Your search found 9030 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 6083-6488:

consequutus, eo loci minime consisteres, animumque ad Newtonianam etiam Philosophiam versibus exornandam adjungeres. Tametsi enim superioris operis non inelegantem scribendi rationem, venustatemque satis agnoscerem, desiderabam tamen probatioris disciplinae delectum, ne cum te ad scribendum contulisses, videreris sententias sequutus esse hujusmodi, quae Musarum ingenio magis essent accommodatae, quam veritati, judicioque Naturae. Neque vero magnopere me movebat

quae lucis, et colorum naturam continent, enunciare, ac versibus expolire valeat. Quae cum omnia perfecta jam a te, atque absoluta esse videam, possumne illud tibi ominari, quod in scribendo propositum nobis habere minime quidem debemus, tamen si consequamur, libenti animo excipere ne Sapientes quidem vetant, ut quantum operae ac vigiliae tam diuturnus labor attulit, tantum legentium secunda comprobatio afferat jucunditatis. Si enim eorum, quae mandantur

verbis a me refellenda. Quamquam enim tua cum legerem, et exornari numeris res a te agnoverim, atque ipso splendore, ac varietate carminis in claritate, ac luce collocari, idque ut confirmarem, pluribus e locis repetere exempla possem, tamen ne gratiae aliquid tribuere videar, nihil quidem de te ipse amplius, at de universo potius hoc scribendi genere ea dicam, quae sentio. Ac primum hoc facile concesserim Musas profecto delicatioris cujusdam esse fastidii atque

etiam assequor; dum enim splendidiora haec adjumenta ad obscuritatem amovendam comparantur, rebus etiam accedit hilaritas quaedam, ac lepos, quo fit, ut aspera nitide, jejuna plene, pervulgata novo, ac minus usitato more dicantur. Illud tamen in hisce exprimendis simulacris praecipue animadverti oportere arbitror, ut moderatior quaedam retineatur ratio, atque ad doctrinae severitatem accommodetur, ne dum graviores disciplinas persequimur, dissolutiorem, quam rerum

dicunt, eodem etiam difficiliores Philosophiae partes pertractare possint. At dolemus profecto multa atque eximia tradendae carminibus Philosophiae exempla, sive hominum, sive temporum injuria periisse; unum tantummodo reliquum est, idem tamen locupletissimum specimen, Lucretii Poema, quem mihi quidem non tam ipse potissimum imitari velle, atque exprimere videris, quam ab ipsa rerum similitudine deferri, ac pene rapi ad imitationem dicendi. Quid enim

aequo cupidius consectabantur, a rebus ipsis, quae cognosci quidem poterant, si veri inquirendi viis institissent, longe aberrabant. Tametsi enim imbecilla nostra sint nimisque angusta ingenia, ut causas omnes continere possint, datus est tamen aliquis nobis permultis in rebus veri cognoscendi locus. Antiquior enim est, quam fortasse verior querela illa Democriti in profundo veritatem esse demersam, atque omnia tenebris aeque circumfusa. Sed permagni interest, quem in

Atque utinam hujusmodi vestigiis institissent, quicumque Philosophiae excolendae operam hactenus dederunt: uberiorem sane rerum pulcherrimarum scientiam haberemus. Nam si aliquando cognitus hic fuit optimus philosophandi usus, saepe tamen, ac diu intermissus fuit, aut omnino neglectus. Baconem de Verulamio doctrinarum omnium ducem, ac magistrum hujusmodi artis, atque ineundae viae demonstratorem quidem fuisse scimus, minime tamen hanc laudem rerum etiam inventarum

hic fuit optimus philosophandi usus, saepe tamen, ac diu intermissus fuit, aut omnino neglectus. Baconem de Verulamio doctrinarum omnium ducem, ac magistrum hujusmodi artis, atque ineundae viae demonstratorem quidem fuisse scimus, minime tamen hanc laudem rerum etiam inventarum gloria cumulasse. Eundem investigandi modum Galileus, immortale illud Italiae lumen, cum tenuisset, praeclarissimis etiam inventis exornavit; adscivit enim Geometriam Philosophiae

atque admovere machinas videri solet. Hinc minime mirum, si eo usque progressum vidimus, quo omnes simul omnium conatus nunquam antea pertinuerunt. Quamvis enim ille potius partem aliquam Naturae attigerit, non universam perlustrarit; tamen ab illo mirifice, ac singulariter auctam naturae cognitionem, et nostra, et quaecumque consequetur aetas, sentiet, atque fatebitur. Quanta enim subito lux, verique species enituit, cum eam corporum omnium conjunctionem esse

omnes intuerentur, sibique ad imitandum proponerent, is optimi Poetae laudem est adeptus, qui propius ab illo abfuisset. Nam si quispiam peculiares aliquas Poematis partes expolisse accuratius, ac ulterius protulisse videri potest, quis tamen aut illum in praecipuis carminis laudibus superavit, aut hanc ipsam expoliendi, ac exornandi Poematis gloriam siquis est assequutus, non ab illo repetat, atque accersat? Quid hoc similius esse potest, atque ad exprimenda Newtoni in

inventa ab uno eodemque Newtono perfecta, atque absoluta dicam, nequaquam aliorum gloriae detractum velim. Quamquam enim plerique etiam, qui illum subsequuti sunt, eas Philosophiae partes praeclare excoluerint, ornarit, auxerint; tamen quidnam est tam eximie ab iis adjectum, cujus non ipse antea quodammodo semina jecerit, aut vestigia apertissime commonstrarit? Is enim in Philosophia architectus, molitor, effector dicendus est, qui, quae summa, ac praecipua erant,

vel summam Mentem, nempe Deum, vel mentes creatas esse, ait; nobis primo vestigandam esse naturam nostrae mentis, et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non esse, nisi unam ex ejus proprietatibus. A versu 158 non esse innatas in animis nostris ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad

alias item eorundem proprietates, quas essentiales dicimus, sed harum perpaucas a nobis cognosci, quae hic enumerantur. Ad vers. 548. Quamvis corporis naturam cognoscere non possimus, investigationem tamen earum proprietatum nobis non ommitendum. Tum a vers. 607. de tempore, et spatio agit: utrumque dividit in absolutum et relativum: primo spatium absolutum

cognosci non possunt, ab effectibus et phaenomenis naturae ejus leges esse inquirendas: tum quonam pacto ex phaenomenis illae cognoscantur, et qua ratione inductio adhibenda, quantoque haec hujusmodi rebus usui sit: praecipue tamen tres in naturae investigatione regulas prae oculis habendas: primam esse; eas qualitates corporum universales esse, quas omnibus convenire experimur: secundam; causas rerum non plures ponendas

rerum non plures ponendas esse, quam quae Naturae phaenomenis explicandis sufficiant: tertiam; effectuum ejusdem generis easdem causas esse. His rite servatis, quamvis certi in statuendis causis esse non possimus, ab errandi tamen periculo plurimum nos abesse. Haec omnia ad versum 1260 exponit. Tum ad proprietates corporum delabitur, easque inductione probat, nempe, impenetrabilia, extensa esse, ad figuras omnes, motusque recipiendos idonea, atque

genesim explicat, quae describitur motu puncti in circumferentia circuli revoluti super rectam lineam. Tum paulum ad ea, quae ad Cycloidis historiam pertinent, delabitur, et ad aliquas ejus proprietates ad vers. 313. Hae tamen inter alias praecipuae ejus proprietates sunt, scilicet grave corpus per eam cadens, quantumvis arcus inaequales sint, eodem semper descendit tempore, quod ipsum tempus hic determinatur: et per eam fit corporis descensus

longitudines locorum, in quarum varias rationes digreditur, ad vers. 893; sed successus non respondit propter agitationem penduli in navi, et propter mutationes longitudinis penduli, ob caloris, et frigoris vices, cui rei tamen non simplex adhiberi remedium potuit. Deinde ad gravitatem redit, et quaerit, an ipsa in omnibus corporibus aequalis sit, a vers. 934; eam revera esse in omnibus materiae particulis aequalem probat ex eo, quod corpora

quaerit, an ipsa in omnibus corporibus aequalis sit, a vers. 934; eam revera esse in omnibus materiae particulis aequalem probat ex eo, quod corpora omnia in medio non resistente aeque velociter descendant, ad vers. 1089. Haec tamen aequalitas in aere ob ejus resistentiam turbatur, ubi de fluidorum disserit resistentia, quae pendet a superficie corporis, ab ejus celeritate, a fluidi densitate, et tenacitate: sed difficile est tot causarum effectus

porro quid sit centrum gravitatis, et aequilibrii leges exponit, ac ad simplicium machinarum genera delabitur, vectem nempe, et stateram, cuneum, cochleam, axem in peritrochio, trochlras, et rotas dentatas. Turbari tamen eas aequilibrii leges a funium resistentia, et ab attritu docet a versu 1500 ad versum 1582. Jam persequitur praecipuas centri gravitatis proprietates, quomodo inveniri possit hujusmodi centrum pluribus corporibus

consideravit. Demum a vers. 2064 digreditur usque ad finem ad varias humanarum mentium inaequalitates, atque inclinationes, quae ortum ducunt a diversis lorum, morum, exemplorum, judiciorum, affectuum conditionibus, iis tamen, ait, Sapientem non moveri, sed naturae vi dumtaxat duci, ac recta rationi obtemperare. LIBRI QUARTI. De caelestium corporum gravitate

demum lex quadrata temporum periodicorum facit esse, ut mediarum distantiarum cubos. Hae leges, ut in Planetis primariis circa Solem, ita et in secundariis, seu Satellitibus circa primarios suos servantur; iis tamen Luna aliquantulum repugnare videtur ob varias ejusdem inaequalitates. Haec ad vers. 635. Maris deinde aestus cum Sole et Luna conjunctus, aberrationes Jovis, et Saturni, eorumque Satellitum, cum illi propius inter se

Cometarum multas affert observationes; unde evincit ad vers. 1266, confirmatque generalem illam in Solem gravitatem revera existere. Eam veteres Pythagoricos agnovisse ex illa caelesti eorum harmonia quidam suspicantur, quae tamen conjectura solido argumento non innititur. A vers. 1350 gravitatem hanc esse mutuam inter omnes materiae particulas docet, proinde et mutuam esse inter Solem, et primarios Planetas, et secundarios, eamque generatim ad

non sint in puncta constricta? Porro praecipua quaedam inferuntur a vers. 1518, scilicet si punctum materiae situm intra crustam sphaericam sit, ibi punctum idem nulla moveri vi, quod etiam in orbe elliptico contingit; moveri tamen, si materia ejus crusta aeque dens non sit: id punctum extra positum attrahi in sphaerae centrum; unde fieri, si duo globi se mutuo trahant, idem ipsis accidere, quod duobus se mutuo trahentibus punctis. Duorum punctorum

figura connexa est, multoque expeditius invenitur, quam datis Ellipsoidis axibus gravitas tota, sive ipsius ad haec sua incrementa ratio. Tunc quaedam a Newtono inventa theoremata innuit ad hoc argumentum spectantia, quem tamen non demonstrasse ait figuram sphaeroidis Ellipticae indui debere a fluido homogeneo circa proprium axem gyrante, cujus particulae se in ratione reciproca duplicata trahunt, idque primum a Mac. Laurino ostensum

ipsius partium inaequalis textus, et fors varia ejusdem interior usque ad medium constitutio. Concludit idcirco a vers. 1995 non constare nobis veram Terrae figuram, si a solo aequilibrio repetatur; ad verae tamen proximam conjectura nos duci. Quaerit deinde vim generaliter in corpus figura quavis praeditum, exponitque ad vers. 2089 rationem in totius Terrae densitatem mediam inquirendi. Demum ex intimo terrestrium partium textu

cum primariorum, tum secundariorum orbitas humani ingenii his saltem, quae nunc habemus, praesidiis muniti vires exsuperat. Ipsum quoque trium corporum se mutuo trahentium systema inextricabile videtur, quod mitescit tamen, si unum corpus sit longe maximum, reliqua vero duo minora, et ad ingentem locata distantiam, cujusmodi esse Solem, Terram, ac Lunam, cum inter se comparantur, scimus. Hinc a vers. 1920 ad motuum Luna theoriam delabitur,

sunt, et qui a ventis et fluminibus, atque ab ipsius Terrae exhalationibus excitantur. Quae omnia fuse ad vers. 1002 persequitur. Inde et in terrestri atmosphaera aestum quendam haberi docet similem marino aestui, a quo tamen ventos exoriri posse, quod quidam suspicati sunt, negat; neque a causa aestus gignente ullam ait in barometris, quam percipiamus, mutationem effici. Eos porro aestus, qui in Jove, ac Saturno, illo quatuor, hoc quinque

numerisque subjecta singula singillatim solvimus, atque expedimus; eam quapropter commendans transit ad aliam quandam generaliorem celebrandam vim gravitati analogam, cujus ipsa gravitas sit quidam veluti ramus, non ejusdem tamen generis, neque moli corporeae necessario affixam, sed quae in animantes etiam agat quibusdam adhuc ignotis legibus, qua in re per variae discurrens exempla usque ad libri finem immoratur.

Planetae reflectunt Solis radios, ita etiam Tellus eosdem remittit, unde quoddam in Luna lumen, quod secundarium vocant, explicatur. Qua occasione ad inaequalitatem luminis in lunari facie, ejusque partibus proceditur, quae tamen in caeterorum Planetarum superficie conspici non potest. A vers. 517. Ad pulcherrimum illum Caeli spectaculum se convertit, ac Iridis naturam, quae a reflectione et refractione radiorum oritur, accurate evolvit, omniaque

deducit, ultra quos limites adhuc corporum particulae descendunt ad eam tenuitatem, quae nullos lucis radios reflectere possit, nostris propterea sint sensibus impervia, neque adiri a nobis nisi sola cogitatione valeant. Et tamen multo adhuc inferius principia corporum existunt, suntque veluti fundamenta tantorum naturae operum, quae in tam mira subtilitate aeque mirum artificium praeseferunt. Hic nonnulla enumerantur, ac cum eximiis hominum

adjunxerit orbi,
33  Quo nihil in terris usquam divinius extat
34  Legibus, imperio, doctrina, exundat in omnes
35   Pectore quae sacro populos, lumenque profundit:
36  Ipse tamen saepe ad Musas deducit ab altis
37  Consiliis animum, monumentaque docta revolvit,
38  Rerum etiam arcanas gaudens invisere causas;
39  Ut post naturae mundique exempla revertat

123  Inde potestates etiam, viresque quot extent,
124  Quaque suos solers ratione feratur ad actus,
125   Qua moveat corpus, quo foedere juncta ligetur?
126  Non res ulla quidem praesentior, et tamen ulla
127  Nota minus non est: oculo licet omnia late
128  Lustremus, caelum, terras, pelagusque profundum,
129   Tot mutata locis, variis et corpora

mente genuntur
266  Effigies rerum, veluti quae dulcia, dura,
267  Et varie fucata, sonora, et odora vocamus,
268   Atque alia e genere hoc, quorum sunt nomina mille,
269  Non tamen ut possint pene infinita notari
270  Vocibus, et verbis totidem discrimina quaeque.
271  Propterea, simili queis nos ratione ciemur,
272  Sunt eadem fortita vocabula; cogimus illa

usus,
282  Innumerabilibus ne mens oppressa labascat
283   Tot rerum signis, quot sunt res undique privae,
284  Et sit opus nova quaeque novis dare nomina rebus.
285  Communes tamen hinc naturas credere pronum est,
286  In numero veluti rerum sint, unde creatae
287  Naturam res quaeque suam decerpere possint;
288   Protinus errorum seges unde uberrima manat.

orbem,
349  Impulit, ut spatii solem in regione locaret
350  Hac ipsa, non qua fulget Cynosura, vel ardens
351  Sirius, aut in corde furit qua flamma Leonis,
352  Perstarent tamen hoc tunc ordine ut omnia eodem?
353   Cur neque, ab exortu rerum numerentur ut anni
354  Tum plures, voluit, vel contra? quidve coegit,
355  Ut faceret non pulchra magis, melioraque multo,

Aenean excita Sibylla
365  Taenariae duxit per opaca silentia noctis?
366  Scilicet illam ipsam vestigarunt rationem,
367  Qui causas rerum vestigavere latentes.
368   Infinita tamen causarum summa profecto est
369  Haud minus idcirco, quas ignoramus, et ullo
370  Conatu, aut ullis opibus pertingere non est:
371  Ipsa latet quoniam rerum Natura tenebris

munera dicas
513   Conjuncta: haec etenim junguntur semper, et haerent
514  Corporibus; proin et sejungi, seque gregari
515  Materiae sine discidio non posse putantur.
516  Pauca tamen nobis ea demum cognita constant
517  E numero ingenti: plura, at non cuncta daretur
518   Nosse eadem porro, si vis pollentior esset
519  Nostra animi; norunt et queis sublimior, atque

543   Currimus, et tutis legimus conchylia ripis;
544  Ne nimium avectos pelago nox occupet horrens
545  Nimborum, et magnum mare fluctibus obruat atris.
546  Non est propterea tamen, ut natura sagaci
547  Vestigari oculo non debeat, ingenioque;
548   Quamquam etenim illius secretos visere lucos,
549  Abductamque domum, fontes et adire repostos
550  Non

praedas,
597  Quaeque juvent animum, spoliis ditescere captis
598   Paulatim, et fines impune accedere ad ipsos;
599  Non inferre gradus intro, regnoque potiri
600  Audendam tamen: est nulli expugnabile regnum:
601  Illudunt variae species, simulacraque rerum
602  Pro rebus captantur inania, fictaque monstra,
603   Fictae arces, vani referuntur deinde triumphi,

680  Illusitque virûm hic doctis quoque mentibus error
681   Saepe, etiam qui nil tribuebant sensibus ipsis,
682  Ferre et notitias veri rebantur ab ortu;
683  Non minus ad sensus referebant se tamen ipsos,
684  Ad suspecta sibi et loca fraudum plena relapsi.
685  Usque adeo rarum est nostris non sensibus uti
686   Rerum in judiciis, mentemque haud inde moveri.

esse tuemur,
697  Aëra nimirum, terras, atque aequora ponti,
698  Et nemora, et montes, et flumina multa, lacusque,
699  Urbes, et late populis florentia regna.
700  Si quando tamen haec specierum abrumpitur ipsa
701   Mentibus in nostris series, ut nulla priorem
702  Excipiat demum; quod fit plerumque, sopore
703  Cum lassata jacent alto, resolutaque membra,

846   Nam non apparent, qua sunt ratione, valemus.
847  Pluribus exemplis manifestum reddere possim
848  Hoc tibi, quae constant quoque non incognita vulgo;
849  Certius at reliquis unum tamen accipe, quodque
850  Clarius ipsam rem, quam conor vincere, firmet.
851   E longo patulum vas pendeat, effice, fune,
852  Contortus validis qui viribus usque rigescat,

semper ibidem.
865  Tum ratione sitùs aeris latera omnia eâdem
866   Respectant circum, motu omni proinde videri
867  Expertes possint, ea si referantur ad aera:
868  Et tamen e medio fugientes undique lymphae
869  In cumulum assurgent latera ad retinentia circum;
870  Quandoquidem in gyrum correpta recedere longe
871   Corpora nituntur, quod post tibi pluribus edam.

motus.
879  Unicus hic certe est in moto corpore quovis,
880  At diversa sitùs ratio extat corpora semper
881   Ad varia, et varii proin uno in corpore motus
882  apparent, tamen effoeti et sine viribus ullis.
883  Quare quae varia possunt ratione referri,
884  Non ipsae, quarum praemonstrant nomina, res sunt,
885  At quaedam, sensu quae percipiuntur, earum

minus augminis insit.
948  Ergo viae spatio puncti cujusque peracto
949  Metimur motum; quoniam sed pendet ab ipsa
950   Temporis id spatium mensura, et mobilitate,
951  Si tamen haec eadem constet sibi. Tum quia confit
952  Pluribus e punctis corpus; jam motus in ipso
953  Corpore tantus erit, quantus de motibus exit
954  (Sed sibi qui constent aequales scilicet) ejus,

severis:
976  Nam si non vernae rident per amoena vireta
977  Hìc florum species, si non et flumina currunt
978  Lactea, nec tenerae ludunt per prata puellae;
979  Ast aliquis tamen et rebus decor esse severis
980   Creditur, et proprii manet ingens gloria cultus;
981  Primùm vera tibi si pandimus, atque ea deinde
982  Ordine quaeque suo manifesta in luce locamus.

