Your search found 934 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 667-737:

nimium oneratur verbis ac sensibus, ut in illo involucro non facile ab imperitis cernatur, qui sint principales sensus, qui accidentarii: et quomodo illi inter se cohaereant, quove ordine intelligendi, expendendi, in animum recondendi, et in usum quoque suum aut alienum adhibendi sint. 26 Magna libertas in vocabulis est in hoc sermone, dum per varios tropos, iam ad hasce, iam ad alias significationes aut res traducuntur: quod imperitioribus saepe dubitandi, aut etiam errandi occasionem praebet. 27 Uni verbo aliquando duplicat sensus: ut ostendam in Regula de verbis

et Apostolorum extructi sumus: illi soli igitur inniti, ac Ecclesiam, religionemque super eam collocare debemus. Quare illos imitando et audiendo, ne nimium curemus quid alii homines dicant aut tradant, qualesve observationes aut religiones nobis praescribere aut praeformare conentur. 26 Christus Matth. 13 dicit, omnem scribam doctum in regnum caelorum, debere proferre vetera ac nova, instar praedivitis patrisfamilias, qui ex opulento penu omne genus cibariorum et aliarum rerum utilium proferre possit: quo ostendit etiam, eum qui sacras literas exponit, Vetus testamentum cum

dulcoramentorum, digressionum et similium, sola quasi ossa tuo sermone delinees: ut tantum eas sententias complectaris, quae sunt veluti basis totius, quae omnia accersita et quasi accidentaria sustinent, et simul plane necessario inter sese, sicut ossa nervis colligata, cohaerent. 26 Prima enim et summa cura esse debet Lectoris, ut illas quasi primarias et substantiales sententias, in quibus potissimum tota propositae quaestionis determinatio residet, expendat. Secundaria vero, ut illas quasi externas, accersitas aut accidentarias. Fit vero non raro, ut illas primarias

Porro autem modus quo illa iustitia nobis imputatur, applicatur aut agglutinatur, est causa formalis iustificationis. Ibi enim forma, modus aut ratio, quo iustificemur, continetur ac describitur: quod propter Coloniensium cum Monhemio contentionem de hac re, adiicere volui. 26 Hinc apparet, maximum esse usum causarum, etiam in explicandis religionis controversiis, et Sacris literis. Quare studiosus Sacrarum literarum, hanc etiam inter alias Regulam aut praeceptionem diligenter industrieque in Sacrarum literarum studio adhibebit. Illud sane mirabile ac memorabile est,

seu patiente, alia ut de glorificato ac triumphante. Exempla passim sunt obvia: quae diligenter distinguenda sunt, ne vel nos perturbemur, vel ea ipsa sibi contradicere videantur: vel denique aliquis occasione dictorum de exinanitione, Christo divinitatem detrahat, ut Arrius olim. 26 Ex hac sub divisione dictorum, sequitur doctrina de communicatione idiomatum. Multa enim sic tribuuntur personae Christi, ut accuratius expensa revera tantum alteri naturae conveniant: sicut esse ante Abraamum, soli divinitati: certo vero tempore ex Maria nasci ac mori, soli humanitati convenit.

diversa organa aut homines, diversoque sermonis ac docendi genere locuram sit: imo id etiam ad maiorem certitudinem facit, quod cum multifariam multisque modis ac per multos locutus sit humano generi Deus, omnes tamen illae locutiones aut patefactiones optime sibi invicem consentiant. 26 Quod autem sic Deo visum est, non semel totam doctrinam tradere, sed diversis temporibus, idque subinde clarius ac clarius pleniusque patefacere: id tam eius liberrimae voluntati sapientiaeque concedendum relinquendumque est, quam cur non ab aeterno mundum condiderit, sed quasi solitariam

audit Origenes, quamvis in figurandis allegoriis minime durus. Reprehensionem incurrit etiam Ambrosius, quem apparet alicubi oblique perstringi ab Hieronymo, quod scribens in Lucam, Petri negationem violenter et per allegoriam excusare studuerit. Scio (inquit in Commentariis ad Matthaei caput 26 ) quosdam pii affectus erga apostolum Petrum, locum hunc interpretatos, ut dicerent, Petrum non Deum negasse, sed hominem: et esse sensum, Nescio hominem, quia scio Deum. Hoc quam frivolum sit, prudens Lector intelligit: si sic defendunt Apostolum, ut Deum mendacii reum faciant. Idem Hieronymus

sunt quasi ab homine erga Deum directi, 2. alii vicissim veluti a Deo aut eius ministro ad homines. Prior series potest subdividi [?:-- ] . precatorios et 2. eucharisticos. Precatorios voco, qui opera Dei implorant, et sunt hi: 3. 5. 6. 7. 10. 12. [?: 1- ] . 17. 20. 25. 26. 28. 31. 35. 38. 39. 42. 43. 44. 51. 54. 55. 56. 57. 59. 61. 63. 64. 69. 70. 71. 74. 79. 80. 81. 83. 85. 86. 87. 94. 102. 119. 120. 123. 130. 132. 137. 140. 141. 142. 143. Eucharistici sunt, qui Deum celebrant de acceptis beneficiis, et summa eius bonitate, fortitudine, sapientia ac veritate.

ad literam, cap. 10.

EXPLICATIO. Hieronymus lib. z. contra Iovinianum: Scriptura, inquit, divina solet unum pluraliter, et plura singulariter appellare. Mos Sacri eloquii est, ut a plurali numero ad singulare subito transeat. Gregor. 26. Moral. c. 10.

