquis atque impiis paratus
est, mox dicemus. Hoc tamen loco ter ignem nominari audio, et iuxta mysticum
sensum (ut mihi quidem uidetur) thronus flammeus angelici spiritus sunt:
Cherubin et Seraphin, throni et
impiis paratus
est, mox dicemus. Hoc tamen loco ter ignem nominari audio, et iuxta mysticum
sensum (ut mihi quidem uidetur) thronus flammeus angelici spiritus sunt:
Cherubin et Seraphin, throni et dominationes, in quibus sedeat Dominus. De his
enim dicitur: Qui facis angelos tuas ignem urentem . Rotę uero charitatis
igne ardentes discipuli eius sunt, super quos igneę linguę in aduentu Sancti
Spiritus apparuerunt. Ob hoc autem rotę nominantur, quia per orbem huc
super quos igneę linguę in aduentu Sancti
Spiritus apparuerunt. Ob hoc autem rotę nominantur, quia per orbem huc atque
illuc uoluti Christum euangelizabant. Hi sunt ergo rotę illę, in quibus iuxta
Ezechielem erat spiritus uitę, de quibus psalmista quoque ad Deum conuersus,
uox tua , inquit, in rotis . Fluuius autem igneus siue ille est,
quo cuncta consumenda sunt, siue in quo praui in ęternum torrendi sunt; uterque
ignis a facie Dei egreditur, ut
sed
nosmetipsos nostraque omnia tradidissemus. Usque adeo tua nos pręsentia
delectaret; denique tuam inopiam suscipere et nostras opes tibi tradere parati
essemus. Et ille respondens dicet: Amen dico uobis, quandiu fecistis uni de
his fratribus meis minimis, mihi fecistis . Sibi factum computat Dominus,
quicquid fideli indigenti pręstatur. Dimidio suę
clamidis Martinus pauperem seminudum
erat in Ecclesia missalibus interesse
sacris, prędicationes audire, cęlestia contemplari. Ideo tunc quoque
tedebit eos cum Christo loquendo multum immorari. Tunc
respondebit illis dicens: Quandiu non fecistis uni de minoribus his, nec mihi
fecistis . Minimi et minores intelligendi sunt pauperes humilitate parui,
meritis magni. Plus enim debemus illis, qui sanctius uiuunt, quam qui minus pie
uitam instituunt, si ope nostra indiguerint. Vt
loco nobis restant disserenda, ut, quod initio
promisimus, iam tandem Domino adiuuante persoluamus. Quemadmodum uitę ęternę
bona, ita et ęterni ignis mala neque uerbis explicari queunt neque cogitatione
complecti. Quicquid igitur de his legimus, id certe maius esse, quam litteris
exprimitur, nobis persuadeamus. Operę tamen precium erit breuiter nunc
perstringere, quid de inferno, qui[d] de damnatorum poenis scriptum comperimus,
ut deinde de beatorum
et ęterni ignis mala neque uerbis explicari queunt neque cogitatione
complecti. Quicquid igitur de his legimus, id certe maius esse, quam litteris
exprimitur, nobis persuadeamus. Operę tamen precium erit breuiter nunc
perstringere, quid de inferno, qui[d] de damnatorum poenis scriptum comperimus,
ut deinde de beatorum gloria statuque sanctorum pauca de multis delibando
pertractemus. Cognito enim malorum bonorumque hominum fine diligentius uitia
cauebimus et
explicari queunt neque cogitatione
complecti. Quicquid igitur de his legimus, id certe maius esse, quam litteris
exprimitur, nobis persuadeamus. Operę tamen precium erit breuiter nunc
perstringere, quid de inferno, qui[d] de damnatorum poenis scriptum comperimus,
ut deinde de beatorum gloria statuque sanctorum pauca de multis delibando
pertractemus. Cognito enim malorum bonorumque hominum fine diligentius uitia
cauebimus et uirtutibus, quibus uera beatitudo
igitur de his legimus, id certe maius esse, quam litteris
exprimitur, nobis persuadeamus. Operę tamen precium erit breuiter nunc
perstringere, quid de inferno, qui[d] de damnatorum poenis scriptum comperimus,
ut deinde de beatorum gloria statuque sanctorum pauca de multis delibando
pertractemus. Cognito enim malorum bonorumque hominum fine diligentius uitia
cauebimus et uirtutibus, quibus uera beatitudo comparatur, alacrius incumbemus.
esse, quam litteris
exprimitur, nobis persuadeamus. Operę tamen precium erit breuiter nunc
perstringere, quid de inferno, qui[d] de damnatorum poenis scriptum comperimus,
ut deinde de beatorum gloria statuque sanctorum pauca de multis delibando
pertractemus. Cognito enim malorum bonorumque hominum fine diligentius uitia
cauebimus et uirtutibus, quibus uera beatitudo comparatur, alacrius incumbemus.
