Your search found 720 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 345-441:

alienus ignis. Alienum reddere locum sanctum, Ieremiae decimonono. Sic et Isaiae secundo, Et in scientiis alienis fuerunt contenti. Eodem modo et Levit. vigesimo secundo, vir alienus, pro laico, non de tribu sacerdotali. Filia sacerdotis cum fuerit viro alieno, id est, non Leviticae tribus. ALLEGORIA, in generalib. Regulis exponetur. ALLIGARE, per metaphoram est curare, sanare: quia vulnera sananda obligari medicaminibus et fasciis necesse est. Ipse vulnerat et alligat, Isaiae primo. Vulnera non sunt alligata, Ezechielis trigesimo: Brachium

cum praecedens instauratio regni facta est: et post elapsum etiam alterum annum regni accidisse illa quae mox narrantur. quam opinor esse veram sententiam. Anni merconarii, pro certi, ac determinati, quibus mercenarius nihil addi, sicut et conducens nil adimi patitur. Is. 6. et 21: In tribus annis, tanquam annis mercenarii, alleviabitur gloria Moab. Mercenarius anni in annum, Levit. 25, Tanquam mercenarius anni in annum eris cum illo: pro, tanquam mercenarius annuus, qui sese ei non addixisset in longum tempus, aut perpetua servitute obstrictus esset, sed tantum usque ad

ponitur. Iud. 5, Puella duae puellae capita viri: id est, singulis una aut duae in praedam contingent. Inventi sunt filii Eleasar plures in capita, 1. Par. 24. pro, si numeres singulos. Caput etiam pro agmine ponitur, quod singula agmina suos duces aut capita habeant. Egressus est vastator tribus capitibus, 1. Samuel. 13 Porrô hinc variae phrases oriuntur, quas ordine recensebo ac exponam. Movere caput, admirantium est, super rei novitate, aut peregrinitate: ideo alias in bonam partem accipitur, pro condolere alicui. Nahum. 3. Quis non movebit super te caput? Iob. 16,

varias similitudines praebet. ut Proverb. 5, Cerva amorum uxor tua: id est, cerva amata: quod feras cicuratas saepe pro singulari oblectamento habemus. Cerva emissa Nephthalim, Genes. 49. id est, sicut cervae captae aliquando benigne parcitur, eaque potius dimittitur quam interficitur: sic tribus Nephthalim pacis artib, sibi placabit vicinos, ut non tam vi quam mansuetudine sese tueatur. Cervarum pedes, pro velocissimis, ut Psalm. 18. et 2. Samuel. 2, Ponens pedes meos ut cervarum: id est, faciens me velocissimum, sive fugiendus sive sequendus sit hostis. Sic et Homerus suum

id est, irritum conatum. Sic Esa. 33. Concipietis quisquilias, parietis stipulam: ubi Concipere, ipsum cogitare est. Nam bella similitudo collatioque est, cogitationis cum conceptione, conatus efficiendi cogitata cum parturitione, et partus cum opere aut effectu. Ideoque metaphorae ab illis tribus ad haec tria percommode et molliter transferuntur. Conceptus perpetuus Ierem. 20 dicitur, cum foetus in utero remanet, ut semel est conceptus: nec unquam nascitur, sed in utero matris sepelitur. Genes. 3, Multiplicabo conceptus tuos: id est, dolores conceptionis toto tempore gestati

vigilias nocturnas: nam et Iudaei noctem in quatuor custodias, ut Romani in quatuor vigilias, distribuerunt. Hinc illud, A custodia matutina usque in noctem speret Israel: id est, per totam diem. Erat autem ea custodiarum aut vigiliarum ratio, ut divisa nocte in quatuor partes, singulae partes tribus inaequalibus horis constarent. Sic enim veteres omnes dies longas aut breves in 12 partes, quas horas inaequales vocarunt, distribuerunt: de qua re in vocabulo Horae dicetur. Prima ergo vigilia aut custodia, durabat primis tribus horis, aut primo quadrante noctis, facto initio mox ab

ratio, ut divisa nocte in quatuor partes, singulae partes tribus inaequalibus horis constarent. Sic enim veteres omnes dies longas aut breves in 12 partes, quas horas inaequales vocarunt, distribuerunt: de qua re in vocabulo Horae dicetur. Prima ergo vigilia aut custodia, durabat primis tribus horis, aut primo quadrante noctis, facto initio mox ab occasu usque ad canticinium. Secunda vigilia, custodia aut quadrans, durabat sequentibus tribus horis, usque ad mediam aut intempestam noctem. Tertia, inde usque ad primum gallicinium. Quarta, usque ad ortum solis, quae vocabatur

12 partes, quas horas inaequales vocarunt, distribuerunt: de qua re in vocabulo Horae dicetur. Prima ergo vigilia aut custodia, durabat primis tribus horis, aut primo quadrante noctis, facto initio mox ab occasu usque ad canticinium. Secunda vigilia, custodia aut quadrans, durabat sequentibus tribus horis, usque ad mediam aut intempestam noctem. Tertia, inde usque ad primum gallicinium. Quarta, usque ad ortum solis, quae vocabatur custodia matutina. Fiebat vero ea divisio noctis ob militiae usum, quo singulis partibus diversi manipuli aut cohortes excubarent, ne una tota nocte vigilando

id est, constituere, efficere. Manus dare alicui, est ei se subiicere: forte quod victi praebent semet vinciendos, aut manus ligandas porrigunt. 2. Paral. 30. Esdr. 10. Contra dare manum in Aegyptios. Exod. 7. percutere eos significat. Verba pulchritudinis dare: Genes. 49. de facundia tribus Nephthalim dicitur. Ad mensuram dare, est parce dare. Nam qui large ac liberaliter aliquid donat, non adeo exacte ac scrupulose ponderat, metitur aut numerat. Iohan. 3. Non enim Deus dat ad mensuram Christo Spiritum sanctum. Aliis alioqui dicitur Deus dare pro sua quadam mensura. 1.

hominis ponens, plures ei factores attribuerit, et numerum pluralem cum singulari miscuerit: ut et unitatem essentiae, et pluralitatem personarum in Deo cupidis veritatis indicaret. Sic etiam Abrahamo tres apparent, et tamen ille tantum unum adorat: et mox totus sermo mixtim iam de uno, iam de tribus, iam in singulari, iam in plurali habetur, ut ea numeri alternatione ostendatur et unitas Dei, et trinitas personarum. Perfidi Iudaei, ut mysteriam Trinitatis eludant, dicunt honoris ac dignitatis cuiusdam gratia pluralem pro singulari usurpari: ut aliquando reges ac principes de se

Deum excelsum. Genes. 21. Invocavit Abraham nomen יהוה אלעולם Domini Dei aeterni. Tria vocabula coniunguntur, ut verus Deus exprimeretur, Genes. 24. Iehova Elohe Adonai Abraham: id est, Domine Deus Domini mei Abraham. Exodi 34. Tribus vicibus apparebit omne masculinum tuum in conspectu Adonai, Iehove, Elohe, Israel. Denique, quomodo Iehova secundae personae divinitatis seu Meschiae tribuatur, infra annotabitur. אלה a potentia. Deuteron. 32. Dereliquit Deum (Eloha) factorem suum.

