Your search found 289 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 62-160:

3: Proiiciam super te abominationes, atque contumeliis afficiam te ponamque tanquam inquinamentum. Abominatio pro idolo, crebrum est. Sic abominatio Ammonitarum, 1. Reg. 11. Abominatio Aegyptiorum. In abominationem posuistis terram: Ierem. 2. pro, terram meam fecistis mihi abominabilem vestris idololatriis. Iuxta abominationes gentium, 2. Reg. 21. Fecit malum iuxta abominationes gentium: pro, fecit abominanda in suis idololatriis, et aliis sceleribus. ABSCINDI, est amoveri, tolli e medio. Psal. 75. Non abscindet in fine misericordiam suam: id est, non

etiam quasi dementiam quandam, caecitatemque cum impietate coniunctam declarat: sicut attoniti carent omni sensu ac intellectu. Esaiae 29 Obstupescite haec, et miramini, excaecati sunt, etc. Sic Hab. 1. Aspicite haec, et miramini contemptores, quoniam opus ego operor in diebus vestris. Quod dictum etiam Actor 13. repetitur. Aliquando denique indicat admirationem aut stuporem ex nimio metu ortum. sicut Psal. 48 inquit: Quoniam ecce reges congregati sunt, transierunt simul: ipsi viderunt, sic admirati sunt, conterriti sunt, et in praeceps abacti, id est,

qui eum circumdederint et circumvenerint. Bellum, et Bellare, notae voces sunt: tantum phrases quasdam earum percurram. Tribuuntur autem non tantum hominibus, sed et Deo. Arma belli, sunt bellica instrumenta. Deut. 1, Accinxistis nos armis belli vestri: pro, armis vestris bellicis. Apprehendere bellum, est bellare. Num. 31. Deus facit cessare bella usque ad extremum terrae. Psal. 46. Idem dicitur Psal. 76. hisce verbis, Illic confregit sagittas, arcus, scutum et gladium ac bellum. Psal. 140 Qui omni die

Quoniam non cupis sacrificium, statim enim darem, et holocausta non acceptas. Psalm. 85. Acceptas Iehova terram tuam, reducis captivitatem Iocob: id est, benevolentia et favore prosequeris. Psalm. 119, Voluntaria oris mei accepta, obsecro. Malach. 1, Et oblationem non acceptabo de manibus vestris. Et cum affixis pronominibus: Genes. 33, Et receptasti me. 2. Sam. 24, Deus tuus acceptet te. 2. Paral. 10. Si eris in bonum populo huic, et acceptaveris eum, et loquutus fueris ad eos verba bona Iob 33, Orabit ad Deum, et acceptabit eum. Psalm. 44, Quia acceptasti eos. Ezech.

meum et vineam eius. Sic Matth, 11 dicitur, quod et laeta et tristia sint cantata aut praedicata Iudaeis, sed frustra. Denique in novo Testamento. praesertim Eph 5. et Coll. 3. de ipsis pientissimis cordis cogitationibus, fide ac motibus accipitur Cantantes ac psallentes in cordib. vestris Domino. CAPILLI cum sint numero multi, et res in homine minimae et tenues, multis locutionibus occasionem praebent. ut, Numeratos esse alicuius capillos capitis, Matth. 10 Luc. 12. pro, omnia nostra, etiam minima, fide summa ac optima a Deo custodiri, et conservari, nedum

Christi definitionem Iohann. 3, Caro est, quicquid ex carne natum est. Gal. 3. Cum spiritu coeperitis, nunc carne consummamini: id est cum antea veram pietatem, vi ac energia Spiritus sancti per Evangelion accepti, inchoaveritis, nuncuultis legis observatione carnalibus viribus ac operibus vestris salvari: aut, cum antea incoeperitis quaerere iustitiam ac vitam, ex Evangelio ac regno Christi, quae vere spiritualia sunt, et spirituales efficiunt, nunc ex externis observationibus, quaeritis. Sic Phil. 3. Si quisquam alius videtur habere fiduciam in carne: id est, rebus, genere,

dicit: Vaevobis legisperitis, qui tulistis clavem scientiae: ipsi non introistis, et eos qui introibant prohibuistis. id est, vobis solis rapuistis ius docendi veram viam ad vitam aeternam: et tamen nec ipsi eam ingredimini, nec auditoribus eam monstratis: imo etiam volentibus eam in gredi, vestris persequutionibus ac erroribus eis resistitis. CLAUDERE REGNUM CAELORUM dicuntur pii doctores, cum impoenitentibus hominibus iram Dei denunciant, aut etiam aliquos excommunicant. Dicuntur et pharisaei ac seductores claudere regnum caelorum, cum veram doctrinam impediunt aut

COMPUNGI, significat aliquando dolore animi aut corporis affici. Sic Iudaei Actor. 2. accusati crucifixionis proprii Meschiae, dicuntur esse compuncti corde: id est, contriti esse, et ex animo doluisse de tam grandi peccato. Idem voluit dicere vulgata Psalm. 4. In cubilibus vestris compungimini. Sed in Hebraeo est dommu דמו, quiescite. Psalm. 109. Ut interficeret compunctum corde seu afflictum ac contritum. Compunctio ergo est, contritio. Rom. 11. Spiritum compunctionis eis dedit. Versum est ex Esa. 8 a Septuaginta, id

etiam certa indicia calamitatum. Confundi aliquando est agnoscere iustam reprehensionem, et suam confusionem. Ierem. 8, confusione non sunt confusi, et erubescere nescierunt. id est, non puduit eos suorum facinorum et iustae reprehensionis. Ezech 36, Confundimini et erubescite super viis vestris. Confunduntur quidem impii semper de suis sceleribus, vel Deo puniente ac redarguente eos, vel etiam piis doctoribus illos refutantibus: sed confusionem suam agnoscere non volunt. perfricta enim fronte et indurata conscientia resistunt. Sed quoniam in Hebraeo proprie est pudefieri, sicut et

CONSECRARE, est aliquid Deo dedicare, aut etiam prorsus offerre: de quo in verbo Sanctifico et Impleo plenius dicetur. Sed locus unicus tantum attingetur. Moses ait Exod. 32. Consecrastis vel implestis hodie manus vestras Iehovae in fratre et filio: id est, mactando idololatras ex vestris intimis, singulare Deoque gratissimum sacrificium obtulistis, et manus vestras etiam gratiores et acceptiores Deo effecistis, cum et antea singulari caeremonia essent ad facienda sacrificia Deo consecratae ac impletae. CONSIDERARE, est attentius aliquid expendere, examinare,

illa priorem illam speciosam acui gentem formam amittunt. Exempla sint haec Gen. 3. Semen mulieris conteret caput serpentis: id est, expugnabit satanam et vim eius: hoc est, peccatum et maledictionem abolebit, restituta benedictione et iustitia. Rom. 6. Dominus conterat satanam sub pedibus vestris. Sic Deut. 7 pollicetur Deus Israelitis, quod nemo eis resistere poterit, donec omnes adversarios conterant. Sic Dan. 8 dicit, quod ille gigas Monarchias significans, sine manibus conteritur: id est, divinitus. Conterere brachium peccatoris, Psal. 9: pro, potentia. Sic

prorsus etiam 2. Pet. 2 iusta anima Loth excruciata dicitur fuisse turpibus ac sceleratis factis Sodomitarum. CONTENTUM ESSE aliqua re, id est, in ea ut sufficiente sibi acquiescere. Sic Paulus 1. Tim. 6 iubet nos contentos esse cibo et vestitu. Luc. 3. Contenti estote stipendiis vestris. Esaiae 2. In filiis alienis contenti fuerunt, aut acquieverunt. Intelligunt plerique, dici de alienis doctrinis ac religionibus, quas Iudaei neglecta sua sectabantur. CONTUREARE, verbum valde usitatum est in Sacris literis. Accipitur autem modo de animi perturbatione,

