Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: suum Your search found 3230 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 827-954:827. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] 33 Cantilenam Beatę Marię virginis. FINIS M. Maruli Praefatio in Suum Euangelistarium. Quemadmodum inter marmora ophites, inter gemmas adamas, inter metalla aurum | ęstimatione precio-que pręstare putantur, et sicut sol omnium syderum fulgentissimus pulcherrimus-que habetur,
828. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] si utile fore censuissent.
Vnde alibi etiam Dominus ait:
afficiendo uerberibus
ut Micheam,
alium uulnerando ac perimendo
ut Esaiam , Hieremiam, Zachariam et alios non
paucos prophetas,
neminem prorsus uitiorum suorum reprehensorem ęquo animo tolerantes.
Post prophetas misit filium suum
charissimum et unigenitum dicens:
Reuerebuntur Filium meum.
non quia ignoraret quid facturi essent,
sed innuens quid facere deberent.
At illi:
Hic est hęres, inquiunt | venite occidamus eum.
occiderunt et ejecerunt extra uineam id est extra Hierusalem.
Iam de plenis hydriis haurimus Christi mysteria,
quę diu sub uerborum uelamento latuerant.
Non poterit in eo pectore habitare Christus,
in quo domicilium sibi fecit dolus.
Nam ipse de eiusmodi homine dixit:
uocans, qui assertor erat ueritatis.
Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus |
aut quod rectum est iudicare.
usque adeo excęcari solent, qui supramodum irascuntur.
Sed neque ille fortis est habendus, qui uentri seruit |
et omne suum studium in cibo potu-que delicatius quam uitę ratio postulat comparando ponit.
Vt autem cognoscas quam perniciosa gulę
seruitus sit,
de manducante et bibente cum ebriosis in Euangelio est scriptum,
ne nos odio simus Deo,
si uocationes eius atque inuitamenta crebro cordibus nostris infusa
neglexerimus.
Cum pręsertim ipse Dominus noster dicat:
meminerit:
si illius Domini seruus es,
qui non habuit in terra ubi caput reclinaret suum,
neque didrachmam, qua pro se et discipulo solueret portorium?
Domini inquam in stabulo geniti,
in pręsepio positi,
in cruce nudi,
in sepulchro conditi alieno,
nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis.
non quia non liceret ei frui omnibus si uellet,
cum esset dominus omnium,
sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis
qui ad cęlestes thesauros aspiraret,
difficile-que esse duobus dominis seruire Deo et mammonę,
difficillimum uero ut quis auri argenti-que
utpote quibus non cęlestis boni adipiscendi
sed terreni abutendi cura semper ac studium fuit.
Nihil pensi habuerunt prodesse commissę sibi plebi,
delinquentes corripere,
bonos fouere,
afflictos consolari,
dubiis consulere.
sed ignauię atque ocio dediti
magis uentrem suum quam gregem Dominicum pascere soliciti fuere.
Malus item est sacerdos,
qui uidet lupum uenientem id est, hereticum
aliquem peruersa doctrina fideli gregi insidiantem |
et illius dolo alios rapi,
alios dispergi,
alios mactari |
nec tamen it obuiam
magis erga benefactorem amore accendimur
.
Primorum parentum pręuaricatio de paradisi deliciis omnem ipsorum
expulerat posteritatem |
eadem-que damnationis lege simul omnes premebamur.
Misertus autem Deus filium suum misit unigenitum.
qui ut pro nobis satisfaceret carnem suscepit serui,
cum esset omnium dominus,
uiam ueritatis monstrauit ,
cum totus terrarum orbis pręter Iudeam |
impię religionis erroribus plenus foret.
Morti ęternę obnoxii eramus,
ille
Deus quem nihil latet,
in omnibus uoluntatis affectum pensat.
homo uero, quia cordis alieni secreta rimari nequit,
commissum tantummodo crimen examinat.
nec quęrit prudens an imprudens feceris aliquid mali,
sed semper tanquam uoluntarium punit.
Denique apud Deum qui odit fratrem suum homicida est,
apud homines uero non habetur pro homicida nisi qui conficit hominem.
Apud Deum qui uiderit mulierem ad concupiscendum eam,
iam mechatus est eam in corde suo.
apud homines nisi commissi adulterii conuictus fuerit,
pro concupiscentia quę cordis crimen est, plecti
Maledictus, inquiunt, qui facit sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
totam noctem dormierint,
somnum a se fugisse lamentantur.
Tunc remedia quibus reuocetur disquirunt:
iam papauer,
iam lactucę parantur,
iam titillatio circa digitos uolas-que pedum discurrit,
seruis ibi pruritum excitantibus,
ut dominus qui usque mane soporem suum continuare
nequiuit,
eo iam non interrupto ad meridiem duret.
atque istos tam effoeminato ocio assidue torpentes de improuiso mors occupat.
Neque enim diu uiuere queunt,
qui multo somno dediti marcent.
tument uultus lurido colore infecti
quam immensus sit,
quem allocuturus es,
quam e diuerso tu uilis atque abiectus,
humiliter quantum potes accede |
suspirans,
ingemiscens,
lachrymas etiam si potes fundens.
illum-que imitare publicanum,
qui stans a longe uultu in terra deiecto pectus percutiebat suum.
