Your search found 2166 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1971-2021:

impedimenta removere necessariaque eidem praebere adminicula intermittatur commercium aut languere, aut, si vicinorum legislatio in id magis intendat, passivum effici debet. Libera constitutio commercio adeo non adversatur, ut illud potius in liberis statibus et primam originem acceperit, et hodiedum vel maxime floreat. Feudale tamen systema, quod praeter principem dominorum tantum et

Adriatici et Mediteranei Ab Obrovacz usque Fiumanum protensum per 14 Milliaria Littorale Croaticum iam omnes non tantum Adriatici et Mediteranei, verum si Gibraltarii angustiae superentur, totius usque adeo Oceani portus per mare immediate contingit. Inter adsitas tamen his maribus et Hungariam nulla hactenus alia Politico-Commercialis Relatio intercessit, quam quae per constitutos in diversis exteris

dissitum duabus tantum a Carolina Postis Carlostadium perveniri potest, repurgati fuerunt. Itaque ipsum etiam Commercium Hungaricum per Pettovium Tergestum inclinare coepit. Circumstantia hac adeo naviter 2. noviter MS in rem suam usi sunt Tergestini, ut primum exteris mercibus maius, si per Flumen quam si per Tergestum in Hungariam inducantur Portorium

et quorum numerosi Incolae cum re agraria et peccuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni extensione, parte vero ex alia, maxima septentrionalis, in sensu §. 2-di acceptae Hungariae pars adeo Populo abundat, ut cum minus fertile Regionis illius solum Incolas suos alere non possit, hi ad peragendos messis et falcaturae in fertiliori illa Plaga labores descendere, sicque vitam sustinere debeant.

modo Populorum fuit, dum in pari adhuc culturae suae epocha versarentur: nimirum medium et quod paulum supra excurrit pacis saeculum non potuit adhuc tot priorum saeculorum clades reparare, nec populatio adhuc adeo increvit, nec omnes educendorum productorum Regni viae ita adhuc apertae sunt, ut auctis rerum pretiis necessitas industriam imperare potuerit, denique necdum circulanti pecuniae omnes canales ita reserati

superare videtur. In aliis, quas Dicasterii alicuius Iuridici, Episcopi, Capituli, frequentiorisque Nobilitatis beneficio gaudent, Civilis cum rurali Industria adhuc colluctari videtur. In reliquis haec illam adeo superat, ut si necessarios pro Urbe adiacenteque peripheria opifices atque officinarios excipias, reliqua tota pars Incolarum rurali Industria subsistat.

§. 31. Culturae Sylvarum et Ligni Surrogatorum Hungaria relate ad Sylvarum Obiectum in duas partes dispesci debet: nimirum in planam illam Danubianam et Tibiscanam Plagam, quae omni prorsus Ligno adeo destituitur, ut pauperiores Incolae Domos sibi in terra effodere, cibos vero Stramine et alio deteriori adhuc materiali parare debeant: et in reliquam Regni partem, quae dum minor adhuc esset Populatio Sylvis

deterior tabaca producatur. Constat etiam, quod adhuc ante Bellum Americanum in Campo Varasdinensi, cuius solum qua sabulosum Producto hinc minus convenire videtur, industria periti manipulationis huius Itali, adeo insignem in certo Dominio Tabacam produxerit ut primae speciei Centenarius a 26., Secundae a 15. postremae a 9. fluviis in Italiam Anno minime Sterili Venditus sit, singulumque iuger, detractis notabilibus sane

bono ut fertur successu in praesens etiam exercet. §.35 Status Actualis Culturae Gozypii et Orizae. Gozypeorum manufacturorum usus iam adeo communis evasit ut Productum hoc in primam ferme necessitatem transiverit. Clima haud adeo calidum exigere videtur, cum illud in Servia iam longo tempore producatur. E Hungaria pro Crudo tantum hoc materiali 404 621

§.35 Status Actualis Culturae Gozypii et Orizae. Gozypeorum manufacturorum usus iam adeo communis evasit ut Productum hoc in primam ferme necessitatem transiverit. Clima haud adeo calidum exigere videtur, cum illud in Servia iam longo tempore producatur. E Hungaria pro Crudo tantum hoc materiali 404 621 floreni quotannis iuxta Diametrum ultimi Decennii efferuntur. Mansit tamen peregrinum pro

necessario Cordovan providendi artem callent. §.38 Cultura Ovium primum in Germanicas tantisper emendata Hungaria inde a primordio ovibus abundavit, sed hae crassam adeo Lanam proferebant, ut eius usus tantum in postremae sortis pannis haberi potuerit, ad Corripendum hunc Naevum coeperunt sic dictae germanicae oves introduci, sed et hae Lanam mediocribus tantum