apertos ac patentes esse. Caeterum vox haec Cordis etiam in plurali numero admodum crebro ponitur: habetque easdem prorsus significationes, quas in singulari. ut 1. Sam. 7. Praeparate corda vestra Domino. Et 10. Cuius corda tetigerat Dominus. Psal. 4. Quae dicitis in cordibus vestris. Quod porro haec vox saepe cum renibus coniungitur, et Dominus probare dicitur non tantum corda, sed et renes nostros, id postea in voce RENIUM exponemus. Ex hisce porro significationibus admodum variae, et Latinis auribus maxima ex parte ignotae phrases oriuntur, quarum praecipuas

autem, Roman. 13. habetur: non in cubilibus aut proteruitatibus: id est, non in scortationibus. Cubile synecdochicos ponitur pro eo quod fit in cubili, quod solet esse honestum ab honestis, et turpe, a turpibus factum. CUBICULUM, pro loco secreto. Sic Psalmista dicit: In cubilibus vestris compungimini.: vel etiam in ipsis lectis, ac inter quiescendum. CUBITUS, mensurae genus est, quo plerunque Scriptura metitur quantitates continuas in rebus Sacris et domesticis. CULEX, notum genus minimarum muscarum est. Solet autem quasi proverbio maximis animalibus

ac dentes ex carne. Sic igitur legitur 1. Sam. 14. Erat dens petrae in transitu hinc, et dens petrae in transitu inde: pro, Utrinque circa transitum prominebant petrae. Quarto, mundicies dentium famem significat. Amos 4. Ego quoque dedi vobis mundiciem dentium, in omnibus civitatibus vestris. Nam inter comedendum plerunque aliquid cibi adhaeret dentibus, aut intra dentes. Ubi ergo nulla talis immundicies reperitur, indicium est non sumpti cibi, et porro defectus alimenti. Quinto, Domus dentis, in Sacris literis pulcherrimae domus nominantur: propterea quod illae olim apud

Deus Abraham. Item: Deus Abraham, Deus Nahor, et Deus patris illorum. Cap. 32. Elohe (Deus) patris mei Abraham, et Deus patris mei Isaac: Iehova qui dixisti mihi, Revertere in terram tuam. Cap. 43. Deus vester, et Deus patris vestri, dedit vobis thesauros in saccis vestris. Capite 48. Deus, in cuius conspectu ambulaverunt patres mei Abraham et Isaac, Deus qui pascit me ab adolescentia usque in praesentem diem: Angelus qui eruit me de cunctis malis, benedicat pueris istis. Capite 49. Deus patris tui erit adiutor tuus. 3. Regum 18. Domine Deus Abraham,

Dicit Dominus. Esai. 44. Haec dicit Dominus Rex Israel. Hierem. 10. Rex sempiternus. Malach. 1. Rex magnus ego, dicit Dominus exercituum, et nomen meum horribile in gentibus. Eccles. 2. Quis homo potest imitari Regem, qui eum ante fecit? Tobiae 13. Regem seculorum exaltate in operib. vestris. DOMINUS REX Israel, et redemptor eius, Dominus exercituum. Esaiae 44. SANCTUS simpliciter. Habac. 3. Sanctus de monte Pharan. Praecedit autem, Deus ab Austro veniet. SANCTUS ISRAEL. Esaiae cap. 1. et cap. 17. In die illa inclinabitur homo ad factorem suum,

divinae omnibus tam Iudaeis quam Ethnicis clare fulgere incipit. In vicina huic significatione accipitur etiam 1. Petri 1. Et habemus firmiorem sermonem propheticum, cui dum attenditis ceu lucernae apparenti in obscuro loco, recte facitis, donec dies illucescat, et Lucifer exoriatur in cordibus vestris. pro, donec post hanc vitam perfectam renovati, illuminati ac instaurati, et coram Deum cernentes, omnia sine externa doctrina scietis. ¶ Hactenus de voce Diei, quatenus sola consideratur. Nunc, quatenus coniungitur cum aliis phrases eius exponemus. Dies numeri, pro paucis, et brevi

dierum, aut satur dierum. Hierem. 6. Senex cum pleno dierum. Satur dierum, Genes. 35. 1. Paralip. 23. 29. Mortuus est satur dierum. Res diei, pro demenso. Exodi 5. Perficite opera vestra rem diei in die suo: pro, demensum vestrum in singulos dies. Ibidem: Non minuetis de lateribus vestris, de re diei in die suo. Sic et Exodi 16. Colligetque rem diei in die suo. pro, demesum singulorum dierum. Sic et Levit. 23. 1. Reg. 8. 1. Paral. 16. 2. Paralip. 8 Esdr. 3. Revolutiones dierum: pro, cum solennes dies denuo redierint. 1. Samuelis 1. Sacrificium dierum, pro stato ac

Sic etiam 5 eiusdem dicit, Saneris a flagello tuo. Sed nihilominus crebro et pro ipso cast gationis organo aut medio sumitur: metaphorice tamen translata, vel ad homines quibus nos castigat, vel etiam ad ipsas actiones castigandi, ut Iosuae 23. Gentes istae erunt vobis in flagellum in lateribus vestris: id est, instrumentum quo vos Deus subinde castigabit. Sic Iob quinto, A flagella linguae absconderis: id est, ne tibi delator, aut alioqui mala lingua noceat. Flagello auferri, pro, penitus perdi accipitur Iob 36. Flagellum excitare super

vis privans patres liberis, aut contra Deut. 32. Sic, Non recedet gladius de domo tua: 2. Sam. 12. id est, hostilis vis, perpetuo aliqui in tua familia occidentur. Iob 27. Si multiplicati fuerint filii eius, erunt in gladium. Stare in gladiis, Ezek. trigesimotertio: Stetistis in gladiis vestris, fecistis abominationem. id est, stetistis innixi vestris gladiis, ut qui sunt parati ad conflictum: vel confisi estis vestra potentia, ideoque egistis quod voluistis. Gladios emere iubet Christus Lucae vigesimosecundo, quo veluti signo eis praedicit, gravissima pericula ac tentationes

Non recedet gladius de domo tua: 2. Sam. 12. id est, hostilis vis, perpetuo aliqui in tua familia occidentur. Iob 27. Si multiplicati fuerint filii eius, erunt in gladium. Stare in gladiis, Ezek. trigesimotertio: Stetistis in gladiis vestris, fecistis abominationem. id est, stetistis innixi vestris gladiis, ut qui sunt parati ad conflictum: vel confisi estis vestra potentia, ideoque egistis quod voluistis. Gladios emere iubet Christus Lucae vigesimosecundo, quo veluti signo eis praedicit, gravissima pericula ac tentationes imminere. Vult igitur eos praeparari et armari

ipsa plena instauratio dicitur. 2 Cor. 5. Habitaculum nostrum ex caelo superinduere cupientes. Denique et Deus ipse dicitur nostrum habitaculum, id est, defensio a variis iniuriis: sicut domus protegit ac tuetur incolentes ab iniuriis tempestatum, et ardoris solis. In cunctis habitationibus vestris: pro, ubicunque vos contigerit habitare: Levit. 3 et 23. Num. 25. In cunctis habitationibus vestris civitates vestrae desertae erunt. Ezech. 6. Habitatio alicuius: id est, familia. Universa habitatio domus Syba servivit Mephiboschet: id est, tota familia. 2 Samuelis 9. Habitatio mea