Peccatorum quippe conscius non est ausus propius accedere,
non oculos in cęlum subleuare,
et ut a se poenam exigeret,
a pectoris uerberatione non cessauit.
Verum nequis uel dignitate pręditus
uel a Deo iam gratiam consecutus minus se submittat,
ad Scripturarum testimonia
soluitur ac liberatur.
expedita intrat in domum fortis ipsa iam fortior,
et quę ante a diabolo ligata fuerat,
nunc diabolum ligat uas-que eius diripit,
nihil in se relinquens quod ille suum esse possit dicere.
quamdiu autem serua peccati fuit,
et domus et uas diaboli erat |
postquam peccare desiit |
et quod peccauerat poenitendo deleuit,
facta est domus orationis et uas iustitię.
atque ita pręualuit
consulat.
atque huc tendit,
quod pręcipit,
quod promittit,
quod minatur,
quod flagellat,
quod delinquentem non statim perimit,
quod aliquando etiam beneficiis ad poenitentiam prouocat.
Denique ut peccatoribus uitam daret,
filium suum unigenitum morti obtulit.
Cuius quidem sanguis,
quemadmodum tunc omnes Adę filios a peccato lauit,
ut qui crediderit et baptizatus fuerit saluus sit,
ita nunc singulos emundat,
quoties nos Deo peccasse poenitet.
sed quamdiu diuisum est,
manet in morte.
Confessionis autem sacramentum tam ueteribus quam nouis hominibus
commune est.
lucernis additur,
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent,
et postea quidem cognouerunt,
dum te ad suum diuertere hospitium cogunt,
dum te aperiente Scripturas discunt |
per panis fracti sacramentum in tui agnitionem se uenisse confessi
sunt.
Huius panis uirtute animam quoque effici pulcherrimam Ezechielis prophetę testimonio discimus
testetur dicens:
eductis potati.
Deinde postquam manna contempto Aegyptias dapes concupissent,
coturnicum uis ingens castra operuit.
quarum carnibus ad nauseam usque satiati,
malę concupiscentię proteruę-que murmurationis,
qua et Deum et Moysen ducem suum offenderant,
poenas dedere.
Nam ut in psalmo dicitur:
Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum,
et ira Dei descendit super eos,
et occidit pingues eorum |
et electos Israhel impediuit.
Nemo igitur sibi tutum putet |
non
Scariotho felicius,
cum ad apostolatum fuit electus,
cum potestatem accepit morbos curandi,
mortuos suscitandi |
demoniis imperandi?
Quid eodem illo deinde miserius,
cum ex fideli coeperit esse infidelis,
ex domestico fugitiuus,
ex apostolo proditor?
Auaritia superatus Dominum suum uendidit,
et qui demonia pellebat,
demonio subiicitur.
eo enim cor eius ingresso tam grande scelus commisit |
ueniam-que desperauit |
et laqueo sibi mortem consciuit.
Patet igitur, quid de illo miscellione sperandum sit,
qui cum
sed quę morte acerbius cruciet |
et mori uetet.
Cęterum neque ipsa simplicitas
(ut diximus)
absque prudentia erit probanda.
Stupida enim et fatua est,
offendens ad lapidem pedem suum.
Hanc habere prohibemur |
dicente Propheta:
I
Profecto si sapiens fueris,
non sub modio illam pones,
sed super candelabrum,
et aliorum tenebras tuę scientię luce depelles.
Aut enim linguam exercebis in prędicando |
aut in scribendo manum.
ut etiam de te dici possit:
Os suum aperuit sapientię,
et lex clementię in lingua eius.
Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet,
quoties uel scripseris |
uel dixeris aliquid |
uel proprio ostenderis exemplo,
unde alii meliores effici queant.
Qui enim
quam immundo spiritui obsecuti sint,
quam bono Domino derelicto.
In istos igitur et pro iustis in Esaia exclamat Deus |
et ait:
nosse,
quorum consuetudine uti debeas,
quorum non debeas.
cum quibus conuiuere,
colloqui,
conuersari,
quos declinare ac fugere oportet.
Relinquendi sunt,
quorum tibi nota fuerit peruersę mentis pertinacia, id est,
qui uel errorem suum deposituri non uidentur |
uel a scelere in quo perseuerant recessuri.
Nocuit Israhelitico populo habitasse cum Aegyptiis.
Inde enim Moyse duce egressi ritu eorum uiuere uolebant,
|
et cęlestium tantummodo curam habendam,
nec fragilibus delectari oportere,
sed eternis.
Nihil enim in terra habere uoluit Saluator noster.
quod ipse fatetur dicens:
ore piscis fecit staterem repente adesse.
Et tamen semper alieno usus est hospitio,
semper oblata ab aliis stipe sustentatus est.
nudus iacuit in pręsepio,
nudus pependit in cruce |
atque is qui cęli terrę-que erat dominus,
nec sindonem suam habuit,
qua uelaretur mortuus,
nec suum quo conderetur sepulchrum.