Littorali adsitum viae Croaticae Carolinae Locum Merkopail pro Sede intertenendi huius gregis delegerunt. Et vero quanquam Locus hic raram et ad apparentiam minime succosam herbam proferat; quanquam praeterea adeo frigidus sit, ut Oves octo ferme mensium spatio in ovili contineri, foenoque interteneri debeant, Oves tamen hae optimo cum successu illic alebantur. Ut earum Species sensim per Regnum propagetur, superfluos arietes

adhibere, et in Locum vagae equorum procreationis domesticum et regulare, quod de manu appellare solemus, Caballarum Admissionis Institutum consecari coeperunt. Verum industriam hanc adeo pauci exercebant, ut ne Domesticae quidem Nobilitatis Currus altioris Staturae equis inde provideri potuerint. Origo Instituti Propagationis Equorum altioris

nec debitam munditiem, nec conveniens pabulum praebere poterant: ob hanc denique eosdem iam 3o Aetatis Anno saepe iniungi facere cogebantur, accessit grave insuper illud Impedimentum, quod multi rustici adeo parvas habuerint Caballas, ut hae proceriores Admissarios sustinere non potuerint. Ad Removenda haec Impedimenta altefata Augusta aliud explanatorium 1777. edidit

quod emanatum 1788. Bellum Turcicum omnem hanc manipulationem interceperit, in aliis vero Comitatibus diversa in praesens usque quoad hoc Institutum Norma vigeat. Augusto certe Iosepho II equatium illud adeo Cordi fuit, ut pro stabili eius dote residuos ab intertentione Turmae Praetorianae m/10 Florenos Instituto huic pro stabili dote assignaverit, manipulationemque eius mox finito Bello resummi,

Lanea seu gozypeacea Fabricata unice exercendi Commercii causa elaborantur, licet nullo seu aquae, seu ignis subsidio egeant, Fabricarum nomine semper designantur. Forte inter Affinia adeo haec duo obiecta illud Discrimen Statui posset, ut pro manufactura id habeatur, ubi elaborata aut tantum minutim, aut et alla minuta et allingrosso venduntur. Pro

pauciores sunt, quam Magistri: ubi in vigente Ceharum Systemate duo adminus Sodales ad Unum Magistrum in Diametro obvenire deberent. Ostendit denique exiguus Tyronum Numerus, qui Succrescentiam Instituti huius efficiunt, ut adeo vereri liceat, ne numerus Opificum Successive decreverit potius, quam accreverit. Inde fit ut tanta Supellectilis imo vestimentorum etiam, quae stricte ad Opificia pertinent quantitas Vienna in Hungariam inferatur; ut

in Hungaria extant. Nihil itaque obstat, quominus manufacturae et fabricae promiscue pertractentur. Verum harum quoque Status nonnisi inadequate exhiberi potest. Postremae enim, quae exstant de Anno 1787 et 1788. Relationes, adeo incompletae sunt ut complures Fabricas ex iis exmissas esse, aliquas vero, quas iam desertae sunt, adhuc memorari privata etiam notitia constet. Ita nulla illic Typographia, nec Budensis Currum

quarum tamen notabilem esse in Regno et praecipue in Septentrionalibus illis partibus numerum satis constat, et quorum 10 pro una Fabrica tuto reputari possunt. Memoratus Saepius itinerans Mercator Telam Scepusiensem adeo bonae qualitatis esse pronunciavit, ut Bohemicae nonnisi in gravitate et albedine cedat. Tela si varii eidem Colores imprimantur, pro diversis et domesticae Supellectilis, et externorum vestimentorum Speciebus deservit. Et

et 16 Oppidis Belae et Leibczy. Particulares tamen Pannifices Quinque Ecclesiis 7 in Comitatu Barsiensi possessione Kis-Tapolcza 5, in Maroth 8. et in Comitatu Thurocziensi 5. adeo universim 25 memorantur. Paucae hae Fabricae necessitates Regni adeo non explevit, ut pro diversae Speciei pannis 789.113 floreni efferantur. Gozypeacea fabricata 477.732 florenos

Particulares tamen Pannifices Quinque Ecclesiis 7 in Comitatu Barsiensi possessione Kis-Tapolcza 5, in Maroth 8. et in Comitatu Thurocziensi 5. adeo universim 25 memorantur. Paucae hae Fabricae necessitates Regni adeo non explevit, ut pro diversae Speciei pannis 789.113 floreni efferantur. Gozypeacea fabricata 477.732 florenos singulo Anno e Regno exportant. Et tamen fide dictarum Relationum,

Fabricarum situs spectetur, eas ubique ad Filetoriorum Loca Collocatas esse apparebit. Tantum Posonium vicinae Austriae aliquas earum detulit. Si tota, quam illae producunt elaboratorum Summa, in reflexionem summatur, haec adeo exigua est, ut impedire non potuerit, ne Luxus Articulorum horum Inductionem inde ab aliquo tempore de Anno in Annum maiorem efficiat. Nam iuxta Diametrum ultimi Decennii pro Sericeis et Semi Sericeis materiis 585443.