Denique et Deus ipse dicitur nostrum habitaculum, id est, defensio a variis iniuriis: sicut domus protegit ac tuetur incolentes ab iniuriis tempestatum, et ardoris solis. In cunctis habitationibus vestris: pro, ubicunque vos contigerit habitare: Levit. 3 et 23. Num. 25. In cunctis habitationibus vestris civitates vestrae desertae erunt. Ezech. 6. Habitatio alicuius: id est, familia. Universa habitatio domus Syba servivit Mephiboschet: id est, tota familia. 2 Samuelis 9. Habitatio mea recessit, Isaiae 38. id est, alio migrandum est. Ideo mox addit, Et migravit a me veluti

scilicet, viva experientia testatur. Deut. 10. Et elegit semen eorum post eos, vos ex omnibus populis sicut hodie: scilicet, cernitis. Haec phrasis clarioribus exemplis explicatur 2. Par. 29, Tradiditque eos Deus in commotionem, in desolationem, in sibilum, quemadmodum vos cernitis oculis vestris. Usque in hodiernum diem, crebro ponitur pro, usque in praesens tempus. Matth. 28. Sparsus est hic sermo apud Iudaeos usque in hodiernum diem. 2. Cor. 13. Usque in hodiernum diem est velamen super cor Iudaeorum. Sic et Rom. 11, Usque in hodiernum diem excaecati esse dicuntur. IESUS

simpliciter ipsum novum ac instauratum hominem significat. ut cum Paulus ait Rom. 7, se condelectari legi Dei secundum internum hominem. et Eph. 3. Deus det vobis iuxta divitias gloriae suae, ut fortitudine corroboremini per Spiritum suum in internum hominem, ut inhabitet Christus in cordibus vestris per fidem. Hanc quidem reperio significationem interni hominis sed ubi externus veterem aut carnalem significet, non reperio. tantum enim (ut supra dixi) brutam partem indicat. Nam Paulus 2. Cor. 4, senescere externum hominem pro re non bona, seu pro incommodo ponit, quod tamen incommodum

et repletio de torculari. i. perinde vobis o Levitae adscribetur, perinde grata et accepta ei erit oblatio vestra, facta sacerdotibus ac Deo, de decimis vobis ab Israelitis datis, ut si esset de vestra propria area aut torculari: seu perinde plane, ac si vosmet eam vestro labore ac sudore in vestris agris ac vinetis parassetis. Deut. 21: Ne des sanguinem innocentem in medio populi tui. i. ne imputes. Iudic. 4: Victoria non imputabitur tibi. i non tibi Barac adscribetur, non pro tua habebitur, aut in memoriam hominum, ac quasi libros rationum referetur, sed pro victoria mea aut

facit. Psalmo 9. Increpasti gentes, et periit nomenipsorum. Psalm. 61. Increpa feras arundinis. id est, reprime, retunde. Sic 1, Paral. 12 inquit David: Si venitis ad decipiendum me pro adversariis meis videat Dominus, et increpet. Id est, resistat vestris malis ac insidiosis conatibus, uosque ob eos puniat. Psalmo 149. Ad faciendas in populo increpationes: id est, castigationes, seu ad puniendos eos. De hac reali increpatione Dei etiam Isaias cap. 66 inquit: Ut reddat in ira furorem suum, et

tum et de poena accipi solet. Iram non reverti, Hierem. 30. Non revertetur ira furoris Domini, donec fecerit. i. non conquiescet aut sedabitur, donec perficiat constitutam poenam. Esse iram in oculis, pro indignari. Genes. 31, Ne sit ira in oculis tuis. Gen 45. Ne sit ira in oculis vestris, quod vendideritis me. pro, ne aegre feratis, ne cruciemini dolore ulterius de hoc vestro tristi facinore. Iram alicuius super aliquem incumbere: item, Iram alicuius super aliquem transire: Psal. 88, Super me transierunt irae tuae, terrores tui succiderunt aut

invidentiam, et animi foedam perversitatem, ex alienis peccatis et ignominiae voluptatem percipientis. De tali malitioso iudicio dicit Dominus Matth. 7. Nolite iudicare, et non iudicabimini: id est, non puniemini a Deo, propterea quod alienam festucam adeo odiose exaggeratis, non cercentes in vestris oculis trabem: aut non permittet Deus, ut vicissim alius vestra ita livide pervertat, laceret, carpat, etc. De istis temerariis ac malitiosis iudiciis accusat Paulus Corinthios, 1 Cor. 4, qui Paulo pseudoapostolos, ut longe praestantiores viros, anteponebant. Iubet ergo eos

medici politiarum, utpote qui monstrent, quomodo summos morbos, peccata, iram Dei ac poenas vel antevertere, vel etiam sanare ac tollere queamus. Veritas solet iudicio adiici, quae phrasis aliquando idem valet quod verum iudicium. Zach. 8. Veritatem ac iudicium pacis iudicate in portis vestris: id est, sincerum, non corruptum aut prosopolepticum, non etiam sophistica contaminatum, unde novae lites ac dissidia exoriantur: ut in palliativis religionis iudiciis, et aliis transactionib, accidere solet. Ponam iudicium ad lineam, et iustitiam ad trutinam: Isaiae 28. pro, efficiam

et non poenitebit eum: Tu es sacerdos in aeternum, secundum ordinem Melchisedek. id est, Deus sancte aut iuramento pollicitus est filio suo aeternum sacerdotium Gen. 50. Deus terram iuravit ipsi Abraham: id est, cum iuramento. promisit. Ierem. 11. Ut suscitem iuramentum, quod iuravi patribus vestris: id est, sacro sanctam promissionem, et promissa illis olim bona nunc praestem vobis reipsa. Iurare alicui veritatem, est sancte promittere verissimam promissionem, vel potius veram ac solidam beneficentiam. Psalm. 132. Iuravit Deus Davidi veritatem, non avertetur ab ea. Significat

in grana collectum, propemodum parvam grandinem referens. Isa. 1, albedinem, puritatem, ac mundiciem denotat: propterea quod lana pulchre lota, quiddam valde candidum et purum est Inquit enim: Si fuerint peccata vestra tanquam coccinum, tanquam lana erunt: id est, si fueritis vos ita peccatis vestris, et praesertim sanguine innocentum contaminati, ut padnus purpura tinctus, qui est valde profundus, et tenacissime in haerens color: tamen ego vos ita eluam et mundabo, ut sitis futuri puri ac albi, sicut initio lana lota est alba, et caret omni macula. LANCEA, olim fuit genus

Pet. 1. dicitur, spiritum qui fuit in prophetis, locutum [?: ] vaticinatum esse passiones Christi. Rectius igitur vertit vulgata versio, Deus loquutus est patribus in Prophetis: quâm aliae, per prophetas. Loqui in corde: pro, cogitare. Psal. 4, Loquimini in cordib. vestris super cubilia vestra: tametsi ibi sit אמרו imeru, dicite. Loqui verbum in auribus. alicuius, supra dixi esse, loqui ad ali quem. 1. Sam. 25, Loquatur ancilla tua in auribus Domini. i. Liceat quaeso mihi loqui tecum, audias me obsecro. Loqui

Orietur ut Lucifer. Per metaphoram, [?: ] Pet 1 significat pleniorem Dei noticiam, interna illuminatione in piis excitatam. inquit enim: Recte facitis, quod attendatis prophetico sermoni, veluti lucernae in obscuro loco lucenti, donec dies illucescat, et lucifer exoriatur in cordibus vestris: id est, donec intus plene per Spiritum sanctum illuminemini: quod fiet primum in altera vita, ubi non indigebimus amplius Scriptura Prophetica et Apostolica. Quod enim nunc ex parte (ut inquit Paulus) scimus aut discimus, hoc ibi perfecte sciemus, eoque istis lucernulis non amplius

sanguinem fratris tui. Exponit vero mox quid nocet maledictionem e terra, nempe sterilitatem ex exitium, quae duo mala ei, Deo ita ordinante, ex ea terra provenient, unde quasi vitam et victum quaerere ac petere debebat. Malach. 2. Mittam in vos maledictionem, et maledicam benedictionibus vestris: sicut etiam maledixi, quia non ponitis super cor. Induere maledictionem, Psal. 109. Et in duit maledictionem sicut vestimentum suum et intravit ut aqua interiora eius, et sicut oleum in ossa eius. id est, penitus ei accidet. Maledictio etiam hic poenas [?: ]

