Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: suum Your search found 3230 occurrences
First 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2716-2757:2716. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] non diffitear; quippe prudentiae idem est. Quod tamen sobrie acceptum velim; nempe dum offecturam aliorum improbitate sinceritatem scimus, consilium tegere atque aliud, fors etiam a mente alienum, dicere esse prudentis dico. Ut ut tamen omne hoc saeculum post fraudes abierit, suum nihilominus nunc quoque sinceritatem honor manet; nihil enim vel nunc apud quosdam, eosque potiores, illa antiquius est, ut taceam quod nunc quoque omnes amicitiam sinceritate licitentur. Neque velim vos ita arbitrari quasi simulare tantum aut repulsam verbis
2717. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] dum ad particularia devenit quid nisi politica in quinto et sexto libro praecepta tradidit? Aeque igitur late politica atque prudentia patet, atque sicut sibi apud alterum ingenioso quodam nec tamen illicito commento gratiam quaerere, ita et urbem in fide servare, principem suum populo gratum facere actus politicae est. Longius provectus sum, finiam dum Baronio respondero, ne aliquid uspiam Alonico praesidii relinquatur. Scio equidem Baronium politicorum haeresim pluribus locis nominasse, sed id non morum causa, sed perversae
2718. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] satis est, non ut nostris praeceptis egeant. Neque vero de iis quidquam dicturus sum qui seu nimio litterarum amore (quamquam hi paucissimi, proh dolor! et fuerint, et vero futuri sint) seu negotiorum incertitudinem pertaesi ad otium sapientiae confugerunt: istis propositum suum persequi satis est, nec ultra indigent. Nobis contentio, nobis labor paratur quibus et rempublicam capessere neque iis, quibus reguntur universi, moribus vitam agere est constitutum. Invidos popularium oculos satis per hoc in nos convertimus quod prorsus extra
2719. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] ut unum fere istud sit quod Croatas externam nonnihil dominationem faciat aspernari. Huic proximum est ita suos in officio servos continere ut nec querendi iis de domino nec fastidiendi occasio detur; nam id quoque ad famam popularem non parum confert eos habere servos qui suum ubique dominum cum laude nominent. Vidi ego eum, qui id neglexerit, non tantum servorum turba, verum aliis etiam ob id ipsum invisum fuisse. Iam id omittere nequaquam possum quod ab Amado toties inculcatum accepi, nihil coram servis praeter dignitatem suam vel
2720. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] tamen sui cupidos observavi. Itaque nos quoque eo decet collimare; quamquam difficillimum in re modum esse omnino intelligam, tempus tamen locusque nobis eum subministrabunt si intenti in id animo ipsorum colonorum mores et devinciendi eos opportunitatem diligenter observantes suum rigori quoque, ubi opus fuerit, locum relinquamus. Itaque de hoc quidquam in praesens statuere praetermitto quod res est quae nisi ad temporis locique opportunitatem decidi haudquaquam potest; id universim monuisse sufficiat strictissimam in exigendis operis ceterisque
2721. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] coeperit sententia, quod ad tractatum diaetalem nil, nisi materia subsidiorum, et forte iudiciales leges pertineant. Quod summum est, utprimum potestas executiva aliquid quantumcunque praeiudiciosi extra comitia ordinavit, si status eiusdem abolitionem in diaeta urgeant, solet suum in id consensum plerumque negare. Atque ita, cum eius etiam consensus ad legem perferendam necessarius sit, nullum habet constitutio nostra modum, quo factae eiusmodi per potestatem legislativam extra diaetam ordinationes in irritum valeant revocari. Prostat
2722. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] latio obsistebat. Nimirum injuria vetustiorum temporum munus docendi uni ordini ita addixerat, ut, suppressa per id ipsum aliorum aemulatione, ordo hic scholas et quidquid eo refertur velut privatum diuturna adeo possessione legitimatum peculium suum consideraret. Atque inde factum licet existimare, quod, cum ordo hic, citra aliquam quaesiti juris laesionem, privativa hac praerogativa exui haud potuerit, studia autem ipsa ad eam, sine qua nec floruerunt nec unquam florere poterunt, libertatem haud potuerint revocari.