dicitur: Introibunt [in] inferiora
terrę, tradentur in manus gladii, partes uulpium erunt . Et Apostolus ad
Ephesios scribens ac de Christi ascensu
faciens mentionem ait: Quod autem ascendit, quid est, nisi quia [et]
descendit in inferiora terrę ? Per hęc dicta liquido patet ideo etiam
infernum dici, quia omnium mundi locorum maxime infimus
ignem inextinguibilem, ubi uermis eorum non moritur et ignis non
extinguitur . Vermis ad animam pertinet, ignis ad corpus. Mordebit quippe
ipsam animam conscientia peccatorum, corpus autem in igne poenas dabit. Si quem
tamen ista, quę de loci natura dicta sunt, parum mouent, attingamus et
supplicia, quę quidem si de poetarum descriptionibus hauriremus, non satis fidei
haberent et ficta fabulosaque putarentur. Relinquamus ergo illis Ixiona perpetuo
uolubili rotę
Vermis ad animam pertinet, ignis ad corpus. Mordebit quippe
ipsam animam conscientia peccatorum, corpus autem in igne poenas dabit. Si quem
tamen ista, quę de loci natura dicta sunt, parum mouent, attingamus et
supplicia, quę quidem si de poetarum descriptionibus hauriremus, non satis fidei
haberent et ficta fabulosaque putarentur. Relinquamus ergo illis Ixiona perpetuo
uolubili rotę alligatum, Tityum renascente iecore uolucres pascentem, Sysiphum
toto pectore saxa
perpetuo
uolubili rotę alligatum, Tityum renascente iecore uolucres pascentem, Sysiphum
toto pectore saxa iterum ruitura in altum impellentem, Tantalum quoque inter
aquas et poma siti fameque laborantem atque alia id genus multa. Nos non de
poeticis figmentis, sed de ueritatis fonte, de sacrę Scripturę fidelibus
testimoniis colligimus, quę in medium proferamus, ut nemo dubitet, quin uera
sint, nisi qui de Deo quoque dubius est et infidelitate desipit, ut pereat,
Tityum renascente iecore uolucres pascentem, Sysiphum
toto pectore saxa iterum ruitura in altum impellentem, Tantalum quoque inter
aquas et poma siti fameque laborantem atque alia id genus multa. Nos non de
poeticis figmentis, sed de ueritatis fonte, de sacrę Scripturę fidelibus
testimoniis colligimus, quę in medium proferamus, ut nemo dubitet, quin uera
sint, nisi qui de Deo quoque dubius est et infidelitate desipit, ut pereat,
quodque modo non credit corde,
iecore uolucres pascentem, Sysiphum
toto pectore saxa iterum ruitura in altum impellentem, Tantalum quoque inter
aquas et poma siti fameque laborantem atque alia id genus multa. Nos non de
poeticis figmentis, sed de ueritatis fonte, de sacrę Scripturę fidelibus
testimoniis colligimus, quę in medium proferamus, ut nemo dubitet, quin uera
sint, nisi qui de Deo quoque dubius est et infidelitate desipit, ut pereat,
quodque modo non credit corde, experiatur postea re
et poma siti fameque laborantem atque alia id genus multa. Nos non de
poeticis figmentis, sed de ueritatis fonte, de sacrę Scripturę fidelibus
testimoniis colligimus, quę in medium proferamus, ut nemo dubitet, quin uera
sint, nisi qui de Deo quoque dubius est et infidelitate desipit, ut pereat,
quodque modo non credit corde, experiatur postea re atque opere.