Manus est, quod sicut vis hominis, qua aliquid agit exterius, est in manu: ita quoque in re familiari est hominis potentia et veluti organon agendi: sicut vulgo Germani dicunt, Sein vermügen. Sic et Deuter. 12, Oblationes manus vestrae. id est, de vestra substantia factas, vel quas manibus vestris offertis. 1. Reg. 10. Dedit ei munera secundum manum regis. id est, regalia, ut potest et solet rex, ac etiam decet regem facere pro consiliis. Manus peccatoris non moveat me, Psal. 36. Non'ne manus Ioab tecum est? 2. Sam. 4. id est, consilium et conatus Ioabi haec per te

malus conatus. 1. Samuelis 26. Quid enim feci, et quod in manu mea malum est? Manus sanguine plenae. Isaiae 1 Cum multiplicaveritis preces, non exaudiam vos: Manus vestrae sanguine plenae sunt. Isaiae 59. Manus vestrae pollutae sunt sanguine, et digiti vestri iniquitate. id est, in omnibus vestris consiliis, conatibus et actionibus insidiamini vitae, famae, et fortunis proximi. Et mox: Opus iniquitatis est in manibus eorum. Manus lavare, aliquando innocentiae professio est: ut Pilatus hoc symbolo protestatur Matth. 27, se non consentire in iniustam caedem insontis Christi. Verum

ab innata corruptione indicat. De hac spirituali morte dicitur Iohan. 5: Qui credit ei qui [?: ] me, in iudicium non venit, sed transiit a morte ad [?: ] et 1. Iohan. 3, Translati sumus ex morte ad vitam. Et Iohan. 8 ter repetitur: Si non credideritis, in peccatis vestris moriemini. in quo loco tamen praecipue ultima significatio mortis est, nempe damnatio et aeternum [?: ] tium. nam aliae mortes, id est, corruptio, servitus [?: S- ] nae, reatus seu iniustitia, ac ira Dei, iam antea [?: praec- ]

non morietur in aeternum, Ioann. 6. id est, Manna illud mirificum tantum corpus ad hanc vitam satiavit et sustentavit, contra mortem aeternam nihil prorsus iuvare quenquam potuit, ac nec quidem contra temporarias huius vitae poenas, aut iram Dei eos in deserto perdentem: quare innumeri ex illis vestris maioribus qui manna comederant, aeterno exitio perierunt. Sed beneficium corporis ac passionis meae, fide perceptum, liberat tum a morte aeterna, tum etiam a temporariis poenis, ac ira Dei. Qui credit in me. etiamsi mortuus fuerit vivet. id est, etiam si ista terrena morte resolutus fuerit,

remissionem peccatorum significat, de qua innumera dicta passim in Scriptura reperiuntur 1. Iohan. 1 bis repetitur, Sanguis Christi mundat nos ab omnibus peccatis. Et mox, Deus mundabit nos ab omni iniustitia. Ezech. 36: Spargam super vos aquas mundas, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris, et ab omnibus idolis vestris mundabo vos: quae mundatio, et verba etiam de [?:--qua ] pura, Hebr. 10 reperitur. Significabat vero illa mundatio Levitica, per illos ritus ac sacra facta, hanc unicam et veram veri agni Dei mundificationem, ut epistola ad Hebr. 9 inquit: Si

de qua innumera dicta passim in Scriptura reperiuntur 1. Iohan. 1 bis repetitur, Sanguis Christi mundat nos ab omnibus peccatis. Et mox, Deus mundabit nos ab omni iniustitia. Ezech. 36: Spargam super vos aquas mundas, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris, et ab omnibus idolis vestris mundabo vos: quae mundatio, et verba etiam de [?:--qua ] pura, Hebr. 10 reperitur. Significabat vero illa mundatio Levitica, per illos ritus ac sacra facta, hanc unicam et veram veri agni Dei mundificationem, ut epistola ad Hebr. 9 inquit: Si enim sanguis hircorum ac

opera Abrahae faceretis: i. si vere patris vestri Abrahami iam renati indolem, ingenium, naturamque in vobis haberetis, sicut solent genuini filii patrizare. at vos degeneres filii estis: non. n. spiritualem, sed carnalem ac non renatum Abrahamum, imo et diabolum ipsum refertis: quod ex operibus vestris, quae propria diaboli sunt, nempe ex homicidio, mendacio et odio verbi Dei, liquido deprehendi potest. Sic et Paulus Rom. 9 distinguit semen Abrahae a filiis Abrahae: tametsi nonnihil magis respiciat ad originem. Vult enim omnes per fidem accipere promissionem, filialitatem, et

non noverunt saturari, et ipsi pastores non noverunt intelligere: id est, nequeunt prae avaricia expleri, neque possunt res divinas intelligere, utpote imperiti. Matth. 7, Si vos, cum mali sitis, nostis bona dona dare filiis: id est, non obstante innata malitia, potestis nihilominus benefacere vestris: quanto magis pater vester, cum sit bonus, benefaciet? etc. Nosse igitur hic, posse, aut certe solere significat. Sic Germanice kennen notat utrumque, et nosse et posse. Novisse dicitur Mosen Deus de nomine, Exodi trigesimotertio. et de facie ad faciem, Deuteronomii

id est, contemnit reprobum. Difficile in alicuius Zach. 8. Quod si difficile videtur in oculis [?: reliqu- ] populi huius, num et in oculis meis erit difficile. [?: ] illorum aut meo iudicio. Durum in oculis alicuius, [?: ] 15. Num leve est in oculis vestris, generum esse [?: ] 1 Sam. 18. id est, vestro iudicio. Num [?: spelunca- ] facta est domus mea in oculis vestris? id est, [?: ] indicio. In hac significatione, usurpando [?: ocul-- ] [?: + ] aut iudicio, dicitur oculus malus,

num et in oculis meis erit difficile. [?: ] illorum aut meo iudicio. Durum in oculis alicuius, [?: ] 15. Num leve est in oculis vestris, generum esse [?: ] 1 Sam. 18. id est, vestro iudicio. Num [?: spelunca- ] facta est domus mea in oculis vestris? id est, [?: ] indicio. In hac significatione, usurpando [?: ocul-- ] [?: + ] aut iudicio, dicitur oculus malus, oculus malignus. Proverbiorum 23, Ne comedas panem [?: ] malum habentis: i. invidi et avari. Si Prov. 28, [?: ]

Levit. 4, Si tota synagoga erraverit, et latuerit res in oculis congregationis. pro, ignota eis fuerit. Ab oculis alicuius amovere molestiam, Iob tertio. pro, a conspectu ipsius, vel ab ipso, liberare eum molestia. Cum convertero captivitates vestras in oculis vestris, Zoph. tertio pro, cum reduxero captivos vestros coram vobis, ita ut eos cernatis reduces ac incolumes, Displicere aliquid in oculis alicuius: id est, ipsi. Genes. 48. et 2. Samuelis undecimo. Sic durum in oculis alicuius, Deuteronom. decimoquinto: Ne sit durum in oculis