vos de terra Aegypti, ut essem Dominus Deus vester. Deuteron. 5. Ego Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis. 1. Regum 12. Iehova qui fecit Mosen et Aaron, et eduxit patres nostros de terra Aegypti. DOMINUS IEHOVA, DEUS Israel, vel Dominus Deus Israel, Exodi 34. Tribus vicibus apparebit omne masculinum in conspectu Adonai Iehovae Elohe Israel. Iosuae 10. Dominus Deus Israel pugnabit pro eo. Iud. 11. Dominus Deus Israel subvertit Amorrhaeum, pugnante populo suo

onera legalium observationum imponat hominibus, cum ea ipsi nec digito quidem attingere vellent: pro, nihil prorsus eorum ferre, aut observare. Minimum enim quod externo opere aut labore fieri potest est, tantum digito aliquam rem attingere. In Isa. 40 cap. dicitur, quod Deus tribus digitis appendat terram, ut sane vulgata versio habet Quod alludit ad communem hominum morem, qui cum pauxillum quid levare ac tollere volunt, tribus id digitis congregatis tollunt: nempe, pollice, indice et medio, quod in comedendo saepe fit. DIGNUS,

Minimum enim quod externo opere aut labore fieri potest est, tantum digito aliquam rem attingere. In Isa. 40 cap. dicitur, quod Deus tribus digitis appendat terram, ut sane vulgata versio habet Quod alludit ad communem hominum morem, qui cum pauxillum quid levare ac tollere volunt, tribus id digitis congregatis tollunt: nempe, pollice, indice et medio, quod in comedendo saepe fit. DIGNUS, ἄξιος, proprie dicitur is qui aliquid meretur. ut cum dicitur Operarius esse dignus mercede sua. Est sane vocabulum correlativum. Semper

domum duorum satorum, in circuitu altaris. Sic ibid. et mox, triginta annulos, quibus vectes inseruntur, vocat eorum domos. Vocatur quoque crebro domus, non tantum unius aedificii aut heri familia, sed et tota aliqua cognatio: ut Exodi 12, Secundum domos patrum Item totae tribus, ut saepe habetur Dominus Iuda. Nonnunquam et tota Israelitica gens: ut, Dominus Iacob, aut Israel. Domus Dei saepe significat ipsam religionem, Iohan. 2. Psal. 69 Zelus domus Domini comedit me. Aliquando Ecclesia aut ipsi pii vocantur domus Dei: ut Hebr. 3 dicitur,

non fuit Pharaoni. Num. 12. An duntaxat solummodo Moysi locutus est Deus? DUO, cardinalis numerus, saepe pro magna paucitate ponitur. 1. Reg. 17. En ego colligo duo ligna, ut vadam et eoquam, etc. pro, pauca ligna. Sic Iob 33. Ecce omnia ista fecit Deus duabus aut tribus vicibus cum viro, ut avertat animam eius ab exitio. Duo et duo ingressa sunt ad Noach, Gen. 7, significat bina. Nam quod talis repetitio distributionem significet, alibi dictum est Contra, aliquando etiam pro maiore numero dualitas ponitur Isa. 61. Pro pudore vestro duplex recipietis.

multiplicibus beneficiis ornata est a Deo, cum pro peccatis suis merito fuisset gravissimis poenis oneranda Hieremiae 17. Et duplici contritione contere eos. pro, multiplici poena afficito. DUODENARIUM numerum aliqui dicunt esse mysticum, et perfectionis numerum: quia Deus duodecim tribus Israel elegerit, et Christus duodecim Apostolos vocaverit: et in Apocalypsi dicatur corona stellarum duodecim fuisse, Cap. 12: item duodecim millia signati,

id est, portionem promissam. Sic Moses dicit, funiculum Domini esse Iacob: id est, suam portionem ex toto mundo proprie Deo segregatam. Sic Ioseph dicitur obtinuisse duos funiculos: quia Iacob duos eius filios Ephraim et Manassem sibi adoptaverat, et ita ex uno filio duas tribus fecerat, cum alioqui singuli filii singulas tribus constituerent. Zoph. 2 dicitur, Ne qui habitant funiculum maris: id est, Philistaei qui incolunt terram maritimam. Hunc vero morem divisionis subinde Scriptura indicat, ut et Psal. 77: Sorte divisit eis terram: id est,

Domini esse Iacob: id est, suam portionem ex toto mundo proprie Deo segregatam. Sic Ioseph dicitur obtinuisse duos funiculos: quia Iacob duos eius filios Ephraim et Manassem sibi adoptaverat, et ita ex uno filio duas tribus fecerat, cum alioqui singuli filii singulas tribus constituerent. Zoph. 2 dicitur, Ne qui habitant funiculum maris: id est, Philistaei qui incolunt terram maritimam. Hunc vero morem divisionis subinde Scriptura indicat, ut et Psal. 77: Sorte divisit eis terram: id est, funiculo distributionis. Hinc est illud Micheae 2: Non

voluntatis ac mandati divini. Simile quid est quod Paulus dicit, adulterare verbum Dei. Israelitae accusant Iudaeos, quod sint furati Davidem: 2. Sam. 19. Cur furati sunt te fratres nostri viri Iuda: pro, quare nobis insciis te reduxerunt, cum debuissent nos sibi coniungere? Eo enim facto, illa tribus videbatur sibi Davidem proprium facere, ac conciliare, ut aliis tribubus sit alieniore animo. Socium esse furis: id est, amicum et participem. Isa. 1, Principes tui socii furum: id est, amici, participes, fautores, cum deberent esse castigatores. Sic et Psalm. 50, Cum fure cucurristi.

Dei, sanctificatio vestra, ut abstineatis a scortatione, et sciat unusquisque suum vas possidere in sanctificatione et honore, non cum affectu concupiscentiae, quemadmodum gentes, quae non noverunt Deum. Sic et Rom. 6 dicitur, Praestate membra vestra serva iustitiae ad sanctificationem. De hisce tribus partibus simul pronunciat Paulus 1. Thess. 5, inquiens: Ipse autem Deus pacis sanctificet vos totos: et integer vester Spiritus et anima et corpus, ita ut in nullo possitis culpari in adventu Domini nostri IESU CHRISTI, servetur. Fidelis est qui vocavit vos, qui idem efficiet. Habet et

alterum relativum pro altero. IACOB, praeter quam quod est nomen proprium a supplantando ductum, significat etiam populum Israeliticum, sicut et Israel quorum utrunque in prophetis, etiam pro Christianis post ascensionem conversis usurpatur Aliquando etiam decem tribus, quae se a Iuda separaverant, constituto proprio rege ac regno, denotat reliqua. n pars Israelitarum Iuda usitate nominabatur. IACULUM, alias pro sagitta, alias pro aliquo maiori telo in hostem iacto: ut sunt pila, et similia. Fuit autem aliquando moris in bellis, praesertim in

suae legi ac severae iustitiae ita largissime satisfacit, ut sicut illa antea nos accusabat extremae iniustitiae, ac nos aeternis suppliciis adiudicabat: sic nunc contra ultro confiteatur nos esse iustissimos, aeternamque nobis vitam ac gloriam adiudicet. Hac igitur ratione intervenientibus istis tribus personis, debitore precario petente, persolutore aut sponsore ultro offerente, et iudice imputante et adiudicante, in nos Christi persolutio iustitiaque imputatione transfertur aut transscribitur. Hac ergo imputativa Christi iustitia ita gloriose ornamur, ut non solum nullae nostrae maculae

tibiis viri, aut fortitudine eq vi: pro, gaudere aut delectari de ea re, tanquam praestante ac grata. Cum sociale. Exodi 10 In pueris, et In senibus nostris ibimus. id est, cum. Levit. 1. Accipiet vesicam eius in pluma eius. 1. Sam. 1. Et duxit eum secum, cum ablactasset eum in iuvencis tribus. pro, cum iuvencis tribus. Hierem. 11. Perdamus lignum in fructibus eius. id est, cum fructu eius, vel arborem cum fructu, seu funditus ipsum cum sua doctrina discipulis et posteris. quem locum multi infelicissime tractarunt et verterunt. Sic Matthaei 16, Venturus enim est filius hominis