Ite , inquit Dominus, maledicti in ignem ęternum, in ignem,
super peccatores , inquit, laqueos; ignis, sulphur et
spiritus procellarum, pars calicis eorum . Ignis ergo torrebit, sulphuris
odor mouebit nauseam, spiritus procellarum huc atque illuc ueluti puluerem
miseros agitabit. De procella ista et Hieremias
testatus est, ubi ait: Ecce turbo Dominicę
indignationis egredietur et tempestas erumpens super caput impiorum
ueniet . His astipulatur
testatus est, ubi ait: Ecce turbo Dominicę
indignationis egredietur et tempestas erumpens super caput impiorum
ueniet . His astipulatur Apocalypsis de
peccatore dicens: Cruciabitur in igne et sulphure, et fumus, inquit,
tormentorum eorum ascendet in secula seculorum; nec habent requiem die ac
nocte . At etiam ad incrementum cruciatus nunc gelu, nunc flammas passuri
locus. Illi ergo, qui semel in inferno relegati fuerint, tanquam inimici diuinę
maiestatis plecti debent; qui uero super terram adhuc uiuunt, ueluti qui ex
inimicis, dum tempus poenitendi suppetit, effici amici queunt. Sed certe, sicut
de beatorum gloria est dictum: Nec oculus uidit, nec auris audiuit, nec in
cor hominis ascendit , quanta pręparauit Deus his, qui diligunt eum, ita
ediuerso de reproborum poena dicendum uidetur, quod ea neque uerbis exprimi
dum tempus poenitendi suppetit, effici amici queunt. Sed certe, sicut
de beatorum gloria est dictum: Nec oculus uidit, nec auris audiuit, nec in
cor hominis ascendit , quanta pręparauit Deus his, qui diligunt eum, ita
ediuerso de reproborum poena dicendum uidetur, quod ea neque uerbis exprimi
possit nec mente comprehendi. Iniqui pręterea malignos spiritus sibi infestos
habebunt; et qui in uita blandiciis deliniebant homines, ut peccarent, in
inferno conclusos
nunc nobis blandiri
solent, ut decipiant et deceptis postea hostiliter insultent. Malefica enim
earum natura est maximeque homini inuident, ut cui sedes illas glorię cęlestis,
a quibus ipsi deiecti fuere, promissas esse non ignorent. De his in Hieremia
conqueritur peccator et
ingemiscens ait: Dedit me Dominus in manu, de qua non potero fugere . Et
iterum
glorię cęlestis,
a quibus ipsi deiecti fuere, promissas esse non ignorent. De his in Hieremia
conqueritur peccator et
ingemiscens ait: Dedit me Dominus in manu, de qua non potero fugere . Et
iterum : Dabo te , inquit
Dominus, in manu odientium te . Et rursum : Ecce ego mittam
formas,
omnibus uitę mortalis miseriis miserior. Vos autem, fratres, quos
talia audiendo suspirari et angi animo sentio, quo magis ad detestanda uitia
uirtutesque capessendas prouocemini, beatorum quoque gloriam contemplari
expedit, de qua nunquam tam multa dici queunt, ut plura dicenda non supersint.
Quis enim fando explicet illud bonum, quod
oculus non uidit, auris non audiuit , mens non capit humana?
dicenda non supersint.
Quis enim fando explicet illud bonum, quod
oculus non uidit, auris non audiuit , mens non capit humana?
Operęprecium erit tamen, quę hac de re nobis sacrę Scripturę tradunt, pauca de
multis delibare, ne cui prolixior sermo oneri sit. Beatorum locum non in insulis
fortunatis, non in Elysiis campis, ut poetę fabulantur, sed in cęlo esse
credimus. Hoc nobis Saluatoris
Quis enim fando explicet illud bonum, quod
oculus non uidit, auris non audiuit , mens non capit humana?
Operęprecium erit tamen, quę hac de re nobis sacrę Scripturę tradunt, pauca de
multis delibare, ne cui prolixior sermo oneri sit. Beatorum locum non in insulis
fortunatis, non in Elysiis campis, ut poetę fabulantur, sed in cęlo esse
credimus. Hoc nobis Saluatoris nostri indicat ascensio. Cernentibus enim
suo, Dominus in cęlo sedes
eius . Non quod Deus loco circumscribatur, qui ubique est, sed quod sanctis
suis in cęlo pręparauerit habitaculum, loco prę cęteris nobilissimo atque
clarissimo. Sed est et aliud cęlum isto sublimius, de quo dicitur
: Cęlum cęli Domino, terram
autem dedit filiis hominum . De quo et Salomon, cum templum Deo
dedicaret, dixit: Si cęli cęlorum te capere non
prę cęteris nobilissimo atque
clarissimo. Sed est et aliud cęlum isto sublimius, de quo dicitur
: Cęlum cęli Domino, terram
autem dedit filiis hominum . De quo et Salomon, cum templum Deo
dedicaret, dixit: Si cęli cęlorum te capere non possunt, quomodo hęc domus
capiet ? Hunc cęlum Apostolus lucem nuncupat inaccessibilem, in qua Deum
habitare dixit. Terram , inquit,
possunt, quomodo hęc domus
capiet ? Hunc cęlum Apostolus lucem nuncupat inaccessibilem, in qua Deum
