Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: dicendi Your search found 282 occurrences
1 2 3
Occurrences 80-123:80. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] Graeci omnibus gentibus antecellant. is, ut erat iudicio peracri, cum decem summorum apud Graecos oratorum scriptis iudicandis prorsus admirabilem se praebuisset, ad Thucydidem quoque cogitationes convertit. qui cum omnes, ut Cicero etiam testatus est, dicendi artificio facile vicerit, cumque ita creber sit rerum frequentia, ut verborum prope numerum sententiarum numero consequatur, ita porro verbis aptus, et pressus, ut nescias utrum res oratione, an verba sententiis illustrentur: mirum tamen est,
81. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] a proposito aberrans, se ipso interdum factus deterior esse videatur: idque, sive quod, quae litteris mandaret, parum scienter delegerit, sive, quod vires ad praestandum defuerint. quae quidem omnia eo sumus aggressi, ut ii qui bene scribendi, beneque dicendi laudem sequerentur, rectam aliquam et probatam normam haberent, ad quam suas quocumque in genere exercitationes dirigerent; neque prorsus omnia, quae apud illos scripta reperiuntur, ad imitationem sibi proponerent; sed ex illis, si quae sunt
82. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] dicendi laudem sequerentur, rectam aliquam et probatam normam haberent, ad quam suas quocumque in genere exercitationes dirigerent; neque prorsus omnia, quae apud illos scripta reperiuntur, ad imitationem sibi proponerent; sed ex illis, si quae sunt dicendi virtutes, caperent, vitia vero studiose declinarent. Atque in illis quidem libris, cum de historicis non nulla attigissem, etiam ea quae mihi de Thucydide viderentur, ostendi. quae quidem omnia breviter et summatim sum complexus: non equidem
83. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] dicerem habebam: sed ero contentus paucis. nam quam sint vera quae attuli. quamque mihi conveniant, et tu ipse, et qui elegantis doctrinae studio tenentur, iudicabunt. In Thucydidis vero scriptis excutiendis, non est nostri consilii, eius institutum ac dicendi facultatem oppugnare. eiusque scripta reprehendere: neque hoc animo ad scribendum aggressus sum, ut vitia tantum colligerem, aut eiusmodi aliquid facerem, neque ut, quae in eo praeclare confecta animadverterem, silentio praeterirem; ea vero quae
84. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] nihil ut neque verbo, neque re umquam peccet. illa vero optima est existimanda. quae in plurimis scopum attingit, in paucissimis aberrat. Ad hanc igitur rationem, ea quae dicuntur, quisque examinet, neque meum institutum reprehendat, sed eorum quae de dicendi ratione allaturi sumus aequus sit aestimator. Quod vero non ego primus hoc scribendi genus aggrediar, sed multi ante me, et nostra et veterum memoria, nulla malevolentia suffusi, sed veritatis studio ducti, in eadem se palaestra exercuerint,
85. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] vitae rationem nobis ostendit. Cum igitur nemo illos, qui in dogmatibus dissentiunt, propterea reprehendat quod non omnia veterum dicta probent; quis est qui eos reprehendendos existimet, qui cuiusque dicendi generis proprietates explicet? nisi siquis tantum veteribus tribuat, ut iis etiam virtutibus eos ornet, quibus omnino caruerunt? Superest unum, quod a nobis refelli oporteat, invidiosum illud quidem, et plausibile in vulgus crimen; eiusmodi
86. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] omnium scientiam emitterent. atque in iis monumentis tum fabulae quaedam inerant, quibus a vetustate fides accesserat; tum theatrales non nullae casuum vicissitudines, quae fatuitatis multum nostri temporis hominibus habere videantur. Genus autem dicendi, qui eadem lingua scripserunt, omnes idem fere secuti sint; perspicuum, usitatum, purum, breve, ad rerum ipsarum naturam accommodatum, nullo prorsus, quod quidem emineat, artificio elaboratum. quorum scripta species quaedam exornat: et venustatis
87. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] exorsus, ad usque bellum Persicum opere perducto, quaecumque per annos CCXL gesta a Graecis et a barbaris erant, ex iis illustriora quaeque delegit, et in unum quasi corpus historiae contulit) tum omissas a superioribus dicendi virtutes ad suam orationem adiunxit. Successit Thucydides. is neque, ut Hellanicus, quasi desidem esse historiam, et in uno loco consistere passus est; neque, Herodoti exemplo, Graecorum barbarorumque facta ex omni regione in unum esse colligenda
88. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] inter minimas excellit, sed quae magnas exsuperat, vere magna est iudicanda. ipsius vero prooemium ita est comparatum, itāque multas ad institutum suum demonstrandum exaggerationes habet, ut ipsum per se historia quaedam esse videatur. at qui de arte dicendi praecepta tradiderunt, prooemia ipsa veluti notas quasdam volunt esse, quibus capita rerum, de quibus est dicendum, commonstremus. quod quidem et hic noster in extrema prooemii parte, cum narrationem exordiri vellet, videtur paucioribus quam
89. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] aliquando posset exquirere. Haec sunt quae in Thucydidis scriptis recte, quaque male, quod ad eam partem spectat quae res continet, composita arbitramur. nunc ad eam partem quae in elocutione est posita, aggrediamur: in qua quidem, qualis sit eius dicendi ratio, conspicitur. Thucydideae dictionis character, Thucydideae dictionis character, Quod ante quam faciamus, non ab re fortasse
90. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] nihil sit necesse nunc de illis denuo orationem instituere. Neque vero quibus ex praeceptis aut rebus harum virtutum quaelibet enascatur, cum multae illae sint, meminisse oportet: cum haec iam a nobis omnia sint quam diligentissime pertractata. Quo vero dicendi genere sint usi qui ante Thucydidem historias scripsere, quasque ex his leviter attigerint partes, ab initio, ut eram pollicitus, rem repetens, summatim percurram. sic enim proprium huius viri characterem pernoscere cuiuis licebit. Ac veteres
91. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] partes, ab initio, ut eram pollicitus, rem repetens, summatim percurram. sic enim proprium huius viri characterem pernoscere cuiuis licebit. Ac veteres quidem illi, qui multo antea fuerunt, quique non nisi ex ipsis sunt nominibus noti, quam sint dicendi rationem secuti, non satis queo coniicere, simplex ne illa fuerit et inornata, ac nihil supervacaneum, nihil non utile, non necessarium habuerit, aut contra magnifica fuerit, et referta dignitatis et opificii rhetorici, varioque ornamentorum fuco
92. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] propemodum idem consilium secuti sunt. quos quidem aut Ionica lingua, ut quae illis temporibus maxime omnium floreret, aut Attica illa vetus, non admodum ei dissimilis, oblectavit. Hi sane omnes, ut est ante dictum, sermonis proprietatem magis, quam dicendi tropos adamaverunt; tropos vero velut condimenta orationi insperserunt: verborum autem compositionem omnes eandem fere affectarunt, simplicem, minimeque affectatam. Neque vero in sententiis figura aliqua exornandis tantum diligentiae posuerunt,
93. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] insperserunt: verborum autem compositionem omnes eandem fere affectarunt, simplicem, minimeque affectatam. Neque vero in sententiis figura aliqua exornandis tantum diligentiae posuerunt, ut supra communem vulgoque tritam, atque ab omnibus usurpatam dicendi rationem efferrent. Itaque eas virtutes quas necessarias vocavimus, illorum omnium habet dictio. est enim et pura, et perspicua, et brevis, satis proprium cuiusque dialecti characterem servans. eas autem dicendi virtutes quas
94. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] tritam, atque ab omnibus usurpatam dicendi rationem efferrent. Itaque eas virtutes quas necessarias vocavimus, illorum omnium habet dictio. est enim et pura, et perspicua, et brevis, satis proprium cuiusque dialecti characterem servans. eas autem dicendi virtutes quas adiectitias nominavimus, quibus omnis oratoria vis maxime fit perspicua, neque omnes, neque summas adhibuerunt, sed paucas, ac modice: sublimitatem videlicet, elegantiam, gravitatem, magnificentiam: neque
95. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] quae nos nervorum contentionem, et pondus possumus
appellare; neque
96. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] ceteris antecelluit, et ita suam orationem instituit, ut vel optimae poesi solutam orationem faciat, propter suadelam illam et venustatem, ac ad summum usque perductam voluptatem. qui ne illas quidem maximas, quas diximus, et praeclarissimas dicendi virtutes omisit, praeter genus illud certaminibus. aptum idque sive quod natura ab eo dicendi genere abhorrebat, sive quod suis quibusdam rationibus adductus, sponte illud, tamquam historiis minime accommodatum, contempsit. is enim, neque
97. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] orationem faciat, propter suadelam illam et venustatem, ac ad summum usque perductam voluptatem. qui ne illas quidem maximas, quas diximus, et praeclarissimas dicendi virtutes omisit, praeter genus illud certaminibus. aptum idque sive quod natura ab eo dicendi genere abhorrebat, sive quod suis quibusdam rationibus adductus, sponte illud, tamquam historiis minime accommodatum, contempsit. is enim, neque concionibus multis, neque aliis ad contentionem accommodatis orationibus utitur; neque ullam ad
98. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] augendas amplificandasque vim habet. Huic In hunc et ceteros coniectis oculis Thuc. , et ceteris quorum superius est facta mentio, superveniens Thucydides, cum, quas quisque dicendi virtutes haberet, vidisset, ipse propriam quandam dicendi formam, ab aliis non animadversam, primus in historiam induxit; in electione quidem verborum, cuique genti peculiarem, et obsoletam ac peregrinam dictionem, communi suoque tempore usitatae
99. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] In hunc et ceteros coniectis oculis Thuc. , et ceteris quorum superius est facta mentio, superveniens Thucydides, cum, quas quisque dicendi virtutes haberet, vidisset, ipse propriam quandam dicendi formam, ab aliis non animadversam, primus in historiam induxit; in electione quidem verborum, cuique genti peculiarem, et obsoletam ac peregrinam dictionem, communi suoque tempore usitatae linguae anteponens; in iungendis autem, inter seque
100. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] multasque in unum sententias cogat, ac tum maxime auditorem, cum expectat adhuc aliquid, relinquat. quo fit ut brevitas obscuritatem pariat. Sed et haec paucis comprehendam, quattuor esse in Thucydide animadverti veluti instrumenta eius generis dicendi, quo ille potissimum delectatur; poeticam quandam verborum structuram; in figuris multiplicem varietatem; harmoniae et concentus asperitatem quandam; figurarum Significationis
101. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] acceleratio vocatur. Colores autem quibus utitur,
sunt acerbus, densus, amarus, austerus, vehemens, gravis, terribilis, ac
formidolosus; atque in primis affectionibus movendis peraccommodatus. Talis quidem
est Thucydides in suo illo charactere, et forma dicendi, qua ceteros
102. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] in suo illo charactere, et forma dicendi, qua ceteros
103. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] ac quatenus illa sint assumenda, non per omnes historiae partes servavit. Iam, cum haec veluti per capita attigerimus, superest ut iam ad ea demonstranda nostra delabatur oratio. Neque vero est consilium, ita de singulis separatim Thucydidis dicendi formis sermonem facere, ut illius verba subiungam; sed diversis variisque; ex locis particulas quasdam sumere narrationis et orationum, hisque caussas apponere, ex quibus facile cognosci queat, quibus in locis, tam in rebus ipsis quam in verbis,
104. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] similia, digna mihi imitatione in hoc scriptore visa sunt; in quibus et magnificentiam, et venustatem, et gravitatem, atque alias virtutes hisce rebus accommodatas, perfectissime adhibitas iudicavi; coniectura inde ducta, quod omnium hominum mentes hoc dicendi genus maxime afficit. neque vero expers illud rationis iudicium, quo iucunda molestave percipimus, hoc aversatur, neque alterum rationis particeps, qua, quid in quaque sit arte pulchrum, dignoscimus: neque est quisquam, aut ex iis qui non admodum
105. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] quique promiscue multitudinis inscitiam contemnunt, qui dictionis huius apparatum incusare queat: sed eadem erit et multitudinis et peritorum sententia. ille enim ex imperita multitudine homo idiota et inscius, molesto illo et tortuoso atque obscuro dicendi genere non offendetur: ille autem qui raro invenitur, ac non vulgari aliqua disciplina factus artifex, humile illud, minimeque generosum, et incompositum genus, non damnabit. quo fit, ut tam illud quod rationis est expers, quam quod eiusdem est
106. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 260 | Paragraph | Section] his adiungit, perplexa sunt, atque eiusmodi quae non facile percipi possint, quaeque
figurarum nexus quosdam, soloecismis similes, aliaque eius generis non pauca habent:
quorum nec illa aetate, neque vero post, cum maxime civilis floreret eloquentia et
dicendi vis, ullus erat usus. atque ea nunc ostendam.