2723. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 | Paragraph | SubSect | Section] prohibitionem efficere velit, id ipsa rei natura non admittit; ne enim in foenili hoc damna fortuito etiam casu inferantur, omnes vicini continuos ad foenile hoc vigiles tenere deberent, ad quod nullo jure stringi possunt. E converso, si talis proprietarius foenile suum adversus fortuita damna debite muniat, ipsum jus proprietatis, id est arbitrium omnem possibilem e fundo suo utilitatem capiendi, exigit ut in eo per alios impune turbari non possit. Praescriptio hoc in casu obverti non potest, quia haec sine
2724. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | SubSect | Section] conditionem, ut quamprimum uni proprietario juri pascui in vicinorum foenilibus renunciare visum fuerit, hi pariter a pascuo in hujus foenili, si illud debite muniverit, debeant abstinere; et ideo justum non foret, ut unus compossessor et foenile suum aliorum pascuo subtrahere, et tamen jus animalia sua in eorum foenilibus pascendi retinere possit. § 24. Imo si in tali plaga, ubi ad retinendum diutius pascuum foenilia tarde claudi, aut vero
2725. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | SubSect | Section] communem non modo Hungariae, sed omnium aliorum etiam Regnorum legem a jurisdictione ordinariorum localium magistratuum eximuntur. Vitiosa autem ideo est, quia hac ratione omne ejusmodi negotium duplicem circulum peragere debet. Interest itaque ut res ad naturalem suum cursum reducatur, nempe ut officiales Abaldi negotia sua primis instantiis proponant: ab his res ad Consilium, inde vero, si opus est, ad Suam Majestatem reducatur, sicque per unicam solum graduationem absolvatur.
2726. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | SubSect | Section] justa cum proportione distribuantur. § 45. Nova in tractando utilius aliquo opificio aut manufactura inventa, si talia sunt, quorum manipulatio facile secreta conservari potest, inventori, nisi arcanum suum administrationi publicae aperiat, nullum exclusivum privilegium concedatur. Liberum tamen eidem sit manipulationem ejusmodi, reservato sibi secreto, exercere. Motivum. Ostendimus in Elaborato status
2727. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Motivum. Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 41. quod fixum inter fabricas et manufacturas discrimen vix statui possit: itaque nomine manufacturae simul etiam fabricas comprehendimus. Jam vero si inventor secretum suum, quod secus haud facile observari potest, pandere nolit, nullo alio favore eget, quia manipulationem hanc alioquin nemo alter imitari, et eidem lucrum praeripere poterit. E converso non interest ut ad revelandum secretum suum directe
2728. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Jam vero si inventor secretum suum, quod secus haud facile observari potest, pandere nolit, nullo alio favore eget, quia manipulationem hanc alioquin nemo alter imitari, et eidem lucrum praeripere poterit. E converso non interest ut ad revelandum secretum suum directe stringatur, quia secus ille arcanum sum in aliam provinciam transportabit; debet itaque illi liberum secreti sui exercitium relinqui, praesertim cum homines ejusmodi alioquin secreta sua seu ad haeredes transmittere, seu amico
2729. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 | Paragraph | SubSect | Section] cum homines ejusmodi alioquin secreta sua seu ad haeredes transmittere, seu amico alicui, qui illud post fata eorum continuat, communicare soleant. § 46. Quodsi vero inventor secretum suum administrationi publicae communicet, aut si inventum tale per ipsum ejus exercitium se pandere debet, potest eidem, aut suae, si quam inivit, societati exclusivum pro ratione utilitatis quae inde in publicum promanabit privilegium ad
2730. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] pro ratione utilitatis quae inde in publicum promanabit privilegium ad aliquot, nunquam tamen ad plures quam 15 annos concedi. Motivum. In primo casu meretur favorem publicum, quia per id, quod secretum suum administrationi publicae detegat, jam securum reddit statum, quod utile ejusmodi inventum non intercidet. In secundo casu, debet illi privilegium concedi, quia secus ille omni lucro frustraretur, quod tamen ut ipsi qua inventori assecuretur justum est; ut
2731. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 | Paragraph | SubSect | Section] haec etiam via politica jam abrogata sunt. § 54. Magistratus civitatum, ubi abusus iste viget, determinent certam mulctae quantitatem hancque toties quoties irremisse exigant a tali magistro qui tyronem suum ad rurales labores adplicuerit. Ut autem ad hujus notitiam pervenire possint, commissario caeharum peculiariter imponant, ut eatenus invigilare, compertumque casum sibi statim referre debeat. Motivum. Noxius hic abusus
2732. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 | Paragraph | SubSect | Section] sunt, quantitas peregre deducetur: scopus abusum hunc eradicandi nonnisi per mulctas pecuniarias obtineri posse videtur. § 55. Liceat singulo, quamvis caehae non adscripto, opificii tamen gnaro, opificium suum etiam in civitatibus, sed sine sodalibus exercere. Motivum. Hanc provisionem caehae maxime refugient, non tam propter concurrentiam, quam ideo, quia ordinatio haec eos impediet, ne de pretio artefactorum suorum ita facile
2733. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] ratio exposcit; saepe enim commodius est mercatori, si merces suae in limitanea statione obsigillentur, et in ipso habitationis suae loco tricesimalem subeant manipulationem, quam si semper in limitanea statione debeant revideri. In hoc enim casu mercator aut suum semper hominem illic praesto habere deberet, dum merces suae adveniunt, aut certe revisio earum in limitanea statione, dum ex involucris suis excipiuntur et iterum reponuntur, raro fieret absque aliquo detrimento.