habitare dixit. Terram , inquit, dedit filiis hominum . Qui enim
adhuc in terra sunt, filii hominum sunt; qui autem de terra in cęlum
transmigrarunt, filii Dei sunt. Ad huius infimę terrę differentiam ipsa etiam
beatorum sedes terra uiuentium dicitur. Erepti enim mortis periculis et iam
immortalitatis luce induti uiuunt in ęternum. Hęc est ergo
in cęlum
transmigrarunt, filii Dei sunt. Ad huius infimę terrę differentiam ipsa etiam
beatorum sedes terra uiuentium dicitur. Erepti enim mortis periculis et iam
immortalitatis luce induti uiuunt in ęternum. Hęc est ergo illa terra, de qua in
psalmis legitur: Iusti hęreditate
possidebunt terram, et habitabunt in sęculum sęculi super eam . Et in
Euangelio: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt
, dicens: Placebo Domino in
regione uiuorum . Hęc terra, et hęc regio est Hierusalem cęlestis,
ciuitas sancta, mons excelsus. Hęc est [domus] sanctorum, domus Dei, domus non
manufacta; de qua Apostolus ait:
Domum habemus non manufactam, ęternam in cęlis . Et de qua dicitur
: Replebimur in bonis
ciuitas sancta, mons excelsus. Hęc est [domus] sanctorum, domus Dei, domus non
manufacta; de qua Apostolus ait:
Domum habemus non manufactam, ęternam in cęlis . Et de qua dicitur
: Replebimur in bonis domus
tuę . Hęc est illud regnum, de quo dixit Daniel propheta: Regnum, et
potestas, et magnitudo regni, quę est
ait:
Domum habemus non manufactam, ęternam in cęlis . Et de qua dicitur
: Replebimur in bonis domus
tuę . Hęc est illud regnum, de quo dixit Daniel propheta: Regnum, et
potestas, et magnitudo regni, quę est supra omne cęlum, detur populo
sanctorum Altissimi, cuies regnum, regnum sempiternum est . In
hoc regno inter sanctos perpetua erit
regni, quę est supra omne cęlum, detur populo
sanctorum Altissimi, cuies regnum, regnum sempiternum est . In
hoc regno inter sanctos perpetua erit pax, semper ardens charitas, inenarrabilis
lętitia, quies perennis. De pace ista loquitur per Esaiam
Dominus: Erit opus iustitię pax, et
cultus iustitię silentium, et securitas usque in sempiternum, et sedebit
populus meus in
Dominus: Erit opus iustitię pax, et
cultus iustitię silentium, et securitas usque in sempiternum, et sedebit
populus meus in pulchritudine pacis, et in tabernaculis fiducię, et in
requie opulenta . De charitate psalmista ait: Inebriabuntur ab hubertate domus tuę . Quid est
inebriabuntur nisi, quod sicut ebrii incalescunt uino, ita beati
mutuę inter se charitatis ardore
psalmista ait: Inebriabuntur ab hubertate domus tuę . Quid est
inebriabuntur nisi, quod sicut ebrii incalescunt uino, ita beati
mutuę inter se charitatis ardore flagrabunt? De lętitia in psalmo
dicitur: Exultabunt sancti in
gloria, lętabuntur in cubilibus suis. Et Salomon in Prouerbiis
interdum sentiunt sed referre uerbis nesciunt. Hęc est
enim manna illud absconditum, quod in Apocalypsi uincenti datur. Ad hunc cibum
inuitat nos Propheta dicens: Gustate et uidete, quam suauis est Dominus .
Quid pręterea dicemus de quiete illa, quam nulla turbant aduersa, nullus
solicitat casus, ne aliquando desinat, uexat timor? Erit
mensis ex mense (ut ait
non erit, et non egebunt lumine lucernę neque lumine
solis, quoniam Dominus Deus illuminabit illos, et regnabunt in sęculum
sęculi . Tanto igitur lucidior sole lux illa erit, quanto maior sole est
Deus, qui fecit illum. De ista luce nec Esaias
tacuit: Non erit , inquit, amplius tibi sol ad lucendum per diem, nec
splendor lunę illuminabit te, sed erit tibi Dominus in lucem
nec Esaias
tacuit: Non erit , inquit, amplius tibi sol ad lucendum per diem, nec
splendor lunę illuminabit te, sed erit tibi Dominus in lucem
sempiternam . De hac luce et psalmista
cecinit dicens: Lux orta est iusta, et rectis corde lętitia . Est lux
uera, quę illuminat omnem hominem uenientem in hunc mundum unicuique rationalem
Quas autem et quam eximias corporibus
sanctorum dotes largiturus est benignissimus Dominus, breuiter cursimque
dicemus, ac ne id quidem nostro sensu, sed assertionis diuinę autoritate, de qua
dubitare crimen impietatis est. Iam primum (ut Paulus ait) mortale hoc
induet immortalitatem, et corruptibile hoc induet incorruptionem . O
inęstimabile Dei donum, hominem ex corpore et spiritu compositum, neque
et spiritu compositum, neque unquam
dissolui posse neque corrumpi; dicente in Apocalypsi
Domino: Qui uicerit, uestietur uestimentis
albis, et non delebo nomen eius de libro uitę . Vestimenta alba corpori
beatificato dantur, quia purum erit, quia splendidum et illustre.
