Your search found 6631 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 5260-5462:

153  Pectora queis agitanda olim, queis fervida mentes
154  Vis acuat, robur membris accedat et ori
155  Gratia, seligite et cura miscete sagaci!"
156  Tum loca certa docet, magnis quae regibus apta,
157  Quae blandi exhibeant aptissima germina sexus.
158   Incubuere omnes operi. Sed plura requirit

et 8 corde et cauda jaculatur ab ima
1.130  Immitem rabidus flammam Leo, quem labor olim
1.131  Herculeus sylva Nemeae prostravit in alta.
1.132  Tum virgo Erigone radianti dives arista.
1.133  Tum geminae subeunt Lances, quibus aequus ab alto
1.134  Naturam librat divum pater atque hominum rex
1.135  Productisque dies exaequat noctibus atque

corde et cauda jaculatur ab ima
1.130  Immitem rabidus flammam Leo, quem labor olim
1.131  Herculeus sylva Nemeae prostravit in alta.
1.132  Tum virgo Erigone radianti dives arista.
1.133  Tum geminae subeunt Lances, quibus aequus ab alto
1.134  Naturam librat divum pater atque hominum rex
1.135  Productisque dies exaequat noctibus atque
1.136  Committit luci tenebras et temperat aestum.

furiale Medusae,
1.152  Lernaei domitor monstri, Jovis alite raptus
1.153  Et puer et saxo Andromede religata rigenti
1.154  Et pater et scissis genitrix miseranda capillis
1.155  Atque alii atque alii; tum nomina mille ferarum,
1.156  Fluviorum rex Eridanus geminaeque Coronae
1.157  Et Lyra et aequoreas quae prima innare per undas
1.158  Ausa ratis ventos risit tumidasque procellas,
1.159  Aetheris

et nimio genitor jam fractus ab aevo
1.180  Phoebum obeunt terrasque inter Titanis et orbem
1.181  Jam sese Majae proles et mater Amoris
1.182  Insinuat, jam se Phoebo sublimior effert.
1.183  Tum Mavors, tum deinde Jovis tardique parentis
1.184  Assurgit coelo sydus. Jamque alta recedunt
1.185  Post Phoebum multaque latent in luce diei,
1.186  Jam Phoebo adversum percurrunt aethera et umbram

et nimio genitor jam fractus ab aevo
1.180  Phoebum obeunt terrasque inter Titanis et orbem
1.181  Jam sese Majae proles et mater Amoris
1.182  Insinuat, jam se Phoebo sublimior effert.
1.183  Tum Mavors, tum deinde Jovis tardique parentis
1.184  Assurgit coelo sydus. Jamque alta recedunt
1.185  Post Phoebum multaque latent in luce diei,
1.186  Jam Phoebo adversum percurrunt aethera et umbram

Eoas contendere semper in oras.
1.400  Quidquid id est, totum bissenis mensibus orbem
1.401  Absolvit Titan atque anni tempora signat.
1.402  Vere novo molitur iter, qua se utraque jungit
1.403  Semita, tum gelidas orbis procurrit ad oras
1.404  Signifer. Hinc primum coeli mensoribus ortum
1.405  Aetherei capiunt motus: hoc omnibus unum
1.406  Principium constat numeris, haec ultima meta.
1.407  Ipse

ripas sistat vel Thessala Tempe
1.431  Carpentem flores mulcentemque aera cantu!
1.432  Progresso crescit Phoebo flammasque sub imo
1.433  Annus alit gremio et juvenili exaestuat igne.
1.434  Tum spicis redimita comas flavescere campos
1.435  Imperat alma Ceres, tersa rubigine durus
1.436  Exacuit messor falces atque horrea complet.
1.437  Succedit compresso aestu maturior aetas:
1.438  Libra

1.579  Vicinae demum condant in luce diei.
1.580  At contra incurvos gressum sinuare per arcus
1.581  Exortu primo densosque e faucibus ignes
1.582  Evomere et longos olim praemittere fumos;
1.583  Tum recto sensim discedere tramite et igne
1.584  Pallida restincto se condere noctis in umbra;
1.585  Saepe fugam interea contendere, saepe citatos
1.586  Jam sensim cohibere gradus, jam sistere jamque

fugere imbriferis horrentem nubibus Austrum.
1.635  At rutilo si forte deo conjuncta, tenacem
1.636  Dum superant nodum, tueamur et aetheris unam
1.637  Percurrant oram pariter, spectatur eadem
1.638  Tum Phoebo nobisque plaga, contraria nodus
1.639  Dirigit aut sese ad signa, ut procul avius ultra
1.640  Nectitur aut citra Phoebeae lampadis ignem.
1.641  Jam vero leges

comitisque tuusque
1.746  Communis cursus sensus eludet et unum,
1.747  Quo te ambit, fas obtutu deprendere motum:
1.748  Jamque tibi celsam puppim leget, ad latus idem
1.749  Jam deflectet iter, proram tum deinde subibit,
1.750   Alterius lateris dum per vestigia puppim
1.751  Rursum adeat, rursum et motu flectatur eodem.
1.752  Sic et communis Phoebaeque tibique tuentem
1.753  Eludit motus semperque

vix limbum rutilae sub imagine falcis
1.915  Conspicimus geminosque apices dorsumque recurvum.
1.916  Ast ubi Memnonium rapidas deflexit ad orbem
1.917  Diva rotas, toto fratri contraria coelo,
1.918  Tum vero illa eadem facies, quam luce corusca
1.919  Irradiat Phoebus, terras quoque despicit. Inde
1.920  Plena nitet fratremque refert et discutit umbras,
1.921  Non quod clara magis mage denso effulgeat igne,

ad latera atque in parvum inflectier orbem,
1.938  Inde stupet Maja genitum Veneremque superbam
1.939  Signiferi certis egressos finibus orbis
1.940  Errare ac vetito late discurrere coelo;
1.941  Tum Phoebi jubar et pulchros-quis crederet?-atris
1.942  Sordentes maculis vultus frontemque nigranti
1.943  Obductam fumo et foedam caligine tristi
1.944  Assiduo sese instabilem torquere rotatu

tamen usque adeo stupidum percellit et ambas
1.949  Ad se acies rapit atque obtutu figit in uno
1.950  Ut subitus Phoebes fulgor mutataque forma.
1.951  Ad laevam vultus converterat: aethere puro
1.952  Tum forte obliquos laeva de parte jugales
1.953  Non nihil inflexo ducebat Cynthia cum.
1.954  Ecce, novo ceu prima solent consurgere mense,
1.955  Aspicit adversae surgentia cornua Lunae.
1.956  Dumque

adversae surgentia cornua Lunae.
1.956  Dumque volat, coelo et propior jam despicit ipsam
1.957  Paulatim coiisse stupet plenoque nitentem
1.958  Ore per aethereas radios diffundere sedes.
1.959  Tum vero: "Quae monstra," inquit, "tam insueta per axem
1.960  Cernimus? Amissos subito queis viribus ignes
1.961  Collegit Phoebe et pleno nitet aurea vultu?"
1.962  Cui dea: "Mirari jam desine! Nulla per axem

teretesque cupressos
2.4  Dejicit ac densis montes quatit ictibus altos
2.5  5 Marmoreasque sinu moles educit et igne
2.6  Aera liquat rigidumque argenti pondus et auri
2.7  Ac lateres calcemque vehit. Tum condit opaco
2.8  Fundamenta solo, muros ad nubila tollit
2.9  Auratasque trabes locat immanesque columnas
2.10  10 Signaque spirantes Divum referentia vultus
2.11  Ac summum aurato concludit culmine

cornua mense,
2.32  Cum fratrem transgressa recens, jam deserit; at cum
2.33  Opposita contra bijugos agit aetheris ora,
2.34  Nocturnas pleno vultu rutilare per umbras;
2.35  Tum geminos geminis calles se innectere nodis,
2.36  Queis dea bis medium Phoebi pertranseat orbem.
2.37  His animadversis, age jam, causasque latentes
2.38  Contemplare vigil mecum resque ordine disce!

4 rutilum Titan caput altus ab undis
2.67  Extulerat dudum ac medium properabat ad orbem,
2.68  Cum subito prima obductum nigrescere fronte,
2.69  Tum condi magis atque magis penitusque tenebris
2.70  Involvi demum et caeca latitare sub umbra.
2.71  Haud ignara, tamen mirata Britannia, lustri
2.72  Tertius octavi jam volvitur annus ab illo

Libycas procul, aeternis ac torrida flammis
2.86  Regna colunt, pleno ore deum videre nitentem
2.87  Igneaque assueto vibrantem spicula nisu.
2.88  Usque adeo illaeso Titan fervescit ab igne
2.89  Tum quoque et intactum diffundit ab aethere lumen.
2.90  Sed 5 quid opus longinqua sequi famamque volantem
2.91  Sectari et terris exquirere visa remotis?

subire
2.145  Ac dorsum rutilae possunt praetendere fronti.
2.146  Inferiora tenent Majae satus et Venus alma;
2.147  Proin subeunt saepe et nexis loca proxima nodis
2.148  Si teneant simul, ardentem tum lampada fusco
2.149  Praetexant velo. At primum sub margine Eoo
2.150  Irrumpant limbumque cavent frontemque nitentem
2.151  Occidua demum fugientes parte relinquant.
2.152  Non

per annos
2.179  Juncta deo a nodis distat procul altaque currum
2.180  Erigit in Boream vel prona inclinat ad Austrum.
2.181  Illa olim octonis bis sese interserit annis
2.182  Praetexens Phoebi frontem, tum tempore longo
2.183  Effugit atque ubi jam plus saeclo effluxerit, orbi
2.184  Vix iterum ardenti supponitur adversumque
2.185  Transcurrit nodum, Solis dum jungitur igni.
2.186  Hinc post quam primo

subita ferrugine Phoebum
2.399  Involvi et medio obductum nigrescere Olympo,
2.400  400 Elabens pleno mensis nisi concidat orbe
2.401  Expectentque polo reducem nova tempora Phoeben.
2.402  At mensem tum diva novat, tum cornua fronti
2.403  Rursum aptat primamque parat prodire per umbram,
2.404  Cum Phoebum assequitur coeloque excurrit eodem
2.405  405 Una acres urgens bijugos currumque volantem.