eq vi: pro, gaudere aut delectari de ea re, tanquam praestante ac grata. Cum sociale. Exodi 10 In pueris, et In senibus nostris ibimus. id est, cum. Levit. 1. Accipiet vesicam eius in pluma eius. 1. Sam. 1. Et duxit eum secum, cum ablactasset eum in iuvencis tribus. pro, cum iuvencis tribus. Hierem. 11. Perdamus lignum in fructibus eius. id est, cum fructu eius, vel arborem cum fructu, seu funditus ipsum cum sua doctrina discipulis et posteris. quem locum multi infelicissime tractarunt et verterunt. Sic Matthaei 16, Venturus enim est filius hominis in gloria, pro, cum

hominum ruunt. INVOCO verbum, apud Hebraeos Kara קרא, illam potissimum ambiguitatem habet, quod alias implorare Dei opem significet, alias concionari aut praedicare Deum et eius doctrinam, alias denique simpliciter nominare aliquem. Ex hisce porro tribus significatis varii Hebraismi exoriuntur, de quibus ordine dicendum est. Primum ergo significat implorare opem Dei, aut orare: ut Psal. 50. Invoca me in die tribulationis et eripiam te, ut glorifices me. Ioel 2. et Roman. 10. Quicunque invocaverit nomen Domini (i. ipsum

relaxabantur, atque adeo etiam venditi agri, vineta, domus, aliaque stabilia, ad suos priores possessores redibant. Quod eo divina benignitas ac providentia ordinaverat, ne prorsus familiae Israeliticae interirent: praesertim autem, ut ea familia ac tribus consisteret, unde Meschias expectabatur: utque et aliae tribus ac familiae consistentes, illi collatione quandam quasi lucem afferrent, eaque inter caeteras emineret: et quo aliae illi quasi testimonium coram orbe terrarum praeberent, quod Deus pollicitus sit ex illa proprie Meschiam

atque adeo etiam venditi agri, vineta, domus, aliaque stabilia, ad suos priores possessores redibant. Quod eo divina benignitas ac providentia ordinaverat, ne prorsus familiae Israeliticae interirent: praesertim autem, ut ea familia ac tribus consisteret, unde Meschias expectabatur: utque et aliae tribus ac familiae consistentes, illi collatione quandam quasi lucem afferrent, eaque inter caeteras emineret: et quo aliae illi quasi testimonium coram orbe terrarum praeberent, quod Deus pollicitus sit ex illa proprie Meschiam proditurum esse. Illa profecto ipsa tam vetusta notaque origo,

Psalmo 80, Qui ducis sicut oves Ioseph: necesse est accipi pro toto populo. Sic Psal. 81, Et testimonium in Ioseph posuit illud. Ob hanc eandem causam et Rachel, mater Ioseph, videtur significare totum populum Dei. Matthaei 3, Amos 5, Ioseph videtur significare proprie decem tribus, aut regnum Israeliticum, cui concionatus est Amos. IPSE, ponitur nonnunquam pro verbo EST: quia id verbum includitur in pronominibus, praesertim demonstrativis. Item in Adverbiis affirmativis et negativis. Genes. 40. Tres dies ipsi: scilicet, sunt. 1 Sam. 12. Et filii mei,

novi Testamenti populum significant et denotant. Caeterum, ut de illis duobus regnis adhuc aliquid dicamus, sciendum est, quod regnum Israel et Iuda hoc inter se differunt, quod omnis populus prius appellabatur Israel: et postea regnante Davide super Iudam, et Roboam filio Salomonis super duabus tribus Iudam et Beniamin, ii qui erant in Samaria, hoc est, decem tribus vocabantur Israel: et qui regnabant de genere David, appellabantur Iuda. Item Israel saepe ponitur pro Iuda, quod saepiuscule occurrit: 2 Paralip. 29. Et Israelis similiter reges, non raro pro regibus Iuda accipiuntur:

illis duobus regnis adhuc aliquid dicamus, sciendum est, quod regnum Israel et Iuda hoc inter se differunt, quod omnis populus prius appellabatur Israel: et postea regnante Davide super Iudam, et Roboam filio Salomonis super duabus tribus Iudam et Beniamin, ii qui erant in Samaria, hoc est, decem tribus vocabantur Israel: et qui regnabant de genere David, appellabantur Iuda. Item Israel saepe ponitur pro Iuda, quod saepiuscule occurrit: 2 Paralip. 29. Et Israelis similiter reges, non raro pro regibus Iuda accipiuntur: Micheae 1, in fine. Item, Israel videns Deum, vel visor et

bona, seu fruitionem illorum. Psal. 16, Iucunditates sunt in dextera tua in aeternum: id est, suavissimis deliciis satias perpetuo ac inaeternum tuos. IUDAS, a confitendo ac celebrando beneficia Dei dictus, saepe significat totum populum Israeliticum propterea quod eius tribus celeberrima fuit, diu imperitavit, et promissiones tum de imperio, tum et de Meschia ex se orituro accepit. Habuit autem haec vox hunc usum etiam ante divisionem regni Israelitici. Nec raro Israeli, ut synonymon, coniungitur: ut 1 Reg. 4, et in Psal. 111. In exitu Israel de

[?: es- ] videtur. Notatur autem perid nimia quaedam crudelitas. Gen. 49, Iacob benedicens, et prophetizans de singulis tribub. de tribu luda inquit: Rubicundiores [?: ] oculi eius vino, et dentes eius lacte. quod alii de [?:-mositate ] hominum eius tribus: alii de copia eiusdem rerum necessariarum, ut lactis ac vini, accipiunt. Iob 10 dicitur, Sicut lac coagulasti me: explicans nimirum illud admirabile opus Dei in conceptione, ubi perinde illud aqueum [?: s- ] consolidatur et induratur ac lac solet coagulo [?: non- ]

ut sit minima spes [?: pro--entus ] olei. Isaiae cap. 1 habetur: Omne caput languori, et omne cor dolori, aut ad languorem ac dolorem expositum, vel deditum est. et significatur, afflictos esse poenis Dei gravissimis, tum singulos homines ac domos, tum familias ac tribus, tum denique totas civitates, ac cunctam gentem. LANIARE faciem, fuit signum maximi doloris, vel de peccatis, vel de aliis calamitatibus. Hierem. 41. Viri rasi barba, et scissi vestes, ac laniati facie. Hinc illa Papistica caeremonialia, qua nunc levissime pectus et os

tum denique totas civitates, ac cunctam gentem. LANIARE faciem, fuit signum maximi doloris, vel de peccatis, vel de aliis calamitatibus. Hierem. 41. Viri rasi barba, et scissi vestes, ac laniati facie. Hinc illa Papistica caeremonialia, qua nunc levissime pectus et os duobus aut tribus digitis tundunt, olim Ethnicis valde usitata, ut in Satyris habetur. LAPIS, vox notae significationis, efficit non paucos subobscuros Hebraismos, etiam dum in propria significatione accipitur: nedum postea, cum ad figuratas transit. Ad cuius clariorem noticiam profuerit etiam aea

multae ac eximiae laudationes, et (ut ita dicam) [?: ] rationes, condecorationes ac ornamenta eidem [?: ] excellenti virtute praedito, optimeque merito adhibitae. Quartum quoque hisce tribus addi solet, Claritas tum in prophanis, tum et in Sacris literis: quam Seneca ita a gloria distinguit, quod gloria quidem multorum iudiciis ac laudibus constet, sed claritas bonorum. Haec quidem de hisce tribus aut quatuor vocibus ac rebus maxima ex parte ex prophanorum scriptorum usu

excellenti virtute praedito, optimeque merito adhibitae. Quartum quoque hisce tribus addi solet, Claritas tum in prophanis, tum et in Sacris literis: quam Seneca ita a gloria distinguit, quod gloria quidem multorum iudiciis ac laudibus constet, sed claritas bonorum. Haec quidem de hisce tribus aut quatuor vocibus ac rebus maxima ex parte ex prophanorum scriptorum usu annotavimus. Sed tam en in Sacris eodem ferme modo in genere ac plerunque usurpantur. Quare iam ad ipsa idiomata Sacrarum literarum in verbo ac nomine Laudare et Laus accedamus. ¶ Laudare verbum, et