Fulgebunt , inquit , iusti
sicut sol in regno Patris
quidem cerui
sunt, sed celerior nemo excussa sagitta. Hanc itaque agilitatem sagittę
comparauit Dauid, cum dixit: Sicut sagittę in manu potentis, ita filii
excussorum . Discipulos Christi excussos dici reor, qui puluerem de
pedibus excut[ere] iubentur aduersus eos, qui se non recepissent. Filii autem
eorum sunt, qui eorum doctrinę fidem adhibent et uitam imitantur. Mira ergo erit
corporum humanorum impartita celeritas.
ianuis ingressus est ad discipulos, et cum
illi phantasma esse putarent: Palpate , inquit, et uidete, quia
spiritus carnem et ossa non habet, sicut me uidetis habere . Vnde his, de quibus loquimur, erunt ista priuilegia
nisi ex ipsa essentię diuinę uisione? Beati enim mundo corde, quoniam ipsi
Deum uidebunt . Hunc certe uisurum se Dauid sperauit dicens
Beati enim mundo corde, quoniam ipsi
Deum uidebunt . Hunc certe uisurum se Dauid sperauit dicens
: Adimplebis me lętitia cum
uultu tuo . Et idem de iustis ait : Ibunt de uirtute in uirtutem, uidebitur Deus Deorum
in Syon . Omnia bona beatis ex ipsa Creatoris omnium uisione orientur.
Sicut enim sole oriente cuncta in luce patescunt
Hunc certe uisurum se Dauid sperauit dicens
: Adimplebis me lętitia cum
uultu tuo . Et idem de iustis ait : Ibunt de uirtute in uirtutem, uidebitur Deus Deorum
in Syon . Omnia bona beatis ex ipsa Creatoris omnium uisione orientur.
Sicut enim sole oriente cuncta in luce patescunt his, qui sanos oculos habent,
ita quicquid boni in cęlesti regno
sole oriente cuncta in luce patescunt his, qui sanos oculos habent,
ita quicquid boni in cęlesti regno iustis accedet, ex uisę diuinitatis radio
redundabit. Sed quid respondebimus Apostolo, cum de Deo
loqueretur, dicenti : Solus habet
immortalitem, et lucem habitat inaccessibilem, quem nullus
hominum uidit, sed nec uidere potest ? Quid
spiritus est, uisibilem esse dicimus; et uerum esse, quod a Saluatore est
dictum: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt . Mundo itaque corde
fuit Jacob, qui ait: Vidi Dominum facie ad faciem . Mundo corde fuit
Moyses, de quo scriptum est: Loquebatur cum Deo facie ad faciem . Et si
isti, qui adhuc mortales erant, Deum uidisse dicuntur, quanto magis illi
uidebunt, qui iam immortales et incorruptibiles erunt et nihil omnino habentes
fecis terrenę,
dicuntur, quanto magis illi
uidebunt, qui iam immortales et incorruptibiles erunt et nihil omnino habentes
fecis terrenę, sed iam cęlestes, iam ciues facti sanctorum et domestici Dei.
Quod autem Paulus et Ioannes, cum hoc assererent, de corporeo carnalique uisu
intellexerint, eorundem in diuersum dicta testantur. Paulus : Nunc uidemus , inquit, per speculum
in ęnygmate, tunc autem facie ad faciem . Et iterum:
quoniam, cum apparuerit, similes ei erimus;
uidebimus enim eum sicuti est . Quid est sicuti est nisi in ea essentia,
in qua Deo Patri ęqualis est? Videbimus ergo eum uisione clara et aperta, non
per signa et uirtutes tantum, de quibus idem ait: Vidimus gloriam eius quasi
unigeniti a Patre, plenum gratię et ueritatis . Gloria autem Christi
opera erant diuinitatem eius testantia. Et si per ea cognoscebatur ut Deus in
carne adhuc passibili, dum
ęternitate pariter omnes gaudent, omnibus hic
datur denarius et par merces, tam illis, qui minus, quam his, qui magis
laborarunt, dum tamen fideliter uixerint nec a uitiis uicti sint.