Phoebum
2.399  Involvi et medio obductum nigrescere Olympo,
2.400  400 Elabens pleno mensis nisi concidat orbe
2.401  Expectentque polo reducem nova tempora Phoeben.
2.402  At mensem tum diva novat, tum cornua fronti
2.403  Rursum aptat primamque parat prodire per umbram,
2.404  Cum Phoebum assequitur coeloque excurrit eodem
2.405  405 Una acres urgens bijugos currumque volantem.
2.406  Usque adeo Titan

ac rutilae praereptos lampadis ignes.
2.412  At 23 si praeterea coelum divaeque vagantis
2.413  Et motum et vigili positum scrutabere cura,
2.414  Tum vero manifesta fides nec jam ulla timenti
2.415  Suspicio incertos agitabit pectore fluctus.
2.416  Scilicet ante diem, Phoebus quo deficit atque
2.417  Ardentes puro vultus obducit Olympo,

fulgenti percellent cuspide visum,
2.439  Deinde brevi occiduo se mersa sub aequore condent.
2.440  Hic loca si pariter certasque notaveris horas,
2.441  Signifero vicinam orbi Phoebique videbis
2.442  Tum quoque vicinam calli, sed parte meantem
2.443  Opposita mutasse latus: si forte rigentem
2.444  Elata in Boream sese ante erexerat, imum,
2.445  Praetergressa viam Phoebi, jam accedet ad Austrum;

jam rapit horrida vultum
2.467  Umbra tegens mediusque nitet, quantum avia coelo
2.468  Unquam errare potest fratrisque relinquere callem,
2.469  In latus aspicies cum se ferre vaganti.
2.470  Per reliquos tum deinde dies jam cornua fronte
2.471  Exeret atque apices sinuans tenuabit acutos
2.472  Titanisque simul calli magis ac magis aureos
2.473  Adducet currus mediumque accedet ad orbem.
2.474  Tum Phoebum

reliquos tum deinde dies jam cornua fronte
2.471  Exeret atque apices sinuans tenuabit acutos
2.472  Titanisque simul calli magis ac magis aureos
2.473  Adducet currus mediumque accedet ad orbem.
2.474  Tum Phoebum transgressa iterum nova cornua fronti
2.475  Induet atque sinu sensim pinguescet et ultra
2.476  Fratris iter jam flectet equos orbemque relinquet
2.477  Signiferum; sese puro cum septima reddet

rutilans radiorum, tollitur orbis
3.127  Illius a medio quantum frons extima puncto.
3.128  Si punctum lenti radians accesserit et jam
3.129  Vix tantum distet, quantum haec frons extima surgit,
3.130  Tum vero procul ipse fugit concursus et aeque
3.131  Inter se demum distantes omne recedunt
3.132  Per spatium ac nusquam coeunt radiantia fila.
3.133  Hinc tibi 9

3.248  Tempore quaeque suo. Molem quoque prendimus atque
3.249  Accessum ad Terram et longos per inane recessus.
3.250  Nam quaecumque procul fugiunt redeuntque tuenti
3.251  Objectam imminuunt primum, tum deinde figuram
3.252  Rursum augent. Quam si fixum concluseris inter
3.253  Ac filum lentis delatum motibus, omne
3.254  Discrimen visae molis spatiique videbis.
3.255  His ergo

flexile dorsum
3.265  Atque interceptam chorda metire sagittam
3.266  Nigrantique arcu, qua is prominet, in medioque
3.267  Plusquam alibi a recto sinuatus calle recedit.
3.268  Haec ubi jam perfecta sient, tum denique certa
3.269  Fas erit umbriferi ratione agnoscere coni
3.270  Transversus quantum ductus procedat et orbem
3.271  Quae via per medium recto se tramite ducat.
3.272  Nam quoties repetitam aequarit

cono mensura nigrantem
3.282  Claudenti Terrai umbram debebitur, illam
3.283  Praebebunt numeri Phoebes nigrantis in umbra.
3.284  Quin 19 et, si propior tum forte accesserit imae
3.285  Telluri Titan vel fugerit altior axe
3.286  Cynthia, comperies nigrantem adstringier orbem.
3.287  Contra si Phoebus consurgat in aethera vel si
3.288  Telluri propior Phoebe

respondeat ora,
3.313  Designare tuens poteris. Quod si ardua Phoebe
3.314  Immineat capiti et dorso Telluris ab alto
3.315  315 Illa ipsa regione poli spectetur, ab imo
3.316  Qua medio spectanda foret, tum prorsus eidem
3.317  Congruere invento puncto. At demissior illa
3.318  Obliquo cum despicitur tibi tramite et imum
3.319  Visae errore viae ad limbum demittere sese
3.320  320 Creditur aetherei tractus,

causae, quinam constet defectibus ordo.
3.331  Namque ubi cognoris, quidquid deduxerit inde
3.332  Judicio mens usa acri, se prodere id ipsum
3.333  Suspectantum oculis fierique illo ordine eodem,
3.334  Tum vero manifesta fides et ponderis ingens
3.335  335 Accedet nostris vis ultima denique dictis.
3.336  Principio 22 nunquam fraterno diva carebit

3.425  Ejusdem decimae partis Latonia distet
3.426  Particula si dimidia, Titania condet
3.427  Extremis saltem Terrai partibus ora.
3.428  Bissenis 33 tum ferme isdem propiore necesse est,
3.429  Absit ut a nodo spatiis mage, scilicet una
3.430  Aetherei decies binis e partibus orbis
3.431  Bisve novem, quarum totus circum ardua aether
3.432  Bissenas

spatio accurrens a tergo diva ruentes
3.493  Immittat bijugos umbrae et turpata nigrescat.
3.494  Atque ubi cum Phoebo concursus habebitur ipso
3.495  In nodo nodive plaga in propiore, nigranti
3.496  Tum qui cum cono occursus praecesserit ante,
3.497  Tum dein succedet qui mox, distabit ab ora
3.498  Oppositi nodi mage quam spatia illa requirant,
3.499  Queis dea sordenti caput abdere possit in umbra.

bijugos umbrae et turpata nigrescat.
3.494  Atque ubi cum Phoebo concursus habebitur ipso
3.495  In nodo nodive plaga in propiore, nigranti
3.496  Tum qui cum cono occursus praecesserit ante,
3.497  Tum dein succedet qui mox, distabit ab ora
3.498  Oppositi nodi mage quam spatia illa requirant,
3.499  Queis dea sordenti caput abdere possit in umbra.
3.500  Proin poterit Phoebi vultus obducere diva,

fugiat coni nigrantis ut inter
3.536  Oppositus geminos, nodum quo tempore conus
3.537  Transiliit perque illa ferat se proxima nodo
3.538  Atque infesta deae loca nigrantesque tenebras
3.539  Nec tum per quinos nec dein Latonia menses
3.540  Oppositas fratri, timeat, dum permeat oras.
3.541  Hinc erit, ut geminos Luna squalente per illum
3.542  Oppositus annum haud videas. Sed saepe tenebris

regione feratur
3.548  Aversa a nobis, quam suspicit India felix
3.549   Oceanusque patens et ditibus aurea venis
3.550  Viscera quae occiduis America ostentat ab oris.
3.551  Tum populi aspicient Phoeben Phoebumque nigrantem,
3.552  Opponunt nostris sua qui vestigia plantis.
3.553  Phoebum etiam et nostra Terrai ex parte videbunt
3.554  Deficere hinc variae gentes aut inde; nitebit

deerit, refluae lentum vertiginis orbem
3.578  Perficiet coeloque iterum se reddet eodem.
3.579  Quin et cum medium jam gyrum absolverit atque
3.580  Alterius nodi sedem jam ceperit alter,
3.581  Tum quoque nigrantem conum pervadet in isdem
3.582  Diva locis fratremque plaga velabit eadem.
3.583  Ast idem 40 sedes repetet cum nodus easdem,
3.584  Ipse

40 sedes repetet cum nodus easdem,
3.584  Ipse etiam motu divae se cursus eodem
3.585  Diriget in Boream pariter vel flexus in Austrum.
3.586  Cumque et vecta fuga tum Cynthia tendere eadem
3.587  Debeat (emenso post tot discrimina eundem
3.588  Bis positum toto divae nam semita coelo
3.589  Acquiret rursum quique eminet arduus alto
3.590  Vertice apex contorti axis