1016  Ante timor, porro fuerant ludibria vulgi,
1017  Ausus et ex illo est latratus edere nullos)
1018  Tentavere novos in rerum indagine cursus.
1019  Scilicet in rebus servantes multa, tamen quae
1020   Tantae haud sufficerent noscendae denique moli,
1021  Multaque propterea rerum temere arripientes,
1022  Mente sua magnum subito procudere mundum
1023  Ardebant,

1087  Etsi non primas, neque summas; at quibus ipsa
1088  Naturae facies aliqua de parte patescat,
1089  Atque ars sese aliquà nobis tenus abdita prodat.
1090   Praecipue cautis tamen his in rebus oportet
1091  Nobis esse, aliquid ne forsitan accidat, illi
1092  Quod plerumque solet diversa in gente moranti,
1093  Praecipitem cum fert bene nondum ad cognita mentem.

ab alto
1171  Hic lapis ad colles septem, et Tyberina fluenta,
1172  Quàm Thamesin propter, vel Nili, et ad ostia Gangis,
1173  Aut regna Oceani pelago divisa sonanti?
1174  Non tamen haec ita certa putes, ita tuta profecto
1175   Esse, ut non possint veluti per lubrica labi
1176  Interdum gressus, constructaque sidere moles.
1177  Nam veluti turpi pro furti crimine cum quos

oriri
1192  Corporis, aut parti nimirum corpus ab una
1193  Quae trahat, opposita vel idem quae parte repellat.
1194  Ergo licet multis sat causa sit unica rebus
1195   Saepe, tamen quoniam nos inde excludere clara
1196  Propterea ratione alias non possumus omnes,
1197  Per quas multa geri quoque eorum posse tuemur,
1198  Non clara ratione illa unica certa videtur.

videtur.
1199  Non ita nam quidquam naturae in rebus apertum
1200   Constat, ut in claro contra se lumine pandunt
1201  Mensurae, et numeri, verum sine nube ubi fulget:
1202  Non tamen idcirco est, quaerendi his fidere normis
1203  Ut nequeant animi; praesertim accesserit acri
1204  Si tum non facilis falli experientia menti.
1205   Tum siquidem, quantùm patitur res ipsa, doceri,

1207  Sic fidunt duce nocturna, spumantia nautae
1208  Marmora dum scindunt, Cynosura; quae licet ipso
1209  Non infixa polo mundi stet, et orbibus orbes
1210   Implicet assiduos; minimo tamen et quia gyro
1211  Se volvit, parvaque polo, notaque recedit
1212  Et quia mensura, et caelo quia denique nullum
1213  Certius hac fulget nautis errantibus astrum;

findi
1359  Scire sit in partes, atque omnia posse retexi.
1360   Et licet hae facili semper ratione revelli
1361  Non possint, sic interdum stipata cohaeret
1362  Materies; tamen haud, manibus quod prendere possis,
1363  Quidquam erit, ut nulla valeat vi, aut arte resolvi,
1364  Imminuique, suis divulsis partibus a se.
1365   Quatenus, at quis erit, quantoque labore secari

1399  Sisti ad semina nos pedetentim progredientes.
1400   Semina quae si sint, inquam, et res limite constant,
1401  Magno opus est menti, transmittat ut omnia, saltu,
1402  Et subito (sine fraude tamen transcurrere tantum
1403  Num liceat?) rerum ad primos se sistere fontes
1404  Possit: more Ducum, vires, et idonea bello
1405   Qui terere in parvis renuentes tempora rebus,

1588  Agnosces, inquam, si tunc agere undique easdem
1589  Concipias vires simul a regionibus isdem,
1590   Hinc fore, pestet uti nihilo minus illud ibidem,
1591  Et quanquam impulsum, tamen omni a parte quiescat;
1592  Quandoquidem simul impellentes, sive trahentes
1593  Inter se hinc illinc librantur mutuà vires,
1594  Oppositis certant et motibus, officiuntque,

1697  Subjiciant sensu, et spatia ipsa, et tempora monstrent,
1698  Atque ea cum sonitu careant, solisque patescant
1699  Signa oculis, vocali efferre in carmine nobis
1700   Difficile est; tentare tamen dum conor, et ante
1701  Invia dum Musis, teneroque asperrima gressu
1702  Dum peragro loca, solerti, nimiumque sagaci
1703  Mecum ades o animo, partemque fer ipse laboris,

1814   Neu, dum cantu aveo trahere, et mulcere, labore
1815  Immodico lassem mea post vestigia euntes,
1816  Aversosque via videam decedere coepta.
1817  Haud minus insistam tamen, et quae posse videntur
1818  Musarum ingenuo tractari carmine, dicam;
1819   Multaque praeteream, quorum minor usus, opusque est,
1820  Quaeque nec includi numeris nimis aspera possunt,

1854   Alteram eodem illo, quo extrema arcùsque, viaeque
1855  Tangentis distant; idem, quapropter oportet,
1856  Extet uti nisus fugientis, visque petentis,
1857  Oppositus tamen adversis se frontibus inter.
1858  Propterea multi has fieri implacabile bellum
1859   Concipiunt inter vires, pugnasque moveri
1860  Ancipites, vel ab hac potiores parte, vel illâ:

quibus ipsa molesto
2112  Exsolvi queat, et turbatam acquirere pacem.
2113  Tum varias in res votis flagrantibus instat,
2114   Et desiderio semper configitur acri.
2115  Mens tamen ardescens quo plus desiderat, expers
2116  Hoc mage tranquillâ est, longeque remota quiete,
2117  Et cruciante magis torquetur, et uritur aestu.
2118  Proin desiderio plerosque, recedere primo

2128  In nobis, dum, quae cupimus bona, suppeditentur.
2129   Propterea vitae feliciter instituendae
2130  Cum videant multi, quam virtus utilis extet,
2131  Et quam grande suis decus afferat; haud tamen illam
2132  Sectari, ut par est, porro mirabere raros;
2133  Divitiarum etenim, vel fortior ambitionis
2134   Tunc illos saepe ex transverso corripit aestus

proferat extra
2163  In nobis desiderium, huc quod raptet, et illuc,
2164   Et velut incurvo mores sine lege meatu
2165  Inflectat nostros, nec rem convertat in unam:
2166  Unde tamen premimur magis, atque valentior unde
2167  Impulsus venit, in rem plus contendimus illam.
2168  Proinde aliis major raptat nos saepe cupido,
2169   Exoritur nostris quaecumque a moribus, alte

labores
87  Ingeniorum, et humo doctrinas obruat omnes?
88  Sic solas praefert tellus Memphitica clades
89  Saxorum in cumulis; variis nunc sculpta figuris
90   Marmora, trunca tamen, visuntur, mutaque nobis;
91  Signa repertorum tuimur, periere reperta.
92  Ex aliquo at quoniam jam tempore novimus artem
93  Obstetricem operum, servatricemque laborum

lanugine tectis,
167  In guttas inflexa argenti aut pondera vivi,
168  Quarum sic tenues quaedam vis mutua jungit
169  Particulas, ut sint externa fronte rotundae;
170   Ea tamen ex omni cum circum parte prematur
171  Gutta, oritur nullus jam guttae in corpore motus.
172  Nam vel inaequales in partes concipe guttam
173  Divisam; pars ut concedat, non erit unquam,

175   Parte illâ in motus; quia vi minor officit aequa.
176  Transfer id ad terram pariter, quam dicere guttam
177  Possumus ingentem, pelagi convexa liquenti
178  Quae circum tergo, tamen hinc immota, tumescit.
179  Et premimus dum tam vastam nos corpore matrem
180   Quisque gravi, contra premimur tamen inde vicissim,
181  Magnaque sunt quanquam geminae discrimina molis,

177  Possumus ingentem, pelagi convexa liquenti
178  Quae circum tergo, tamen hinc immota, tumescit.
179  Et premimus dum tam vastam nos corpore matrem
180   Quisque gravi, contra premimur tamen inde vicissim,
181  Magnaque sunt quanquam geminae discrimina molis,
182  Moles neutra locum tum victae molis habebit,
183  Cedentemque sequetur agens, motamque propellens;

203  Terra illinc; terram sed dispertius in omnem
204  Motus hic haud ulla poterit ratione videri,
205   Nec tenui sensus impellere mobilitate;
206  Accidet ad nostros sensus tamen alter, agetur
207  Quo lapis exiguo prae vasta corpore terra.
208  Sed nil hanc melius, nil certius uberiusque,
209  Nil itidem utilius faciet clarescere legem,
210  

icta,
216  Et compressa suam nequeant mutare figuram;
217  Mollia sed contra queiscumque a viribus acta
218  Mutant: et quamvis, ne mutent, ante resistant;
219  Cum fuerit mutata tamen, servare recentem
220   Pergunt, pro veteri et conatus edere nullos.
221  Quae fuerint nec dura tibi, nec mollia demum,
222  Illa ubi perdiderint primam compulsa figuram,

272  Nec quibus a pulsis itidem vis maxima, nullave
273  Exeritur, versae reparent ut damna figurae.
274  Nempe aliquis semper quovis in corpore nisus
275   Elicitur, genus hoc, exilis qui tamen extat
276  Usque adeo certis in rebus, languidulusque,
277  Vix queat ut nostros vigilantes tangere sensus:
278  Ut non compressae mollissima vellera lanae
279  Sunt,

280   Flocci, atque exiguo flammae tepefacta calore
281  Cera, et humus conversa ligonibus, et grave plumbum,
282  Atque alia, in rebus quae credit mollia vulgus.
283  Unoquoque tamen videas in corpore, pressum
284  Vel sit idem validis impulsibus, exiguisve,
285   Certam servari rationem semper utrosque
286  Inter conatus, quibus ipsum obsistere, frontem

293   Prorsum ea dura putat, vocitatque hoc nomine vulgus
294  Corpora, uti duras silices, ut robora, et ossa,
295   Atque adamantina saxa metallorumque rigores:
296  Ipsa tamen quae sunt oculo deprensa sagaci
297  Flecti et reflecti quosvis quoque posse per ictus.
298  Nempe pilam vitream, vel eburnam forte colore
299  Si tingas aliquo, tum vitri, eborisve rotundi

389  Ne novus exoriens impar sit motus utrinque.
390   His tibi subjunctis jam rebus, suppositisque,
391  Nunc duo fac properent in eandem corpora partem,
392  Cursu, quod sequitur, tamen ut citiore feratur.
393  Quandoquidem partes utriusque invertitur aeque
394  Motus in oppositas, quantus de corpore motus
395   Demitur uno, alii tantum adjecisse necesse est;

504  Quae placeant animo novitatis imagine quadam,
505   Et ratione trahant, cum primùm est cognita, mira.
506  Hoc genus est, si corpus in aequum corpus agatur
507  Directa regione viae, tamen exsiliendi
508  Ut vi sit, major qua nulla est, praeditum utrumque;
509  Post ictum vicibus versis celerare videbis,
510   Nimirum, ut primum modo mobilitate feratur

512  Ast hoc nunc contra, qua tum properaverat illud;
513  Atque ita, mutatis personae ut vestibus, ibunt,
514  Inter si similes, velut ante, habitumque, modumque,
515   A se quaeque tamen diversa habituque, modoque.
516  Proin si forte plagas in easdem corpus utrumque
517  Ante ferebatur, cursu tamen impare; cursu
518  Impare post etiam commutatoque ferentur:

514  Inter si similes, velut ante, habitumque, modumque,
515   A se quaeque tamen diversa habituque, modoque.
516  Proin si forte plagas in easdem corpus utrumque
517  Ante ferebatur, cursu tamen impare; cursu
518  Impare post etiam commutatoque ferentur:
519  Uno sin aliud fuerat properante quietum,
520   Mutuo ab impulsu subito sistetur ibi illud,
521  Quodque

lapsu,
525   Dissilient aequo pariter fugientia lapsu:
526  Impar sin medium carpentibus intervallum
527  Impetus est, et erit redeuntibus impetus impar,
528  Alterum ut alterius tamen impete progrediatur.
529  Praeterea parte ex una sociale geratur
530   Si bellum, si nempe aequalia plurima longo
531  ordine, uti denso stipatam milite turmam,
532  Corpora

verbis
615   Non valeam; sed ter conata, ter haereat infans
616  Lingua, licet varias assueta inflectere voces,
617  Difficilesque diu res suavi efferre loquela.
618  Tute tamen per te rationem ut denique inire
619  Hanc possis, tantosque tuam distendere mentem
620   Per numeros, sine te hoc facili deducier illuc
621  Exemplo: decies hominum centena tenentem

627  Et rerum Dominos, qua non erat invia tellus,
628  Romanos; hominum siquidem tot millia regnum
629  Hoc aleret, quot vasta, suum quacumque per orbem
630   Incolitur, vix nunc tellus ferat. Haud tamen istic
631  Sistendum, sed adhuc opus est, ea fingere mille
632  Regna, et tam late tot per florentia regna,
633  Quotquot erunt, hominum cunctorum condere censum;
634  Vix

gaudent,
673  Accidit, ut propter non aequè obstantia spondae
674  Septa, pilae de parte nec omni vim saliendi
675   Aequalem, summamque, manu licet usque perita
676  Impellant, tamen ambiguo fallantur in ictu,
677  Et proin speratae doleant sibi praemia palmae
678  Elabi, quae tum comitum ferat aemula virtus.
679  Et dubitamus adhuc, cum sit deprendere, legem

684  Hanc ipsam per quaeque extendere corpora legem,
685   Corporeamque sub hac naturam includere cunctam?
686  At quaedam pugnare videntur, et ordine legis
687  Non stabili, fixoque teneri: quae tamen ipsa
688  Si bene percipias, et ab omni parte revolvas,
689  Haud obstare quidem, at contra prodesse videbis,
690   Et firmo magis hinc stabiliri pondere legem,
691  Haud

695   Puppim exarmatam, spoliisque ingentibus auctam,
696  Captam ex hoste fero praedam in certamine longo;
697  Nam tardetur equus quamvis a pondere magno,
698  Puppis item a puppi; sed equus tamen, ipsaque vincit
699  Prima ratis, quoniam sequitur pondusque, ratisque
700   Altera: quare ubi sunt illae aequo momine vires,
701  Quae sese inter agunt, et aguntur? nonne videtur

721  Partem aliam; veluti cum corpus molle quieto
722  Occurrit, secumque rapit, licet utraque eandem
723  Contendant simul in partem, et communis utrique
724  Sit motus, non inde minus tamen urgeat aequa
725   Oppositas vis in partes utrumque, necesse est.
726  Quare, quam statui, lex firmaque certaque perstat.
727  Nunc age, quod superest, postremum denique dicam

728  Corporis officium, nobis quod pluribus extat
729  Exemplis, quam cuncta, prius quae nota, repertum;
730   Quandoquidem a terris, caeloque petuntur ab ipso:
731  Acre quod ingenium tamen, assiduasque reposcit
732  Quaerentis curas animi, qui noverit ante
733  Plurima, mensuras, rationes, pondera, motus,
734  Naturae varias solers et adiverit artes.
735   Non

per auras
784  Deberet, motudisjectis partibus ejus.
785   Haec igitur gravitas, quae terrae corpora jungit,
786  Subjecta humanis fuerit cum sensibus omni
787  Tempore, non tamen ante suas patefecerat orbi,
788  Queis generat motus, atque urget pondera, leges,
789  Tyrrheni quam magna Viri effulsere reperta.
790   Sustulit hic ausis praestantibus ardua sese

auctum:
794  Scilicet ipse viam post se constravit ituris
795   Longius, et certo deduxit tramite veri,
796  Qui procul in summo sistantur culmine demum;
797  At decorum primos tamen ipse insedit honores.
798  Ergo discussis mens primum erroribus illa
799  Inclyta, rebus in his hominum qui corda premebant,
800   Lustravit vigilans, quo deorsum corpora pacto

missis:
813  Quin alia aggressus quoque multa est, unde venirent
814  Amplae, et praeclarae mortalibus utilitates,
815   Ubertim vitam quae ornarent, instruerentque.
816  Quae tamen hìc ad rem facientia noscere nostram
817  Par sit, cuncta suo mecum dicenda recense
818  Ordine. Principio gravitatem cernimus ipsam
819  Continuo urgentem conatu corpora deorsum,

834  Par nova mobilitas, novus impetus adveniet par
835   Momento; simul et labenti in corpore semper
836  Incrementorum numerus servabitur horum
837  Propter inertem vim, si nil tamen obstet, et illo
838  Detrahat ex auctu, restando, atque officiendo.
839  Propterea cum non obstans per inane feretur
840   Corpus, tempus erit quanto productius, ex quo

transcurret utraque
893  Tergeminum a causa; sed tantùm mobilitatem
894  Acquiret geminam, per quattuorintervalla
895   Pergere post alio qua sola tempore posset;
896  Sola tamen non est, quoniam novus advenit ictus
897  Continuò gravitatis, eo ut delabier uno
898  Per spatium possit simplex; quo protinus illis
899  Quattuor adjuncto confiant quinque, necesse est;

1035   Et sequitur sua fata, suas utrinque valentes
1036  Jungit opes divisa, alienoque excita pugnat
1037  Pro decore, hinc atque hinc nullos latura triumphos.
1038  Quid tamen in vero numerus, regioque faventum
1039  Ulla facit? praeclara juvent quid nomina gentis?
1040   At quoniam in partes magno fuit undique motu
1041  Discessum, et validis certatum viribus; esse

semper
1062  Tempora tum quoniam fluerent in quolibet illo
1063  Ascensu; tantum spatia ipsa increscere, crescit
1064  Quantum mobilitas, non plus, opus esse videres.
1065   His tamen haud alii, quos concitat aemulus ardor,
1066  Demittunt acres animos, victique recedunt;
1067  Saevius insurgunt contra, majoraque cogunt
1068  Subsidia audaces, opibusque recentibus armant,

1221  In numero? Qui nos, genus hoc, per plurima duxit,
1222  Quae canimus, quique hac naturam parte reclusit,
1223  Num vivas vidit, num nomine compellavit
1224  Vires, discurrens tamen undique, et omnia vincens?
1225   Deinde tot ingeniis cum tanto tempore earum
1226  Quaeratur mensura, neque ortis litibus ulla
1227  Finis adhuc; nonne ambiguis stant omnia verbis,

ductu
1342  Conum infinitum, latus ut contingere nunquam
1343  Tunc aliud possis, neque formam reddere fini,
1344  At superet semper, quo possis ducere eandem,
1345   Nec tamen ex alia protenso parte per oras
1346  Hoc ductu immensas, alium, qui tollitur alte,
1347  Delibare queas adverso vertice conum;
1348  Exsurget species multum diversa priore