Quod si omnium Dominus in tanta rerum egestate in hoc seculo uiuere uoluit,
pudeant sacerdotes,
erubescant episcopi |
amplas sibi ędes construere,
cumulandis pecuniis operam impendere,
uestibus preciosis
|
et quod spe pręstolabatur,
hoc in Deo,
quem super omnia dilexit atque coluit,
iam possideat |
et bono incommutabili quod possederit,
feliciter perfruatur.
Petrus
Isto charitatis genere dilexit Christum suum Petrus,
quando concupiuit cum illo habitare in monte,
quando uiso Iesu super aquas ambulante de naui desiliens ad illum ire contendit solus reliquis in naui residentibus |
admirantibus-que hominis audaciam nihil metuentis,
nisi cum mergi coepisset,
quando etiam
sed omnis morę impatiens misit se in mare uado-que pręcurrens primus
omnium illi se coniunxit.
Cęteri enim post eum nauigio applicuisse dicuntur.
Et quoniam semper pręcipui erga Dominum suum
amoris ardore flagrauit,
dignus iudicatus est,
cui cura Dominici gregis committeretur.
Hunc in amore audacia,
Nicodemum commendat liberalitas.
Mixturam ad corpus ungendum myrrhę et aloes attulisse fertur,
quasi libras centum.
Non pepercit impensę,
dum suo erga Dominum satisfacere nititur affectui.
Hi ergo cum in finem usque Christum suum dilexissent,
ostenderunt perseuerantia opus esse in amando.
in te est compellis,
uerę dilectionis pręceptum obseruasti,
ęque ac teipsum proximos tuos amando.
Qui uero luxurię deditus perniciosas mortiferas-que
sequitur uoluptates |
atque ad eas usurpandas cęteros hortatur,
certum est ab illo neque se quidem ipsum diligi |
neque proximum suum.
Hic nempe seipsum non modo non diligit,
sed etiam odit maxime,
cum nemo ei capitalior hostis sit |
quam ipse sibi,
quandiu uitiis malę-que animi libidini seruit.
Quid enim magis noxium esse potest homini quam peccatum?
per quod et
lędunt,
tu beneficiis contende.
Illi ore detrahunt,
conuitiantur,
maledicunt,
tu pro eis ut sese corrigant |
et correcti saluentur deprecare.
Sequitur enim:
Vt sitis filii Patris uestri qui in cęlis est,
qui solem suum oriri facit super bonos et malos.
et pluit super iustos et iniustos.
Vide quanta est huiusce dilectionis merces.
bonum pro malo reddendo filii Dei efficimur |
Deo-que similes reddimur.
Ille solis pluuię-que beneficium,
hoc est
ICXC
Ante istos Dominus noster Iesus Christus eis a quibus ut interimeretur
comprehensus fuerat,
usque adeo beneficum se pręstitit,
ut uni eorum abscissam auriculam statim restituerit sanam-que
reddiderit |
et discipulum suum,
qui eam absciderat increparit.
denique pro illis a quibus uincula,
colaphos,
flagella,
uulnera,
fel atque acetum passus fuerat,
in cruce pendens ignosci petiit | et errorem excusauit |
Pater, inquit, ignosce eis,
quia nesciunt quid faciunt.
eis,
quia nesciunt quid faciunt.
Talem itaque se inimicis suis exhibuit charitatis magister,
quales nos,
si perfecti fieri uolumus,
esse debere pręcepit.
Non meretur dici eius discipulus,
quisquis aliter aduersus inimicum suum animatus fuerit.
Ac nequid excuses,
nequid causeris,
non iuberis in homine amare odii crimen,
sed Dei opus, hominem ipsum.
Quomodo autem Deum diligis,
si opus eius perire concupiscis?
quam ergo graue peccatum sit hominem odisse |
alienari?
Cum ergo is qui homini male optat,
conditori eius aduersetur et diabolum sequatur,
restat ut cuius mores sequitur,
cum eodem supplicia in inferno patiatur.
Falluntur illi qui odium suum excusant dicentes |
malos homines Deo quoque inuisos esse,
iuxta illud:
non inferre.
Odiui ecclesiam malignantium, inquit Dominus.
Malignitatem hominum odio se habere his uerbis testatur,
non homines ipsos.
Iniquos quoque ęterno igni deputandos ait,
ut illi pro reatu puniantur,
non ut ipse opus suum damnet,
quasi poeniteat eum fecisse quod fecerit.
Odio ergo habet Deus hominis peccatum non naturam.
Ita et tu in uno homine habes alterum quod odisse debeas,
alterum quod diligere.
Plectere autem delinquentes prępositi officium est.
neque bibente |
demonium ei inesse dixerunt.
et de Domino edente cum aliis ac bibente:
Ecce uorator et potator uini et publicanorum amicus.
Qui ergo sic odit proximum suum,
non christianus fidelis,
sed infidelis phariseus est.
Ipsi quippe pharisei cum uidissent Christum ęgrotos in die sabbati curantem,
non est inquiunt hic homo a Deo,
qui sabbatum non custodit.