ἐκ τοῦ ὁραν γίνεται τὸ ἐραν, Ex visu amor: Germani, Auss den augen, auss dem herzen. Ira tribuitur oculis, Genesis trigesimoprimo: Ne sit ira in oculis domini mei, quia non possum surgere. Genesis quadragesimoquinto: Ne sit ira in oculis vestris, quod vendideritis me: id est, ne irascamini vobismet. Inde est, quod oculi dicuntur irritari, Isaiae tertio: Et opera eorum contra Dominum, ad irritandos oculos gloriae eius. pro, ad provocandum ad iram. Cupiditas valde frequenter oculis tribuitur. 1. Ioan. 2. Quicquid est in mundo,

gratis fuerat largitus) non ipsi sint suis viribus aut meritis, sudore aut labore sibi paraturi. Sic ibidem Christus interrogatus a Iudaeis, tantum ex sua operaria iustitia pendentibus, quod'nam sit opus Dei, aut a Deo maxime probatum exactumque, respondit, fidem in se. quasi dicat, Vos tantum vestris bonis operibus Deum demereri, et iustitiam consequi conamini: ignorantes quam nulla prorsus bona opera, innumera vero mala, atque adeo pessima habeatis. At ego vobis dico, nullam esse aliam rationem placandi Deum, et consequendae iustificationis, quam credendo in me, eius legatum et

pacem, praesertim cordis. Simul etiam omnia recte facta a Deo per pios fieri affirmat. Deus operatur salutes in medio terrae, Psalmo septuagesimo quarto. id est, salutaria opera, liberationes populi. Operari aliquibus sagittas suas, Psalmo septimo. pro, infigere. Opus ego operor in diebus vestris, quod non credetis, sic quis narraverit vobis: Habac. primo, et Actorum decimotertio id est, eximium quiddam efficiam, nempe eversionem Ierosolymorum per Chaldaeos. Paulus alludit tantum ad locum hunc, loquens de adventu Messiae, et incredulitate ac poenis Iudaeorum. Probet autem

miseros: et Psal. 107 Sublevat seu liberat pauperem ab inopia, aut afflictione. De paupertate aut tenuitate terrae reliquit in vinitores et agricolas: 2 Regum 25. pro, exinfima sorte hominum reliquit quosdam, qui colerent agros et vineta. Rapina pauperis est in domibus vestris, Isaiae 31. id est, id quod abripuistis afflictis. Paupertas eorum profunda exundavit in divitias simplicitatis eorum: 2 Corin. 8 id est, large donando ex sua tenuissima sorte, ostenderunt suam summam sinceritatem: quomodo paupercula mulier ex sua tenui sorte donando, plurimum omnes

sanati sumus: id est, plenissima persolutio poenarum a toto mundo per legem ob peccata exactarum, ab ipso praestita ac depensa, fuit causa nostrae pacis, peperit nobis pacem. Non enim necesse fuit amplius id nos persolvere, quod ipse semel persolvit. Veritatem ac iudicium pacis iudicate in portis vestris: id est, iudicium paciferum. Zachariae 8. id est, iudicate ita, ut pax vobis mutuo inde proveniat, non oppressio. Impetrationes pacis, aut exorationes pacis revelabo eis: Hierem. 33. id est, annunciabo eis esse impetratam pacem, quam et largiar illis. Multitudo pacis, Psalm. 37.

vestro. Habebitis et consolationem ex mea doctrina, quam vobis iam proposui in spiritualibus et corporalibus afflictionibus ac perturbationibus: et denique pater caelestis non patietur capillum de capite vestro decidere, mandans angelis, ut vos custodiant, et in manibus portent in omnibus viis vestris. Deus pacis dicitur, non dissensionis: Rom. 15. 16. 1. Cor. 14. et 2. Cor. 13. ubi dilectionis quoque Deus nominatur. Sensus autem est, Deus autor et probator pacis. 1. Cor. 7, dicitur Deus nos vocasse in pace: id est, ad studium temporariae pacis, et ad consequendam etiam

Et Iohan 16, Spiritus sanctus arguet mundum de peccato: id est, de tota mole peccati, quod manet nobis, et non est per fidem ablatum: non tantum de una specie, seu de sola incredulitate loquitur, ut ex dictis (Peccatum vestrum manet nobis, etc. Si non credideritis, in peccatis vestris moriemini) patet. Alio qui plerique intelligunt de unico incredulitatis peccato. Sic Isaiae trigesimo quinto, Fecit Dominus in eo concurrere omnium nostrûm peccata: peccatum itidem omne in universum notatur. Huc et referantur appellationes, seu aequipollentes voces, quae omni in

habeo iniquitates et peccata, etc. Esaiae quinto, Vae qui trahitis iniquitatem in funibus vanitatis, etc. Esa. quadragesimo secundo, Praebuisti mihi laborem in iniquitatibustuis. Ego sum qui deleo iniquitates tuas propter me. Esaiae quinquagesimo, In iniquitatibus vestris venditi estis, etc. Oseae duodecimo, Nec invenietur in cunctis laboribus meis vel iniquitas, vel peccatum. Psalmo quinquagesimoprimo, Ecce in iniquitatibus conceptus sum. Psalmo 85, Remisisti iniquitatem plebis tuae. Psalmo 32, Beati quorum remissae sunt iniquitates.

gehennae et diaboli faciunt. Dicuntur autem contra conscientiam, quia conscientia reclamante et accusante patrantur. IX. Est peccatum Manens et Remissum. Peccatum manens vocat Christus Ioan. 9, omne peccatum non remissum: de quo etiam praecedenti capite inculcans repetit, In peccatis vestris moriemini. Ideo autem dicit, Peccatum vestrum manet: quia nec morbum agnoscere, nec medicum expetere volebant. non auferente ergo agno Dei peccata illorum, remanebant eis, extremumque exitium illis accersebant. X. Ratione obiecti est Peccatum in seu contra Deum: in Spiritum sanctum: in

Peccatum iudicium mortis. id est, morte dignum, morte plectendum. Deuteronomii vigesimoprimo, Cum erit in homine peccatum, iudicium mortis, interficiatur. Educatio aut propagatio hominum peccatorum. id est, progenies, posteritas. Numer. trigesimosecundo Et ecce surrexistis pro patribus vestris, quasi incrementum hominum peccatorum, ut adderetis adhuc super furorem Domini contra Israel. Corpus peccati destrui, Romanorum sexto, significat ipsum veterem Adamum, aut totum hominem peccato obnoxium, passione ac renovatione Christi mortificari. Sic Romanorum septimo ait liberari a

vertit 1 Petri quarto: In quo peregrinantur, non concurrentibus vobis in eandem luxuriae confusionem, [?: blasphema-tes ] . id est, mirantur, et tanquam re nova ac peregrina offenduntur, quod non amplius perinde turpiter viuatis, sicut ipsi vivunt, et vos olim cum eis tanquam vestris amicis ac sodalibus victitastis. Sic mox ait: Charissimi, ne peregrinemini in fervore, qui ad tentationem vobis fit, quasi peregrini vobis aliquid accidat. Exponit ipsemet, quid indicet voce Peregrinan: nempe ita vehementer aliqua re offendi, ut nova ac peregrina. Pereginus aliquando

puniet, et ex regione suoque loco amovebit. Pedibus alicuius aliquid subiicere, est ipsi subiicere, seu in eius potestatem redigere. Psalmo 8, et Hebraeis secundo: Omnia subiecisti sub pedibus eius. Cadent subtus pedes meos, Psalmo decimo octavo. Dominus conteret Satanam sub pedibus vestris: Romanorum decimosexto: Threnorum tertio. Sic ponere aliquos scabellum pedum alicuius: Psalm. 110. Donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum. Quod dictum Lucae vigesimo, et aliquoties in novo Testamento repetitur Eadem vis ast dicti Psalmo 91, Super aspidem et basiliscum

in auribus, in ore, et in [?: ] alicuius aliquid, dicitur, pro exponere alicui aliquod negocium, eive demandare Exod. 17. Pone in auribus lehosuae, quod delendo delebo de sub caelo Amalec, pro, inculca ipsi, eiusque successoribus gubernatoribus, Luc.. 9. Ponite vos in auribus vestris. Sic Virgilius: Sensibus haec imis, res est non parva, reponds. Ponere in alicuius ore verbum, Num. 13. Esther 8. pro, instruere eum quid loqui debeat, ut supra in voce OS dixi. Sic ponens in nobis sermonem reconciliationis, 2. Cor. 5. pro, demandans nobis hanc functionem aut

consuetudine: ideo ponitur vox Portae per catachresin, pro loco nobilissimo, ubi optimates versantur, et pro loco iudicii, item pro regimine, magistratu, ac potentia alicuius urbis aut regni. Amos 5, Constituite in porta iudicium. Zach. 8, Veritatem et iudicium pacis iudicate in portis vestris. Hierem. 26, Principes Iuda sederunt in porta Domini nova. Sic et 36 capite legitur. Porro 38 eiusdem est, Rex sedebat in porta [?: Ben--in ] . Hodierna etiam die Turcae appellant palatium eorum tyranni, Portam. Notus in portis vir eius, cum sedet ipse cum senioribus terrae.

