Your search found 280 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 43-75:

Unde simul liquescet, quanto praeclarius olim patres de hoc sacrosancto oraculorum Dei codice senserint, quam nostri hoc tempore adversarii: ut pii illos potius, quam hosce verbi Dei contemptores in re tanta sequantur. Tertio, exponuntur secundum partes Orationis, et etiam secundum partium Syntaxin, varii generalesque Hebraismi, seu quatenus Hebraea lingua a Latina Graecaque in illis Grammatices partibus discrepare videatur: non quod exactissime sit hic earum linguarum facta collatio, sed quaedam tantum valde notabilia sunt indicata. Quarto, [Typi] ac Schemata

sensuum ac rerum reperiuntur. Saepissime enim fit, ut vel verba, vel constructio seu forma orationis, vel denique etiam sententiae aut res si ad Latinum morem examinentur, parum respondeant praecedentibus: aut plane non adsint, sed tantum subintelligi debeant. 15 Multae Enallagae partium orationis, et etiam accidentium eorum, passim in Hebraeo sermone reperiuntur. 16 Variae Parentheses et reduplicationes crebro adhibentur: quae nisi diligentissime observentur, et attente expendantur, perturbant intellectum, memoriamque lectoris: ut seriem sensuum aut

quod imperitioribus saepe dubitandi, aut etiam errandi occasionem praebet. 27 Uni verbo aliquando duplicat sensus: ut ostendam in Regula de verbis praeter ac contra suam naturam motum quendam accipientibus. 28 Magnus est abusus Syncategorematum, seu omnium indeclinabilium partium, sive significatio eorum, sive collocationem expendas. Illi vero cardines aut iuncturae multum faciunt ad illustrationem et obscurationem, si vel dextre, vel incommode adhibeantur. Non solum autem significatio eorum mirabiliter

Diligens ergo cura sermonis sacrarum literarum habenda est. 19 Porro Paulus 1 Tim. 1, vult nos tenere et observare naturam propositionum, quodnam sit subiectum aut praedicatum, definitiones singularum rerum totasque materias et argumenta, vel integrorum scriptorum, vel etiam partium singularum. dicit enim, seductores non attendere, neque de qua re loquantur, seu quodnam sit subiectum, aut unius sententiae, aut integrae tractationis, neque quid de ea affirment aut negent: ut qui hoc tempore liberum arbitrium tuentur, non considerant aut exponunt, an loquantur de

affert, ad percipiendum verum sensum alicuius loci scripti aut dicti. Ostendit ergo hoc dicto Paulus, vigilantem Sacrarum literarum doctorem et auditorem debere probe nosse tum definitiones vocum ac rerum, tum singularum propositionum subiecta ac praedicata, tum denique integrorum scriptorum ac partium materias aut subiecta, et illarum determinationes. 20 Idem vult, explicantem sacras literas recte eas secare: 2 Tim. 2. Quod requirit non solum solidam cognitionem vocum et significationum, phrasium ac sententiarum, praeterea singulorum membrorum aut partium in toto corpore

integrorum scriptorum ac partium materias aut subiecta, et illarum determinationes. 20 Idem vult, explicantem sacras literas recte eas secare: 2 Tim. 2. Quod requirit non solum solidam cognitionem vocum et significationum, phrasium ac sententiarum, praeterea singulorum membrorum aut partium in toto corpore uniuscuiusque scripti, in quo est sita etiam tota dispositio librorum aut scriptorum: verum etiam ipsarum rerum aut materiarum, quae in Sacris literis continentur, exactam distinctionem, ut vigilantissime ac oculatissime separentur, inter sanctum et profanum, creatorem et

paleis, quid oraculis viventis Dei cum humanis somniis? Ier. 23. 29 In expositione autem Scripturae ac in eruendo eius vero sensu, maximam vim efficaciamque habet post Spiritum Dei collatio locorum Scripturae: qui vel verbis aut phrasi, vel etiam rebus similes sunt. Sic etiam collatio partium unius loci examinatio accurata praecedentium et consequentium, ut ipse contextus nobis obscuram sententiam illustret. Sic legimus Act. 9, Paulum collatis Scripturae testimoniis. prophetarumque oraculis, Iudaeos Damasci confudisse et convicisse, quod vere IESUS sit ille promissus Meschias.