Cum a demonio uexatos eius ope
Cuicunque enim ex odio perniciem concupieris,
eius interemptor es |
dicente Ioanne apostolo |
Quoniam et Saluator noster cum idola uana
colentium concordiam discindere pararet,
Ex his quę diximus satis constat |
animę atque corporis pacem laboriosam admodum esse et inquietam |
et solicitam |
et quę fatigationibus non solum comparetur,
sed etiam retineatur.
Is tamen eius fructus est,
quod possessorem suum ad ęternę pacis bonum feliciter transmittat,
si ipse usque in finem ita ut dictum est egerit.
Talis pax Saulis fuit erga Dauidem.
cui se pacatum ideo respondebat,
ut occasionem nancisceretur ipsum perimendi.
quod certe perfecisset |
nisi lanceę ictus ab eo, qui petebatur, fuisset euitatus.
Ioab
Talis pax et Ioabi in Amasam, collegam suum, fuit.
erant enim ambo Dauidici exercitus duces.
amice ac familiariter ipsum alloquendo pugione transfixit.
Ismahel
Nonne pax istorum omni fuit detestabilior bello?
omni aperta simultate deterior?
Iudas
Superata est tamen (ut ad nostra ueniamus) Iudę Scariothi scelere:
Dominum suum,
qui est omnium Dominus,
omnium credentium Redemptor,
omnium Saluator,
a quo in apostolatum ascitus fuerat,
quem sibi pedes lauisse sciebat,
cum quo pascha comederat,
cuius corpori et sanguini communicauerat,
quem tot miracula fecisse iam uiderat,
quem iustum,
quem pium,
II
Vę duplici corde et labiis scelestis,
et manibus malefacientibus,
et peccatori terram ingredienti duabus uiis |
uel illud Abacuch prophetę:
Non enim Deo obediunt,
sed prauę mentis libidinem secuti,
quod ipse prohibet hoc agunt.
Dei omnipotentis lex est:
in Christo requiescemus,
in Christo exultabimus.
Ipse est pax nostra.
consortium cum charitate
perpetua atque perfecta,
ut impleatur quod dictum est:
affluas,
bene agendi cupiditas efficiet amor-que uirtutum.
Illas amplecti nihil te impediat.
illas deserere nihil te cogat.
Mortem minatur tyrannus,
sed uirtus pollicetur immortalitatem;
opes hostis diripit,
sed uirtus thesaurum suum habet in cęlo.
quem neque fur surripere |
nec tinea potest corrumpere.
Quid quęreris de amissione fluxę atque fragilis rei,
et de ęterni boni possessione mox capienda non lętaris?
Ad illam diu optatam beatitudinem hinc decedens peruenies,
tantum ut
|
atque inter beatos etiam diuersitatem esse meritorum.
Gradus igitur perfectionis sunt,
ut qui in infimo uersantur non desperent de medio,
et qui medium attingunt non diffidant de summo |
quem si apprehendere nequiuerunt,
locum tamen suum non deserant,
et eo innocentię statu quem acceperunt contenti Deo gratias agant |
multum-que se profecisse arbitrentur,
si retrorsum non cesserint.
Quandiu erunt arbor bona bonos facient fructus,
iustitiam conseruabunt,
iam in corpore non uiuebat,
alterum uiuificare meruit.
Quid multa?
Diuini homines adhuc in terra degentes cęlo imperant.
esse uoluit.
de qua in Prouerbiis dicitur:
carne |
et capillus flauus solito-que subtilior |
Lepra inquit capitis et barbę est.
Caput et barba gulę contigua sunt.
non inepte igitur lepram hanc ad crapulę uitium referemus.
Quoties per ingluuiem impotes rationis facti fuerimus et iam nec
lingua suum implere officium ualuerit,
capitis ac barbę lepra erit.
Non capitis et barbę Aaron,
in quibus est benedictionis diuine unguentum,
sed capitis et barbę eorum quibus manna fastidio est |
et Aegyptię carnes uoluptati.
Capillus autem flauus,
qui meretricibus conuenit,
esset arboris parabola,
si hoc significaret,
quod pater bonus bonos gignat filios et malus malos.
Achab enim, regum Israhel pessimus, optimi filii ac piissimi Iorami pater fuit.
et e contrario Ezechias, rex Iuda iustus ac sanctus, Manassen genuit iniquum atque scelestum.
Nemo itaque suum peccatum patris prauitate excuset.
Pater non portabit iniquitatem filii |
nec filius nequitiam patris.
anima quę peccauerit ipsa punietur.
Qualis cuiusque in anima affectus fuerit,
talia edet et opera.
opificem ac gubernatorem Deum intellige |
mirabilium-que operum lauda magis mirandum autorem.
Si uenustę mulieris forma occurrerit tibi,
tunc cum Propheta Deum deprecare:
Auerte oculos meos, ne uideant uanitatem.
quod si illa suum in te figat obtutum,
tu retrahe tuum et memento esse scriptum:
labiorum,
quia non corporis,
sed spiritus sunt,
faciunt ut ipsam quoque carnis circumcisionem intelligentię demus spiritali.
