Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: sicut Your search found 5121 occurrences
First 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 4962-4992:4962. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] auctores contendit. Sed enim hos quoque sparsim, non ex composito rem egisse fatendum est, ut ipse quoque Aristoteles, qui dum ad particularia devenit quid nisi politica in quinto et sexto libro praecepta tradidit? Aeque igitur late politica atque prudentia patet, atque sicut sibi apud alterum ingenioso quodam nec tamen illicito commento gratiam quaerere, ita et urbem in fide servare, principem suum populo gratum facere actus politicae est. Longius provectus sum, finiam dum Baronio respondero, ne aliquid uspiam Alonico praesidii
4963. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] concedat, nos quoque non abnuemus. De altera id pariter omnibus compertum habetur mulieri rei familiaris administrationem incumbere; at num dura illa et an omni tempore omnique feminae competat, in dubium revocatur. Hic ego, ut ut alii existiment, ita dicendum puto, primum ut, sicut aliis omnibus in rebus, ita in hoc quoque a libera femina vel etiam viro nihil praeter dignitatem fiat. Licet illi quid rerum ubique agatur inspicere et pro potestate corrigere mutareque; at proprias labore rustico manus inquinare neque condicioni congruit et a sanioribus
4964. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] decedere coactus fui. Post longum adeo intervallum, post omnem iam ferme de meliori sorte spem consumptam, ubi patriae libertatem, me patriae, inclitae universitati legalem moderatorem, me vero eidem restitutum esse inopine intellexi, tum primum sensi humanum animum, sicut ad doloris gravitatem, ita ad insperati gaudii magnitudinem obstupescere posse. Attonitus ego scrutabar vias, rimabar modum, indagabam consilia quibus stupenda haec rerum conversio procurari perficique potuerit. Verum dum parte ex una praecipitii, in cuius margine iam
4965. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] atque ipsi illam accepimus, fundamentis nixam ad posteros transmittere possimus libertatem. Ut idonea hanc in rem consilia conferre possimus, iuvat nos attentius reputare qui factum sit ut ingenua et secus libertatis admodum tenax natio tam prope ad exitium perduci potuerit? Sicut enim cognito morbi statu medicus idonea facile medicamenta ordinare potest, ita detecta genuina, quae rem publicam afflixerunt, malorum causa necessaria ad eius sublationem haud difficile est procurare. Si omnium, quae post novam sub Carolo VI Hungariae regulationem
4966. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] si, inquam, omnia haec constituta fuerint, nullum certe constitutioni nostrae a potestatis executivae seu immediatis, seu mediatis instrumentis periculum imminebit. Nos ipsos quod attinet, cum vera libertas inter arbitrarium imperium et anarchiam media sit, sicut illud impedire, ita hanc omni ratione vitare debemus. Id ut assequamur, plura certe causae publicae sacrificia nos facere oportebit. In arbitrario enim imperio una civium classis ad honores, alia ad lucrosa officia, ad exemptionem a communibus oneribus alia obrepere solet:
4967. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 | Paragraph | SubSect | Section] adversabitur. Verum interest publici ut illud in hac, in qua vivimus, saeculi luce exstirpetur. Alterius membri ratio est, quia plane musicae exercitium plurimam multis Zingaris vagabundam vitam ducendi compluraque hac occasione furta committendi occasionem praebet. Sicut itaque justum est ut hanc festis aut, si per Dominia vocentur, aliis etiam diebus exercere possint, ita necessarium videtur ut praeter hanc aliam adhuc Professionem consectari debeant, quae eos a vagatione illa impediat, et
4968. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | SubSect | Section] obstare potest. Verum in casu ejusmodi hanc
tota communitas certe non flagitabit: ubi vero latifundia adsunt, et tota communitas id
postulat, nulla ratio subversatur, cur ejus desiderio deferri non debeat. Possessores enim
civilium foenilium sunt perinde proprietarii, sicut alii ignobiles, qui foenilia sua condam
a dominiis emerunt, nunc vero eadem intra se emunt et vendunt.