Et bis centenis et bis Latonia denis
3.600  Jam vicibus fratrem convenerit oppositove
3.601  Tot pariter vicibus jam plena effulserit axe.
3.602  Hinc eadem fratris defectibus atque sororis
3.603  Tum prope jam series rursum se reddet, eadem
3.604  Atque iterum coeli parti formaque redibunt.
3.605  At quoniam 41 his demum salebris emersimus, illud

ab alto
3.708  Prospicit ac numeri signantes temporis horas.
3.709  Quaeque loca obliquos cursu delata per orbes
3.710  Cum medio Phoebes descripti ad tramitis oram
3.711  Quamlibet appellunt simul, his tum Cynthia dorso
3.712  Praetexit medio medium Titana; recedunt
3.713  Quae certis illinc spatiis, sub fronte nitenti
3.714  Certa parte vident Phoebum sordere nigrantem.
3.715  Discimus hic, quo

se paribus paulatim adducere, dum se
4.96  Conjungant radiisque viam venientibus omnem
4.97  Praeripiant claudantque aditus dorsoque repellant.
4.98  Post acies etenim candens objecta papyrus
4.99  Tum varios lucis flexus variosque reflexus,
4.100  Tum vis ipsa, ut agat, quanta intervalla requirat,
4.101  Edocet, obtutu vigili si singula lustres.
4.102  Primum etenim, cultros dum distinet intervallum

radiisque viam venientibus omnem
4.97  Praeripiant claudantque aditus dorsoque repellant.
4.98  Post acies etenim candens objecta papyrus
4.99  Tum varios lucis flexus variosque reflexus,
4.100  Tum vis ipsa, ut agat, quanta intervalla requirat,
4.101  Edocet, obtutu vigili si singula lustres.
4.102  Primum etenim, cultros dum distinet intervallum
4.103  Amplius, in medio radiis perfusa papyrus

viam Phoebi medius si respicit axis
4.138  Immotusque manet, Phoebus prius integer, inde
4.139  Falcatus magis atque magis jam parte latente
4.140  Aspicitur, donec totum se denique condat.
4.141  Tum vero, ardentem qui lampada condidit, orbis
4.142  Undique detortis radiis in margine summo
4.143  Emicat et puro rutilus nitet annulus igne.
4.144  Quidni igitur similes pariter sint illius ortus,

limbo
4.242  Intactum servant jubar ac percellere acutis
4.243  Inspectantum oculos telis et lumine pergunt
4.244  Illaeso rutilare. Atque atrae ubi denique frontis
4.245  Curvatum attigerint limbum, tum tempore puncto
4.246  Dispereunt simul ac penitus conduntur in umbra.
4.247  Qualis ubi placido tenuis globus aere pendens,
4.248  Quem pueri imbelles olim innuptaeve puellae
4.249  E pingui lympha canna

ubi opaca procul sublimi ex aethere Phoebe
4.575  Et nebulas nubesque et nubibus aera densis
4.576  Impositum montesque altos camposque tenebris
4.577  Inficit et late fraternos condidit ignes,
4.578  Tum caeca ceu nocte nitentia sydera surgunt.
4.579  Sic ego 31 cum Phoebi radios excluderet omnes
4.580  Arte tubus multa insignis noctemque foveret
4.581  In

lumen opacis.
4.731  Finge animo rigidas protendier aethere virgas,
4.732  Quae recto Phoebique globum Phoebenque minorem
4.733  Corradant ductu et densis circum undique septis
4.734  Includant medios, tum deinde excurrere pergant,
4.735  Cynthia fraterno qua dorsum avertit ab igne.
4.736  Nonne vides, longo transgressae tramite divam
4.737  Ut coeant sensim et puncto sistantur in uno

et oras
4.761  Avius in superas frater sese extulit, idem
4.762  Tenditur umbriferi seque intra viscera Terrae
4.763  Condit apex coni et Phoebi jubar omne repellit.
4.764  At quoniam tenui pallentes tum quoque campos
4.765  Cuspide figit apex; brevior se continet arctis
4.766  Finibus ac gyro exiguo concluditur umbra.
4.767  Scilicet horrentis centum si millia passus
4.768  In latus a medio coni

producere nervi.
4.881  Quod 42 si forte animo titubas atque anxius haeres,
4.882  Parjetibus geminis transversi funis utrumque
4.883  Fige caput. Medio tum tenvia pondera primum
4.884  Adjice, deinde novas massis super ingere massas
4.885  Paulatim gradibusque aequis. Distendier ipsum
4.886  Et pariter medio paulatim inflectier atque
4.887  Demitti adductum

oppositis protentum finibus orbis
5.4  Et vim divini jubaris plenumque, latente
5.5  5 Dimidio quanquam ore, diem, te, diva triformis,
5.6  Te canimus niveos prima Telluris ab umbra
5.7  Pallentem vultus, tum sive sub axe latentem
5.8  Nigranti raptamque oculis seu luce maligna
5.9  Perfusam late et turpi caligine foedam.
5.10  io Tu digitos mihi, tu plectri resonantia eburni
5.11  Fila move cantumque rege et

purum jubar inter et umbram,
5.82  Pene umbram dixere, suo qui nomine docti
5.83  Quaeque notant. Illa, umbroso qua proxima limbo,
5.84  Par umbrae similisque, jubar vix excipit ora
5.85  Solis ab extrema. Tum quo magis inde recedit,
5.86  Clarescit magis et media qua parte nitentis
5.87  Prospectat media ora dei, jam luce potenti
5.88  Emicat et pleno vix quidquam a lumine distat.
5.89  Ipsa

vix quidquam a lumine distat.
5.89  Ipsa 6 autem, objecti qua proxima corporis umbra
5.90  Exoritur dorso, tenui cur tramite sese
5.91  Finiat adstringens, tum quo magis inde recedit
5.92  Atque obicem simul et Phoebeam lampada linquit
5.93  Progrediens, crescat semper pene umbra magisque
5.94  Ambiguus partes margo se tendat in omnes,
5.95  Huc animum adverte

aurataeque notarem cuspide virgae!
5.152  Ingens distentae supremo in vertice telae
5.153  Picta globi species staret Phoebumque referret.
5.154  In medio Tellus tenui consisteret orbe.
5.155  Tum quatuor (tantum quatuor nam tramite recto
5.156  Hinc possunt atque hinc orbes conradere binos)
5.157  Nigrantes irent tractus binique mearent
5.158  Extrorsum, bini contra sese inter utrumque

possunt atque hinc orbes conradere binos)
5.157  Nigrantes irent tractus binique mearent
5.158  Extrorsum, bini contra sese inter utrumque
5.159  Insererent tereti figentes oscula dorso.
5.160  Tum mediis rectum aspiceres traducier axem
5.161  Orbibus atque ipso tractus concurrere in axe.
5.162  Scilicet externa primi qui parte meabant,
5.163  Terrestris dorsi post oscula pressa coirent
5.164  Et

pleno gauderet lumine Phoebi.
5.173  Transversos demum tractus incurva secaret
5.174  Linea signaretque viam, qua plena nitenti
5.175  Dum vehitur curru, primum pallore decoros
5.176  Confundit vultus, tum densa conditur umbra
5.177  Cynthia, dum redeant iterum pallorque jubarque.
5.178  Singula 9 quod si etiam momenta notare liberet,
5.179  Quo tenuis pallor

vel quo fugit omnis
5.183  Tandem umbra aut pallor tandem quo desinit omnis,
5.184  Altera tela tibi pictis simul omnia signis
5.185  Subjiceret lustranda. Amplam tela ipsa referret
5.186  Planitiem, qua tum conus, qui continet umbram,
5.187  Tum fusco pene umbra sinu transversa secatur.
5.188  Has gemini exprimerent orbes, quorum arctior umbram
5.189  Praeberet tristem, confusae latior alter

desinit omnis,
5.184  Altera tela tibi pictis simul omnia signis
5.185  Subjiceret lustranda. Amplam tela ipsa referret
5.186  Planitiem, qua tum conus, qui continet umbram,
5.187  Tum fusco pene umbra sinu transversa secatur.
5.188  Has gemini exprimerent orbes, quorum arctior umbram
5.189  Praeberet tristem, confusae latior alter
5.190  Pene umbrae fines ac lumina mixta tenebris.

medium commune foret primusque pateret
5.192  Ter tantum crassus, quantus protenditur orbe
5.193  Ipsa deae species et quod jacet inter utrumque,
5.194  Ferme unum ex isdem comprenderet intervallis.
5.195  Tum recta inferret sese atque excurreret ultra
5.196  Semita, quam lento percurrit Cynthia gressu.
5.197   Tranversi ductus horas, momenta notarent
5.198  Hinc atque hinc adscripti apices numerique

aditum et momenta docerent,
5.217  Queis pallor vultum, queis caeca involveret umbra.
5.218  E geminis illis nanique orbibus exteriorem
5.219  Mobilis hic Phoebes cum primum attingeret orbis,
5.220  Tingere tum primo inciperet pallore nitentes
5.221  Diva genas; cum se hic penitus mersisset in illum,
5.222  Tum penitus toto palleret Cynthia vultu.
5.223  Sic etiam interior tum primam ostenderet umbram

illis nanique orbibus exteriorem
5.219  Mobilis hic Phoebes cum primum attingeret orbis,
5.220  Tingere tum primo inciperet pallore nitentes
5.221  Diva genas; cum se hic penitus mersisset in illum,
5.222  Tum penitus toto palleret Cynthia vultu.
5.223  Sic etiam interior tum primam ostenderet umbram
5.224  Contactu gemino, tum quo progressa tenebris
5.225  Tempore jam penitus se diva involvat opacis.