sistentur et condemnabuntur. Psal. 127. Non confundentur, cum loquentur cum inimicis suis in porta. id est, pater stipatus plurib. iam robustis ac maturis filiis, contendensque in iudicio aut senatu cum adversario, non facile opprimetur. Zach. 8, Iudicium pacis iudicate in portis vestris. Prover. 22, Neque conteras egenum in porta: id est, in iudicio aut foro iudiciali. Sic Deut. 21 iubetur filius inobediens adduci ad iudices, ad portam civitatis. Prov. 24, Stultus in porta non aperiet os suum. id est non audebit loqui ab imperitiam. Aliquando pro loco ministerii

quos graviter arguam: ac quidem in primis, quod vobis sim loquutus, quo beneficio ostenditis vos esse indignos. Atqui haec etiam expositio non video quomodo cum verbis ipsis cohaereat. Eras. praeter omnes istas interpretationes, existimat posse etiam haec connecti cum eo quod dixerat, In peccatis vestris moriemini. ut sit hic sensus: In peccatis vestris moriemini, primum ob id ipsum quod haec loquar vobis. Deinde pro eo quod subiici oportuit secundam et tertiam aliquam rationem, addit in genere:

sim loquutus, quo beneficio ostenditis vos esse indignos. Atqui haec etiam expositio non video quomodo cum verbis ipsis cohaereat. Eras. praeter omnes istas interpretationes, existimat posse etiam haec connecti cum eo quod dixerat, In peccatis vestris moriemini. ut sit hic sensus: In peccatis vestris moriemini, primum ob id ipsum quod haec loquar vobis. Deinde pro eo quod subiici oportuit secundam et tertiam aliquam rationem, addit in genere: Multa habeo de vobis dicere. Sed quorsum ista

tributa significant, quia illis capiuntur res ac fortunae subditorum. Ezechiel. 45, Auferte proiectiones vestras a populo meo: id est, tributa, quibus neluti eiectis retibus fortunas illorum illaqueatis. PROLES hominum peccatorum. Numer. 32. Ecce surrexistis pro patribus vestris proles hominum peccatorum, ut adderetis iram Domini contra Israelem. Alii vertunt, Incrementum. Posses etiam exponere frequentiam, aut turbam, aut coetus. Nam vocabulum proprie sonat Multitudo, aut augmentum. PROLONGARE dies, est longiorem moram alicubi trahere, diutius

praedictae calamitates, donec prorsus irritae euanescant. Quod dictum ita crebro iterabant, ut quasi in proverbium abiret. Quare minatur Deus futurum, ut quod porro mali eis praedixerit, id citissime accidat. inquit enim ibidem: Quod loquor verbum fiet, et non protrahetur ultra: sed in diebus vestris loquar. et faciam verbum illud. Vicinum hisce Hebraismis est illud Num. 9. Quando nubes se prolongabat super tabernaculum diebus multis. id est, quando nubes diu morabatur, et illi in iisdem castris diu commorabantur. Prolongatus est incolatus meus: Psal. 120. id est, diu

Domino in cithara. Psalmo vigesimoseptimo: Cantabo, et psalmum dicam Domino. Psallam spiritu, psallam et mente: 1. Corinthiorum decimoquarto. id est, ita impulsu aut dono Spiritus psallam, ut simul etiam mens aut setentia mea percipiatur. Ephes. quinto: Psallentes et cantantes in cordibus vestris. id est, Deo gratias agentes, eumque celebrantes exanimo. Unusqiusque vestrum psalmum habet, doctrinam habet, etc. id est, alius aliud habet ad aedificationem utile, aliquis piam cantionem, aliquis doctrinam, etc. Iacobi 5, Laeto animo quis est inter vos,

id est, conantes defendere et praestare operariam iustitiam, ac per eam salvari. Significat et petere, aut postulare, seu etiam flagitare, Matthaei octavo bis dicitur, signum quaerere a Christo de caelo: id id est petere. Idem Lucae 11. bis dicitur Isaiae 1, Quis quaesat haec de manibus vestris? id est, postulavit. 1. Corinth. [?: ] , Iudaei signum petunt, et Graeci sapientiam quaerere id est, flagitant sapientes disputationes. Significat et te nari consequi, quae est ei ferme propria significavit Matthaei sexto. Quaerite primum regnum Dei, et iustitiam eius, et ista

Quies pro somno etiam Latinis usitatum est: ut Virg. Prima quies divûm dono gratissima serpit. Genesis quadragesimoprimo: Evigilavit Pharao [?: ] quietem. Dare quietem, id est, quietam et stabilem [?: ] sionem. Iehos. 22. Dominus dedit quietem fratribus vestris. id est, certas sedes. ut Virg. — Sedes spondent ubi fata quietas. Quiescere spiritum Domini super aliquem, est donari [?: ] Spiritum sanctum, eiusque dona. Sic dicitur Num. undecimo Spiritus Domini quievisse super Eldad et Medad, eosque prophetasse. Sic et

intricent et opprimant. RAPINA, est etiam res aut cadaver, a feris occisum et laceratum. Exod. 22, Carnem in agro rapinam non comedetis. id est, a feris raptam aut laceratam. Pauperis rapina: id est, quae pauperi est ablata. Isa. cap. 3, Rapina pauperis est in domibus vestris. id est, rebus raptis a pauperibus, complestis domos vestras. Idem et Amos 3. Sic Ezechiel dicit 18, Rapinam fratris rapere: id est, res proximi. et Rapinam rapere: id est, res alienas per nefas auferre, quae cum rapiuntur, vocantur rapinae: cum alioqui rapina potius ipsam raptionem

Vult ergo Paulus dicere, illa ab hominibus computari aut numerari inter res praeclaras, et eximiae cuiusdam sapientiae, cum nullius sint seriae aut solidae pietatis ac bonitatis. Reddere rationem. Quasi rationem reddituri pro animabus: Hebraeorum 13. In Graeco est: Vigilant pro animabus vestris, quasi rationem reddituri. id est, ipsi solliciti sunt de vobis, ut puram doctrinam habeatis, recte in Deum credatis, et pie vivatis, ne in aeternum animae vestrae pereant, tanquam qui talis suae functionis cogantur Deo rationem reddere. Non ergo proprie dicit doctores reddituros rationem

magnitudinem brachii tui fac superstites filios mortis, aut morti destitatos. id est, serva ac conserva eos. Relinquere reliquias, aut superstites: Ierem. 44, Et excindatis vobis virum de mulierem, parvulum et lactentem de medio Iehuda ut non relinquatis vobis reliquias. id est, ut peccatis vestris efficiatis, ut vos Deus prorsus deleat ac excerpet, nec quisquam omnino vestrum exitium extremum evadat. Isaiae 1. Nisi Dominus reliquisset nobis superstites paucos, sicut Sodoma fuissemus. id est, nisi Dominus effecisset ut pauci pii superessent, accideret plane sicut Sodomae, ubi

id est, a multis ignorantibus eum pro sapiente numerabitur, aut habebitur. Vide Imputo supra. REQUIES, non raro idem valet quod pax, atque adeo tranquilla felicitas. Matthaei 11. Tollite iugum meum super vos, et discite a me quod mitis sim corde, et invenietis requiem animabus vestris. id est, [?: ver-- ] pacem ac felicitatem Psal. 95. Quibus iuravi in ira mea, quod non introibunt in requiem meam. id est, in eam requiem ac felicitatem, quam ego dabo meis. Psalmum 116, Revertere anima mea in requiem tuam. id est, in felicitatem ac