disputaverint, nemo tamen, aut certe perpauci, accurate textum examinare solitus est, multoque etiam minus diligentissime argumentum ac dispositionem simul monstrare, et totum corpus, caput ac membra subinde inter exponendum diligentissime inter se conferre ac conferruminare: et in singularum partium inspectione, consideratione, illustrationeque semper eas diligentissime ad reliquas, et praesertim ad caput totumque adeo corpus conferre et applicare consuevit. Quod tamen vel maxime factum oportuit, si vere pleneque earum vis, natura ac usus perspici monstrarive debuit. Sed iam, ut

parum significanter dicas: aut etiam contra nimium extollas vel exaggeres. Verum illius prioris (ut ita dicam) anatomicae retextionis, aut scriptionis primus praecipuusque usus est. Monui etiam prius, diligentissime observandum esse scopum tum totius scripti, tum etiam singularum eius partium aut locorum. nam inde mirabilis lux affulget nobis ad intelligendas singulorum dictorum sententias. Exemplo, quid velim, declarabo. De loco Lucae 7, Quia dilexit multum, disputatio est, an remissio peccatorum ibi dicatur esse causa aut affectus dilectionis. Papistae volunt esse effectum,

monitio, super Isaiae 19 dicentis: Moris est scripturarum, obscuris manifesta subnectere, et quod prius sub aenigmatibus dixerint, aperta voce proferre. Quod sane plerunque in Psalmis, interdum etiam in Prophetis fit. Praeterea ubi maxime non idem bis repetitur, nihilominus est naturalis quaedam partium cohaerentia, ut ex alio aliud perinde cognoscere cogaris: ut si in corpore animalis vides caput, mox colligis non procul inde esse collum, cervicem, ac deinde pectus: Si vides Taurum inter caelestia signa, mox nosci non procul inde distare Arietem aut Geminos: Si in partibus anni scis in

ac multo etiam magis personarum aut locorum propriis, mox etiam plures res indicari, naturaliter opinemur: videndum est, ne etiam in nominibus Dei hic error nobis imponat. Multa enim ei nomina tribuuntur, quae tamen nec pluralitatem Deorum notant, nec etiam in uno illo Deo aliquam diversitatem partium, aut conditionum eius separatarum. 2 De variis porro nominibus Dei, et significationibus, ac phrasibus inde orientibus, dixi in voce DEUS, in prima parte. De primario autem illo maximeque mystico

conspecta, et animo comprehensa, iuvat intellectum, in cogitando, dicendo et scribendo, dum is cernit quomodo singulae partes tum inter sese cohaereant, tum etiam totum corpus constituant, seu qua harmonia alia aliis consonet: ubi sit principium, medium ac finis. Non enim in singularum tantum partium pervestigatione vera rei cognitio consistit, sed etiam in totius concinna conformatione ac conciliatione: imo ne intelligi quidem singulae partes possunt, nisi cum aliis praecedentibus at sequentibus cogitatione iudicioque consocientur ac comparentur: et quid cum illis cognationis,

considerentur. Erit quoque piis magna voluptas, ea variis formis semel sibi ante oculos ita proponi, ut quasi uno intuitu cerni possint, quae tam multis aliqui voluminibus comprehenduntur, et tam longo tempore sibi sunt discenda. II. Secundo, illae dispositio, ordo atque connexio partium, etiam memoriam plurimum adiuvat, sive nobis ipsis retinere, sive aliis proponere res utiles debemus. Sicut contra, ei confusio vel maxime obest: quod citra meam admonitionem omnibus est notissimum. III. Tertio; haec concinna harmonia testatur de