attingeret orbis,
5.220  Tingere tum primo inciperet pallore nitentes
5.221  Diva genas; cum se hic penitus mersisset in illum,
5.222  Tum penitus toto palleret Cynthia vultu.
5.223  Sic etiam interior tum primam ostenderet umbram
5.224  Contactu gemino, tum quo progressa tenebris
5.225  Tempore jam penitus se diva involvat opacis.
5.226  Reddita sic etiam nova lumina palloremque

pallore nitentes
5.221  Diva genas; cum se hic penitus mersisset in illum,
5.222  Tum penitus toto palleret Cynthia vultu.
5.223  Sic etiam interior tum primam ostenderet umbram
5.224  Contactu gemino, tum quo progressa tenebris
5.225  Tempore jam penitus se diva involvat opacis.
5.226  Reddita sic etiam nova lumina palloremque
5.227  Excussum prima seu fronte aut corpore toto

quod sequitur, recto si calle per ipsum
5.274  Umbrai medium dea permeet, effluet hora
5.275  A primo ad primas frontis pallore tenebras,
5.276  Altera, dum densis frons tota immergitur umbris;
5.277  Tum ferme binae in tenebris dumque umbra recedit
5.278  Paulatim, toto lux et redit aurea vultu
5.279  Dumque fugit totus pallor, bis defluet hora.
5.280  Si vero 15

terris dum sese attollit ab imis,
5.622  Tantum unam tereti concludat fronte, per axem
5.623  At reliquum vertex a primi vertice distet
5.624  Ac videat partes supra se extare quaternas.
5.625  Tum vero aethereas longe latera omnia in auras
5.626  Interior conus si protrahat, exorietur
5.627  Tertius inversa conus tibi cuspide, primi
5.628  Atque apicem patulo assurgens spectabit hiatu,

frons prima nigrescet opacis.
5.700  Nam radios sensim denso magis aere flexos
5.701  Distractosque ut ut et gyro breviore receptos
5.702  Excipiet. Dein se cum toto immerserit orbe
5.703  Diva means, tum prima iterum clarescere fronte
5.704  Incipiet magis atque magis penitusque nigranti
5.705  Horrebit gremio squalens. At limbus uterque
5.706  Uberiore atras perfundet luce tenebras.
5.707  Nam duplici

ad oram,
5.717  Nigrescet gremium limbusque nitebit uterque.
5.718  Quodlibet at magno Phoebes de corpore punctum
5.719  Dum graditur, primum tenui squalore nigrescet,
5.720  Tum magis atque magis tenebrae intendentur. At ipsas
5.721   Mollibit rursus duplex jubar in mediaque
5.722  Clarescet magis usque via. Tum deinde tenebrae
5.723  Excrescent, gradibus mox et minuentur

5.719  Dum graditur, primum tenui squalore nigrescet,
5.720  Tum magis atque magis tenebrae intendentur. At ipsas
5.721   Mollibit rursus duplex jubar in mediaque
5.722  Clarescet magis usque via. Tum deinde tenebrae
5.723  Excrescent, gradibus mox et minuentur iisdem.
5.724  Quod si obliqua 39 meet Phoebe et se flectat ad Austrum
5.725  Imbre gravem

umbra,
5.728  Illa quidem nusquam duplicati luminis ictum
5.729  Sentiet. Hinc atris postquam squalere tenebris
5.730  Coeperit, usque magis perget nigrescere limbus
5.731  Interior cursum ad medium, tum deinde fugatis
5.732  Sensim perque gradus tenebris emerget eosdem.
5.733  Haec tibi 40 , si totus, qua circum flexile dorsum
5.734  Terrae Luna videt,

Cynthia: tu retegis, tu certis legibus arctas.
6.31  Quid memorem 7 alternos motus, quibus alta tumenti
6.32  Objicibus ruptis consurgunt aequora fluctu,
6.33  Tum redeunt retro rursumque in se ipsa residunt?
6.34  Quid pressam 8 Terrae formam, circum undique dorso
6.35  Quae tumet in medio atque polo subsidit

quanta requirat
6.54  Intervalla viae, ut certa vice, si nova sese
6.55  Corporis objiciat facies, aut pergere porro
6.56  Aptius aut retro fiat resilire repulsum.
6.57  Tum sit 16 plura simul coeant, quem mixta colorem
6.58  Component vel quo percellent lumina nisu.
6.59  His ita perspectis prono jam caetera victor

23 quod et moles et textus particularum
6.127  Sint aliis alii, ducantur et impare nisu.
6.128  Quidquid id est, fugiunt sese in diversaque tendunt.
6.129  Tum vero 24 sociis si singula fila relictis
6.130  130 Adveniant feriantque acrem longo ordine visum,
6.131  Protinus exoritur series tibi certa colorum

molita vias ac mi-sus ad auras
6.244  Regressa aerias, rursus non flexibus aequis
6.245  Ad calles detorta novos magis avia tendent
6.246  Ac demum opposito secreta in parjete sistent.
6.247  Tum vero manifesta fides: nam Solis imago
6.248  Non niveo candore nitens, non orbe rotundo,
6.249  Verum septenis distincta coloribus atque
6.250  Longior excurret. Cernes e pluribus illam
6.251  Solis

unum quamquam igne colorem
6.346  Pertenui inveniat, qui primum emergat ab umbra
6.347  Attollens coelo sese terrasque relinquens.
6.348  Indica dein violae fuco permixta videret
6.349  Stamina progrediens, tum quae vada caerula pingunt
6.350  Quaeque novas frondes, tum flava atque aurea sese
6.351  Miscerent sensim ac demum, qua Cynthia tristes
6.352  Fusca regit bijugos, mixtum genus omne colorum

emergat ab umbra
6.347  Attollens coelo sese terrasque relinquens.
6.348  Indica dein violae fuco permixta videret
6.349  Stamina progrediens, tum quae vada caerula pingunt
6.350  Quaeque novas frondes, tum flava atque aurea sese
6.351  Miscerent sensim ac demum, qua Cynthia tristes
6.352  Fusca regit bijugos, mixtum genus omne colorum
6.353  Pervolat et tenui conspergit lumine divam.
6.354  Ast ibi cum

Principio, qua se tenuissima lamina clausi
6.502  Aeris adstringit, purum jubar illius auras
6.503  Tranabit tenues; dein crassior aura secundi
6.504  Exceptum primas vitri deducet ad oras.
6.505  Tum vero geminae sortes viciumque regressus,
6.506  jamque aditus luci facilis mage jamque repulsus
6.507  Promptior atque viae certa intervalla patebunt.
6.508  Primum etenim, dum sat tenuis transcurritur aurae

paribus sortem formamque resumptam
6.614  Plurima signabunt numeris ac plurima contra,
6.615  Et totidem ferme, imparibus. Proinde illa priori
6.616  Quam tenuere vicem positumque in fronte tenebunt
6.617  Tum quoque, jam toties amissam ac deinde receptam
6.618  Atque adeo transmissa iterum procedere possunt
6.619  Promptius et cursum producere; caetera contra
6.620  Oppositam sortita vicem, reflectere gressum

6.788  Et vario picti flores ornantur amictu.
6.789  Sic contra virides olim flavescere primum
6.790  Sive rubere etiam, nimio si Solis ab aestu
6.791  Torrentur, prima frondes aestate videbis,
6.792  Tum saepe et flavum nigro mutare colorem.
6.793  Sic etiam affrictu et pulvis contusus et ipsa
6.794  Cana ligustra manu nimium compressa nigrescunt.
6.795  Unde

ad oras
6.815  Aut vario hac illac flexu distracta feruntur.
6.816  Caetera adhuc mutantque vices cursumque reflectunt.
6.817  Si moles pergat tenuarier, aurea cursum
6.818  Libera cum rubeis producunt, tum quoque flava;
6.819  Dein fugiunt virides reliquique ex ordine fuci,
6.820  Purus et amotis pellucet nubibus aer.
6.821  Non tamen 72 usque adeo tenui se

penitus cuncti, ut genus omne colorum
6.823  Possit inoffenso totum procedere gressu.
6.824  Tenvibus admixti semper majore supersunt
6.825  Mole aliqui torquentque jubar perque aera spargunt.
6.826  Tum vero multi flectentes omnia lucis
6.827  Stamina si superant, pallet circum undique coelum,
6.828  Pallent vicini colles disjunctaque longe
6.829  Culmina mersa latent penitus caligine tristi.
6.830  Ast

Parkeriorum familia, hoc opus jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude nominantur. In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt. Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur. In libro II. (

jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude nominantur. In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt. Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur. In libro II. (III.) habetur

et locus, quem occupant, satis distinguit planetas et cometas, tam a fixis quam inter se. De his singillatim quaedam adduntur inferius. Cometae habent quandam pallentem veluti nebulam circa se, quae, si apparet circa ipsos aequalitate sparsa, dicitur coma. Si in longum protenditur, tendit autem tum semper ad partes Soli oppositas, dicitur barba vel cauda, prout dirigitur ad eam plagam, ad quam motu proprio cometa tendit vel ad oppositam. Hinc cometae criniti, barbati vel caudati. Sunt criniti, ubi longe distant extra Solis atmosphaeram vel ubi jacent ferme in directum cum Sole et Terra.

primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore fere sanguineo; in secundo vero vix a perquam exiguis stellis discernitur. 17 Venus non apparet nisi mane ante Solem, et tum appellatur Phosphorus, vel vespere post Solem, quo tempore dicitur Hesperus. Vim luminis habet admodum diversam ob mutatam distantiam a Terra et positionem: aliquando in maxima sui luminis vi cernitur puro coelo interdiu. Id accidit, cum haec primo scriberentur, et ex obscuriore loco Urbis

per illam unicam fenestram concursu hominum spectata est per plures dies. 18 Mercurius Soli proximus raro admodum cernitur, in maximis nimirum quibusdam elongationibus a Sole. Tum autem vividissimum habet lumen ob ipsam tantam Solis viciniam. 19 Habetur hic motus communis diurnus, et exprimitur tam Tychonica sententia Telluris quiescentis quam