1551  Illis propterea peraguntur legibus îsdem
1552  Hic quoque cuncta, quibus vacuo grave corpus agebat
1553  Aere se, recto sursum deorsumve volatu.
1554  Hoc discrimen erit tamen unum: tempore eodem
1555   Quod minor exoritur loca per declivia tanto
1556  Mobilitas, obliqua minor vis est ea quanto
1557  Totius illaesae gravitatis viribus ipsis,

1562  Orta ut mobilitas minor, et decursa minora
1563  Sint spatia, alta ubi sunt minus, haec clivosa viarum.
1564  Omnia verum aeque si summo vertice surgant,
1565   Aeque longa tamen non distendantur, oportet,
1566  Per mage longa, minus spatii, minus atque fugaï,
1567  Corpora cum facimus devolvier, aspiciamus:
1568  Atque illic nos haec metimur tractibus altis,

1583  Corpora. Quapropter de culmine corrpus eodem
1584  Si cadat, aut recta, aut quaecumque per aequora labens
1585   Prona, pari semper terram venit impete ad imam;
1586  Non par tempus erit lapsùs tamen, et mage longum
1587  Per spatium qui fit, casus diuturnior ille est:
1588  Nam cum vis tanto minor est, quanto amplius ipsum
1589  Est spatium cursùs, eadem tunc ultima constat

1649  Haec nova tum species cupidissima pectora veri
1650   Illexit: curas agitat, volvitque recentes
1651  Ille; novam auspiciis donec felicibus artem
1652  Intulit, excoleret quam plus tamen, exque poliret
1653  Posteritas, vitae et magnos aptaret ad usus.
1654  Hinc tua vis animi Batavis effulsit ab oris
1655   Nobis, inclyte Vir, qui tmepora certius, ac sol,

1671  Chordae arcum possint, chordarum nomine dicunt)
1672  Aequa, per has properat queis corpus, tempora constant;
1673  Ne tu forte putes etiam per quoslibet arcus,
1674  Parva tamen qui sint pars circum totius orbis,
1675   Aequis temporibus volventia corpora ferri,
1676  Scilicet ut multi, quanquam haud ingloria rebus
1677  Nomina in his, ista ducti ratione putarunt:

1716  Illinc concipiunt procursus podera longe
1717  Majores; licet a medio tum deinde deorsum
1718  Usque minora fugae sint incrementa, per arcus
1719  Corpore, per chordas quam, delabente; tamen sic
1720   Ille prior vincit decursus, ut, altera motùs
1721  Pars haec cum fiat breviori tempore, jam vim
1722  Propter conceptam, nequeant discrimina proinde

et
1782  Vitamus laqueos errorum, ac frangimus omnes.
1783  Quippe aliter par est constringi compede vinctos,
1784  Sed quae sentiri nequeat, captivaque turba
1785   Cum simus, tamen ut victores plaudimus, et nos,
1786  Occiso Pythone velut, jactamus ovante.
1787  Scilicet illa animo comprendunt, vis quibus acris
1788  Ingenii est, fictumque luto meliore falit cor.

2005   Alterum ut illorum constans conatibus aequis
2006  Omnibus usque locis gravitas propellat, at alterum
2007  Haud constans, verùm quae decrescentibus aequè
2008  Decrescat spatiis; tamen haec in origine motùs
2009  Ut duplici fuerit, quam prima, valentior ictu;
2010   Supremi metam cursùs contingere utrumque
2011  Mobilitate pari mediam debere repertum est,

motùs
2009  Ut duplici fuerit, quam prima, valentior ictu;
2010   Supremi metam cursùs contingere utrumque
2011  Mobilitate pari mediam debere repertum est,
2012  Non par esse tamen tempus: quod nempe prioris
2013  Labitur in cursu, toties superare videbis
2014  Alterius tempus, quoties via recta per orbem
2015   Quae transit medium, partesque hunc scindit in aequas,

carmine claudi,
2077  Non si Pierio primos in colle dedissem
2078  Vagitus, et Mnemosyne me Mater ad amnem
2079  Pegaseum Musis germanum fuderit ipsis.
2080   Attingam paulùm tamen, atque in limine sistens
2081  Secretos aditus monstrabo, adeundaque paucis
2082  Qua sint haec delubra via, et quae prima, docebo.
2083  Protinus (omnis eo ratio est subnixa elemento)

2108  Est opus ex istis constare fluentia cunctis)
2109  Ex hac parte, inquam, quantum ars processerit ista,
2110   Immane est, quantum et late distensa patescat.
2111  Haud minus at nunquam valeat tamen exhauriri,
2112  Cum nova suppeditet semper, potioraque multo,
2113  Auctior, inque dies adjuncto robore major,
2114  Nec queat aetatis summum proin tangere culmen,
2115  

2121  Nam sine fraude queas geminas res esse putare
2122  Aequales, quarum discrimen sit minus ipsis
2123  Usque adeo rebus, deorsum ut descendere pergat
2124  Infinitè. Animum tamen hìc adverte sagacem,
2125   Contingat ne fors, ut cum discrimine parvo
2126  Quantumvis, aliquid conjungi non ita parvum
2127  Possit, eo spreto simul ut spernatur et illud,

Atque arbusta alia, et frutices, herbaeque virentes,
2176  Quid multis sunt visa, nisi arbos parvula longe;
2177  Aut herbae, aut fruticis conductae, conque volutae
2178  In sese effigies tenuissima, nec tamen ulla
2179  Parte carens? Unde ipsa animantum saecla creantur,
2180   Esse quid ova putent, nisi eorum exilia structa,
2181  Et tenuissima jam membrorum elementa, sed aequo

2179  Parte carens? Unde ipsa animantum saecla creantur,
2180   Esse quid ova putent, nisi eorum exilia structa,
2181  Et tenuissima jam membrorum elementa, sed aequo
2182  Quae tamen ordine sint, similique, ut magna, figura?
2183  Deinde ubi non rerum summas a partibus ipsis
2184  Colligimus? Populi quis opes prius aestimet, ejus
2185   Quam varios seorsum per census, atque

totum, qui condidit, Orbem.
41  Propterea sanctos exemplo, et jure superno
42  Institui Reges, terrestria numina, Divum
43  Esse genus, vix non aris, et thure colendos.
44  Num tamen idcirco est hoc regni nomine in uno
45   Vis eadem in variis ditionibus? Est, ubi tantùm
46  Arbitrio Rex cuncta suo movet, et super ipsas
47  Supremum leges caput extulit, omnia vertens

omnia temnunt,
63  Hostemque, lethumque; hinc vires suppeditantur,
64  Hinc furor, et vitae mens prodiga, projiciuntque
65   Sic illaudatas animas, virtute carentes.
66  Si tamen unde venit timor ille, haud usque minaci
67  Praeque potenti etiam sit majestate Tyrannus
68  Obsitus, insultat contra, interdumque furores
69  Vertit in Auctorem, et solio deturbat ab alto

91  Si possent Reges speciem hanc adjungere honoris,
92  Queis libeat, rebus, proprioque ita flectere mentes
93  Arbitrio, quam tuta foret, quam magna potestas!
94  Obstant saepe tamen mores, exemplaque nota
95   Majorum, et tenerae quoque patrum tradita quaedam
96  Judicia aetati, penitusque infixa medullis,
97  Unde queant variis haerere in

Camilli,
137  Fabricii, Curiique aderunt, et sponte revertens
138  Regulus ad Poenos, Fabii, rigidique Catones,
139  Claraque Scipiadum devicto nomina ab Orbe.
140   Haud tamen hoc hominum possunt mortalia corda
141  Culmine stare diu: virtutis imagine fallit
142  Saepe furor, mentesque rapit pro tempore flecti
143  Indociles, geminasque facit discordia partes;

te ferre viarum
223  Non alio formas pacto, genera omnia lustrans,
224  Nimirum totidem, quot jam constare necesse
225   Est numeros, omni proin semper fine carentes.
226  Sunt tamen et numeros, evectae quae super, omnes
227  Transcendant; quoniam sunt infinita profecto
228  Puncta, quibus recto possint a tramite findi.
229  Qui prima, ut docui, consistunt sede meatus,

242  Obruitur siquidem, propius si tangere tentet.
243  Sed qui transcendunt numerorum denique fines,
244  Illis esse magis multo natura putatur
245   Abdita, difficilisque: tamen sunt inter eosdem,
246  Qui, quia naturam respectant cominus orbis,
247  Directaeque viae, mitescunt denique nobis
248  Tractati, facilesque etiam, clarique videntur,

406  Tum par est; alio descensus ordine sese
407  Inter erunt, alio quoque tempora, dissimilique
408  Natura, queis tunc erit usus, opusque, meatus.
409  Haec via difficilis tamen est, obductaque multis
410   Sentibus, illaeso vix ut pede transeat illuc
411  Ipsa novis pollens numeris ars; multiplicesque
412  Non magnae res interdum confundere possunt

qua venit mobilitate,
439  In clivum, sursumque citis conscendere perget
440   Gressibus, adversos donec gravitatis ob ictus
441  Omnis paulatim sursum fuga decutiatur,
442  Non tamen ante, locum quam denique scandat ad illum,
443  Qui sit, ut alter erat, lapsus quo coeperat, altus;
444  Deinde viam retro legit, acceleratque ruendo,
445   Ut prius, et partem jam pernix transvolat

521  Effugit, a solis fili non tractibus orta est
522  Distensi, solis ampli neque tractibus arcùs;
523  A solis verum spatiis sublimibus illis,
524  A quibus incepit descensus, quae tamen ipsa
525   A filis pendent longis, et ab arcubus amplis:
526  Mobilitas quoniam est eadem, velut ante probavi,
527  Ac si se rectà corpus demitteret illinc.
528  Proin

quae carmine longo
536  Omnia te docui, et vera ratione probavi:
537  Scilicet unam ad rem non uno tramite tantùm
538  Pervenisse queas: aditus patet undique rerum,
539  Si tamen insistas rectâ regione; neque extat,
540   Quod nequeas et ab ha, et ab illa parte tueri,
541  Et quod perceptum non longe plurima prodat.
542  Quod superest, rigida si jam duo corpora eadem

est,
636  Quae suspensa moves de longo corpora filo.
637  Nec mihi festivos, facilesque his praecipe cantus
638  Scilicet in rebus, quarum praeclara, severae est
639  Plena tamen laudis, multique ars plena laboris.
640   Ut patrio aequoreas cum solvit littore longe
641  Pinus itura vias, peregrina aut merce laborans
642  Ingreditur notos cum

orbis
722  Partem, postremamve volutus; ut utraque tantùm
723  Sublimi se tangat origine, deinde per oras
724  Obversis abeat diversas mutuà dorsis.
725   Inter utramque tamen medium cum pondere filum
726  Communi a puncto pendens intersere, prima
727  Distendi medias quod possit origine ad oras
728  Ortae ex orbe viae, seu quod queat ipsius orbis,

749  Propterea caeli in servandis ignibus ipsis
750   Inde fuit saepe orta errorum plurima causa,
751  Quos qui vitarent, nova porro incommoda adibant;
752  Nunc bene cauta tamen, cum molibus addita virga est,
753  In tres praesertim quae se lentissima vibret
754  Ducta pedes, ortos revoluto ex orbe per arcus.
755   Haec nova labentis cum temporis edita primùm

necesse est.
758  Dum fert ille dies, lapsu non labitur aequo
759  Per caelum, paribus nec anhelos urget habenis
760   Alipedes, et proinde dies non efficit aequos:
761  Exiguum tamen est discrimen, prendere vulgus
762  Quod nequeat sensu, aut ulla ratione videre.
763  Nam cum quemque diem divisum cernat in horas
764  Esse quater fenas, nec parvula prorsus earum

in horas
764  Esse quater fenas, nec parvula prorsus earum
765   Percipiat momenta, quibus distare necesse est,
766  Divisi quia sunt aequaliter, autumat aequos.
767  Quid vulgus tamen id discrimen tenue moretur,
768  Utpote nil faciens ducendae ad commoda vitae,
769  Queis capitur tantùm, quae tantùm quaerit, et optat?
770   At nimium vigilens terrae, caelique morantur

831  Terram, nempe prius vicinis, deinde remotis
832  Sole ferente diem populis; proin temporis istud
833  Discrimen geminas inter cognoscere siqua
834  Arte queas terrae regiones, queis tamen aeque
835   Tollatur polus, una propinquior exorienti
836  Quanto sit Soli, distantior altera, nosces.
837  At qui non aeque consurgere cardinis oras
838  Aspiciunt loca

in horas
913  Aëre converso, ventis, pluviisque coortis.
914  Tardior idcirco procursus, et ocyor exit,
915   Nec, quod opus, peragentur eodem in tempore semper.
916  Hoc tamen est nobis vitandi certa reperta
917  Jam ratio; siquidem, argenti cum pondere vivi
918  Si tubulum inductum se virgae in fine moventis
919  Suspendas, erit, ut, cum fiet longior aestu

unum.
965   propterea a numero punctorum pondera pendent;
966  Non gravitas. Haec si foret una, eademque per omnem
967  Materiam, et partes agitaret viribus îsdem
968  Aequales, tamen esset, ubi plus corporis extat,
969  Majus pondus adhuc, et plus intendere nervos
970   Cogeret, idque ab humo tollentem, seu retinentem
971  Plus quoque lassaret, versantemque aëre dextram.

videre,
977  Num, quantum numerus punctorum, materiesque
978  Crescit, crescat item pondus: foret aequa per aequas
979  Tum gravitas partes divisaque, disque tributa.
980   Quo tamen id demum possis perquirere pacto,
981  Atque videre? Sua in primordia solvere corpus,
982  Ejus et extremas quasvis dignoscere partes,
983  Innumerasque queas numerare, et cernere seorsum,

1038  Balantum pecudum vivebant more ferino.
1039  Se pedibus cum quaeque suis ferat, atque videre
1040   Quaeque suis oculis cum possit pascua laeta,
1041  Et liquidos fontes; tamen illuc, una prior quo
1042  Vadit, eunt omnes, et prona mente sequuntur
1043  Propterea tantùm, quod eam praecedere cernant,
1044  Innixaeque aliis aliae denso agmine tendunt.

1043  Propterea tantùm, quod eam praecedere cernant,
1044  Innixaeque aliis aliae denso agmine tendunt.
1045   Jamque age, magna cadant non aequaque pondera deorsum,
1046  Haud nimium tamen a sublimi culmine missa,
1047  Aspicies imam prope eodem tempore terram
1048  Percutere: at contra, si sit nimis editus, unde
1049  Sunt demissa, locus, nimium neque pondera magna;

1049  Sunt demissa, locus, nimium neque pondera magna;
1050   Non ita percipies aequo descendere lapsu:
1051  Advenient citius majora, minoraque paulo
1052  Serius; interdum contra tamen, illa patenti
1053  Sint si fronte nimis, gremio intus sive cavato.
1054  Nempe quis ignoret, nec sensibus usurpârit
1055   Saepe suis, citius plumbum descendere pluma,

aëre circum,
1064  Obsistit cunctis qui motibus; ipse moveri
1065   Debet enim, dum decedit tranantibus ipsum
1066  Se rebus, gravibusque sua gravitate repugnat.
1067  Non aeque tamen hic aër rem quamque moratur,
1068  Verùm pro facie cujusque et mole; neque istae
1069  Tam crescunt, quam materies in corpore crescit.
1070   Propterea nostri turbantur ab aëre lapsus,

1124  Adde, quod implexum mage redditur id quoque multo
1125   Propterea, quod stipantur prae corpore partes,
1126  Conque premuntur, ubi velut aër exsiliente
1127  Pollent vi; ast aliae a tergo tamen exsilienti
1128  Vi quoque pollentes ipsa hac propellere possunt
1129  Vi properans corpus; retrorsumque ilicet illae
1130   Conversae celeri minuant obstantia gyro.

1259  Intra se, multo rarum magis atque calentem.
1260   Quare, cum corpus super undas fluctuat, illud
1261  Esse minus debet grave sustentante liquore.
1262  Partim a natura tamen id pendere tenaci
1263  Undarum quoque possit, et ipsa proinde figura
1264  Corporis: argenti sic labrum extare videmus,
1265   Atque super lymphas nitidum fluitare liquentes:

rotarum
1497  Proderit, ut possint augeri mobilitates,
1498  Aut minui; quacumque voles ratione per illas
1499  Ponderibus demes, momentaque viribus addes.
1500   Turbari tamen has aliquid tu percipe vires,
1501  His probe servari nec rebus posse, ubi funes
1502  Flexibus obsistunt, et corpora pressa vicissim
1503  Desuper haud facili possunt procurrere pacto.

si sit partes, quarum altera rectà
1551  Insistat clivo, vi dirigat altera eodem,
1552  Scilicet ut partis pars triplex illa sit hujus.
1553  Non tamen haec lex sit tibi firma, immotaque; namque
1554  Diversa asperitas restantem vim quoque possit
1555   Diversam facere; et si partes aequore multùm
1556  Emineant, pariter major descendere flexus

priores
1571  Se sternunt super, et stratis hos pluribus augent.
1572  At funes etiam jam diximus esse morantes
1573  Vim, qua convertit pendentes machina moles:
1574  Propterea tamen esset opus, si noscere certas
1575   inde moras cupias, perquirere, quaeque ibi fila
1576  Quotque, quibusque modis intorta, et viribus extent.
1577  Haec certa verùm ratione quis aestimet? usus

1688  Praeterea quotvis si puncta, aut corpora cumque
1689  Inter sese et agant, et agantur mutuà, vires
1690   Quantumvis variae fuerint, legesque movendi
1691  (Semper ut existant motus tamen aequalesque,
1692  Oppositique) nihil mutandum his motibus esse
1693  Cognosces illud punctum gravitatis, eadem
1694  Ast, ut nuper erat, prorsus ratione manere.
1695  

1714  Mutari junctis spatiorum summa valebit.
1715   Denique vel curvo quocumque, vel impare motu
1716  Scilicet illa tibi, quae diximus ante, ferantur
1717  Puncta, aut corpora, uti tamen ille sit ortus inerti
1718  Sola a vi, solis itidem cum viribus illis
1719  Internis, quibus inter agunt se corpora, junctâ;
1720   Id punctum commune suum tum sive quietis,

1769  Sic peragrata fuit, quam magna est, vastaque, tellus,
1770   Oppositoque viae mirantes tramite, non quo
1771  Decessere viri, ad patrios rediere penates.
1772  Luna magis tamen hanc, cum deficit, indicat esse
1773  Terraï formam; quoniam, qua carpitur, umbram
1774  Flectentem curvos se cernimus orbis in arcus
1775   Omni a parte; an eam tellus non projicit umbram?