dicta sunt, non repetam: non potest dici, quantum lucis iudicio in cogitando, dicendo ac scribendo afferat: quantoque sit plenior ac solidior cognitio, si quis totius artis idea bene animo comprehensam habeat, noverit ubi principium, medium, aut finis sit, et omnino singularum inter sese partium, ac cum toto harmoniam pernoscat. Verum de Methodis in quodam libello, tit. Paralipomena Dialecticae, diligentius disputatum est: quem, qui hanc materiam plenius cognoscere volent, legant. Quod si quae hic obscurius, brevius, aut etiam rudius dicta, propositave sunt, spes est

commoditates spirituales, tanquam fines destinatos, Scripturam universam divina ordinatione in lucem esse editam. Eum qui harum rerum nihil observat, credibile non est serio quicquam legere, tantum ab est ut intelligat. Imanis est sacrarum rerum meditatio, quae non ad aliquam saltem istarum partium de fructibus spiritualibus dirigitur. Atque est revera mirabili Dei providentia constitutum, ut incomparabilis divitiarum spiritualium varietas et copia in sacrorum librorum poenario recondita existeret. Habent enim cuiuscunque conditionis homines occasionem aliquid ad suam commoditatem

nimirum expenduntur causae, materia inquam, forma, efficiens, finis: aut circumstantiae, quis, quid, ubi, quoties, cur, quomodo, quando: aut antecedentia, et sequentia: aut argumentationum singularum ductus forma, et vis: modo per ἀνάλυσιν id est, partium resolutionem: modo per ἐρωτήματα, hoc est quaestiones, (nam haec quoque enarrandi ratio veteribus fuit usitata) modo per similitudines, quae illustrant quod obscurum involutumque apparet. Et quis enumeret omnes idoneas interpretandi formulas?

non emendati cedant, ex uno duntaxat interpretationis genere venientes. Hactenus recitavi plurimas Patrum sententias, partim ad commendationem, partim etiam ad illustrationem explicationemque sacrae Scripturae facientes: nunc operaeprecium fuerit, etiam divisionem quandam earundem, et partium quoque singularum definitionem, aut saltem circumscriptionem adiicere: ut ita quasi integra quaedam institutio recte cognoscendi sacra Biblia non solum de nostra scriptione, sed etiam ex ipsa patrum traditione praescriptioneque habeatur. Eam vero sacrarum Literarum partitionem, nusquam

deinde secundum Tropos ac Schemata: postea secundum quasdam latius vagantes materias aut Regulas: postremo, et de singulis quibusdam capitibus, ac de singularibus aliquibus materiis, Christo aspirante et inspirante, agam. Utile vero praeclarumque esset, indicare naturalem originem sermonis, et partium eius, quod ego hic tantum paucissimis verbis attingam. In rerum natura igitur, aut sunt res ipsae quasi quietae, ac per se sine tempore motuque considerare: aut earum quidam motus, seu actiones et passiones, simul etiam tempus illorum motuum indicantes. Res quidem ipsae nominibus

Graeca lingua, tum etiam transeat in Hebraismos, acipsas versiones, aut etiam in novum Testamentum Graecum, ut de eo lectorem Hebraeae linguae non studiosum moneri oporteat. Quaedam tamen non contemnenda nunc statim sub uno Syncategorematum titulo adiiciam. Porro, quae de singulis aliquibus harum partium voculis utiliter moneri possent, ea supra in singularum vocum expositione prolixius exposita sunt. DE SYNCATEGOREMATIBUS, AUT PARTICULIS CONSIGNIFICATIVIS, PRAEPOSITIONE, ADVERBIO, et CONIUNCTIONE. 1

ac tabernacula. Et non sustinuit eos terra, ut habitarent simul: quia fuit eorum possessio multa, et non potuerunt simul habitare. Haec tamen etiam ad Tautologiam referre queas. ENALLAGE vel Heterosis, commutationem significat. Fit vero in omnibus linguis multiplex commutatio: vel partium orationis, ut pro verbo nomen, aut indeclinabilis pro declinabili, aut contra ponatur: vel etiam accidentia partium, ut alius casus, numerus, vel persona, aut genus pro alio. De quo supra in Partibus orationis, et earum constructione dictum est. ANASTROPHE constructionis figura