tum prae
horum contemptu, quod longius providerent, tum quia non oportebat ea quae consilio
agere licet, facto aggredi, incauti magis opprimebantur. Possem equidem multis
praeterea exemplis perspicuum facere, hunc nostrum, cum communem usitatamque dicendi
formam in narrationibus retinet, maiorem laudem mereri; tum vero, cum abducit a
consuetudine sermonem, ac ad peregrina quaedam vocabula, et quasi per vim figuras
fertur, quarum non nullae etiam soloecismi praebent speciem, multo deteriorem
non nihil videtur differre, quod bellum a vobis non impendet, sed iam adest . Atque
hoc postremum si quis inter figuras numerare velit, is profecto, nihil obstat, quin
omnes etiam soloecismos, qui vel in numeris, vel in casibus admittuntur, figuras
dicendi vocet. Nam cum praeposuisset,
permolestam. His sane caussis adductus hanc orationem cum illa altera
conferens, minime laudo. in illa enim Archidamus Lacedaemonius ad ea facienda quae
iusta essent, Plataeenses hortatur, dictione utens pura, et dilucida, quaeque nullam
dicendi figuram habeat vel coactam, vel inconsequentem: in hac vero, Graecorum omnium
sapientissimi turpissimas sententias, maxime iniucunda oratione comprehendunt. nisi
forte Thucydidem odio ac malevolentia, propterea quod eum eiecissent, hac ignominiae
a Theone et
Diodoto de Mytilenaeorum civitate sunt habitae; neque Hermocratis Syracusani ad
Camarinaeos; neque Euphemi Atheniensis legati, quae huic est adversaria; neque alias,
quae his sunt consimiles, conciones laudo. alias praeterea, quae ad eandem dicendi
formam sunt elaboratae, nunc enumerare non placet. Sed ne cui videar res dicere
eiusmodi, quas demonstrare nequeam, cum multa alia, quibus fidem orationi meae
facerem, afferre queam; ne tamen longius excurrat oratio, duabus concionibus ero
inexpectata. atque ea etiam gratia concionem convocavi, ut in memoriam revocem, ac
reprehendam etiam, siqua in re immerito mihi succensetis, aut calamitatibus rebusque
ceditis adversis . Haec quidem Thucydidi, de hoc viro scribenti, ab historica dicendi
figura minime abhorrent; sed Pericli, ad iracundia permotum populum verba facienti,
seque purganti, minime conveniunt; praesertim in ipso statim defensionis exordio,
antequam aliis sermonibus eorum animos demulceret, qui non abs re ob
molestia afficiebantur; ut quorum regionis pars optima a Lacedaemoniis vastata esset,
ac pestilentia non exigua multitudo interisset; quique harum calamitatum caussam,
quod ipse belli suspiciendi auctor exstitisset, in eum conferebant. praeterea non hac
dicendi figura, quae reprehensionem habet; sed illa, qua deprecatio continetur,
utendum erat. non enim multitudinis lacessere atque irritare iracundiam, sed placare
ac mitigare, oratoris est munus. Deinde adiungit his sententiam quandam, veram illam
Alii de Thucydide quae dixerint.
non ab re fuerit, ea etiam persequi, quae de ipso non nulli dixerunt; ne quid
praetermittere voluisse videamur. Ac neque civilibus certaminibus, neque familiaribus
collocutionibus hanc illius dicendi formam convenire, omnes, sana mente praediti,
fatentur. Sed sunt sophistae quidam haud obscuri, qui ad populares quidem se
congressus parantibus, et de rebus iustis disserere volentibus, minime accommodatam
esse hanc dicendi formam; sed iis qui
collocutionibus hanc illius dicendi formam convenire, omnes, sana mente praediti,
fatentur. Sed sunt sophistae quidam haud obscuri, qui ad populares quidem se
congressus parantibus, et de rebus iustis disserere volentibus, minime accommodatam
esse hanc dicendi formam; sed iis qui ad historicas res tractandas accedunt, quae
magnifico quodam ac sublimi dicendi genere, quod admirabilitatem faciat, opus habent,
omnino aptum esse dicant: quibus quidem maxime omnium convenire, ut in hoc se
dictionis genere
sophistae quidam haud obscuri, qui ad populares quidem se
congressus parantibus, et de rebus iustis disserere volentibus, minime accommodatam
esse hanc dicendi formam; sed iis qui ad historicas res tractandas accedunt, quae
magnifico quodam ac sublimi dicendi genere, quod admirabilitatem faciat, opus habent,
omnino aptum esse dicant: quibus quidem maxime omnium convenire, ut in hoc se
dictionis genere exerceant, in quam non usitata, et obsoleta vocabula, et tropi, ac
figurae a communi consuetudine
peregrinum videri potest; scripta
esse affirmant. Sunt etiam qui dicant, hunc historicum, cum hac ratione suam
historiam conscriberet, non ad eos qui post se futuri essent, spectasse; sed eorum
habuisse rationem, qui suo tempore viverent; quibus haec dicendi ratio in usu erat.