Iuda, inquiens: Iehuda, tibi confitebuntur fratres tui, Manus tua in cervice inimicorum tuorum. Incurvabuntur coram te filii patris tui. Catulus leonis Iehuda, a praeda ascendisti fili mi, incurvavit se, accubuit quasi leo, et quasi leaena, quis suscitabit eum? Fuit enim tum bellicosa ac potens ea tribus prae aliis, tum etiam regnum diutissime obtinuit. Isaiae 31, Deus se fortissimum bellatorem esse pro suo populo indicans, sumit similitudinem a leone inquiens: Quemadmodum rugit leo, et catulus leonis super praedam suam, contra quem conciebitur congregatio pastorum, sed a clamore eorum non

apud ipsum reperies: nempe quic quid de נשא Nasa dicit, ab initio eius verbi usque ad finem. LEVI fuisse unum ex duodecim filiis Iacob, et patrem integrae tribus Levitarum, quae postea in exitu Israelis de Aegypto ad res sacras nomine totius Israelis delecta sit, et ex qua singulares quaedam familiae ad sacerdotium superius, quod etiam proprie sic vocatur, delectae sint, notum est. Ponitur ergo haec voxpro tota ea tribu, et specialiter pro omnibus

grave est peccatum, contra eam aliquid egisse: ideoque servus [?: ] ignorantiam peccans, minus vapulabit. Huc pertinet disputatio, quatenus ignorantia excu set peccatum. Ergo contra ubi est lex, et quidem nota, tanto maius et intolerabilius est regnum peccati. Verum Paulus in hisce tribus dictis loquitur potissimum de agnitione peccati, de eius vexatione conscientiae, et irritatione pravarum cupiditatum, quae absente aut ignorata lege non accidunt. sic ipsemet sine lege vixit. De quo eius sensu postea dicetur in voce Peccati plenius. Vique ad legem fuit peccatum, Rom. 5.

Lectores, attineret [?: c- ] re Ethnicum cum Iudaeo, si haec ad Ethnicorum accusationes pertinerent, nedum praeferre Ethnicum Iudaeo? Est [?: ego ] plane supina oscitantia eorum, qui putant hic praestantem Ethnicorum naturam praedicari, cum Paulus [?: ] sce tribus capitibus studio id agat, ut omnes homines accuset ac condemnet, idque non tantum ratione [?: ] lium peccarorum, sed etiam pessimae ac [?: distorti- ] naturae, seu ratione extremae corruptionis originalis peccati. Verum age redigamus totum hunc Pauli [?: ]

mentemue perspiciet. Dispositio loci Paulini, Rom. 2. Observertur igitur ante omnia scopus negocii, de quo hic ex instituto agitur. praedicatur enim poenitentia seu contritio in istis tribus capitibus. Primum in 1, Ethnicis: postea in 2, Iudaeis: postremo in 3, utrique simul accusantur. Omnes igitur hic homines concluduntur sub peccatum. Sed in hoc secundo capite est proprie accusatio Iudaeorum. Deinde observetur etiam ordo sententiarum huius loci, quae continet talem quandam

mercedem datas. Merces pudoris, Psal. 40, Desolentur in mercedem pudoris sui: i, pro eo quod me ignominia afficere conabantur, pudescant illi. Anni mercenarii: pro, tempus exacte determinatum, cui nec conductus aliquid adiici, nec conducens aliquid adimi patitur. Isa. 16, In tribus annis tanquam annis mercenarii evacuabitur gloria Moab: i. post id praefixum et determinatum tempus devastabitur Moab. MERCENARIUS anni in annum: i. annuus. Tanquam mercenarius anni in annum erit cum illo, Levit. 25. i. tanquam mercemarius annuus. Mercenarius crebro in veteri

et Macedonas in usum primus Alexander induxit, teste Curtio lib. quarto. Num. decimo, cum ponerent castra, orabant hisce verbis, Revertere Domine ad decem millia millium Israelis: id est, ad hanc numerosissimam multitudinem tui populi. Millia Israelis, pro ipso Israele ponitur: sicut et Tribus Israelis, Iosuae 22, In millibus Israelis erant singuli principes familiarum: pro, in Israele. Apocalyp. vigesimosexto praedicitur futurum, ut Sathanas vinciatur mille annis, et tandiu regnent pii cum Christo tranquille. Quod varie exponitur a scriptoribus. Intelligunt tamen multi de

minus. Continet itaque [?: Mina- ] si de pondere intelligas, uncias 12, et semissem. Quod [?: ] de re numaria fit sermo, Mina ad monetae Gallicae aestimationem reducta, valebit circiter libras Turonensis 17, et semissem. tantum enim conficiunt 100 drachmae singulae tribus solidis Turonensibus et semisse aestimatae. Budaeus aestimat Minam aureis coronatis 10: [?: quo- ] in idem recidit, modo sane intelligas singulos coronatos ab eo 35 duntaxat solidis Turonensibus aestimari Mina etiam mensurae genus est, qua agri metiuntur: qui et Modius dicitur,

est etiam Hierem. 13, de Iudaea. Nuditas terrae dicuntur loca non tecta munitionibus aut firmata praesidiis, qua facillime hostis pervadere possit. Sic obiicit Ioseph fratribus suis, Genes. 42 quod venerint exploraturi nuditatem terrae. Propheta iubetur nudus et discalceatus incedere tribus annis: ut hac specie contestetur, sic nudos et dis calceatos, id est male vestitos, abducendos esse in captivitatem Aegyptios et Aethiopas. Nudus [?: exiu- ] de utero matris meae, nudus etiam revertar eo, inquit Iob cap. 1. Sic et Paulus inquit 1. Timoth. 6,

Deut. 17, In ore duorum aut trium testium interficis tu. pro, ad testimonium, vel consentienter testantibus [?: ] bus aut trib. hominibus. Sic et illud accipiendum est. In ore duorum aut trium testium, statuetur aut [?: ] erit omne verbum: i. decernetur duobus aut tribus consentienter idem testantibus. Ex ore infantium et [?: iact- ] tium perfecisti laudem: Psal. 8, et Matth. 8. i. testimonio voce ac celebratione Dei et confessione veritatis. A perire os ad aliquid, varia significata habet. Aliquando enim idem valet quod, summa