Incircuncisus corde.
Qui ergo temperans fuerit,
primum cor suum circumcidet,
ne cogitet malum,
ne prauę appetitioni assensum prębeat |
qui enim assenserit |
et ad perficiendum scelus quod cogitauit animum inclinauerit,
hic incircumcisus corde erit.
Incircuncisus auribus.
Deinde qui temperans fuerit,
suas aures
inquit in adiutorium meum, Domine, Deus salutis meę,
Illam uero mulierem,
ut optauerat ita profecisse credimus,
de qua est scriptum:
sed pro malo bonum reddere.
Magni profecto meriti apud Deum erit |
talem se in educandis liberis regenda-que familia exhibuisse,
sicut e contrario pręcipuę indignationis atque odii neglexisse |
et patris uel matris familias personam gerendo suum non obiuisse officium.
Ait enim beatus Apostolus:
et una relinquetur.
Virginitas in agro moratur puritatis inter nitentia intacto candore
lilia |
et Christum Dominum inuocat dicens:
Veniat dilectus meus in hortum suum,
ut comedat fructum pomorum suorum.
Continentium secundum esse censeo,
qui carnem suam terunt mola ieiunii,
uigiliarum,
precum honesti-que laboris,
subdentes eam spiritui,
ut panes mundi efficiantur Deo
Marta
Imitemur Marthę solicitudinem,
quę digna fuit hospitio suscipere Christum.
Discipuli.
tua impensa efferre ac sepelire |
ad eandem pertinet uirtutem.
Qua pręditus Tobias,
cum in Assyria captiuus teneretur,
in eos qui secum capti erant,
benignitatem exercuit,
uerbis consolando,
rebus iuuando |
et eos qui diem suum obiissent,
mandando sepulturę.
Dum-que aliorum angustias miseratur,
suas non sentiebat.
Hęc de illis quibus adesse debemus opera atque pecunia |
nunc quantum erit largiendum inopi |
et pro quibus elemosinę faciendę breuiter
Non est enim amator Dei,
quem non miseret pauperis.
dicente Ioanne apostolo:
imputant sed fortunę.
Itaque rerum amissione non emendantur,
sed magis ad prędandum rapiendum-que accensi reparare amissa festinant,
donec ipsi uitam amittant |
et ad inferos detrusi crimen suum tandem agnoscant.
Siquis tamen aures audiendi habet audiat |
et timere discat cum audierit |
illud quod in Malachia est scriptum:
qui sibi thesaurizat,
et non est in Deum diues.
De isto in psalmis dicitur:
amicissimos dissidia |
et citius adeundę hęreditatis gratia ipsorum parentum desyderatę mortes.
Laban.
gratia ipsorum parentum desyderatę mortes.
Laban.
eorum oriatur ostendens adiecit:
Quia a minimo usque ad maximum omnes auaritiam sequuntur.
Per Osee quoque prophetam talibus minatur dicens:
filii Ephren ,
non Deum uerum,
sed uitulos aureos adorantes,
cum aurum argentum-que pro diis habeant |
et de illis quoque dici queat,
quod in Osee propheta est scriptum:
,
non Deum uerum,
sed uitulos aureos adorantes,
cum aurum argentum-que pro diis habeant |
et de illis quoque dici queat,
quod in Osee propheta est scriptum:
et tinea demolitur,
et ubi fures effodiunt et furantur.
thesaurizate autem uobis thesauros in cęlo,
ubi nec ęrugo |
nec tinea demolitur,
et ubi fures non effodiunt nec furantur.
Apostoli
Ipsis quos in suum elegit consortium pręcepit,
ne aurum uel argentum possiderent |
nec pecuniam in zonis |
nec peram in uia |
nec duas tunicas |
neque calciamenta |
neque uirgam.
Et quisquam opes opibus cumulando ei se placiturum confidit?
Cuncta denique quę uidemus |
et quę non uidemus,
ipse dixit et facta sunt,
ipse mandauit et creata sunt.
Cui autem ista seruirent |
qui-que istis pręesset atque dominaretur,
hominem ipsum formauit.
Cuius dignitatem et excellentiam Propheta contemplatus |
et ad autorem suum conuersus in uocem prorupit dicens:
consequi posset |
de terra translatus in cęlum,
de corruptione ad incorruptionem,
de mortalitate ad immortalitatem.
ICXC
Atque etiam ut post pręuaricationem,
per quam a tanto exciderat bono,
pristinę gratię statum eidem repararet,
filium suum unigenitum misit,
qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit |
omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit,
etiam in ingratos beneficus et in delinquentes pius.
Primus in se credentibus regnum
|
tam petentibus quam non petentibus,
tam inimicis quam amicis,
tam ingratis quam gratis.
Ille Paulum non supplicantem immo repugnantem et inuitum ad se conuertit |
et de persecutore apostolum suum fecit.
Aliis uero supplicantibus et sanitates restituit |
et peccata donauit.
Idem amicis bona largitur ęterna.
pro inimicis a quibus crucifigebatur,
orauit.
Et Iudę non ingrato solum,
sed etiam malum pro beneficio
|
et simultatem in beniuolentiam conuertat.