2734. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] vectigalis, quae pro temporis illius ratione sufficere existimabat, principia defixerit; subsequis vero comitiis specificum emetiendi juxta principia haec pro singula merce portorii laborem, Consilio Locumtenentiali per Articulum 2. ita detulerit, ut illud Elaboratum suum benignae Suae Majestatis Sacratissimae ratificationi immediate substernere possit. Verum subsecuti temporis experientia palam fecit sola illa principia ad rite regulandum, juxta usum moderni temporis, vectigal non sufficere; quid autem
2735. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] fluctuans continuo vectigal commercium Hungaricum
ultro affligat, interest ut regulativa et inportationis, et
eductionis, et transitus principia per legem defigantur;
activitate haec ad specificas merces applicandi, laboremque suum benignae ratificationi
immediate substernendi concernentibus dicasteriis porro etiam relicta.
Articulus XXIII.
sub hoc praetextu Hungaricum commercium Germanicis Provinciis instar
coloniarum ex integro subordinetur; denique quod ratio haec obstare non
posset, quominus justissimus Princeps mox proponendis favorabilioribus tantisper vectigalis
principiis benignum suum assensum praebeat.
Ad b) cum in Hungaria distinctum a Germanicis Provinciis publicorum onerum
systema vigeat, haec ad invicem comparare et quae Monarchiae utiliora sint? disquirere
invidiosum videtur. Quin tamen spinosam hanc discussionem
leviori, quam ex Hungaria, habere
possunt, prohibitio (si quae tamen intercessit) in Germanico vectigali reseretur.
Caeterum nocivas illas commercio Hungarico prohibitiones legislatio Hungarica eo potiori
jure abrogare potest, quod hae citra ullum non modo suum, sed Hungaricorum etiam
dicasteriorum influxum emanarint, quodve contra jam praeexstantem Regni legem
intercesserint. Dum enim Articulo 116. 1723. statuitur, ut Consilium prospiciat
quo naturalia quoque in sortem mercium inducendarum a
Provinciarum emolumento grave damnum patiuntur; id
autem bono totius in complexu sumtae Monarchiae adversatur; exempli causa, si in
Moravia vel Austria caristia vigeat, comitatus inferioris
Sclavoniae, aut qui Transilvaniae adjacent, suum frumentum eo nunquam deducent, quia sumtus
transportus sustinere non possunt: quare ergo ipsis prohiberi deberet, ne illud versus
Littorale educant, si hujus transportus sumtus possunt sustinere. Solet
quidem considerationi huic id obverti, quod hoc
hac ratione ut Hungaricum Germanico commercio non subordinetur, sed salva
constitutionali Hungariae independentia justum inter utrumque Monarchiae
membrum commercii aequilibrium inducatur; fieret etiam ut utraque Monarchiae
parte ad naturalem suum statum reposita solutum modernis vinculis commercium
Hungaricum tantisper efflorescat; Germanicum vero loco
factitii, quo nunc gaudet, floris naturalem et longe solidiorem
ex ipsa Hungariae prosperitate basim
eosdem articulos Tergesto
per Labacum, et viam Metlicensem Carlostadium devehere sibi praefixit. Cum via haec majori
ex parte per Comitatum Zagrabiensem decurrat, ille vero nullum prorsus beneficium ex illa
habere possit, imo a contrario, si societati illi propositum suum succedat, tota via
Carolina, et copiosus, qui se juxta eam sub unica procurandae sibi e
beneficio vecturisationis subsistentiae confidentia defixit, populus uno ictu ruinaretur,
non videtur comitatus ille ad viam hanc in proprium
suum succedat, tota via
Carolina, et copiosus, qui se juxta eam sub unica procurandae sibi e
beneficio vecturisationis subsistentiae confidentia defixit, populus uno ictu ruinaretur,
non videtur comitatus ille ad viam hanc in proprium suum detrimentum conservandam cogi
posse.