PAGINA, aut Pagella, vel etiam Tabella, reperitur Ierem. 36: quod cum coram rege essent lectae tres aut quatuor pagellae in volumine Ieremiae, concerpserit et exusserit illud rex. Putant ergo ibi poni pagellas quasi potentialiter pro tanta quantitate textus, quanta contineri queat in tribus aut quatuor pagellis: quia in volumine, ut fuerunt illa Hebraea, tantum una perpetuo cohaerens membrana tereti ligno superinvoluta, non sunt paginae. Posses tamen deletas tabellas metaphorice accipere, de columnis, quae in tali volumine esse solent, ut lectio sit facilior, nec sit infinita

et omnibus simul sumptis aequale. Sed plerunque idem quod portionem alicui convenientem, aut etiam commodum vel incommodum, praemium aut poenam alicui competentem: de qua significatione primo loco dicemus, habet enim et alias plures. Divino mandato olim accidit, ut terra Chananaea divideretur in tribus et familias Israeliticas. Inde coepit unusquisque sua bona, aut etiam mala, vocare suam partem. forte et Spiritus sanctus huius locutionis autor est: quia Deus ille longe maximus paterfamiliâs, unicuique distribuit mala ac bona, ut ei videtur, aut etiam ut unusquisque [?: me--- ]

2 Samuelis secundo: Ut quid percutiam te in terra? id est, cur praebebis causam, ut te interficiam? Percutere pectus, aut tundere, dolentium ac poenitentium gestus est, Lucae decimooctavo et vigesimotertio. [?: V-de ] adhuc caeremoniola apud Papistas est, ut pectus ac faciem tribus digitis in templo tundant. Quae etiam apud ethnicos, teste Iuvenale, in usu fuit. Percusset me iustus misericordia, et castiget me: Psalmo centesimo quadragesimoprimo. id est, iusti castigatio, etiam [?: seven-- ] , erit mihi beneficium ac salutaris. Sed contra, impii

aliquando turgent oculi, ut excisuri videantur: ita superbi ac potentia sua inflati miseros respicere nequeunt. PINGUEDO aliquando fertilitatem terrae, aut rerum aliarum copiam, simul et bonitatem significat. Ge nesis 49, Pinguis panis Asser, delicias regibus praebebit. id est, tribus Asser abundabit copia optimi frumen ti et reliquae annonae, ita ut etiam reges sint inde victum delicatiorem petituri. Sic Deuteron. trigesimosecundo dicit Deus, se saturasse Israelem adipe pinguissimi tritici, et sanguine vuae: id est, amplissima copia optimi frumenti et vini ditasse,

Zachariae duodecimo: Plangentque super eo iuxta planctum unigeniti, et amari erunt super eum, sicut cum quis est amarus super primogenitum. Sic et Matthaei 24, impiorum ineffabilis calamitas per planctum exponitur: Tunc apparebit signum filii hominis in caelo, et tunc plangent omnes tribus terrae, et videbunt filium hominis veientem in nubibus, ubi per planctum ingens cruciatus et terror impiorum designatur. Sic per plactum Ioel primo: primum ingens calamitas, deinde poenitentia denotatur. Aliquando absentia planctus significat ignominiosam sepulturam: quod praedicit

aut natio quaevis populi: in plurali numero, aliquando unam aliquam turbam significat. Act. 14. Cum populis volebat sacrificare: id est, cum turba illius civitatis. tametsi in Graeco sit, Cum turbis. Verum Act. 4. clare pluralis numerus pro singulari ponitur de Israelle. forte propter plures tribus cum gentibus et populis Israel. PORCUS, animal immundum, non tantum corporeae, sed et religionis immundicie habitus est, non tantum Iudaeis, quibus ut immundum animal

Porta non raro ipsas civitates significat, posita parte pro toto. Gen. 22. 24, Semen tuum possidebit portam inimicorum tuorum. Deut. 16, Non poteris sacrificare Pesach in aliqua portarum tuarum. Ibidem: Iudices et praefectos constitues in omnibus pertis tuis, quas Deus dabit tibi secundum tribus tuas. Ibidem 23. Tecum habitet in medio tui in aliqua portarum tuarum, ubi ei placuerit. Esse aut habitare intra porta alicuius: Deuter. 12 et 24. Qui sunt in terra tua intra portas tuas. pro, qui habitant in tua patria, et in tua civitate. Sic utitur hac voce Psal.

vel Latina Post, ut quae dicat post finem tot dierum, ipsumque etiam finem excludere videatur: nihilominus non non raro includit illud, multo ergo magis Latina et Graeca. Clarum ac perspicuum exemplum huius significati istarum particularum est, quod Evangelistae promisciutuntur, In tribus diebus, aut tertia die resurgam. Locus Matthaei vigesimoseptimo est inprimis notam dignus, ubi dicunt pharisaei Pilato: Domine, recordati sumus, quod ille seductor dixit, Post tres dies resurga iube ergo muniri sepulchrum usque ad diem tertiam, ἑως τῆς

tanto magis innooscat, adscribam locum ex Annotationibus cuiusdam recentioris supra Marci octavum: non quod putem ei commodissime illum locum exposuisse: sed quia multa exempla adducit ex scriptoribus, unde vis Graecae praepositionis perspici aliquanto clarius potest. Tribus post diebus, μετὰ τρεῖς ἡμέρας, Vulgata et Erasmus ad verbum, Post tres dies: quae interpretatio non modi est obscura hoc quidem loco, sed etiam (ut existimo) falsa. Itaque magnas peperit controversias inter doctissimos viros, qui hunc

τριῶν ἡμερῶν, vel εἰς τρίτην ἡμέραν: id est, ut ipse Matthaeus explicat decimosexto capite. τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ: id est, ut loquuntur Latini, tertio post die, vel tribus post diebus. quam interpretationem germanam esse, vel illud declarat, quod si eam sequaris, optime cohaerebit illa Pharisaeorum petitio, nempe ut ad diem usque tertium muniatur sepulchrum, eo quod dixisset ille sese tribus post diebus resurrecturum. His enim loquendi formulis tertium ipsum

ἡμέρᾳ: id est, ut loquuntur Latini, tertio post die, vel tribus post diebus. quam interpretationem germanam esse, vel illud declarat, quod si eam sequaris, optime cohaerebit illa Pharisaeorum petitio, nempe ut ad diem usque tertium muniatur sepulchrum, eo quod dixisset ille sese tribus post diebus resurrecturum. His enim loquendi formulis tertium ipsum diem a Latinis intelligi, satis constat ex oppositis dicendi generibus: in quibus scilicet usurpatur praepositio Ante. veluti quum dicimus praecise III, IIII, vel V Nonas, Idus, Calendas, et sic

vel III, vel IIII, ante Nonas, Idus, Calendas. sic etiam Priscianus, quum ita loquimur, annos X natus, existimat subaudiri praepositionem Ante: quum tamen id de eo dicatur qui decimum ipsum annum agit. Utramvis igitur harum interpretationum sequaris, nempe intra tres dies: vel tribus post diebus, sive tertio post die, recte (ni fallor) expresseris illud, μετὰ τρεῖς ἡμέρας. POSTREMUM, achierith אחרית, est expositum supra in voce Novissimum: hoc unum nunc tantum