EXPLICATIO. Heliu in lib. Iob, cum diceret, Clamabunt, et eiulabunt: nequaquam subdit, Non dixerunt. Ubi est Deus? sed, non dixit, Ubi est Deus? A plurali quippe ad singularem veniens, ad personam subito uniuscuiusque infirmi transivit:

ad Amabilem episcopum: Origenes, inquit, liberis allegoriae spaciis evagatur, et ingenium suum facit Ecclesiae sacramenta. Locum unum sacrae Scripturae exponere per alium eiusdem scripturae clariorem, optima interpretatio. Augustinus tertio de doctrina Christiana, cap. 26.

EXPLICATIO. Ubi apertius aliquid ponitur, ibi discendum est, quomodo idem intelligatur in locis obscuris. Neque enim melius potest intelligi quod dictum est Deo, Apprehende arma et scutum, et exurge in adiutorium mihi: quam ex illo loco, ubi legitur, Domine

eventum voluntatis. Cap. 22. De his quae ad futurum seculum pertinent. Cap. 23. De acceptationibus. Cap. 24. De typis. Cap. 25. De differentiis typorum. Cap. 26. De praedictionibus. Cap. 27. De praedictionibus ante legem, quot modis factae sint. Cap. 28. Quot modis sub lege praedictiones factae sint. Cap. 29. Pro rebus sub lege factis, quot sint

eius: ut, Diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem. 24 Aut resurrectionem Domini: ut, Non derelinques animam meam in inferno, nec dabis sanctum tuum videre corruptionem. 25 Aut vocationem filii secundum assumptam humanitatem: ut est. Ex Aegypto vocavi filium meum. 26 Aut divinitatis eius generationem ante principium: ut est, Ex utero ante luciferum genuite. 27 Aut secundum eius adventum: ut, Ecce super nubes caeli sicut filius hominis. Omnes praedictiones de solo Salvatore, duobus modis solemus accipere. 1 Quaedam enim ita in ipsius personam

ullo modo, quia nisi venerit discessio primum, et revelatus fuerit homo peccati, filius perditionis, qui contradicit, etc. 24 Aut Heliae praesentia, cum dicitur: Helias veniet primum. 25 Aut conscientiae electorum: ut de Paulo, Vas electionis mihi est iste. 26 Aut aliqui non immutari, sed gustaturi mottem praedicuntur: sicut Apostolus, Ecce mysterium dico vobis, omnes quidem resurgemus, sed non omnes immutabimur. 27 Aut futurae pestis: sicut Agabi prophetia. 28 Aut haeresum contrarietas: sicut dicitur, Istud autem agnosce, quia in ultimis diebus

adiungunt: ut Rom. 1, Paulus servus IESU Christi, vocatus Apostolus, segregatus ad Evangelion Dei. Hic tria Epitheta audimus, et mox: De filio suo genito ex semine David, definito filio Domino nostro, etc. et mox: Omnibus existentibus Romae dilectis Dei, vocatis sanctis. 26 Dicunt vero Grammatici, Epitheta aut distinguere, aut minuere, aut augere. Luminaria magna, luminare maius, et luminare minus: tum distinguit ea luminaria ab aliis, tum auget: alterum auget, ac alterum minuit. Verum habent ea innumeros plane usus, praesertim autem ut aliquam rei proprietatem eo

alioqui est hoc tempore Stifelii liber de mysticis numeris, et extat etiam vetus ac manuscriptus. DE COMPARATIVIS ET SUPERLATIVIS. 1 Positivus ponitur pro comparativo: quia Hebraei carent eo. Bonum erat ei, si natus non fuisset, Mat thaei 26, pro, Satius. Bonum est tibi intrare claudum in vitam aeternam, Matth. 9, pro, Satius. sequentur mox plura exempla. 2 Ponitur positivus etiam superlative: Gen. 42. Parvus iam cum patre est, id est minimus. 3 Comparativus ponitur superlative: 1. Corinth. 13, Nunc

Accipient a te vitulam russam, etc. id est, accipiendo adducent ad te. Omnis domus in seipsam divisa corruit, Matth. 12, id est, non solum divisas habens partes, sed etiam pugnantes. Sed de hoc quoque Hebraismo postea agetur plenius in capite Unum, et plura, et contra. 26 Praeteritum pro infinitivo usurpant Hebraei. Gen. 37, Non potuerunt loquuti sunt: pro, loqui non potuerunt prae odio. 27 Sic infinitivum pro imperativo. Ier. 2, Eundo clamabis in auribus Ierusalem: id est, eas et clames. Exod. 13, Recordari huius diei, quo exivistis ex Aegypto:

est, prorsus non excidam. 43 Verba duo coniuncta per copulam usurpantur ab eis, quorum alterum in infinitivo ponitur a Latinis. Et coepit et plantavit, Gen. 9, pro, coepit plantare. Festinavit et effudit, Gen. 24 et 25. pro, festinavit effundere. Et reversus est et fodit, Genes. 26. Utinam voluissemus et mansissemus trans Iordanem, Ios. 7. pro. Utinam voluissemus manere. Praecepit Iehosua, et deposuerunt, Ies. 8. Praecepit Mose et transire secerunt vocem, Exod. 36. pro, Praecepit proclamari. Velis et benedic, 2. Sam. 7. pro, Velis benedicere. Inumbra eius