Ne ingratis quidem subtrahenda sunt beneficia.
quanuis enim illi non referant gratiam quam debent,
referet ille qui nullum bonum sua fraudat mercede,
qui solem suum oriri facit super bonos et malos,
et pluit super iustos et iniustos.
Qvaliter nos gerere debemvs in dandis beneficiis.
Caput XXIII
In omnes itaque beneficia conferenda sunt,
in holocausto .
Ergo inquies,
si beneficium non est quod accepi,
nihil debeo illi a quo accepi?
Nihil plane ei a quo accepisti,
sed cui ablatum est ut acciperes.
Huic redde suum,
et ei nihil debebis,
qui largitus est alienum.
Ne concupiscere quidem iniuste rem proximi tui iuberis,
nedum possidere.
Porro nullum maius beneficium homini ab homine pręstari potest |
quam siquis pro aliorum salute suam
Porro in referenda gratia tales nos pręstemus,
quales esse decuit in beneficio accipiendo.
Cui refertur,
sentiat quam libenter quam iocunde sibi referatur.
ut lętus sit |
se quoque prudenter egisse,
quod in homine tam grato suum collocarit beneficium.
Nihilominus soluta etiam gratia |
nos ei debere fateamur,
quia dignos nos suo beneficio iudicauit,
quia prior ad amiciciam uenit,
ut merito redametur,
qui coeperit amare.
Interim si grati esse uolumus,
nunquam
nec gratus est,
sed cupiditati seruiens negociator |
et
terrenis tantum ac perituris inhians bonis,
non ad cęlestia animum intendens et ęterna.
Virtute autem contentus esse debet |
et non suum sed alienum respicere commodum |
tam ille qui confert beneficium,
quam qui gratiam refert |
atque uterque ita se gerere,
ut Deo magis placeat quam hominibus.
Quos hominibus placere magis delectat,
ab hominibus captant gloriam |
et a Deo non accipiunt mercedem.
debita-que
Quid inquiet aliquis,
si post beneficium acceptum affectus sim iniuria,
debeo-ne aliquid pro beneficio?
Non uidetur mereri gratię relationem qui beneficium suum
consequenti corrupit offensa.
Itaque non eris ingratus,
si ei beneficium non reddideris,
qui quantum intulerat boni,
tantum postea mali irrogauit.
Cayn
Et quoniam nihil ab homine nequiter agitur,
quod ingratitudini in Deum non sit ascribendum,
ingratus fuit etiam Cayn Adę filius,
qui inuidię furore percitus interimit fratrem suum Abel.
Ob hoc illum Dominus execratus est dicens:
Maledictus eris super terram,
quę aperuit os suum |
et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua.
cum operatus fueris eam,
non dabit tibi fructus suos;
uagus et profugus eris super terram omnibus diebus uitę tuę.
Postremo et ipse interfectus fuisse creditur in septima generatione,
ut prius annos multos aduersa sustineret
aquę quę illis hinc inde pro muro erant,
Aegyptios cum armis hostiliter insequentes operuere.
In solitudine manna cęlestis cibus pabulum illis prębuit |
et de saxo uirga percusso scaturiens amnis potum.
Iordanis ad fontem suum reuersus perstitit donec transirent.
terram denique promissionis lacte et melle manantem,
perdomitis eius incolis possederunt.
Quis denique explicet
tot de hoste
Moyse orante (ut ante diximus) uictus est Amalech;
buccinis clangentibus Hiericuntis moenia corruerunt;
Iosue inimicos persequente lapidibus pluit de cęlo super fugientium ceruices,
ac ne noctis interuentu elaberentur,
sol et luna motum suum continuerunt.
Nulla unquam fuit longior dies |
quam ista in qua quinque regum Cananeorum prostratus est exercitus.
Balaam pręterea prophetes asinę loquentis uoce prohibitus est eis maledicere,
et pro maledicto induxit super illos benedictionem,
benedictos a Deo esse non
passi sint .
Caput VI
Longum admodum foret memorare scelera singulorum,
qui inter Iudeos impii infidi-que fuere.
Omnium ergo simul in Deum suum infidelitas detegatur |
poena-que infidelitatis.
ut cum hęc nota fuerint,
simul constet et ingratitudinis magnitudo |
et iusti Domini in ingratos pręsens uindicta.
quam siquis euitauerit,
nec futurę quidem,
quę omnium acerbissima est,
obnoxius
|
nec regno restituere terreno,
sed quod longe felicius est,
ad paradisum transferre,
in supernis cęli sedibus collocare |
et sempiternę suę glorię participes facere.
Quod si aduersus tantam Dei uestri nostri-que benignitatem |
Christum suum non recipiendo ingrati esse pergetis,
de temporalibus miseriis istis ad ęternas descendatis necesse est.
Nulla enim maior in Deum Patrem ingratitudo fieri potest |
quam in Filium ei coęqualem et coęternum et consubstantialem nolle credere.
Felices illi,
qui olim ne
in inferno,
quo corruisti.