Vincenti , inquit angelus, dabo edere de ligno uitę, quod est in
paradiso Dei mei . Vitale lignum Christus est; qui eius gustant
dulcedinem, uiuunt in ęternum. Et in psalmo dicitur: In ęternum ęxultabunt,
et habitabis in eis, et gloriabuntur in te omnes .
in
conuiuio pacis quietisque ęternę, ut, qui olim in bonis operibus Domino
ministrarunt, his deinde in regno cęlesti Dominus ministret per eorum discurrens
mansiones. Transiens , inquit, ministrabit . Transitus motum de loco
ad locum significat. Sed nequaquam locali motu indiget Deus, qui simul omnibus
adest locis. Motus ergo iste transeuntis diuersitatem gratię innuit. Alii enim
plus, alii minus dapient. Eadem metaphora utitur Saluator ad discipulos
quanto afficiatur desyderio. Sicut ceruus, inquit, siti compellente fonte
delectatur, ita anima mea te solum, Domine, sitiens, te esuriens, apparere
conspectui tuo concupiscit, mecumque assidue tacitus loquor: Quando erit ille
dies, quo de terris ad tuam transferar domum, ubi futurus sim socius angelorum,
consors sanctorum, hęres Dei, coheres Christi, possessor perennium bonorum,
regni cęlestis ciuis perpetuus? Vide, et alibi
thronum
in conspectu Agni, et clamabant , inquit, uoce magna, dicentes: Salus
Domino nostro, qui sedet super thronum, et Agno . Fieri quippe non
potest, quin beati omnes, qui a Domino lętificantur, Domino laudem dicant, de
Domino semper loquantur, cuius semper gustant dulcedinem. Natura enim comparatum
est, ut his de rebus pręcipue loquamur, quarum maxime studio ducimur. Milites de
armis, de nauigiis nautę, de frugibus agricole, et quisque de
nostro, qui sedet super thronum, et Agno . Fieri quippe non
potest, quin beati omnes, qui a Domino lętificantur, Domino laudem dicant, de
Domino semper loquantur, cuius semper gustant dulcedinem. Natura enim comparatum
est, ut his de rebus pręcipue loquamur, quarum maxime studio ducimur. Milites de
armis, de nauigiis nautę, de frugibus agricole, et quisque de his,
quorum amore afficitur, libentissime sermonem faciat asidueque
meditetur
potest, quin beati omnes, qui a Domino lętificantur, Domino laudem dicant, de
Domino semper loquantur, cuius semper gustant dulcedinem. Natura enim comparatum
est, ut his de rebus pręcipue loquamur, quarum maxime studio ducimur. Milites de
armis, de nauigiis nautę, de frugibus agricole, et quisque de his,
quorum amore afficitur, libentissime sermonem faciat asidueque
meditetur necesse est. Et si religiosos homines in hac uita plurimum delectet de
beati omnes, qui a Domino lętificantur, Domino laudem dicant, de
Domino semper loquantur, cuius semper gustant dulcedinem. Natura enim comparatum
est, ut his de rebus pręcipue loquamur, quarum maxime studio ducimur. Milites de
armis, de nauigiis nautę, de frugibus agricole, et quisque de his,
quorum amore afficitur, libentissime sermonem faciat asidueque
meditetur necesse est. Et si religiosos homines in hac uita plurimum delectet de
Diuinis
a Domino lętificantur, Domino laudem dicant, de
Domino semper loquantur, cuius semper gustant dulcedinem. Natura enim comparatum
est, ut his de rebus pręcipue loquamur, quarum maxime studio ducimur. Milites de
armis, de nauigiis nautę, de frugibus agricole, et quisque de his,
quorum amore afficitur, libentissime sermonem faciat asidueque
meditetur necesse est. Et si religiosos homines in hac uita plurimum delectet de
Diuinis rebus loqui et die
de
Domino semper loquantur, cuius semper gustant dulcedinem. Natura enim comparatum
est, ut his de rebus pręcipue loquamur, quarum maxime studio ducimur. Milites de
armis, de nauigiis nautę, de frugibus agricole, et quisque de his,
quorum amore afficitur, libentissime sermonem faciat asidueque
meditetur necesse est. Et si religiosos homines in hac uita plurimum delectet de
Diuinis rebus loqui et die noctuque Deum laudare, quanto magis eosdem hoc
de
armis, de nauigiis nautę, de frugibus agricole, et quisque de his,
quorum amore afficitur, libentissime sermonem faciat asidueque
meditetur necesse est. Et si religiosos homines in hac uita plurimum delectet de
Diuinis rebus loqui et die noctuque Deum laudare, quanto magis eosdem hoc ipsum
delectabit, cum jam conspectu Dei fruentur et nihil sibi dulcius esse sentient,
nihil iocundius quam in illius pręconiis immorari, a quo se beatificatos
transcendat. Solus seipsum
comprehendit, solus, quoniam infinitus est, suam nouit infinitatem, suam
potentiam, suam sapientiam, suam bonitatem. Ab eo bona sunt omnia, quę
pręparauit diligentibus se. Hunc confiteamur, huic pareamus, si de futuro
iudicio securi esse cupimus et ad promissę beatitudinis bona ineffabilia
peruenire. Expediet autem frequenter de iudicio, de quo locuti sumus, cogitare
atque ad illa mala, quę pręcessura sunt, fortiter toleranda patientię
suam bonitatem. Ab eo bona sunt omnia, quę
pręparauit diligentibus se. Hunc confiteamur, huic pareamus, si de futuro
iudicio securi esse cupimus et ad promissę beatitudinis bona ineffabilia
peruenire. Expediet autem frequenter de iudicio, de quo locuti sumus, cogitare
atque ad illa mala, quę pręcessura sunt, fortiter toleranda patientię uirtute se
armare et ita in bonis actionibus exerceri, ut, cum tam horrendi iudicii dies
aduenerit, minus terreamur,
bonitatem. Ab eo bona sunt omnia, quę
pręparauit diligentibus se. Hunc confiteamur, huic pareamus, si de futuro
iudicio securi esse cupimus et ad promissę beatitudinis bona ineffabilia
peruenire. Expediet autem frequenter de iudicio, de quo locuti sumus, cogitare
atque ad illa mala, quę pręcessura sunt, fortiter toleranda patientię uirtute se
armare et ita in bonis actionibus exerceri, ut, cum tam horrendi iudicii dies
aduenerit, minus terreamur, irreuocabilem illam
ipse iustitię Christus Dominus noster? Cuius in morte transfigurati splendorem
apostolorum oculi ferre nequiuerint, cum eo perculsi in terram concidissent.