simul habitare. Haec tamen etiam ad Tautologiam referre queas. ENALLAGE vel Heterosis, commutationem significat. Fit vero in omnibus linguis multiplex commutatio: vel partium orationis, ut pro verbo nomen, aut indeclinabilis pro declinabili, aut contra ponatur: vel etiam accidentia partium, ut alius casus, numerus, vel persona, aut genus pro alio. De quo supra in Partibus orationis, et earum constructione dictum est. ANASTROPHE constructionis figura est, cum praepositio aut aliae indeclinabiles partes non suo loco ponuntur. Cuiusmodi plurima exempla in capite de

animus sit mundus, sed lavate cor prius, et ecce mox omnia externa erunt vobis munda: quia omnia sunt munda mundis. Vicina aliquatenus est haec figura ei, quam supra nominavimus Contentionem, inter Amplificationis species numeratam. Merismon, cum posito toto aut genere mox subiungimus partium aut specierum enumerationem, alibi exposuimus. Erotema interrogatio, in Capite de interrogatione ac responsione expositum est. Exempla huius schematis sunt passim obvia. Rom. 3, In quo igitur praestat Iudaeus? Multum per omnem modum, etc. Climax,

si diceretur, Ob cuius tandem peccatum, suumne an parentum hic caecus est natus? Quaeritur aliud, quam quod proprie ac clare dicitur. De quo in capite Interrogationum. Syncategorematum transpositiones aut traiectiones, quae vel maximi momenti sunt, supra in capite Syncategorematum aut partium indeclinabilium expositae sunt, tametsi et in hisce nunc quaedam sint subindicatae. In istis multiplicibus vel verborum vel sententiarum, vel denique rerum perturbationibus diligenter videndum est, quae nam cum quibus coniungenda sint, ne a vero sensu aberremus. Exemplo sit

Graecae, Latinae, et nunc etiam vulgaribus linguis usitatam orationis plenitudinem respicitur: non autem proprie ac per se, sed huius linguae natura considerata: quae in suo brevitatis studio, verborumque Emphasi satis plene sensus effert. Valde igitur crebro deficiunt voces omnium partium orationis: sed eae tales, quae facile subintelligi queant, ut se quentia exempla ostendunt. Nomina adiectiva non raro deficiunt, sed quae ex substantivis non difficulter subintelligantur. Psal. 34, Quis vir ille, qui vult vitam, diligit dies? sub. ad (uitam)

est, perinde omnia illa quasi accidentaria, aut superflua amovere, et principales scriptoris sententias quam simplicissimo ac tenuissimo sermone recensere, ac anatomi solent cutem et carnem ab ossibus et nervis ea colligentibus removere, et clare nudam cohaerentiam ossium, nervorum, aliarumque partium hominum oculis subiicere. Sic enim demum et in oratione Paulina et quavis alia, tum illud quasi fundamentum aedificii recte contemplari, quale ac quam firmum sit, et quorsum tendat, quidve sibi velit, possunt: tum etiam cernere, qua ratione aut consilio unumquodque illorum accersitorum suae

recenset. Exemplum posterioris sit, quod cum Apostolus separatim varia peccata et peccatores, Rom 1 et 2, accusasset, tandem post principium tertii capitis omnes in genere simul accusat. Aliquando vero a genere aut toto incipit, et in id etiam desinit, interposita enumeratione partium aut specierum: ut 1 Cor. 3, in fine incipit ac desinit sententia verbis, Omnia sunt vestra. Interponit autem enumerationem, sive Paulus, sive Apollo, sive mundus, sive vita, sive mors, sive praesentia, sive futura, etc. Sic Col. 3, incipit a genere: Mortificate membra