Sam. 3. Hinc ab abscisione praeputiorum, vocatus est collis praeputiorum: Ios. 5. Secundo, vox haec per metaphoram significat primi triennii fructus arborum novarum. Levit. 19. Quando veneritis ad terram Canaan, et plantaveritis arbores frugiferas, praeputiabitis praeputium fructuum eius: tribus annis erunt vobis praeputia, non comedentur. id est tribus primis annis habebitis eos fructus pro immundis et prophanis, eosque abiicietis, sicut vestra praeputia soletis. Tertio, itidem per metaphoram indicat haec vox nativam carnalemque cordis nostri caecitatem, perversitatem ac

praeputiorum: Ios. 5. Secundo, vox haec per metaphoram significat primi triennii fructus arborum novarum. Levit. 19. Quando veneritis ad terram Canaan, et plantaveritis arbores frugiferas, praeputiabitis praeputium fructuum eius: tribus annis erunt vobis praeputia, non comedentur. id est tribus primis annis habebitis eos fructus pro immundis et prophanis, eosque abiicietis, sicut vestra praeputia soletis. Tertio, itidem per metaphoram indicat haec vox nativam carnalemque cordis nostri caecitatem, perversitatem ac pravitatem, quae omnino a piorum mentibus removenda sit: nempe totum

receptione reatus seu imputati peccati aut iniustitiae et obedientia erga patrem, qui me fecit peccatorem: quod manifeste ostendo hac mea occursione contra istam turbam, et [?: Satanam ] meum carnificem. Parvus in Principibus Iuda. Populus Israeliticus erat divisus primum in tribus, deinde singulae tribus in millia: cum ante occupatam Cananaeam, Exod. 18. 32. Num. 1, tum et postea, cum et homines et loca ubi habitarunt vocata sunt millia, ut de hominibus legitur 1. Sam. 10: Nuncigitur statuite vos coram Domino secundum tribus vestras, et millia vestra. De locis

seu imputati peccati aut iniustitiae et obedientia erga patrem, qui me fecit peccatorem: quod manifeste ostendo hac mea occursione contra istam turbam, et [?: Satanam ] meum carnificem. Parvus in Principibus Iuda. Populus Israeliticus erat divisus primum in tribus, deinde singulae tribus in millia: cum ante occupatam Cananaeam, Exod. 18. 32. Num. 1, tum et postea, cum et homines et loca ubi habitarunt vocata sunt millia, ut de hominibus legitur 1. Sam. 10: Nuncigitur statuite vos coram Domino secundum tribus vestras, et millia vestra. De locis vero aut sedibus, 1.

Populus Israeliticus erat divisus primum in tribus, deinde singulae tribus in millia: cum ante occupatam Cananaeam, Exod. 18. 32. Num. 1, tum et postea, cum et homines et loca ubi habitarunt vocata sunt millia, ut de hominibus legitur 1. Sam. 10: Nuncigitur statuite vos coram Domino secundum tribus vestras, et millia vestra. De locis vero aut sedibus, 1. Sam. 23. Scrutabor eum per omnia millia Iuda, inquit Saul de Davide. Porro, quia illa millia, id est homines et loca, habuerunt certa capita: ideo etiam sunt dicta Duces, aut Ducatus, seu principatus,

ὀλιγορὸς εἶ. quae negatio nunc non adest. Posses etiam interrogative legere, Num parva es inter millia Iuda? Hisce rationibus facillime Evangelistam cum Propheta concordaveris. Similis plane locutio est etiam Isaiae 49: Leve est esse te servum mihi ad erigendas tribus Iacob, et ad instaurandas ruinas Israel. ponam enim te in lucem gentium, etc. Confer istas duas locutiones Isaiae et Micheae. PRINCIPATUS, aliquando ipsos principes, eorumque

principium et finis, primus et ultimus, α et ω: quia ante omnia in aeternum fuit, et postea in aeternum permanebit, ut supra in voce Primus dixi. Quis ascendet nobis in principio ad bellum? Iudic. 1. id est, quae' nam tribus ducatum et primam pugnam habebit? 1. Paral. 11. Quicunque interfecerit Iebusaeum in principio. PRINCIPALIS Spiritus. Psal. 51 habet Vulgata, Spiritu principali confirma me. propre significat alacri, prompto et parato ad cultum Dei, confessionem et crucem

12. et ἀντί τούτου, ut Ephes. 5. His duas alias adiungo, quas sacris scriptoribus peculiares opinor. Unam, quum accipitur pro ὑπὲρ, et commodum ac utilitatem declarat: qua significatione reperio positum tribus locis, et quidem semper personae coniunctum, non rei: nempe Matt. 17 et 20. item Marc. 10. Alteram, quum finem designat, quomodo reperio duobus duntaxat locis usurpatum, nempe 1. Corinth. 11, et Hebr. 12. Ex his quatuor significationibus (neque enim plures reperio) deligat prudens

14. est clare tum in Hebraea, tum et in Vulgata, quod Melchisedec protulerit panem et vinum exercitui Abrahami: et tamen quidam violenter pervertunt textum, quasi sit Obiulit: ut suam commenticiam oblationem Missae tueantur. PROVICISCOR, inde Profectiones. Saepe in posterioribus tribus libris Mosis fit mentio profectionum populi Israelitici: ubi ea vox significat progressiones illius populi in deserto, seu itinera ab aliis locis ad alia, ubi aliquandiu commorati sunt, Deo eos ducente per columnam ignis aut nubis: quae fuerunt 40: Numer. 33. Lapis profectionis. 1. Reg.

ut Danielis 7. cap. Et Iohannes in sua Canonica, nomine Antichristi totum regnum, omnesque successores intelligit. PROPINQUUS, crebro cognatum, aut consanguineum, aut affinem etiam significat: cuius significationis innumera exempla sunt, praesertim in posterioribus tribus libris Moysi, quae ob multitudinem citare non est opus. Illud tantum in hac significatione observetur, quod more Hebraeo nonnunquam positivus. pro superlativo ponitur, propinquus pro proximo. Numevigesimo septimo. Tunc dabis haereditatem eius propinquo eius, qui est propinquus illi de

post renovationem amovemus ex corde mala consilia et malos conatus, nosquemet offerimus Deo hostiam rationalem, mundam, sicut tota Scriptura clamat: Lavate, mundamini, qui fertis vasa Domini. 2. Timoth. 2. Si quis se expurgaverit ex his, erit vas ad honorem sanctificatum. De hisce posterioribus tribus mundationibus aut puritatibus loquitur Paulus, cum requirit cor purum et conscientiam bona, item manus puras: 1. Timoth. 1. 2. 3. ac 2. Timoth. 1. 2. et 2. Petr. 1. Oblivionem accipiens purgationis suorum veterum peccatorum. Iacobi 4. Appropinquate Deo, et appropinquabit vobis:

ut exemplis ostendi. RACHEL dicitur plorare filios suos, nec admittere consolationem, ob extremam internecionem eorum. significat vero ibi Rachel, ipsas mulieres et viros Beth semiticos. Causa autem cur nomen Rachel eis tribuatur, est, quia Rachel ibi mortua et sepulta est. Alioqui tribus Beniamin non procul inde fuit, cuius autorem Beniamin Rachel mater peperit. RACEMUS aliquando non totum botrum, sed partem tantum aliquam eius, ac veluti ramulum significat. Aliquando etiam ignobiliores et secundarios bonos, qui serius maturescunt. Hinc Racemare, et

primum persecutore, postea spiritualium bonorum per doctrinam distributore: aliqui de Esther et Mardochaeo Beniamitis, qui tandem suis saluti fuerunt. Non est incommoda et Rabinorum in terpretatio, de eo quod tribus Beniamin primum fuit bellicosa et scelerata, cum rapuit concubinam Levitae: quodque paulo post aliquoties omnes Israelitas superavit: verum paulo post superata, aliorum praedae ac rapinae exposita fuit. Spiritualis raptus, cum Deus violenter aliquem aufert, sive totum hominem, ut Eliam in