Nunc tu is quidem suppliciis terres nos,
nequid sinistrum de Saluatore nostro sentiendo ingrati simus |
et tuis flagitiis ostendis contrarias illis actiones ad gratitudinem pertinere.
Gratus itaque erga Dominum ac Redemptorem suum erit,
qui non pecuniam ipso,
sed ipsum pecunia chariorem habuerit,
nihil cum ipso simulauerit,
nihil in ipsum impie neque cogitauerit |
neque fecerit |
et nunquam de clementia Dei diffisus omnem salutis suę spem in ipso sitam fixam-que semper esse curauerit |
et tandem mori
comprobet.
Sic egisse dicitur Esdras sacerdos,
cum ad reparandam Hierosolymam ab Artaxerxe dimissus redisset.
Ita enim scriptum de illo legimus:
docet.
Vos ergo uenter estis, de quo flumina fluunt aquę uiuę.
Vos thesaurus de quo proferuntur noua et uetera.
Vos aurum quo templum ueri Salomonis linitur.
Vos templum Dei uiui,
qui in uobis manens emittit eloquium suum terrę |
et per os uelociter currit sermo eius.
de hoc sermone est scriptum:
quę semper propinquior est quam creditur.
Cęlestis uero beatitudinis pręmium |
perpetuum est et perenne.
Nullius minas metuet,
qui illud consecutus fuerit,
nullos casus formidabit semper-que felix ac beatus erit,
quem semel Dominus in suum receperit regnum.
Et si ad tantum ac tale bonum per sanctorum doctrinam peruenitur,
nulli dubium est ,
quin super omnia conducibile sit |
sanctas in ecclesia auscultare prędicationes |
et earum institutionibus in uiam
In fine dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera eius.
Ex quo discimus,
quod charitatem sectantis labor |
bonis tandem compensetur sempiternis.
Veruntamen nequis imprudenter supponat dorsum suum oneri,
quod ferre non satis pręualet,
pensandę uires sunt |
moderate-que agendum.
Nemo iumentum suum plus iusto onerat,
et si illud uiderit sub fasce gemere |
ac titubanti uestigio male incedere,
demit aliquid,
ut pondus
bonis tandem compensetur sempiternis.
Veruntamen nequis imprudenter supponat dorsum suum oneri,
quod ferre non satis pręualet,
pensandę uires sunt |
moderate-que agendum.
Nemo iumentum suum plus iusto onerat,
et si illud uiderit sub fasce gemere |
ac titubanti uestigio male incedere,
demit aliquid,
ut pondus eleuet |
et ad mensuram oneratum ire dimittit.
Haud aliter tibi de iumento corporis tui faciendum erit.
alioquin
meus in Deo salutari meo.
quia respexit humilitatem ancillę suę.
ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.
quia fecit mihi magna qui potens est,
et sanctum nomen eius.
Quid enim maius uirgini conferri potuit |
quam ut creatorem suum pariat |
quam ut Domini sui mater sit,
et hoc quidem non uiolata uirginitate sed sanctificata,
ut purius niteat in foecunda |
quam nitebat in sterili.
De hvmilitate
non saltem in domo uulgari sed in iumentorum stabulo,
ubi reclinatus in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
alienis impensis sustentatus est,
alieno usus hospitio.
Qui cęlum terram-que fecerat |
et quę in eis sunt,
hic die ac nocte in laboribus fuit |
docendo,
sanando,
orando.
miracula operabatur et latere uolebat.
Super asinam sedens intrauit Hierosolymam,
cuius sedes
Hinc plane satis patet,
quam fragiles,
quam nullę sint humanę uires,
si cum Deo contenderint.
Ad hęc superbus post iurgia illos cum quibus iurgatus est,
re atque opere lędere affectat,
ut uim robur-que suum ostentet |
se-que ex illis esse probet,
de quibus Amos propheta ait:
temperat |
nihil-que pensi habet meliores se atque honorabiliores afficere iniuria.
Ioab Dauidici exercitus ductor non potuit pati pręfecture honorem laudem-que militię cum aliis partiri,
et Amasam collegam suum amice alloquens incautum interemit.
Nullo itaque scelere abstinet superbia |
nec rapinis nec cędibus parcit,
dum supra omnes eminere atque excellere appetit.
Aduersus
confidenti ab Apostolo dicitur:
Spernunt etiam superbi eos qui in monasteriis Deo seruiunt,
et quod seculo renunciarint irrident,
ipsi mox ridiculi futuri demoniis.
procera usque ad cęlum,
et lata nimis,
expandens ramos usque ad terminos terrę,
foliis fructibus-que referta,
non quod esset,
sed quod tam magnus sibi uideretur.
Et cum prę uiribus imperii sui neminem timeret,
repente corruit.
dicente per angelum suum Domino ac iubente:
Christo inuisos intelligas,
ipse in Euangelio dixit:
Ad testandam erga Deum charitatem nihil magis necessarium est |
quam ipsa obedientię uirtus.
ut uidelicet facere studeamus quod ille imperat,
et eo quod prohibet abstineamus.
Cuncta quęcunque sunt,
autorem suum agnoscunt |
et ei obtemperant.