4 et in Böly 5; alutarii vero in eodem Boly 4 memorantur. An non tamen singulares aliqui cerdones fabricarum numerum ingressi sunt, tuto statuere non licet. Utcumque sit, omnis haec industria domesticae consumptioni adeo non sufficit ut cutes et pelles pro 257.023 florenis efferantur. Pellicea1 e contra et coriacea fabricata pro 261.116 florenis iuxta ultimum diametrum invehantur.

et superfluas cutes et necessarium pro cerdonariis elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam intendit ut earum fabricantes non obstantibus et transportus et tricesimae sumptibus crudas pelles educere, elaboratas vero denuo in Hungariam cum lucro revehere possint. Pelles Sattyan et cordovan

constat, formalis tamen ferreorum Instrumentorum Fabrica in Relationibus nulla memoratur. Quo fit, ut de ferreis fabricatis pro 27388 florenis quotannis inferatur. Sed quod mirum quando de ipso crudo ferro in Hungaria adeo parum producitur ut de hoc articulo pro 121.919 florenis quotannis invehatur. Formalis Cupreorum Artefactorum Fabricantis Relationes de Anno 1788. unius tantum Budae meminere, qui

e metallis elaborent; ad Cathegoriam hanc pariter referri posse videntur. Fabrica eiusmodi una in Comitatu Castriferreo, possessione Lepesdorf, alia Posonii memoratur, sed hae Regno adeo non sufficiunt, ut 1786. pro mercibus huius generis * * * floreni quotannis elati sint. §.50. Actualis Status Reliquarum Fabricarum. Reliquae Fabricae minorem

si per Nobiles excitatae fuerant, internis manipulationis vitiis; si professionistae eas susceperunt, deffectu necessarii, ad sustinendas praeliminares expensas, fundi, collabi debuerant. Universim autem Lenti adeo Fabricarum in Hungaria progressus aliae sunt intrinsecae aliae exstrinsecae causae. Quod primas attinet: tritum est illud adagium, quod Industriae mater sit

minus populosae Provinciae adiaceat, solent quidem aliqui opifices et artistae ex illa, in hanc sponte immigrare, sed hi aut in arte sua minus versati sunt, aut necessario ad eam provehendam Nervo destituuntur, aut adeo exiguum Numerum efficiunt, ut nec Domesticae talis Provinciae necessitati respondeant. Qui et arte et Nervo pollent, cum Regio in qua artes iam effloruerunt, plurae vitae oblectamenta praebeat, malunt e

depurare possit, et tamen ni id praestet, iam Creditum eius vacillare incipit: Collapsurum penitus, si pluribus annis Interusuria persolvere intermittat. Quodsi etiam adeo Lucrosum sit, Fabricae alicuius Institutum, ut Omnia haec onera tollerare possit, necessaria tamen pro eius erectione Summae in Regno ubi pauci adhuc Civilis Conditionis homines residuam ab Instituto vitae suae

in Regno ubi pauci adhuc Civilis Conditionis homines residuam ab Instituto vitae suae peccuniam habent, nonnisi difficulter obtineri possunt: opulentiores enim Proprietarii Fabricarum Institutum plerumque pro adeo incerto considerant, ut peccuniam suam aliis iterum Proprietariis tutius credi posse arbitrentur. Quodsi tamen omnia haec Fabricans superet, tum demum cum difficultate elaborata

4. Status Actualis Vectigalis Tricesimalis. §.52. Origo, Primitivum Systema et vicissitudines Portorii Tricesimalis. Tributum aliquod a Mercatoribus exigendi Idaea adeo naturalis est, ut eam omnes Europae Reges principio statim Constitutorum Regnorum adoptarint. Verum certo Tributi huius Quotta tarde admodum defixa fuit. In prima temporum obscuritate, extorquebatur a