1818  Perque dies?), nihil est occultius, atque tenebris
1819  Quod mage se condat, quam nosmet, nostraque nobis.
1820   Sensus confusa nimium ratione per ipsos
1821  Omnia percipimus; tactus tamen omnibus ipse est
1822  Ambiguus magis, ut nequeas discrimina rerum
1823  Parvula metiri, et conatus noscere veros,
1824  Quos tunc exserimus, cum pondera forte tenemus.

ocyor iret.
1852  Hac novitate animum perculsus, protinus ipsam
1853  Esse ibi conjecit gravitatem forte minorem,
1854  Urgerique minori ideo vi corpora deorsum.
1855   Quod tamen ut posset deprendere certius, idem
1856  Huc animum adjecit, quam longum, ut quaereret, esset
1857  Filum ibi, tempore uti fieret procursus in illo,
1858  Quod partis decies sextae foret unius horae

aere notârat:
1873  Constabant decima digiti discrimina parte.
1874  Ille haec vulgavit fundens ignota per orbem
1875   Protinus, et primo commisit pectora bello;
1876  Unde tamen porro coïturae in foedera gentes
1877  Pacatis animis, verumque tuentibus essent.
1878  Nam subito pars magna Virûm, meliorque putârunt,
1879  Esse minus validam mediae telluris in oris,

1905   Atque suam quondam in terris qua condidit urbem
1906  Uranie procul a populo, strepituque reductam.
1907  Omnia servabant tractu protendier aequo.
1908  Non prior illa tamen ratio labefacta ruebat
1909  Propterea, quoniam non tantis, quae loca filum
1910   Aeque monstrabant aequo pro tempore longum,
1911  Distabant spatiis, tellus qua lata patescit,

1980   Namque alter, super axe suo dum volvier amplam
1981  Perciperet terram, vidit quoque, consita tota
1982  Corpora quae terra circum sunt, omnia nisus
1983  Orbis de medio fugiendi, non tamen aequos,
1984  Edere; nempe locis agitur queis maximus orbis,
1985   Majores aliis conatus esse calenti
1986  Scilicet in terra; breviores ducier orbes
1987  In geminos

undisque minorem
2100   Danubium, septemque vident fulgere Triones
2101  Altius, in claro veri radiare nitore
2102  Plurima conspiciunt, manifesta imbutaque luce,
2103  Quae tamen ad Thamesim longe natalibus auris
2104  Vescentes obscura sibi, nec vera videri,
2105   Prorsus et ambigua posita in ratione fatentur;
2106  Posse nec omniparente sua contendere cum vi

vera videri,
2105   Prorsus et ambigua posita in ratione fatentur;
2106  Posse nec omniparente sua contendere cum vi
2107  Illa, nec indigenis inventis aequiparari;
2108  Quae tamen ipsa aliis quoque rejiciuntur in oris,
2109  Nempe ubi vorticibus locus est, ternisque elementis.
2110  Nimirum quae res eadem sit saepe probari,

2191  Plus ubi quaesitum est de moribus, ipsaque virtus
2192  Cui laudata magis, Grajae telluris alumnis
2193  Quam fuerit, studioque diu affectata severo?
2194  Haud minus hos rigidos tamen, hirsutosque magistros
2195   Fama refert teneram aetatem corrumpere suetos:
2196  Nam pulchra facie pueros, et corpore pulchro
2197  Turpiter, ipsa quod est Venus execrata, peribant:

2203  Ut sic ingenium, culturaeque artibus aptum:
2204  Blanditiis facile esse animos fregisse feroces.
2205   Crimen adulterium est, et dedecus; est ubi neutrum
2206  Credatur tamen; hospitibus praebere domumque,
2207  Consortemque thori gaudent. Sunt gaudia tantùm
2208  Qui Veneris norûnt incestae, vulgivagaeve.
2209  Carcere ut Acrisii claudunt, multoque tuentur

non talia perfert,
2217  Exercet durum imperium, insanire putatur.
2218  Quid Natura magis vita commendat, et atrà
2219  Quid nos morte docet crudelius esse? Tuendam
2220   Haud tamen ad vitam Naturae haec pondera, vimque
2221  Pectora senserunt aliquo obfirmata recepto
2222  Contra judicio, atque diu sub mente voluto:
2223  Ipsi etiam sensere minus, gens tota, Britanni,

2243  Ut si proinde forent versuri rerum elementa,
2244  Et subitò arbitrio missuri fulmina nostro.
2245   Saepe etiam sumptis pugnabant cominus armis:
2246  Sed rectum, verumque tamen cum viribus esse
2247  Conjunctum, sectamque sequi, quae pollet, et arte est
2248  Consuefacta magis dira, plerumque videbant.
2249  Exinde inter nos etiamnum barbarus iste

qua parte colatur
46   Orbis hic? Orbis enim cives sumus unius omnes,
47  Quotquot ubique sumus, qui vita, qui ratione,
48  Et memori mentis motu, ingenioque potimur.
49  Non tamen hanc patriam communem flectere nostro
50  Possumus arbitrio cives, legesque movere;
51   Invictae quoniam leges sunt. Arbiter, olim
52  Qui sanxit, modo sancit item, sanctasque tuetur:

illo tempore lapsum
241   Deducens lunam; hunc inita ratione videbis
242  Ter quinos aequare pedes; quot nempe deorsum
243  Corpora per nostras regiones concita currunt,
244  Sed tamen aequali non tempore, simplicis horae
245  Nimirum decies non sexta parte, sed hujus
246   Partis item decies quoque sexta parte minuto,
247  Ut supera certo nixus tentamine vici.

290  Subjicere hanc oculis rationem sic quoque possis;
291   Lampade per noctem succensa longius adsta
292  Te retrahens, aegre dum verba inscripta papyro
293  Possis perlegere, at possis tamen; adde priori
294  Lampada tum triplicem, ut bis duplo lumine tectum
295  Floreat; invenies expertus non nisi duplo
296   Inde recedere te spatio debere, papyro
297  Demum ut

trajicit astrum
370  Conspicuum, numeris supponere, mensurisque,
371   Prosequimurque diu fugiens, et prendimus alte
372  Abductum, et spatiis longe deducimus amplis.
373   Ne tamen haec obducta prius latuisse tenebris
374  Mireris; motus, liceat quoque scire, vagantum
375  Stellarum, atque orbes ignotos ante fuisse,
376   Quanquam conspicuae servantius usque paterent.

404  Donec et e Veterum monumentis protulit oras
405  Hanc rursum in superas, caeli et rationibus artem
406   Aëre Sarmatico quanquam nutritus, et illa
407  Fruge Vir indigena, mediis tamen esset Athenis
408  Qui decori, circa immotum sex corpora magna
409  Convertens illo, quo diximus, ordine Solem.
410  At Cimber, tibi qui semotam condidit Urbem
411   Uranie

quinque jubebat
413  Phoebi ambire ignes, et tanto cum comitatu
414  Phoebum ipsum Auctorem lucis, rerumque parentem,
415  Impete praecipiti Terram lustrare manentem.
416   Hae tamen illustres animae, sacrandaque caelo
417  Nomina, non aequos cursus, orbesque movendos
418  Viderunt caelo; neque parte hac quaerere, clauda
419  Astrane sint, subiit. Quis caeli in sedibus almis

hac quaerere, clauda
419  Astrane sint, subiit. Quis caeli in sedibus almis
420  Conjicere id primus pavido tum pectore posset?
421   Protinus excepit tamen hanc audentior aetas;
422  Nam, tum qui latuit, dubitando est proditus error.
423  Sin etiam insidias hostiles Induperator,
424  Cum timuit, detexit, et evitavit; at idem

secto de cono dicere primas.
444   Quanquam igitur muita effati nos ante viaï
445  Illius de natura, cum terna per auras
446   Eductos conos in segmina divideremus;
447  Hic tamen est aliquid, singillatim addere quod nos,
448  Quippe opus est, debemus, uti pernoscere possis,
449  Quod doceo; quare mentem huc paulum ipse reflecte.
450   Trames hic in sese quoddam gerit utile

489  Parte ex opposita claras reddatur in oras.
490  Illae igitur quoque tres formae haec discrimina habebunt:
491   Ut, genus hoc, duo puncta gerat, quae tertia forma est,
492  Partibus oppositis tamen, unum ut nempe receptet
493  Intra se, teneatque sinu, sit id alterum at extra,
494  Nimirum oppositi conclusum limite rami.
495  At coni species proscissi, aut forma secunda

via, longaque ducitur alte,
537  Proin et ab aequali multum diversa meatu.
538  Ast aliis minus est, genus hoc, discrimen in astris,
539  Sed varium tamen, ut varie duo puncta focorum
540  Inter se sita sunt; vaga pergunt astra per orbes
541   Proin varios, magis haec aequis contermina gyris,
542  Illa minus, quaedam ut ferri videantur in aequos.

nitentes,
559  Et non externa, et peregrina voce sonantes.
560  Virgineas pedibus soleas aptare necesse est,
561   Quantumvis nimium per dura, per aspera ituris;
562  Assuevi tamen, et sum plurima doctus ab usu.
563   Quaeque suis haec temporibus distantia confert
564  Queis duo se totum vaga vertunt astra per orbem,
565   Si numeros sumam itidem, interiecta notando

videantur in aequis
607  Orbibus, exempto prorsus discrimine motùs.
608  Lunaï pariter via se convolvit in ovi
609  Effigiem, Tellusque focum media occupat unum.
610   Mille tamen vicibus subjecta est proxima Phoebe,
611  Instabiles motus ut nulla lege referent
612  In speciem. Fuit ante labor proin irritus omnis
613  Indocile hoc numeris vincire, et subjicere astrum:

conferre velis, et noscere, num minuantur,
770   Qua dixi, ratione; hoc natura ipsa meatus,
771  Quo properatur, erit, sinat ut deprendere curvi.
772  Haec tamen haud facilis ratio, nec pervia cuique,
773  Sed cui volvendis ingentibus incita curis
774  Vis animi est, usu et jamdudum exercita longo
775   Rerum in mensuris, quas nostro in carmine non est

776  Dicere, tractatas non vocibus utpote nostris,
777  Plus ubi cognosci, quam dici denique possit.
778  Difficili proin abstentis procul ipse labore
779  Longe iter ostendam tamen, et, quam repperit, artem,
780   Naturae Interpres, quo non solertior ullus.
781  Primò infinite distensum tenuiter arcum
782  Siste tibi ante oculos, illus nempe meatùs,

senecta.
899   Inde etiam facili ratio tum prodita pacto
900   Vera Cometarum; nam legibus ire Cometas
901  Inventum est illis etiam, viresque trahentis,
902  Plusve, minusve, tamen certas sentiscere Solis.
903  Sed dum te motus illorum, orbesque, viasque
904  Edoceo, patere interea, quae credita nempe
905   His super anteacto jam tempore, multa doceri,

1083  Non fieret circum gyrus, Solemque videre,
1084  Ni semel, haud posset propius; cum protinus inde
1085   Aufugeret, semperque magis discederet alta
1086  Per loca, mobilitate adeo tamen usque minuta,
1087  Ut torperet iners aeterno tempore demum,
1088  Nec posset vitae extinctum renovare calorem,
1089  Adventuque novo ad Solem dispellere frigus
1090  

1122  Momentum ut positis rationibus adjiceretur,
1123  Atque ibi phoebeae gravitatis certa vigerent
1124  Jura etiam, atque uno retinerent omnia nexu.
1125   Difficilis tamen, et prorsum insuperabilis omnes
1126  Terrebat labor hic, quoniam non puncta locorum
1127  Ultima cognita sunt, sed, quo directa, videntur
1128  Tantùm, et qua Mundi perstant de parte locata.

usu,
1260   Atque eadem semper testantibus; et licet inde
1261  Obscura interdum reddantur, et indupedita,
1262  Quod bene res nequeas vigilanti prendere sensu,
1263  Insincera tamen nunquam, corruptaque constant
1264  Responsa, ut valeant te ad fraudem cogere flecti,
1265   Mendacique velut fulgore abducere captum.
1266   Propterea jam non, an forte antiqua Virorum

punctum,
1534  Ejus nec possunt motum turbare receptum
1535   Fors alia a causa, nec demere, et addere quidquam,
1536  Quin ratione una pergatur, qua fuit ortus.
1537  Obstabunt tamen his, si non haec crusta sit aeque
1538  Circum densa; at eam si vestiat altera crustam
1539  Extra, aut interus diversa, atque altera porro
1540   Cortice dissimili, mage quae condensam, minusve,

1558  Proin huc extrorum punctum contendat, oportet.
1559  Fiet idem, solidus si sit globus, et varianti
1560   Natura, ut libeat, repletus materiai,
1561  Tractibus e medio tamen ut densetur in aequis
1562  Aeque, nec spatio varietur, ni variatio.
1563   Rebus ab his facili possis cognoscere nisu,
1564  Si duo sese orbes, solida vel mole vicissim

1672  Quando Amphioniae coeperunt surgere Thebae.
1673  Inter faxa quidem, glebasque, herbasque virentes
1674  Mutua vis haec est, et ligna, et dura metalla;
1675   Telus tota tamen, longe, longeque trahendo
1676  Plus valet, absorbetque leves has undique vires
1677  Ingens, atque illos conatus praepedit omnes,
1678  Ut Sol, cum radios caelo jaculatur ab alto,

inde;
1684  Tum, super imponas si saxea qualiacumque
1685   Bina, vel alterius cujusvis materiaï
1686  Pondera, contendent ad sese rapta vicissim
1687  Illa quidem, lente tamen, ut vix tempore longo
1688  Perciperes motum; cum multo debeat esse
1689  Mobilitas minor haec, si sit cum mobilitate,
1690   Qua grave descendit corpus, collata, minus quo

1950   Postquam ipse immensam fuerit largitus opum vim.
1951  Hoc donum, Laurine, tuum est; stupuere docentem
1952  Multa Caledoniis Mortales Te quoque in oris:
1953  Inter multa tamen longe hoc praestantius unum est.
1954  Illam nempe doces formam a tellure fuisse,
1955   Gyros agglomerat dum circa se, subeundam,
1956  Si liquida, et molem foret aeque densa per omnem,

rerum,
1961  Inque polos illas gravitati accedere vires.
1962   Nonne videtur ab his tibi rebus vera profecto
1963  Prodita Telluris facies, dispulsaque circum
1964  Caligo? tamen est et adhuc, quod non sinat omnem
1965   Pellere curam animo prorsum, errandique timores,
1966  Hic tibi etenim fluida est, ut finximus exire soluto.
1967  Non Tellus etenim fluida est, ut finximus,

particularum
1996  Naturam nos scire, situsque, sit inficiandum;
1997  Non erit, ut possimus et ejus nos gravitatem,
1998  Et formam externam clara ratione videre.
1999  Non tamen idcirco veri videatur id esse
2000   Non simile, intertextam aequis aut partibus illam
2001  Scilicet, aut aeque saltem in regione remota
2002  Puncto de medio sese densare prope aeque,

2020   Jam non inflexo, velut ante, a corpore punctum,
2021  Nec cui jam constet medium qui transeat, axis,
2022  Quamquam difficile est, rebus contendere possis
2023  Id tamen in multis, multo et pertingere lucro;
2024  Inde queas etenim, Terrae, comprendere, tota
2025  Quam moles sit densa, inter summum minimumque
2026  Si medium teneas, et quanto pondere constet.

2084  Est operae porro pretium cognoscere nobis,
2085   Quandoquidem quid sit nostris magis utile rebus,
2086  Quid placeat mage, quam Matrem cognoscere Alumnis?
2087  Ast aliud tamen ad tempus, carmenque remitti
2088  Id sine; nunc fessum scopulis adnare necesse est.
2089   Interea dum vela lego: littisque saluto
2090   Vicinum, quamvis altricis plurima noscant,

2314   Cunctis rebus ab his qui tentat vincere semper
2315   Imminui pelagus, magis et descendere ad ima
2316  (Non pugnem), vero fors nititur argumento:
2317  Ante opus inspexisse tamen, causa omnia possint
2318  Ne peragi haec alia; ne portus obstruat aetas
2319  Fors aliquos saxa advolvens, ne flumina longe
2320   Protendat terram, et sfecundent littora limo,

gressus,
2429  Si ruat, haud subito valeat compescere casum,
2430   Quin ruat ulterius; tum praeceps terque, quaterque
2431  Volvitur, et multa contunditur usque ruina.
2432  Dum tamen has grandes nugas, et docta videmus,
2433  Miramurque hominum deliria, cautior ipsa
2434  Nostra sit, ut proprios mens, dum cavet, ex alienis
2435   Casibus evitet casus, turpesque ruinas,

in aeque ad unum
525   Perpetuum spatium de primo limite summam
526  Protensum ad metam, mediaeque sub orbe diei
527  Uno eodemque situm, mensuraque certa patebit.
528   Ne tamen addubites, dabitur, rectene peractus,
529  Explorare, labor; proin sic age, limite utroque
530   De spatii pariter servetur Luna, Jovisve
531  De comitatu astrum, quodcumque est, cum subit umbram,

culmine fulget.
555   Motus et hic certe duplex est, proditus alter
556  Jamdudum, quo quaeque videntur sidera ferri
557  Axe super (quo se convertit et annua Tellus)
558  Lenta tamen nimium: biscentum saecula gyrum
559  Conficiunt unum, deciesque his addita sena.
560   Proditus alter at est nuper, qui consit ab ipsa
561  Terrae motu, et diuturna lucis ab alto

674  Exantlata? Quibus sese immisere periclis?
675   Jam Laponum regna, ut vocitant, glacialia longe
676  Prima cohors adiit, quamvis et serior oris
677  Exisset patriis, gelida tamen ocyor istuc
678  Se retulit victrix, mensuramque extulit Ursa,
679  Vix tum iterum caelo sol ducere coeperat annum.
680   Non tot monstra tamen Minyis domitanda fuere,

oris
677  Exisset patriis, gelida tamen ocyor istuc
678  Se retulit victrix, mensuramque extulit Ursa,
679  Vix tum iterum caelo sol ducere coeperat annum.
680   Non tot monstra tamen Minyis domitanda fuere,
681  Dum narent prima Aeetaea ad regna carina,
682  Fulvo surriperent ut clarum vellus ab auro,
683  Conspersum quamvis mare concurrentibus esset

744  Matrem inter Gallos; namque illos stulta premebat
745   Relligio, exanimosque Deos, et inania signa
746  Thure coli, votisque jubens, et sanguine fuso.
747   Haud dimota minus tamen haec obstantia circum
748  Omnia sunt; quid enim obstiterit, queis gloria vires
749  Addit, et exagitat velut acri pectora thyrso?
750   Unius mensura gradus tunc prodita demum

repertum est
877  Arctari terram, medioque tumere sub orbe;
878   Nec quovis tum de tentamine non tumor iste
879  Perceptus, prorsus dubitandi ut copia deesset.
880  Secura tamen hic num constes undique mente?
881  Ambiguam vel adhuc quod reddat, sollicitamque,
882  Scilicet est aliquid: graduum non ordine eodem
883   Inter se crescunt collatae, vel minuuntur

Domina Romanus ab Urbe,
913   Ut solet, aeternis flectebat legibus Orbem
914  Doctrina Pater effulgens, et Numinis instar,
915  Ad mores Populos, ad munera dia vocabat;
916  Tu tamen induxi, vel ab his decus, inclyte Silvi,
917  Vellet ut ipse suo curis adjungere regno,
918   Induxti, quas ornat, et evehit, artibus aequum
919  Ingenuis. Ergo auspiciis illius in ingens

figuram
1015  Propterea turbari adeo non posse, polorum
1016  Ne regione ea sit paulum compressa, tumensque
1017   In medio, curva hic mage scilicet, et minus illic.
1018  Non tamen idcirco prorsus verissima fronis
1019  Quaesitae species unquam limesque patebit
1020  Quacumque in regione suus, cum quilibet ille
1021  Inflecti varie diversis possit in oris.