1, Terram vestram comedentes peregrini: pro, comedunt aut absumunt eius fructus. Rom. 3, Iustificantur gratis δικαιούμενοι, iustificati. Rom. 5, Sed etiam gloriantes, pro, gloriamur. Act. 24, Invenientes enim hunc virum, pro, invenimus. Act. 26, Annuncians omnibus poenitentiam agere, pro, Annunciavi. Matth. 23, Colantes culicem, et devorantes camelum, pro, excolatis et devoratis. Ponitur et pro praesenti optativi ac coniunctivi, aliquando etiam pro imperfecto. Gen. 4, Vox sanguinum clamantium ad me, id est, clamat et accusat te.

clamantium ad me, id est, clamat et accusat te. Ion. 1, Sciebant quod a facie Domini fugiens ipse, quia dixerat eis: id est, quod fugeret. Rom. 5, Neque id solum, verum etiam gloriantes in Deo per Christum, pro, gloriamur. Act. 24, Invenientes enim virum hunc, pro, invenimus eum. Act. 26, Gentibus annuncians poenitentiam agere, pro annunciavi. 2. Corinth. 10, Ratiocinationes evertentes, et omnem altitudinem se elevantem contra cognitionem Christi: pro, Ratiocinationem evertimus, et omnem altitudinem quae se elevat. Iac. 5, Comdemnastis et interfecistis iustum, non resistit

rami, quatuor quinque in cacuminibus: pro, Duo aut tria, quatuor aut quinque grana reperiuntur in summis cacuminibus arboris. 25 Quod, non raro deest. Coloss. 2, Gaudens ac videns vestrum ordinem, et soliditatem vestrae in Christum fidei: pro Gaudens quod videam. 26 Finaliter, seu ad aliquem scopum directe, ubi particula Ut deest. Psal. 88, Aut mortui resurgent, celebrabunt te: id est, ut celebrent. Surges, misereberis: id est, Surges ut miserearis. Pharao induravit se admittendum nos: pro, ut non dimitteret nos aliquis posset putare esse

montium instar. 25 Aliquando adiectivum exprimitur per verbum. Rom. 11, Dedit eis oculos non videre, aures non audire: id est non sentientes, insensatos. Tale est: Qui habet aures ad audiendum, audiat: id est, aures audientes, non surdas, is attente audiat, eisve utatur. 26 Substantivum in accusativo vel ablativo cum praepositione ponitur pro adverbio. Iudica iustitiam, Proverb. 31, pro, Iudica iuste. Os suum aperit in sapientia, ibidem: pro, sapienter. 27 Substantivum per appositionem positum loco adiectivi. Praecepisti testimonia tua, et veritatem

omnia ea accidentia Hebraei hoc modo per substantiva exprimunt, quae quoquo modo ad aliquod subiectum pertinent: ut Deut. 32, Iacob est funiculus, seu possessio haereditatis eius: id est, possessio haereditaria. Eodem capite: Invenit eum in terra deserti, id est, in terra deserta. Isa. 26, Terra rectitudinum: id est, terra recta. Psal. 119, Beati recti viae id est, per rectam viam ambulantes. Esa. 53. Disciplina pacis, id est dans, merens pacem, seu acquirens pacem. Ephes. 2, Princeps potestatis aeris spiritus, id est, Princeps (ut ita dicam) potestans seu

Num. 9, In primo in decimoquarto mensis: pro, In primo mense in decimaquarta eius. Luc. 22, Qui non habet, vendat vestem, et emat gladium. 2 Saepe relativum per ecclipsin omnino deest: ut Deuteronom. trigesimosecundo, Petrae genuit te, oblitus es: pro, quae genuit te. Et Iesa. 26, Intrabit gens iusta servans fidem, cogitatio certa, quod servabis pacem: id est, quae est cogitatio firma, etc. Psalm. 9, Immersae sunt gentes in foveam fecerunt: pro, quam fecerunt. Posterioris ad Corinthios cap. 10, Arma valida ad subversionem munitionum,

Non praecessit antecedens quorum, sed facile est subintelligere, damnatorum. Sic Marc. 14, Hic est ex ipsis, scilicet Christi discipulis, dicit ancilla, quae non fecerat in textu eorum mentionem. 26 Aliquando ponitur relativum ante antecedens. Psal. 87, Fundamenta eius in montibus sanctis, diligit Dominus portas Syon: Eius relativum, refert sequens Syon. Sic: Restitue in quem me accepisti locum. Tale est et illud Pauli: Qui consolatur humiles, consolatus est nos Deus, 2.

Eius relativum, refert sequens Syon. Sic: Restitue in quem me accepisti locum. Tale est et illud Pauli: Qui consolatur humiles, consolatus est nos Deus, 2. Corinth 7. praecedit Qui, sequitur Deus. Matth. 17, Et obiurgavit illud Iesus, et exiit ab eo daemonium: relativum, Illud, praecedit. Et 26, Qui intingit mecum manum in patina, is me proditurus est: clarius fuisset, Ille me proditurus est, qui intingit mecum, etc. 27 Multa brevissime dicunt: ut sit saepe necesse intelligere relativum una cum verbo substantivo. Rom. 8. Lex spiritus vitae in Christo Iesu:

apud minus gnaros huius Hebraismi. Quare et haec proprietas sacri sermonis observanda est. 8 Hic igitur mos sacri sermonis observandus est, ne ignari eius turbemur, ac etiam a sensu ipso aberremus. 9 Nomen pluralis numeri raro cum singulari verbo construitur. Gen. 26, Et fuerunt exacerbans spiritum, id est, unaquaeque earum fuit exacerbans. Et 27, Maledicentes tibi maledictus, et benedicentes tibi benedictus: id est, unusquisque e maledicentibus, et unusquisque ex benedicentibus. Exod. 17, Fuit manus eius, id est, utraque manus. Gen. 49, Filiae