salutem consequantur, quae est in Christo Iesu. Heb. 7, Unde et salvos facere ad plenum potest, qui per ipsum adeunt Deum. Iac. 1, Recipite insitum sermonem, qui potest salvas facere animas vestras. Epistola Iudae: Mihi studium fuit scribendi de communi salute, etc. obsecrans ut vestris laboribus adiumento sitis fidei, quae semel data est sanctis. Eleganter autem verbum Salvare ad iustificationem transfertur. Significat enim alias liberare captivum ab hostibus, et pristinae libertati restituere. quod etiam fit in iustificatione: liberamur enim a iure peccati et mortis,

verbo Consummare utitur: Unica oblatione consummavit in perpetuum, eosque sanctificantur. Verum Sanctificare alias, sese expiare ceremoniis Mosaicis, indicat. Actor. 21: Sanctifica te [?: ] illis. Alias timere notat. 1 Pet. 3 Dominum Deum sanctificate in cordibus vestris Alias donare spiritum sanctum, et per eum operari in iustificatis novitatem naturae et bona opera. 1 Thess. 4. Sanctificatio vestra, a abstineatis a scortatione, et sciat unusquisque [?: ves- ] uas suum possidere cum sanctificatione et honore, [?: ] cum affectu

ita hic contra Scriptura pro suo autore ponatur. Scriptura pro Epistola, aliquoties in veteri Testamento. 2. Par. 2, et 21. Aliquando notat conscriptam genealogiam: Esdrae 2. Nehemiae 7. Scripturam notae non dabitis in vobis: Levit. 19. id est, non inuretis aut inscribetis vobis seu in vestris corporibus stigmata. SCRUTARI, est summa diligentia aliquid investigare. Zoph. 1: In die ille scrutabor Hierusalem lucernis. id est, exactissime purgabo, conquisitis adhibita candela sordibus ex omnibus angulis et rimis. Scrutantur iniquitates, persiciunt scrutinium scrutatum:

et benedictionem omnibus gentibus acquisituro: clare loquuntur de uno aliquo certo filio, et non de tota posteritate Abraami: ille vero unicus, et quasi eximius Abraami filius, est ipsemet Meschias, ut omnes sequentes promissiones ostendunt. Stulte ergo vos Iudaei et Iudaizantes gentiles, cum vestris pseudapostolis ac seductoribus sentitis, vos omnesque posteros Abraami posse sibi suis bonis operibus, iustitiis, meritis ac purificationib. et sacrificiis benedictionem acquirere, et serpentis caput conterere, observando legem, quasi vos omnes simul sitis illud benedictum Abraae semen. Non

benedictionem sua iustitia obedientiae et passionis, vobis totique mundo acquireret: et in eum solum credite ac confidite. Ille solus est ille unicus verusque Dei agnus, peccata maledictionemque mundi auferens qui profecto frustra fuisset factus maledictum, et in cruce passus, si vos ex operibus vestris iustitiam ac benedictionem habere possetis. De quare perpetuo cum Iudaeis in hac et aliis epistolis et concionibus contendo: ipseque etiam Christus coram disputavit, dum vos quidem vestram operum, ille vero suam passionis iustitiam astruere vult. SEMITAE nota est significatio,

sit daturus victoriam contra omnes adversarios, quantumvis malitiosos et---enatos. quod et Psalm. 91 affirmat, in quiens: Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. Quem sensum et Paulus proponit in [?: qui- ] , Deus pacis conterat Satanam sub pedibus vestris cito Rom. 16, alludens nimirum ad locum Gen. 3. Apocalypsis vocat diabolum draconem, et serpentem antiquum: alludendo nimirum ad illam primam seductionem, ubi corpus ac speciem serpentis habuit: semperque ab eo tempore est Ecclesiae, Deo et omni iustitiae adversatus, [?:-- ]

] speluncas suas rapina, etc. Sic Hieremias ad [?: Iud- ] , abutentes sacrificiis Dei in templo, ac sine poenitentiae illis Deum placare volentibus inquit: Nunquit spelunca latronum facta est domus ista, super quam est [?:-catum ] nomen meum, coram oculis vestris? Sic et Christus dicit ad sacrificos et mercatores templi, qui [?: ] religionem in quaestum converterant, Matt. 21: Domus mea domus orationis vocabitur, vos autem eam fecistis speluncam latronum. id est, non tantum convertibus in quaestum et rapinam temporalium divitiarum

aquae Nimrim in desolationes erunt, id est, desolatae erunt, aut desolabuntur. Gene. 17, Eritque in gentes, et reges populorum ex ea exibunt. Sic et Gen. 48 id est, fiet inde gens. Ier. 47, Aquae ascendunt ab Aquilone, et erunt in torrentem: id est, fient torrens. Erunt in cultros in oculis vestris, Deutero. 33. id est, fient res perinde noxiae ac perniciosae ut sunt cultri, spinae aut clavi in lateribus, aut etiam oculis alicuius. Sic Isa. 7, Erunt in veprem et spinam: id est, spinosus, aut plenus spinis. Sic ibidem, vepres et spinae erunt tota terra. Iob 41. In stipulam fient

ut in illo Virgilii: Multa super Priamo rogitans, super Hectore multa. Genes. 41. Ego audivi super te dici, quod somnia feliciter explices. Psalm. 32, Confitebor super sceleribus meis ipsi Iehova. Isa. 2, Verbum Domini quod vidit Isaias super Iehuda. Ioelis 1, Super hoc filiis vestris narrate. Sic scriptiones fieri dicuntur super aliquo libro, aut materia: pro, de illo 2. Thessal. 2. Oramus vos fratres super adventu Domini nostri IESU Christi. id est de adventu, seu quod ad eum attinet. 2. Cor. 1. Spes nostra super vobis firma est. id est, de vobis. Ibidem: Nolumus

etc. Superbe ergo facere. significat scientem ac volentem, pertinaciterque peccare. De talibus peccatis orat David Psalm. 19. A superbis prohibe servum tuum, ne dominentur mihi. Sic et Iacobus cap. 4, Superba facta vocat Superbias, inquiens: Gloriamini in superbiis vestris. Superbus et Humilis aliquanto aliter interdum in Sacris usurpatur, quam communiter sonare videtur. Superbos enim Scriptura vocat eos, qui de sua operum iustitia confidunt. ignorant peccata sua ac iram Dei, seu qui securi ac incontriti sunt: quales sunt omnes iustitiarii. Quales illi

eos mane surgendo et docendo. Surgere aliquando exoriri, aut succedere significat, Exod 1, Surrexit interim rex novus. Luc. 7, Surrexit pro piam magnus inter nos. Matth. 11, Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne Baptista. Num. 32, Surrexistis [?: ] pro patribus vestris. Deut. 34, Non surrexit ultra propheta sicut Moyses in Israel. Surgere aliquando significat vincere, aut florere: sicut et verbum Stare, contra autem, Iacere. Iosuae 7, Non poterunt amplius filii [?: ] surgere coram hostibus suis. Surgere aliquando signficat

poenas peccatorum in adolescentia admissorum. Sic et Deus dicitur aliquando Sustinere, cum aliquid quasi molestum perfert. Sic Num. 11. et Deut. 1. dicitur solus Moses non potuisse sustinere onus populi. Defeci sustinendo, Isa. 1. id est, defatigatus sum, nimis diu tolerando molestias ex vestris peccatis, et non recto cultu. utpote sine poenitentia et fide oblato. Rom. 9, Magna patientia sustinuit vasa irae. Iob. 2. Si bona de manu Domini suscepimus, mala cur non sustineamus? Psal. 55, Si inimicus mihi male dixisset, sustinuissem certe. id est patienter

16, Cum collegeris [?: ] area tua, et torculari tuo: id est, frumentum et vinum [?: ] um. Num. decimo octavo, Imputabitur vobis oblatio vestra perinde ac frumentum de area, et plenitudo de torculari: id est, cum vos Levitae dederitis decimas [?: ] decimis vestris ad sustentandos sacerdotes, perinde grata acceptaque erit illa oblatio Domino, ac si de frumento aut vino ex vestris propriis agris vineisque ac laboribus proveniente obtulissetis. Unde salvum [?: ] faciam? num de area aut torculari? 2 Reg. 6, pro [?: ] tibi in

