Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: partium Your search found 280 occurrences
1 2 3
Occurrences 77-128:77. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 2 | Paragraph | SubSect | Section] aequales ipsi E, et grauitates quoque C, D, in partes aequales ipsi F, erit ut corporis A, pars una, ad corpus E, ita pars una grauitatis C, ad grauitatem F, aequale videlicet ad aequale, et aeque multiplicatis antecedentibus erit ut A, ad E, ita C, ad F, sunt enim antecedentium, hoc est, illarum partium aeque multiplicia A, C, eadem ratione, ut B, ad E, ita erit D, ad F, et conuertendo ut E, ad B, ita F, ad D. quoniam igitur ut A, ad E, ita est C, ad F, et ut E, ad B, ita F, ad D, * erit ex aequali ut A, ad B, ita C, ad D. corpora igitur commensurabilia eiusdem generis eandem in grauitate
78. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 10 | Paragraph | SubSect | Section] ponantur in altera lance totidem setae aequales eis, quae ex lance, cui appensum est corpus pendent, usque ad corpus appensum, hac igitur setarum additione aeque ponderabunt lances, et quamuis illae setae, quibus appensum est corpus, sint longiores, quam aliae alteri lanci addita, longitudine partium, quibus ligatum est corpus, tamen quoniam illae partes aeque graues sunt, atque aqua, existentes cum ipso corpore in aqua, nullam grauitatem habebunt, et ideo illae setae, quae alias superant dictis partibus, et si longiores, non erunt grauiores quam aliae, existentibus, nempe, ut dictum
79. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 49 | Paragraph | SubSect | Section] lib. Numeri in prima columna sub titulo grauitatis denotant sphaerarum grauitates, reliqui vero in reliquis columnis denotant diametrorum magnitudines; itaque in linea 10, lib. sub titulo magnitudinis diametri sphaerae aureae, datur quaesita diametri magnitudo partium 2 21/100: qualium pes unus est 12. Quaero magnitudinem diametri sphaerae ferreae, grauitatem habentis 50, lib. in linea 50, lib. sub titulo magnitudinis diametri sphaerae ferreae, datur quaesita diametri magnitudo 6 40/100.
80. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 59 | Paragraph | SubSect | Section] ex grauitate auri cognosci possit eius qualitas; id quod ex ijs, quae dicta sunt facile colligitur; si videlicet nota fiat cuiusuis massae auri grauitas, quam habet tum in aere, tum in aqua.
Sed ante omnia, duo nobis sunt praemittenda, et explicanda.
nimirum quid sit aurum 24. partium, seu (ut vulgo dicitur)
81. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 60 | Paragraph | SubSect | Section] hoc est penes quid attendatur diuersa auri qualitas.
Deinde quomodo aurum alligent
82. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 60 | Paragraph | SubSect | Section] nempe ex 24, uncys, quatuor uncias, ita ut remanserint tantum 20, unciae auri puri, reliquum vero vel euanuerit in fumum, vel fuerit alterius metalli.
Totum igitur illud corpus aureum ab initio propositum, si adhuc intelligatur tale quale fuit ante expurgationem, appellabitur 20. partium, seu, (ut vulgo dicitur)
83. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 60 | Paragraph | SubSect | Section] partium, seu, (ut vulgo dicitur)
84. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 60 | Paragraph | SubSect | Section]
eo quod tota illa massa mista, 20. tantum uncias auri puri continuerit.
Immo non solum illa massa auri, sed etiam illa cuius ipsa fuisset pars, vel quae ipsius fuisset quaecunque pars dicetur 20, partium.
Neque enim in alligationibus metallorum, alia est alligatio partium, alia totius, sed utrorunque una eademque est qualitas.