malum consilium in bonum. Alludit ad praecedens, Cogitavit, eoque minus rem ibi significandam exprimit. possis dicere illud verbum esse ibi novatum. Huc possis referre allusiones. Contra rerum connexiones ad verborum naturam et constructionem interdum male inter se connectuntur. 26 Utile igitur est monere rudiores de priore, ut discant verborum genuinam vim, seriem naturamque cognoscere. Necesse vero de posteriore, ut rerum naturam non confundant, aut veritatem pervertant, ob sermonis aliquam inconcinnitatem. Quod fit ob sermonis brevitatem, Emphasin, praegnantiam, duram

i. iterum misit. Ibidem: Et non addidit columba reverti, i. Non est amplius reversa. Ibidem: Non addam maledicere terrae, non addam percutere terram. Gen. 31. Abscondisti te ad fugiendum, pro, Clam aufugisti. Iob. 10, Et revertaris, et mirabiliter affligas me, i. Iterum affligas. Gen. 26, Et reversus est Isaac, et fodit puteos. i. iterum fodit. Sic Psal. 103, Altificat ad sedendum, id est, Gloriose seu magnifice regnat: Et humiliat ad videndum. i. Demisso mansuetoque animo etiam infimas res curat. Gen. 25, Et addidit Abraham, et accepit uxorem. Ioel. 2,

tanquam ipse excogitaverim, sed meam ut missi aut obedientis. Ibidem: Pater non iudicat, scilicet ut minister, et quasi executor, sed ut mandator. Non filius iudicat, sed Moses. In summo gradu Deum nemo vidit unquam, nisi solus filius: at in medio gradu, Moyses: in inferiori, multi. 26 Aliquando de inferiore, ut de summo, pronunciatur. Qui diligit alium, legem implevit. Consummatio legis est Charitas. Secundum est primo simile. Matth. 22: Bonum est mulierem non attingere, id est commodum: mox dicit, bonum esse uxorem habere. Sanctificatur per mulierem, et mulier infidelis

notus tropus est, cum sub specie laudis aut boni amicique sermonis aliquem irridemus, aut alio qui inimicum quid indicamus: ut cum Elias iubet Baalitas maiore voce clamare aut invocare. quia forte eorum Baal dormiat, ut eum excitent. Matth. 11. Iustificata est sapientia a filiis hominum. Matth. 26, Dormiteiam, et requiescite. Ierem. 46, Quia sacrificium erit Domino iuxta Euphratem, id est ingens laniena aut caedes Aegyptii exercitus. Gen. 3, Ecce Adam est quasi unus ex nobis. Sic 1. Cor. 4, Iam ditati estis, iam saturati estis iam regnavistis sine nobis et mox 8, Nam omnes

ulteriore solicitus. Eandem naturam aliquando induunt etiam excludentes sententiae. 1. Sam. 15, Samuel non vidit Saulem usque ad diem mortis. id est, neque ante, neque post. Isa. 46, Usque ad senectam ego ipse, et usque canos portabo, id est eousque, et etiam postea semper. Matth. 26, Non bibam amodo de hoc genimine vitis, usque in diem illum, etc. id est, nunquam amplius vinum bibam. Matth 28, Ego vobiscum sum usque ad consummationem seculi: non excludit sequens tempus, quin itidem sit praesens futurus. Rom. 5, Peccatum usque ad legem erat in mundo.

quaedam antithesis, dum Iudaei volunt multa bona opera Deo praestare, eumque veluti demereri ac obligare sibi: Christus contra iubet eos gratuita Dei beneficia aut panem caelestem per fidem precario mendicare. Sic allusione quadam ad praesentem actionem et verba dicit Christus Matth: 26, Non bibam amplius de fructu vitis, donec illum bibam novum in regno caelorum, id est, donec fruar caelesti gloria: id est simpliciter, Non bibam amplius corporalem potum, sed fruar spirituali caelestique felicitate: id est, sicut Lutherus exponit, Hic potus erit ultimum valete huius

non is dicitur, qui tantum amat, sed is qui et promovet, facit ac patrat iniurias. Sic saepe Dominus dicitur facere iudicium adflictis: ubi iudicium etiam cognitionem causae, executionem ac defensionem innocentem et poenas sontium notat. Sic Proverb. 19, Parata sunt derisoribus iudicia. Ierem. 26 clamant Iudaei de Ieremia: Iudicium mortis est viro huic. Ubi iudicium illis capitale crimen, reatum culpamve significat. Ioan. 3 significat quiddam praecedens, cum Dominus dicit: Hoc est iudicium, pro causa iudicii aut reatus. Haec est vita aeterna, ut te agnoscant: id est, causa aut medium

corpore in crucem sustulisse, perinde nimirum, ac si carnifex furem in suos humeros sublatum in patibulum portasset, ut ibi eum suspenderet. Proverb. 19, Parata sunt derisoribus iudicia, id est, castigationes. Ezech. 30, Faciam iudicia in Aegypto, et scient, quoniam ego Dominus sum. Ierem. 26, Iudicium mortis est viro huic, id est, poena capitali puniendus est, vel potius crimine capitali aut reatu oneratus est. Rom. 2, Existimas quod tu effugies iudicium, id est, castigationem Dei. 1 Corinth. 11, Iudicium sibi manducat et bibit, id est, castigationem, damnationem. Heb. 13,

