Your search found 6631 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 4613-5253:

Rogerij Boscovichij, Anno 1755 editum Romae fuit, Anno vero 1760 Volumen alterum. Reliqua Volumina duo continenti Typographi opera erant in lucem proditura, nisi in mora fuisset Boscovichius, qui quas in se susceperat partes, explere tum non potuit, varijs per Europam itineribus, et publice etiam sibi commissis distentus studiis, Lutetioeque Parisiorum multos porro per annos subsistens. Postremo in Italiam reversus cum attulisset reliquas quatuor Librorum adnotationes,

multos porro per annos subsistens. Postremo in Italiam reversus cum attulisset reliquas quatuor Librorum adnotationes, animum statim ad perficienda pariter supplementa traduxerat. Verum intervenit mors, inchoatum jam opus intercepit. At tum plane omissa supplementorum, quae deerant, cogitatione, visum est illos quatuor cum suis adnotationibus Libros uno justo volumine comprehensos in lucem emittere. Prodeunt illi hoc ipso tempore Palearinianis, quibus primi erant, Typis

contineri, quaecumque hactenus in eo doctrinae genere reperta sunt. Ea primum huic Operi praefixa fuit inscriptio, ut idem distingui posset ab alio Opere, quod aliquot ante annis Auctor ipse Cartesianam secutus Rationem vulgaverat: ac tum dici vere potuit ex recentioribus selectiora Auctorem suis exponere versibus voluisse. At in nova hac Editione cum idem retinendus sit Titulus, ne nimirum ipso mutato diversum esse hoc Opus appareat, rogandus est Lector, ut hunc

appareat, rogandus est Lector, ut hunc Titulum ad ea referat tempora, quibus decem hi Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri Philosophicarum rerum copia consistendum sibi esse Auctor decreverat; neque enim ipsi, vel si libuisset nova quaeque porro persequi ac superioribus adjungere, vacuum jam suppetebat tempus, cum ad

ac specierum usum ad severiores etiam doctrinas traducimus, si res quasque colorare, effingere, animare, oculis subjicere possumus, quae, malum, est ista judicii perversitas, ut tenebras claritati ac luci anteponamus? Nonne enim tum excitatur animus, ac movetur acrius, et signorum hujusmodi praesidio, quae obscuriora sunt, etiam videt, ac percipit clarius, quam si solemnibus vocabulis, usitatoque loquendi more indicarentur? Nam si aliquam a Philosophia

sciam, et Philosophiae numeris explicandae rationem, consiliumque laudasse, alium neminem nostrae sententiae auctorem, laudatoremque desidero. Est illius ad Drieschium epistola, in qua cum Poligniacii elegantissimum Poema laudat plurimum, tum vehementer se cupere ait, ut Poetarum studia magis, quam hactenus fieri soleret, ad utilitatem convertantur. Sapienter ille quidem; sed fortasse rationi philosophandi suae lenocinabatur. Nos quidem tantum doctissimi viri de illustranda

praestare, eoque ipsi pertingere non poterant. Magna est enim naturae amplitudo, infinitus pene rerum numerus, quorum aliae sui vastitate, atque immensis spatiorum distantiis, aliae parvitate ipsa sese nobis abdiderunt; hujusmodi autem tum ingentibus, tum exiguis corporibus suus est ordo singulis, sua vis, motus unumquodque suos perficit, suis muneribus, officiisque fungitur; quorum omnium nobis est comparanda cognitio, si naturae causarumque scientiam comprehendere,

ipsi pertingere non poterant. Magna est enim naturae amplitudo, infinitus pene rerum numerus, quorum aliae sui vastitate, atque immensis spatiorum distantiis, aliae parvitate ipsa sese nobis abdiderunt; hujusmodi autem tum ingentibus, tum exiguis corporibus suus est ordo singulis, sua vis, motus unumquodque suos perficit, suis muneribus, officiisque fungitur; quorum omnium nobis est comparanda cognitio, si naturae causarumque scientiam comprehendere, complectique animo

multumque rerum est habitus, ac facies pervidenda, servandus ordo, conversiones, mutationesque omnes investigandae, quid pro diverso corporum, ac locorum situ oriatur, inspiciendum, quid constans in rebus, quid varium sit, inquirendum. Tum omnis animi contentio eo potissimum est convertenda, ut videamus, quid aptum inter se, conveniens sit, aut quid quamque rem rite consequatur, ut eorum praesidio, quae probe nobis explorata sint, ad eorum etiam, quae ignorabamus,

ut ex tot ingentibus, variisque motibus gravitatis mores perspicerentur, tantique muneris fides eluceret. Quae ille cum diu multumque intellexisset, cum constare omnia cerneret, singularumque rerum exemplis, ac testimoniis comprobari, tum vero ad caetera corporum officia gravitatis accessionem fieri oportere minime dubitavit, ejusdem legibus, tanquam vinculis teneri omnia, et coalescere. Quantus vero hic subito rerum omnium consensus, confirmatioque extitit, cum tot

Poematis vis esset, ac virtus, quod illustrium virorum res gestas contineret, ornamentisque omnibus illustraret, a nemine quidem antea erat intellectum. Exortus est ille, qui fabulam cum invenisset, idem ita perfecit, ut legitimi carminis tum primum sit ars constituta. Cujus egregium exemplum cum omnes intuerentur, sibique ad imitandum proponerent, is optimi Poetae laudem est adeptus, qui propius ab illo abfuisset. Nam si quispiam peculiares aliquas Poematis partes

ARGUMENTUM / LIBRI PRIMI. Totius operis de natura rerum argumentum proponit Auctor, mundique Conditorem, et moderatorem Deum invocat: orat pro incolumitate Silvii Cardinalis Valentii, cui haec nuncupat; tum eundem alloquens ait, se philosophiae inhaesurum Newtoni, quem laudat; demum faventem, intentumque his perlegendis animum exposcit. A vers. 79 Initium facit a rerum in mentes, et corpora divisione, cum, an alia

nostris ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales efformare; illas vero acquiri vel per sensus, vel per reflexionem ad vers. 318. Tum agit de conjunctione mentis cum corpore, de libertate hominis, de sufficienti Leibnitii ratione, quam refellit. A vers. 379 nos animae, praeter paucas proprietates, innumerabiles alias, naturamque

harum perpaucas a nobis cognosci, quae hic enumerantur. Ad vers. 548. Quamvis corporis naturam cognoscere non possimus, investigationem tamen earum proprietatum nobis non ommitendum. Tum a vers. 607. de tempore, et spatio agit: utrumque dividit in absolutum et relativum: primo spatium absolutum considerat, deinde tempus absolutum, tum spatium relativum, postremo tempus item relativum. A vers. 783 ad motum

earum proprietatum nobis non ommitendum. Tum a vers. 607. de tempore, et spatio agit: utrumque dividit in absolutum et relativum: primo spatium absolutum considerat, deinde tempus absolutum, tum spatium relativum, postremo tempus item relativum. A vers. 783 ad motum transit, pariter tam absolutum, quam relativum: absolutum, quem et verum appellat, aestimari per vires impressas, ait, ad vers. 901. Motus

sint inquirendae, quidque ab aliis Philosophis veccatum sit in causis rerum investigandis: quia a nobis primae rerum causae cognosci non possunt, ab effectibus et phaenomenis naturae ejus leges esse inquirendas: tum quonam pacto ex phaenomenis illae cognoscantur, et qua ratione inductio adhibenda, quantoque haec hujusmodi rebus usui sit: praecipue tamen tres in naturae investigatione regulas prae oculis habendas: primam esse; eas

sufficiant: tertiam; effectuum ejusdem generis easdem causas esse. His rite servatis, quamvis certi in statuendis causis esse non possimus, ab errandi tamen periculo plurimum nos abesse. Haec omnia ad versum 1260 exponit. Tum ad proprietates corporum delabitur, easque inductione probat, nempe, impenetrabilia, extensa esse, ad figuras omnes, motusque recipiendos idonea, atque in immensum divisibilia. Deinde a vers. 1420 proprietatem a

conservat in eodem statu quietis, vel motus uniformis in directum, nisi aliqua vis externa cogat eum statum immutare: exponit hujusmodi vires statum immutantes, quae et agentes vocantur, dividit, ac metitur, ad versum 1515. Tum virium, ac motuum compositionem aggreditur tam directam, quam obliquam, ac eorundem resolutionem. Porro a vers. 1690 de viribus centralibus agit, per quas descripta curva linea jacet semper in eodem plano, quod transit per

Nullam esse pugnam inter centripetas, et centrifugas vires, ait, ut quidam opinantur, eosque refellit, ad vers. 1932. Corpus, quod a vi activa ad centrum semper urgetur, in eadem curva, quam describit, semper perseverat, neque tum poterit ob continuos impulsus in centrum cadere, in eoque sisti. Demum a vers. 2050 ad vers. 2069 animadvertendum hoc esse ait, si corpus vi repellente impulsum a centro fugiet, figuram, quae describetur, convexitatem

vers. 208. Nulla re melius hanc legem evinci ait, quam collisione corporum, de qua hic agit: primo distinguit tria corporum genera, dura, mollia, et elastica. Nullum corpus perfecte aut durum, aut molle, aut elasticum existit. Tum quid debeat accidere in collisione corporum perfecte mollium, quid in perfecte elasticorum, considerat, demum ad imperfecte elastica, qualia revera sunt corpora, devenit, ad versum 679. Hic refellit quaedam, quae

ex his unam eligit, quam consideret, Cycloidem, his nimirum rebus pernecessariam. Igitur a vers. 266. Cycloidis genesim explicat, quae describitur motu puncti in circumferentia circuli revoluti super rectam lineam. Tum paulum ad ea, quae ad Cycloidis historiam pertinent, delabitur, et ad aliquas ejus proprietates ad vers. 313. Hae tamen inter alias praecipuae ejus proprietates sunt, scilicet grave corpus per eam cadens, quantumvis arcus

praecipuae ejus proprietates sunt, scilicet grave corpus per eam cadens, quantumvis arcus inaequales sint, eodem semper descendit tempore, quod ipsum tempus hic determinatur: et per eam fit corporis descensus brevissimus. Tum addit et hoc, corpus scilicet per ipsam descendens aequaliter ubique ejus arcum premit. Quae omnia vera sunt in hypothesi gravitatis constantis, et seclusa quavis resistentia. A versu 420. ad versum 454, si, ut dictum in

considerat, ubi de gravitate specifica breviter agendi occasionem arripit, attingitque quaestionem de corporis figura, utrum ea ad innatationem quidquam conferre possit, an sola partium fluidi tenacitas in causa sit. Tum a vers. 1336. redit ad corpora inaequaliter per aerem descendentia, et inde massas, et densitates aestimat, et inter se comparat ad vers. 1386. Definit porro quid sit centrum gravitatis, et aequilibrii leges exponit, ac ad

eas aequilibrii leges a funium resistentia, et ab attritu docet a versu 1500 ad versum 1582. Jam persequitur praecipuas centri gravitatis proprietates, quomodo inveniri possit hujusmodi centrum pluribus corporibus commune, tum quaedam utilissima de eodem theoremata proponit, et demonstrat. Nunc a vers. 1727. comparat inter se gravitates, quae sunt in diversis terrae locis; earum directionem non esse ubique parallelam ait; ubi terrae figuram ad

gravitate acturus Caeli prae Terra magnitudinem considerat, Naturaeque in eo majestatem admiratur; omnesque, qui ratione utuntur, tanquam Mundi Cives, leges ejusdem ait tantummodo observare debere, mutare vero non posse. Tum ad Newtoni laudes delabitur, in iisque ad vers. 100. insistit. Ordinem, quem sibi proponit servandum, exemplo astronomicarum dimensionum explicat, atque a vers. 134. Lunam aggreditur attingens ejus motus, ac vestigans

distantiarum probat, exemploque confirmat ad vers. 308. Ad hanc deinde progreditur distantiarum legem in caeteris quoque Planetis stabiliendam; quod ut praestet, Caeli descriptionem praemittit, fixas primo stellas definiens, tum quas errantes vocant, harumque a Sole distantias, motus, et conversionum tempore subjicit, quibus adjungit et Cometes. Cur diu vera caelestium corporum dispositio latuerit, exposita variis veterum, nec non et recentiorum

vers. 367. methodum docet unum in Terrae superficie metiendi gradum, quaeque in Caelo peragendae observationes, quaeque in Tellure triangulorum series instituendae, adhibendaeque animadversiones, fuse ad vers. 580 persequitur. Tum ad Piccartum in Boreali Gallia gradus dimetientem, et ad Cassinum in Australi redit. Cassinique inde errorem in definienda Terrae figura arguit; quo nihilominus errore detecto, Terrae figura ex observationibus deducta eidem

ejusdem raritatis non in immensum excurrente, sed turbata ipsius atmosphaerae Solaris occursu. Quaedam porro sono docet, quem in vibratione particularum aeris consistere asserit, celeritatemque propagationis ejus investigat. Tum a vers. 1602 ab atmosphaera terrestri tanquam gradu facto Caelum conscendit ipsa ducente gravitate, agitque de massis et densitatibus quorundam Planetarum, gravitatisque ratione in singularum superficiebus. Transit deinde

moveri, sed alias curvas vias circa commune illud centrum longe implexus, quanquam non longe ab Ellipsi distantes debere describere, idque ad vers. 1855. Eas invenire Curvas, ac determinare veras planetarum cum primariorum, tum secundariorum orbitas humani ingenii his saltem, quae nunc habemus, praesidiis muniti vires exsuperat. Ipsum quoque trium corporum se mutuo trahentium systema inextricabile videtur, quod mitescit tamen, si unum corpus sit

LIBRI SEXTI. Praemissis quibusdam de quietis ac laborum vicissitudine in hominum vitae a Natura instituta, quam et ipse in studiis experitur suis, primo sexti libri argumentum proponit, tum a vers. 93 ad vers. 264 in librarionis Lunae causam inquirit, eandemque exinde librationem ad Jovis et Saturni Satellites per conjecturam transfert, carentibus eadem Planetis primariis. Ea porro, qua dicta sunt

transfert, carentibus eadem Planetis primariis. Ea porro, qua dicta sunt de nodis lunaris orbitae, transfert ad Saturni annulum, atque ad aequinoctiorum praecessionem explicandam, quam a vers. 376 ad vers. 449 pertractat. Tum locum ait esse ad evolvendos maris aestus delabi, quorum primo phaenomena omnia, quae in diurna, menstrua, atque annua dividuntur, describit, praeterea et singularia, quaedam pro certo regionum situ indicat, tum quaeque

pertractat. Tum locum ait esse ad evolvendos maris aestus delabi, quorum primo phaenomena omnia, quae in diurna, menstrua, atque annua dividuntur, describit, praeterea et singularia, quaedam pro certo regionum situ indicat, tum quaeque causis attribuit suis, quae generatim in mutua Terrae in Lunam ac Solem gravitate continentur; qua occasione post fluminum quorumdam ac puteroum aestuationes, maris alios quoque motus considerat, et qui

quod variis exemplis probat usque ad vers. 69. Laudato Newtono, qui luminis et colorum naturam primus detexit, expositaque partitione totius operis a vers. 93. lumen recta propagari via affirmat, probatque cum observationibus, tum ratione; unde consequitur propagata lucis densitatem progrediendo minui eo nimirum modo, quo crescunt quadrata distantiarum: Ad vers. 173. Consequitur item ab illapsis per exiguum foramen radiis in opposito clausi cubiculi

A vers. 302. ad successivam luminis propagationem delabitur, eamque probat et inertiae vi, et satellitum Jovis ecclipsibus, ac demum a vers. 527. ad vers. 706. luminis, quod a stellis fixis ad nos devenit, aberratione. Tum quae lucis celeritas sit, ex utroque hoc argumento deducit; in qua expendenda immoratur usque ad vers. 912. Immensam hinc arguit ipsius lucis tenuitatem, quam multis experimentis confirmat, facileque ab iis, qua objici

ac maximarum utilitatum foecundissimo hujus temporis de coloribus invento. A vers. 1435. expositas leges experimentis perspicue comprobaturus, primum, quae in experiendo caveri oporteat, ne in fraudem inducamur, exponit; tum vario tentamine in septem illos colores, quos nominatim declarat, radium quemque tanquam in sua elementa retexit, ac praecipue a vers. 1684. vitreum Prisma describit, ejusque usum explicat in exhibendis, quibus radius

accurate evolvit, omniaque ad eam spectantia fuse persequitur ad vers. 1086. Hinc ad visum oculorum, qui per refractionem radiorum efficitur, pertractandum pergit, ac primo oculum, ejusdem sensus instrumentum, describit, tum quomodo rerum imago in oculi fundo informetur, quidque ad ejus distinctionem conducat, quaque arte oculis vitio aliquo laborantibus subveniatur, docet, occurritque difficultatibus geminis, altera ab errore figurae

quidque ad ejus distinctionem conducat, quaque arte oculis vitio aliquo laborantibus subveniatur, docet, occurritque difficultatibus geminis, altera ab errore figurae sphaericae, altera a diversa refrangibilitate petita; tum et radios in oculo, quos oberrantes dicunt, expendit. A vers. 1268. Aggreditur argumentum de telescopiis, ac primo praemittit ea, quae pertinent ad focos lentium, quibus telescopia constant. Hinc Galileana telescopia

solum refractione, sed potissimum reflexione radiorum perficiantur. Fit eorumdem descriptio, commoda inde percepta, atque etiam incommoda, inductaeque idcirco mutationes referuntur; in eoque usque ad vers. 1990. insistitur. Tum varia microscoporum genera attingit, quantumque per ea instrumenta producti sint humanae mentis limites in corporearum particularum tenuitate perspicienda deducit, ultra quos limites adhuc corporum

paulatim a variantibus corporum coloribus transitur ad constantes, eorumque etiam sibi succedentium permutationes, quae omnia variis experimentis, et observationibus comprobantur, ac usque ad vers. 1001. fuse pertractantur. Tum ad proprietatum lucis causas mechanicas descenditur, nempe propagationis rectilineae, reflexionis, refractionis, viciumque facilioris reflexionis et facilioris transmissus. Ac primo Auctor exclusis aliis de propagatione

appellant, radiorum nimirum inflexionem prope corpora quaevis transeuntium, cujus etiam rationem reddit. Varia experimenta affert; agit de fimbriis coloratis, easque multis observationibus illustrat ad vers. 1945. tum paulum in eas hypotheses, quae ex arbitrio effinguntur, invectus, ad singularia quaedam luminis phaenomena exponenda, explicandamque descendit, crystalli nempe Montanae, atque Islandicae, quam describit. A vers. 2105.

particularum in exiguis distantiis, ac ejusdem affert exempla in ebullitione, fermentatione, dissolutione, praecipitatione, caeterisque hujusmodi chemicis experimentis, ac primo agit de attrahentibus salis Tartari viribus, tum olei vitrioli, ac item salis nitri et sulphuris: unde exhalationum variarum e terra ortus, effectusque deducitur, ac aquae tam fortis, quam regiae natura, partiumque fixarum, et volatilium et acidarum, alcalinarumque

sententiam, inter se dissimilia esse statuentium, quam refellit, observarique evincit naturam semper ad similitudinem quandam consequendam, simplicitatemque propendere, eamque per se, nisi extra impediatur, attingere. Tum a v. 1033. paucis legibus indigere naturam probat ad ea omnia peragenda, quae tantam varietatem praeseferunt, easque posse ad vim nempe gravitatis, fermentationis, et cohaesionis reduci, sed hae postremae, qua ratione

ab infantia hausta decipere non valeant, quamque, quod de contactu, de continua corporum extensione, ac impenetrabilitate sentimus, temere perceptum, falsumque esse posse videatur. Quae omnia usque ad v. 1329 pertractat. Ac tum, ut viam sibi paret ad certiora simplicioraque corporum principia, legem continuitatis, ut vocant, a natura ubique servatae considerat, quae in eo posita est, ut nihil ab una magnitudine ad aliam transire possit, quin per

dici debet, natura, quomodo corporum proprietates deriventur, exponitur, ac primo agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit transitus ad considerandas peculiares etiam corporum formas, earumque

primum
69  Creverit, auctifico veluti Jovis imbre rigatus,
70   Et ninc auspice Te claram ausit visere lucem;
71  Si tua jucundi non olli gratia desit
72  Praesidii, tum se terris ad sidera tollet,
73  Tum mea Cirrhaea decorabit tempora lauro.
74  Quapropter vigiles sensus, vacuamque reposco,
75   Quantum ferre queant at commoda publica, mentem;

Jovis imbre rigatus,
70   Et ninc auspice Te claram ausit visere lucem;
71  Si tua jucundi non olli gratia desit
72  Praesidii, tum se terris ad sidera tollet,
73  Tum mea Cirrhaea decorabit tempora lauro.
74  Quapropter vigiles sensus, vacuamque reposco,
75   Quantum ferre queant at commoda publica, mentem;
76  Non me difficiles cogent nam absistere coepto,

188  Semina forte velis; verba intellecta, notaeque
189   Nam si sint rerum primarum, victa repente
190  Mens se dedit, et assensu se flectit ad illas
191  Non cunctante, velut tum notas non sibi primum,
192  Sed quas ante diu quoque noverit, et meminisset
193  Quas nunquam didicisse: velut cum dicimus, esse
194   Majus parte, quod est totum, vel tempore eodem

207  Cur potius non est referendum rebus id ipsis,
208  Quarum percepta est bene cum natura novarum,
209   Intellectaque sunt verborum signa, repente
210  Jam sit opus mentem, quod tum videt, esse fateri?
211  Sic etiam tenebras a claro lumine solis,
212  Sic imis montes a vallibus, albaque nigris,
213  Dura quoque a liquidis, et amara a dulcibus aetas
214  

vel ardens
351  Sirius, aut in corde furit qua flamma Leonis,
352  Perstarent tamen hoc tunc ordine ut omnia eodem?
353   Cur neque, ab exortu rerum numerentur ut anni
354  Tum plures, voluit, vel contra? quidve coegit,
355  Ut faceret non pulchra magis, melioraque multo,
356  Quae fecit? Tantis faciundis summa Potestas
357  Rebus an exhausta est? majus, meliusque nec ultra

novisse negatum est.
411  Praeterea nostro sensus in corpore quini
412  Cum vigeant, totidem nos percipiamus, oportet,
413   Multa modis: at si notis superadditur unus,
414  Tum species quaedam nova corporis, atque potestas
415  Exoritur: si deinde decem, aut adjungere centum
416  Pergas, aut decies diversos denique centum
417  Sensus, quàm variae vires, diversaque nostras

437  Urbes, conventus hominum, spectacula, pompas,
438   Translatosque novum subito se rentur in orbem.
439  Post rebus caruisse bonis, caecosve fuisse
440  Agnoscunt, et quàm fuerit tum parva supellex
441  Notitiarum animi, detracto non magis uno
442  Quàm sensu: quid erit, si centum, aut mille repente
443   Auxilium menti tota cum merce venirent?