Et hoc est quod Aurifices in
85. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 60 | Paragraph | SubSect | Section] Non enim purificant totum corpus propositum, sed aliquam eius particulam etiam perexiguam, quam solam ad aurum purum reducunt. hac enim reducta, non solum recte definiunt cuius fuerit qualitatis particula illa purificata ante purificationem; verum etiam cuius fuerit qualitatis, et quot partium fuerit illud corpus, a quo eadem particula detracta fuit, et illud, quod adhuc superest, diminutum scilicet illa parte purificata, ut in eodem exemplo proposito, corporis aurei 24. unciarum apparet. Eius enim qualitatem si forte aurifices inuestigare velint, detrahent ex eo
86. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 61 | Paragraph | SubSect | Section] fuisse aurum prima qualitatis seu 24, partiam; vel quod idem est
87. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 61 | Paragraph | SubSect | Section] vel quod idem est
88. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 61 | Paragraph | SubSect | Section] diminutant, verbi gratia, nunc esse 20. scrupulorum, quae ante defaecationem fuit 24. dicturi sunt aurum propositam 24. unciarum fuisse 20. partium et illud quod remansit esse 20. partium et denique particulam expurgatam nunc quidem esse aurum purum, fuisse vero particulam auri 20. partium. Et eodem modo pronuntiabunt de quibuscunque alijs auri qualitatibus, secundum partes auri puri, quas in qualibet massa auri inuenerint, easque vigesimas quartas tutius grauitatis, non magnitudinis. Nam cum in hac comparatione qualitatum, seorsim
89. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 61 | Paragraph | SubSect | Section]
Et eodem modo pronuntiabunt de quibuscunque alijs auri qualitatibus, secundum partes auri puri, quas in qualibet massa auri inuenerint, easque vigesimas quartas tutius grauitatis, non magnitudinis.
Nam cum in hac comparatione qualitatum, seorsim
90. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 61 | Paragraph | SubSect | Section] collatam, magnitudine esse minorem; et similiter partem argenti minorem parte aris; propterea quod aurum omnia reliqua metalla superet grauitate quemadmodum et argentum ipsum as, ut constat experienties atque hinc constat quam apte ac conuenienter Aurifices utantur vocabulo partium.
hac enim ratione eodem numero exprimunt unam quamque qualitatem auri cuiuslibet massae propositae.
Sed nunc ad secundum veniamus et modum alligationis.
quem
91. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 61 | Paragraph | SubSect | Section] quae auro sunt permiscendae semper volunt esse aequales in grauitate: propterea quod eadem experientia Magistra didicerunt hunc esse mixtionis modum longe optimum. Quando ergo aurifices volunt producere aurum cuiuscunque qualitatis, accipiunt tot partes auri puri aequales, quot partium futurum est aurum producendum, pauciores tamen partibus 24, et reliquas partes quae d sunt ad 24, explent argento et aere, sumendo ex utroque metallo partes aquales in grauitate; atque bis rite inter se permixtis componunt aurum desideratae qualitatis: eamque denominant a
92. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 62 | Paragraph | SubSect | Section] Verum nostra intentio non est omnia quae ad eiusmodi mixtione pertinent hoc loco exponere; sed illud tantum ut receptum apud omnes ad ferre voluimus, ex quo manifeste constat, qua metallorum mixtio in singulis qualitatum generibus statuatur: qua quidem est illa quam adduximus, nempe in auro 23, partium, partes 23, esse auri puri et reliquam qua deest ad 24, partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
93. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 62 | Paragraph | SubSect | Section] manifeste constat, qua metallorum mixtio in singulis qualitatum generibus statuatur: qua quidem est illa quam adduximus, nempe in auro 23, partium, partes 23, esse auri puri et reliquam qua deest ad 24, partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
94. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 62 | Paragraph | SubSect | Section] est illa quam adduximus, nempe in auro 23, partium, partes 23, esse auri puri et reliquam qua deest ad 24, partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
95. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 62 | Paragraph | SubSect | Section] 23, esse auri puri et reliquam qua deest ad 24, partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
96. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 62 | Paragraph | SubSect | Section] argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
97. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 64 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] est prop. 19, huius.