rex in aeternum: quo perpetuitas huius regis indicatur. Dicitur et terribilis, rex magnus, et rex omnis terrae: Psal. 47. Vidi regem Dominum exercituum, Isaiae 6. id est, cui omnes exercitus sunt subiecti. Vocatur porro et filius Dei, Rex peculiari modo: quia praeter illud commune tribus personis regnum, habeat etiam proprium regnum in Ecclesia: quam tum spiritualiter, tum et externo modo regit, suppeditans ei omnis generis bona, [?: ] contra omnes omnium furores defendens ac propugnans. De quo legitur Psal. 2: Ego autem constitui regem meum super

et omnis industriae ac sapientiae carnis damnationem, mortifica tionem, ac quasi abolitionem, Scriptura summo studio urget: et novam nativitatem, creaturam, et hominem ad imaginem Dei formatum, et ad bona opera conditum ac idoneum flagitat ac exigit. In hac igitur re exponenda utitur praedictis tribus verbis, et aliis, Iohan. 3. Amen dico tibi, nisi quis fuerit genitus denuo, non potest videre regnum caelorum. Et mox: Nisi quis genitus fuerit ex aqua et spiritu, non potest introire in regnum caelorum. 1. Pet. 1, Deus secundum magnam misericordiam regeneravit nos ad spem vivam. Tit.

Matth. 19 accipitur pro integra instauratione hominis, et totius naturae in fine mundi. inquit enim ibi Christus: Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me in regeneratione, cum sederit filius hominis in throno gloriae suae, sedebitis et vos super thronos duodecim, iudicantes XII tribus Israel. Quod autem Regeneratio, cum de peccatoris regeneratione agitur, latius pateat quam renovatio, patet ex superius citato loco Tit. 3: deinde et ex eo, quod regeneratio necessario complectatur aliquando etiam reconciliationem, iustificationem et adoptionem in filios haeredes Dei:

supra ADVERSARIUS, et DIABOLUS. SATIS vobis est habitasse: Deut. 1. id est, nimis diu habitastis Aliâs significat, Contenti esse deberetis: vel potius, Nimium vobis sumitis, quod soli Ecclesiae Dei imperitare vultis. Num. 16. SATUM: Matthaei et Lucae 13, dicitur de tribus satis farinae. Est autem vox Hebraea, sive Syra, significans mensurae genus. quod (autore Hieronymo) iuxta morem provinciae Palaestinae, sesqui modium capit. Mutuatus autem est id haud dubie Hieronymus a Iosepho, qui lib. 9 Antiquitatum, cap. 4 inquit: Satum fert modium unum

Mate: sive quia sicut virgae primûm [?: ] ex stirpe veteris arboris: ita duodecim patriarchem fuerunt primi fontes tribuum, ex suo patre [?: pr- ] sive quia singulae suum quoddam regimen habuerunt, sicut Iacob de Dan inquit: Dan iudicabit suos sicut et quaevis alia tribus. Sive quia in definienda [?: ] [?: ] quam tribuum debeat esse sacerdotium, Num 17, duodecim virgae cum inscriptione nominum tribuum fuerunt in tabernaculo positae, ex quibus sola virga et [?: ] floruit. vide VIRGA. SCINDERE vestimenta

filii mei, unus a dextera tua, alter a sinistra, in regno tuo. Et mox: Sedere autem â dextera mea, et sinistra mea, non est meum dare, etc. Matthaei 19, In regeneratione, cum sederit filius hominis in throno gloriae suae, sedebitis et vos super duodecim thronos, iudicantes duodecim tribus Israel. Idem Lucae vigesimosecundo. Sic Apocalypsis 3, Dabo ei sedere in throno meo id est, faciam eum participem gloriae regnique mei. Sic [?: ] Antichristus dicitur sessurus in templo Dei, et ostenturus se: 2 Thessal. 2. adversarius ille efferens se [?: co- ]

prosilire ad turbas aut negocia. 2 Regum decimoquarto: Percutiendo percussi Edom, propterea extulit se cor tuum. Gloriare et sede in domo tua id est, fruere quaeso ista tua parva gloriola, et cave ne maiora tuis viribus tentando, incidas in aliquam magnam calamitatem. Sic Levit. 12, Triginta tribus diebus sedebit in sanguine suo, id est, conquiescet, domi se continebit. Sessio et Surrectio aliquando synecdochice totam hominis vitam significant. Psal. 139, Tu cognovisti sessionem meam, et resurrectionem meam. Sic et Thren. 3. Sic Kimchi vult Psal. 1,

fieri) primum veluti cursim recitabimus, quomodo tum in veteri Testamento, tum in Evangelistis, tum denique et in Apostolicis scriptis usurpentur, aut intelligendae sint. Deinde aliquanto accuratius haec vox ex Hebraea lingua explicabitur. SPIRITUS. I. In genere totam essentiam divinam, tribus personis distinctam, denotat. Ioan. 14, Spiritus est Deus: id est spiritualis essentia. 2. Cor. 3. Dominus autem spiritus est. II. Peculiariter tertiam personam divinitatis denotat, hocque aut 1. Simpliciter, sine epitheto: Num. 11. Cum requievisset in eis spiritus,

verbi Stare, simpliciterque id accipientes, putant tantum tres reges aut monarchas Persas fuisse. Unde amittunt in suppostione annorum mundi, amplius 100 annos. Verum dixi, Stare reges tres, hic non utcunque regnare denotat sed potenter ac gloriose monarchiam obtinere: quod proprie tantum tribus, Cyro, Cambysi et Dario [?: ] . nam reliqui minus gloriose imperitarunt. Sic mox ibidem sequitur, Stabit rex magnus, et dominabitur dominio magno, agetque secundum voluntatem suam: et cum

aut certe ipsum ministerium, Psal. 84. Quam dilecta sunt tabernacula tua Domine exercituum. Per catachresin ponitur pro quovis domicilio aut loco habitationis, Psalm. septuagesimo octavo: Interfecit primogenitos in tabernaculis Cham. Ibidem: Fecit habitare in tabernaculis eorum tribus Israel. Per synecdochen saepe Tabernaculum ponitur pro iis qui habitant in tabernaculo. Psalm. 91, Non accidet tibi malum, neque plaga appropinquabit tabernaculo tuo. Sic Psal. septuagesimo octavo: Repudiavit Deus tabernaculum Ioseph, et tribum Ephraim non elegit. Idem

dicuntur tempora transire super aliquem. id est, varia negocia et casus vel prosperi vel adversi, quae ei acciderunt. Regnum Davidis et tempora, quae transierunt super eum et super Israelem et super universa regna terrarum: in fine primi Paral. Tempora aliquando vices vocantur. Dan. 6, Temporib. tribus incurvabat se in genua. tametsi ibi possit indicare quasdam statas horas diei. Tempus alicuius dicitur, ex quo is coepit vivere, aut aliquid agere. Genesis quadragesimo octavo: Deus qui pavit me a tempore meo usque in diem hanc. id est, ex quo vixi. Sic vigesimosecundo Num. dicit asina

hora cras, aut postridie. 1. Sam. 20. Inferiora, secunda et tertia facies in ea. id est, tria tabulata: Summum vocat tertium. Gen. 6. Tertiabis terminum terrae tuae, Deut. id est, in tres partes divides. In alio sensu accipitur 1. Sam. Et tertia bis et descendes valde, veniesque ad locum. pro, tribus diebus te occultabis in loco profundo aut depresso. TERRA, alias significat generaliter totam hanc inferiorem aut elementarem regionem. Sic dicitur Deus in principio creasse caelum et terram: id est, materiam aetheream et elementarem. Genes. 1. Secundo significat proprie istud