Articulus VII.
Residentes in Hungaria Abaldi officiales forum a ratione domicilii sortiuntur,
et id quidem non tantum in personalibus, sed in realibus etiam,
objectum manipulationis suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
vicissim si Hungarus fabricam aliquam in Germanica Provincia possideret, officiales ejus,
quoad objectum fabricae, jurisdictioni illius provinciae subjacerent: debent itaque etiam
residentes in Hungaria Abaldi officiales intuitu non observatorum contractuum, aut
in Elaborato
status actualis §-pho 37. cutes caprarum, ad elaborandas pelles Sattyan
dictas necessarias esse, pro quibus notabilis adhuc, ut ejusdem Elaborati §-pho
48. remonstratum est, pecuniae vis quotannis in Turciam effertur, sicut itaque, ubi
silvis nocent, exstirpari, ita ubi innoxiae sunt, eas conservari interest.
Articulus XVI.
§ 57.
Si caehae alicujus magistros de pretio artefactorum suorum condixisse compertum fuerit,
magistratus localis limitationem ejusmodi artefactorum continuo instituere teneatur.
Motivum.
Veteri lege sicut victualia ita etiam artefacta opificum comitatus limitabant. Verum lex
haec rationi posteriorum temporum adeo non conveniebat, ut in plerisque comitatibus jam
obsoleverit. Nunc cum opificiorum promotio quaeritur, eam renovare prorsus non expedit. Cum
tamen in
a Principe dependeret, quod de Hungaria, praesertim cujus independentia
per postremae etiam Diaetae Articulum 10. agnita est, admitti non potest. Sed
nec secus ullum inter tricesimalia et alia politica aut judicialia negotia discrimen
subversatur. Sicut enim illa Consilio Locumtenentiali, haec Juridicis Dicasteriis, ita
tricesimalia Camerae Hungaricae per legem delata sunt 1554. Articulo 11.
1630. 15.
1635. 30 .
Et tamen tricesimalis manipulatio, ut in
tantum a salariis tot officiorum tricesimalium Aerarii Regii rationem habuerit. Nunc, cum
Hungaricae tantum stationes ad Germanicas translatae sint, eo res spectasse videtur, ut
Germanici tricesimales proventus per portoria Hungarica augeantur.
Jam vero sicut limites, ita etiam proventus diversorum et ad invicem independentium
Regnorum aut provinciarum confundere non expedit, cum per id Aerario Regio nihil accedat,
in animis autem populi illius, cujus patrii proventus ab administratione domestica
abstrahuntur, acerbam
§ 64.
Inter Banatum et Transilvaniam nullae tricesimae erigantur.
Motivum.
Banatus constituit partem Regni integrantem, adeoque sicut unus comitatus ab alio, ita et
hic a reliquo Regno per lineam tricesimalem intercludi non potest.
Transilvaniam ejusdem originis, ejusdem linguae populus maxima in parte habitat. Primae
et secundae epochae reges Hungariae hanc etiam, qua partem Regni
et Germanicis Provinciis conflata, haec vero per lineam
tricesimalem interclusa sint, singula haec portorii species iterum in
haereditarium et exoticum dividi, sicque vectigal sex portorii
classes determinare debet.
Jam vero sicut complures sunt merces respectu quarum quotta portorii in singula earum
specie juxta mox subjungenda principia variari debet, ita major adhuc est talium
articulorum numerus, qui ad nullum e praemissis principiis revocari, adeoque quibus eadem
portorii quotta
sed industria illorum incolarum
producat. Industria enim (si non de particularibus aliquot individuis, sed de integro
populo sermo sit) adeo relativa est ad massam circulantis pecuniae circulationisque
celeritatem, ut hae se mutuo producant, et sicut sine hac nulla industria existere potest:
ita haec vicissim illam adaugeat; et ideo dum unum populum alio industriosiorem dicimus,
per id ipsum jam exprimimus quod apud illum major sit circulantis pecuniae quantitas et
celeritas circulationis.