Sumptuum beneficium procuret, Transituale Portorium ad 1 a 100 restringat. Systema Aestimationis. Ipsam demum mercium Aestimationem adeo moderato calculo assumpsit, ut nullae adversus eam Quaestorum quaerelae auditae sint. Si eadem occasione et exoticae et Germanicae merces, pro ratione maioris; minorisve utilitatis,

produxit, ut nemo amplius horum merces exoticas e prima manu sibi procurare vel tentaverit. Hae enim ab exoticis Mercatoribus, nonnisi erga paratam haberi poterant; Hungaria autem nullos adhuc adeo potentes Quaestores numerabat, qui tantum Aeris, quantum notabilior eiusmodi mercium quantitas requirit, in potestate sua habuisset. Ita Consilium Commerciale effectum primi Sui principii reipsa obtinuit,

Gallarum Quercinarum, et Pellium Leporinarum eductionis ad extra prohibitio Vectigali hoc relaxata quidem, ipsum tamen horum Articulorum Esituale Portorium: adeo elevatum fuit, ut simplici prohibitioni prorsus aequipolluerit; pellium enim Leporinarum in 20., Cinerum Clavellatorum in 25, gallarum Quercinarum in 40 pro 100. Esituale Portorium defixum fuit. Ita Commerciale

stabiliatur, hocque nomine rubrica haec quartam columnam acceperit. Transitus Portorium tunc Locum habet, dum Animalia Hungarica per aliquam Haereditario-Germanicam Provinciam ad exteram Regionem de pelluntur, estque adeo elevatum, utsi Quaestor Hungarus animal cornutum 1ae Classis immediate ad exteras oras deducat, titulo exitus nonnisi 1 Rf. 30 xr. dependat. Si vero illud per aliquam Germanicam Provinciam expellat, solo

defigitur, quod fermê 50 pro 100 efficit, a cineribus clavellatis 1 fl. a metreta statuitur, quod altius adhuc Portorium effert, et hi articuli notabile proinde Commercii versus mare obiectum efficere possent, ut adeo si omnes hae tres Consignationes combinentur, facile appareat plurimorum Articulorum Hungaricorum eductionem ideo tantum ad extra aut prohibitam aut gravatam ad Germanicas vero Provincias alleviatam fuisse ut

cursum Commercii perturbarunt. Neque tamen Solo Vectigali seu manipulatio Tricesimalis seu Directio Commercii absolvebatur: vix aliquod Vectigal prodiit cum iam per particulares ordinationes mutari coepit. Hae adeo celerriter sibi succedere solebant, ut intra paucos Annos maxima pars Vectigalis extra usum posita fuerit. Ac id quidem inficiari non licet, quod in cursu commercii talis quandoque Circumstantia se evolvit, ut vigens quoad

utilitatis ratio deposcat: verum mutationes hae non semper e ratione Boni Publici suscipiebantur, prouti id sub Consilio Commerciali evenisse constat, dum in favorem Polonicae, Hungarica Cera et mel adeo gravatum fuit, ut Hungaricum cum his articulis Commercium aliquo tempore prorsus stagnare debuerit: praeterea mutationes hae quandoque adeo peremptoriê emanarunt ut nec ad notitiam omnium, quoad articulum talem, cuius

constat, dum in favorem Polonicae, Hungarica Cera et mel adeo gravatum fuit, ut Hungaricum cum his articulis Commercium aliquo tempore prorsus stagnare debuerit: praeterea mutationes hae quandoque adeo peremptoriê emanarunt ut nec ad notitiam omnium, quoad articulum talem, cuius Portorium mutatum est, interessatorum Quaestorum in tempore pervenerint. Acceserunt pecculiares saepe non tantum Mercatoribus, sed ipsis etiam

reparatae: plurimae in Naturali adhuc suo Statu relictae sunt. Reparationem viarum Telonia morantur. Caeterum reparationem viarum, atque ipsum usque adeo Commercium plurimum moratur, partim nimia Teloniorum frequentia, partim illa Legis ambiguitas, quas telonialis dominis praeter pontium ipsius insuper accessus et recessus

frequentatur. Inde etiam usque Szegedinum Navigatio paucas adhuc maiores Naves occupat. Summa itaque Navigationis Tibiscanae intra hanc Urbem et fluvii huius in Danubium Effluxum Concentratus. Tibiscus inde ferme Tokaino adeo lente fluit, ut Spatio horae, vix mille orgias conficiat, alicubi plane stagnare videtur. Praeter exiguum quem fluvius hic habet Cursum, Languorem hunc ingentes eius Gyri producunt, id quod tardam secunda etiam