457  Ut cum transpicimus vitro pertenue tumenti
458   Corpus ad apricam sole illabente fenestram;
459  Quae fusci fuit ante coloris, opacaque visa,
460  Jam tum parte nitens omni pellucet arena,
461  Parvaque proceris surgit se montibus aequans,
462  Ut velut impositam mireris Pelio Ossam,
463   Frondosumque etiam super Ossam insurgere Olympum.

sapore,
495  Novimus, aut ullo mentis pertingere quimus
496  Conatu, nisi viderimus, quae corpora fucis
497  Illita sint illis, vel nostro admota palato
498   Mala prius fuerint: tum nullis talia quimus
499  Exprimere, ut possint alii cognoscere, signis,
500  Ni per se, similis queis sensus inesse videtur.
501  Has neque notitias non intus habere valemus,

posse putatum est.
578   Tot variis auri tentata per omnia demum
579  Cum fuerit natura modis (ut scilicet omnes
580  Semper erant avidi mortales divitiarum)
581  Extudit hoc tum sera dies, candente receptum
582  Ut lympha, Regis quam pulchro nomine dicunt,
583   Aurum solvatur paulatim, oculisque, manuque
584  Mixtum ab ea nequeat secerni: immiseris at si

series, ut nulla priorem
702  Excipiat demum; quod fit plerumque, sopore
703  Cum lassata jacent alto, resolutaque membra,
704  Nec mentem vanis illudunt somnia formis;
705  Tum subitò nobis tempus cessare videtur,
706   Ut nosmet durare ne ipsos percipiamus;
707  Nox neque momento longissima longior uno est,
708  Horaque sopitis citius non praeterit anno;

citius non praeterit anno;
709  Temporis et puncto, quo primum humentibus alis
710  Incubuit somnus, punctum illud continuatur,
711   Quo demum se mens expergefacta recepit.
712  Tum quoque qui obtutus animi re fixit in una,
713  Ac succedentum saepe adventumque, fugamque
714  Formarum intra se ut nequeat convertere eosdem,
715  Ire putat solito citiorem horamque, diemque, et

713  Ac succedentum saepe adventumque, fugamque
714  Formarum intra se ut nequeat convertere eosdem,
715  Ire putat solito citiorem horamque, diemque, et
716   Solis equos breviore viam tum carpere gyro
717  Per caelum, et stimulis queritur flagrantibus ictos.
718  Otia sic multi naturae indagine fallunt,
719  Aut aliis rerum studiis, quae sponte sequuntur:

morsibus intus
732  Insomnes, tristique agitantur pectora motu;
733  Illis tarda dies, sol caelo figitur alto
734  Torpens, vixque mora evolventur tempora multa.
735  Nam tum quosque vigil crebros mens percipit ictus.
736   Jam non ipsa diu mens unam continet unquam
737  Notitiam intra se, quin protinus altera surgat,
738  Protinus atque animo vigili dein exoriatur

It ratis, et tellus quo sese immota volutat
805  Per spatia; at nautis quoque terius additur, illi
806   Dum peragunt jussa, et nigra per tabulata vagantur.
807  Cunctis verus ab his oritur tum denique motus
808  Motibus, atque aliis, si in summa hac forsitan extant,
809  Quos neque nos oculis, nec noscere mente queamus.
810  Ergo gubernaclum qui torquet, dicere possis

817  Num ratione, ea revera, quae corpora confers
818  Corporibus, visisve locis, immotaque cernis,
819  Esse immota, et prorsus ab omni parte quieta?
820  Quandoquidem immoti spatii quoque tum loca possunt
821   Mutari vera; ante oculos aut illa moveri,
822  Ista quiescere cum cernis, quis spondeat auctor,
823  Accidere haec prorsus non contra, haec nempe moveri,

quis spondeat auctor,
823  Accidere haec prorsus non contra, haec nempe moveri,
824  Illa quiescere, et immoti statione tenere
825  Unâ se spatii? Quapropter ne tibi motum
826   Tum fieri tantùm statuas, cum a corpore corpus
827  Vicino, quod forte quietum fingis, abire
828  Aspicies, aliique accedere deinde, quietum
829  Quod pariter spectes: neque enim spectare quieta

malum,
833  Aëra cum tellure, opus est, fateare moveri.
834  At veri qui sunt motus, existere primùm
835  Unde queant, porro mutarier unde, nisi ipsas
836   Per vires, quae tum praesentes corpora turbant,
837  Deque sui ratione status decedere cogunt?
838  Ergo qui motus nullis sunt viribus orti,
839  Apparent tantùm, nec re, sed nomine constant.

sunt viribus orti,
839  Apparent tantùm, nec re, sed nomine constant.
840  Scilicet impressae vires in corpora multa
841   Interdum efficiunt, aliud referatur ad illa
842  Si tum corpus, uti queat apparere moveri,
843  Stet licet, ut nautis montesque, urbesque recedunt,
844  Aut tardove, citove magis transire meatu.
845  Non igitur veros referendo noscere motus,

circuitu sed porro continuato
862  Paulatim incipient in gyrum vertier undae;
863  Donec conversis cum labri deproperare
864  Parjetibus possint haerentes semper ibidem.
865  Tum ratione sitùs aeris latera omnia eâdem
866   Respectant circum, motu omni proinde videri
867  Expertes possint, ea si referantur ad aera:
868  Et tamen e medio fugientes undique lymphae

circum;
870  Quandoquidem in gyrum correpta recedere longe
871   Corpora nituntur, quod post tibi pluribus edam.
872  Primùm at cum vires nondum unde receperat ullas,
873  Tum neque non laterum diversas tangere partes
874  Perpetuò, neque non diversas aeris et oras
875  Respicere, in veraque situs mutare quiete.
876   Quapropter non hic conatus pendet ab undae

900  Et primò motus quidam sunt, qui sibi constant
901   Aequales, properantque pari lapsuque, fugaque:
902  Lenti at sunt alii magis usque, magisve citati.
903  Aequales tum sunt illi, spatia aequa locorum
904  Aequis temporibus cum prorsus corripiuntur.
905  Protinus exoritur mensura hinc mobilitatis;
906   Si loca nimirum referas ad tempora, sic ut

918  Cum tibi perpetuò majora minorave semper
919  Tranantur spatia aequali pro tempore; proinde
920  Mobilitas crescat, vel diminuatur, oportet.
921   At metimur eam minimo tum in tempore quovis
922  Correpto spatio, minimo nam tempore lapsum
923  Augeri nihil, aut minui finxisse licebit;
924  Temporis ad primum minimi si scilicet ortum,
925  Auctum

948  Ergo viae spatio puncti cujusque peracto
949  Metimur motum; quoniam sed pendet ab ipsa
950   Temporis id spatium mensura, et mobilitate,
951  Si tamen haec eadem constet sibi. Tum quia confit
952  Pluribus e punctis corpus; jam motus in ipso
953  Corpore tantus erit, quantus de motibus exit
954  (Sed sibi qui constent aequales scilicet) ejus,
955  

ruinam
1003  Fecere in rebus naturae perspiciendis.
1004  Nam multi prius ad causas, et semina, et ortus
1005   Prolapsi, quam vidissent, quid constet; id ipsi
1006  Seu facerent tum decepti, seu saepe volentes
1007  Decipere (interdum ut vana sublimia corda
1008  Ambitione rapi, et fastu turbare videmus
1009  Doctrinam), tantùm velabant omnia doctis,

pugnantia prima viderent
1026  Rebus, quae caeli sunt, terraeque per oras,
1027  Nequidquam, quoniam veris conficta valebant
1028  Aptari nulla ratione, ut cuncta necesse
1029  Tum fuerit cadere, et subverti victa ruinâ,
1030   Tantaque dissolvi facili molimina casu.
1031  Non fortuna potest, ut dites, sic sapientes
1032  Efficere, et clausi thesauros pandere veri.

1068  Foedere, neve paret sibi vitae incommoda multa.
1069  Quod si adeo antiqua fluxisse ab origine noscat,
1070   Ut nulla exortus harum monumenta supersint;
1071  Desiperet, si tum nihilo minus ipse, quis esset,
1072  Quaereret, exortus, quis earum sator, et auctor.
1073  Sic itidem nobis semper versantibus ampla
1074  Naturae in ditione, et mundi in grande receptis

1201  Mensurae, et numeri, verum sine nube ubi fulget:
1202  Non tamen idcirco est, quaerendi his fidere normis
1203  Ut nequeant animi; praesertim accesserit acri
1204  Si tum non facilis falli experientia menti.
1205   Tum siquidem, quantùm patitur res ipsa, doceri,
1206  Multaque ab incertis diversa agnosse valemus.
1207  Sic fidunt duce nocturna, spumantia nautae

ubi fulget:
1202  Non tamen idcirco est, quaerendi his fidere normis
1203  Ut nequeant animi; praesertim accesserit acri
1204  Si tum non facilis falli experientia menti.
1205   Tum siquidem, quantùm patitur res ipsa, doceri,
1206  Multaque ab incertis diversa agnosse valemus.
1207  Sic fidunt duce nocturna, spumantia nautae
1208  Marmora dum scindunt, Cynosura; quae licet ipso

illa
1228  Oedipus, occulta quae Sphinx involverat arte?
1229  Accidere hoc rarò, vel vix queat, ut bene cuncta
1230   Qui vertisset, in id, quod verum est, scilicet idem
1231  Tum non inciderit; praesertim plurima verbis
1232  Si lateant aliis, quae debet nectere in unum,
1233  Proposita, et noscat bene quae constare soluta:
1234  Quo plures etenim, quas ipsa oracula claudunt,

oracula claudunt,
1235   Implexae partes unà sint, inque volutae,
1236  Hoc mage difficile est non invenisse quod optas,
1237  Conveniant rebus si partes quaeque repertis:
1238  Tum mage quandoquidem rarescunt, partibus illis
1239  Caetera sensa queant quae jungier omnibus apta.
1240   Sic itidem, quae consulimus, responsa latentis
1241  Naturae, prorsum innumeras sunt undique

1250   Quod non conveniat positis cum legibus, atque
1251  Non fluere ex illis videatur; nonne necesse est
1252  Veras propterea leges has esse fateri,
1253  Atque ea vera itidem, quae tum deducimus illinc,
1254  Ambigere ut prorsum nequeas, fraudemque timere?
1255   Nunc age, quandoquidem nobis constrata viaï
1256  Sunt loca, jam stadio discurrere tempus aperto est,

plurima, credas
1276  Corporis idcirco penetrari a corpore posse
1277  Materiem, sunt ut lymphae, vinique liquores;
1278  Erras; namque manent rebus spatia aequa locatis
1279  Tum simul, ante sitis ea seorsum quanta fuere.
1280   At pertransit aquas, et vitri corpora lumen,
1281  Et radii inter se multi plectuntur in unum,
1282  Et lux mille viis spatio discurrit eodem,

hujus
1410   Demum consilii, nec amica, nec sibi nota,
1411  Inclusos terra; grassantur viribus hostes,
1412  Atque dolis, coguntque pedem haud sine caede referre.
1413  Maxima tum laus est, alieno abscedere si quà
1414  Possint armati regno, et non omnia perdant.
1415   Et quoniam, clara ratione, patentia quae sint
1416  Munera materiae, et nullis non cognita saeclis,

1448  In latus; a recta medius nisi forte lapillus
1449  Cogat abire via, aut secti pars edita trunci.
1450   Atque ea quo saxis, quo sit magis aspera glebis
1451  Planities, motum hoc citius tum sistier illum
1452  Est opus: ast idem laevi licet aequoro pergat,
1453  Aequatoque solo, et diuturno tempore, demum
1454  Sistitur haud alia de causa, quam quia motum

ante receptis.
1512  Metiri facile hos possis quoque; nam vel eadem
1513  A tergo pellit vis corpora, qua prius ibant,
1514  Rapta via; spatium spatiis percurritur aequum
1515   Tum geminis, quorum primis a motibus alterum,
1516  Alterum ab adjunctis tranandum tempore seorsum
1517  Esset in aequali: vel vis nova motibus obstans
1518  Corpus in oppositas partes agit, atque

agit, atque repellit;
1519  Parte illa tibi sunt tanti breviora fugaï
1520   Intervalla, nova quantus vi debet oriri
1521  Motus; et idcirco si sit minor iste priore,
1522  Tum corpus, tantò sed tardius, ibit easdem,
1523  In quas ante, plagas; sin par sit uterque, necesse est,
1524  Sistat idem se; navis uti, quam statibus aequis
1525   Hinc Boreas protrudit, et illinc aestifer

loca tranat
1624  Corpus, in exigui cujusvis temporis ortu
1625   A latere impelli repetitis ictibus ipsum
1626  Interea, et coepto cogi decedere cursu;
1627  Innumeris fractum tum flexibus, et distortum
1628  Illud iter videas, corpusque meatibus esse
1629  Tot signaturum variam inflexamque figuram,
1630   Constantem rectis tot nempe meatibus, ipsa

1641  Tentat et in rebus dum se esse ostendere, non est.
1642  Et veluti, dum fit repetitis tempore plagis
1643  Saepe brevi constans multis multangula rectis
1644  Semita tramitibus; tum protinus illa recentes
1645   Si regione aliqua vis addere desinat ictus;
1646  Qua regione viae reperitur, pergat eadem
1647  Corpus continua, et directa proinde, necesse est,

1648  Quo tantùm vis raptat iners, ut diximus ante;
1649  Sic quoque continuos dum fit via curva per ictus,
1650   Extera si subito cesset vis, et sibi corpus
1651  Linquat iners, quod iter jam tum tentabat, eodem
1652  Insistet recto, neque parti flectet ab ulla.
1653  Quare, unde egressa est, puncto continget in uno
1654  Curvatam via recta viam; commune nec ultra

1665   (Ut de tormentis cum pondera projiciuntur,
1666  Perpetuis gravitas torquet quae nisibus urgens)
1667  Atque ita fit tangens arcum via; libera tantùm,
1668  Solaque per sese tum corpus inertia transfert,
1669  ET facit, ut cursu spatiis meet omnibus aequo.
1670   At quae conveniunt extrorsum, et tramite vires
1671  Cogunt, ut docui, a directo corpus abire

feretur eodem
1684  Corpus, et aequato fient spatia omnia motu.
1685   Haec solet interdum vis extera tendere punctum
1686  Ad medium quoddam, et connitier undique in unum;
1687  Tum, quod iter circum signabitur, aequore eodem,
1688  Quo punctum, prior et projecti quo via perstat
1689  Corporis, illo, opus est, sit in aequore, planitiemque
1690   Immotam servet, positu et prospectet

undique vires,
1728  Tres radios tres ad regiones tramitis hujus,
1729  Scilicet extremas, mediamque, ubi temporis aeque
1730   Partiti tibi sunt confinia; bina videbis
1731  Tum spatia ex illo ante oculos nascentia ductu,
1732  Tres laterum costas, ternos et habentia flexus,
1733  Quae, quia communis veniunt de vertice puncti,
1734  Atque pede insistunt super aequo, aequalia

1737  Tempore cum fuerit, facito, vis extera pellat
1738  In punctum; via tunc oriens deflectet ab illa
1739  Rectae parte viae subitò, interiusque meabit
1740   A gemina corpus vi raptum; hoc tempore tum fit
1741  Dimidio quod iter, pariter finire memento
1742  Eductis radiis, spatium et signare triforme:
1743  Hoc subitò agnosces geminorum aequare secundum
1744  Illorum

1759  Sin pro temporibus momenta brevissima sumas
1760   Temporis, externasque putes crebescere vires
1761  Ictibus assiduis, ut tramite corpus agatur
1762  Incurvo; quoque tum manifestum id constet, oportet,
1763  Quod doceo, curvos quanquam est via flexa per arcus.
1764  Ambigua nec item per te ratione tueri
1765   Tutemet ipse queas, quod scilicet ordine verum,

corpore obitur,
1774  Si motu quocumque itidem moveatur, et aequis,
1775   Queis punctum, pellatur idem quoque viribus, atque,
1776  In mundi partem directis corpus eandem;
1777  Tum fore, temporibus respondeat area quaevis,
1778  Area, quae punctum peragrante a corpore confit.
1779  Hanc etiam prorsus rationem invertere possis;
1780   Nam si conveniant et tempus, et area, praeter

jam non nisi servat
1833  Inductum, in quo corpus eo pro tempore constat.
1834   Nos hunc tangenti debemus tramite tantùm
1835  Metiri nisum, transcurri tempore certo
1836  Qui tum deberet, si nil obsisteret extra.
1837  Dicere at externam quam vim, vel fuemus agentem,
1838  Quae medium, ut docui, quoddam petit undique punctum,
1839   Quanta sit, ex illo quisque aestimet

1844   Namque hanc tantundem corpus deducitur a vi,
1845  Quae trahit in medium, quaecumque sit, extima punctum:
1846  Quae si absit, quoniam per idem removeret ab arcu
1847  Tum spatium sola impellens vis insita corpus,
1848  Corporis a curvo foret et fuga tanta meatu;
1849   Scilicet a puncto fugientem vim quoque quandam
1850  Percipimus simul esse, a vi quae prodit inerte,

1888  Vim dicunt, pugnas, librari, vincere, vinci,
1889   Esse potestatem, longe illi errare videntur.
1890  Nam quid erit fugiens vis haec, nisi rebus in ipsis,
1891  Quae tum contingunt nimirum, istius inertis
1892  Vis ratio quaedam? hac ipsa ratione referre
1893  Quippe illam ad vires, quas non perhibemus agentes,
1894   Collibuit; verùm non per se pugnat, et obstat

1905  Cumque repulsantis, cumque impellentis eandem
1906  Vis, modo uti docui, mensuram dicimus esse,
1907  Sub verbone aliud latet hoc, nisi, quae loca corpus,
1908  Extera adest cum vis, tum trajicit, ipsa fuisset
1909   Si tum absens, eadem non transmittenda fuisse?
1910  Proin quod non fieret tum, nos fore protinus illud
1911  Oppositam in partem faciendum fingimus ipsi,

1906  Vis, modo uti docui, mensuram dicimus esse,
1907  Sub verbone aliud latet hoc, nisi, quae loca corpus,
1908  Extera adest cum vis, tum trajicit, ipsa fuisset
1909   Si tum absens, eadem non transmittenda fuisse?
1910  Proin quod non fieret tum, nos fore protinus illud
1911  Oppositam in partem faciendum fingimus ipsi,
1912  Oppositamque etiam causam confingimus ejus.