ΜΕΣΤΩΣΕΩΣ, SEU DE PLENITUDINE STYLI. Plenitudinem μέστωσιν, aliqui ad schemata, aliqui ad genus dicendi referunt: ea est, cum res plane, quantum omnino desiderare possis, exponitur. Id vero non raro fit, vel partium aut specierum enumeratione, vel causarum explicatione, vel circumstantiarum recitatione, et totius omnino ideae aut speciei pictura. Quin et Antitheseos additiones, declarationes ac illustrationes ad plenitudinem sermonis pertinent. Talis sermonis exempla multa possis in sacris

vestitum vel domesticum vel militarem respiciunt: quaedam voces ex conviviis ac symposiis, poculis et propinationibus sumptae sunt: quare illorum quasi fontium, unde primum ortae sunt, cognitio eas facit clariores et significantiores. In primis vero hominis (ut et prius dixi) cognitio, eiusque partium et virium internarum ac externarum, et praesertim motuum ac effectuum cum suis adiunctis est pernecessaria ad intelligendum sermonem sacrum. Hinc enim apparet, quomodo voces notantes vel potentias vel motus aliquos hominis, simul quoque iam praecedentia, iam sequentia denotent. Nolo hanc

promissionem: quando quidem lex, nemine ei satisfaciente, neminem etiam salvare potuerit. Huc referatur tum harmonia, tum etiam discrimen legis et Evangelii, quod vere est clavis aut sol totius sacrae scripturae: sine quo nec ubi incipere, nec ubi desinere, nec quis sit singularum partium sensus aut usus cognoscere possis. Hoc vero ipsum discrimen legis et Evangelii, seu promissionis simul operum et gratiae: et utra doctrina superior ac architectonica aut inferior sit, utrave alteri cedere eamve interpretari debeat, et quomodo alterutra alteri subserviat, potissimum divus

Utrunque cum altero admodum pulchre consonat: utrunque etiam non solûm in intellectu, sed et in voluntate ac affectibus haeret. Quo autem tanto clarius intelligi possit, quale sit hoc accersitum velamen malorum habituum, pravae institutionis, communis rerum usus aut vitae, et aliarum partium: videatur libellus de Metis ac materiis scientiarum, ubi ostenditur, quam multipliciter Philosophia nobis in Theologia imponat, et sua natura caecos mentis nostrae oculos etiam magis excaecet. Sumamus vel ex communi vita, illa huius accersiti velaminis aut tegminis exempla. Tota

de peccato originali, libero arbitrio, iustitia, fide, invocatione, officio Christi et iustificatione, nova obedientia, ac bonis operibus prorsus perverterunt. Sic vocem Perfectionis in dicto Col. 3, Charitas est vinculum perfectionis, non intelligentes integritatem aut coniunctionem partium significare: inde operum iustitiam statuere, tanquam illa demum nos vere perfectos ac iustos reddant. Sic et saepe alias eadem illa vox τέλειος תמים non summam perfectionem, sed tantum integritatem aut

207. verbosa cuius sit 281. 282 orationis circumstantiae 160 orationis concisae variae phrases 223 orationis divisio 286 orationis nerui, argumenta 275 orationis partes maxime naturales et necessariae quae 133. partium origo et ratio. ibid. pendentis exemplum 287. etc. repletiones quomodo a Paulo fiant 279. tota forma quando mutetur 158. vehementia 271 orationem grandem quae efficiant 271. gratiorem quid faciat 257. unam cur in plures Hebraei

26. inter Scientias alias et Theologiam discrimen 37 scientias triplici potissimum ordine tradi 32 in Scientiis a quibus primum incipiendum 7 scopus certus omnium scriptorum sanorum 14 scopus scripti totius, et singularum eius partium, diligenter observandus 15. 16 scopi argumenti, dispositionis etc. considerationis commoda 13. 14 scorpiones Iudaeae 335 scriptio ac dictio omnis quatenus minus

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report