artefacta
Germanica, si non altiori, eodem certe, quo longe perfectiora extranea habere possent,
pretio persolvere cogantur. Deinde exteri post prohibitiones has tanto ferme minus de
Hungaricis productis evehunt, quantum antea de mercibus suis invehebant. Itaque sicut
naturalis qui inter Hungariam et Germanicas Provincias tamquam unius ejusdemque Monarchiae
membra intercedit nexus omnino deposcit, ut legislatio Hungarica prohibitionem hanc
canoniset quoad eas mercium species, quas citra sui detrimentum e
Abaldo Viennense leviori habere possit, evectionem prohibere justitia
admittere non videtur; non est enim productum primae necessitatis, adeoque
nullus titulus superest ejus evectionem prohibendi; alia est ratio frumenti;
hoc sicut justum est, ut dum imminens aut jam fervens bellum, vel gravis Germanicarum
Provinciarum inedia magnam vim frumenti requirit, eductio grani Hungarici prohibeatur: ita
aequitas non admittit, ut dum in una tantum aliave Germanica Provincia talis defectus
emergit,
quae per Hungariam
in Germanicas Provincias invehuntur.
Quoad lanam
macedonicam eadem est per omnia ratio, quae stat pro Germanicis Provinciis
quoad exotica
colorum materialia; sicut enim harum interest, ne fabricae, quae his opus
habent, in Hungaria exsurgant: ita interest Hungariae, ne concurrentia
exoticae lanae pretium Hungaricae deprimat, quandoque ipsam ejus distractionem
impediat.
Quoad boves
prioris
portorii de notabili talis mercis quantitate contractus iniverunt, non tantum affligere,
sed plane prosternere potest. Itaque hac in re, notabilis portorii mutatio cum
prohibitione eandem plane subit considerationem, adeoque sicut relate ad
prohibitionem provisionem hanc necessariam esse §-pho 80. Projecti hujus
ostendimus: ita eam etiam quoad notabilem portorii mutationem locum habere suapte apparet.
§ 93.
Evenit etiam aliquando, ut illae, quae ad privatam
internae tantum itinerationis commoditatem pertinent, aliis postpositis, elaboratae
fuerint. Interest itaque, ut ipsarum viarum praeferentia lege definiatur.
Sicut commerciales, ut in jam provocato Elaborato et §-pho
ostendimus, ita etiam postales viae in capitales et
collaterales dividuntur. Capitales Hungarici commercii ductus,
utpote
rem vecturariam commercii cursus continuo increscat, eadem
causa eundem effectum hic quoque producet, defigentque se seu Canisae, seu Zagrabiae, seu
etiam Carlostadii, intermedii mercatores, medio quorum Pestienses merces
Flumine perinde habere poterunt, sicut nunc eas Tergesto obtinent
per Pettovienses.
Caeterum transportus mercium natura sua sub categoriam objectorum commercialium
cadit, adeoque exoriturae circa id quaestiones fora mercantilia, postquam in Regno
erecta
reddant, plures certe ad suscipiendum hoc institutum
animum adjicient. Si insuper elementa constructionis navium in scholis his tradantur, illi,
qui ad artes mechanicas suapte inclinant, tanto facilius ad hanc profitendam se
determinabunt.
Jam vero sicut nautarum, domesticarumque navium numerum
promovere: ita etiam modum suppeditare interest, ut domestici et periti
capitanei, aliique pro navibus necessarii officiales formari possint. Sunt
quidem aliqui, qui scientiam
promovere: ita etiam modum suppeditare interest, ut domestici et periti
capitanei, aliique pro navibus necessarii officiales formari possint. Sunt
quidem aliqui, qui scientiam naves regendi usu tantum sibi compararunt; verum
sicut in omnibus aliis artibus et scientiis, ita in hoc quoque instituto pauci admodum, et
hi tarde plerumque eo eluctantur. Si theoriam discendi occasio adsit, et
plures, et hi citius ad majores gradus enitentur.