Et quia in proposito exemplo
98. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 65 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] propositae 5301, at grauitatem auri puri 4638 45/116, velvt 272, ad 238, cum utrobique eadem sit ratio ita 24, ad alium numerum. procul dubio quartus numerus proportionalis, erit ille qui quaeritur. Est autem hic quartus numerus 21. Quare aurum massae propositae appellabitur partium 21. Ex his igitur patet in inuenienda auri qualitate primum proportionis terminum 272, et secundum 5301, perpetuo manere eosdem, quia primus terminus est differentia inter grauitates primae, et tertiae aquae, quae nunquam mutantur, nam illae aquae magnitudine sunt aequales
99. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 66 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] quod est in massa proposita, eam tamen indicabit in partibus, qualibus tota massa constat 5301, quae quidem grauitas ut auri qualitatem indicet, reuocanda erit ad partes qualium totae massa proposita est 24. si enim fiat ut 5301, ad 4196
100. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 66 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] vel illis, qui alias ob causas tabulis uti malunt, quam calculis.
Haec tabula accommodata est primarie ad aurum unius librae, ut apparet in
101. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] qualitas. et de hoc usu cum sit simplicior prius nobis erit agendum.
102. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
103. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] illam maiorem in tabula ponere, ut omnes fractiones totius tabulae essent eiusdem denominationis, et responderent denominatoribus fractionum quae habentur in tabella partis proportionalis. Rursum quaeratur quam habet grauitatem in aqua aurum iterum unius librae, qualitatis vero 20, partium. quam si in tabula quaeras, inuenies sub eodem titulo e regione denominatoris 20, partium. unc. 11, Scrup. 6, Gran. 9 177/1767. eademque est ratio de reliquis. Quando vero propositum aurum non est unius Librae; tunc opus erit ratiocinatione
104. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] et responderent denominatoribus fractionum quae habentur in tabella partis proportionalis. Rursum quaeratur quam habet grauitatem in aqua aurum iterum unius librae, qualitatis vero 20, partium. quam si in tabula quaeras, inuenies sub eodem titulo e regione denominatoris 20, partium. unc. 11, Scrup. 6, Gran. 9 177/1767. eademque est ratio de reliquis. Quando vero propositum aurum non est unius Librae; tunc opus erit ratiocinatione proportionis, in qua pro primo termino ponatur una libra auri propositae qualitatis, pro secundo termino,
105. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] termino, grauitas eidem respondens in aqua quam tabula exhibet, pro tertio vero termino collocetur vera grauitas auri propositi.
Quartus enim terminus exhibebit grauitatem ipsius auri in aqua.
Vt si propositum
106. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] et aqua habet, in tabula reperitur
107. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
108. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] auri 22, partium; manifestum est totidem partium esse
109. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 68 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] proportionalem inuenietur hoc modo.
Proponatur aurum unius librae in aqua habens grauitatem unc. 11. Scrup. 6, Gran. 16 264/1767, qualis in tabula non reperitur Grauitas enim proxime maior est unc. 1 1. Scrup. 6, Gran. 23 1551/1767, respondens auro 21, partium, et grauitas proxime minor est unc. 11, Scrup. 6, Gran. 9 177/1767,
110. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 69 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] inter eandem grauitatem proxime minorem et inter grauitatem auri propositi quam habet in aqua, quae
111. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 69 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] auri propositi quam habet in aqua, quae
112. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 69 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] unico ingressu offendet partem proportionalem, quam quaerit, ut in eodem exemplo apparet, in quo differentia grauitatum auri erat Gran. 7 687/1767, quae in tabella partis proportionalis habetur praecise e regione particularum 12. Vnde concluditur, denominatorem auri propositi esse partium 20 12/24, vel quod idem est partium 20 1/2, ut prius. Quando vero differentia grauitatum in tabella partis proportionalis non habetur praecise. accipiatur alia ipsi propinquior et particula illi in latere respondens addatur denominatori auri ex primaria tabula extracti.
113. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 69 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] quam quaerit, ut in eodem exemplo apparet, in quo differentia grauitatum auri erat Gran. 7 687/1767, quae in tabella partis proportionalis habetur praecise e regione particularum 12. Vnde concluditur, denominatorem auri propositi esse partium 20 12/24, vel quod idem est partium 20 1/2, ut prius. Quando vero differentia grauitatum in tabella partis proportionalis non habetur praecise. accipiatur alia ipsi propinquior et particula illi in latere respondens addatur denominatori auri ex primaria tabula extracti. sic enim saltem non errabitur
114. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 70 | Paragraph | SubSect | Section] Si ea quae hactenus sunt dicta recte intelligantur liquido apparebit compositionem tabulae in eo consistere, ut inueniatur grauitas quam aurum cuiusuis qualitatis habet in aqua, hoc est si intelligantur propositae plures massae auri, singulae singularum librarum, et alia sit qualitatis 24, partium alia 23, alia 22, etc. quanta sit grauitas uniuscuiusque in aqua, id quod hoc extremo loco inuestigare docebimus. Et primum sit propositum aurum purum, seu 24, partium. quoniam igitur grauitas auri in aere, ad grauitatem eiusdem in aqua se habet
115. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 70 | Paragraph | SubSect | Section] propositae plures massae auri, singulae singularum librarum, et alia sit qualitatis 24, partium alia 23, alia 22, etc.
quanta sit grauitas uniuscuiusque in aqua, id quod hoc extremo loco inuestigare docebimus.
Et primum sit propositum aurum purum, seu 24, partium.
quoniam igitur grauitas auri in aere, ad grauitatem eiusdem in aqua se habet ut 19, ad 18, fiat ut 19, ad 18, ita lib. 1, auri puri ad aliam grauitatem nempe lib. 1
116. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 70 | Paragraph | SubSect | Section] puri in aqua, quam in tabula e regione denominatoris 24, posuimus; fractione excepta cuius loco substituta est fractio 372/1767, propter causam superius allatam.
Sit deinde propositum quod vis aliud corpus aureum unius librae, sitque
117. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 70 | Paragraph | SubSect | Section] 20, semiuncias esse auri puri, duas argenti, et reliquas duas aeris et quoniam grauitas misti in aere, ad grauitatem eiusdem in aqua rationem habet ut 279, ad 250, ut ex iam dictis patet, fiat ut 279, ad 250, ita quatuor semiunciae, vel potius
118. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 70 | Paragraph | SubSect | Section] totam massam auri propositam, cuius grauitas in aere ponebatur lib. 1, in aqua
119. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] auri puri in aqua superat in aqua
120. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] semiunciae misti, quae
121. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] differentia est Gra. 14 1174/1767. Considerentur enim quaecunque duae grauitates proximae in tabula
122. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] proximae in tabula
123. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] gratia grauitates auri 20, et 19, partium.
Quoniam igitur in auro 20, partium sunt auri puri 20. semiunciae, misti vero 4, et in auro 29, partium sunt auri puri 19. semiunciae, misti vero 5, erit in auro 20.
124. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] auri 20, et 19, partium.
Quoniam igitur in auro 20, partium sunt auri puri 20. semiunciae, misti vero 4, et in auro 29, partium sunt auri puri 19. semiunciae, misti vero 5, erit in auro 20.
125. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] auro 20, partium sunt auri puri 20. semiunciae, misti vero 4, et in auro 29, partium sunt auri puri 19. semiunciae, misti vero 5, erit in auro 20.
126. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] 20. semiunciae, misti vero 4, et in auro 29, partium sunt auri puri 19. semiunciae, misti vero 5, erit in auro 20.
127. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] sunt auri puri 19. semiunciae, misti vero 5, erit in auro 20.
128. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [page 72 | Paragraph | SubSect | Section] grauitates omnes per continuam additionem differentiae tertio loco inuentae. Si enim addatur ad grauitatem auri partis o, idest ad grauitatem misti unius librae in aqua, componetur grauitas auri 1, partis. addita vero ad grauitatem 1, partis, procreabit grauitatem 2, partium, etc. propter rationem quam paulo ante aperuimus. Hoc eodem artificio composita est quoque tabella partis proportionalis, primo enim inuenta est vigesima quarta pars differentiae secundum quam tabula progreditur quam supra inuenimus esse
Bibliographia locorum inventorumGetaldić, Marin (1566-1626) [1603], Promotus Archimedes seu De variis corporum generibus gravitate et magnitudine comparatis, versio electronica (), Verborum 19625, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus] [word count] [getaldimpromo].
1 2 3
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.