1907  Sub verbone aliud latet hoc, nisi, quae loca corpus,
1908  Extera adest cum vis, tum trajicit, ipsa fuisset
1909   Si tum absens, eadem non transmittenda fuisse?
1910  Proin quod non fieret tum, nos fore protinus illud
1911  Oppositam in partem faciendum fingimus ipsi,
1912  Oppositamque etiam causam confingimus ejus.
1913  Tibure sic Romam qui rheda vectus equove

1915  Quot lapides Româ numerantur Tibur eunti.
1916  Sed Tiburtinis si tempore collibus illo
1917  Mansisset, quis erit, qui credere possit, eundem
1918  Propterea, quod iter tum non confecerit, ipsum id
1919   Oppositis carpsisse plagis, et ab Urbe Sibyllae
1920  Venisse ad fanum? quamvis id fingere possit,
1921  Si libeat; quoniam non tum minus ille videbit

1918  Propterea, quod iter tum non confecerit, ipsum id
1919   Oppositis carpsisse plagis, et ab Urbe Sibyllae
1920  Venisse ad fanum? quamvis id fingere possit,
1921  Si libeat; quoniam non tum minus ille videbit
1922  Spumantes Anienis aquas de vertice summo
1923  Labier, et terrae sorberi faucibus imae.
1924   Jam superà a dictis facili deducere pacto
1925  Ipse

2012  Vis spatium opposito a cursu decerpere longum,
2013  Atque infinitum infinito tempore possit,
2014   Fiet, ut in punctum corpus cadat; infiniti
2015  Flexus quandoquidem non tum minus efficiuntur.
2016  Adde, quod interdum, quamvis vis extera vincat,
2017  Interdum vincetur, ut inter se magis ipsae,
2018  Aut minus hinc illinc obliquae sunt regiones,

vincat,
2017  Interdum vincetur, ut inter se magis ipsae,
2018  Aut minus hinc illinc obliquae sunt regiones,
2019   Tangentisque viae, et punctum pergentis ad illud.
2020  Tum sua si ductus redit in vestigia circum
2021  Orbis, et inceptus proprios cum finibus aptat
2022  Conjungens, semper cujusque in fine; necesse est,
2023  Circuitus illa ut pugnae discrimina cessent;

2041  Huc etiam tibi, uti videas, ipsa extera si vis,
2042  In medium quoddam posui quam tendere punctum,
2043  Ordine mutato contraria prorsus ab illo
2044   Diffugiat, quid tum fiat. Certe omnia fiunt
2045  Opposita, atque in re prorsus pugnantia quaque;
2046  Nam praeter quam quod puncto haud, quae concava,
2047  Obvertet via curva, sinuque ambibit amico, (frontem

2053  Rectaque contingens arcus quoque semita versos
2054   Vertetur pariter, nec, ut ante, recedere corpus
2055  A puncto per eam, sed contra accedere possit,
2056  Quandoquidem a puncto tum ipse remotius arcus
2057  Finitur quicumque, viae tangentis eundem
2058  Quam quod erit nempe extremum, limesque repertus.
2059   Jam quoniam hoc longo produximus ordine rerum

2068  Fors similis, qua materiam perhibemus inertem.
2069   Hinc non ipsa juvant nos tantùm expertia motus
2070  Otia, non requies semper jucunda laborum est;
2071  At servare statum, quo tum sumus, illus et ipsum,
2072  Quod facimus, tantùm facere, assuetisque teneri,
2073  Et quibus in rebus, studiisque moramur, obire
2074   Plus eadem, quam quae diversa in forte probantur.

2103  Plurima sic itidem petere ipse exempla valebis
2104   Pluribus a rebus, nostros ut constet inertes
2105  Esse, statuque animos in eodem velle teneri,
2106  Exterius nisi tum veniat vis, causaque turbans,
2107  Excitet in nostra quae taedia mente, molestamque
2108  Angoris speciem, tristisque incommoda sensus,
2109   Ut sit nulla queis intus: tum cogimur illo

2106  Exterius nisi tum veniat vis, causaque turbans,
2107  Excitet in nostra quae taedia mente, molestamque
2108  Angoris speciem, tristisque incommoda sensus,
2109   Ut sit nulla queis intus: tum cogimur illo
2110  Cedere velle statu, proin suppeditare novas res
2111  Continuò menti, sensu quibus ipsa molesto
2112  Exsolvi queat, et turbatam acquirere pacem.
2113  Tum

tum cogimur illo
2110  Cedere velle statu, proin suppeditare novas res
2111  Continuò menti, sensu quibus ipsa molesto
2112  Exsolvi queat, et turbatam acquirere pacem.
2113  Tum varias in res votis flagrantibus instat,
2114   Et desiderio semper configitur acri.
2115  Mens tamen ardescens quo plus desiderat, expers
2116  Hoc mage tranquillâ est, longeque remota quiete,

2116  Hoc mage tranquillâ est, longeque remota quiete,
2117  Et cruciante magis torquetur, et uritur aestu.
2118  Proin desiderio plerosque, recedere primo
2119   Forte statu quos tum violentam cernimus ob vim,
2120  Haud secus ac morbo quodam, languere putamus.
2121  Quapropter qui nil desiderat, ille, necesse est,
2122  Securus laeta, et tranquilla mente fruatur,

2138  Labi, atque absumi vires, fanaeque parari
2139   Dedecus, aeternosque obita quoque morte dolores,
2140  Nequitiaeque suae fors poenitet, oppositoque
2141  Fors tum jurat item vitam traducere more;
2142  At post cum vultus redeunt simulacra decori,
2143  Verbaque, risusque, et communia gaudia menti,
2144   Surgit amarum aliquid sub corde, et taedia surgunt,

47  Et tot in abductos mundi penetrare recessus.
48  Sed jam nostra alias cum tantùm excesserit omnes
49  Aetas, quid fore censendum venientibus annis,
50   Contendent si tum nostrum hunc urgere laborem,
51  Et proferre animi praeclaro ardore nepotes?
52  Proh quantam eductae molem superextruet, atque
53  Quanta nos spatii post se regione relinquet

115   Hic tibi non longis, at claris versibus edam,
116  Hoc etiam officium cujusvis corporis esse,
117  Ut sit opus, cum mutatur status unius, ipsum,
118  Qui status alterius constet tum corporis, oris
119  Tantundem oppositis mutarier; et quia nunquam
120   Inter se mutare status sic corpora remur,
121  Quin agere ipsa eadem sese inter, agique vicissim

fugamque
126  Mensura. Debes hanc solis motibus ipse
127  Aptare, atque in iis hanc solis quaerere legem.
128  In gemino par materies cum corpore constat,
129  Mutatis aeque tum motibus, aequa, necesse est,
130   Mutatae ratio, mensuraque mobilitatis
131  Sit quoque; motus enim hìc respondet mobilitati:
132  Non ita, materies si dispar; namque videbis,

179  Et premimus dum tam vastam nos corpore matrem
180   Quisque gravi, contra premimur tamen inde vicissim,
181  Magnaque sunt quanquam geminae discrimina molis,
182  Moles neutra locum tum victae molis habebit,
183  Cedentemque sequetur agens, motamque propellens;
184  Qui si jam semel inceptet, non desinat unquam
185   Tum concedendi simul impetus, inque sequendi

discrimina molis,
182  Moles neutra locum tum victae molis habebit,
183  Cedentemque sequetur agens, motamque propellens;
184  Qui si jam semel inceptet, non desinat unquam
185   Tum concedendi simul impetus, inque sequendi
186  Immemorabile per spatium, aeternumque per aevum.
187  Non in res quoque cum connitimur, attrahimusque,
188  A nobisve repellimus, in conamina nostra

adducere fune.
197  Sic etiam validis innixus viribus urget
198  Limitem agro positum, cum vult distendere fines
199  Agricola, et campos alibi signare colendos.
200   Corpore tum medio terram, molemque stat inter
201  Ipse suo, atque humeris, pedibusque obstantia pellit:
202  Propterea lapis hinc, et tota movebitur aeque
203  Terra illinc; terram sed dispertius in

296  Ipsa tamen quae sunt oculo deprensa sagaci
297  Flecti et reflecti quosvis quoque posse per ictus.
298  Nempe pilam vitream, vel eburnam forte colore
299  Si tingas aliquo, tum vitri, eborisve rotundi
300   Alterius, sed non fucati, incurrere cogas
301  in molem, validoque impellere verbere plagae;
302  Protinus haec etiam solâ, qua tacta, colorem

300   Alterius, sed non fucati, incurrere cogas
301  in molem, validoque impellere verbere plagae;
302  Protinus haec etiam solâ, qua tacta, colorem
303  Parte feret, non in puncto tum scilicet uno,
304  Quod fieret, si dura foret, flectique negaret
305   Utraque, verum aliquo circum ducente per orbem
306  Latum se spatio, quod in ipso cesserat ictu

315   Atque ita natura constare hanc semper in omni
316  Legem; hac te in motus proin ducam, ac mobilitates,
317  Non alias, quam quas in rebus prendere possis.
318  Mensuras, genus hoc, tum certior ibis in omnes.
319  Principio duo cum confligunt corpora plaga,
320   Quantum ex incursu motùs lucratur in unam
321  Alterutrum partem, facili ratione videre est

322  Alterum in oppositam tantundem acquirere motùs.
323  Ergo istud motus cum motibus incrementum
324  Si jungatur, in hoc, et corpore nuper in illo
325   Qui fuerant seorsum, nova jam tum corpus utrumque
326   Afficiet ratio: si scilicet inferat ictum
327  A tergo, inque oras vis addita pellat easdem,
328  In quas cursus erat, properantius ibitur illuc;

378  Impete paulatim aequali procurrere lapsu,
379  Et simul unam ambo mundi conjuncta sub oram
380   Tendere, compositaque velut tum pace teneri,
381  Oscula pressa semel nunquam ut dimittere possint.
382  Jam quoniam aequalis post ictum motus utrinque
383  Exoritur, veluti jam diximus, oppositamque
384  In

396  Proin motus utriusque prius quae summa manebat,
397  Hanc ipsam vel post ictum perstare fatendum est.
398  Quare cum motum rebus constare duabus
399  Jam teneas, quarum tibi sit tum cognita rerum
400   Altera, materies nimirum in corpore utroque,
401  Cognosces totam pariter quoque mobilitatem,
402  Quae post impulsum moli communis utrique est:
403  Hujus

437  Cum duo se in partem volventia congrediuntur?
438  Alterum at immotum si sit, vel fronte vicissim
439  Obversa hinc illinc pariter concurrat utrumque,
440   Exprimere exemplo, quid tum quoque fiat, eodem
441  Possumus, aut nullas geminis de coetibus uni
442  Prorsus divitias fingentes esse, alieno
443  Ipsum aut aere premi contra, multoque gravari

quoque fiat, eodem
441  Possumus, aut nullas geminis de coetibus uni
442  Prorsus divitias fingentes esse, alieno
443  Ipsum aut aere premi contra, multoque gravari
444  Foenore, tum siquidem geminorum foedere juncto
445   Vel nihil in cumulo superabit, si referendo
446  In medium fuerit par, quod debebitur, auro;
447  Sin minus, aut majus contra, vel uterque, necesse est,

necesse est,
448  Summa aliquid ferat ex illa non prorsus inani,
449  Pars divisa utrumque alieni vel premat aeris;
450   Nimirum vel uterque suo, vel uterque alieno
451  Tum sit in aere, opus est, post icta haec foedera, coetus.
452  Haec fluere ex illo rationis fonte videmus,
453  Quae petit, aequato cum fiunt foedera jure,
454  Ut, quod lucratur pars una, hoc altera

peregit;
498  Quod super addendum est, non partem excedere longe
499  Debet dimidiam: si vitris sed peragas rem;
500   Octonis bis percipias de partibus unam,
501  Vis ea ne dici tum maxima possit, abesse:
502  Lucrum id propterea prope tunc erit ingeminandum.
503  Ex his per numeros deducere plurima possis,
504  Quae placeant animo novitatis imagine quadam,

509  Post ictum vicibus versis celerare videbis,
510   Nimirum, ut primum modo mobilitate feratur
511  Illa, qua corpus contenderat ante secundum;
512  Ast hoc nunc contra, qua tum properaverat illud;
513  Atque ita, mutatis personae ut vestibus, ibunt,
514  Inter si similes, velut ante, habitumque, modumque,
515   A se quaeque tamen diversa habituque, modoque.

ferentur:
519  Uno sin aliud fuerat properante quietum,
520   Mutuo ab impulsu subito sistetur ibi illud,
521  Quodque quiescebat, fugiet, totaque recepta
522  Protinus alterius tum mobilitate meabit.
523  Adversis contra si frontibus obvia demum
524  Occurrent aequo properantia corpora lapsu,
525   Dissilient aequo pariter fugientia lapsu:
526  Impar sin

et ipse
578  Immensùm celeri sese globus impete volvet
579  Illa nimirum prae mobilitate, tulisset
580   Qua sese fugiens globus ipse hic, primus ad illum
581  Expositus si tum incursum, solusque fuisset.
582  Jam si, quod minimum est corpus, sit in ordine primum
583  Perpetuo, incurrensque ictum transmittat ad usque
584  Extremum, magnumque (ducem velut agminis ejus),

594  Ictibus in cunctis vi, quae reparare figuram
595   Cogit, in oppositas ea dum connititur oras.
596  Sin, qui primus erit globus, idem et maximus extet;
597  Quae sese tum per medios exinde propagat
598  Mobilitas, quam se magno efferet incremento?
599  Quantaque in extremo, minimoque recepta vigebit?
600   Sic itidem incussus primis legionibus, hostis

652  Post plaga, qua pergunt, motusque videbitur idem,
653  Sive abies portu maneat religata quieto,
654  Seu curvo ruat aere salum; neque enim ille profecto
655   Proinde in diversum tum motus corporum abibit,
656  Inter se navi haud quidquam turbatus eunte,
657  Quanquam compositus cum motu navis eodem.
658  Hinc manifesta fluit ratio, cur, maxima cui sit

saliendi
675   Aequalem, summamque, manu licet usque perita
676  Impellant, tamen ambiguo fallantur in ictu,
677  Et proin speratae doleant sibi praemia palmae
678  Elabi, quae tum comitum ferat aemula virtus.
679  Et dubitamus adhuc, cum sit deprendere, legem
680   Usque adeo in multis rebus, quascumque tueri
681  Possumus, omnigenis praesertim in corporum eandem

822  Altius in summa turre, aut depressius ima.
823  Nonne vides, cum nos corpus grave tollere terra
824  Coepimus, ut gravitas obstat, contraque repugnat?
825   Ut nostrum in nobis, quo tum contendimus, ipsis
826  Sentimus nisum, quo simus cumque locorum?
827  Sublatumque manu retinentes, pondere pressam
828  Uno, eodemque manum pariter sentire necesse est?

deorsum
930   Impellens rectà ad terram grave corpus, oportet,
931  Quaeras, illa forent loca quam sublimia, corpus
932  Unde cadens ipsa hac se mobilitate tulisset:
933  Omnes tum poteris, qui fiant, noscere motus
934  Scilicet, ex illis si fingas ante quieta
935   Incepisse locis per sese pondera labi.
936  Alta queas ast ut loca non inquirere frustra,

939  Per se lapsa pedes semper decurrere deorsum
940   Pondera ter quinos prope, quos tuus accola novit,
941  Sequana, regalem tumidus qua praeteris urbem.
942  Propterea quae tum concrescit denique tali
943  Mobilitas spatio confect, deinde maneret
944  Si constans, duplex illo ipso tempore ferret
945   Corpora per spatium, nimirum adjungeret unum

1003  Sed per bis duplex: certis opus esse putavit
1004  Viribus, ignotis prius, et quas dicere vivas
1005   Collibuit, quibus, in motu cum corpora perstant,
1006  Pollent, et quandam tum vitam agitare videntur,
1007  Exanimisque trahunt proprios quae a viribus ortus:
1008  Exanimas alias nam vires credidit esse,
1009  Corpora nituntur queis sollicitata moveri,

has vires a mobilitate putandas,
1053  Ut spatium, in sese repetita, at simplice tantum,
1054   Et simul a toto quoque tempore, corpora major
1055  Quo tum conscendunt; quoniam quo corpora major
1056  Tollet mobilitas, hoc plus erit in saliendo
1057  Temporis insumptum. Quod si diversa vigeret
1058  Lex gravitatis, ut haec non esset par sibi semper

semper
1059  Scilicet, at quantum vacuas procul iret in oras
1060   Terraï a medio fugiens lapis, hoc magis ipsum
1061  Cogeret ad medium gravitas, aequalia semper
1062  Tempora tum quoniam fluerent in quolibet illo
1063  Ascensu; tantum spatia ipsa increscere, crescit
1064  Quantum mobilitas, non plus, opus esse videres.
1065   His tamen haud alii, quos concitat aemulus ardor,

1082  Flexibus; inflecti nam quattuor illa repente,
1083  Mobilitate ubi sint geminatâ impulsa, tuentur,
1084  Ut fuit inflexum prius ipsa a simplice simplex:
1085   Quapropter tum bis geminatam vim quoque rentur.
1086  Nec minus exultant, cum queis resilire potestas,
1087  Corporibus faciunt pulsari corpora; namque
1088  Si tum particulae cujusvis mobilitates

simplex:
1085   Quapropter tum bis geminatam vim quoque rentur.
1086  Nec minus exultant, cum queis resilire potestas,
1087  Corporibus faciunt pulsari corpora; namque
1088  Si tum particulae cujusvis mobilitates
1089  In sese repetas, omnis quae prodit, oportet,
1090   Summa eadem sit post conflictus, quae fuit ante.
1091  Certum hinc indicium contendunt, scilicet aequas

1112  Tempore, majus erit, quod ab illa prodit in auras.
1113  Sic et Aratores gemini, cum jugera ferro
1114  Invertunt, duro geminis si forte diebus
1115   Insudent operi, subigent plus tum quater arvi,
1116  Unus idem quam si per lucem exerceat unam;
1117  Nec cujusque ideo vis ipso a tempore crescit.
1118  Haud minus ast immota gradu pars altera perstat,

1165   Mobilitate: hac tu percepta in corpore quovis
1166  Percipies etiam spatium, quo debet idipsum
1167  Corpus momento quocumque in temporis esse:
1168  Hinc venit et tractus, per quem tum corpora scandunt,
1169  Et cava fossa, et quae rebus sunt caetera in istis.
1170   Ipsa at mobilitas porro a vi pendet inerti,
1171  Quae servare statum connititur usque receptum,

inerti
1175   Exanimas vires: aliis nil viribus ultra
1176  Usus erit, nisi forte velis confingere inanes.
1177  Ast in reddunda rerum ratione, necesse est
1178  Inspicias, quo tum debet, ne protinus erres,
1179  Ordine mobilitas, seu nasci, sive perire,
1180   Totaque causarum, noscas, effecta quot extant.
1181  Sic cum projicitur sursum lapis, infinitum

vicissim
1235   Descendat; quali properet nunc, percipe, cursu,
1236  Obliqui jaculamur idem cum tramite motùs.
1237  Nempe a projectu quod iter sit, et a gravitate,
1238  Tum coit, atque viam via jungitur utraque in unam.
1239  Solo ex projectu corpus cum fertur, oportet,
1240   Aequali properet lapsu, et spatia ipsa viaï
1241  Non aliter, quam queis properatur, tempora

qualem signare papyro
1260   Suemus, ubi gemini nodo pendentis ab uno
1261  Pars immota manet, pars curcumducitur aeris
1262  Altera, et aequalis linquit vestigia disci.
1263  Tum super hunc media longe regione locetur
1264  Impendens aliquod, quod finge immobile, punctum,
1265   Unde per immensos tractus procurrere utrinque
1266  Concipias rectum filum, et subtile, rigensque,