1051  Cum strueret, potuisset; at, ut Faber, aut super undas
1052   Labentes, aut forte vias cum fornice pontem
1053  Erigit inflexo, speret retinere tenaci
1054  Calce licet pondus lapidum, tamen ipse figuram
1055  Inducit, qualem consistere posse fine ullo
1056  Ante putet vinclo, proprioque ut pondere tantum
1057   Sciliet in sese niti putat; Arbiter, inquam,

1072   Nimirum videas extrinsecus aera posse
1073  Non alia fundi fictum, comptumque figura,
1074  Exornat quam qua Tellus sese ipsa revolvens,
1075  Vel si alis, propior quae sit tamen; utpote terram,
1076  Et mare cum late cingat complexibus arctis,
1077   Et parvo assurgat cumulo liquidissimus aer,
1078  Quippe gravis, formamque

1079   Namque, assiduisque licet conatibus instet
1080  Nesciat, assidusque licet conatibus instet
1081  Sese evolvere, et in spatium distendere majus,
1082   Constringi tamen usque sua sub mole, premique?
1083  Usque adeo premitur deorsum, arctaturque, prope imam
1084  Ut qua planitiem ponti demissior aer
1085  Contingit, tanto sit pondere, pondus ut aequet

magnis discrimen habebis:
1115  Tum quoque rarescent quatuor jam partibus aurae,
1116  Jamque novem, bisque jam rursus, ut ante,
1117   In spatiis, non ut tamen ante a fronte petitis,
1118  Sed Terrae a medio, et crescentibus ordine longe
1119  Inter sese alio, nimirum terna struantur
1120  Post bina ut spatia, et succedant sena repente;

1186  Si gravitas sursum non sit mutata: profecto
1187   Sed mutatur, uti docui, numerisque notantur
1188  Diversis paulo spatia ipsa, minusque repente
1189  Progredieris, at immensum tamen; utpote si tu
1190  Millia sublimi post octingenta volatu
1191  Tum quoque dena quater scandas, tam rarus ibi aer
1192   Fundetur, vix ut decies sub sena reduci
1193  Signa

1600  Non interrupto quam aere continuetur;
1601  Nam retinet fornix, quantum retineret id ipsum
1602   Aeris aggesti podnus super accumulatum.
1603  Non nostri perstant fines tamen aeris idem
1604  Ad Solem mutante situs tellure, modo ipsa
1605  Nam Soli propior, modo contra abductior extat,
1606  Et nunc densatis magis illius innatat auris,
1607  

sonitus ad caetera defer
1665  Munera te, cunctosque aurarum conjice motus
1666  Vocales; rapiunt memet majora, viamque
1667   Dfficilem ostendunt: intenta percipe mente
1668  Tu tamen, et durum tecum partire laborem
1669  Me sine, verba cadant ne si irrita, protinus artem
1670  Causeris nostram, nec idonea carmina damnes,
1671  Cum tu non eadem, qua polles, mente sagaci

1767  Quippe carent famulis Dominos prodentibus: horum
1768  Deprensae tantum sunt moles, utpote pendent
1769  Quae spatio a servantum, et visae molis ab auctu.
1770  Haud tamen idcirco est, nequeas ut credere, Terrae
1771   Cum nimium ad Solem sit, saturnique, Jovisque
1772  Parvula materies, Veneris, Martisque quoque esse
1773  Fors magis exiguam, multo illis quippe

1779  Quo commune loco medium gravitatis inesse
1780  Debeat, et quantum de corpore quoque recedat.
1781  Ergo age, finge animo, quod fors vix accidat unquam,
1782  Cuncta tamen finge astra simul, quaecumque vagantur,
1783  Deflexisse latus phoebeae ad lampadis unum;
1784  Solis tum medio gravitatis ab ipso
1785  Distabit paulum puncto, nam major ibidem

proinde
1986   Prospiciens longe positam, quae tertia, molem,
1987  Credet eam volvi, sese orbis stare focorum
1988  Non aequi alterutro, media regione vel aequi;
1989  Revera tamen interea tum maxima moles
1990  Conteret exiguos circa commune meatus
1991   Ternorum punctum, similes tamen omnia visis.
1992  Reveraque itidem via, quam percurrit utrumque

1988  Non aequi alterutro, media regione vel aequi;
1989  Revera tamen interea tum maxima moles
1990  Conteret exiguos circa commune meatus
1991   Ternorum punctum, similes tamen omnia visis.
1992  Reveraque itidem via, quam percurrit utrumque
1993  E geminis, circum undanti sinuabitur arcu
1994  Citra, ultraque orbem, quo corpora juncta mearent,

meatus;
2159  Quod prior alterius porro pars turbat utrumque:
2160  Ipsa quidem tardat motum a regione silentis
2161   Lunai, donec quarto haec se proferat arcu.
2162  Est tamen extremum minima haec ad limitem utrumque,
2163  Maximaque in medio, veluti stet culmine summo;
2164  Deinde loco a medio simili auget pars ea motum
2165  Lege, prius qua carpebat, dum lumine pleno

cum Lunifer orbis
2211   Debeat a prima non aequus origine gigni,
2212  Sed species fieri coni de segmine princeps,
2213  Continuo ejusdem ut mutetur tempore forma,
2214  Sic tamen, ut si sint rerum paria omnia circum,
2215  Luna silens, vel plena micans minus esse remota
2216   Debeat, in medio secta quam fronte renidens.
2217   Nunc orbis locus a terra sublimior unus

2406   Nostra, nec, unde ortus ducunt, auctusque, videmus
2407  Illa, neque e medio conamur vellere corde.
2408  Scilicet infontes videamur ut esse, bonique,
2409  Non tamen, ut simus, contendimus: O mala mentis
2410  Libertas! Quidam ignotus nos perculit ardor,
2411   Protinus aetherio percussos credimus oestro,
2412  Nosque Deum monitu velut insanire putamus:

ipsa
21  In membris, animoque, ut possit utrinque capessi
22  Intermissa opera, et labor opportunus adiri:
23  Propterea facit et luci succedere noctem,
24  Aestatique hyemem. Tamen ipsi cura laboris
25   Est prior, humc proprium nobis Mortalibus esse,
26  Perpetuumque jubet, propterque hunc otia nobis
27  Instituit: quare nulla est humana, vacare

exque plicato;
73  Praesertim nitidi si soles, sudaque caeli
74  Tempestas animis Zephyrorum mollibus auras
75   Mulceat, et volucrum cantu, et redolentibus herbis.
76  Has tamen inter opes naturae, deliciasque,
77  Nec longum, assueti reviviscit cura laboris,
78  Et desiderium causarum; jamque novatas
79  Acrius ardet mens illuc convertere vires,

paulum
109  A media; paulum quae limbo accedere visae,
110  Aut illinc paulum dimotas deinde tuemur,
111   Aut nusquam, aversa jam Lunae in parte latentes.
112  Haec est parva tamen variantia, vixque, peritis
113  Ni vigilans oculis observes, aspicienda;
114  Ipsaque proin species Lunae haud mutata videtur.
115   At neque vel prorsus si mutaretur, in orbem

362  Ut solidus, nullaque fluentes in parte sit orbis;
363  Mutabuntur item nodi, non prorsus ut ante,
364  Majorem cum pars haec poscat, at illa minorem
365  Motum; sed motus tamen, ut fuit ante, manebit,
366   Qui medius certe, qui scilicet inter utrumque est,
367  Nempe magis, celeremque minus; namque ocyor ille
368  Quantum hunc impellit, tantum tardatur eodem.

aequor
422  Amplius undisonum nocturno tempore nautis.
423  Demum haec cuncta loco referentur versa priori
424  Post decies sena, et biscentum saecula lapsa.
425   Non sat erat tamen hos motus pro quolibet anno
426   Astrorum, medii qui sunt, reperisse, sed ipsa
427  Vestiganda itidem discrimina cuncta, venirent
428  Quae Sole obliquos Terrae flectente jugales,

568  Indignentur, uti rerum de jure suarum
569  Depulsi. Cur non videant, quam parva supellex
570  Perceptorum animo? quantis Natura per omnes
571   Sit foecunda modis res undique, quas tamen ipsis
572  Prorsum ignorandum est? quae tanta insania notis
573  Ut paucis prima in Naturae fronte locatis
574  Debere ignotum nobis nihil esse

574  Debere ignotum nobis nihil esse putemus?
575  At multi causas tot rerum quaerere nuper
576   Tentarunt acri ingenio, plausumque repertis
577  Deinde suis hilares, frustra tamen, ingeminarunt;
578  Instabili fundata solo nam machina, visu
579  Quanquam pulchra, trahat rimas, casumque, necesse est.
580  Denique qui reperit gravitatem, hic cuncta peregit

ab his proin tota tumescere utrinque:
613  Quae sunt ad latera, interius ratione prementur
614  Obliqua partes; facient proin augmina primis.
615   Ut tamen has singillatim cognoscere causas,
616   Atque minutatim possimus, percipe primum,
617  Rebus in his fieri quid debeat, aethere sidus,
618  Lunave, Solve, unum si fulgeat, ipsaque constet

vicinior uni est,
789  Sive aequante magis quo deducetur ab orbe,
790  Aequoreos aestus tanto vult esse minores,
791   Verum quantumvis mutari tum minus aequor
792  Contingat; tamen esse loco haud quocumque minores
793  Debebunt aestus. Aequantem quae loca longe
794  Prospiciunt orbem, veluti nos, maximus aestus
795  Abluet haud alio nimirum tempore, quam quo

854  Quae celeret lapsum, quaeque altius efferat aera:
855  tempore sin alio, atque alia de parte lacerti
856   Impellant, funemque trahant, licet usque valentes,
857  Imminuunt motum tamen, excursumque, sonumque
858  Impediunt: vires adversis viribus obstant.
859   E laterum cum Luna locis movet aequoris undas,
860  Tam certa adstricti non aestus lege videntur,

mille.
1016   At vera id nequeat ratio suadere profecto,
1017  Quae quanquam longa deducta ambage labori
1018  Subtrahitur nostro, ducique in carmina nescit,
1019  Certa tamen nihilo minus esse videbitur, illam
1020  Si bene pernoscas, et tutemet ipse revolvas:
1021   Monstrabit siquidem, nihil hic discriminis altis
1022  Esse locis, tumeat sublata val unda, vel aura;

1107  Unica cur igitur Tellus sit et unicus aer
1108  Noster hic? assimilis non circum errantia fusus
1109  Cuncta sit astra? licet non inde lacessere nostros
1110  Ipse queat sensus, nihilo tamen at minus idem
1111   Indicium dat saepe sui: sic candida visae
1112  Idaliae Veneris turpantes ora, genasque
1113  Sunt maculae quaedam; quaesitae deinde sed illo

carpi
1143  Circum oras, sit opus, Lunam tuearis, et illic
1144  Paulatim, quae sunt discrimina lucis et umbrae,
1145  Confundi, et crepera natura utramque subire,
1146   Cum tamen excipiant nitida umbras lumina densas,
1147  Demum in sideribus, siquae sunt forte colorum
1148  Servatae, lucisque vices, non causa valebit
1149  Eduxisse alia, ut Telluris protinus aer

saepe tuborum
1151   Vitrea septa? Aer Solis quoque nonne nitentem
1152  Concinnet, cum Sol obtecta luce laborat,
1153  Annulum, ut amissae parva in solatia formae?
1154  Et tamen (a vero quantum deducere possunt
1155  Jam praecepta animo, et temere insinuata volenti
1156   Judicia!) invenies, qui juret in aere Lunae
1157  Cernere se nubes, tempestatesque sonoras,

1159   (335)
1160  Mirum, si nequeant, quae sunt majora, videre
1161  Idem illic, urbes, classes, hominesque, ferasque!
1162   Num tamen idcirco privanda est tegmine prorsus
1163  Luna suo, careatque fluenti ipsa unica amictu?
1164  Quin mage sese aliis pudibunda involvere quaerit.
1165  Funditur haud certe circum illam, noster ut

1290  Longius illud enim paulo, atque implexius ad nos
1291  Tunc iter aerium est: jam quid foret, haec via mille
1292   Si spatiis, quam nunc ips est, productior esset?
1293  Et tamen in multis tantundem est saepe Cometis
1294  Hoc nostro protensior atque implexior aer.
1295  Horrendum ante alios nostri videre Parentes
1296  Usque adeo in Solem demitti, ut abesset ab ejus

et magis aer
1361  Densus ibi est Solis; quapropter major earum.
1362   Est numeros Solem fugientum particularum.
1363  Cum porro incipiunt averti et abire Cometae,
1364  Ille tamen sequitur sumus, quia protinus uno
1365  Non possunt omnes exire in tempore partes
1366  Insinuatae olim; velut igni admota propinquo
1367   Fumant ligna diu, neque tempore jactat in uno

1387   Dicimus, at barbam, currit cum prima meatus
1388  Illius in partem m quo tenditur, anteriorem;
1389  Demum est caesaries, cum circumfunditur, una
1390  Aut nimium est de parte brevis: tamen usque necesse est,
1391  Quo sit cumque loco, quod nomen cumque reposcat,
1392   Illa situ ad Solem, quo ut semper eodem
1393  Perstet, ut oppositas nimirum pergat in oras.

cauda,
1401  Ceu Soli, in medioque sit astri a corpore opaco
1402   Obstructa, aut nebulae densa caligione tecta,
1403  Postremo cum nos inter Solemque Cometa est,
1404  Si tamen inde queat nostros impellere visus.
1405   Prorsus at opposiats Soli ne rere sub oras
1406  Directos longe caudam protendere tractus,
1407   Quin paulum declinet in illam plusve minusve

1718  Astrum, vi quamvis illic majore trahatur,
1719  Debeat incipere in regiones ire remotas;
1720  Corpora cur gravia, a vicino parjete quamvis,
1721  Cum prope lapsa cadunt, rapentur, nec tamen imam
1722   Terram non feriant, ut non raptata, ferirent;
1723  Atque alia e genere hoc, quae sunt permulta, videbis
1724  Esse suis prolata locis, penitusqua repulsa:

1780  Haec cum sideribus gravitas compelleret ire
1781  Per ter quinque pedes? Et si contracta fuissent
1782   Jam spatia haec per tot, quot constant millia Solem
1783  Inter, nosque, tamen non percepisse queamus;
1784  Ingens nam Terrae, quo magnum obit annua Solem,
1785  Circuitus quid jam est ad caeli sidera fixa,
1786  Cum nequeant

ullae
1813  Transmitti nequeant disjuncta in corpora vires.
1814  Ergo qua tot res peragi, tantasque per omnem
1815  Undique materiam clara ratione probatum est,
1816  Ipsa tamen gravitas nobis erit inficianda
1817   Propterea, quoniam ejusdem natura latescit,
1818  Ut si res extent ideo, quia novimus ipsi?
1819  Num bene naturae ratio non reddita rerum

1834  Daedala queis moles, aut inficiabitur artem?
1835  Etsi non videas medios in corpora funes
1836  Distendi a gravitate, quibus disjuncta trahantur;
1837   At non propterea nequeat tamen insinuari
1838  Perfacile hoc animo, jamdudum ad prodita nobis
1839  Munera corporeae naturae accedere munus
1840  Posse modo inventum hoc, ut tendat in altera quodque

1844  At veluti sponte, atque illectum ut amore, volensque;
1845  Sponte quoque extendi veluti vult, nec penetrari,
1846  Motibus et nullis, nulli pugnare figurae.
1847   Sin gravitatem et adhuc tamen ipse hoc ordine perstas
1848  Velle movere, locoque jubes decedere primo,
1849  At saltem gradibus consistere posse secundis
1850  Quis vetet, hisque pares quis census abnuat olli?

motu raptentur, oportet.
1912   Non igitur posunt concepto perge cursu;
1913  Raptatosque illos cogi, quo turbinis urget
1914  Vis ea, deducique suo de tramite cernas;
1915  Cum tamen usque suo properent impune meatu.
1916  Quod si quemque velis penetrari vorticis aestum
1917   Vorticibus variis, et turbine semper in uno
1918  Pluribus esse locum, proin turbine quemque Cometam

pediri
1941  Debebant occursantes in finibus altis
1942   Paulatim, multique a multis vincier, atque
1943  Confundi, fieri junctis et omnibus unus?
1944  Ultimus hic perstare diu tamen haud potuisset;
1945  Nam per se confusus, et in sua concitus isset
1946  Pernix exitia: adversis offenisibus inter
1947   Se partes aliquid de motu amittere primo,
1948  Et

1987  Introrsum, quae sunt conatu versa minori.
1988   Id videas, haec structa tibi si machina constet:
1989  Vitreus aptatur globus, ut super axe revolvi
1990  Te versante queat, lympha tamen ante repletus;
1991  Frustaque, quae possint extare natantia, rerum
1992  Clauduntur, sucata tamen, ne mersa latescant.
1993   Immoto hoc vitro super undam educta natabunt;

1989  Vitreus aptatur globus, ut super axe revolvi
1990  Te versante queat, lympha tamen ante repletus;
1991  Frustaque, quae possint extare natantia, rerum
1992  Clauduntur, sucata tamen, ne mersa latescant.
1993   Immoto hoc vitro super undam educta natabunt;
1994  Non ita si celeres coeptes agitare per orbes;
1995  Descendentia paulatim coguntur in axem

scilicet, atque
2181  Prodita, et hinc cupidas in mentes insinuata.
2182   Procedit velata caput, vultusque nitorem
2183  Obtegit, et nostris animorum obtutibus arcet;
2184  Vim tamen esse suam monstrat, propriumque vigorem,
2185  Quo procul inter se distantia corpora nectit.
2186  Sed num cuncta sibi subdat, dominetur et una
2187   In rebus? Cieat, quotquot sunt, undique motus

quovis,
2190  Quod non ipsa sua moderatrix conficiat vi?
2191  An potius vires diversa a stirpe receptans
2192   Sit veluti quidam dissusus in ardua ramus
2193  Sidera, praeterea tamen ut se multa propagent
2194  Radice hinc illinc ramorum brachia ab una,
2195  Quaeque suas referant vires, disjunctaque praestent
2196  Officia, unde in res varii sint germina motus,

2217   Interius nequeas; animi tua jussa recusant.
2218   Attamen est aliquis quoque mentibus impetus, et vis
2219  Indita, non qualis late per corpora fusua est,
2220  At quadam tamen inflectens ratione, agitansque
2221  Interius nostros animos, ut protinus inde
2222   Possint tam varii gigni sub pectore motus.
2223  Sed penetrare animis animorum impervia nondum

alieno
2333  Pasci, et non partis per sese accumbere mensis.
2334  Arte favus mira compingitur, et licet ollis
2335  Haud ulla artifici tractetur regula dextra,
2336  Appositis tamen et flexus novere, modosque
2337   Senorum laterum; spatia implent cuncta, caventque,
2338  Nusquam ne constet cerae parcissimus usus.
2339  Tum quoque pro vario cunabula semine condunt;

2337   Senorum laterum; spatia implent cuncta, caventque,
2338  Nusquam ne constet cerae parcissimus usus.
2339  Tum quoque pro vario cunabula semine condunt;
2340  Plurima, parva tamen, queis sexus nescia partu
2341  Immittatur apes; magis ampla et rara virili
2342   Pro stirpe; augusta surgunt rarissima mole,
2343  Parvula queis mulier, soboles regalis, alatur.