Signa zodiaci apparentis sunt partes fasciae coelestis continentes quaedam stellarum fixarum aggregata, contenta quibusdam signis, quas in coelo concipimus ad designandas facilius certis nominibus ipsas stellas fixas. Signa vero zodiaci rationalis sunt illa loca, quae occupabantur ab iis fixis tum, cum ejusmodi nomina sunt imposita, incipiendo a sectione verna aequatoris cum ecliptica. Quae ipsa sectio verna cum respectu fixarum singulis annis regrediatur in occidentem, aequinoctia annorum sequentium fiunt ante, quam Sol redeat ad eas fixas, cum quibus fuerat annis praecedentibus in

cometarum loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et ea, quae hic primo loco proponuntur, pertinent ad cometas, qui apparent, dum descendunt ad perihelia, caudati, et primo quidem fere rectilinei, tum sinuati et curvi ac quotidie magis lucidi et fumantes magis, donec ad Solem ita accedant, ut videri ultra non possint ob nimiam diei vel crepusculi lucem. Quanquam aliquos per diem etiam videre licet, quod accidit cometae anni 1744, quem ego prope perihelium vidi aliquoties nudo oculo etiam

accidit cometae anni 1744, quem ego prope perihelium vidi aliquoties nudo oculo etiam binis horis post Solis ortum; usque adeo ingenti lumine emicuerat. Ex opposito, ubi in reditu a Sole apparent barbati, initio quidem maxime et lucidi et fumosi habent motum curvilineum. Tum videntur ad rectilineum motum magis accedere ac languescere paullatim ob distantiam auctam et a Sole et a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo Parisiis vidi, primum Romae, in

eadem recta transeunte per Solem inter ipsos situm. At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti jacent nodi Mercurii et Veneris et quorundam cometarum nodi quidam, tum in motu annuo facto circa ipsum is e Tellure visus apparebit delatus per totum circulum coelestis eclipticae. Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt spectari e Terra in eadem coeli parte, sed

puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis. Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum. Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant,

pluribus. Hic satis est eadem tantummodo innuere. 48(47) Orbis lunaris plures mutationes subit. Nam primo quidem magnitudinem mutat jam magis expansus, jam magis contractus. Tum mutat etiam formam, mutando illam, quam appellant astronomi eccentricitatem. Qua crescente respectu axis transversi recedit magis a forma circuli. Decrescente vero eadem, accedit ad eam formam. Praeterea mutat orbita et positionem suam, cum axis moveatur, uti diximus in

Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis, Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium accidit in fine

phaenomena debuisset observare in ascensu omnem seriem phasium Lunae, deprehendendo paullatim semper majorem partem hemisphaerii Lunae illustrati, ut patet. Sed id quidem debuisset accidere paullatim Luna ad latus sita. Si etiam ascendisset recta Lunam versus, vidisset semper faciem obscuram. Tum perquam exiguo tempore mutationes omnes accidissent, dum eam superaret transeundo aliqua ex parte ad latus. 52(51) Arcadia dicitur celeberrima academia Romae ad poesim

53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus studiorum et publica aliquot specimina typis edita prostant. Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat. Hic ipsi summum

Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat. Hic ipsi summum pontificatum augurabar de more, cum ei proximus crederetur, Benedicto quarto decimo decumbente ex eo morbo, ex quo is tum quidem brevi moriturus credebatur, nec vero unquam satis convaluit. Cum plurimus esset de Landio successore sermo per totam Urbem, fato praereptus est ante ipsum pontificis obitum.

imminentem, quam etiam multis in locis et domi et per Urbem triplici corona contectam Clemens ipse XI commonstrat quodammodo, validissimum ad virtutes incitamentum. Idem vero summus pontifex inter primos Arcades paullo post ejus Academiae institutionem admissus, eam tum quidem fovit atque haud ita multo post, supremam dignitatem adeptus, ad hunc tantum splendorem adduxit. II.

5 Secundum rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid interjectum praeripere nobis ipsius aspectum.

Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid interjectum praeripere nobis ipsius aspectum. 6 Transitur hic ad quaerendum istud aliquid, quod Solem

ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra per ipsos evitat Solem. Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali et egredi ex occidentali, dum umbra in

spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum, qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem. Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de quibus hic agimus, patet ex

10 Rarissimum est phaenomenum Veneris sub Sole. Id toto hoc millenario accidit vicibus tantummodo 13, ad alterum e nodis mense Decembri annorum 1161, 1396, 1631, 1639, 1874; ad alterum mense Junio annorum 1048, 1283, 1291, 1518, 1526, 1761, 1769, 1996; rarius quidem ad priorem nodum, quia tum Terra, sita in perihelio, est propior Veneri cum Sole conjunctae, quae idcirco minore indiget ibidem distantia a nodo, ut e Tellure visa in Solem occurrat. Semel autem huc usque id phaenomenum est observatum (depuis que ce poeme a été composé on l'a observé deux

octo annos fiunt in distantia paullo majore ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos tertius ex illis quinque occursibus annorum octo perpetuo regrediens advenit ad nodum oppositum, et Venus incurrit in Solem vel bis vel saltem semel. Jam vero nondum ita tum quidem astronomia exculta erat, ut satis certo et accurate praesciri posset ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est, ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius tantummodo et Crabtrius ab ipso admonitus. Et quidem Horoccius ipse calculis secundum

hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione sequenti anno 1761. [SIC-godina?] Is fructus est determinatio distantiae et magnitudinis tam Solis quam omnium et planetarum et cometarum, de qua tum quidem adhuc erant admodum incerti astronomi et quam nunc etiam intra decimam sui partem arbitror minus certo cognitam. (On a trouvé, par les deux derniers passages, que l'erreur étoit même d'un cinquieme.) Censuit autem per hanc observationem definiri posse intra quinquagesimam sui partem;

haec scribebam, debebant effluere octo anni et pars anni noni. Porro id ejus anni phaenomenum, ab Hallejo praenunciatum, jamdiu ab astronomis avidissime expectatur. 14 Id quod tum praedixeram, compleri jam video. Unus ex academicis Parisiensibus, cum adhuc ego Parisiis essem, profectus est in Indiam orientalem Pondiscerium cum instrumentis ad eam observationem idoneis. Alter ab academia Petropolitana expetitus parabat se ad iter suscipiendum Tobolskam, principem

ad Sumatram insulam. Ad quas expeditiones meos quoque impulsus, quos et voce iteravi et scripto, non inutiles fuisse arbitror. Regis autem munificentia ad eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in Pacifico mari, quod esset optandum maxime. Et ego qui tum de Septentrionali America cogitabam, spero me futurum satis mature Constantinopoli, quo nimirum brevi iturus sum in Veneti legati comitatu, et ibidem observationem eandem initurum, ad quam ea urbs est satis idonea. (Dans le tems du passage de Vénus nous étions encore à Venice, où le ciel

18 Progredior jam ad excludendos cometas etiam. Sunt nimirum cometae, qui subeant inter Solem et Terram, cujusmodi plures observati sunt. Posset eorum aliquis eo tempore etiam transire per alterum e binis suis nodis et tunc appareret in ipso Sole. Posset aliquis esse tum ita proximus Terrae, ut ejus apparens magnitudo apparentem Solis magnitudinem superaret, quo casu ipsum Solem totum contegeret. Verum multae sunt rationes, quae probent eclipses Solis vulgo cognitas, de quibus hic agimus, non esse tribuendas ipsis cometis. Primo quidem

penitus obscuram ac proinde ex oculis evanescens, quod hisce versibus exprimitur. 20 Hic jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio

quod veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima. Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo

ad primam sequentis, licebit ope fixarum definire oculis eclipticam sive viam Solis. Et in priore illa quadratura Luna distabit maxime ab ecliptica ipsa, nimirum per totos alios quinque circiter gradus, quos exigit inclinatio ejus orbitae ad eclipticam et quibus debet distare ab ecliptica tum, cum aeque distat ab utroque nodo juxta adn. 40** corr. ex 41 lib. I, tum singulis diebus decrescet magis, et magis ad eclipticam accedet. Ac ubi post id novilunium jam crescentem intueri licebit per noctem, observabitur ex opposita eclipticae parte, a qua ita perpetuo recedet, ut

Solis. Et in priore illa quadratura Luna distabit maxime ab ecliptica ipsa, nimirum per totos alios quinque circiter gradus, quos exigit inclinatio ejus orbitae ad eclipticam et quibus debet distare ab ecliptica tum, cum aeque distat ab utroque nodo juxta adn. 40** corr. ex 41 lib. I, tum singulis diebus decrescet magis, et magis ad eclipticam accedet. Ac ubi post id novilunium jam crescentem intueri licebit per noctem, observabitur ex opposita eclipticae parte, a qua ita perpetuo recedet, ut circa posteriores illas quadraturas iterum habeat distantiam ab ecliptica illam

apogei. Sed ista subtiliora in carmine non moror. Quamobrem inde consequitur eam transisse per nodum circa ipsum novilunium adeoque in ipso novilunio, in quo subit inter Terram et Solem, debuisse esse proximam nodo et proinde debuisse Solem obtegere dorso illo obscuro, quod tum nobis obvertit. 25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in novilunio adeoque subit inter Terram et Solem et semper est

in Luna plena. Quin immo, si tunc Luna sit prope perigeum sive Terrae proxima, quod an accidat, constare potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura minuta durat aliquando eclipsis totalis. Sed si Luna sit propior apogeo, tum ejus diameter apparens est minor quam solaris.

Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura minuta durat aliquando eclipsis totalis. Sed si Luna sit propior apogeo, tum ejus diameter apparens est minor quam solaris. Et si ea centra jacent in directum cum observatore, habetur eclipsis annularis. Remanet nimirum annulus lucidissimus solaris disci extantis ultra nigrum Lunae discum. Diameter horizontalis maxima Lunae perigeae in

inter Solem et Terram, quod demonstrandum susceperamus. 32 Luna et fixas saepe tegit, et planetas non raro, sub ipsis transiens, quod multo manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est celerior quovis

non colligantur in unico puncto, est figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent, tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae constructio sit

non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent, tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae constructio sit facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae ipsius.

nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent, tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae constructio sit facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae ipsius. Secunda ratio est diversa

quae eodem pacto pingit in fundo oculi imaginem admodum distinctam et inversam objectorum externorum. De forma oculi redibit sermo in lib. III(IV). Porro, si humor crystallinus habet exiguam convexitatem, quod senibus potissimum solet accidere, tum radiis parum detortis, focus nimis distat; adeoque radii ipsi incurrunt in fundum oculi ante quam uniantur. Ii, qui eo vitio laborant, dicuntur presbytae. Et ejus vitii remedium est lens convexa oculo admota, quae radios jam nonnihil introrsum colligat et suppleat defectum exiguae illius

sive filorum intervalla, quae in ea distantia vel magnitudine continebantur. Et quidem, si ea distantia vel magnitudo comprehenderet accurate aliquot ejusmodi intervalla, mensura habebatur accurata. Verum plerumque accidebat, ut restaret aliquid ex postremo intervallo. Et tum id residuum non nisi incerta oculorum aestimatione definiebatur methodo utique satis crassa. Ad amovendum id incommodum additum est filis immobilibus unum vel alterum filum mobile, quod ope cochleae promoveatur motu parallelo uni e filis fixis. Applicatur enim id filum lamellae perforatae in

obvertitur telescopium, ut fixa aliqua, dum motu diurno promovetur, percurrat accurate aliquod e filis fixis parallelis filo mobili. Ac in ea positione figitur telescopium omnino immotum et notatur ope horologii momentum temporis, quo illa fixa appellit ad filum medium priori perpendiculare. Tum expectantur alia astra, seu fixa seu errantia, quae subeant campum telescopii motu itidem diurno. Et ad illa adducitur filum mobile ope cochleae ac notatur momentum temporis, quo ad illud idem immobile perpendiculare appellit id astrum. Adducendo ab hoc situ filum mobile ad filum illud primum

micrometri, quod appellatur objectivum, de quo supra in adn. 40(8); quod filaribus micrometris praestat plurimum, ubi quaerantur diametri apparentes vel exiguae distantiae. Sed ista non sunt hujus loci, ubi illud tantummodo versibus est expositum, quod ad rem hic pertractatam sufficit et erat tum, cum haec scriberentur, maxime cognitum. 18(II 50) Hic jam habetur id, in cujus gratiam reliqua praemissa sunt pertinentia ad telescopia et micrometrum. Collocandus est discus

18(II 50) Hic jam habetur id, in cujus gratiam reliqua praemissa sunt pertinentia ad telescopia et micrometrum. Collocandus est discus Lunae inter aliquod e filis fixis et filum mobile ad habendam diametrum apparentem Lunae. Tum eodem pacto capiendum est intervallum inter binas illas cuspides, in quibus circulus umbrae secat discum Lunae, quae sunt quaedam velut cornua ejus partis Lunae, quae remanet lucida. Id intervallum est illa, quam geometrae dicunt chordam arcus intercepti inter ea cornua. Qui est arcus et

ea distantia ab ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum comparandum cum centro circuli illius umbrosi. Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si Luna sit in ipso zenith,

per numeros rotundos de more. Integrum ac ingens volumen requireretur ad pertractanda ea omnia, quae huc pertinent, pro dignitate, et omnes casus evolvendos cum accurata determinatione pro singulis. Hoc autem ordine progredior: propono primum inclinationem orbitae lunaris; tum ab ipsa deduco distantiam, quam Luna habet ab ecliptica pro data quavis sua distantia a nodo; deinde propono illud: haberi eclipsim, si in oppositione cum Sole haec distantia sit minor quam summa diametrorum Lunae et umbrae; determino hasce semidiametros, unde eruitur distantia a nodo, quae

28(II 60) Si igitur Luna in plenilunio distet ab ecliptica minus quam uno gradu, habebitur eclipsis ex adn. 58(26). 29(II 61) Habebitur igitur eclipsis, si Luna tum distet a nodo minus quam 12 gradibus. Nam per adn. 57(25) distantia ab ecliptica est circiter pars duodecima distantiae a nodo. Porro gradus 12 sunt etiam pars una e bis quindenis sive e triginta partibus totius circuli, cum 30 x 12 sint 360. Et hic erit limes distantiae eclipticae.

quam in sequenti novilunio fiet conjunctio cum Sole in puncto distante a nodo minus quam 18 gradibus, qui est limes superius constitutus pro eclipsi solari. Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi; si post appulsum, praecedere. Nam in primo casu distantia a nodo proximo, ad quem Sol tendit, debuit esse adhuc major in lunatione praecedenti per alios circiter 15 gradus; et in secundo distantia a nodo, quem jam fugit, debet esse major in lunatione

alterum e nodis in distantia minore quam quae requiritur ad eclipsim. Sunt autem singulis annis saltem duodecim novilunia; adeoque saltem duo erunt ecliptica. Quod si paullo post anni initium habeatur novilunium eclipticum, habebitur et alterum post sex lunares menses, tum et tertium post alios sex, quorum postremus finietur ante finem anni, cum singulis annis habeantur Lunares menses 12 et praeterea circiter 11 dies. Adeoque habebuntur tum tres eclipses solares in anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se immediate

Quod si paullo post anni initium habeatur novilunium eclipticum, habebitur et alterum post sex lunares menses, tum et tertium post alios sex, quorum postremus finietur ante finem anni, cum singulis annis habeantur Lunares menses 12 et praeterea circiter 11 dies. Adeoque habebuntur tum tres eclipses solares in anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et

quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et fine quarti et quinti novilunii habeatur eclipsis, habebitur etiam omnino in fine decimi vel undecimi. Adeoque habebuntur tres eodem anno. Deinde lunaris eclipsis haberi poterit initio anni, tum post alios sex menses lunares ac deinde tertio post alios sex ante anni finem. Verum cum spatium inducens eclipsim lunarem sit tantummodo graduum 24 minus intervallo inter bina plenilunia, quod est circiter graduum 30, poterit transilire Luna nodum alterum, celebratis binis pleniluniis hinc

finem. Verum cum spatium inducens eclipsim lunarem sit tantummodo graduum 24 minus intervallo inter bina plenilunia, quod est circiter graduum 30, poterit transilire Luna nodum alterum, celebratis binis pleniluniis hinc et inde ab ipso in distantia majore quam quae requiritur ad eclipsim. Et tum poterit elabi annus integer sine binis Lunae defectibus. 39(II 71) Inde patet etiam, cur eclipses tam Solis quam Lunae non semper celebrentur in iisdem punctis eclipticae et

mutatur quidem plurimum. Sed ad usus nauticos habentur pro singulis diebus computatae et in tabulas redactae declinationes Solis, quarum complementa ad gradus 90 exhibent distantias a polo. Porro distantia illa a zenith capienda est, ubi astrum appellit ad meridianum. Tum enim in eodem meridiano computantur omnes ejusmodi distantiae. Et cum innotescat distantia astri a zenith per observationem et a polo per tabulas, innotescit distantia quoque poli a zenith, adeoque ejus residuum ad gradus 90, quae est altitudo poli, et exhibet latitudinem loci.

apparentem Solis saepe iteratis vicibus assumpsit sine unius minuti secundi discrimine. 47(II 79) Eclipses satellitum Jovis multo aptiores sunt ad determinandas longitudines, tum quia sunt frequentiores, tum quia multo certius determinantur, potissimum eclipses intimi satellitis, cujus theoria est multo magis perfecta, ut ejus eclipses jam praenunciari possint citra errorem fere unius minuti; et velocitas motus est tanta, ut multo minus incertum observatorem reddat

vicibus assumpsit sine unius minuti secundi discrimine. 47(II 79) Eclipses satellitum Jovis multo aptiores sunt ad determinandas longitudines, tum quia sunt frequentiores, tum quia multo certius determinantur, potissimum eclipses intimi satellitis, cujus theoria est multo magis perfecta, ut ejus eclipses jam praenunciari possint citra errorem fere unius minuti; et velocitas motus est tanta, ut multo minus incertum observatorem reddat de momento phaenomeni. Porro

49(II 81) Innuitur constructio generalis eclipsium solarium, quam debemus Dominico Cassino. Delineatur circulus, qui referat peripheriam circuli terrestris terminantis hemisphaerium visum e centro Solis. In eo designantur loca binorum polorum Terrae projectorum in ejus planum, tum projectio circulorum per ipsos transeuntium et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea,

1 Proponuntur praecipua capita argumenti, quod hoc libro pertractatur. Pertinent autem omnia ad eclipses Solis: quid sit lumen quoddam, quod Solem ambit in totalibus eclipsibus penitus delitescentem; cur in eclipsi totali Solis appareant stellae interdiu; cur tum non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum; cur dimidio etiam Sole delitescente vix ullum detrimentum luminis sentiatur, die adhuc admodum clara, fere ut prius.

magis. Omnes ejusmodi causae ad Phoebum pertinent, qui invocatur. 3 Phaenomena eclipseos solaris enumerantur: pallor crepuscularis, astra clariora se prodentia, exigua enim ne tum quidem in conspectum veniunt; lumen circa Solem delitescentem. Quod quidem est duplicis generis. Nam quidam velut annulus ambit locum Solis, qui eo est vividior, quo Soli propior. Et hic quidem solet esse satis amplus, latitudinem unum etiam gradum superante, licet mentionem faciant astronomi

gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva, pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et dispositione punctorum, ex quibus

distantiis est jam attractiva, jam repulsiva, pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant

se. Initio igitur, dum binae acies adhuc satis distant a se invicem, habebitur ductus lucidus unicus respondens illi rimae, sed multo amplior quam rima ipsa ob radios nimirum detortos hinc et inde prope acies. Accedentibus ad se invicem illis aciebus, ubi deventum fuerit ad certam distantiam, tum unicus ille lucidus ductus dividetur in duos separatos ab umbra intermedia. Ea umbra orietur, quia tum nulli radii transibunt recta ad chartam illam, sed radii utrinque detorti generabunt illos binos lucidos ductus hic et inde a medio.