Cęlum,
terra,
mare,
uolucres,
pecora,
pisces,
nec animantia tantum,
uerum etiam inanimata eandem naturam seruant,
quę illis ab initio est collata ,
et nunquam ordinem suum,
quem a
Cuncta quęcunque sunt,
autorem suum agnoscunt |
et ei obtemperant.
Cęlum,
terra,
mare,
uolucres,
pecora,
pisces,
nec animantia tantum,
uerum etiam inanimata eandem naturam seruant,
quę illis ab initio est collata ,
et nunquam ordinem suum,
quem a Conditore acceperunt transgrediuntur.
Vnde psalmista Dominum alloquitur et ait:
a Palestinis uicto atque interempto Dauid Domini iussu rex creatus est.
preces tuę ad aures Domini sabaoth peruenient,
si cum psalmista dicere poteris:
quare cum detractiones accipit,
irascitur peccator seruus?
Ille apostolis suis dicebat:
Qui ergo parum patiens fuerit,
qui odientem non dilexerit,
qui denique pro iniuria beneficium beniuolentiam-que non reddiderit,
Patris cęlestis filius esse non poterit.
Ille solem suum oriri facit super bonos et malos,
et pluit super iustos et iniustos,
ut doceat te omnes diligere,
neminem lędere,
nullam appetere uindictam cum offensus fueris,
sed potius offensa te dignum iudicare.
Hęc humilitatis,
hęc patientię uirtus est.
Virtus autem (ut Apostolo
Raphaele angelo adiuuante perfectum fuisse constat.
Tunc igitur non erit rem ablatam repetendi locus |
cum per iram delinquendi imminet periculum.
solicitabantur opum,
honorum,
dignitatum.
Sed qui suppliciorum terrificationibus non cędebant,
nec pollicitationum quidem magnitudine moueri poterant.
Itaque in proposito perstantes non modo imperata non fecerunt,
uerum etiam Christum suum liberius confidentius-que prędicarunt,
palam docendo hunc quidem Dei ueri esse filium |
et idola uana non deos esse,
sed malorum demonum inuenta,
ut homines impię credulitatis laqueo captos in barathrum traherent perditionis.
Cum-que post multos corporis cruciatus ad necem
etiam sęuus impius-que existat.
Nullum enim crudelitatis genus est,
ad quod non compellet impatientia si te ab illa diutius possideri permiseris.
Nullum enim crudelitatis genus est,
ad quod non compellet impatientia si te ab illa diutius possideri permiseris.
(!)
Quid dicam de illis,
quorum in tantum excedere solet furor,
ut aliquid aduersi passi in Deum maledicta euibrent atque iaculentur?
Proh facinus omnium sententiis execrandum.
lingua illa quam fecit Deus,
ipsum blasphemat |
et creatura Creatorem suum uerbis petulantibus inuadere audet.
ipsum Regem regum ac Dominum dominantium plena probri procacitate lacessere non ueretur.
crimen dimittitis impunitum.
Qua in re plane ostenditis terrena uobis curę esse non cęlestia |
et nomen uos habere christianorum non religionem neque iustitiam.
Vir enim fidelis obturare statim manibus aures debet,
ne uocem Dominum suum maledicentis audiat,
uel repente auersus fugere,
ne sacrilegi oris petulantię fauere uideatur,
si manserit |
uel auscultarit |
et simul cum maledico ipso diuinam incurrat ultionem.
Quod si murmurantis populi contumaciam Deus iustus
benedicant docere uoluit.
6.
Benedicite maledicentibus uos
censentur.
utpote diuersi ab Ecclesia |
et non Christi sed Sathanę membra facti.
pro quibus tamen oramus,
ut Domino miserante errorem suum agnoscant |
et conuertantur et salui fiant.
Atque ita eis etiam quorum impietatem maledicimus,
benedicere solemus,
dum illos ab ignorantię tenebris ad lucem ueritatis reuocari cupimus et precamur.
Prouerb. 25
Flagelli inquit plaga liuorem facit,
plaga autem linguę comminuet ossa.
Cui simile est illud Salomonis:
et corde loquitur delator,
quia duplex est.
simulat se amicum illius,
ad quem crimen defert |
cui tamen auferre nititur quod amabat,
eum cui ipse amicus erat accusando.
disperdet autem huiusmodi accusatorem Dominus,
quia siue falsum |
siue uerum dixerit non uoto corrigendi proximum suum,
sed in inuidiam mittendi uerba profert.
Cui iterum Propheta poenam denunciat increpando ac dicendo:
tuo,
et radicem tuam de terra uiuentium.
Sunt pręterea qui assidue contentionibus seruiunt,
litigant,
iurgantur.
de quibus Salomon ait:
hominem uelocem ad loquendum |
stulticia magis speranda est |
quam illius correctio .
et iterum:
nomine,
qui tacere nescit cum oportet.
dicente Iacobo apostolo:
duas quidem te habere aures et os unum,
ut multa audias |
et pauca loquaris.
Lingua si bene uteris iuuat,
si male,
perimit.
Salomonis hęc sententia est dicentis:
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.