2364  Vos rhombi, vos delphines, vos grandia cete;
2365  Quam varias vires in vobis, quam simulantes
2366  Optima consilia, et rationes esse viderem!
2367   Exuere ast omni vos tamen hic ratione
2368  Consilioque ausim, dum pelli viribus istis
2369  Suspicor ignotis; quoniam cum viribus istis
2370  Et ratio queat esse aliqua, et

2370  Et ratio queat esse aliqua, et mens sponte receptans
2371  Impulsus, ferrique videns, quo fertur, et optans.
2372   Quis neget igniculos nobis rationis inesse?
2373  Et tamen impulsu trahimur persaepe valenti,
2374  Dum, bona quae remur, sequimur; cum scilicet illuc
2375  Experiamur agi ut naturae a pondere quodam.
2376  Has primum ingenitas in nostris mentibus intus

2376  Has primum ingenitas in nostris mentibus intus
2377   Sentimus vires; inde esse, et vivere quemque
2378  Allicit; et miseram quanquam, duramque trahamus
2379  In luctu vitam, tamen esse, et vivere dulce est.
2380  Notitiis trahimur rerum quoque, veraque nostri
2381  Exoptant animi, et dulcedine tangimur horum
2382   Mira, nescio qua; de veris exoriuntur

sit ventum elementa; vicissim
2447   Tum conferre elementa iner se, quoque geratur
2448  Ordine quid rerum, qua quid quoque lege, videre
2449  Nec tamen interea nostrae, quae libera, mentis
2450  Vim secludere ab his, dominam ast adsciscere talem,
2451  Arbitrio mens ipsa suo ut quascumque movere
2452   Se queat in partes, et quoslibet edere motus:

2458  Nobis hunc tenuem nostrum lustare profecto
2459  Difficile est mundum, et, quid simus, scire; videmus
2460  Caetera, sunt oculis at nostra impervia nostris.
2461  Non ideo tamen est, ut vitae debeat omnis
2462   Cursus sorte regi, et quocumque impellimur, ire.
2463  Vis etiam in nobis (Rationem dicere suemus)
2464  Quaedam se prodit moderandae aptissima vitae;

33  Plusquam dupliciter lata et distenta fuissent
34  Crura; secus molem haud possent fulcire minantem,
35   Et tum fors vitae non usibus apta fuissent.
36  Aere sed quoniam est gravius tamen unda elementum,
37  Monstra ibi nant majora; queas ibi grandia Cete
38  Nam vastis scopulis et montibus aequiparare.
39  Corpore pro tenui majus fera parvula pondus
40  

Cum radium Solis clausum in penetrale receptas,
106  Aspicis aerio volitante in pulvere rectos
107  Signari longo lucente in tramite tractus.
108  Num tamen haec ratio est tam certa, ut sidere possis?
109  Lucis nempe viam quonam explorare queamus,
110   Rectane sit, modulo? Nam quae res cumque videtur
111  Recta, sui mittit speciem hanc ad nos ope

falli
115   Possit perfacile; ut si spectans desuper undam
116  In puteo, facies num plana sit, aestimet ipsis
117  Tantum oculis, rectam prorsus, planamque putabit;
118  Et tamen illa golbi pars est tenuissima magni
119  Extima, quem faceret tellus, si tota nataret.
120   Sic queat ingentis pars curvi parva meatus
121  Esse iter id lucis, quod nostris sensibus ipsi

foramen
174   Per tenue occlusi thalami dum forte tuetur
175  Transmitti radios, pingique in parjete parvas
176  Objecto rerum effigies, quae extrinsecus extant,
177  Inversas tamen, et pendentes culmine deorsum,
178  Inferius caelum, terram super, aequora, campos,
179   Tectaque parva, sed ut vacuas revoluta per auras,
180  Et montes, sylvasque extantes stipite crebo,

ejus
267  Corporis extremum filum, quae reddita circum
268  Forma: at si nimio fax lucida lata sit auctu;
269   Quantumvis protensa parum, non margine nigro
270  Desinet umbra tamen; sed qua sit transitus illinc
271  In lucem, ignores; paulatim quippe sit umbra
272  Densa minus, viso et nusquam discrimine, fallit.
273  Propterea, hoc genus, incertam dixere vocantes

303  Dicendum est; quo vis rationem praeter inertis
304   Ducent servatae te res quoque (namque valemus
305  Subjicere id sensu, et diuturnum lucis euntis
306  Nosse iter): ars operae multae tamen, ingeniique
307  Haec praestantis erat: ratio illuc altera defert
308  Nos Comites per bis geminos Jovis: altera motus
309   Fallentes sequitur Stellarum, tempore multo

391  Praedici possint medii ipsi pene labores.
392  Attamen et suberant discrimina tum quoque quaedam
393  Temporis, ut numeris semper quid fraudis in illis
394   Saepe retentatis esset tamen: illius usque
395  Prodibat praecox labor, aut cunctantior omnis.
396  Vera sed et porro patuit discriminis hujus
397  Et lex et ratio; defectus nempe praeire
398  Servatum

orbis
413  Ad fines alios, quo Tellus annua fertur,
414   Transit lux medio transcurrens. Rebus in istis
415  Omnia tum numeris mage convenisse reperta,
416   Non res ista tamen curas exemerat omnes;
417  Nempe videbantur tribus in comitantibus astris
418  Esse aliis alia ob missam discrimina lucem,
419   Quam par sit; quiddam

544  Exiguum, quovis sese anno restituentem;
545  Nempe caput cuncta Astra ad nostrum accedere vis,
546  Visa recedere post nostro de vertice cuncta.
547  Porro hic deprensus tamen altis motus in Astris
548   Discors esse tot e Terra prospectibus acta;
549  Proinde videbantur pessum tunc omnia verti.
550  Scilicet a mota si Terra Sidera fixis

574  Haud frustra; magno merces fuit aequa labori,
575  Vel si Tellurem ob motam distantia longe
576  Sidera non facarent diversos pro regione
577  Aspectus varia, docuit tamen ipse, meante
578   Terra, et non uno luce illinc deveniente
579  Ad nos momento, tales debere videri,
580  Quales in quovis apparent sidera motus:
581  Nimirum loca multa

atque aptari proinde fatendum.
689  Quae si contuleris, consensu quaeque teneri
690  Invenies, quem fors nunquam procuderet, arcto.
691  Interdum tamen est discrimen tenue notatum,
692  Reddere diversis quod Terrae aspectibus actae
693   Forte queas, totam et rem causae jungere utrique:
694  Utraque causa etenim circum facit ire videri

saeclis si retro a pluribus una
845  De tantis caeli sit fax extincta micantis,
846  Fiat, uti fulgentem et adhuc, rutilamque tuamur.
847   Difficile haec tamen est animo ut primum insinuentur
848   Forte tuo, subitam tibi cernere cum videaris
849  Rebus in his lucem terrestribus, assuetusque
850  Credere sis itidem subitam: sed define prorsus

878   Tanta, et vix adeo pernicem credimus esse;
879  Ex alto contra cum sidere saecula eunti
880  Multa audimus abire, licet cita constet, ut ante,
881  Miramus nimium lentam tamen, et cunctantem:
882  Nempe minus re, quam spacie, sensuque movemur.
883   Tot certis sed cum rationibus undique septum
884  Jam sit iter lucis, quam dixi tempore egere,

sed cum rationibus undique septum
884  Jam sit iter lucis, quam dixi tempore egere,
885  Ut procul adveniat, neque parti possit ab ulla
886  Convelli, tamen ignaro non talia vulgo
887  Persuadere queas: quid enim? quia cernere primo
888   Possumus exortu surgentis lumina Solis,
889  Atque oculis subito referatis cuncta tuemur

916  Ipsum perpetuo fontem, ut tum denique prorsus
917  Effuso exhaustus vanescat lumine Phoebus.
918   Si mille undecies cumulans Terrae orbibus orbes
919  Hunc alii super imponas, tamen ultima Tellus
920  Nondum continget Solem; tam grande rotundum
921  Ergo si capias spatium hoc, quod Terra quotannis
922  Conterit excurrens caelo, includasque sub amplo,

sentiat illic
958   Tantula tam longe res an perstet, pereatve?
959  Cum neque multa etiam spatiorum millia tantum
960  Educta a nobis acie usurpare queamus)
961  Tantam posse tamen vim lucis suppeditare,
962  Tam vastum in spatium ut per saecula plurima manet.
963   At lux non adeo subtili corpore multis
964  Esse videtur; eo nam

coactae,
980  Nec, quod restet, habet tum natura ipsa, potenti,
981  Qui penetrat nexus, radio, laxatque tenaces.
982  Sulphureus pulvis si terra conditur ima,
983   Ut penetrare tamen radii, immittique valentes
984  Possint, vix isti cumulum tetigere sepultum,
985  Concutitur tellus accenso protinus igne,
986  Finduntur lapides extrorsum, moenia, turres,

1003   Scilicet in quovis sunt partes corpore parvae
1004  Viribus instructae variis sese inter, ut extant
1005  Inter se variae res, impulsusque, situsque:
1006  Stant plerumque tamen libratae, compositaeque
1007  Longa pace; sed exterius si forte quid adsit
1008   Ad eniens, quod vel paulum libramina turbet,
1009  Incipiunt vires agere, et placida otia longe

1017  Aut hinc Alpina atque ollinc divortia aquarum
1018   Qua pendent, magnosque ipsa a gravitate supinum
1019  Dispositas late per dorsum disque tributos
1020  Ostentant lapides, sed eos tamen usque minores
1021  Quo mage celsa loca, atque alta in regione lapillos,
1022  Demum et subtilem summo sub vertice arenam;
1023   Si super alta petens avis advolet, aut leporis pes

1061  De regione status, an contra perstet eadem.
1062  Incurrit cum lux in corpora, corpora quanquam
1063   Convertit subito in cinerem, calcemque perusta,
1064  Aut cogit resoluta liquescere, non tamen illa
1065  A regione, ubi erant, videas impulsa moveri
1066  Propterea; internis agitantur viribus ergo,
1067  Et tantum internas educunt lumina vires.
1068   Quin petere

ex oriente profusam;
1094  Parte quidem quaque octava pulsabitur horae
1095  Continuo a tota mole adveniente profusi
1096  Luminis, ex ipso Sole ad nos usque ruentis.
1097  Et tamen immotam videas, perdentibus omnem
1098   Lucis eum motum radiis: sed finge moveri
1099  Per decimam digiti tantum illo tempore partem;
1100  Scilicet hoc spatium quam longe dissidet illo

1128   Res capias tenues multo, nubila, sumos,
1129  Sithoniae aut unde Aurorae deduximus ortus,
1130   Altior hac nostra quae quanto, et tenuior aura est!
1131  Omnia quae tamen haud impulsu lucis aguntur
1132  Per spatium, quod nos sentire aut nosse queamus.
1133   Nunc ea contradens numeris, atque ordine certo
1134  Multimodis versans credi vix posse videtur,

aguntur
1132  Per spatium, quod nos sentire aut nosse queamus.
1133   Nunc ea contradens numeris, atque ordine certo
1134  Multimodis versans credi vix posse videtur,
1135  Et tamen educes, digito plus esse sub uno
1136  Materiae, qualem nos contrectare solemus
1137  In terra, veluti lapidis, lignive, vel undae,
1138   Quam quantam possit fulgenti effundere ab ore

illic:
1170  At si transiliat fines, alioque receptus
1171  Corpore progrediatur, iter torquebit in ipso
1172  Ingressu, vertetque plagam, infractusque meabit.
1173   Hic tamen ut varias valeas inquirere leges
1174  Hujus, et illius fractu, flexique meatus,
1175  Duc puncto ex illo, quod in ipsis finibus haeret,
1176  Quodque petit radius, non parti tramitem ab ulla

1237  Continuata, quibus vires sunt, atque colores
1238  Distantes ita, vix discrimina vicinorum
1239  Sensu ut percipias, saepe et fallaris; at ipsos
1240  Distingui tamen in spatio majore videbis.
1241  Praecipua inter eos septem discrimina constant,
1242  Et totidem veluti species hoc ordine cernes,
1243  Rubra prior species, aurata luce coruscat

1324  Diversum constet, diversis fila, necesse est,
1325  Viribus infringat, mediisque abducat ab oris,
1326  Plusve minusve axis, nimirum ut densa requirunt
1327  Corpora: at hic tantum tamen excipe corpora, quae sunt
1328  Sulphurea longe natura, atque unguine multo
1329  Praedita; nam si sunt haec aeque densa, refringent
1330  Plus radios; quin densa minus quoque saepe videbis

ad axem,
1525  Illi cum migrant liquidas ex aere in undas,
1526  Aut quaecumque alia in liquentia, durave contra
1527  Corpora, sed luci sunt pervia quae subeunti.
1528   Ne tamen interea ad sensus traducier ipsos
1529  Atque ad opus, neu te procul a ratione querare
1530  Divelli: fecere fidem rationibus ipsis
1531  Sensus, mensque horum vario sinc claudicat usu.

1576  Deprendes spatium, quo detorquetur ab axe.
1577  Atque inter fracti spatia, incolumisque meatus
1578  Hic perstare pares positus, quoque, ut ante, videre est,
1579  Inversa ratione tamen, quia vertitur ordo;
1580  Tunc etenim lux de raris ad densa meabat,
1581  At contra nunc de densis, in rara revertit.
1582  Denique cognosces, quid erit, si corpora multa

1623  Nam radio plures radios, ut quilibet horum
1624  Debeat in septem diffindi fila refractus:
1625  Et quamvis filis radii cujusque locus sit
1626  Corpore in excipiente suus, tamen accidet, ut sit
1627  In statione una radii color unius aureus,
1628  Alterius viridis, ruber hujus, caeruleusque
1629  Illius, atque ideo permixtis

1677  Flavescens lux mixa, trium post lumina, post est
1678   Juncta quaternorum; viola hinc sine labe, sed ipsi
1679  Finitimus nitor accedit, post alter et alter;
1680  Vix animadversos tamen a candente nitore
1681  Sejunges; adeo parvo discrimine fallunt.
1682   Aeque dimotis conclusa a frontibus ergo
1683   Nil peragant cum vitra coloribus in faciendis;

puncta,
1751  Quorum hos atque illos imposuisse necesse est
1752  His super atque illis, multo distensior orbis
1753  Efficitur, multoque rubentior; in medio lux
1754   Vividior tamen; at limbo langeuentior omni est.
1755  Ergo hic filorum fractus, vitroque maniplus
1756  Emissus triquetro, quia detorquetur in omni
1757  Aeque parte sui prope, rursus in aequore recto

1785  Quo non finitimi hinc illinc pertingere possunt.
1786  At qua orbes stringent latera excurrentia, purus
1787  Quisque, suaque color specie (non incidit illic
1788  Orbi orbis), sed erit tenuis tamen, atque videri
1789   Vix poterit, raris ea sparsis per loca filis.
1790  Jam velut haec tibi sunt praescripta, ita facta notabis
1791  Revera, bene si tentare ea noveris ante.

1804   Ac tum longius a vitro excipiatur imago;
1805  Nam tenuati orbes a sese mutua longo
1806  Discendunt spatio diversi, abeuntque vicissim.
1807  Ne nimium, nimiumque tamen tenuare foramen
1808  Proinde velis, rara advenient nam fila colorum.
1809   Neu nimium longo tractu quoque distet imago,
1810  Debile plus aequo nam prodit denique lumen.

1893  Nil perages; unum viridemque tuebere semper;
1894   Quandoquidem nihil est, concreverit unde, nec ulla,
1895  Queis constet, fucata sui primordia novit.
1896   Non cuicumque tamen vitro his aptissima rebus
1897  Natura est, siquidem divisos ante colores
1898  Transmissosque iterum, multi videre revolvi.
1899   Nam si concludat turgentes aere bullas,

Illa eadem, verum inversa regione locata,
1940  Alta prius, demisa manent nunc, imaque summa;
1941  ????????????????????????????????????
1942  Nec tamen immutant se fila secantia vires
1943  Naturamque suam. Chartam lux candida rursus
1944   Imbuat admotam; prope lentem pone, quod obstet
1945  Dein filis, veluti lamellam, aliamve papyrum,

1961  Paulatim sed si sursum deorsumque foramen.
1962  Non moveas, dextra verum celerante, colores
1963  Nunc hos, nunc illos quanquam transire necesse est,
1964   Nec chartam imbuere una omnes; tamen esse videtur
1965  Candor ibi, languens verum, et pallentior, ante
1966  Quam fuit; ipsi etenim celeri ratione colores
1967  Cum sibi succedant, fit, uti, quae plaga prioris

2030   At quid fiat, ubi non omnia fila vicissim,
2031  Sed quaedam miscentur, habe. Lens fila papyro
2032  Jungat in objecta jubar efficientia, ut ante,
2033  Obstruat at lamella, foramina multa tamen quae
2034   Interspersa habeat, perque haec transimittere fila
2035  Tu facias, quaecumque velis, et sistere bina,
2036  Ternave se charta; de binis queislibet istis

colores,
2111  Omnes percipies aequatas undique vires
2112  Orbem pertrahere, et medium gravitatis habere
2113  Orbe itidem in medio, quo candor proinde refertur.
2114   Est tamen hic quiddam, quod non ratione tenetur
2115  Hac ipsa, sed subtrahitur, longeque recedit.
2116  Non permixta dabunt gemina, atque aequalia fila
2117  Scilicet ulla tibi candorem; frontibus at quae

2119   Hunc debent; medium siquidem gravitatis eorum
2120  Orbe coit medio: et violae lux mixta rubore
2121  Elicit hand ullum septeno ex ordine fucum;
2122  At diversus ab his prodit; tamen arte, necesse est,
2123  Quam doceo, hac ipsa e septenis prodeat unus.
2124   Scilicet hic ratio fallax est, caetera tuta.
2125   Jam mens rebus in his cum tot tua per rationes

2148  Lumine per vitrum diviso; protinus omnes
2149   Nunc hos, nunc seorsum praeferre videbitur illos,
2150  Quos recipit pannos fucos, quos proinde remittit.
2151  Languebunt alii tamen omnes sex; rubicundus
2152  Vividus unus erit; viridis sed vividus unus,
2153  Si viridis fuerit panno frons ante; per omnes
2154   Hac alios una te fer ratione colores.