respondens illi rimae, sed multo amplior quam rima ipsa ob radios nimirum detortos hinc et inde prope acies. Accedentibus ad se invicem illis aciebus, ubi deventum fuerit ad certam distantiam, tum unicus ille lucidus ductus dividetur in duos separatos ab umbra intermedia. Ea umbra orietur, quia tum nulli radii transibunt recta ad chartam illam, sed radii utrinque detorti generabunt illos binos lucidos ductus hic et inde a medio. 7 Eodem igitur pacto hi censent radios Solis

9 Eam non posse esse causam annuli, qui apparet in eclipsibus Solis, evincitur illo experimento, de quo adn. 6. Nam per id experimentum invenitur distantia illa, in qua agit ad sensum vis radios detorquens. Quae distantia est dimidium ejus intervalli, quo binae acies distant a se invicem tum, cum primo incipit apparere ille umbrosus tractus inter duos lucidos ductus. Nam ubi acies plus distabant a se invicem adeoque a medio plus quam per dimidium illius ultimi intervalli, radii per medium transeuntes progrediebantur recti. Porro ea distantia est perquam exigua. Invenitur enim

ad horizontem. Porro id accidit in hac boreali zona temperata mane per autumnum et vespere verno tempore, et iis temporibus potissimum solet id phaenomenum observari. Quod quidem sub zona torrida, in qua zodiacus nunquam multum inclinatur ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a Sole. Cum hoc lumen videamus sub zodiaco hinc et inde a Sole, quotiescunque dies vel satis vividum crepusculum non sint impedimento, patet debere itidem videri in ea eclipsi Solis, in qua minus a circumjacente atmosphaera adhuc

solaris luminis fulgore obruitur interdiu. Si nubes quaepiam Solem tegat, adhuc lumen a reliqua atmosphaera reflexum impedit, ne stellae videantur in parte coeli, quae supersit serena. Verum in eclipsi Sol occultatur etiam proximis atmosphaerae partibus et toti superficiei circumjacenti. Idcirco tum apparent ipsae stellae, saltem eae, quae sunt lucidiores. 31 Telescopiorum etiam mediocriorum ope lucidiores stellas interdiu quoque observant astronomi. Quas ego saepe admodum

in iis ipsis diebus, quibus haec scripsi, perveniebat ad meridianum prope zenith una circiter hora post ortum Solis; β Aurigae, quae eo deveniebat tribus horis circiter post meridiem; quae stella est in ipso Aurigae humero; μ Ursae, quae est in pede ipsius anteriore prope Leonis signum. Quae tum appellebat in ipso vespertino crepusculo, sed quotidie anticipabat, ut reliquae itidem, appulsum suum quatuor circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi,

is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit et ipsa observari ante Solis occasum. Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum priores turbatae fuerint a nubibus et nebulis, posteriores a nimia vicinia Solis. Quamobrem eae

semper magis ad stellarum loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit et ipsa observari ante Solis occasum. Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum priores turbatae fuerint a nubibus et nebulis, posteriores a nimia vicinia Solis. Quamobrem eae nulli mihi fuerunt

mentionem fecerit Manfredius ipse in praefatione suarum Ephemeridum. Inde Romam delatus mihique aetate suppar amicitiam mecum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo ego jam tum dissertationem edidi. In ea observatione ego excipiebam imaginem Solis transmissam per telescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago illa ipsa cum circulo ibi descripto et umbra verticalis lineae cum certa ejus circuli diametro congrueret. Garampius autem, qui stylo tenui

Terrae 63 2/3 et 54 3/4. Patet illas longitudines cadere inter has distantias ideoque umbram Lunae aliquando non devenire ad superficiem Terrae, aliquando in eam immergi. Jam vero maxima immersio erit, si longitudo coni umbrosi maxima conjungatur cum distantia Lunae minima. Tum vero calculo inito invenio semidiametrum sectionis perpendicularis umbrae ibi, ubi ejus axis in Terram immergitur, accedere ad 96 milliaria ad pedem Parisiensem computata, sed adhuc esse aliquanto minorem. At ex monte, qui paullo superet altitudinem unius milliarii, patet prospectus in campos

a magna parte crassioris etiam atmosphaerae terrestris inde conspicuae et jacentis extra conum. 38 Accedit lux reflexa ab atmosphaera solari, a qua annulum illum et rhombum, qui tum apparere solent, derivavimus. 39 Cum hic fiat transitus ad explicandum, cur dimidio etiam Sole obtecto integra fere et illaesa dies perseveret, innuitur phaenomeni causa. Binas

42 Tremor propagatus ad cerebrum pendet a tremore impresso fibris sensorii. Tremor autem hic respondet tensioni fibrae factae per externam illam impulsionem. Ubi particula luminis advenit ad fibrillam, ea tenditur. Tum elasticitate sua se restituit et aliquandiu tremit etiam sine novis impulsibus. Quam ob causam aliquando diu post ingentem luminis vim perceptam clausis etiam oculis videmus lumen. Porro si tensio fibrae sit exigua, duplicata vi tendente duplicatur ipsa tensio. At ubi tensio jam est ingens,

vividius, contrahitur, cum ipsum languet, expanditur. 46 Eam pupillae dilatationem admodum facile videre est in observatione, quae hic innuitur, admota per noctem oculo candela, tum remota per vices. Statim enim apparebit alterna contractio et dilatatio pupillae. 47 Ea, saltem ex parte, est ratio phaenomeni, quod saepe omnibus occurrit. Ingressi in locum

V. 1 Habetur initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua eclipsi aliquando penitus evanescat ex oculis, quod tamen rarissime accidit, plerumque autem appareat

totalis lux. Anguli autem vertex erit in eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant. Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae lineae initio parum admodum a se invicem distant eoque minus caeteris paribus, quo angulus est minor. Tum eo magis recedunt a se invicem, quo magis recedunt ab illo vertice. Ac proinde penumbra in exigua distantia a vertice est exigua. Ea vero idcirco etiam est multo minor, quod ille angulus est exiguus. Est enim aequalis diametro apparenti Solis, nimirum paullo major dimidio gradu. Sed eadem

facile determinantur et oculo ipso subjiciuntur termini penumbrae, umbrae et luminis pleni. Schema, quod pro eclipsi Lunae oculis subjicienda proponi solet, est hujusmodi: habetur in vertice circulus multo major, qui referat Solis globum, in medio alter minor, qui Terram. Tum ducuntur quatuor rectae lineae, quarum singulae contingant utrumque circulum, quae omnes producuntur longe ultra Terram. Duorum autem circulorum, quorum alter totus jaceat extra alterum in eodem plano, nonnisi 4 tangentes communes duci possunt. Quarum binae extrorsum cadunt respectu

igitur dixerimus hic adn. 9. intervallum inter limites penumbrae et umbrae esse circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum, effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos. Tum per unam horam crescet pars obscurata usque ad immersionem totalem. Et aliae fere binae horae evolventur, donec limbus praecedens, tota diametro emensa, adveniat ad finem umbrae et incipiat emersio, quae durabit itidem circiter per unam horam. Ac demum altera evolvetur hora usque ad

pars transeat per totam atmosphaeram. Secunda est distractio radiorum, quorum alii refringuntur magis, alii minus. Et primo quidem loco fuse admodum pertractantur, quae pertinent ad primum caput. Ostenditur primo loco atmosphaeram terrestrem esse plenam vaporibus etiam tum, cum coelum apparet serenum. Vapores ii sub aspectum cadunt, ubi coelum obruitur nubibus. At accidit nonnunquam, ut flante Austro et coelo obducto nubibus densissimis repente incipiat flare Boreas ac nubes ipsae citissime attenuentur et evanescant ex oculis, quin alio abeant. Saepissime

et evanescant ex oculis, quin alio abeant. Saepissime accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte physico adveniant, hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum aer serenus est. Dilatantur et turgescunt, ubi in nubes coeunt, ac attenuantur, ubi evanescunt. Nam ad reflectendum lumen requiritur certa quaedam crassitudo corpusculi interjecti et lamellae cujuscunque substantiae etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus

quam ego exposui in mea dissertatione de aurora boreali et in adnotationibus ad carmen P. Noceti, de quibus mentionem feci etiam lib. III(IV) adn. 22. Crepusculum matutinum incipit et vespertinum desinit Sole depresso infra horizontem per gradus circiter 18. Si lumen, quod tum defertur ad oculos nostros, habuit unicam reflexionem ita, ut Sol immediate tum illuminet illam partem atmosphaerae, quam nos intuemur illustratam, contemnatur autem omnis curvatura radiorum per atmosphaeram, qui neglectus atmosphaeram ipsam exhibet aliquanto elevatiorem justo, invenitur

ad carmen P. Noceti, de quibus mentionem feci etiam lib. III(IV) adn. 22. Crepusculum matutinum incipit et vespertinum desinit Sole depresso infra horizontem per gradus circiter 18. Si lumen, quod tum defertur ad oculos nostros, habuit unicam reflexionem ita, ut Sol immediate tum illuminet illam partem atmosphaerae, quam nos intuemur illustratam, contemnatur autem omnis curvatura radiorum per atmosphaeram, qui neglectus atmosphaeram ipsam exhibet aliquanto elevatiorem justo, invenitur calculo trigonometrico altitudo atmosphaerae eorum milliariorum quamproxime 40. Sed

calculo involvere ipsam etiam latitudinem annuli, in quo lumen colligitur, respondentis annulo * * corr. ex annullo atmosphaerico datae latitudinis, per quod id lumen transiit. Quae latitudo prioris annuli respondet distractioni radiorum inductae ab inaequali refractione; tum et rationem luminis intercepti in itinere per atmosphaeram ad lumen residuum, quod transit. Esset enim intensitas luminis in quovis situ sectionis ad intensitatem luminis solaris in regione Terrae directe, uti est pars residua luminis, quae transit, ad lumen totale, et ut est magnitudo annuli

sectionis et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur theoria. Infinitum id incrementum revera non habebitur, tum quia nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae constitutionem, nec Sol est unicum punctum lucidum, sed ex omnibus disci partibus radii exeunt et totidem habentur