Gal. 5, Ex gratia excidistis, qui per legem iustificamini, id est, conamini iustificari. De conatu intellige aut voluntate, non de effectu, qui nulli contingit. Sic illud, Quos Deus cnniunxit, homo non separet: id est, ne conetur separare. nam revera in re nunquam id effectum dabit. Deut. 26, Syrus perdidit patrem meum, et descendit in Aegyptum: pro, conatus est perdere Iacobum Laban. Sic et Chaldaeus vertit, Laban Syrus quaesivit perdere, etc. Psal. 62, Quousque insidiamini viro, occidetis vos omnes, sicut paries inclinatus: pro, perinde insidiamini, et

sunt, tunc extremam similitudinem, aequalitatem, aut potius identitatem describunt. Sic Cyrillus exponit illud Ioan. 5, Pater omne iudicium dedit filio, ut omnes honorent filium, sicut honorant patrem. Ubi honoris aut cultus filio debiti aequalitas cum patris gloria indicatur. 26 Cum, praepositio, aliquando similitudinem denotat. Dies mei praeterierunt cum navibus: id est, instar navium. Sic Psal. 72, Cum luna et sole timebunt: id est, sicut sol perpetuo in caelo gloriose stat, sic tu perpetuo tuis imperitabis, et ab eis coleris, et mox sequente: Tecum

super thronum suum. Qui immolaverit diis, occidetur, praeterquam Domino soli, Exod. 22, pro immolans diis, praeterquam Domino soli, occidatur. Quia est operim entum eius ipsum solum, Exod. 22, pro, quia ipsum solum est operimentum eius. Et latitudo quatuor cubitorum cortinae unius, Exod. 26, pro, latitudo cortinae unius quatuor cubitorum. Suffimentum quod facies, secundum compositionem eius non facietis vobis, Exod. 30, pro, non facietis vobis suffimentum iuxta compositionem illam, quam mihi facies. Ier. 14, Quod fuit verbum ad Ieremiam, pro, verbum quod fuit ad Ieremiam.

Deut. 11, Annon sunt trans Iardem, post viam occasus solis in terra Cananaei, etc. quasi dicat, qui certe sunt trans, etc. Ruth. 3, Annon quaeram tibi requiem filia mea? etc. pro, certe quaeram. 1. Sam. 19, Ut quid interficiam te? Proverb. 22 et 26, Vidisti virum velocem in opere suo? coram regibus stabit, non stabit coram obscuris: pro, certe vir festinans, hoc est, diligens et sedulus, qui summa diligentia suo munere fungitur, evocabitur ad regium ministerium. Prover. 29, Vides virum velocen in verbis suis? spes est de stulto magis

responsum nobis dare non licet. Nemo loquebatur aliquid propalam de Christo ob metum Iudaeorum, Ioan. 7. i. boni: nam mala licebat de eo loqui cum gratia et privilegio. Blasphemabant latrones: i. alter tantum illorum, Matt. 17. Apostoli murmurarunt de unguento: i. proprie Iudas. Matth. 26, Nec hic nec parentes eius peccaverunt, scilicet tale peccatum, ut hic propterea sit caecitate punitus, de quo vos proprie quaeritis: non enim iam in genere nego eos quicquam omnino usquam peccasse. Pronunciat ergo Christus tantum respiciendo ad eorum mentem, non simpliciter, ac in genere.

fecissetis sicut hoc, Iud. 15. 1. tale ali quid initio, sub. placatus fuissem. Ne, filiae meae, Ruth. 1. sub. sitis mihi molestae. Sic vivito et tu salvus, etc. 1. Sam. 2. pro, ita tibi viventi proximo anno facere contingat, nempe ut incolumis tondeas oves. Vivit Iehova, 1 Sam. 26, sub. si percutiam eum. Nam mox sequitur: Sed Iehova percutiet eum. Tradetque Israelem propter peccata Ieroboam, 1. Reg. 14. sub. in maledictionem et desolationem, pro, perdet. Liga, descende, 1. Reg. 8, pro, liga currum, hoc est, iunge equos currui. Viri aut illi augurati sunt, num ab eo?

succidam eos, Psal. 118. Ut quid mihi (sub. offertis) multitudinem victimarum vestrarum, etc. Isa. 1. Quod convocetis convocationem, non possum (sub, ferre) iniquitatem cum coetu, Isa. 1. Addidisti o Iehova, addidisti genti: glorificatus es: sub. ob beneficia, Isa. 26. Et ego quoque: non parcet oculus meus, neque miserebor, Ezech. 9. Ecce ego ad pugillos, etc. Ezech. 13. submissurus sum iram meam. Quomodo gaudebimus? tribum filii mei sprevit omne lignum, Ezech. 21. pro, quomodo gauderemus, cum tribum filii mei caedat et exterminet et

Hic est, in quit, rex Messias filius David (ideo ego verto Schilo filius eius, authoritate R. D. Kimhi) qui venturus est ad confringendum regna in virga ferrea, ut habetur Psal. 2. Et legislator: Hic est rex Messias, qui conteret pedibus suis gentes: ut legitur Isa. 26, Conculcabit eas pes pedum pauperis. Iste est enim pauper Messias, de quo dictum est Zachar. 9, Pauper equitans super asinan. Concluditur itaque regnum Christi esse spirituale, non temporale: praeterea idem esse Messiam filium Ioseph, et Messiam filium Davidis: hoc est, unum esse verum