Lampas ergo immensi et ineffabilis fulgoris erit Christus, Ioanne in Apocalypsi
de beatorum Ecclesia dicente: et ciuitas non eget sole neque luna ut luceant
in ea . Nam claritas Dei illuminabit eam, et lucerna eius est Agnus. Quid
pręterea futurum? Elementa certe ipsa illo igne, quo cremandus est mundus
etiam illo
pręstantiorem recipient: ut omnia in melius mutentur, postquam Ecclesia id, quod
omnium est optimum, ęternam beatitudinem fuerit consecuta. Ipsi ergo Ecclesię
iam in cęlo triumphanti totus congratulari uidebitur mundus ac de tanta eius
uictoria gaudere faciemque pręseferre iocundiorem. Vnde de his, quę dicta sunt,
faciemus fidem? Audi Dominum per os prophetę loquentem: Ecce ego creo cęlos nouos et terram
Ecclesia id, quod
omnium est optimum, ęternam beatitudinem fuerit consecuta. Ipsi ergo Ecclesię
iam in cęlo triumphanti totus congratulari uidebitur mundus ac de tanta eius
uictoria gaudere faciemque pręseferre iocundiorem. Vnde de his, quę dicta sunt,
faciemus fidem? Audi Dominum per os prophetę loquentem: Ecce ego creo cęlos nouos et terram nouam, et
non erunt in memoria priora . Non quod uetera destruat et
fidem? Audi Dominum per os prophetę loquentem: Ecce ego creo cęlos nouos et terram nouam, et
non erunt in memoria priora . Non quod uetera destruat et noua condat,
sed quod condita de uetustate ad nouitatem reuocet. Ita et illud psalmistę
dictum intelligendum: Initio tu,
Domine, terram fundasti, et opera manuum tuarum sunt cęli. Ipsi peribunt, tu
peribunt, tu
autem permanes . Quod autem perituri non sint, sequentia demonstrant:
Sicut opertorium, inquit, mutabis eos, et mutabuntur . Non ergo
peribunt, sed innouabuntur eiusdemque naturę erunt, sed alterius glorię. De hac
nouatione et Ioannes in Apocalypsi prophetauit
dicens: et uidi cęlum nouum, et terram nouam. Primum enim cęlum et prima
terra abiit, et mare iam non est . Per
erat, mox etiam corporum glorificatorum
receptaculum sit. Ita et noua terra erit terra ipsa uiuentium, in qua mare non
erit, ut nihil ibi habeatur amarum, ubi ęternę dulcedinis perpetua ministrabitur
refectio perenneque conuiuium. De hac igitur sanctorum iam triumphante Ecclesia
Ioannes nobis annunciauit dicens:
Vidi sanctam ciuitatem, Hierusalem nouam, descendentem de cęlo, a Deo
paratam,
refectio perenneque conuiuium. De hac igitur sanctorum iam triumphante Ecclesia
Ioannes nobis annunciauit dicens:
Vidi sanctam ciuitatem, Hierusalem nouam, descendentem de cęlo, a Deo
paratam, sicut sponsam ornatam uiro suo . Hęc ideo de cęlo descendere
dicitur, quoniam sanctorum animę in die Iudicii descendent ad resumenda ea
membra, quę in terra reliquerant, ut his uniti rursum ascendendo
Ioannes nobis annunciauit dicens:
Vidi sanctam ciuitatem, Hierusalem nouam, descendentem de cęlo, a Deo
paratam, sicut sponsam ornatam uiro suo . Hęc ideo de cęlo descendere
dicitur, quoniam sanctorum animę in die Iudicii descendent ad resumenda ea
membra, quę in terra reliquerant, ut his uniti rursum ascendendo Christo de cęlo
uenienti obuiam occurrant et amplius ab eo nunquam
a Deo
paratam, sicut sponsam ornatam uiro suo . Hęc ideo de cęlo descendere
dicitur, quoniam sanctorum animę in die Iudicii descendent ad resumenda ea
membra, quę in terra reliquerant, ut his uniti rursum ascendendo Christo de cęlo
uenienti obuiam occurrant et amplius ab eo nunquam separentur. Hi sunt ergo