Ante complures annos exstabat
jurisdictionem in Regno contra constitutionalem ejus
independentiam exerceat; Consilium vero et comitatus simplices tantum
canales efficiantur, per quos ordinationes exteri illius offici in effectum
deducantur, sicut id sub Josepho II. quoad directionem tricesimarum evenisse praesentis
projecti §-pho 60. jam ostendimus, et prouti id quoad rem
rationariam perinde introductum fuisse constat. Interest proinde ut a
contrario et Departamentum Hydraulicum,
comitatenses vero tamquam comitatuum simplicia instrumenta considerentur, ut nec
Departamentum Hydraulicum apud dirigentes geometras, nec hi apud comitatenses quidquam
ordinare, aut vicissim hi suas retrogrado ordine relationes praestare possint; verum ut
sicut reliqua, ita etiam hydraulica negotia, per canalem Cancellariae,
Consilii, et localium Jurisdictionum manipulentur; ut
Departamentum Hydraulicum et dirigentes geometrae a nullo quam a Consilio ordinationes
accipere aut
praetendere ut
nec opificibus liceat erga paratam solutionem laborare, sed quod hi artefacta sua primo
alicui mercatori vendere, consumens vero eadem ab hoc debeat comparare.
Quoad extraneos fabricantes eadem est ratio, quae quoad quaestores; sicut
his §-pho 136. nonnisi quaestus all ingrosso concessus est, ita his
quid amplius concedi potest.
Fabricantum etiam haereditariarum Germanicarum Provinciarum eadem est, quae mercatorum
136. nonnisi quaestus all ingrosso concessus est, ita his
quid amplius concedi potest.
Fabricantum etiam haereditariarum Germanicarum Provinciarum eadem est, quae mercatorum
ratio: adeoque sicut quoad hos praecedenti §-pho
reciprocum stabilitum est: ita quoad hos etiam idem debet observari.
§ 140.
Si opifex una in quaestum se immittat, ab hoc etiam beneficio cum justa
reliquas merces, ita ut exempli causa panni
quaestus tantum ad aliqua, lineorum fabricatorum ad alia loca etc. restringatur. Quod cum
ratio ipsa non admittat, interest certe ut Legislatio pecuariarum etiam
nundinarum discrimen sufferat, et sicut omnes alias merces, ita etiam pecora in
hebdomadalibus nundinis distrahi admittat. Non inferetur per id injuria iis, qui ejusmodi
privilegia jam impetrarunt; nam respectu eorum ad idem recidit: an pecuariae nundinae per
privilegia multiplicentur, vel vero per
exaggerata articulis primae
necessitatis pretia statuant, id quod illa nonnisi per generales et periodicas
limitationes impedire potest. Altera epocha est dum aucta populatione et opificum numero
notabilior jam venditorum concurrentia enata est, et tunc sicut non ubique, et omnium
primae necessitatis articulorum, sed jam hic, jam ibi, jam unius, jam alterius articuli
pretia exorbitare solent: ita administratio etiam publica in illis tantum locis, ubi casus
enascitur, et illius tantum, cujus pretium nimium assurgit,
secus Legislatio
ipsa se mercatorem efficeret. Quodsi autem ad siccas perceptionis et
erogationis rubricas reducatur, e mutuo id tantum in eam realis emolumenti
redundare potest, quanto minus ac usuale sit, interusurium dependit; sicut e
converso, qui cassae publicae erga minus, quam sit usuale, interusurium pecunias credit, in
re ipsa totam illam summae partem, pro qua nihil ex usuali interusurio
obtingit, cassae huic donat.
Sed etsi purum
totam adhuc operationem magis implicaret; sed nec sufficiens pro exemtione hac argumentum
adferri posse videtur; siquidem in eos, qui minorem hac summa proventum habent, beneficium
melioris propter auctum commercium productorum suorum distractionis perinde redundaret,
sicut vicissim illis, quorum proventus altius assurgunt, major, quae ipsis ex aequali etiam
repartitione obveniret quotta, perinde sensibilis evaderet.
Quoad propositas schedas bancales, hae quidem majori, quam quae per alios hactenus
propositae sunt, nituntur
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.