verbis. L. 1. de haered. instit. Sic Christus ait: Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi sum ego; et illi sint mecum. Item: Ego dispono aut lego vobis; sicut et pater legavit mihi regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super duodecim thronos, iudicantes duodecim tribus Israel. Solet etiam ratione iuris cautio haeredibus in diem praestari, quo veniente die, de haereditate debita certi sint. Iuxta hanc iuris generalissimam regulam in omnibus bonae fidei iudiciis, cum nondum dies praestandae pecuniae venit, si agat aliquis ad interponendam cautionem exiusta

domum patris sit haec iniquitas, rex autem et thronus eius sit innocens. id est, ipse ac regimen eius careat omni culpa non puniti homicidae: ubi thronus pro regimine poni videtur. Matt. 19 Cum sederit filius hominis in throno gloriae suae, sedebitis et vos super thronos XII, iudicantes XII tribus Israel. id est, participes eritis illius meae gloriae: et testificando, quod serio ac fideliter monueritis Israelitas de poenitentia ac ratione adipiscendae salutis, ostendetis merito eos damnari, cum tam obviam oblatamque salutem arripere noluerint. Throni, dominationes, imperia et

alicuius facti aut personae. Sic Iacob erigit nudum lapidem in memoriam divinae apparitionis Gen. 28 et 35. et Gen. 31 integrum cumulum lapidum in memoriam transactionis cum Labano. Sic et Exodi 24 fabricat Moises tum altare Domino, tum 12 statuas, veluti repraesentantes duodecim tribus, ut illae duodecim statuae cum illo uno altari repraesentante Deum, esset memoriale initi inter Deum et duodecim trib. foederis. In Hebraeo מצבה mazeba proprie statuae dicuntur, sed Vulgata versio in omnibus illis locis vertit titulum. Sic Absolon

tribulat et affligit. Psalmo 91, Cum ipso sum in tribulatione. TRIEUS fuerunt quaedam subdivisiones aut partes populi Romani et Atheniensis, proculdubio etiam aliarum valde frequentium civitatum. Eodem nomine etiam vocantur maximae partes populi Israelitici, quae erant duodecim tribus secundum duodecim filios lacob, earum progenitores. Neque enim permisit Deus confundi illas partes populi, ut certo sciretur, ex qua parte populi, ex qua etiam familia et loco Meschias erat expectandus. Quare etiam libros genealogiarum habuerunt, ut sciretur perpetuo, quis'nam ex qua tribu

vomitum, describitur sacerdotum et prophetarum inscitia et vertiginosus spiritus, qui errant simul, ac seducunt, omniaque spirituali vomitu et stercore idololatriae, errorumque foedant ac contaminant. Proverb. 9 et Isa. 55, Vinum pro sana salutarique doctrina ponitur per metaphoram. Gen. 49, tribus Iudae homines dicuntur loturi vestimenta sua in vino, et habituri oculos rubros ex vino, et dentes albos ex lacte. i. abundaturi esse vino et lacte, ob loci aut soli fertilitatem. Deut. 32 nativa malitia aut originale peccatum Israelitarum hisce verbis depingitur: Quoniam de vinea Sodomae

secundi. Aggaei 1, Die una mensis sexti: pro, prima. Sic in Evangelistis saepe dicitur Una Sabbathorum: id est, prima die hebdomadae, aut festi. Genes. 2. Nomen uni phison: id est, [?: pr-- ] Sic illud Tibulli, Iamque tuum cum ausus es unus [?:-lorum ] omne aevum tribus explicare chartis. id est, [?:--mus ] ex Italicis Latinisve scriptorbus. Secundo, [?:-- ] quia in numeris est minimum, ideo per catachresis paucis ponitur Gen. 29, Visi sunt ei dies uni: id est [?:--ci ] : breve tempus visum est Iacobo esse illud

invocari eum ab illo, ut Papistae intelligunt. Genesis quadragesimooctavo: Vocetur nomen meum (Iacobi) super pueros istos. id est, duo tui filii Manasses et Ephraim dicantur perinde esse mei aut Iacobi filii. sicut alii mei filii: eoque etiam in parem cum illis haereditatem veniant, et proprias tribus constituant. Sic Isaiae quinto dicunt mulieres septem ad virum unum, Panem nostrum comedemus, et veste nostra tegemur, tantummodo vocetur nomen tuum supra nos, aufer opprobrium nostrum. id est, de te cognominemur, tuaeve uxores dicamur. Verum de hac loquutione supra in voce Nominis, et

ib. 44 Transmigrationis filii ib. 67 Tria et quatuor 1229. 2 Tribulatio ibid. 8 tribulantes ibid. 10 tribulatio cordis ib. 11 tribulatio impii ib. 14 Tribus ib. 17 Tributum ib. 36 tributum ascendere facere ib. 38 tributo servire ib. 43 Tristis ib. 47 Triticum ib. 63 triturare 1230. 14 Tuba ib. 23 in Tubae

et inopes confidenter accubabunt ibid. 50 etc. Quomodo decidisti de caelo Lucifer, fili aurorae? etc. 597. 50 19 Minatur Deus se effecturum, ut exiccentur aquae ac rivi Aegypti. Vide in voce SICCITAS. 16 In tribus annis tanquam manus mercenarii 646. 7. [?: ] Ecce Dominus equitabit super nubem levem 535. 53. 54 Nec erit Aegypto opus, quod faciet vel caput vel cauda 102. 27 22 Migrare faciet te Deus migratione forti, etc 649.

66
MARCUS. 2 Filius hominis est Dominus sabbati 1055. 67 4 Habenti dabitur, non habenti, etc. 718. 70 et 719 1 6 Non potuit ibi multa miracula facere, etc. 923. 64. 65 8 Tribus post diebus iterum resurgam 932 48 49 9 Quisquis unum ex talibus parvulis accipit meo nomine, etc. 723. 57. 58 Omnis homo igne salietur 405. 29 10 Afferuntur Christo infantes, ut manus eis imponat 621. 68 15 Ioseph ab

Dei ignis consumens 473. 20 ira et furor quid differant ibid. 38 iris 743. 66 Isaiae vaticinium cap. VII Messiae demum temporibus implendum 32. 29 etc. Israeliticus populus cur in certas partes seu tribus distinctus 1229 19. 20 Israel et Iuda duo regna quid differant 475. 48 iter sabbati quantum spacium fuerit 1056. 20. 21 Iubilaeus 1055. 44 Iubilaeus annus 470. 67 cur divinitus institutus ibid.

Iudaeorum argumenta, quo probare contendunt, dictum Isa. 7. cap. IESU eiusque matri non accommodandum esse. eiusque argumenti refutatio 30 60 Iudaeos et Turcos non colere verum Deum, sed tantum idolum ac figmentum cordis sui 219. 61. 62 Iuda tribus quare per leonis naturam depicta 531. 27 Iudas unde dicatur 476. 16 Iudas a Christo diabolus vocatus 229. 55 iudicis officium in iudicando 885 34 iudicare aliena dicta aut facta 476 46 unde hoc malum oriatur ibid. 55

typi quare olim divinitus ordinati 527. 18 etc. lotio pedum discipulorum 526. 44 etc. lotionis pedum Apostolicorum multiplex mysterium 891: 6 etc. Lucilii carmen 1244. 45 lucis vox tribuitur Christo tribus de causis 693. 20 lumen et lux duae voces quomodo in Sacris literis accipiantur 594. 12 lugentium mos quis olim fuerit 126 42 Lutherus unus ex summis et eximiis doctoribus, caeteris cognitione Sacrarum rerum et prophetiae excellentioribus,

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report