quae neque ad ea certamina in quibus aut consilia capiuntur, aut iudicia exercentur,
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque iudices
eiusmodi convenire solent quales vult Thucydides. Ad eos
habentur, coniectura assequi possint, ii facile ob paucitatem numerari
queunt: in quo sunt quaedam, quae ne illi quidem pauci, sine grammatica explicatione
consequantur. Ad eos autem qui Thucydidis orationem ad veterem atque illis temporibus
usitatam dicendi rationem referunt, neque obscuro neque prolixo mihi sermone opus
erit. quibus illud dici potest; cum multi essent Athenis et oratores, et philosophi,
quo tempore bellum inter Peloponnenses atque Athenienses gerebatur, neminem tamen
repertum esse,
referunt, neque obscuro neque prolixo mihi sermone opus
erit. quibus illud dici potest; cum multi essent Athenis et oratores, et philosophi,
quo tempore bellum inter Peloponnenses atque Athenienses gerebatur, neminem tamen
repertum esse, qui hunc dicendi modum usurparit, neque Andocidem, neque Antiphontem,
neque Lysiam, qui oratores erant; neque Critiam, neque Antisthenem, neque
Xenophontem, qui Socraticam philosophandi rationem sectabantur. Ex his omnibus hunc
primum exstitisse satis constat,
modum usurparit, neque Andocidem, neque Antiphontem,
neque Lysiam, qui oratores erant; neque Critiam, neque Antisthenem, neque
Xenophontem, qui Socraticam philosophandi rationem sectabantur. Ex his omnibus hunc
primum exstitisse satis constat, qui hanc dicendi formam affectarit. quod eo fecit,
ut omnibus aliis historicis in dicendo praestaret. quam quidem rationem cum
mediocriter ac parce adhibet, ita se admirabilem praestat, ut nemo cum eo conferri
posse videatur: cum vero eam inepte et ad satietatem
fore.
proinde si vos vocabitis, rogandi erunt: ac si preces non valebunt, spe decidetis;
sin autem, copiis instructis, vestra continueritis, rogantes servabitis: neque dubium
est quin omnes ad vos venturi sint . Haec quidem a communi et usitata dicendi forma
abhorrent, atque iis praestantiora sunt quibus multitudo uti consuevit; neque tamen
ita sunt obscurata, ut enarratione egeant. Ab ipso autem belli apparatu exorsus, haec
subiungit:
vero voluistis quidem, post autem alius
alium respexistis, tamquam ipse nihil, proximus omnia facturus esset; in iis nihil
umquam praestitistis . Haec sententia multis est modis involuta, ita tamen explicata,
ut a communi usu loquendi ad insolitum dicendi genus transierit. servata est tamen in
perspicuitate granditas. In maxima autem illa adversus Philippum oratione, statim
initium quoque hoc pacto est comparatum:
corrumpendis, communem utilitatem perdiderunt;
donec eos servos effecerunt . Possem equidem sexcenta ex iis Demosthenis orationibus,
quae vel in deliberativo, vel in iudiciali genere scriptae sunt, exempla proferre;
quae a communi atque usitato dicendi genere abducta, ad Thucydidis imitationem sunt
expressa. sed ne longius, quam par sit, excurrat oratio, iis ero contentus quibus rem
a nobis propositam satis confirmatam putamus. Illud interim eos qui se in civilibus
orationibus exercent, quique
habent, et quae cum aliis virtutibus etiam perspicuitate sunt praedita, pariter
imitanda statuat; id rectum non est. necesse est enim fateri, perfectiora
imperfectis, clariora obscuris esse meliora. Quo igitur argumento Thucydidis
universam dicendi formam laudamus; quaeve nos ratio cogit, ut illum suae tempestatis
hominibus, quibus nimirum illa et nota esset et usitata, conscripsisse; nostri vero,
qui post eramus futuri, nullam rationem habuisse dicamus? Neque vero omnem Thucydidis
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.