1264  Impendens aliquod, quod finge immobile, punctum,
1265   Unde per immensos tractus procurrere utrinque
1266  Concipias rectum filum, et subtile, rigensque,
1267  Ex adamante velut: tum filum hoc radere fines
1268  Si facias, se flectentes, circumque ferentes
1269  Orbis, at ut nunquam puncto non haeret illi,
1270   Includes spatium sub tali denique gyro

1294  Distet ab orbe, fuit quem circa mobile filum
1295   Versum; plana alium pariter frons praeferet orbem
1296  Olli consimilem prorsus, sed forte minorem,
1297  Majoremve, magis puncto ut tum forte, minusve
1298  Quàm prior, accedet, conum cum mente secabis.
1299  Quid docet at ratio frangendi haec utraque coni,
1300   Quod nequeas alia nota magis, exque pedita

1355   Dicetur species proscissi haec altera coni.
1356  Denique sic pergens ductus converte secantes,
1357  Ut, quod non licuit nuper, modo fiat, ut alter
1358  Jam non incolumis penetretur tum quoque conus;
1359  Protinus hinc geminos atque hinc discurrere ramos
1360   Conorum scissa in facie oppositaque videbis;
1361  Brachiaque oppositas procul utrorumque per oras

tangentesve oscula jungant,
1380   Quantumvis tractu pergas distendere magno.
1381  Quare si incipiant digito non amplius uno
1382  Distare inter se rami, rectique meatus,
1383  Tum licet ex ima terra illi ad sidera currant
1384  Ultima, plusque, animi quam possint prendere nostri,
1385   Inter se tantum nunuqam inclinentur, oportet,
1386  (Non cessent rami licet inclinarier

1407  Circumiens conum facit alma luce carentem;
1408  Quem varie planum, quod dixi, intercipit aequor,
1409  Ut varie varias mundi se inclinat ad oras,
1410   Exceptumque secat: tum de tribus una, necesse est,
1411  Signetur species, et circum finiat umbras.
1412  Usus at est primae prae cunctis maximus unus,
1413  Dum sequimur late vacuo vaga sidera caelo;

1458  Scimus item, si quid ferro evertisse volante
1459  Tentamus, caeli quas projiciamus in oras,
1460   Et quas, jactus uti fiat longissimus; ultra
1461  Certos nam nequeat tum ferrum excurrere fines,
1462  Tuque impune queas contra consistere, quanquam
1463  In tua conversas prospectes pectora glandes.
1464  Hos tantum attingit tum ferrum missile fines

1461  Certos nam nequeat tum ferrum excurrere fines,
1462  Tuque impune queas contra consistere, quanquam
1463  In tua conversas prospectes pectora glandes.
1464  Hos tantum attingit tum ferrum missile fines
1465   Extremos, cum dirigitur resonantis hiatus
1466  Ille globi medias caeli surgentis in oras,
1467  Scilicet inter eas, quae nostro desuper alte

1534  Queis illa a sese divisis polleat aeque;
1535   Altera subjectum recta vi comprimit aequor,
1536  Altera agens corpus fert, impellitque secundùm
1537  Aequor idem: quo tum restante elliditur illa;
1538  Haec illaesa manens obliquis pulsibus urget
1539  Corpus, et accelerat; sic omnem sola gerit rem.
1540   Hanc tanto agnosces tota gravitate minorem

1578  Quae veniunt resupina viaï aequaliter altae
1579  Per loca, quantumvis non aeque longa, nec aequo
1580   Inclinata inter se flexu, mobilitates
1581  Omnes esse pares, quae tum crevere ruendo,
1582  Aspicies, terramque pari contingere cursu
1583  Corpora. Quapropter de culmine corrpus eodem
1584  Si cadat, aut recta, aut quaecumque per aequora labens

1606  Convexa illius quas ultima finat orbis
1607  Ora, vel ex ipsis faciei queislibet oris
1608  Undique diversas convertas axis ad imum,
1609  Quo coëant omnes, punctum; tum sive per illa,
1610   Sive per haec grave corpus eat declivia quaeque;
1611  Aequo quamque viam decurri tempore cernes,
1612  Illo nimirum, pondus demitteret axem
1613  Quo se

usque
1646  Signaret spatium, diuturnior ante videri
1647  Procursus poterat, citior post: namque viaï
1648  Cum brevitate minor conjungitur impetus usque.
1649  Haec nova tum species cupidissima pectora veri
1650   Illexit: curas agitat, volvitque recentes
1651  Ille; novam auspiciis donec felicibus artem
1652  Intulit, excoleret quam plus tamen, exque poliret

1694  Rebus ubi magnis referantur tenuia: verum
1695   Non ita, si parvis aeque de rebus agatur,
1696  Aut etiam fortasse minoribus; ista necesse est
1697  Non vanescentem tum partem totius esse.
1698  Nunc igitur, chordam quoniam quamcumque per omnem
1699  Pars eadem gravitatis agit tenuissima quamvis,
1700   Aequis mutatur fuga corporis ictibus aeque;

1714  Perpetuòque illic oritur nova major, ad oras
1715   Dum ventum medias fuerit; propulsaque proinde
1716  Illinc concipiunt procursus podera longe
1717  Majores; licet a medio tum deinde deorsum
1718  Usque minora fugae sint incrementa, per arcus
1719  Corpore, per chordas quam, delabente; tamen sic
1720   Ille prior vincit decursus, ut, altera motùs

aequor
1745   Transit, non tota transferrier incolumique,
1746  Qua primi sub fine ruebat mobilitate,
1747  Verum aliquam illius decussam perdere partem,
1748  Quantum conceptis tum scilicet officit aequor
1749  Motibus excipiens: quapropter, ut ante peractum
1750   Saepius est, motum in geminos dissolve retexens,
1751  Alter ut hoc aliud rectus super incidat aequor,

1755   Quae minor idcirco est totius mobilitatis
1756  Impete; discrimenque quod est, decrescere debet,
1757  Si quoque decrescat flexus, quo se aequora nectunt.
1758  Qui si infinitè tum denique decrescendo
1759  Vanescat prope, differitas oritura viarum
1760   Declinatarum, quae tempore scilicet aequo
1761  Quolibet intacta cum mobilitate seorsum,

solis
1790   Spicula: fert diam lucem Jovis armiger ales.
1791  Ergo vel haec numero sola constent innumerali,
1792  Atque infinito declivia; mobilitatis
1793  Omnis erit quae tum deperdita summa, necesse est,
1794  Sit sine fine minor finita qualibet omni:
1795   Proinde impune adeo parvam rem temnere possis.
1796  Jam si concipias, numero velut infinito

1801  Nil igitur corpus, dum signat curva viarum,
1802  Perdit ob id, quia curva viarum sunt loca, per quae
1803  Labitur. Idcirco per curvos accidit arcus
1804  Illud idem, accideret quod tum, per plurima lapsus
1805   Aequora si fieret flexu inclinata vicissim
1806  Multiplici, nil et de motu transitus ullus
1807  Decuteret: quare quid fiat, quantaque flexu

repente
1816  Corripiunt cursu stadia, et non amplius, oram
1817  Cum fluvii tetigere, minis retinentur aquarum
1818  Labentum, at celeri vibrant ita corpora saltu,
1819  Ut tum ipse ad ripam ferat impetus ulteriorem.
1820   Si duo propterea superextruis aequora, quae sint
1821  Obliqua ad terram, et se mutuà non sine flexu
1822  Excipiant, simul et primum, inferiusque quod

extat,
1823  Sursum confingas si rectà continuari,
1824  Ad loca deveniat donec sublimia tantùm,
1825   Quantùm aliud sublimi a terra vertice surgit;
1826  Sive per istius tum partem continuati
1827  Corpus agi grave deinde libebit, sive per illud,
1828  Perveniet parili ad confinia mobilitate
1829  Illa, ubi se junctis duo finibus aequora nectunt;

1837  Incolumis ratio, qua vincimus omnia demum
1838  Incrementa fugae, si nil subtraxerit inde
1839  Multiplex, variusque (licet quod fingere) flexus,
1840   Esse eadem prorsus, quae tum essent, illa per unum
1841  Aequor su ruerent aeque alto pondera casu,
1842  Aut illinc rectà deorsum si lapsa venirent.
1843  Tum constructarum numerus, brevitasque viarum

flexus,
1840   Esse eadem prorsus, quae tum essent, illa per unum
1841  Aequor su ruerent aeque alto pondera casu,
1842  Aut illinc rectà deorsum si lapsa venirent.
1843  Tum constructarum numerus, brevitasque viarum
1844  Si tantùm increscant, via desinat omnis in unam
1845   Ut curva, flexamque viam, non flexus ubi ullus
1846  Hilum de tota delimat mobilitate;

flexamque viam, non flexus ubi ullus
1846  Hilum de tota delimat mobilitate;
1847  Agnosces, quales grave corpus cumque viarum
1848  Desiliat curvos per ductus, insiliatve,
1849  Tum fore nimirum, fugiens potiatur ut aequa
1850   Mobilitate locis pariter sublimibus aeque.
1851  Haec sat erunt, tempus possis ut noscere, corpus
1852  Cum grave per curvos ibit quoscumque meatus,

1860   Tempora curvatum per iter quodcumque ruendi,
1861  Si quocumque viae puncto distinguere pergas
1862  A tota gravitatem illam, solamque relinqui
1863  Si fingas, quae tum regiones tendit in illas,
1864  Usque alias, aliasque, in quas inflectitur arcus,
1865   Sese obliquantem varie, vique impare agentem,
1866  Perpetuòque a se diversam, percipiasque

1926  Et vis, et peragenda via. At cum denique puncto
1927  Accedet, quod erat vicinius, ut prope tangat;
1928  Alterum item medio prope adesse videbitur illi,
1929  Cui tria tum spatii brevis intervalla supersint.
1930   Jam media terrae primum in regione locet se,
1931  Tempore et illuc se tum transferet alterum eodem;
1932  Nam superare triplex quae tum vis, et via debet,

1928  Alterum item medio prope adesse videbitur illi,
1929  Cui tria tum spatii brevis intervalla supersint.
1930   Jam media terrae primum in regione locet se,
1931  Tempore et illuc se tum transferet alterum eodem;
1932  Nam superare triplex quae tum vis, et via debet,
1933  Utraque vanescet prorsus, quia visque, viaeque
1934  Utraque nullius triplex est, nullaque proinde.

1929  Cui tria tum spatii brevis intervalla supersint.
1930   Jam media terrae primum in regione locet se,
1931  Tempore et illuc se tum transferet alterum eodem;
1932  Nam superare triplex quae tum vis, et via debet,
1933  Utraque vanescet prorsus, quia visque, viaeque
1934  Utraque nullius triplex est, nullaque proinde.
1935   Temporis idcirco nullum est discrimen in illo

1938  Triplo per triplices regiones ocyus alterum,
1939  Impete sic medium pertinget triplice punctum.
1940   Nunc fac, ut egrediantur ab hoc, unàque recedant
1941  Ejaculata pari, qua tum venere ruendo,
1942  Mobilitate; patens ratio, manifestaque prodit,
1943  Ad sua quodque, fore, ut redeat loca tempore eodem,
1944  Nimirum inter se spatiis distantia ternis:

ratione
2089  Mutuà sese inter referantur quaeque, videre.
2090   Primùm igitur partes, refert cognôsse, fluentes
2091  Quae, qualesque sient, inter se cum referuntur:
2092  Tum ratione ex hac, qua sese mutuà partes
2093  Respiciunt, infra quae sunt, descenditur illa
2094  Ad discrimina; et hinc ratio quoque certa, necesse est,
2095   Quaeratur, qua se respectant ipsa

vires.
2116  Artis et hinc itidem pars proficit utraque multum,
2117  Quod valeas quiddam contemnere, nec numerare
2118  Impune in rebus, tibi quod sit nempe necesse
2119  Tum conferre alii, collatumque usque tuaris
2120   Deficere immensùm, atque infinitè exsuperari.
2121  Nam sine fraude queas geminas res esse putare
2122  Aequales, quarum discrimen sit minus ipsis

2164  Et campi, et valles, loca culta, incultaque qua sint
2165   In regione; illic inquirimus oppida, et urbes,
2166  Et quantum inter se distent, metimur, iterque
2167  Tum pergere in tabula nobis signamus ituris.
2168  Quin caeli vastas sic scandimus in regiones,
2169  Sideraque in parva cognoscimus alta papyro,
2170   Surgentemque polum, solemque, vagantiaque astra,

2207  Labi, et majorum subito turbare quietem
2208  Impulsu lapidum, qui per declivia pendent;
2209  Hi quoque praecipitent per dorsum ut montis; eoque
2210   Impete dimotae rupes tum, vulsaque montis
2211  Fragmina dent magnos sonitus, vastamque ruinam
2212  Per nemus antiquum, et sata valle virentia cultâ,
2213  Excidium ferant subjectis urbibus ingens,

campis flaventibus ignem;
2216  Uruntur segetes, et sparsa mapalia late
2217  Pastorum, sylvis et flamma exuberat altis,
2218  Involvitque diem nimbo, et caligine fumi.
2219  Tum nec parvus obex in bellis, nec mora parva
2220   Contemni persaepe queant impune: vel hostis
2221  Interea elapsus flumen trajecit, et altos
2222  Transmisit montes citus, in tutoque resedit:

adisti
23  Sidere mutato regiones, quique per aevum
24  Anteactum, atque alias discurris mente per oras?
25  Rebus ab oppositis ut conspicienda nitebit
26  Naturae species tum clarior, illicietque
27  Plus animos, quidquid quam magnum ubicumque videtur!
28  Ergo ades, atque hominum haec praeclara negotia lustra.
29  Quid magis intersit, quam jungi foedere velle

98  Percipere, oppositis at contra dedecus esse.
99  Lex vetet, an jubeat: mox ingens poena sequetur:
100   Extorres fient patria, longeque fugati:
101  Evertenda domus, carcer, tum funus acerbum:
102  Quid refert? agitat mentes Honor; ille vel acri
103  Impulit interdum patriam convellere bello,
104  Civilique ferox foedavit sanguine dextras,
105  

more remittat
131  Majorum, priscisque novos a rebus ad usus
132  Non abeat: delent paulatim nam nova priscam
133  Virtutem ex animis; vicibus consuescere pravum est.
134  Quae tum non videas praeclara ac fortia bello,
135   Quae fieri non recta domi, non inclyta ubique?
136  Tum grandes animae, Bruto ducente, Camilli,
137  Fabricii, Curiique aderunt, et sponte revertens

priscam
133  Virtutem ex animis; vicibus consuescere pravum est.
134  Quae tum non videas praeclara ac fortia bello,
135   Quae fieri non recta domi, non inclyta ubique?
136  Tum grandes animae, Bruto ducente, Camilli,
137  Fabricii, Curiique aderunt, et sponte revertens
138  Regulus ad Poenos, Fabii, rigidique Catones,
139  Claraque Scipiadum devicto nomina ab Orbe.

pro tempore flecti
143  Indociles, geminasque facit discordia partes;
144  Et vitiis morum rigor ille obtunditur acer,
145   Luxus, et ambitio simul incubuere; labascunt
146  Tum priscae leges, consurgunt usque recentes,
147  Nequidquam; arbitrio versantur cuncta Potentum;
148  Quoque libet, plebem impellunt mercede redemptam.
149  Illi inter sese contendere, paulatimque

cuncta Potentum;
148  Quoque libet, plebem impellunt mercede redemptam.
149  Illi inter sese contendere, paulatimque
150   Cedere amor patriae cum libertate, procaxque
151  Tum demum in populo per cuncta licentia ferri.
152  Sic quodque a pulchro devolvitur ordine saepe
153  Imperium ad turbas, faecemque, et perdita rerum:
154  Destruit et cito se, facies niqua altera surgat

undis,
158  Ventorumque vices agitatum percipit omnes,
159  Quam vario rerum mutantur publica motu.
160   Haec ubi cognôris, multaque revolveris ipse
161  Parte vigil, si tum te ad foedera Naturaï
162  Certa, ratasque feras ad leges, haec quibus omnis
163  Summa stat, ad tutos e tempestatibus atris
164  Nonne tibi portus demum videaris, et almae

percipit ipsas,
205   Usa velut primis his mensurarum elementis,
206  Scilicet, aequales, quas congruere aspicit, esse
207  Res inter se, ititdemque pares remanere, pares si
208  Tum paribus partes addas, demasve vicissim.
209  Hinc recta ante alias via simplex esse videtur:
210   Post orbis: subeunt vario tunc ordine cuncti,
211  Hos ut contuleris notis, primisque, meatus.

egerat ante,
278  Donec sese humilis demittat ad oscula terrae:
279  Interea quam longus erit, se tramite recto
280   Totus humi protendet aheneus ambitus orbis.
281  Ergo sui si tum vestigia clara relinquat
282  Ille roate liquidis excurrens clavus in auris,
283  in speciem via cujusdam sinuabitur arcùs,
284  Rectà nixus humi qui dorso sidera spectat

voluto.
313  Nunc convertere situs; quod erat super, effice, ut ima
314  Innitatur homo deorsum, et spectentur hianti
315   Astra sinu, latique pedes in nubila tendant:
316  Tum grave pondus erit, (magnos id sive per arcus,
317  Sive per exiguos punctum volvatur ad imum)
318  Semper ut aequali contingat tempore metam;
319  Tales esse loco quoniam quocumque necesse est

extet
337  Trajectus gemina inter, ubi unum celsius, alterum
338  Est depressius, obliqua et regione vicissim
339  Consita: namque loca haec quae recta brevissima nectit
340   Tum via, tranatur cunctis non ocyus; aequi
341  Orbis quippe cadunt arcu, quam pondera chorda,
342  Ocyus: exoriens siquidem fuga major ibidem est
343  Ob mage praecipitem flexum; pensare ruentem

cadet per tempora pondus:
347  Crescet mobilitas, si primo pendeat ortu
348  Inclinata magis via: sed nimis illa deorsum
349  Inclinatur ubi in praeceps, distenditur amplum
350   Tum spatium, quod sit tranandum, temporis addens
351  Tantum, ut jam constent majora impendia lucris.
352  Quapropter debent esse et declivia tanta
353  Principio, et dein tanta viae spatia, utraque nexa

cum festo tempore gaudent
403  Per nemus effundi latum, per florea prata,
404  Et laetos ineunt coetus, risusque, jocosque;
405   Omnia mutari varia ratione, modisque
406  Tum par est; alio descensus ordine sese
407  Inter erunt, alio quoque tempora, dissimilique
408  Natura, queis tunc erit usus, opusque, meatus.
409  Haec via difficilis tamen est, obductaque multis

est,
424  Quem tibi nimirum nuper signavimus, arcùs,
425   Aut flexi alterius cujusviscumque meatus,
426  Si convertere iter sursum cogatur eadem
427  Protinus impulsum, qua se tum denique agebat,
428  Mobilitate, viam releget, saliensque meabit,
429  Sed magis, atque magis tardatum, prorsus eadem,
430   Qua ratione prius celerabat, dones ad illud

465   Quae vires hic namque premunt sola desuper, illic
466  Distendunt filum deorsum, virgamve trahentes,
467  Objicibusque vel his se elidunt proinde, vel illis.
468  Ast aliae, quae tum superant, atque a latere urgent,
469  Atque hìc, atque illic sese sunt inter eaedem.
470   Hic aequis spatiis, atque aequo tempore, ut illic,
471  Perpetui pariter procursus conficerentur,