Carlostadium adversa etiam Navigatio patet quidem, quibusdam tamen adhuc Locis attractio per homines perfici debet. Savus usque Rugviczam exiguo supra Siscium intervallo Situm Locum, adeo praecipitem Cursum habet, ut ratibus tantum, minoribusque Navigiis pateat, repulsuales vias propter ripparum instabilitatem, adeoque adversam etiam Navigationem non patiatur, a Rugvicza cursum ita moderatum habet, ut

Raba Körmöndino usque Iaurinum ubi se Danubio miscet et moderatum Cursum, et tantum Volumen aquae habet, ut minora Navigia sustinere imo repulsualem etiam viam admittere possit, verum intervallum hoc adeo exiguum est, ut vix aliquod ad internam Communicationem momentum adferre possit. Et ideo ne mappa quidem eius hactenus exstat. Dravus Zavrihio usque Legradinum adeo praecipiti Cursu currit, adeo fragiles

etiam viam admittere possit, verum intervallum hoc adeo exiguum est, ut vix aliquod ad internam Communicationem momentum adferre possit. Et ideo ne mappa quidem eius hactenus exstat. Dravus Zavrihio usque Legradinum adeo praecipiti Cursu currit, adeo fragiles habet rippas, ut ferme ratibus tantum pateat, neque capax sit viae Repulsualis, adeoque nec adversam Navigationem admittat. Ut malo hinc subveniatur, Colonellus Biequin

verum intervallum hoc adeo exiguum est, ut vix aliquod ad internam Communicationem momentum adferre possit. Et ideo ne mappa quidem eius hactenus exstat. Dravus Zavrihio usque Legradinum adeo praecipiti Cursu currit, adeo fragiles habet rippas, ut ferme ratibus tantum pateat, neque capax sit viae Repulsualis, adeoque nec adversam Navigationem admittat. Ut malo hinc subveniatur, Colonellus Biequin artificialem iuxta Littora

cum totus hic fluvius per Statum Militarem defluat, obiectum etiam hoc ad eius agenda refertur. Ubi nullus Naturalis Canalis adest, et tamen Communicationem per aquam utilitas Commercii exposcit neque adeo Solum reluctatur, ibi artificiales etiam canales duci consveverunt. Videndum itaque restat, quid hactenus in Hungaria hoc in genere factum, quod tantum propositum, neque tamen effectuatum fuit? Quod ut

Sufficientes vecturae in tempore haberi possint, fit autem ut Quaestores, qui tardos transportus suscipiunt, diminuto interea in Regione famellica frumenti pretio, grave saepe detrimentum patiantur. Interea transportus pretium adeo elevari solet, ut ipsum hoc ulteriorem demum emptionem sistat. Atque ita Hungaria raro hactenus tali occasione vel dimidium eius frumenti distraxit, quod vendere poterat si plures, Celerriores transportus faciendi modus

autem iterum nonnisi Germanico Fabricata, nempe vitra Bohemica, Panni, Lanea, Gozypiacea fabricata, praesertim vero elaborata ex auricalco ad gustum Orientalem utensilia. Et ideo Hungaria adeo notabile passivum cum Turcia Commercium habet, ut 1786. (pro quo postremo Tricesimalis Tabella haberi potuit) inductio eductionem superaverit, in 1.216.539. Quodsi ea esset Hungarorum Quaestorum industria, ut cum ea

inductionem non exprimunt, nisi in 228.032 eductionem vero in 502.660. Tabella vero Gubernialis ut praemisimus Solam Portus Fluminensis In- et eductionem altius elevat. Cum aliis exoticis Provinciis adeo exigua Communicatio Hungariae intercedit, ut Articulos in- et eductionis specifice designare operae pretium haud videatur. §.87. Intrinsecus Commercii Status et Billanx

Status Croatiae usque 1723. de contributione Comitatuum Zagrabiensis, Varasdinensis et Crisiensis in Regni illius Congregatione cum principis tractabant. Anno 1770. iidem Status adeo notabilem Contributionis pro Comitatibus illis auctionem obtulerunt, ut Augusta Maria Theresia in proemium Zeli huius, Benigne constituerit ordinaveritque ut e Contributione hac m/20 tamdiu, donec

totius actu exstantis Capitalis una tertia pro usibus Commercialibus Regni Croatiae, reliquae duae tertiae, ad explicatos iam superius tres pios titulos, destinentur. Verum Benigna haec intentio Regia adeo parum duravit, ut vix epocha Cassae huius reputari possit; non multo enim post, emanavit alia Benigna Resolutio, qua Augusta Fundatrix iubebat, ut non una tertia, sed rata medietas totius Cassae

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report