Cum notat. Vide plura exempla in explicatione particulae SI. Ioan. 6, Hoc vos offendit, quid si videritis filium hominis eo ascendentem, ubi fuit prius: pro, certo ac indubitanter videbitis. Sic Virgil. Aeneid. 5, Si nona dies venerit, proponam certamina et praemia, pro, cum. Sic Paul. Act. 26, dicit se docuisse tantum ea, quae prophetae praedixerunt, Si Christus esset passurus, si resurrecturus, etc. id est, quod vere esset passurus et resurrecturus. Terent. Nisi si id est, quod suspicor. Ponitur igitur in talibus locutionibus, Si pro Quod, ut etiam 1. Timoth. 5,

et clausit carnem pro ea, et aedificavit Dominus Deus costam, quam acceperat de homine, in mulierem, et adduxit eam ad hominem illum, et ait homo ille: Hac vice os de ossibus meis, et caro de carne mea: tunc vocabitur virago, eo quod de viro sumpta sit ipsa, etc. Deut. 26. α Profiteor hodie coram Domino Deo tuo, quod ingressus sum in terram, pro qua iuravit patribus nostris, ut daret eam nobis. β Suscipiensque sacerdos cartallum de manu tua, ponet ante altare Domini Dei tui, et loqueris in

est, diversa pondera et mensurae, minor qua vendas, et maior qua emas. Porro distributionem in his exemplis denotat. Gen. 32, Et dedit in manus servorum suorum greges greges: id est, seorsim singulos greges. Num. 1, Vir vir de tribu: id est, singuli viri ex singulis tribubus. Exo. 26, Duae bases sub tabula una: id est, semper binae bases sub tabulis singulis. Num. 3, Quasi itinere diei hinc, et quasi itinere diei illinc: id est, ex omnibus partibus unius diei itinere. Marc. 6, Et coepit eos mittere duos duos: id est, binos. Sic in corde et corde loqui: id est, modo hoc,

loquitur, afflictionem, Synecdochi κῶς tota poenitentia significabatur, sicut in phrasibus de poenitentia superius dictum est. Quo quidem tempore et verbum Dei diligentius praedicabatur, et frequentiores ad templum conveniebant, ut Ierem. 26, cognosci potest, qui iubet librum suum publice in ieiunio legi. Instaurabant tunc etiam externam disciplinam, inquirebant in blasphemos et propalam flagitiosos, sicut ex 1. Reg. 21 intelligi potest, cum in Nabath inquirunt in ieiunio, eumque lapidibus obruunt, tanquam blasphemum. Saepe etiam

Lector, Mosen ipsum ablegare auditores ad alium quendam meliorem prophetam aut praeceptorem, qui sit modis omnibus audiendus. Discrimen ergo legis et Evangelii, vera et omnibus modis necessaria clavis Scripturae est. Agnoscamus igitur legalem morem in praedicatione bonorum operum. 26 Nisi quis duas facies Moysis agnoscat, non perveniet usque ad veritatem. Haerebit enim perpetuo in velo praetenso faciei Mosis, ac sic putabit, deierabitque illam ipsam esse veram ac nativam eius faciem, et primum ac maxime obvium sensum verborum legis putabit esse eius intimum, verum ac finalem

iustitia beneficiaque saepe politicis verbis ac formulis describantur: ut, Faciet iudicium ac iustitiam: tuebitur ac fovebit bonos et obedientes, puniet rebelles, iustos sub eo florituros esse: cum tamen nemo sit sub hoc rege iustus ac bonus, nisi quem ipse solus iustum bonumque effecit. Isa. 26, politice depingitur Ecclesia per civitatem munitam, et dicitur, quod intrabit in eam gens iusta: cum non foris, sed intus primum fiamus iusti. Qui igitur tales descriptiones Meschiae et eius regni legit et audit, venire regem iustum (ut inquit Zacharias et Isaias,) mox incidit in eam

possunt hunc Evangelistam cum aliis bene concordare, praeterquam quod vocem Lucescere violentius torquent. Hebraei enim solebant ab uno vespere in aliud diem terminare. Sic idem Evangelista cap. 26 dicit, Romano more Apostolos prima die azymorum interrogasse Dominum, ubi sibi vellet parari pascha: cum prima dies azymorum vespere illius diei inciperet more Hebraeo, cum etiam Dominus comedit pascha. Sed quia more Romano, ut modo dixi, illa vespera, quae revera azymos dies inchoabat, ad

propriis, sed utrisque communibus testibus, res cum re, causa cum causa, ratio cum ratione conferatur. Imitemur igitur et nos veterum Patrum exempla, ut in gravissimis controversiis, neglectis hominum opinionibus, os Domini consulamus, et ad eius oraculum confugiamus. 26 Diximus initio harum rationum de gravissimis mandatis omnipotentis Dei, praecipientis nobis, ut ex ipsa Scriptura veritatem quaeramus, quae vel sola totam hanc quaestionem omni iure finire possent ac deberent. Nunc audiamus etiam testimonia eiusdem de laude ac utilitate Scripturae. Spiritus

cogitandi et inquirendirem diligentius ei sumere liceat. Concedatur et libris et aliis humanae imbecillitatis praesidiis uti: quin et scriptum argumentum ab adversario petere, ne quisquam brevitate temporis et Antagonistae industria suave tarditate obrutum victumque queri possit. 26 Sint vices iustae loquendi, ne alter totum tempus occupet, aut (sicut Cicero dicit) tanquam si in suam possessionem intrasset, solus ibi regnet: sed et alteri tantundem spacium dicendi concedat. 27 In argumentis et solutionibus sint res ac probationes. Theologicae, forma Dialectica,