572  Littoreae, nostrosque profundius in mare gressus
573  Paulatim inferimus, donec magis altus hiatus,
574  Quam valeant Musae consistere, gurgitis extet:
575   Prospexisse juvat tum immotos, atque aliorum
576  Consectari oculis vestigia magna; vel aequo
577  Quae sunt dextra solo tantùm vada, laevaque inire.
578  Hoc animadvertant punctum, qui tempore certo

discrimina magna
587  Efficiet spatiorum, et eam grandescere fraudem.
588  Tempora sin capias nimium non parva, sed ipsa
589  Paulo majora, ut speres sentire, quod optas;
590   Tum loca deberi nimium sublimia, lapsus
591  Unde oritur, fateare, necesse est; proptereaque
592  Praecipiti lapsu magnam quoque mobilitatem,
593  Dimotis magnos obices et gignier auris,

660   Ordior aut alios iterum post otia cursus,
661  Pulchra juvat praeferre animis spectacula, et artem,
662  Qua facilis, vulgo plaudenti ostendere nostram,
663  Ludentesque velut, quo tum rapit aura, volamus
664  Parnassi vario redimentes tempora flore.
665   Non ita, cum longe provecti, cumque videmus
666  Nigrantes veluti fluctus advolvier, atramque

arcus
691  Propositos quoscumque feratur; oportet, ut illud
692  Invenias iter, unde, quod optas, possit oriri
693  Alterum iter: super hoc flectatur lamina porro;
694  Flexile tum excurrens circum amplectatur eandem
695   Filum, a quo pondus parti dependeat ima:
696  Sic etenim efficies, ut dum it, redit istud, in arcus
697  Non alios, quam propositos eat, atque cupito

799  Forte ratis, quantum terraï distet ab axe
800   Extremo, et quanto nascenti, sive cadenti
801  Sit propior soli, quam quae illis cognita terrae
802  Est regio; exiguum nam tum quo magna refertur
803  Cum regnis haec terra suis, lacubusque, marique,
804  Fluminibusque, et cum sylvis, et montibus altis,
805   Inspexisse globum tentantes, quis suus, illis

pendula pacto
894  Virga dare, horarum primùm ut fuit addita moli;
895   Cumque petebantur Minoae littora terrae,
896  Cumque salo puppis fluitabat in Atlanteo.
897  Haec tum nempe viam bis visa est prodere moles.
898  Verùm alios fallax repetitos mille per usus
899  Deprensum est virgae inventum: vibrata, necesse est,
900   Si sit longa nimis, placido, immotoque cubili

partes.
976  Hìc opus est igitur scrutarier, atque videre,
977  Num, quantum numerus punctorum, materiesque
978  Crescit, crescat item pondus: foret aequa per aequas
979  Tum gravitas partes divisaque, disque tributa.
980   Quo tamen id demum possis perquirere pacto,
981  Atque videre? Sua in primordia solvere corpus,
982  Ejus et extremas quasvis dignoscere partes,

labatur? Denique major
1012  Haec novies pila si retrahat se, vique coarctet
1013  Introrsum, novies ut densior exeat inde
1014  Exaequans decimae molem, tempusne, fugamne
1015   Tum mutet? Ratio mutandi nulla profecto est.
1016  Ut prius idcirco, nempe ut decima ipsa meabit;
1017  Namque eadem in partes gravitas exercita quasque est.
1018  At contra si non gravitas sit materiaï

unda:
1271  Illa tenetur aquae vim propter nempe tenacem;
1272  Nec secus aggeribus consurgeret unda retentis
1273  Circum, sed tegeret subito diffusa superne.
1274  Cymbula tum veluti fiet; nam lamina fundi,
1275   Undaque fungetur laterum vice; proinde manebit
1276  Lamina, et ipse aër, qui sponda clauditur illa
1277  Lympharum, levior, quam moles aequa liquoris.

1355   Proinde sat est. Porro, varie quam densa vicissim
1356  Quaelibet inter se pariter sint corpora, prendes,
1357  Si sub mole pari variantia pondera quaeras;
1358  Nam tum corporibus, mage quae stipantur, oportet,
1359  Pondera concrescant pariter mage. Quin quoque pondus
1360   Aëris aurarum licet explorare liquentum,
1361  Aëra si vitreo prorsus de fornice totum

pondus
1360   Aëris aurarum licet explorare liquentum,
1361  Aëra si vitreo prorsus de fornice totum
1362  Educas; quippe explorans gravitatis adempta
1363  Quae sit eo clausi tum pars de fornice vitri,
1364  Invenies, quantum tribuendum cuique profecto
1365   Aëriae pondus moli; de corpore quovis
1366  Quantum et proin furtim decerpat ponderis aër,

1419  Arceri a medio, duplicem rapietur in arcum,
1420   Si moveatur, eritque duplex proin impetus ipsi,
1421  Nec nisi cum duplici librabit pondere sese
1422  Opposito. Alterutri si tum superaddere tentes
1423  Aut spatii, aut aliquid quoque ponderis, efficies, ut
1424  Pars haec vincat, at illa per auras victa feratur.
1425   Sic igitur quanto corpus vicinius ipsi

ergo,
1435   Momentumque alio quem dicere nomine suemus,
1436  Quo pugnant vires inter se, confit ab ipsa
1437  Vi simul, et spatio, repetita scilicet a vi
1438  In spatium, quo tum descendunt, insiliuntve.
1439  I nunc per varios, multiplex machina queis est
1440   Structa, modos: perquam possit vis parva tenere
1441  Ingentem vim, ne superet; quin cedere cogat

1478  Clamosisque ingens cum ducitur anchora nautis?
1479  Nempe trabem certant mediam convertere, ut axem,
1480   Innixi trabibus procul excurrentibus illâ
1481  A trabe praelongis: tum gyro advolvitur omni
1482  Circum ipsam pendens magno cum pondere funis.
1483  Paulatim id trahitur, celeres dum turba moventum
1484  Interea glomerat sua per vestigia cursus.

1515   Motus difficilis magis hoc erit, inque peditus.
1516  At si dura nimis fuerint ae corpora, partesque
1517  Haud avellantur disruptae, parva sed unum
1518  Procurrens saliat tum per declivia corpus,
1519  Duntaxat vi vis obstans erit aucta premente.
1520   Servatum est etenim, facies, queis corpora sese
1521  Contingunt, seu sint amplae, contrave, prementi

1535   Saltem planities; videas proin saepe moveri
1536  Id corpus non posse, trahens nisi pondus adauctum
1537  Sic sit, uti partem, quae est tertia, corporis aequet.
1538  Tum super imposita si corpus mole gravetur,
1539  Illi accedere item molis pars tertia debet.
1540   At non imminui pondus, neque crescere debet,
1541  Ut trahere incipiat, tantùm si forte minuta

1566  Conjunctae retinent. Si nexus longa tenaces
1567  Aetas, solque suo disjungens igne resolvat,
1568  Undave, vel fulmen, declivi plurima tergo
1569  Corpora volvuntur; tum demum in fine, ubi flexus
1570   Est minor, accumulant sese, clivosque priores
1571  Se sternunt super, et stratis hos pluribus augent.
1572  At funes etiam jam diximus esse morantes

1639  Scilicet invenies, ibique illa coire putabis,
1640   Unum ut de geminis, duo fingas de tribus esse.
1641  Sic quoque si fuerint quantumvis plurima, primò
1642  Si bina inter se tentes, tum bina referre
1643  Ad bina, atque itidem tum terna ad terna, per omnia
1644  Atque ita si pergas, quotquot sunt, corpora, eorum
1645   Commune attinges gravitatis denique punctum.

1640   Unum ut de geminis, duo fingas de tribus esse.
1641  Sic quoque si fuerint quantumvis plurima, primò
1642  Si bina inter se tentes, tum bina referre
1643  Ad bina, atque itidem tum terna ad terna, per omnia
1644  Atque ita si pergas, quotquot sunt, corpora, eorum
1645   Commune attinges gravitatis denique punctum.
1646  Quaedam rebus ab his utens ratione sagaci

humor
1648  Si de fonte velut, rivosque inquirere tentes
1649  Deductos: primùm si corporis omnia puncta
1650   Unius, inter se vel corpora projiciantur
1651  Plurima, uti sola tum vi moveatur inerti
1652  Quodlibet, et quacumque fuga in quamcumque feratur
1653  Forte plagam variam quantumvis, dissimilemque,
1654  Nimirum medium punctum gravitatis eorum

1671  Per loca planitiem si ducas quamlibet, illud
1672  Ex hac non poterit partem deflectere in ullam:
1673  Quandoquidem hoc gemino quoque tempore distet, oportet,
1674  Aeque alia tum a planitie, quam fingimus extra
1675   Eductam haud aliter, quam prima est; scilicet îsdem
1676  Distantes spatiis sese inter ut undique constent.
1677  Si modo planities eadem loca bina per illa

1717  Puncta, aut corpora, uti tamen ille sit ortus inerti
1718  Sola a vi, solis itidem cum viribus illis
1719  Internis, quibus inter agunt se corpora, junctâ;
1720   Id punctum commune suum tum sive quietis,
1721  Seu motùs servare statum, neque flectier inde
1722  Debet; nam internis sine viribus ante probatum est
1723  Sic servare statum, vim solam propter inertem,

1847  Ut decies senis geminas prope, dimidiamque
1848  Addi perciperet; fieri quo tempore nempe
1849  Procursus centum, et decies prope quinque necesse est.
1850   Proin virgae pondus tum paulum sustulit, atque
1851  Contraxit virgam; ut, quantum est opus, ocyor iret.
1852  Hac novitate animum perculsus, protinus ipsam
1853  Esse ibi conjecit gravitatem forte minorem,

1866  Quae tandem deprensa fuit certissima, fili
1867  Protinus aere super mensuram incidit, ut esset,
1868  Quam patrias remeans secum deferret ad oras.
1869  Nec minus id patriis tum demum redditus oris
1870   Pervigili longùm cura tentabat adurgens,
1871  Et repetebat opus: productius usque repertum est
1872  At filum, inciso quam quod super aere notârat:

1883  Cum brevius; quare si tempore vibret eodem
1884  Se brevius filum, quo longius; illud oportet
1885   Vi gravitatis agi forti minus, atque valente:
1886  Tanto et majori tum crescere debet adauctu
1887  Illa, movet filum quanto productius; atque
1888  Si minor est, illo decrescere diminuique
1889  Ordine, quo filum; sic respondere vicissim,
1890  

1930   Remque oculis, manibusque parum tractâsse peritis
1931  Num possis, hominum numero qui lectus ab omni
1932  Praestantum fuerat, longoque exercitus usu
1933  Rebus in his, nil tum a studio curaque remittens
1934  Pervigili, tentans rem saepe, iterumque retentans?
1935   At, quaecumque fuit, tum denique suspicionem
1936  Hanc animis varias fusi, multasque per oras

1932  Praestantum fuerat, longoque exercitus usu
1933  Rebus in his, nil tum a studio curaque remittens
1934  Pervigili, tentans rem saepe, iterumque retentans?
1935   At, quaecumque fuit, tum denique suspicionem
1936  Hanc animis varias fusi, multasque per oras
1937  Exemere Viri, rem naviter experientes,
1938  Queis non consilium, non ars, cautique timores,

2078  Sese alio interdum, minuuntve, aut denique prorsus
2079  Turbata, oppositis devictaque viribus ullos
2080   Vix jam edunt nisus, vix usquam impellere possunt.
2081  Exsurgunt aliae tum prava ab origine vires
2082  Scilicet, et veluti cum nobis exoriantur,
2083  Ortum a Natura simulant duxisse potenti.
2084  Hinc varia exagitant, diversaque pondera mentes

2198  Ponere naturma motus non posse ferinos,
2199  Nec suavi institui vitae ratione putabant,
2200   Ni pueri prius incipiant mollescere amore,
2201  Contendantque suis jam tum placuisse docenti
2202  Scilicet et factis, et corpore, flexile fiat
2203  Ut sic ingenium, culturaeque artibus aptum:
2204  Blanditiis facile esse animos fregisse feroces.

2257  Quam quod opinantur mortales, fictaque majus
2258  Plurima pondus habent; fictis stant plurima rebus.
2259  Scilicet ipsa solet varios convertere in usus
2260   Se ratio, et facies, quas tum circumspicit extra,
2261  Induit, ut, quo non paulatim assuescere possit,
2262  Nil adeo incultum constet, dirumque, suamque
2263  Sponte etiam per quod nolit traducere vitam.

2267  Tota illos ratio tantùm propendet in usus.
2268  Quid genus omne foret nostrum, si viveret altis
2269  In sylvis, aliquas ut dicunt vivere gentes,
2270   Dispersum? Nigris quid tum distaret ab ursis,
2271  Sive lupis, quos nocturnis ululare tenebris
2272  Audiret, saevisque leonibus, atque elephantis?
2273  More oppressa truci ratio fors muta jaceret,

et campos, et culmina celsa
115  Metiri, seseque magis distendere semper,
116   Millibus est donec tellus circumdata notis;
117  Exinde est ejus penetratum in viscera densa,
118  Tum fuit et, sensu qua nullo possit adiri,
119  Cognita. Luna gradus mensuris proximus ipsa
120  Extitit; ad Lunam sic certo est tramite ventum.
121   Non tam difficilis nobis fuit inde remotum

remotum
122  Transitus ad Solem, errabundaque sidera caeli.
123  Haud aliter res in terra qua lege gerantur,
124  Qui prius, et qua vi, perspexerit, ire per altum
125  Aethera tum possit, nobis vicinior ipsa
126   Qua deflectit iter bigis exercita Phoebe.
127  Hujus ubi agnorit cum nostra foedera Terra,
128  Evolet ad Phoebum subito, atque vagantia circum

obituram,
159  Praeterit atque eadem cum summum altissima culmen,
160  Invenies decies sexta illic parte minorem:
161   Proin decies sexta pariter mage parte remota est.
162  At tum dimidiam trans terram cernitur, ut si,
163  Qui spectat, medio telluris staret in ipso:
164  (Non ita, cum supera caput alte vertitur errans)
165  Dimidium id terrae decies proin sexta fatendum est

transcurrere millia mille
196   Bis decies, terrae converti denique circum
197  Totius molem queat, et loca visere prima,
198  Unde emissa fuit, confecto scilicet orbe.
199  Ac tum servata, qua primum est mobilitate
200  Jacta, parem rursum gyrum repararet, eaque
201   Praeterea ratione alios, aliosque sine ulla
202  Fine; ita perpetuùm privata quiete mearet.

213   Nonne vides, fiat quod faxi in pondere jacto,
214  Prorsus et in luna fieri? Si scilicet illud
215  Projiciatur ea, qua dixi, mobilitate,
216   Aura neque obstet, iter tum detorquebit in arcum
217  A tangente via descendes; ut quoque motu
218  Descendit luna acta suo; sin luna ferentes.
219  In diversa illos perdat sibi reddita motus,
220  Queis

possis;
291   Lampade per noctem succensa longius adsta
292  Te retrahens, aegre dum verba inscripta papyro
293  Possis perlegere, at possis tamen; adde priori
294  Lampada tum triplicem, ut bis duplo lumine tectum
295  Floreat; invenies expertus non nisi duplo
296   Inde recedere te spatio debere, papyro
297  Demum ut vix possis perarata agnoscere sensa;

non orbes, assimilesque
389  Usque sibi motus, media horum de regione
390  Deducta est paulum Tellus: num proinde peracta
391   Omnia? Non caelum discors rationibus istis
392  Tum quoque erat? Structi jam protinus orbibus orbes
393  Magnis exigui, terga ut devexa voluti
394  Hi super illorum, secum unà haerentia summo
395  Margine deferrent errantia scilicet astra,

movendos
418  Viderunt caelo; neque parte hac quaerere, clauda
419  Astrane sint, subiit. Quis caeli in sedibus almis
420  Conjicere id primus pavido tum pectore posset?
421   Protinus excepit tamen hanc audentior aetas;
422  Nam, tum qui latuit, dubitando est proditus error.
423  Sin etiam insidias hostiles Induperator,

sint, subiit. Quis caeli in sedibus almis
420  Conjicere id primus pavido tum pectore posset?
421   Protinus excepit tamen hanc audentior aetas;
422  Nam, tum qui latuit, dubitando est proditus error.
423  Sin etiam insidias hostiles Induperator,
424  Cum timuit, detexit, et evitavit; at idem
425  Secures saepe improvisum illatus in hostem est.

formas,
465  Hanc sic inducunt sola per variata figuram.
466   Tam longum, quam longus item, voluere, sit axis,
467  Filum in acum patulam intrudunt, extremaque fili
468  Tum capita infigunt terrae distantia tractu
469  Inter sese aliquo majori, sive minori,
470  Ut latam hanc cupiunt minus esse, magisve figuram,
471   Post ita circumfertur acus, sit ut usque trahentis

decies sex.
581  Quattuor at porro plus, quam ipse Caducifer, extet
582  Cum prope Mars spatiis evectus, quattuor in se
583  Fac semel ut repetas, ut fiant sexque, decemque;
584  Tum sibi deinde quater conjungens sexque, decemque,
585   Quattuor, et decies sex agglomerabis in unam
586  Componens summam, ut nuper, quater ipse quaternus
587  Quo numerus toties sibi junctus surgat,

lunaeque vicissim
634  Ad solem; patuere aditus ad caetera nulli.
635   Jam quoque erat jungi solis, lunaeque notatum,
636  Praecipue lunae cum motibus, aequoris aestus:
637  Tum quoque conspectum, patrio cum Juppiter astro
638  Esset jam propior, simul hunc in motibus ipsis
639  Turbari, simul et Saturnum: forte Vetustas
640   Inter vivere eos odia illa antiqua putasset,

gyro saecula in uno.
672   Haec Caeli facies, hic magnis constitit ordo
673  Corporibus demum, at peragentes omnia causae
674  Deerant, et diam jungentes cuncta per artem.
675   Tum vero patuere, ex quo post condita Caeli a
676  Legifero sacra jura Viro, Vir lampade lucem
677  Major ab aetheria terras deduxit ad imas.
678  Ergo age, protulerit quod Divum nectare pasta

753  Non agere has vires, gravitas quibus ipsa propinquam
754  Hic agit in Lunam, atque in caetera corpora circum,
755   Scilicet ut decrescat, et imminuatur eundo
756  Pro spatiorum, in se si tum repetantur, adauctu.
757   Ipsa huc temporibus respondens area semper,
758  Ut docui, nos jam propius quoque duxit, ut astri
759  Esse videremus vires cujuslibet ejus
760   In

760   In medium Solem directas: namque ubi curvi
761  Corpore signantur circum properante meatus,
762  Sic ut quaeque suis mutatis area semper
763  Aeque temporibus mutetur; corpora, quae tum
764  Detorquent, vires punctum nituntur in illud,
765   Undique quo coit, et conjungitur area quaeque.
766   Qui etiam vires, quibus unum quodlibet astrum
767  Vertitur, in

850   Nec rapidis cursus ventis, nec frondibus umbras.
851   Praeterea corpus gravitatis viribus istis
852  Perceptis, seu Solis ea est, Terraeve, Jovisve,
853  Falciferive Patris, si tum loca projiciatur
854  In vacua, obliquaque via contendat abire,
855   Segminibus coni debebit de tribus unum
856  Signare, atque illo deferri semper eodem:
857  Quodque sit,

861  Discrimen; nam si, coepit qua currere corpus,
862  Mobilitas minor est ejusdem mobilitate,
863  Quae foret in medio jam puncto, denique vires
864  Quo coëunt, illuc si tum cecidisset ab alto
865   Inde loco celerans aequalibus incrementis
866  Ejus, quam primo sensit, gravitatis ob ictus;
867  Secti forma prior coni signabitur oras
868  Per

fiat.
870   At si de medio gravitas se denique puncto
871  Convertat, removentem et transeat in levitatem,
872  At servans legem, a spatiis quae pendet, eandem;
873  Tertia tum coni effigies tranetur, oportet,
874  Proscissi, sed qua ramus contrarius ibit.
875   Ex his nonne vides, curvos quos nostra meatus
876  Corpora conficiunt vacuas projecta per oras,

incipit esse
888  Forma prior similis nimium, nimiumque secundae;
889  Ut nequeas prima praesertim in origine sensu
890   Prendere discrimen, neque, si tum vertere coeptes
891  Forte vices, primaeque secundam sufficere, erres.
892  Sic quoque quo nocti committitur excipienti
893  Alma dies, tempus, possis ad utrumque referre,