Num. decimo octavo, Imputabitur vobis oblatio vestra perinde ac frumentum de area, et plenitudo de torculari: id est, cum vos Levitae dederitis decimas [?: ] decimis vestris ad sustentandos sacerdotes, perinde grata acceptaque erit illa oblatio Domino, ac si de frumento aut vino ex vestris propriis agris vineisque ac laboribus proveniente obtulissetis. Unde salvum [?: ] faciam? num de area aut torculari? 2 Reg. 6, pro [?: ] tibi in hac tanta fame opitulabor, cum nec vinum nec frumentum amplius supersit? Sic Deuteron. decimoquinto: De pecudibus

viri accincti vasis bellicis suis [?: sta---- ] ad ostium portae. Sic 2. Paral. 23. Quisque vasa sua [FLACIVS clav I p.1238] in manu sua: id est, arma. Vasa pro omni supellectile vel sarcinis. Gen. 31, Ecce pervestigasti omnia vasa mea. Gen. 45. Non parcat oculus vester vasis vestris. id est, supellectili aut rebus, si forte quas non potestis vobiscum accipere ob pondus. Sic 1. Sam. 1. Res a Davide fratribus in castra allatae vasa vocantur: et 1. Samu. 10. Saul dicitur latitasse inter vasa, ne in regem assumeretur. Sic Isaiae 22 dicuntur omnis generis vasa fuisse

tuis. Item: Custodiam mandata tua. Syrach. 21. Qui observat mandata Dei, non sequitur somnia capitis sui. Iuramenium Domini, pro verbo seu promissione iuramento confirmata: Genes. 26, Complens iuramentum quod spopondi patri tuo Abraham. Ier. 11, Ut suscitem iuramentum, quod iuravi patrib. vestris, daturum me eis terram. Vox Dei, Domini: Psal. 106, Non obedierunt voci Domini. Ier. 11, Audite vocem meam. Os Iehovae: Num. 9, Iuxta os seu verbum Iehovae proficiscebantur filii Israel, et iuxta verbum Domini castra ponebant. Veritas Domini: Psal. 57,

Dei distorquere ac deformare, tanquam distortam ac falsam. Sic Matth. 22: Viam Dei in veritate doces. Sic Actor. 18 bis ponitur. Viae meae viae vestrae Isaiae 55, Non enim sunt cogitationes meae cogitationes vestrae, et viae meae viae vestrae. id est, cogitationes meae ac viae meae non sunt vestris similes. Via hic animum, voluntatem, consilia, cogitationes et conatus vocat Deus, in quibus se plurimum ab hominibus differre testatur, praesertim quod remittit peccata, et facile placatur hominibus. Exitus viarum, sunt ante civitatum portas trivia aut divisiones viarum, quarum aliae

[?: ] negligentes: et contra dormientes vigilant, dum [?: ] qui sedulo in puram doctrinam et piam vitam [?: in- ] sunt. Tertio, vigilare significat diligenter praeesse Ecclesiae. Hebr. 13. Obedite iis qui praesunt vobis, et obfecundate. Vigilant enim pro animabus vestris [?: tan- ] rationem reddituri. Quarto, vigilare in aliquid, est [?: ] id promovendum ac peragendum, quod sibi quis proposuit, sedulo incumbere. Ierem. 31. Sicut vigilavi super eos ad evellendum, diruendum, etc. sic vigilabo super eos ad aedificandum,

dealbatis, quae a foris patent hominib. speciosa, intus vero plena sunt ossibus mortuorum. De interiore homine. VI. Interior homo, anima rationalis. In Apost. In interiori homine habitare Christum per fidem in cordibus vestris. Caput eius, Christus. In Apost. Caput viri Christus. Vertex, summitas iustitiae. In Solom. Coronam enim gratiarum accipiet tuus vertex. Item in aliam partem: Verticem capilli perambulantium in delictis suis. i. summa nequitia. Capilli, ornatus iustitiae, vel sensus. In Evang. Vestri autem

73. 64 48. Vocetur nomen meum super pueros istos 470. 14. 15 50. Ego moriar, Deus autem visitando visitabit vos 676. 21. 22 etc.
EXODUS. 3. et 6. Nec innotuit hucusque nomen meum Iehova patribus vestris 402. 24 4. Mitte quem missurus es 662. 29. 30 Ille erit tibi pro ore, et tu eris illi pro Deo 960 18. 19 Sponsus sanguinum tu mihi es 1082. 48 Dedi te pro Deo ipsi Pharaoni 960. 15 Non audiet ut multiplicentur,

Da gloriam Domino, et da ei confessionem et indica quid feceris 366. 58 9. Os Domini non interrogaverunt 802. 68 21 et 23. Non cecidit ullum verbum bonum, quod locutus est Dominus de te 92 51 23. Gentes istae erunt vobis in flagellum in lateribus vestris 336. 10
IUDICUM. 2. Septuaginta reges, amputatis pollicibus manuum et pedum colligebant micas sub mensa mea 1020. 51. 52 3. et 10. Viri

1235. 44. 45 41, 48. Primus et novissimus ego sum 739. 11 Non clamabit, scilicet Messias, in plateis, etc. 1143. 8. 9 10 etc. 43. Non feci servire in incenso aut sacrificiis, vos autem fecistis me servire in peccatis vestris 755 [?: ] etc. Puer tuus primus peccavit, et interpretes tui inique agerunt 835. 6. 7 43 Vocavi nomen tuum, Meus es tu 727. 33 Dedi precium redemptionis tuae Aegyptum 1018. 26. 27 44. Hic dicet Iehovae,

[?: ] 26 Dicitur Deus gloriam dare in terra viventium 367. 8 28 In medio lapidum ignitorum ambulasti 405. [?: 2- ] 27 etc. 29 In die illa germinare faciam cornu domus Israel 183. 60 33 Stetistis in gladiis vestris, fecistis abominationem 363. 22. 23 34 Congregabo oves meas de omnibus locis quo despersae sunt in die nubis, etc. 744. 66. [?: ] 35 Cum sanguines oderitis, sanguis vos [?: perseq- ] 775. 26. 27 36 Nec audire

23 Cor liquefactum erit, et collisio genuum, et dolor in cunctis renibus 360. 45 3. Ostendam gentib. turpitudinem tuam 1232 Hauri aquas obsidionis 1232. 8. 9
HABACUC. 1. Opus ego operor in diebus vestris, quod non credetis, etc. 795. 33. 34 2. Super custodiam meam stabo, et audiam quid loquatur in me Dominus 195. 9 Vae illi qui multiplicat non sua, et aggravat contra se lutum densum 590. 67. 68 Laborabunt gentes in igne, et populi

in veritate non stetit 639. 8 vide etiam vocem VERITAS. Abraham cupivit videre diem meum, et vidit, etc. 1270. 60. 61 Respondet Christus interrogatus quis sit, Principium quod et loquor vobis 958. 9 Si non credideritis, in peccatis vestris moriemini 672. 66. 67 Qui peccat, servus est peccati 1127. 31 9 Me oportet operari opera eius qui misit me, donec dies est 233. 29 Si caeci essetis, peccatum non haberetis 93. 52 etc. Da gloriam Deo: nos scimus quod

II. PETRI. 1 Praestate in fide, virtutem in virtute, scientiam, etc. 1282. 19. 20 Hoc primum scientes, quod nulla prophetia sit privatae interpretationis 978. 20. 21 Donec lucifer oriatur in cordibus vestris, etc. 597. 32. 33 Studete firmam facere vocationem et electionem vestram 266. 69 Dicit nos fieri divinae naturae participes 710. 16 17 etc. ibid. Videte ne ex vestro fundamento seu firmamento excidatis 287.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report