§ 98.
Quae viae ad quam harum classium in singula jurisdictione pertineant, adeoque specificum
in conformitate jam praestabilitae praeferentiae
ut Legislatio huic quoque
objecto curam impendat; nullum autem ad excitandam nationalem navigationem
medium efficacius esse quam ejusmodi inductionis et eductionis
favores, exempla omnium, quae hoc potissimum stimulo Commercium suum provexerunt,
maritimarum gentium satis ostendunt. Nisi favores hi navigationi etiam Hungaricae
concedantur, omnia, quae praecedentibus §§-phis stabilivimus, media nec nautarum
naviumque domesticarum, nec nationalium officialium
sed et hydraulicae
principiis sufficienter instructo individuo, si eodem adhuc destituuntur, erga stipulandum
per mutuam conventionem ejus salarium se providebunt. Pro ejusmodi vero geometra nemo per
jurisdictiones suscipi possit, nisi bonum suum profectum, in theoria quidem
concernentis professoris; in praxi vero Departamenti Hydraulici testimonialibus
edocuerit. Penes Consilium vero stabilitur jam praeexistens Departamentum Hydraulicum cum
uno directore, necessariis ejusdem
naves Rhoenanas Danubius ferat, jam usus docuit; forte effectuato semel
generali navigationis plano Tibiscus etiam et Savus eas ferent. Constat, quod cum navis
ejusmodi velis et ancoris provisa sit, si peritum illam regendi navarchum habeat, et cursum
suum citius conficiat, et majorem mercium quantitatem sustinere possit; id autem praesertim
in Hungaria, cujus producta plerumque voluminosa sunt, pretium sumtuum
admodum minuet, atque notabile provehendo commercio vehiculum praebebit. Verum usus
ejusmodi
quam si administratio publica et primum
earum modulum omnium oculis objiciat, et de capacibus eas regendi nautis provideat; si
publicae ejusmodi naves devehendis mercibus privatorum locentur, fundus publicus interea,
donec eas privato fortasse alicui vendere intersit, suum adminus interusurium certe
habebit.
Ut exemplum hoc in privatos efficacius operetur, illud 100 aureorum proemium necessarium
videtur. Proemia haec Fundum Publicum non gravabunt; si enim vel tres quatuorve privati
naves ejusmodi construxerint,
mappae et plana in Arhivo Consilii non extent, et quod
complurium etiam communicationis canalium projecta ibidem praesto sint. Verum nullum ex his
elaboratis ad generale navigationis planum dirigebatur; omnis operans aut projectans
particulare tantum suum objectum respexit, singulus ferme distinctam libellationis scalam
adhibuit; unus unius, alter alterius ordinis observationes in medium attulit, ita ut omnia
illa elaborata pro usus generalis plani non sufficiant, et ad summum pro aliqua tantum
inviatione deservire
casibus §-pho projecti hujus 45. proposuit. Verum
distincta est hac in re commercii ratio. In primo enim casu saepe inventor
nullam, nisi eidem privilegium exclusivum concedatur, inventionis suae
utilitatem capere, aut inventum suum ad aliam provinciam transferre potest. E converso, si
quis novum, et reipsa utilem commercii ramum suscipiat, ad capiendam inde utilitatem
privilegio exclusivo opus non habet. Nam si primum eidem periculum succedat,
vel haec experientia tantas ipsi
reportavit. Et ideo Deputatio iis etiam, qui utile aliquod productum primi
colere incipiunt, privilegia exclusiva non esse concedenda §-pho
18. projecti hujus existimavit. Si navigatio Hungarica unquam eo perducatur ut
commercium suum seu ad Africam, seu ad orientales,
occidentales Indias extendat, poterit Legislatio problematicam adhuc
quaestionem illam: an exclusivas societates vel in hoc casu stabilire expediat? eotum
uberius discutere, et pro
per comitatus peragebatur. Verum
inficiari non licet quod id primis jurisdictionis principiis adversetur. Civitates enim
quartum Regni Statum constituunt, et plena in gremio sui pollent jurisdictione. Habent jus
statuta cum assensu Principis condendi. Magistratum suum ipsi cives eligunt.