896  Ultima sic quae sunt hyemis, tu prima tepentis
897  Tempora item veris dicas; aetasque virilis
898  Sic postrema coit cum subrepente senecta.
899   Inde etiam facili ratio tum prodita pacto
900   Vera Cometarum; nam legibus ire Cometas
901  Inventum est illis etiam, viresque trahentis,
902  Plusve, minusve, tamen certas sentiscere Solis.
903  Sed

937  Nunquamne uberior, longeque salubrior annus
938  Successit, vel composito pax laeta tumultu?
939  Scilicet insuetis, quae praecessere, solemus
940   Ignari rebus, qui sunt tum deinde secuti,
941  Eventus tristes praesertim, luctisicosque,
942  Quique premente malo nostros percellere possint
943  Plus animos, veluti causis, signisce referre,
944  Cum

omni
1066  Esse, nec aequalem pariter qui accedit ad orbem;
1067  Illos quandoquidem prope semper templa per alta
1068  Volvier aspiceremus, ut et vaga cernimus astra,
1069  Quae tum dumtaxat nobis obtecta latescunt,
1070   Praetereunt supra cum Solem, infraque micantem;
1071  Ast, illi quia parva sui spectacula praebent,
1072  Cumque abiere, diu conduntur, nonne necesse est

1152  Europae populos concussit, sanguine multo
1153  Danubii fluctus cum tingeret, imperiique
1154  Urbs Caput intremeret, qua non augustior ulla.
1155   Illa ferum Martem tum pertulit una, suasque
1156  Totum Orientem in opes ire, et disperdere velle
1157  Omnia, et horribili vidit sua quassa fragore
1158  Moenia tum prope jam minitantes ultima Lunas

ulla.
1155   Illa ferum Martem tum pertulit una, suasque
1156  Totum Orientem in opes ire, et disperdere velle
1157  Omnia, et horribili vidit sua quassa fragore
1158  Moenia tum prope jam minitantes ultima Lunas
1159  Excipere. At versis post quae fuga barbara fatis!
1160   Quae caedes! Quantum praedae, laudisque relatum est!

quam quibus una
1173  Quaeviscumque orbis pars a palantibus astris
1174  Signatur, sive a servatis ante Cometis,
1175   Proin non diversas, geminasque fuisse, sed unam
1176  Tum patuit lucem reflexam a corpore eodem:
1177  Plusquam dimidium quod trajecisse notatum
1178  Cum fuerit caelum cursu variante, vicissim
1179  Nunc celerante, moras nunc longas saepe trahente,

jure teneri
1188  Tam bene, tam invicte, velut astra vagantia quaeque,
1189  Auctori certam rationem hanc esse probavit,
1190   Errandique metu procul omni, et suspicione
1191  Tum demum solertem animum, cautumque retraxit.
1192   Proin fuit in cunctos animum qui verteret acrem,
1193  Quorumcumque prius via erat servata, cometas,
1194  Et loca vulgatis prostabant tradita

1211  Haec elementa tibi cum monstrent puncta secundae
1212  Omnia, quae a cono est, formae, primae quoque partim
1213  Monstrant, conspicitur dum caelo lux nova labens
1214  Illa Cometarum, et quo tum directa videri
1215   Nobis debuerit quocumque in tramite, certum est.
1216  Constitit e positis id legibus; unde necesse
1217  Cum fuerit motus inter se mutuà quorum

spatiique, ad Solem scilicet una
1238  Lege trahens gravitas; sic a gravitate, suaque
1239  Lege, Cometarum fieri qui finxerat ipsos,
1240   Quos tum ignorabat, motus, re denique tales
1241  Deprendit vera, motusque hos limite fixit
1242  Incertos certo, atque errore exemit ab omni;
1243  Hic et opinandi varios sic sustulit usus,

1328  Sese, dum caelum convertitur, exaudire,
1329  Inter et esse choris, vulgo admirante, Deorum;
1330   Haud nimium pugnem, rem tantum auctoribus illis
1331  Tu quoque si dones, neque tum latuisse rearis.
1332   Quidquid id est, alios usus, moremque sequuti
1333  Nos, quaecumque datum est reperire, suisque latebris
1334  Eruere intectum, claris evolvere dictis

1344  Suspecti tibi sint certe, qui ostendere Verum
1345   Dum spondent, famae magis inservire videntur;
1346  Illud enim qui vidit, idem proponere vulgo
1347  Protinus, oblitus jam tum famaeque, suique,
1348  Exundante animi mira dulcedine, gestit,
1349  Illius et late prolatam expandere lucem.
1350   Sed jam ad finitima, et veluti cognata reperta

1441  Sic etiam invento capiuntur saepe cubili
1442  Per nemus hirsuta teneri cum matre catelli.
1443  Quare age, materie cum mutua constet in omni
1444  Undique vis, quid jam fieri tum debeat, et quae
1445   Plurima sint exinde orientia munera, nosce.
1446   Principio punctum si conducatur in unum
1447  Moles materiae quaevis, pariterque receptet

sit aequum)
1475   In majus major tendet vis, dupla, quaterna,
1476  Denave, vel centena; illud duplove quaternove,
1477  Aut si sit deno, aut centeno corpore demum.
1478  Sin tum sint spatia imparia, imminuetur ibidem
1479  Pro spatiis in se repetitis: quaeque quaterna,
1480   Aut centena foret vis; unum cum removetur
1481  Seu bis, seu decies corpus, fit non nisi simplex,

intra
1525   Et quae clausa latet, quaeque extra inflectitur, atque,
1526  Inter se quibus est punctum commune relatis
1527  In medio; interno siquidem vicinus uni
1528   Tum lateri punctum statuas si forte trahendum,
1529  Parte venit propiore vigor mage vividus urgens,
1530   Languidior parte ex alia, ut numerosior instat
1531  Illinc, materiae plus est quo nempe

1590   Materia simili, non aequa mole sed extent),
1591  Quantum distabit media a regione pilaï
1592  Quodque suae, tanta vi connitetur in ipsam:
1593  Et quamvis tum forte globo includatur in uno
1594  Tantum materiae, quanta constare minores
1595   Hos alios octo posses; non major ibidem
1596  Tanto vis erit ipsa, at duplo scilicet; illud

1599  Namque rotunda trahunt duo sic ea corpora, punctum
1600   Quodque suum, veluti traherent, utriusque coacta
1601  Undique si medias introcessisset in oras
1602  Materies; sed tum majoris quaelibet aequa
1603  Particula e medio vis quarta parte vigeret
1604  Tantum, nam spatii distaret duplice tractu.
1605   Quare si major quater esset particularum

1603  Particula e medio vis quarta parte vigeret
1604  Tantum, nam spatii distaret duplice tractu.
1605   Quare si major quater esset particularum
1606  Istarum numerus, vis tum foret aequa; necesse est
1607  Ergo ut sit duplex, si bis quater iste sit auctus.
1608   Hoc, licet, extendas generatim ad corpora quaeque
1609  Assimilis formae, et naturae, ad dura metalla,

tumescens
1681  Flectit, uti facies plusquam de marmore laevis,
1682  Perque polita foret, quam nec circumdaret aër,
1683  Aut ullus liquor, ut vis obstans prodeat inde;
1684  Tum, super imponas si saxea qualiacumque
1685   Bina, vel alterius cujusvis materiaï
1686  Pondera, contendent ad sese rapta vicissim
1687  Illa quidem, lente tamen, ut vix tempore longo

1754  Cognosces itidem, quo scilicet intervallo
1755   Distare inter se par sit caelestia puncta,
1756  Impendere locis quae recta cernimus illis.
1757  Mutatus fili positus tum denique si sit
1758  Ille tibi, non jam quantum debere repertum est
1759  Mutari, credas istud discrimen oriri
1760   A montis, flectunt quo paulum pondera, raptu.
1761  Illos

argentique metalla,
1764  Munera nec pelagi, sed mensum totius orbem
1765   Terraï circum magnum, et caelestium avaros.
1766  Ingenti hi referunt vicino pendula monte
1767  Tum sibi visa situ deflecti pondera recto.
1768   Sed jam quod superest, supera deducere possis
1769  E, genus hoc, dictis, descendat si grave punctum
1770   Intra sive globum, seu molem a segmine primo

1851  Ad spatia a medio tantum respexeris: ire
1852  Nimirum peregre incipiant duo puncta, sed unum
1853  Per superam terrae faciem, locaque alterum ad ima
1854  Terraï medium versus; tum protinus istud,
1855   Quo magis accedet, pendet minus; esse priori
1856  Contra opus, aspicies, in puncto, nempe propinquat
1857  Cum medio, medium crescant ut pondera ad ipsum.

1891  Transmittas procul ad regionem quamque remotam;
1892  Mensuras quoniam referendo ad pendula fila,
1893  Quae decies sextis huc illud cursibus aequant
1894  Partem horae sextam decies, tum quisque notarit
1895   Si prius, in patriis quam longum finibus hoc sit
1896  Filum, alia, poterit, quam debeat in regione
1897  Esse loci longum, cognoscere, quantaque constet

vel adhuc mage continuata
2044  Semper planitie: pondus sentire recentes
2045   Incipiet raptus ex illa parte tumentum
2046  Undarum, atque illuc coget deflectere filum.
2047  Tum spatium, per quod cogit deflectere, longo
2048  Totius est fili tractu minus, advenientis
2049  Ut minor est raptus maris undarumque tumentum
2050   Totius raptu, quam magno est corpore, Terrae.

sit cognita moles,
2058  Utque trahit stratum quoddam, quod fingere debes
2059  Naturae assimilis, distensum non nisi nota
2060   Undique mensura: nam tum quia cognita Terrae
2061  Moles est, et quam distensum fluctisonum sit
2062  Stratum, et quam crassum; nosces discrimina, raptum
2063  Terrae inter quae sint, stratique liquentis, et illam,

corpusque fuisse
2141  Qui velit undisonum; post extra Solis ab igne
2142  Concretum crusta lymphas texisse sub una.
2143  Nusquam attollebant montes caput, atque supinis
2144  Tum neque nomina erat convallibus; omnia foetu
2145   Ubere florebant, brumaque carentia, et aestu;
2146  Quippe erat ad Terram medius Sol; atque animantes
2147  Ducebant vitam facilem, expertemque

fragmina prosiluissent
2154  Protinus in montes, et sustentantia flexu
2155   Se vario inter se servassent culmina magno
2156  Celsa a naufragio; quamvis altissima paulum
2157  Tum quoque inundari debebant; namque ruina
2158  Commotus vasta, expressusque cadentibus intro
2159  Molibus oceanus cumulo superabat aquarum
2160   Magnarum, et falso complebat nubila rore.

2164  Rupes, et scopulos, atque inter culmina valles,
2165   Raraque camporum, nec lata sat aequora praefert;
2166  Undis interius variata est, fragminibusque
2167  Illis, de crusta quae tum cecidere ruente:
2168  Quem casus tum forte locum dedit, hunc tenuere.
2169  Ergo non poterat sine magna Terra ruina
2170   Esse, valut nunc est? altos sustollere montes

valles,
2165   Raraque camporum, nec lata sat aequora praefert;
2166  Undis interius variata est, fragminibusque
2167  Illis, de crusta quae tum cecidere ruente:
2168  Quem casus tum forte locum dedit, hunc tenuere.
2169  Ergo non poterat sine magna Terra ruina
2170   Esse, valut nunc est? altos sustollere montes
2171  Non valuit Natura, marisque extendere tractus,

2179  Excidio, atque extra subito, et mutarier intra
2180   Tellurem, sed paulatim per saecula longa
2181  Esse hanc ad speciem loquido de gurgite ventum.
2182  Namque fuisse globum jam tum docet ille fluentem,
2183  Oceanumque patrem tractus tenuisse patentes
2184  Indique, materies varios unde omnis ad ortus
2185   Suppeditata fuit; secerni limus ab undis

2256  Desertoque Jovi suffecit, de Jove natum
2257  Qui voluit se, deinde suam; sed et hinc modo pontus
2258  Se retrahit, magno neque portu calusus, ut olim, est
2259  Huic conjucta Pharus jam tum fuit; insula at ante
2260   Usque adeo a terra medio divisa profundo,
2261  Ut, cum hic Maeonius detentum ob numina laesa
2262  Cum sociis caneret Vates Atrida minorem,

in magno, fumosque, ejectaque saxa,
2330   Insula dimoto visa est consurgere fluctu
2331  Haud longe aspectans Curetum regna, novaeque
2332  Invitans tum spe Cultores ubere glebae.
2333  Exuviis compacta maris sunt edita saxa,
2334  Duri etiam pisces rastris, conchaeque ruuntur.
2335   Sic itidem omnigenis quoniam concreta videtur

2427   Jam quo non mentem primus procul auferat error?
2428  Alta movet veluti qui per declivia gressus,
2429  Si ruat, haud subito valeat compescere casum,
2430   Quin ruat ulterius; tum praeceps terque, quaterque
2431  Volvitur, et multa contunditur usque ruina.
2432  Dum tamen has grandes nugas, et docta videmus,
2433  Miramurque hominum deliria, cautior ipsa

2433  Miramurque hominum deliria, cautior ipsa
2434  Nostra sit, ut proprios mens, dum cavet, ex alienis
2435   Casibus evitet casus, turpesque ruinas,
2436  Nam revocare suam quis speret tum rationem,
2437  Cum semel excessit fines, exlexque vagatur,
2438  Effrenosque ciet motus, lumenque secuta
2439  Vix tenue in tenebris clara esse in luce diei
2440   Somniat,

profundit,
59  Atque injurius est aliis, quia sumit acervo
60   Plus de communi, quam quantum postulat usus;
61  Proinde aliis damno est, consumere qui potuissent
62  Utiliter. Tum par largiri mutua partem,
63  Quae superest, post ut tantundem restituatur,
64  Fragaque cum nucibus brevia, ut serventur in annum,
65   Et collapsuris victuros frugibus agnos

et palantia Caeli
115   Sidera, non humili correpti huc ambitione.
116   Quapropter ne te in promissis plura moremur;
117  Terra quibus dimensa modos, age, percipe plures;
118  Tum lustrandum auras obeuntes undique Terram,
119  E liquidis iterum ad Caelum sustollar ab auris,
120   Quam gravis astrorum, visurus, quaeque vagantum
121  Sit moles, non librae examine, sed rationis,

129  Hoc prodit tentasse vetus quem fama, Syenem
130   Ille urbem, cum Sol per chelas Canceris iret,
131  Alti crediderat sub recto verbere Solis
132  Esse sitam; nam rumor erat tum lumine adiri
133  Immisso puteos ex omni parte profundos,
134  Et tenebris prorsus spoliari, umbraque carere.
135   Praeterea illam urbem ( Pelleo condita rege
136  Urbs erat

flectit, ad ortum
164  Altera; nec prorsus Caneri sub culmine summo,
165   Quo deorsum se Sol parat intorquere, Syene est;
166  Nam non e medio venientes Sole profundos
167  Tum radii illustrant puteos, sed proximiore
168  Extremae a puncto flammantis lampadis orae.
169  Praeterea neque sunt illo uno de rutilante
170   Emissi puncto radii, quibus ultimus umbrae

quam Solis, ab alto
210   Culmine cum caeli rutilantia spicula vibrat,
211  Ut novus hinc aliis cumulari debeat error.
212   Mensurae, genus hoc, sed adhuc fallacior illa
213  Tum tentata fuit ratio. Procul urbe Syene,
214  Cujus et haec servant, excisa et marmora nomen,
215   Qui tum adventabant, velut inter mira, referre
216  Hoc quoque consuerant, illa regione sub Austrum

debeat error.
212   Mensurae, genus hoc, sed adhuc fallacior illa
213  Tum tentata fuit ratio. Procul urbe Syene,
214  Cujus et haec servant, excisa et marmora nomen,
215   Qui tum adventabant, velut inter mira, referre
216  Hoc quoque consuerant, illa regione sub Austrum
217  Tercentum stadia a Borea protendere sese,
218  Queis stadiis per humum quae corpora consita recta

cupidi spectastis, et alta
241  Convexa, atque caput supra labentia signa;
242  Effusique aliis Victores protinus oris
243  Excultas artes nostrum immissistis in orbem.
244  Tum vos fama refert praeclarae laudis amore
245   Incensos, terrae, quam vestris subdere totam
246  Legibus optastis, voluisse inquirere molem.
247  Propterea in vastis Asiae, quos Tigris, et ingens

At non cum numeris rationem, qua fuit alte
261  Quaesitus vertex, non artem, qua loca mensi
262  Sunt ea, non ipsas mensuras, quantaque prorsus
263  Millia tum fuerint, quae nunc accommodat aptans,
264  Ut vult, quisque suis mensuris: lesbia virgae
265   Regula qualis erat, ferus aut mos ille Procustis
266  Aptantis peregrina cubantum corpora lecto;

minuens tollebat ab omni.
286  Num terrae Mensor totius fidere tali
287  Debuit et tantis mensurae erroribus actae?
288  Quid sit opus demi, non cernat, at aestimet anceps?
289   Tum fuit et triquetra qui rem cognoscere forma
290   Aggressus, struxit tali triquetram arte figuram,
291  Ejus apex Terrae in medio ut se conderet imae,
292  Flexus et in summa turri foret alter, et

alte magnas consurgere moles
331  Aeternam in sedem doctrinarum, atque leporum
332  Aspiceremus, et Uranies super omnia turrim
333  Attolli, qui jura Dae caelastia constent;
334  Tum subito in ritus veteris, legesque Academi
335   Conventus hominum fieri, doctumque Senatum
336  Cogier. Haec consulta Virum graviora fuere,
337  Primaque, mole super terrae, formaque videnda.

nempe remota
352  Tentandae regione viae, spatia atque adeunda
353  Inter se vasto longo distantia caelo,
354  Rem magis aucta fides ut panderet: ire Americae
355   Ad loca tum visum, supra quae praeterit orbis
356  Nocte diem exaequans, atque ad torpentia brumae
357  Regna, polo vicina, aeterni ad frigoris oras.
358  Quas tibi mensuras Terrae dum pandimus omnes,

397  Nam radii), servant oculo vigilante, et utraque
398  Suspiciunt regione loci, quam vertice distet
399  Servantum, prope praeteriens cum transit, utroque.
400   Sic geminus quem tum vertex intercipit, arcum
401  Scire datur, proin et terrae quem puncta coercent.
402  Quarta orbis parte id pergunt; divisa superno est
403  Inque gradus aequos limbo, graduumque minutas

407  Vitra haerent lateri, queis sidera transpiciuntur;
408  Vitra inter, species ubi rerum pingitur omnis,
409  Fac, transversa loces, seseque secantia recta
410   Aerea fila: latus tum si direxeris alte
411  In terram vertens signati marginis oras,
412  Videris e nodo filorum sidus in ipso,
413  Arcum, quo sidus nimirum a vertice distat
414  In caeli

quem dicimus, orbis,
508  Seu mediae malis orbem illum dicere lucis,
509  Diversus declinet ab illo, qui meat alte
510   Per nostrum caput, atque sequentis montis acumen:
511  Tum sat erit, si concipias a monte sequenti
512  Planitiem sublatam alte procurrere in orbis
513  Planitiem medii, rectoqe secare meatu;
514  Nam triquetram cernas telluris in aequore formam,

549  Pertinet, hic itidem fraus nequa illudere possit,
550   Inspicere in motum, quicumque est, convenit omnem,
551  Accedit quo nempe polo, seu forte recedit
552  Stella micans (nisi tum geminis servetur eodem
553  Tempore forte locis ), diverso tempore namque
554  Non statione una caeli de culmine fulget.
555   Motus et hic certe duplex est, proditus alter

utrinque receptum
593  Scilicet extremis gradibus, majoribus esse
594  Distensum paulo spatiis, quam parte repertus
595   Qui fuit algentis Cynosurae ad lumina versa.
596   Tum discrimine ab hoc menti facile incidit aequum
597  Terrai non esse globum, veramque repente
598  Exortum desiderium cognoscere formam.
599  Protinus hinc etiam falsa ratione putatum est