sancta ciuitas Hierusalem a Deo parata, Spiritus Sancti donis illustrata et de
terris in cęlum, ut cum Deo in ęternum regnet, translata. Hi sunt sponsa
ea
membra, quę in terra reliquerant, ut his uniti rursum ascendendo Christo de cęlo
uenienti obuiam occurrant et amplius ab eo nunquam separentur. Hi sunt ergo
sancta ciuitas Hierusalem a Deo parata, Spiritus Sancti donis illustrata et de
terris in cęlum, ut cum Deo in ęternum regnet, translata. Hi sunt sponsa
uirtutum insignibus ornata, cui pro armilla fides est, spes pro monili, pro
strophio charitas et reliquę pro segmentis uirtutes. Huius sponsus Christus est,
Hęc sponsa ornatur uiro suo, quia sancti in
bonis operibus ideo proficere student, ut soli Deo placcant et soli se gratos
acceptosque efficiant. Hi sunt templum, in quo habitabit Deus. Et audiui ,
Ioannes inquit, uocem magnam de throno dicentem: Ecce tabernaculum Dei cum
hominibus, et habitabit cum eis, et ipsi populus eius erunt, et ipse Deus
cum eis erit eorum Deus . Nonne nos quoque uocem magnam audimus, quoties
Veteris Nouique
Dei cum hominibus . Tabernaculum Dei Christus est, qui
ait: Ego in Patre et Pater in me est . Hoc ergo tabernaculum cum illis
erit, qui ad possidendum regnum ęternum a Christo uocati fuerint. Cętera
Apocalypsis uerba de ornatu et decore et gloria sanctę ciuitatis huius longum
esset prosequi et exponendo dissererre: quare fulta auro sit, quare
duodenis gemmis constructa, iaspide, chrystallo, carcedonio, smaragdo,
sardonice, sardio,
ametisto. Quę [ad] apostolorum numerum referuntur et diuersos sanctorum status
uariaque meritorum insignia figurant atque testantur. Talia autem
interpretatione prosequi temporis angustia non patitur. Vt ergo sermonem nostrum
de Iudicio tandem finiamus, pro epilogo eorum, quę hactenus dicta sunt,
precatione uti libet, ut et precatio id, quod illis diebus nobis opus fuerit,
impetret et breuis repetitio prolixi sermonis memoriam facilius seruet.
contemnemus Antichristi minas, tormenta despiciemus et
aduersus omnem eius uim imperterriti stabimus, occidi ab illo quam tibi peccare
magis eligemus. Tunc quoque, cum sol obscurabitur et luna non dabit lumen suum
et stellę cadent de cęlo, tu Creator et Dominus omnium, cor nostrum illumina, ne
in tenebris offendamus, manum tuam suppone, ne forte timore perculsi cadamus.
Cumque illa crux tua mirabili luce corruscans in cęlo apparuerit, da, ut in
qua sperauimus, in
nostrum illumina, ne
in tenebris offendamus, manum tuam suppone, ne forte timore perculsi cadamus.
Cumque illa crux tua mirabili luce corruscans in cęlo apparuerit, da, ut in
qua sperauimus, in ea et saluemur, per quam liberati sumus, de ipsa et
gloriemur. Postquam autem ignis longe lateque diffusus terram operuerit, da, ut
in illo non plectantur peccata nostra, sed purgentur; ut, dum corpora in cinerem
rediguntur, animę, pro quibus mori dignatus es, saluę fiant. Tunc
a constitutione mundi uobis paratum; ut hanc, inquam,
uocationem potius suscipiamus quam in illam omnibus ęrumnis infeliciorem
sententiam incidamus: Ite, maledicti, in ignem ęternum. Concede denique,
piissime Domine, ut in te lętantes, de te gloriantes post resurrectionem nostram
tuum ingrediamur regnum et in tuorum ueniamus consortium angelorum, ut una cum
illis te Deum et hominem, te cum Patre et Spiritu Sancto in una hypostasi
regnantem semper laudemus, tuo conspectu
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.