Hic judicatum etiam in octavalibus objectis exercet, id quod comitatensi magistratui leges
denegarunt. Gaudet jure gladii, jus forisationis exercet; contributionem
publicam repartitur, domesticam
adeo frumenti commercium aliquo anno lucrosum evadat, solent iterum
cupidi emtores ad dominos terrestres convolare, et his pro ea, quam ipsi habent, articuli
talis quantitate altum pretium ea conditione offerre, si sibi soli coëmtionem talis
articuli per dominium suum concedant. Et horum aliqui id quoque ad dominicam potestatem
pertinere existimantes subditos suos, ne alteri quam huic quaestori articulum talem vendere
ausint, reipsa inhibere solent.
Proinde cum utrumque hoc limites jurisdictionis dominalis excedat, et
intersit, qui ad semel tantum dependatur, vel vero cujus depensio usque
ad futuram legislationem perduret?
In tanta negotii hujus complicatione Deputatio haec se nihil aliud praestare posse
existimavit, quam ut demissum suum circa omnes has quaestiones sensum praeprimis aperiat,
tum recensitis, quae sibi submissa sunt, aliorum projectis de illis quidem fundis, de quibus
legislatio proprio arbitrio disponere potest, in hypothesi
Germanico Imperio
principes, et ut hanc se ruinandi et in scelera prolabendi occasionem millenis suis subditis
adimant, redundanti ex instituto hoc in se utilitati sponte abrenunciarunt, ut adeo dubitare
non liceat, Suam etiam Majestatem piae huic propositioni benignum suum assensum ultro
praebituram esse.
Verum dantur etiam aliae lotteriarum species, quae majores vocantur, et quas
nonnisi melius habentium regnicolarum classes ideo assectari possunt, quia in illis nonnisi
cum notabilioribus summis periculum
Ad §-phum 2-dum. Quoad inventos thesauros usus quidem, ut jam
diximus, pro Principe militat. Cum tamen ille in positiva lege non fundetur, spes est Suam
Majestatem Sacratissimam exiguae alioquin huic fundi publici accessioni benignum suum
assensum ultro praebituram esse.
Ad §-phum 3-um. Transpositio mulctarum pecuniariarum vix alicui
jurisdictioni onerosa evadet, cum pleraeque omnes regiam aliquam seu tricesimalem, seu
salis, seu annonariam, seu etiam
taxae,
quae Aerario Regio cedit, quinque pro centum; qui vero characterem Comitis, Baronis,
Consiliarii aut Aulae Familiaris sibi procuraverit, decem pro centum ad eandem cassam
dependat. Quotta autem haec etiam in casu illo, quo Princeps concernentem aerarium suum
taxam relaxaverit, deponatur.
§ 6. Nulla amplius in qualicunque nobiliori publico officio constituti vidua pensionem
habere possit. E converso consuetae hactenus arhae Cassae Commerciali
inferantur, idque ad officia etiam comitatensia et
vel per commissam Deputationi
huic fundi publici elaborationem etiam apud exteros excitarunt exspectationem,
ultro expleturi sint.
Superest ut quoad ultimam etiam, quae circa hoc objectum moveri potest, quaestionem
Deputatio demissum sensum suum aperiat; nimirum: an fundus ejusmodi in Diaeta offerri? vel
vero in hac projectum tantum ejus elaborari illudque seorsivae singulorum comitatuum
determinationi substerni debeat? Non deerunt fortasse, qui posteriorem sententiam tueantur,
eo potissimum nixi fundamento,
nonnisi in Diaeta fieri possit, et in hac hypothesi
suam etiam post recensitos propositos sibi fundos depromet opinionem.
§ 157.
Circa modalitatem conflandi e spontaneo oblato fundi nulla publica jurisdictio sensum suum
hactenus expressit: privati tamen aliquot suas eatenus opiniones depromserunt, quas trutinio
Legislationis substernere Deputatio officii sui existimavit. Inter has relegatus est ad
Deputationem hanc typis excusus anonymi cujusdam libellus, qui et
in supposito etiam optimi schedarum harum cursus erunt de tempore in tempus
aliqui, qui schedas suas a cassa redimi procurent; donec tamen, diminuta extrinseco quopiam
casu circulantis pecuniae massa, schedae hae extra debitam cum illa proportionem
collocentur, suum illae creditum semper retinebunt, adeoque ipsae ab uno
redemtae schedae ab alio iterum acceptabuntur, et sic proventui, quem calculavimus, nihil
decedet. Verum si massa circulantis pecuniae diminui contingat, aut malevolis de
insecuritate Cassae
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.