628   Ergo ex servatis gradibus quoque, fraude retecta,
629  Compressam non parte polorum ab utraque putarunt
630   Esse; sed ex illa contra procurrere Terram:
631  Nimirum non tum stetit haec sententia primum,
632  Quippe aliquis jam contulerat, quod rebus in istis
633  Omnibus et terris tentatum, et tempore in omni est,
634  Et quod in Aegypto quondam, et quod nuper in oris

glacialia longe
676  Prima cohors adiit, quamvis et serior oris
677  Exisset patriis, gelida tamen ocyor istuc
678  Se retulit victrix, mensuramque extulit Ursa,
679  Vix tum iterum caelo sol ducere coeperat annum.
680   Non tot monstra tamen Minyis domitanda fuere,
681  Dum narent prima Aeetaea ad regna carina,
682  Fulvo surriperent ut clarum vellus ab auro,

rigescunt;
710   Tantum, Bacche, tuo fera temnis frigora flore,
711  Hoc uno gelidis non stringeris aeris auris.
712  Postquam flumineo est cognita dorso
713  Illa prior; montes tum qua ratione adeundi?
714  Undique praeruptis sylvae stant montibus altae,
715   Verbera ventorum tantum frangentia ramos
716  Perpessae, nunquam flammas, duramque bipennem,

labori
847  Instrumenta moram, queis sero haud fidere discunt,
848   Partim inter socios facile in diversa abeuntes
849  Discordes animi paulum, atque exorta simultas,
850  Tum fraudes etiam in servando saepe retectae,
851  Vitataeque modis variis, et proinde novata
852  Jam toties, iterumque opera instaurata, iterumque,
853   Omnia tentantes denos tenuere per annos.

lustrat,
875  Expertis ne multa, via intentata videri
876  Ulla queat; rursusque polis utrisque repertum est
877  Arctari terram, medioque tumere sub orbe;
878   Nec quovis tum de tentamine non tumor iste
879  Perceptus, prorsus dubitandi ut copia deesset.
880  Secura tamen hic num constes undique mente?
881  Ambiguam vel adhuc quod reddat, sollicitamque,

terminus olim
930  Italiae. Madidis constratum ibi littus arenis,
931  Multaque directo distensum in millia tractu,
932  Aptatis, nuper velut Appia, subditur ulnis.
933   Illic tum media servatur sidera ab urbe;
934  Quae pariter media servantes sidera Roma,
935  Cum rediere, viros conspeximus, inter utramque
936  Arcum, quantus is est, caelestem ut prendere possent;

939  Ollis sic plusquam graduum mensura duorum
940  Littore ab Adriaco Romana ad culmina ducta est,
941  Quanquam parte sui parva, at contractior illo
942  Protinus alteruter tum constitit, ante per oras
943   Quem Galli patrias signarunt, quemque prope aequo
944  Distantem spatio Boreae de cardine prendas.
945   Ex his tute queas facili cognoscere pacto

aeque
950  In spatio circum distante a cardine utrovis.
951  Propterea mensis cum Terrae inquirere formam
952  Tentamus gradibus; revera quid sit id ipsum,
953   Quo nos mensuris tum tendimus, inspiciendum est.
954  Scilicet haud haec est, qualem spectantibus offert
955  Terra sui speciem, variatam montibus altis,
956  Et late campis discretam, et vallibus imis.

esse patentes.
1030  At contra illorum magis amplam Gallia praefert
1031  Mensuram, quoniam calidae de parte diei
1032   Pyrenes vastis finitur montibus, in quos
1033  Pondera tum deducta arctabant aetheris arcum.
1034   Propterea nobis semper mage cognita constet
1035  Ut facies Terrae, sedesque haec alma patescat,
1036  Esset opus tractus mensuris ire per omnes,

in se pro repetitis
1112   Si decrescat, uti vere decrescere certum est,
1113  Lex parvis ab ea paulo diversa vigebit
1114  In spatiis; magnum in magnis discrimen habebis:
1115  Tum quoque rarescent quatuor jam partibus aurae,
1116  Jamque novem, bisque jam rursus, ut ante,
1117   In spatiis, non ut tamen ante a fronte petitis,

1138  Perge vices per quadruplices ita semper in altum,
1139  Septenis septem cumulata prioribus addens
1140  Millia, si gravitas constans sit, credere certe
1141  Difficile est, quam tum longe tenuabitur aer.
1142   Scilicet obruimur tanta a levitate fluentis.
1143   Fama Repertorem ludi, quem Schachida dicunt,
1144  Monstravisse refert olim, quam protulit artem,

sedes (albasque, nigrasque
1156  Quadratas tabulae sedes monstrabat, ubi ambae
1157   Institunt acies, et noto limite pugnant ),
1158  Altera bina ferat, tum tertia quattuor, octo
1159  Quarta, et sic duplici crescant repetita per omnes
1160  Grana coloratas vice sedes, quolibet octo
1161  Quae sunt in latere, et toto non aequore plures,

numerisque notantur
1188  Diversis paulo spatia ipsa, minusque repente
1189  Progredieris, at immensum tamen; utpote si tu
1190  Millia sublimi post octingenta volatu
1191  Tum quoque dena quater scandas, tam rarus ibi aer
1192   Fundetur, vix ut decies sub sena reduci
1193  Signa queat: numeris quae nomina reddita tantis?
1194   Verum a servato diversus cernitur ordo

1195  Ordine descensus interdum, pondera vivi
1196  Sursum cum ferimus vitreo conclusa cylindro
1197   Argenti, atque alia densarier aura videtur
1198  Tum ratione. Aliquis dum montem scanderet altum
1199  Paulatim, supraque maris consisteret aequor
1200  Sex pedibus decies; quae lympha argentea vitro
1201  Clauditur, ipsa aliquem descensum prodere

1273  Si procul altus apex a Sole excurrat utrinque
1274  ( Aevo quod certo, quod certis accidit annis ),
1275  Et plaga, quam Phoebi currus perlabitur, orbis
1276  Si tum signiferi nostrum minus extet ad aequor
1277   Obliqua, ante suos quam jungere quadrijugos Sol
1278  Incipiat, vel post quam solverit imus anhelos.
1279  Signifer orbis enim diversos efficit ipsam

culmine longe
1376  Contingunt nostri supremas verticis oras,
1377   Et coeunt illic multae et tentoria castris
1378  Formant in speciem, fulgentemve igne coronam.
1379  Et si tum radiis vis insit magna, videbis
1380  Sanguineo aerios tingi fulgore vapores,
1381  Nubilaque, et montes, et sylvas, consitaque arva,
1382   Et pavidas urbes populi inter densa rubere

Fiet, uti fines ea transmeet aetheris illos,
1427  Terram in vicinam gravitas quibus incipit esse
1428  Major paulatim in Solem gravitate remotum.
1429  Tum subito, si praesertim cumulatior illic
1430  Forte sit, in Terram properat phoebeius aer
1431   Avulsus parte haud modica de corpore magno,
1432  Ut rupes de monte, novique fit incola regni.

1430  Forte sit, in Terram properat phoebeius aer
1431   Avulsus parte haud modica de corpore magno,
1432  Ut rupes de monte, novique fit incola regni.
1433  Nostra dat aura locum celeri; tum densior obstat,
1434  Innectitque moras sensim, cursumque refraenat:
1435  Aura retenta fremens ferviscit, laesaque tristes
1436   It velut in flammas irarum; saepe sed, ante

undique visum:
1463  Tantum igitur fili apparet lucentis imago
1464  Circum oras, ubi praeter ea impedientia nigra
1465  Corpora subtiles expansae nant quoque partes.
1466   Tum varios illic fuscos, clarosque videbis
1467  Alternatim orbes, cum decidet altera major
1468  Massam massa super, guttam ut super altera gutta:

Tum varios illic fuscos, clarosque videbis
1467  Alternatim orbes, cum decidet altera major
1468  Massam massa super, guttam ut super altera gutta:
1469  tum limbum illius brevioris fumida oportet
1470  Hujus pars transcurrat, et illud corpore nigro
1471  Excipiat lucens filum, post proferat igneum
1472   Ipsa suum pariter, qua circum desint, orbem.

1526  Haec, inquam, priscis quanquam olim lumina saeclis
1527   Prodita, visaque sunt, non omnibus emicuere;
1528  Nimirum saeclis lucis vestigia nulla
1529  Comparent aliis, ut tum neque visa, neque illa
1530  Nota fuisse putes. Quibus at conspecta fuere
1531  Temporibus, jam non una ratione quotannis
1532   Lumina fulserunt, modo rarave, nullave prorsus

1676  Nimirum debet jactu longove, brevive,
1677   Novit ut ille brevi spatio, aut colludere longo,
1678  Excipere atque oculis illic, manibusque cadentem.
1679  At licet audaci jam tum transmittere jactu,
1680  Cum contra expectat facilis manus, exque pedita,
1681  Quaeque repercutiens, quacumque ea parte volarit,
1682   Audaci pariter jactu, longeque remittat.

tractibus istae
1703  Respondere suis, repetitis et semel in se
1704  Temporibus, sed quae versa ratione, putentur.
1705  At si aequare velis sese inter mutua tractus,
1706  Tum vires varias, quae volvunt corpora in orbes,
1707   Insuper ad tractus debes expendere, sed qui
1708  Sint, semel in sese repetiti. Proinde necesse est
1709  Tum quoque corporum item circa se versa

tractus,
1706  Tum vires varias, quae volvunt corpora in orbes,
1707   Insuper ad tractus debes expendere, sed qui
1708  Sint, semel in sese repetiti. Proinde necesse est
1709  Tum quoque corporum item circa se versa trahentum
1710  Corpora materies, quae viribus aequiparari
1711  Jam queat ad tractus collatis scilicet aequos,
1712   Materies, inquam, duplici hac ratione

Delia Terram,
1718  Saturnumque sui, cumque horum et tempora constent,
1719  Et spatia: ad vires cujuvsis, materiemque
1720  Exin pervenies, et, quae discrimina, nosces.
1721  Tum vero moles astrorum inquire, quod ipsis
1722   A spatiis Terra distantum pendet, et auctu,
1723  Quo nostris extendi oculis servata videntur.
1724  Materie porro percepta, et mole vagantum

1722   A spatiis Terra distantum pendet, et auctu,
1723  Quo nostris extendi oculis servata videntur.
1724  Materie porro percepta, et mole vagantum
1725  Astrorum, invenies, ea tum quam densa vicissim
1726  Constet; materies queis major namque, minorque
1727   Est moles, mage densa aliis sunt, raraque contra
1728  Sunt mage, materies quibus est minor, amplior auctus.

1781  Ergo age, finge animo, quod fors vix accidat unquam,
1782  Cuncta tamen finge astra simul, quaecumque vagantur,
1783  Deflexisse latus phoebeae ad lampadis unum;
1784  Solis tum medio gravitatis ab ipso
1785  Distabit paulum puncto, nam major ibidem
1786   Quanto est materies, tanto hoc vicinus olli est;
1787  Nec turbet quidquam, medium dicantur obire

1907  Est qui te nimium latebrosa indagine cinxit,
1908  Arctavitque tuos fines, intraque coegit
1909  Cedere sollicitam, jamjamque extrema timentem.
1910  Ille docet, queis tu possis tum denique vinci
1911   Insidiis, et nuda viris impune videri.
1912  Ille novo obsedit monstrum insuperabile bello,
1913  Scribere quod mi animus festinat, tantaque cinctis

gesta.
1915   Nil usquam in rebus, nisi Tellus, Lunaque tantum
1916   Si foret, exererentque suas si mutua vires
1917  Pro spatiis in se repetitis usque minutas,
1918  Et si tum oblique a recto nectente meatu
1919  Projiceretur in adversas simul utraque partes,
1920  Protinus excurrens atque haec, atque illa figuras
1921   Signaret circa punctum commune orientes

1930   Primaque mobilitas si aequaret mobilitatem,
1931   Quam motu sibi quodque aequaliter accelerato
1932  Ob gravitatem illam ex illa regione cadendo
1933  Confectum post dimidium tum denique haberent
1934  Commune ad punctum spatium; aequo verteret orbe
1935  Sese, quodque suo, punctum hoc immobile circa,
1936   Majori, cui materies

formae
1954  Inter se similes fierent, similique locatae
1955  Ordine circa ipsum punctum, commune quod extat,
1956   Quod pariter focus orbis et hujus, et illius esset
1957  Qui tum unum incoleret cornus, se crederet ipsum
1958  Immotum, pariter molem et se cernere volvi
1959  Diceret alterius tantum, velut illius illic
1960  Ipse focum eficeret gyri, qui tempore eodem

1986   Prospiciens longe positam, quae tertia, molem,
1987  Credet eam volvi, sese orbis stare focorum
1988  Non aequi alterutro, media regione vel aequi;
1989  Revera tamen interea tum maxima moles
1990  Conteret exiguos circa commune meatus
1991   Ternorum punctum, similes tamen omnia visis.
1992  Reveraque itidem via, quam percurrit utrumque
1993  E

2025  Fac, referat; fac deinde, in lampada Solis eandem
2026   Quae Lunae est gravitas, referat vis scilicet illac
2027  Ducta, meat qua Solem inter, Lunamque locatus
2028  Trames; at hoc eadem tum sit contractior, et tum
2029  Longior, hic contra trames cum longior, atque
2030  Cum brevior fuerit, quem dixi, tramite ducto
2031   A Sole ad terram: Lunai nam gravitatem

referat; fac deinde, in lampada Solis eandem
2026   Quae Lunae est gravitas, referat vis scilicet illac
2027  Ducta, meat qua Solem inter, Lunamque locatus
2028  Trames; at hoc eadem tum sit contractior, et tum
2029  Longior, hic contra trames cum longior, atque
2030  Cum brevior fuerit, quem dixi, tramite ducto
2031   A Sole ad terram: Lunai nam gravitatem
2032  Haec

2054  Finge globi faciem, quae Terrae transeat altae
2055  Per medium, mediumque sui imo in Sole recondat:
2056   Haec facies prope plana a Terrae transit ad orbem
2057  Luniferum.Tum Luna, sui quacumque sit orbis
2058  In regione, velut directo a Fratre petatur
2059  Teli ictu, faciem pariter quod transmeat illam.
2060  Rectum iter hoc teli, faciem est, Lunamque quod inter,

2076   Quam Tellus, a Sole magis; minus inde trahetur
2077  Propterea, a Terraque relinqui invita videbit
2078  Tantundem, quantum procul ipsa optaret abire,
2079  Viribus exterius si tum raperetur ab aequis.
2080   Idem turbati tum fient denique motus
2081   Quolibet in Terrae pariter, Lunaeque meatu,
2082  Quo circa punctum raptae commune feruntur,
2083  Qui

2077  Propterea, a Terraque relinqui invita videbit
2078  Tantundem, quantum procul ipsa optaret abire,
2079  Viribus exterius si tum raperetur ab aequis.
2080   Idem turbati tum fient denique motus
2081   Quolibet in Terrae pariter, Lunaeque meatu,
2082  Quo circa punctum raptae commune feruntur,
2083  Qui fierent, immota foret si Terra, neque ullus

2191   Quapropter Lunae flexus minus orbis, oportet,
2192  Illic sit, quo tota latet, vel plena refulget,
2193  Et gracilis magis, et parti compressus utraque;
2194  Nam tum est liberior Lunae fuga: plus fugit ille
2195  Ut duro puer a Domino, qui callibus exit
2196   Obliquis, rectosque capessit, Crescere debet
2197  Haec fuga principio, porro decrescere furtim

2200  Et rursum incipiat Telluri accedere Luna,
2201   Atque sub imperium Dominae fugitiva reverti:
2202  Semper quoque loco laterum qui vertitur ordo.
2203  Primo itidem accessus augentur, tum minuuntur
2204  Furtim mobilitate aucta, et gravitate minuta.
2205  Accessus proin deinde recessibus immitantur;
2206   Hic sit nempe locis, et summo, et transitus imo.

minorem,
2252  Majoremve, illa ad latera obverasste vicissim.
2253  Quod tollunt, duplum est, quam restituere quod istic,
2254  Majoremque etiam fiunt ea furta per arcum.
2255  Tum variatur et hic gravitas, variatur et illic
2256   Mensura, quam quae est spatiorum certa, minori.
2257  Nonne vides igitur, quod opus, cum dempseris illic,
2258  Quod tum exit, minus immutari lege

2255  Tum variatur et hic gravitas, variatur et illic
2256   Mensura, quam quae est spatiorum certa, minori.
2257  Nonne vides igitur, quod opus, cum dempseris illic,
2258  Quod tum exit, minus immutari lege recepta;
2259  cumque hic addideris, magis immutarier illa.
2260  Proin loca conjungens vicina remotaque tractus,
2261   Luna illic versante, antrorsum progredietur,

2437  Flumina manabant rivis, et roscida mella
2438  Sudabant sylvae, cum nullo agitante tumultu
2439  Aurea per laetos florebant saecula campos.
2440  Sidera namque ferunt tum quendam, aviumque volatus
2441   Perdoctum vidisse, brevi fore, ut horridus imber
2442  Decidat, atque nova quem forte asperserit unda,
2443  Excusso

2442  Decidat, atque nova quem forte asperserit unda,
2443  Excusso cogat velut insanire cerebro.
2444  Horruit, et mundo vulgavit triste periclum,
2445  Nequidquam, nam nullus erat tum cognitus Augur.
2446   Cavit at ipse sibi, atque illo adventante subivit
2447  Antra die, caecosque aditus, terramque profundam.
2448  Ecce tonante ruit caelo pluvia unda profuso,

2457  Disjecta, et caeli speciem rediisse serenam,
2458  Prossilit in superos, et luci redditur almae.
2459  Spactaclum infelix! Furiis immanibus omnes
2460  Vidit agi; quae tum monstra ac portenta notavit!
2461   Hunc vexare timorem, illum ambitione domari,
2462  Istum et avaritia, et viso impallescere ab auro,
2463  Multos ira, odiis, caecaque libidine multos

55   Et veluti geminum fragili mare findere puppi.
56  Jamque opere assiduo vexatus nocte, dieque
57  Interdum laudare meo, atque optare quietem
58  Coepto animo. Quae sollicitae tum oblivia vitae
59  Vel prope Tiburni resonantes ducimus undas,
60   Vel juga Telegoni qua se frondentia tollunt!
61  Quqam campis hilares late expatiamur apricis!

volvens
166   Motus, quisque sibi semper pede curreret aequo,
167  Non celerans, tardansque vicissim, et Lunifer axis
168  Effert Luniferum quoque semper rectus ad orbem;
169  Tum Terrae puncto a medio quae tramite recto
170  Ad Lunae medium duci via fingitur, ipsa
171   Usque locum Lunae in facie tranaret eundem;
172  Proptereaque videns Lunam alto in vertice stantem

181   Aspicias binis gradibus comprendier omnem;
182  Ille gradus nequeat binos excedere nutus,
183  Qui siet. Quin in Boream nutabit ab Austro
184  Tum quoque Luna, vel a Borea dum migrat in Austrum.
185  Sed quoniam Lunae mediam non motus ubique
186   Est sibi par circa Tellurem, ut par sibi constat
187  Alter, Luna suo quo circumvolvitur axe;

213  Nullum ne possit discrimen, tempore longo
214  Multiplices ob circuitus quod denique tantum
215  Augeretur, uti Lunae foret altera prorsus
216   Nunc facies, quam quae tum primo tempore visa est?
217   Dicendum est igitur Lunam vel habere suarum
218  Partium inaequalem textum; circum esse figura
219  Vel non conslatam simili sibi; parte sit, omni

248  Partibus ad positus se primos restituendi.
249  Cum paulum Luna a statione recesserit illa,
250  Hic erit exiguus conatus, crescet at idem
251   Aucto pro spatio, donec tum denique major
252  Conatu fiat perstandi una in ratione.
253  Quare non positu nimium discedere ab illo
254  Luna queat; plus, sive minus sed abire necesse est,
255  Ut fuerit