2208  Sic fucata illos signabit simbria fines
2209   Alba et nigra inter loca; sic ubicumque minorem est
2210  Transitus ad lucem, duci quoque simbria debet,
2211  Non tam clara tamen, neque vivo tincta colore;
2212  Nam quae fila locis a splendidioribus adsunt
2213  Fracta magis, cum detortis minus, eque minori
2214   Lumine

fila colorem.
2230   Hoc discrimen idem cernas quoque, si penetrali
2231  Clausus in obscuro figas in parjete eandem
2232  Partim puniceam chartam, partimque rubentem,
2233  Quam tamen obvolvas transverso stamine nigro
2234   Atque iterum, atque iterum; tu lychnum accende papyrum
2235  Immittentem in eam sua tantum lumina, quae trans

2286  At quia quaeque suo ejusdem pars tincta colore est,
2287  Omnia non mittit, sed quae sua, caetera sorbet;
2288  Proterea languens species est, quamlibet alba.
2289   Ut tamen albescat magis, et splendescat abunde,
2290  Fac Solis radius mixtum immittatur acervum
2291  Tum super; hoc etenim, quod deerit, lumine vivo

2297  Partem unam minii confunde, et quinque viroris
2298  Ex aere educti, color ut murinus in oras
2299   Prodeat; utraque enim varios res ista colores
2300  In sese cohibet; tamen, id splendentius ipsum
2301  Quo minium sit, erit miscendum parte minori.
2302  Assimili ratione simul miniumque, quaterque
2303  Tantundem miscens montani caerula viri,

2381  Quandoquidem ante oculos terram, mare, nubila profert
2382  Tot mutata modis, radiisque tot illita lucis:
2383   Nox quoque pulchra, aperit quia caelum et lucida signa:
2384  Nocte dies tamen est multo jucundior ipsa,
2385  Quod longe varios praemonstrat amica colores.
2386  Praeferimus ver autumno, brumaeque nivali, et
2387  Mensibus aestiferis, quia plus variante colore

lecti,
2507  Quique Magistratus, gerere, et qui condere leges,
2508  Juraque qui diae praescribcre Relligionis,
2509  Quique docere rudes, qui sancto vivere ritu.
2510  Num tamen infundit mores color, interiusque.
2511  Naturam immutat? Num docta pudicave praestat
2512  Pectora propterea, vitaeque a sorde remota?
2513  Si niveus candor circumtegit, horrida vel si

Cephisius: ille
4  Latratus audire canum, tantumque ferarum
5  Nota sequi cupidus vestigia. Nympha sed amens
6  Interea durae riguit moerore repulsae,
7  Saxum facta, loquax tamen, atque audita remittens
8  Ultima verborum: nec tum quoque sortis iniquae
9  Hujus cum miserebat; erant sibi spicula cordi,
10  Solaque montanis in saltibus excita praeda.

atque
155  Ejus uti sunt inclinatae mutua partes.
156  Praeterea quaedam specula, ut concurrere possint,
157  Efficiunt, radii, quaedam, ut discurrere contra:
158  Infinita tamen constant discrimina eorum,
159  Quippe infinita ratione inflectere possis,
160  Et, quascumque voles, speculis inducere frontes.
161  At certae quaedam frontes sunt, nosse ut ab ipsis

genus armorum potius tua, Mater Amoris,
254  Sit tua, dum laedis mortalia corda, supellex,
255  Inque Cupidineo moveant incendia bello.
256  Scire licet tamen hic conflata incendia saepe
257  Esse cavis speculis etiam sine Sole duobus,
258  Innumerabilibus frustis concreta minutis
259  Quae fuerint, variisque inter se flexibus aptis;

absumere possent
266  Ligni forte struem, validasque attollere flammas.
267  Si quis se speculo adsistens variante tuatur,
268  Parva sui de convexo referetur imago,
269  Recta tamen; contra magnam resilire cavato
270  Aspicies, ut te valeas conferre colossis
271  Immanes vultus, immania membra gerentem,
272  Non minus at rectam, si sis vicinior. Ejus

324  asperitas quid enim constat, nisi continuis frons
325  Flexibus interrupta, plagas et versa sub omnes,
326  Proptereaque plagas reflectens lumen in omnes?
327  At non omne tamen lumen, quod venerat, extra
328  Ejicit; in multis anfractibus inque cavernis
329  Illius pars magna perit pulsa, atque repulsa,
330  Atque breves iterans saltus, flexosque meatus.

393  Et videas, lucis vis imminuatur in astris
394  Qua ratione vagis, dum Terra, aut Sole recedunt;
395  In variis atque esse nitor quis debeat astris
396  Inter se; diversa tamen frons possit eorum,
397  Et circumpositus similis non omnibus aër
398  Turbare has ipsas rationes, nec dare lucem,
399  Quae pro jam positis deberet fulgere rebus.

At bene, quod doceo, ut pernoscas, perspice filum,
657  Quod medio ingreditur guttam vicinius axi,
658  Quodque repercussum semel intra erumpit in auras.
659  Flectitur iugrediens, paulum tamen, atque revertit
660  Paulum diverso reflexum calle, meatus
661  Quam prior est; regioque viae, discurrit in auras
662  Qua porro elapsum, paulum inclinata quoque extat

aureus
977  In ditione sua; flaventes inter, et aurei,
978  Et rubei irrepunt; potior flaventibus at vis.
979  Denique qua violae funduntur, fundier illa,
980  Parte minore sui tamen, omnes est opus ora.
981  Languescunt violae proin, pallescuntque per auras;
982  Praeterquam quod lux quoque per se pallida earum est;
983  Quapropter debent cum fuscis aëris auris,

sole refractos
1072  Introrsum flectant, et nostra ad lumina mittant;
1073  Lucentem ducent circum, claramque coronam
1074  Undique, non vero flexam tamen orbe, sed ovi
1075  Ad speciem accedente, ut terrae obliqua manebit.
1076  Hac quoque nocturnos ornabit Cynthia vultus
1077  Crebrius; haec caeli nimirum nostra carebit

1096  Hinc illinc veluti lentis via, dura profecto;
1097  Incolumes radios nec enim sinit ire, sed illos
1098  Frangit in ingressuque sui simul, egressuque;
1099  Sic frangit tamen, ut qui devenere fluentes
1100  Uno de puncto, punctum jungantur in unum
1101  Dein oculi parte in postica convenientes,
1102  Et positarum extra rerum simulacra struantur:

1104  Effigies, quas nos tuimur, sed vertitur ordo
1105  Et loca vertuntur, veluti jam diximus ante,
1106  Vitrea lens clausum in thalamum simulacra meare
1107  Cum faceret rerum: tuimur tamen omnia recta
1108  Haud minus; ipsa etenim radios mens docta secari,
1109  Nempe docet natura, revolvit cuncta, situsque
1110  Ad proprios, ad vera refert loca quasque figuras;

1177  Posse putes; alia vel lentem inflectere forma
1178  Si detur, quae fila uno egredientia puncto
1179  Cogere non aliter, quam punctum possit in unum.
1180  Si defuncta tamen natura hac parte fuisset,
1181  Fila alia haud possent, alioque fluentia puncto
1182  Unum itidem jungi in punctum, pariterque coïre,
1183  Circum aliquem diffusa sed irent quaque per orbem:

Quin si tenue, oculi quod ab ipsa nempe figura
1210  Promanat constet discrimen, quidquid et ipsum est,
1211  Prorsus corrigere hoc, et tollere tenue queamus,
1212  Alterum erit, quod obest, majus tamen, atque opis expers.
1213  At non idcirco, si cunctas vertere mentem
1214  In res sponte velis, nequeas agnoscere rerum
1215  Distinctas intra effigies debere videri.

debere videri.
1216  Egressi radii de puncto quolibet uno,
1217  Scilicet in punctum non possint jungier unum,
1218  Atque adeo parvum circum effundantur in orbem,
1219  Ut tamen effigie rerum sit major earum
1220  Orbis hic, exigua quae nobis mole, sed ipsa
1221  Distincta nimis, apparent, velut augmen arenae,
1222  Et fibrae, atque pili tenues: lux scilicet orbis

possit
1235  Sentiri, medio tantum quae plaga fit orbe.
1236  Et licet ad medium hoc veniant quoque non sua fila,
1237  Ex aliisque cadant diversa fluentia punctis,
1238  Non tamen illa prior turbari possit imago. 1245
1239  At si trans tenebras prospectes undique densas
1240  Clarum lumen, erit, multo ut videatur ob istos
1241  Majus aberrantes radios, mutare figuram

1292  Tum subito haec citior ventis et fulminis igne
1293  Evasura prior subit: at provolvitur alterum
1294  Ante pedes malum, cum jam jam proxima meta est;
1295  Haud minus illa tamen sectatur capta nitore,
1296  Digrediturque via; metam tenet alter, et ipsa
1297  Interea sine honore sinu mala aurea portans
1298  Sub juga conjugii nequidquam ditior ibit.

1325  Sin et adhuc punctum tractu breviore locetur,
1326  Inter se radii tumido de corpore vitri
1327  Disjungentur, erit nec jam, quo tendere possint,
1328  Conjungique, focus; sed erit tamen, unde videntur
1329  Directi effugere, ex alia jam parte receptus:
1330  Certe fictus is est, dicique vicarius idem
1331  Possit propterea, seu forte precarius, ipsis

nam si
1339  Lumina latescant, magis egredientia vitro
1340  Latescant, facientque focum hunc accedere lenti.
1341  Paulum accedere sin ad se venientia fingas,
1342  Ut tamen a se egressa recedant, sit focus ille
1343  A vitro abductus nimium, longeque remotus.
1344  Jam nunc finge magis multo ad se accedere prima,
1345  Directa ut media sic in regione coissent

1516  At tubus, e genere hoc quoque, quod reprendere possis,
1517  Quiddam habet, atque novum vitium prodire videtur
1518  E vetere, abscisso velut hydrae e vertice vertex.
1519  Usque tamen leviora manent incommoda, quippe
1520  Profecisse, eadem minuendo, semper oportet,
1521  Et semper majora minoribus immutando.
1522  Haud facile est subito vitia omnia vellere prorsus:

1528  Emittitque a se lens, omnes mutua flectunt
1529  Introrsum; proin qui demissior ibat, in altum
1530  Insilit, et contra delabitur altus ad imum.
1531  Hoc quoque devites tamen, interponere lentes
1532  Tum tibi si libeat geminas, armare quaternis
1533  Arte hac proinde tubum, geminus bene congruat omnis
1534  Ut vicinarum focus una, conveniatque;

1638  Integer esse queat. Quantum at dispergier inde
1639  Esset opus radios! quod ne contingere possit,
1640  Nunc lens prima globi parvo de segmine confit.
1641  Si, quod difficile est, vitris tamen indere talem
1642  Contingat formam, faciat quae jungier uno
1643  In puncto radios de puncto corporis uno
1644  Emissos; illos an erit vitare tumultus
1645  Propterea ut

1659  Ingentes facit, et magna ad discrimina ducit.
1660  Sidera sic, caelo quae fixa vocavimus alto,
1661  Cum longis spectata tubis sunt, parte videntur
1662  Caeli extensa aliqua, tenui tamen atque minuta,
1663  Ast aliqua, et nobis non vera mole patescunt.
1664  Atque eadem minimum nequeunt excedere punctum,
1665  Cum lens prima nigro fumi fuscata vapore est;

1996  Tam prope rem, quam si nudus consisteret illa,
1997  Qua lens in regione, oculus; proin corporis ipsa,
1998  Parva licet frons sit, magnum grandescit in auctum:
1999  Nec tamen hanc si nos oculo intueamur inermi
2000  Tam prope, tunc aliud quidquam possimus ibidem,
2001  Quam speciem incertae et confusae cernere molis.
2002  At tubuli, plures lentes quos claudimus intra,

quos claudimus intra,
2003  Quid prope sunt, nisi quos supera jam diximus esse
2004  Pluribus instructo vitris, longeque tuentes,
2005  Inversos tubulos tamen? hic convexior extat
2006  Lens, quae prima, ad rem quaeque est conversa propinquam;
2007  Altera lens propior non tam tumet, ut neque porro
2008  Altera, quae media interdum in regione locatur.

2028  Vel longe paucos, nec quos sentire queamus;
2029  Nec facile ipsam rem luci, quam debet habere,
2030  (Obstet idem speculum nam partim) exponere possis.
2031  Saepe tamen speculis nihilo minus utier ipsis
2032  Hic opus est, verum planis, varieque locatis,
2033  Corpora quae multa possint inspergere luce
2034  Tenuia detortâ, vel quae convertere possint

2099  Artuum, ubi varius secernitur humor, et exit
2100  Sanguine de nostro, sudor velut, atque saliva,
2101  Saccatusque liquor, rigat et qui viscera succus;
2102  Quique vapor nervis excurrit, si tamen ullus
2103  Excurrit nobis quem non vidisse potestas,
2104  Nec vigilis ratione ulla deprendere sensus,
2105  Denique quem laticem loca turgida semine multo
2106  Ejiciunt

8  Quamquam clara quidem species haec, magnaque vulgo
9  Apparet, titulisque viros praestantibus ornat,
10  Invehit inque domos superûm, et sublimia famae
11  Templa super; tamen est injusti plena furoris,
12  Degener, et pulchra procul a virtute remota.
13  O utinam labens humana in pectora morem
14  Verteret ambitio, multoque opulentius atque

19  Atque ita prorsus opes communes amplificare.
20  Hanc soli novere viam, et tenuere, profusis
21  Muneribus quos interdum sapientia ditat,
22  Illustres animas, raras tamen: artibus illi
23  Scilicet inventis, educta et lampade clara
24  Doctrinae vitam collustravere locantes
25  Altius humanam: patuit natura repente
26  Perdomita, et generis

in urbes,
41  Et qui sint mores, cultusque, et vita, recense;
42  Inspice tum populos alio procul urbe locatos
43  Trans Calpen longe, vastae regionis alumnos,
44  Incultae tamen, illa hominum sylvestria secla
45  Inspice, et a nobis quae sint discrimina, nosce;
46  Et postquam nos more Deorum, more ferarum
47  Degere eos, miserosque nimis, nos esse beatos

132  Sint paria, hoc fieri non possit, carmine veram
133  Intervallorum ut mensuram exponere sperem;
134  Sed quocumque modo tentandum est indice versu
135  Si non effari legem, tamen edere quiddam
136  Huc spectans. Vires animi tu intende sagacis,
137  Ut quo te inducam prorepens, quo licet, illic
138   Insistas. Flexus radii quo adstrictior illam

in orbibus istud.
376  Legibus ex istis quanta, et quam pulchra sequantur,
377  Quae cupidus facili venari indagine possis!
378  At praenosse licet tamen id, mirabile longe
379  Quod fuerit, qui naturae miracula nescit,
380  Aut bene non animo perlustrans volvit inerti:
381  Scilicet in rerum numero non corpus habebis

497  Nunc ea fila, intro quae sunt illapsa, recense,
498  tamque puta crassam lamellam scilicet, unum
499  Filorum ut decies mille intervalla meando
500  Interius subeat genus, et tenuem tamen illam
501  Tu numero vel adhuc in tanto dicere possis.
502  Unius atque ut sunt paulo diversa coloris
503  Fila inter sese, paulatim nam color unus
504  Migrat in alterius

508  Intervallaque proin majora, minoraque habebunt;
509  Ut si aliis mille haec decies sint, debeat unum
510  Addi aliis, minuive, aliis duo, terna, quaterna,
511  Illis plura tamen, species quibus est nova filis.
512  Ergo cum faciem lamellae fila secundam
513  Tangent, multa vice in transmissis, multa regressus
514  In vice erunt cujusque unius fila coloris:

657  Si prope spectemus, spectaclum quaeque colorum
658  Parvula bulla dabit multorum, quod dare pinguis
659  Unda inflata solet; spatio confunditur omnis
660  Haec series tamen e longo; proin candida spuma est.
661  Inde sequi facile est rationem, ut noscere possis,
662  In qua corpora re distent, quibus unus et idem
663  Semper inest color, et quibus immutatur, et unquam

parte colorem.
687  Auris insinues sed si pro tenuibus undas
688  In medium, natura quibus mage densa, potensque est,
689  Quamvis instabiles quoque tum, tamen esse colores
690  Instabiles minus aspicies; contraque manebit
691  Una horum species prope non mutata, liquenti
692  Aëre si distenta natet lamella, vel undae,
693  Vel

constant,
711  Corpora diversos a se mittentia fucos:
712  Hoc facile ex ipsis annellis nosse colorum
713  Possis, in quibus est lamellae cognitus auctus.
714  Sed quaedam tamen ante tibi vidisse necesse est.
715  jam si concipias subtilem excurrere quavis
716  Lamellam de materia, neque crescere, nec, qua
717  Crassa est, imminui, verum aequo excurrere ductu,

717  Crassa est, imminui, verum aequo excurrere ductu,
718  Atque unum tribuas huic tantum proinde colorem;
719  Undique dissectam tum multa in fragmina fingas,
720  Aeque crassa tamen, velut ante, ut fragmina constent
721  Omnia; nonne vides debere haec cuncta colorem
722  Servare illum ipsum, quem non divisa ferebant?
723  Quare pulvereum vel si tenuissima frusta

quos sumus ante
785  Multas in series, harum reminiscere; nosces
786  Unum quandoquidem non saepe redire colorem;
787  Cumque color redit unus et idem, qui fuit ante,
788  Esse tamen clari non aequo luminis ictu
789  Pollentem, neque non diverso cum comitatu
790  Se praecurrentum radiorum, sive sequentum.
791  Ex quo conjectes, series quae debeat esse

798  Tertius aurato et rubro nisi misceat ordo
799  Caeruleum quiddam, quiddam et violae pallentis.
800  Quod viret in quarto, clare viret ordine; nusquam
801  Purior iste viror tamen et fulgentior extat,
802  Tertia quam quem dat series: hoc tincta videntur
803  Herbarum folia et plantarum verna virore;
804  Harum sunt quoniam saturi, largique colores;

811  Fors quoque concrescunt constrictae glutine denso.
812  Jam viridis color ille uno ordine stare colores
813  Indicat, in quos paulatim immutatur abitque;
814  Qui quamvis non sint saturi plerumque, tamen sunt
815  Saepe quidem saturi magis idem et floridiores,
816  Quam recipi in quarto ut fulgentes ordine possint.
817  Jam qui caerulei sunt, purpureique, secunda
818  Esse

837  Exornet seriem, nam tum quae rubra secundo est
838  Ordine lux, viridisque sequenti, cernitur esse
839  Servatis similis prorsus, quas coximus, undis.
840  Purpureo proin siqua tamen tibi corpora fuco
841  Sunt saturata magis, minus ipsa rubentia contra,
842  Quam viola, in serie bene erunt statuenda secunda.
843  In numero rerum sed nondum vidimus ullum

conque minutis
907  Partibus in nigram prorsus convertitur umbram
908  Degener; in serie quoque prima ut nempe videmus
909  Nigra loca albenti subito contermina luci.
910  Ut tamen invenias, quam crassis partibus extent
911  Alba metalla suis, frangentes id pete solers
912  Inspiciens vires cujusque. Hae scilicet essent
913  Argento in vivo, si pelluceret, ut unda,

1008  Contra quae solers contexit aranea telas,
1009  Moribus in propriis habet, ut quodcumque movendo
1010  Construit ipsa operis, de se evomat, educatque
1011  Pectore, dives opum propriarum; quae tamen, illac
1012  Vel tenues parvus si pennas concitet ales,
1013  Paulum commotis post discerpantur et auris,
1014  Multa opera, et filis perquam subtilibus apta.
1015  Non ita

reposcit.
1032  Quare age, lectas res acri a ratione subactas,
1033  Mutatasque animo par reddere rursus in auras,
1034  Et rerum veras effari et prodere causas.
1035  Principio tamen hic liceat praemittere, lucem
1036  Non ipsam, ut sonitum, tremulis educier undis
1037  Auraï aetheriae, neque pressas aetheris auras
1038  Esse; vel hoc multi quamquam statuere, vel illud,

1089  Est vapor, et tam sunt quoque pervia corpora, tamque
1090  Plena foraminibus quavis de parte viisque,
1091  Nil plerumque moram ut facere, aut inflectere possit.
1092  Quod tamen inflectit coepti de tramite cursus,
1093  Quodque moram struit interdum, vis est ea certe,
1094  Vis quam particulae, queis obvia corpora constant,
1095  In lucem exercent pellentes, sive

id vix accidat ullis
1222  Lucis particulis, ut eos patiantur eundo
1223  Offensus: siquidem in natura multa profecto
1224  Corpora compactis inter se partibus haerent,
1225  Et tamen illapsum transmittunt undique lumen,
1226  Atque ita pellucent, vix quidquam ut credere possis
1227  Interceptum ullis offensibus, extinctumque
1228  Esse, et pulsatis tumulatum partibus intra.

credere possis
1227  Interceptum ullis offensibus, extinctumque
1228  Esse, et pulsatis tumulatum partibus intra.
1229  Proin etiam quae sunt pellucida corpora, luce
1230  Non tamen integra, solidis haud illa putandum est
1231  Partibus officere, et quosdam retinere, sub auras
1232  Ne redeant, radios; sed tum spatia illa necesse est
1233  Inter particulas tranandi corporis

1259  Fors et adhuc longe, longeque educere possit.
1260  Jam quicumque potest rationem extundere mente,
1261  Ob quam rara adeo liquidae natura sit undae,
1262  Sed minus in spatium nulla cogenda tamen vi;
1263  Ille potest etiam tali ratione putare
1264  Aurumque, et gemmas, atque omnia corpora vulgo,
1265  Esse quidem vel adhuc longe mage praedita raro,
1266  Quantum