de una aliqua sententia effuderunt, et adhuc effundunt monachi memoriae ostentandae gratia, quae prorsus nihil ad rem fecerunt. Nec sane etiam ipsi eruditiores scriptores, curam recte, vere ac proprie citadi Scripturam habuerunt: ut etiam ex modernis Papistarum scriptis apparet. 26 Tot eorum scripta blasphema contra Scripturam subinde effunduntur, nec est qui eos coherceat. Unde liquido cerni potest, quam impie de ea sentiant. 27 Fingunt isti, Apostolos mutasse divinitus institutam formam baptizandi, administrasse sacram coenam tantum fractione panis:

contra nostram sententiam proferunt? nisi quod divinationibus tantum incertis et inanibus sophismatibus veritatem carpunt et exagitant, piorumque corda languefaciunt, dictitantes: Quid si hoc sit falsum? quid si illud confictum? Nihil ergo certi proponunt, multo minus demonstrant. 26 Eorum deliria olim mille demonstrationibus sunt refutata, et adhuc refutari pluribus et solidioribus rationibus possunt, si modo quid certi dicere aut asserere auderent. Quod cum non audeant, plus satis ipsi semetipsos refutant. Verae enim bonaeque sententiae et causae aliquas certas

Sacras literas, nostro arbitrio collecta aut excogitata 13 De variis difficultatibus in verbo, phrasi, sententia, aut toto habitu orationis 16 De conciliatione pugnantium dictorum 23 De loquutionibus et vocibus, ad ingenium naturamque hominum et locorum alludentibus 26 De more docendi Scripturas. ibid. De Deo. ibid. De Ecclesia 729 De Lege et Evangelio. ibid. De multiplici divisione Sacrarum literarum 31 Synopsis et collatio quatuor spiritalium in hoc mundo

281 In te, sive in semine tuo benedicentur omnes gentes 69 23. Et dedit in manus servorum suorum greges 255 24. Nunquid ibis cum hoc homine? 194 A Deo est hoc, non possumus ad te bonum vel malum loqui 217 25. Si sic, quid ego? 223 26. Et fuerunt exacerbans spiritum 158 Et reversus est Isaac, et fodit puteos. 160 27. Maledicens tibi, maledictus, etc. 158 Cur utroque filio orbabor die uno? 212 28. Et vidit Esau, quod Isaac benedixit Iacobum, etc. 257

patri aut matri suae morte moriatur 218 Pecunia eius est 223 22. Qui immolaverit diis, occidetur 205 Si affligendo afflixeris cum 173 25. Pellis arietum fractorum 188 Vide ut facias omnia secundum exemplar, quod ostensum est tibi 131 26. Et latitudo quatuor cubitorum cortinae unius 205 Duae bases sub tabula una 255 30. Erit filiis Israel ad memoriam coram Iehova 158. 159 Suffimentum quod facies, secundum compositionem eius non facietis vobis 205 31. Iuxta omnia quae praecepi tibi,

sui sedebit. ib. ¶ Deut. 1. Et persecuti sunt nos 193 2. Transibo per terram tuam, etc. 192 11. An non sunt trans Iardem post viam occasus solis in terra Cananaei 212 22. Non videbitis bovem et agnum proximi aberrantes 209 26. Syrus perdidit patrem meum, et descendit in Aegyptum 192 28. Ego interficiam, et vivificabo 193 31. Expandit alas suas, et assumpsit eos 164 32. Et propitius erit terrae suae, populo

Ecce non faciet pater meus rem parvam vel magnam 157 22. Qui quaerit animam meam, quaeret et tuam 207 23. Ecce Philistaei oppugnant Ceilam. 222 Et factum est, cum tonderet oves suas in Carmelo 230 25. Non relinquam mingentem ad parietem 189 26. Vivit Iehova, si percutiam eum 223 ¶ 2 Reg. 2. Et ipse erat accinctus novo. 222 5. Eccemisit ad te Naaman, etc. 208 Et non detur quaeso servo tuo onus paris mulorum de terra 223 8. Et stare fecit vultum suum, etc. ib.

filium 186 17. Occurrat tibi ursus orbatus catulis. 192 Qui exaltat ostium suum, quaerit ruinam 191 19. Parata sunt derisoribus iudicia 185 20. Quis dicet, Mundus sum 193 Lucerna eius extinguetur in obscuritate tenebrarum 258 22 et 26. Vidisti virum velocem in opere suo? 212 26. Responde stulto secundum stultitiam suam, etc. 225 Noli respondere stulto secundum stultitiam suam, etc. 24 ¶ Cant. 4. Dentes tui sicut grex tonsarum, etc. 87 ¶

catulis. 192 Qui exaltat ostium suum, quaerit ruinam 191 19. Parata sunt derisoribus iudicia 185 20. Quis dicet, Mundus sum 193 Lucerna eius extinguetur in obscuritate tenebrarum 258 22 et 26. Vidisti virum velocem in opere suo? 212 26. Responde stulto secundum stultitiam suam, etc. 225 Noli respondere stulto secundum stultitiam suam, etc. 24 ¶ Cant. 4. Dentes tui sicut grex tonsarum, etc. 87 ¶ Esaiae 1. Audite caeli, et auribus percipe terra,

super excelsa nubium 180 17. Tumultus populorum sicut aquae tumultuabuntur 160 18. Sermo fit ad terram considentem sub umbra alarum, etc. 258 22. Illic morieris, illic pompa quadrigarum tuarum 172 23. Ad Chitim surge transeas 205 26. Addidisti ô Iehova, addidisti genti, glorificatus es 224 27. Idcirco per hoc expiabitur iniquitas Iacob, etc. 215 28. Prae sicera stupent 184 Haec est requies, reficere lassum 187 29. Prudentia intelligentium eius abscondetur 189

sui 185 13. Si potuerit Aethiops mutare pellem aut nigredinem suam 222 14. Quod fuit verbum ad Ieremiam 206 16. Dominus fortitudo mea, et robur meum 286 20. Non vocaberis amplius Paschus, sed Magor 168 24. Ficus bonas, bonas 255 26. Iudicium mortis est viro huic 185 30. Et vincula tua rumpam 159 33. In diebus illis germinare faciam David germen iustitiae, etc. 359 Desertus est locus a non homine 229 46. Quia sacrificium erit Domino iuxta Euphraten 168 48.