296   Semper multoplices in gyros se glomerandi
297  Impetus; inducens partes libramen in omnes
298  Vis ea paulatim, seu tardans, sive secundans
299  Impressos motus, faceret tum denique, ut illi
300  Circuitus, axemque super, totumque per orbem
301   Qui fiunt,uno prope tempore conficerentur;
302  Propterea ut parvo sit opus

latus, caligine posse
322  Offusa maculas, neque nostros inde lacessi
323  Posse oculos; proin ex illa regione latere
324  Ut sit opus nobis frustra inspectantibus astrum.
325  Tum regione loci mutata, corporis ipso
326   Et latere, extemplo sub lumina nostra redibit.
327  At quid Saturnique, Jovisque sequacibus astris
328  Ex aliis porro conjectes, fulgere luce

370  Proptereaqoe locis, secat illud queis iter ingens
371   Falciferi Patris, it retrorsum, ut Lunifer orbis.
372  At si Lunarum distensior annulus ille
373  Introrsum sit, uti corpus tum denique ad ipsum
374  Pertingat, circumque infixus adhaereat arcte;
375  Tunc quoque mutantur nodi, sed lentius; omnis
376   In toto namque hic partit se corpore motus.
377  

Porro intervallum, geminos quod temporis extat
520  Inter eos, sibi qui succedunt mutua, cursus
521   Integram post quamque diem, sit majus, ubi illa
522  Caeca silet, vel plena micat. Diuturnius ac tum
523  Multo tempus erit pariter, quod furgerit, ex quo
524  Illa altum ad mediae lucis devenerit orbem
525  Scilicet, ad cursus primi, qui est maximus, horam.
526   Postremo

turgescit in illis
528  Temporibus, luces queis fiunt noctibus aequae,
529  Cynthia si fratri conjucta, oppostave flectat,
530  Quam cum Sol tetigit caeli vertentia signa.
531   Tum quoque concussum convexius insilit aequor
532  Terra a Sole minus discedente, atque remota,
533  Quam cum se in spatis errando dimoverit alta.
534   Scilicet haec servata diu, longosque per annos

amplos:
544  Majores undas cumulari ad littora porro,
545  Qua ruit angusto constrictus gurgite pontus,
546   Euripisque furit, quam qua distenditur ingens
547  In pelagus; tum saepe illic consurgere visum
548  Quinque pedes decies, et longo excurrere tractu
549  In terram: locaque esse, anni ad quae tempore certo
550  Advenit undarum nullus tumor, advenit anni

593  De gravitate aliquid, contraque acquirere, denis
594  Hinc novies gradibus cum distant; proptereaque
595  Ut librentur, eae niti se tollere debent,
596   Deprimere hae: tum se quia vertit Terra rotatu
597  Continuo, situs ad Solem, Lunamque trahentem
598  Continuo mutatur; ac ratione fatendum est
599  Nunc has nunc illas liquidas consurgere circum

velocius axis
674  Digressus sit quinque gradus, deciesque quaternos )
675  Restrorsum sua facta modo in vestigia fertur,
676   Et redit in Lunam, et Lunai jungitur axi
677  Tum, cum transversi media phoebeius ille
678  Se posuit regione loci; qua deinde relicta
679  Pergit ad oppositam quia Solis protinus axis,
680  Ipse quoque a Luna rursum divulsus in ortum

a Lunae duplice puncto
689  Subjecto oppositoque abeunt, redeuntque vicissim,
690  Et citra excurrunt bis toto mense, bis ultra;
691   Maior et excursus tum sit, polientior extat
692  Cum Phoebi vis ad Lunae collata vigorem;
693  Ocyor atque locis idem est excursus in illis,
694  Queis adversa meat Soli, conjunctaque Luna,

780  Protinus haud illo pateat, quo caetera, pacto.
781   Est, super alterutro qui Lunam proinde polorum
782  Cardine perstantem fingat, mutarier undas
783  Et cum percipiat tum non debere, tumorem
784  Sed constare parem, qua Terrae ducitur axis;
785  Cardine disjungit paulum, parvasque creare
786   Tum noscit debere vices, nam parvus ibidem
787  Cum

fingat, mutarier undas
783  Et cum percipiat tum non debere, tumorem
784  Sed constare parem, qua Terrae ducitur axis;
785  Cardine disjungit paulum, parvasque creare
786   Tum noscit debere vices, nam parvus ibidem
787  Cum Terra simul est tumidarum gyrus aquarum:
788  Quapropter quo Luna polo vicinior uni est,
789  Sive aequante magis quo deducetur ab orbe,

788  Quapropter quo Luna polo vicinior uni est,
789  Sive aequante magis quo deducetur ab orbe,
790  Aequoreos aestus tanto vult esse minores,
791   Verum quantumvis mutari tum minus aequor
792  Contingat; tamen esse loco haud quocumque minores
793  Debebunt aestus. Aequantem quae loca longe
794  Prospiciunt orbem, veluti nos, maximus aestus

794  Prospiciunt orbem, veluti nos, maximus aestus
795  Abluet haud alio nimirum tempore, quam quo
796   Luna aequante procul tantundem abscesserit illo,
797  Si queat, orbe; tumor nam tum, qui maximus, illins
798  Praeterit: at tumor hic certe haud pertinget eodem,
799  Luna iter aequantis medium cum conteret orbis.
800  Sed loca conradet supposta. Ergo incipit orbem

865  Lunai quae sunt variis in moribus, omnes
866   Immane errabant, confectarentur in arcu
867  Dum Lunam gemino hoc; alia regione nec omnes,
868  Nec nimium, fraus forte illis tum siqua subesset.
869  Porro, plus debent sensum turbantia cuncta
870  Afficere in parvis rebus, quam grandibus; illis
871   Nam facile emineat, quod in his vanescat; in aestu

921   Proin suberunt, ut, aquis sunt, libramina tollant.
922   Aestuat in cumulum majorem ad littora, et intra
923  Euripos, lato exsurgens quam gurgite fluctus;
924  Advenientis enim tum sistitur impetus undae,
925  Proptereaque prius quam sese victa resolvat,
926   Accumulatur: ubi sed leni littora clivo
927  Ascendunt, faliens late

aequor
928  Per Terrae spatia ampla, et rauco advolvit arenas
929  Murmure; post labens per jugera multa resorbet
930  Laevia saxa: novis albescunt littora spumis.
931   Tum quoque si scopulos circumflectatur oberrans
932  Hic atque hinc aestus, procurrunt frontibus undae
933  Adversis ccursantes, et murmura magna
934  Edunt impulsu valido, ingeminantque tumores,

1027  Hoc ipsum conductum in se, in medioque receptum
1028  Gignendis faceret nihil aestibus, et variandis
1029  Aera per liquidum, nusquam velut esset; et illa
1030  Materies, quam tum, ut sola,.perstare videbis,
1031   Aestiferis aeque se motibus exagitabit,
1032  Quamtumvis denso constet, raroque vicissim
1033  Corpore, nimirum vel diffluat unda, vel aura.

1074  Undarum parient. Quanto Jovis intimus ille
1075  Desuper incumbet Comes impete, transitus ad quem
1076   Tam brevis est, Jovis aedifices ut si tria sursum
1077  Corpora, transcurras! Tum quot mutabitur aestus
1078  Et vicibus, cum sub Luna mare quaque tumescat!
1079   Multa Jovem medium praecingens Fascia semper
1080  Apparet: memorent dictae rupe latentem

luce,
1130  Objecto veluti tunc aere transpicerentur
1131   Incolumes ad nos radios transire vetante.
1132  Praeterea toto Phoebus cum deficit orbe
1133  Luna interjecta, qui tum illam lucidus ambit
1134  Annulus, aeris progignier illius auris
1135  Creditur. At si vel longe tenuissimus illic
1136   Perpetuo circum amplexu dissunditur aer,
1137  Cur

atras
1216  Horrida nox, vix Sol occumberet, ulla nec esset
1217   Aurora ante ortus almae praenuncia lucis;
1218  Sed subito foret a tenebris ad lumina clara
1219  Migrandum. Tum quis vibrators luminis ictus
1220  Nulla per aurarum defensi tegmina ferret?
1221  Aestivos media ferimus vix luce calores,
1222   Nam magis impellunt directius advenientes

1425  Quam quae sunt igni propiores; namque volando
1426  Altius, inveniunt plus impedientia motum.
1427   Propterea remanent humiles magis, insiluissent
1428  Quam si aequo semper motu. Tum curvis, oportet,
1429  Sit vapor ipse ferens sursum se, tergaque vertat
1430  In regionem illam, quo fumans fertur acerra.
1431   Flexu ex hoc speres deprendere tempora, sumus

corporis umbram
1474  Si credas, quoniam non tam queat illa videri
1475  Longa, sed a spatio semper subtilior esse,
1476  Et demum in puncti extremum finire cacumen:
1477   Tum quoque lucis eo fractae vis atque reflexae
1478  Aere, quae sparso collustret lumine fumos,
1479  Omnes impediat prorsus, dispellat et umbras:
1480  Praeterea vel si non dispellatur, et ejus

cum pondere eodem.
1534  Aurarum offensus circum vel si abforet omnis,
1535  Et pacto incolumes possent quocumque vapores
1536  Exire, et sursum vacuis illabier oris,
1537   Tum gravitas cadere hos demum compelleret intro,
1538  Et circumlabi, velut aer undique fusus,
1539  Longe et magnificam caudae dissolvere formam,
1540  Nam pollens longe gravitas per inane Cometae est.

1659  Nobis est, aliis plus omnibus ille minari
1660  Visus erat, spaciem horribilem qui protulit olim
1661  Terris ( bis septem prope lusta abiere ) Cometa;
1662   Nam Terrae prope iter non tum illa parte vagantis
1663  Contigerat; quanto subito turbata tumultu
1664  Tellus, isset ea si tum regione, fuisset!
1665   Credere verum illinc Terris venisse ruinas,

1661  Terris ( bis septem prope lusta abiere ) Cometa;
1662   Nam Terrae prope iter non tum illa parte vagantis
1663  Contigerat; quanto subito turbata tumultu
1664  Tellus, isset ea si tum regione, fuisset!
1665   Credere verum illinc Terris venisse ruinas,
1666  Aut instare novas, venturaque fingere corde
1667   Sollicito, nimis et tam

1874  Si foret in rebus, stipata sed undique in aequis
1875  Materies spatiis consisteret omnibus aeque,
1876  Aequaque iners itidem vis omni in corpore inesset,
1877   Quis tum vel gigni motus, vel si editus, idem
1878  Non cito compesci, penitusque perire valebit?
1879  Ejaculata cavo vix glans erumperet aere,
1880  Protinus effuso loca per circumsita motu

impete raptet?
2017  Impete quo sylvas, turres, et celsa domorum
2018   Culmina humi, totas etiam prosternat et urbes:
2019  Omnia quin avulsa fero tum flamine secum
2020  Corripiat. Fors propterea sed flamine ab isto
2021  Interius prorsum penetrari corpora dictant,
2022  Sentiri aetherius ne impulsus possit, et ingens

volvi;
2039  Cur igitur vario declinant omnia flexu?
2040  De mediique abeunt, quo vis properantior, orbis
2041  Aequore, et huc illuc tentant diversa meatus?
2042  Praeterea qua tum poterit ratione figuram
2043   Astrum unumquodvis de coni segmine primam
2044  Signare, et facere, ut respondeat area semper
2045  Temporibus? qui propterea vult ire fluentem

limite campos
2059  Inter se valeat? Se, quo monstrante, peritam,
2060  Mentis inpos cum sit, tam doctae reddidit artis?
2061  Scilicet impulsu id solo, plagaque geratur?
2062  Tum, si vicini sic possit motus et orbis
2063   Mercurii, qui non turbatur ab interiecto
2064  Astro alio, constare, queant consistere motus
2065  Astrorum, quae sunt porro superedita, et orbes?

particularum
2077   Extiterit minor; illud enim conscendere sursum
2078  Debuit, atque suos celerans transcurrere fines,
2079  Seque in particulas graviores mergere porro;
2080  Tum cogetur ab his, advenerat unde, reverti
2081  Compulsum; rursum salit, et descendit, ut ante,
2082   Post etiam rursum; sic pausa est nulla meandi:
2083  Has sine fine vias relegit, semperque

2082   Post etiam rursum; sic pausa est nulla meandi:
2083  Has sine fine vias relegit, semperque revolvit.
2084  Interea in gyros circumvolventibus ibit
2085  Flexum a particulis; tum si, quo tempore gyrum
2086  Conficit, hoc et itus etiam persolvat, et illos
2087   Reflexum reditus, signare videbitur ovi
2088  Ductum iter in speciem, per idem et se volvere semper.

ad vorticis aestus.
2134  Jam cum consimili a natura particularum
2135  Vortex confieri non possit, qualis egemus,
2136  Dissimiles ad particulas tum protinus itur,
2137   Quae nequeant aeque densarier, et celerare.
2138  Densior in spatio est Soli propiore locanda
2139  Materies; quod qui possit? cum densior omnis

2315  Haec fuit agricolis; Reginae nomine verum
2316  Dignanda est mater, regnum hoc muliebre feratur.
2317   Nullum fervet opus sine matre, aut publica tangunt
2318  Commoda; projiciunt ingratam tum quoque vitam:
2319  Ipsa movet, regit ipsa, et pacis et arbitra belli.
2320  Mel de flore legunt, scrutari florea norunt
2321  Septa, ubi congesti succi, dulcemque liquorem

regula dextra,
2336  Appositis tamen et flexus novere, modosque
2337   Senorum laterum; spatia implent cuncta, caventque,
2338  Nusquam ne constet cerae parcissimus usus.
2339  Tum quoque pro vario cunabula semine condunt;
2340  Plurima, parva tamen, queis sexus nescia partu
2341  Immittatur apes; magis ampla et rara virili
2342   Pro stirpe; augusta surgunt rarissima mole,

proinde necesse
2444  Hos foret in motus alios iterumque, iterumque,
2445  Inque alios motus dissolvere, donec ad ipsa
2446  Prima retexendo sit ventum elementa; vicissim
2447   Tum conferre elementa iner se, quoque geratur
2448  Ordine quid rerum, qua quid quoque lege, videre
2449  Nec tamen interea nostrae, quae libera, mentis

2470  Securos; aliter transverso plurima calle
2471  Obsistunt, longaeque morae, certisque periclis
2472   Obsita sunt loca; quam triste et quam lugubre nostri
2473  Spectaclum tum fiat, ubi, cum maximus Orbis
2474  Consonet, hic tenuis discors, exlexque feratur.

ferendae.
32  At duplos et adhuc hic si excrevisset in artus,
33  Plusquam dupliciter lata et distenta fuissent
34  Crura; secus molem haud possent fulcire minantem,
35   Et tum fors vitae non usibus apta fuissent.
36  Aere sed quoniam est gravius tamen unda elementum,
37  Monstra ibi nant majora; queas ibi grandia Cete
38  Nam vastis scopulis et montibus aequiparare.

condere certum
125   Nobis indicium veri, quam quaerimus, in re.
126  Sed si praeterea ratio subjungitur istis,
127  Indicia ut testis firmantur teste recenti,
128  Illa etiam tum pondus habent; simul agmine juncto
129  Educunt, claro et perfundunt lumine verum.
130   Scilicet haec ratio est patefacta, aptataque multis
131  Jam supera rebus, cum dixi prorsus inertem

est lata, fenestra,
193  Nusquam illa effigies rerum, picturaque muri
194   Apparet; radii per quodvis trajicientes
195  Nam punctum, species totidem fecere, quot illa
196  Tum fuerint puncta; hinc orietur plurima rerum
197  Effigies simul expressarum, at conteget alteram
198  Altera; confundunt mixti proin cuncta colores,
199   Picturam et delet picturam copia rerum,

208  Introjere aedem, distincta, et vivida fiet.
209   Objecto quae si sistatur in aequore recta,
210  Praeferet aequi orbis speciem, atque aequaliter oris
211  Extensis circum claudetur: at aequore si tum
212  Excipiatur in obliquo; de segmine primo
213  Forma erit haec coni, radiis qui consit ab ipsis;
214   Et gemina hinc illinc de parte excurret in ovum.
215  Effigie has

245  Possis illud ad aes, tam qui nempe altior intus
246  Ducetur, quam qui depressior, inde utriusque
247  Prendere discrimen, nostrique a verticis oris
248  Quantum limbus et hic Solis tum, distet et ille,
249   Lampadis et visam, quae sit, cognoscere molem
250  Aetheriae, et vario ut mutetur tempore, et ejus
251  Ad nos propterea accessus, contraque recessus,

389   Cassine, edomuit; leges ea fixit eunti
390  Huic Comiti, tabulisque novis inscripsit, ut inde
391  Praedici possint medii ipsi pene labores.
392  Attamen et suberant discrimina tum quoque quaedam
393  Temporis, ut numeris semper quid fraudis in illis
394   Saepe retentatis esset tamen: illius usque
395  Prodibat praecox labor, aut cunctantior omnis.

esse videbant
403  Temporis a tactis umbris, seu forte relictis
404   Umbras ad tangi conspectas, sive relinqui,
405  A Jove Terra minus cum distat; debuit illa
406  Propterea tum res properantior esse videri.
407  Protinus aera quidem tabularum prima recusa,
408  Cunctaque sunt Terrae spatia illic enumerata,
409   Quae veniunt et ab his discrimina temporis ejus.

simplicis horae;
412  Tempore proin tanto magni de finibus orbis
413  Ad fines alios, quo Tellus annua fertur,
414   Transit lux medio transcurrens. Rebus in istis
415  Omnia tum numeris mage convenisse reperta,
416   Non res ista tamen curas exemerat omnes;
417  Nempe videbantur tribus in comitantibus astris
418  Esse aliis alia ob missam discrimina lucem,

debere, sed ipsum
424   Ad Solem Jovis ob positum quoque; namque recedit
425  Plus etiam a Terra, cum plus a Sole recedit
426  Juppiter; unde trium demive addive necesse
427  Tum foret, aut quatuor discrimina particularum,:
428  Eruta de tabulis veros sed prima labores,
429   Interdum, spretis aliis, discrimina signant;
430  Quare lucis iter non esse videtur eorum

effice longum,
586  Qui medio pateat, tenique foramine tantum,
587  Transpectumque tubus tibi supra, et praebeat infra,
588   Ast idem latere ex omni sit caetera clausus;
589  Tum sic dirige, uti res fulgens transpiciatur:
590  Transpicietur ea e regione, foramina constant
591  Qua sita, quis dubitet? Servamus certa plagarum
592  Sic loca, cum caelum longe metimur, et astra,

impulsa, videbis
631  Non in idem lateris punctum se impingere volvens
632  Saxum, sed puppi loca quae propria ferire,
633   Atque suum tabulis super obliquasse meantum,
634  Tum lateri innixum nautam si laeserit ictus,
635  Ille regens oculos, via qua signata, manumque,
636  Littoris haud veram, pila venerit unde, notabit,
637  Inscius ast aliam, anterior quae sit, regionem;

oras,
643   Unde putat lucem mitti, non unde movetur
644  Revera, anteriusque, nec ad sua rem loca defert;
645  Plus defert, celeret quo plus oculusque, tubusque,
646  Atque hic tum magis in latus inclinetur; uterque
647  Si nimium at tenui, pro motu lucis, agatur
648   Mobilitate, tubum percurrit tempore quo lux,
649  Accidat ad sensum ut non motus noster, oportet,

inclinetur; uterque
647  Si nimium at tenui, pro motu lucis, agatur
648   Mobilitate, tubum percurrit tempore quo lux,
649  Accidat ad sensum ut non motus noster, oportet,
650  Tum visa a veris loca non distare putemus;
651  Usque adeo exiguum spatii discrimen id extat.
652  Quin spatii ex ipso possis discrimine, et ipsa
653  

nonne est opus ob rationem
684  Tramitis hanc, axe majori appareat esse,
685  Axe quod appareret ob illum forte minori
686  Nectentem, ut dixi, Terram, Solemque meatum?
687  Ac tum servatum quod convenisse nequibat,
688   Nunc bene congruere, atque aptari proinde fatendum.
689  Quae si contuleris, consensu quaeque teneri
690  Invenies, quem fors nunquam procuderet, arcto.