1274  Sic spatiis: apti ast adeunti haec corpora luci
1275  Qua ratione aditus constent, et progredienti
1276  Apta via, haud facile est comprendere; non tamen omnis
1277  Est ratio praeclusa, queat quae pandere verum.
1278  Ut super ostensum est, de certa particularum
1279  Mole suus rebus color advenit: inter easdem
1280  Jam si

1284  Porro alias aliis contextas semper, ut aequum
1285  Pleno sit spatio spatium, quod inane relictum est,
1286  Donec pervenias solida ad corpuscula demum
1287  Ultima, siqua tamen sunt, et non texta elementa:
1288  Et si tres, genus hoc, in corpore particularum
1289  Esse gradus certo reputes, descendere ut infra
1290  Non valeas; illud vacui plus corpus habebit

1386  Finibus accedet: quod fit, cum transit ab auris
1387  Lux densum magis in vitrum, nam frangitur intro,
1388  Sin contra adversas ob vires lentior ille
1389  Motus sit, neque retrorsum tamen obvertatur
1390  Ob non aequales vires, sed languidiores,
1391  Conjunctus socio cum motu obliquior intro
1392  Excurret, quoniam et fronti vicinior

tenorem
1412  Infringit, quovis flexu inclinata viaque.
1413  Unde hoc constiterit, longe monstrare Camoenae
1414  Possint, mensuras non te deferre per omnes:
1415  Tutemet ipse tamen per te tibi suffice, jam quod
1416  Est reliquum, numeris assueta mente modisque.
1417  Clausum parjetibus geminis velut, atque remotis
1418  Aeque inter sese, neque mutua reclinatis

1423  Ingrediantur id in spatium jam mobilitate
1424  Puncta pari duo, diversas sed euntia in oras:
1425  Illa quidem spatio dein egredientia eodem
1426  Mobilitate nova, non hac tamen impare pergent.
1427  Atque hoc, ni pigeat, fluat ex quo fonte, docebo.
1428  Hinc sua nempe trahit primordia: mobilitatis
1429  Est incrementum repetitae scilicet in se

1478  Discrimen faciunt radii in regione meantis.
1479  Haud aliter quam forte talento ditior unum
1480  Si fiam ob jactum, et tantundem ditior ipse
1481  Tu quoque, detineat sed te tamen alea pernox
1482  Praeterea paribus variantem impendia lucris;
1483  Par utriusque fuat, quantumvis empta labore
1484  Impare, mi parvo victoria, sed tibi magno.
1485  Ex

1494  A sole et stellis, quoniam plus corpora nostra
1495  Refringunt illam, in regione levissima quam qua est,
1496  Si qua est aura super; nostrumque per aëra primo
1497  Incipiet celerare, parum tamen, ut neque parte
1498  Increscat quae sit te mille e partibus una.
1499  ast altis citior, longeque fugacior ibit
1500  Corporibus: liquidis accedet tertia in undis

illis,
1520  Atque aliis citius rubicundo hic lumina ferri.
1521  Harum sed quae sint discrimina mobilitatum,
1522  Non sinat ipse adeo pernix agnosse volatus:
1523  Si tamen est aliquis servandi haec, unicus esset
1524  Hic modus, haec ratio, perquirere, quantus ab altis
1525  Sideribus constet, qui in luce est, annuus error,
1526  Atque hoc diversis in septem quaerere

1602  Quandoquidem citus est, confestimque omnia mutat
1603  Mutatus, tenues fugiunt sine lege per auras
1604  Particulae huc illuc, jactantur et undique, lucis.
1605  Difficile hos tamen est animo insinuare tremores
1606  Corporis a luce impressos, qui nempe secundent
1607  Ejus nunc motus, nunc adversentur eunti:
1608  Nam cur tum corpus non et restaret eidem,

1672  Constituas, et ab his rationum ducere pondus,
1673  Et paulum proferre, et certos figere gressus.
1674  Prendere quanquam ipsi non possunt omnia sensus,
1675  Certior haud ratio tamen est, et pulchrior ulla
1676  Rerum in natura quaerenda: haud omnia subdit
1677  Mens sibi, et extremis abstitit sobria causis,
1678  Arripit at, quae sunt propiores, et mage certae,

1736  Altera contiguo tunc excipit ordine primam:
1737  Hanc quoque contiguo sic ordine tertia porro:
1738  Ambae caeruleae introrsum, exteriusque rubentes,
1739  Pallidulae tamen, et fessos monstrare colores
1740  Vix possunt; sed languidior, quae tertia, multo est.
1741  Fila igitur lucis varie fucata fatendum est

poscat
1763  Fimbria, possit uti languentem mittere lucem.
1764  Ast intervallis species majoribus haec est
1765  Clarior, atque oculis longe manifestior omnis.
1766  Qua tamen inter se mensura fimbria triplex
1767  Primo lata fuit, tunc et latescit eadem
1768  Mensura inter se, et parili simul ordine crescit.
1769  Lata haec ipsarum spatia, imbrarumque, receptae

nunc accidat albens
1779  Admissus radius, qua nigrans charta foramen
1780  Tantum pandit, uti totum transmittere possit:
1781  Cultri acies peracuta tamen conjuncta superne
1782  Integat hoc partim parvum, occludatque foramen
1783  Parte patens alia, radii qua pars quoque tantum
1784  Transmissa, atque alia candente excepta papyro

1844  Fimbria prodire, atque suos monstrare colores.
1845  Ast adducendo post ad se mutua cultros
1846  Continuo, major procul et distinctior una
1847  Quaeque, propinquabat fini tamen: exterior jam
1848  Prima perit, media post quae regione renidet,
1849  Interior demum: tum sese lumen utrinque
1850  Longum extendebat tractu uno et continuato,

1936  Proin ruber extimus est, cunctique remotior umbra.
1937  Altera post veniens, atque altera fimbria porro
1938  In se omnes, ut prima, gerit, ratione colores
1939  Confusa tamen immixtos; nam latior illic
1940  Fimbria quaeque fuat simplex cujusque coloris,
1941  Proinde aliis faciles miscerier omnibus omnes,
1942  Communique suum condentes lumine lumen.

1983  Praeter communem frangendi, quae quoque quandam
1984  Legem aliam norunt diversam, dissimilemque,
1985  Difficilemque, queat ratio ut tibi protinus edi,
1986  Constantem tamen usque sibi certamque, ratamque:
1987  Nempe hac illudit crystallus, quamque vocamus
1988  Montanam nos, quamque tuo de nomine, quondam
1989  Ultima seu fuerit Thule, seu cognita nulli

1989  Ultima seu fuerit Thule, seu cognita nulli
1990  Propter hyperboreas hiemes, pelagusque sonorum,
1991  Nunc adeuntibus es nostris Islandia nautis.
1992  Illudit paulum tamen illa, et sensibus offert
1993  Vix aliquid, multum nisi servent; quippe lacessit
1994  Tunc ita visum, animi mirantis ut excitet aestus.
1995  Fissilis hic lapis est, et sic pellucet, ut unda

idem
2015  Ad quodvis latus haud prona ratione locatas,
2016  Ejus sed lateris distentas in regionem.
2017  Exsurgens crustae facies nitida ipsa manebit,
2018  Prorsus ubique tamen non aequa, sed aspera paulum.
2019  Praeterea facile est etiam interradere mollem;
2020  Durum opus at faciem prorsum est inferre politam,
2021  Mollitiem hanc propter nimiam: vitroque polire

2046  Propterea aequatis spatiis sese inter, et inter
2047  Advenientis iter radii, si continuetur
2048  Simplex ante aditum, primum ut fuit, ingressumque.
2049  Quod mirere magis tamen, accipe; ponere tentes
2050  Si crystallum aliam post, atque aptare priori,
2051  Ut positus primis similes latera omnia servent;
2052  Post etiam assueta radium se frangere lege,

sit,
2218  Sed medio molis simul utraque constet adauctu.
2219  Utraque dum raptatur eadem mobilitate.
2220  Viribus a geminis diversa corpus agatur
2221  Si regione, uno medio tamen illud abibit
2222  Motu, quo fugeret, si simplex tertia quaedam
2223  Corriperet vis, ut nequeas distinguere prorsus.
2224  Praeterea viridis color est gratissimus unus

2290  Suscipit, et sua labentem ad primordia defert.
2291  At nequeant si forte in fumos corpora solvi
2292  Texturâ minimas partes figente tenaci,
2293  Exceptum retinent ignem tamen illa, diuque,
2294  Quo majora, magis retinent plerumque, foventque;
2295  Interius plures quoniam in majoribus ictus
2296  Crebrescunt lucis loca subcava pervadentis,

partibus intus
2308  Undique vibratae jactent ut lumina lucis.
2309  Ipsa etiam quin unda, licet videatur inepta
2310  Ignem concipere, et rutilo splendere liquore,
2311  Igne tamen faciens crebro stillare per artem,
2312  Figes in terrae quoddam genus, induat igne
2313  Quod sese facile apposito, et vertatur in illum.
2314  Haud minus idcirco nobis tamen esse videtur

2311  Igne tamen faciens crebro stillare per artem,
2312  Figes in terrae quoddam genus, induat igne
2313  Quod sese facile apposito, et vertatur in illum.
2314  Haud minus idcirco nobis tamen esse videtur
2315  Credibile hoc, in natura non omnia posse
2316  Corpora candentem sese convertere in ignem;
2317  Igni oportunum quin uno de genere esse
2318  Undique

partibus ictis,
2361  Vix ea concipiant ignem, aut mutentur ab ipso.
2362  Foristan idcirco est amianto innoxius ignis,
2363  Undaque ferviscens, perstat tamen unda, calore
2364  Nec pote majori semper ferviscere, quanquam
2365  Ignem subjicias majorem semper aheno;
2366  Nimirum certo calor undis limite constat.
2367  Ergo siqua

2401  Illisum; nec jam flores, arbustaque laeta,
2402  Nec sata camporum vernent viridantia? demum,
2403  Ut Tellus, ita Sol faciem non praeferat almam?
2404  Difficile est animos tamen his assuescere vulgo,
2405  Non nisi rem diram violentamque esse videntes
2406  Ignem, atque admotum nullis prope parcere rebus.
2407  Quippe vident, magnis si quando incendia sylvis

2492  Rerum ostenderunt faciem, sic finitimorum
2493  Mentibus ut locus urbis, et urba ipsa inclyta demum
2494  Excideret, siquidem inducto sub monte latebat.
2495  Longa tamen proferre solet, quod conditur alta
2496  Sub terra, plerumque dies. Sub viscera duri
2497  Nuper montis itum est, et secto tramite, mirum!
2498  Urbs antiqua, aevo non immutata reperta est,

2497  Nuper montis itum est, et secto tramite, mirum!
2498  Urbs antiqua, aevo non immutata reperta est,
2499  Ast illapsa silex olim prope cuncta replevit;
2500  Finditur ipsa tamen quaerentibus, eruiturque.
2501  Paulatim serpit labor intra moenia ductus,
2502  Qua licet; hanc urbem neque enim irrupisse per omnem
2503  Posse datum est subito, vallabant undique plenam

2502  Qua licet; hanc urbem neque enim irrupisse per omnem
2503  Posse datum est subito, vallabant undique plenam
2504  Praeduri montes, interceptaeque ruinae.
2505  Inventas ad tecta tamen regalia praedas,
2506  Marmora, picturas, et ahenea signa, theatris,
2507  Templisque, et domibus direpta, forisque, viisque,
2508  Et quaecumque fuisse ad victum, ad sacra suppellex,

2527  Quanto vos fastu vestram imperioque per urbem
2528  Ire videremus, quantos canere inde triumphos,
2529  Prisces in prisca ritus quam velle novare
2530  Sede, et adhuc non visa tamen quoque fingere rerum
2531  Multa, et inauditos ut veros prodere mores:
2532  Cuncta palam extarent, nisi quae corruperit ardor;
2533  Et labefactarit largo olim flumine inundans,

inumbrat,
18  Prospicere ut nequeamus, et acrem immittere visum,
19  Atque, intervallo vario quae proxima veris
20  Sint, et quae fieri non pugnent posse, doceri:
21  Non tamen ut valeas idcirco protinus illa
22  Verarum in numero rerum, unique ordine habere,
23  Nam fors illusus specie tunc avius erres;
24  Nec contra par sit contemnere, scilicet esse

vel major rebus habenda est
29  Ut fuerint ipsae res in splendore locatae
30  Nimirum vario, minus effulgente, magisve.
31  Siquid in his auctor valeat tamen, innitique
32  Nomine siquid sit magno, si fortior extet
33  Hinc ratio, validis tanquam vibrata lacertis,
34  Expertaque manu veniat si certior ictus,
35  Quis dubitet per

119  Natura ast adeo bibula caret aequoreus sal,
120  Atque alii multi, siccatique aëre perstant;
121  Undas quandoquidem nisu caruere trahendi
122  Vim certam cur ille tamen sal haurit aquaï,
123  Nec conviva satur sese rigat uberiori
124  Proluvie, postquam immaduit? quia deficit omnis
125  Ille vigor capta praeda, retinensque tenetur.

inque vapores,
190  Protinus atque abeant resoluta efflataque in auras.
191  Corpora cum lente solvuntur mixta, calore
192  Lente servescunt modico; ferventior uret
193  Hic tamen, haud adeo si lente solvier illa
194  Contingat; demum extemplo, quae mixta, soluta
195  Si sint, fit validus subito fervorque calorque,
196  Flammaque cum tonitru, cum fulminibus projectis.

quassata viam vis.
250  Interdum vasto diducta patescit hiatu
251  Tum quoque, nigrantesque videtur mittere ab imo
252  Terra orco fumos, tenebrisque offundere caelum.
253  Hi tamen explosis saepe exhalare vapores
254  Possunt trans rarae permulta foramina terrae,
255  Atque improvisum nobis inferre calorem
256  Aëra mutantem subito, ducamus ut aegre.

473  Texturas mutare suas, ut denique fiant
474  Terra velut dura, et siccata, et densa, manensque,
475  Particulaeque tenens medium cujusque, liquenti
476  Obsita materie, velut in sale: si tamen esca
477  Non ita mutari valeat, collapsave fiat,
478  Quae terra in medio est, nec jam in se vertere possit
479  Extrorsum venientia, nec reparare ruinas,
480  Vitalis

586  Majorum, et vires morborum, et semina multa.
587  Inde nothis etiam mixtum genus, atque figura est;
588  Cumque asinis miscentur equi, fit corpore equino
589  Progenies aurita tamen; pardique leaenas
590  Cum jam iniere, dabunt moresque modosque imitantem
591  Progeniem, et formas pardi simul, atque leonis.
592  Centauros ex hoc potuere effingere vates,

733  Eliciunt magnos contra, atque accedere tentant:
734  Si nimium accedant, discedere mutua pugnant,
735  Disjungique a se: nimirum, ut amica, trahuntur
736  Illinc, languidius tamen usque, propinquius ut sunt
737  Admota, hic raptus donec jam desinat omnis:
738  Ultra progressis coeptat tunc esse repulsus,
739  Contractisque magis spatiis magis imprimit ictus.

875  Cedat et in nostros tractarier atque moveri
876  Perfacilis nobis, Terrae at totius in auctum
877  Ingentis, reddat nostris se clara videndam
878  Sensibus; increscit spatio tamen illa minuto.
879  Et quae non valeant se longo extendere tractu,
880  Plus crescunt spatiis Magnes pondera saxi
881  Correptis, et adhuc plus, quae vis nomine dicta est

perquirere motus
910  Naturae valeas omnes, et cuncta videre
911  Omnibus in rebus, fieri quae cernimus usquam
912  Tam varia, et variis per corpora praedita formis.
913  Ante tamen, quam cum Natura congrediaris
914  Illius ad fontes, et rebus stamina prima
915  Ponentem aspicias; ipsa haec primordia rerum,
916  Quaerendum est, simili num sint vi, mole, figura,

963  Visitur in pictis tabulis per templa, per aedes
964  Pulvere de mixto haud multorum nempe colorum?
965  De latere, et saxis constat, lignisque, quod ipsi
966  Aedificant homines; tamen alta palatia surgunt,
967  Magnificaeque domus, et turres, atque tabernae,
968  Atque casae, circi, delubra, fora, amphitheatra.
969  Sena elementa quater, quotquot sunt, omnibus usquam

1064  Utpote se punctis tangentes tenuibus, at non
1065  Idcirco non compactae, longeque tenaces;
1066  Quandoquidem pro mole et sunt ea plurima puncta,
1067  Et qua contingi non possunt, sunt tamen omnes
1068  Vicinae inter se frontes, pollentque trahendo.
1069  Tertium ad his porro consurgere particularum
1070  Conjunctis genus haud tam durum, conque ligatum,

vis est
1407  Quam magna a multis sese in spatia ampla ferendi.
1408  Imum vix aperis lymphis in vase foramen
1409  Contentis alto, magno erupere repente
1410  Impete; non omnis tamen impetus advenit iste
1411  Temporis in puncto, sed aquae fecere prementes
1412  Continuo super, ut confestim crescere possit.
1413  Lamina sic chalybis vi flexa, intortaque magnâ

toto,
1513  Omnes perque gradus mutetur: sic quoque sese
1514  Jam facili rentur ratione hoc prendere, quare
1515  Impulsus cum vi major sine fine premente
1516  Debeat esse, tamen non omne, quod efficit ille,
1517  Esse infinitum videatur; proin grave ab alto
1518  Decidere in terram demissum concipe corpus,
1519  Plus feriet

1536  Ni primis in particulis minimisque, sub ictu
1537  Quae tum paulatim cedendo, et percutientis
1538  Carpendo nimiam vim corporis, efficiunt, sit
1539  Haud sic effugiunt saltum tamen, omnibus esse
1540  Qui si in particulis nequeat simul, attamen ipsa
1541  Primarum nequeat non esse in particularum
1542  Suprema facie, quae toto impellitur ictu,

1664  Ut varie inter se fuerint res, sic quoque curvum
1665  Hoc iter efficiunt varium, ut mutarier omnes
1666  In formas valeat, recto et quandoque meatu
1667  Extendi, raro tamen; ut ratione pari sunt
1668  Collatae, veluti bina, terna, atque quaterna,
1669  Multiplicive alia inter se res: una meatus
1670  Sors nempe est recti,

1696  Curva revolvetur quoties via, trajicietque
1697  Axem flexilibus maeandris, altera rerum
1698  In nihilium toties merget se, et protinus ipso
1699  Elapsa e nihilo, opposito tamen ordine crescet:
1700  Ut postquam perventum ad inanem est aere profuso
1701  Pauperiem, crescunt alieni protinus aeris
1702  Nomina; ab hic contra trans nudam currere debent

1761  Ultima, uti spatium, partes ita habebit et ipsa:
1762  Pellentes pugnant at vires; ergo necesse est,
1763  Ipsa et ut in sese sit simplex, in spatioque.
1764  Verum extensa tamen nos corpora credimus esse
1765  Propterea, quoniam spatium, diffusa ubi puncta
1766  Plurima sunt, triplices triplici de parte receptat
1767  Mensuras; sunt longa ideo, lata, atque profunda.

1843  Major erit spatiis in quovis corpore plenis.
1844  Et quamvis vires possit sentire valentes
1845  Vicinis a particulis lux, atque trahatur,
1846  Praeterit interea tamen, atque celerrima labens
1847  Non pote pulsari tot ab ictibus, ut deflectat.
1848  Mobilitas minor at si luci impressa fuisset,
1849  Huc torqueret et huc, dum trans adamanta mearet,