Orate ne fiat fuga vestra hyeme aut sabbato 189 Dividet eum, et partem eius ponet cum hypocritis 203 Sicut dies Nohe erit adventus filii hominis. ibid. Vae praegnantibus et lactantibus 231 25. Esurivi, et dedistis mihi potum 305 26. Amodo videbitis filium hominis sedentem ad dextram patris 189 Accipite, hoc est corpus meum 286 Hic calix est novum testamentum 229 Hic est sanguis meus novi testamenti. 228 Hoc facite in mei commemorationem 416 Non bibam amodo de hoc genimine

esse in felle amaritudinis. 258 9. Saule Saule quid me persequeris? 103 10. Quae Deus mundavit, tu ne profanes 182 13. Indignos vos iudicatis vita 190 15. Visum est nobis et Spiritui sancto. 419 22. Saul frater ablue peccata tua 320 26. Nihil aliud dicens, quam ea quae prophetae praedixerant futura esse 238 ¶ Rom. 1. Ago gratias Deo de vestra fide 247 invisibilia Dei ex creationis operibus considerata perspiciuntur, etc. 246 Iustitia Dei patefit in evangelio 189

inter homines in quo consistat 415. mysteriorum et iudiciorum profunditas non perquirenda 101. 102. nomen, esse semper 281. nomen verum quid 89. nomina cum gloriosissimis suis factis coniuncta 357. nomina in sacris literis multa 134. nomina quare nonnunquam plura coniungantur 26. 27. noticia quid 377. opera incomprehensibilia 199. poenitentia 200: praeceptum quatenus causa efficiens ieiunii 308 de Dei rebus alius quam Dei sermo hominum eloquiis non relictus 98 Dei sapientiae ac providentiae mirabile opus 4. templum quomodo

cognoscendi 59. et Apostoli quomodo aliquando veteris Testamenti testimonia adducant 120. et Apostoli quomodo veteris Testamenti testimonia ponant 118. quomodo ad nostram confirmationem, et adversariorum refutationem faciant 60 do Evangelistarum concordantia regula 25. 26 Evangelistarum summa 59. 60. in Evangelistis quid peculiariter observandum. ibid. rerum summarum maxima varietas. ibid. Euchitarum error 46 Euclidis propositiones quales 253 Eusebii locus 270.

proponant 399. quomodo olim contra Ieremiam ratiocinati sint 317. regni sui eversionem cui tribuerint 214. vinetorum studiosissimi 333. viperarum progenies. ibid. Iudaeorum a vera iustitia declinationis gradus 353. caecitas 387. consuetudines 25. 26. cruciationes vehementiores unde 310. crudelitas 335. de Christo testimomonium 407. de litera in lege per vulgatum dictum 366. de sacris literis dictum 396. hypocrisis 279. ieiunium quale 306. 307. ieiunia cur Isaias reprehenderit 305. qualia olim fuerint 312. in

Niobes ieiunium 307 nomen Dei verum quod 104. pluralis numeri raro cum singulari verbo construitur 158. principalis pro toto poni 183. pro re saepe in Scriptura poni 235. repetitum diversitatem interdum significare 255. 256. unum tantum rei uni tribui 26. 27 nominis appellativi ratio apud Hebraeos 135. inde ratio apud Hebraeos et Graecos 134. 135. apud Latinos. ibid. nomina adiectiva, interdum relativa 164. Dei cur nonnunquam plura coniungantur 27. duplicia 134 nomina et

mala in Iona quatenus laudetur 306. monens auditorem quid 270. 271. quid Augustino 78. 79 rei semel dictae repetitio, in sacris est confirmatio 92. vera et plena scientiae quae 21. unius qualis tractatio 227 rei uni unum tantummodo nomen tribui 26 res duplices 133. 134. ex verbis iudicandae 162. 163. malae cum bonis collatae, non mox per omnia laudari 202. mediae cur interdum laudentur vel vituperentur 306 res prorsus nullae quomodo denotentur 183. 184. quando fieri dicantur 235

scholasticum docendi genus quale 399 scientia et dubitatio sibi contraria 437 scientiam ethicam quid tollat 10 scientiae an prorsus inutiles aut noxiae ad cognitionem scripturarum 12. omnes tria habent, in quibus ab aliis differunt 26. inter Scientias alias et Theologiam discrimen 37 scientias triplici potissimum ordine tradi 32 in Scientiis a quibus primum incipiendum 7 scopus certus omnium scriptorum sanorum 14 scopus scripti totius, et singularum eius

sacrarum qui constituendi sint iudices 422. quid moris 95. regula 101. tractatio scholastica laboriosa 67. tractationis scholasticae methodus 68 Scripturas citandi audacia qualis in papatu 438. cognoscendi regulae 5. 6. 7 de Scripturas docendi more 26. 27 ad Scripturas S. nulla mendacii suspicio admittenda 98 Scripturas sacras per allegoriam exponendi, necessitatis caussae tres 46. 47. per quatuor sensus enarrandi origo unde 42. 43. tractandi ratio duplex 66. 67 in Scripturis S.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report