35 Schema, quod id exhiberet, esset hujusmodi: haberetur circulus exprimens orbem Terrae et alius aliquanto major ipsi concentricus exprimens terminum atmosphaerae terrestris; tum duo anguli, alter exprimens conum factum a radiis tangentibus exteriorem circulum, alter exprimens conum factum a radiis in atmosphaera ita incurvatis, ut contingant orbem ipsius Terrae. Hi autem multo citius uniri debent. Delineato enim axe conorum transeunte per centrum Terrae et per

est diametrorum 30, media inter 22 et 37. Quare si Luna recta tendat * ad axem communem conis omnibus, quod accidit in eclipsibus centralibus, primo quidem ingreditur illud spatium, quod habet lumen simplex ex unica parte, donec nimirum versatur inter superficiem coni primi et tertii. Tum ultra hujusce tertii superficiem incedit per spatium habens lumen e binis partibus oppositis, donec ex eo tertio cono egressa deveniat iterum ad spatium, quod habet lumen simplex, et inde egrediatur ad lucem plenam.

medium in illo spatio, quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo * corr. ex tendant et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis. Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in quo habetur lumen duplicatum. Et e contrario, cum pars anterior ejus disci

reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo * corr. ex tendant et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis. Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in quo habetur lumen duplicatum. Et e contrario, cum pars anterior ejus disci incipiet egredi ex umbra, tum partem ejus posteriorem debere egredi penitus ex eodem cono inverso duplex habente lumen.

uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in quo habetur lumen duplicatum. Et e contrario, cum pars anterior ejus disci incipiet egredi ex umbra, tum partem ejus posteriorem debere egredi penitus ex eodem cono inverso duplex habente lumen. 38 Inde autem deducuntur mutationes, quae ex ejusmodi theoria haberi debent in

vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas minus attenuatos. In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem. Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ luminis transmissi per altiorem atmosphaeram. Haec ad totum

margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ luminis transmissi per altiorem atmosphaeram. Haec ad totum pertinent Lunae discum. Sed si consideretur unicum punctum disci lunaris, id punctum initio, dum umbram subit, erit minus obscurum. Tum obscuritas crescet, donec deveniat ad loca luminis duplicati, ubi obscuritas decrescet usque ad medium. Tum iterum crescet usque ad certum limitem ac iterum decrescet in accessu ad marginem exteriorem prioris coni.

atmosphaeram. Haec ad totum pertinent Lunae discum. Sed si consideretur unicum punctum disci lunaris, id punctum initio, dum umbram subit, erit minus obscurum. Tum obscuritas crescet, donec deveniat ad loca luminis duplicati, ubi obscuritas decrescet usque ad medium. Tum iterum crescet usque ad certum limitem ac iterum decrescet in accessu ad marginem exteriorem prioris coni. 39 Quae diximus, pertinent ad eclipses centrales. In eclipsibus autem

probabile est alibi simul esse serenum, et proinde fere semper aliquod lumen ad Lunam deveniet. 45 Hoc episodium sponte mihi obvenit ex occasione ipsa nec unquam magis quam tum expertus sum illud facit indignatio versus. Exponenda est autem occasio ipsa, ut ea, quae plures ejusdem episodii partes respiciunt, percipi possint. Anno 1751 dimensus sum una cum P. Christophoro Maire, doctissimo viro e nostra Societate et summo in primis ac diligentissimo astronomo, basim

sphaerica et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur, uti revera inveniuntur, oportet ipsius Terrae figura recedat a sphaerica magis vel minus, pro majore vel minore graduum inaequalitate. Et eo spectat illud deducere demum non aequam penitus formam. Tum autem figura et magnitudo Terrae determinantur per binos gradus; si ea supponatur elliptica, aliter per plures. Et quidem plurimi requiruntur, si habeatur irregularitas aliqua, quam ego haberi censeo in Telluris figura. Ipsam hujus basis dimensionem fusius exposui in

quod pluribus jam vicibus intermissum fuerat superioribus diebus imbrium vi, ac Romam redeundum. Instrumenta expedita jam fuerant et dimensioni molestissimae data opera per duas horas, cum ingens nos repente procella oppressit, coelo circumquaque obducto nubibus, grandine primum densissima, tum imbre effuso praecipiti, qui ad plures horas perduravit obstinatissimus. Aegre nos recepimus in tabernam, quam appellant Torre di mezza via, ubi equi cursorii mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus

adhuc satis bene conservatus visebatur, licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam soleret passim. Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis,

Lusitaniae rex Joannes V. decem e nostra Societate mathematicos a nostro supremo praeside, praepositum generalem appellamus, qui in Brasiliam navigarent et mappam delinearent regionum cum Hispanis commutandarum ac limites definirent. Ego me ad opus obtuleram ei, qui regium legatum agebat tum Romae apud pontificem eratque itidem e Societate nostra, ea conditione, ut mihi simul liceret metiri meridiani gradum, quem cum Quitensi conferrem definito paullo ante a Parisiensibus academicis. Et quidem non solum annuerat ipse, sed facultatem illico ab ipso praeposito generali mihi

1751 ad Tiberis ostium missi sumus, ubi in postrema exundatione Tibris praecedenti mense repagula omnia labefactaverat, quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque Tiberis ostium ac oram littoris et maritimarum turrium situs definiremus. Vix eo deveneramus, cum iterum imbribus assiduis confluente undique immani aquarum vi

omnia labefactaverat, quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque Tiberis ostium ac oram littoris et maritimarum turrium situs definiremus. Vix eo deveneramus, cum iterum imbribus assiduis confluente undique immani aquarum vi exundare amnis et alveo relicto universos circum campos obruere. Quo quidem tempore Roma iterum

ullas fere habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter capita piscatorum, nautarum et operarum ad ostii ipsius tutelam ac reparationem pecunia publica conductarum versabantur. Ubi primum erupit fluvius, ita brevi excrevit, ut casas omnes et tuguria occuparet. Nostrae etiam domus atrium impleverat

ingressis, ubi deferuntur ad finem ejusdem laminae, alios reflecti et alios progredi; prout nimirum eo appulerint in certo gradu dispositionis facilioris reflexionis vel facilioris transmissus. Inde autem determinavit pro data quavis crassitudine, qui radii debeant reflecti, qui vero progredi; tum, qui color oriri debeat ex mixtione reflexorum, qui ex mixtione transmissorum. Et vero, ut infra videbimus, invenit, ubi laminae sint crassae, omnium colorum fila aliqua tam reflecti quam transmitti et ex utrisque gigni radium allapso similem; sed ubi tenues sint laminae, separari colores.

ejus axis post ingressum in ipsum prisma percurrat intra ipsum rectam tertio lateri parallelam, sive ut is aeque inclinetur ad utramque superficiem refringentem. Ea positio facile acquiritur convertendo prisma circa proprium axem. Qua conversione movebitur ipsum spectrum progrediens aliquandiu, tum regrediens. Illa positio, in qua progressus in regressum mutatur, est illa ipsa quaesita positio. 33 In hujusmodi spectro colores primigenii non sunt satis separati. Nam fila

plures simul radii simplices quicumque et in quacumque quantitate, quae dabitur ex data magnitudine et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra foramina illa ipsa, poterunt colligi simul, et tum constabit, qui ex data mixtura oriatur color compositus, et an solutio problematis, quam Newtonus proposuit, respondeat phaenomenis. Invenitur autem illud, si omnia fila a prismate separata colligantur simul, oriri colorem album. Id autem mihi primum

Terrae. Hinc illud consequitur, ut radii violacei distrahantur omnium maxime et dispergantur per spatium omnium maximum, rubei vero omnium minime. Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est

per spatium omnium maximum, rubei vero omnium minime. Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum

minime. Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt

per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt omnium colorum fila. Sed quoniam rubea minus

in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem distantiis erunt diversae pro diversis

diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo incidentiae adeoque

fusius exposui in mea physicae naturalis theoria Viennae impressa. 46 Omisi hic rationes, quas conantur proferre ii, qui lumen putant consistere in undis fluidi elastici ut sonum, tum quia puto omnino lumen consistere in progressu particularum emissarum, non in undis ejusmodi, tum quia in theoria undarum non nisi infelicissimam rationem reddi arbitror hujusce proprietatis luminis. Sed quaecumque sit causa, effectus, uti diximus, immediate ostenditur

46 Omisi hic rationes, quas conantur proferre ii, qui lumen putant consistere in undis fluidi elastici ut sonum, tum quia puto omnino lumen consistere in progressu particularum emissarum, non in undis ejusmodi, tum quia in theoria undarum non nisi infelicissimam rationem reddi arbitror hujusce proprietatis luminis. Sed quaecumque sit causa, effectus, uti diximus, immediate ostenditur ab observationibus, quae exhibent binas hasce dispositiones, cum quarum altera lumen facilius

53 Proponitur jam ipsum experimentum, quod ordinatius instituetur hoc pacto. Excipiatur filum tenue et simplex coloris cujuspiam illis binis vitris conjunctis. Et primo quidem adducatur ad centrum, ubi habetur contactus vitrorum. Tum ipsa vitra paullatim moveantur in latus. Pars ejus fili reflexa in prima et secunda superficie primi vitri regredietur retro. De hac hic nullam mentionem facio, sed considero tantummodo illam partem, quae ingreditur lamellam tenuem aeris inclusi inter vitra. Porro de

constabit initio quidem ipsam, ubi excipitur prope contactum, transire ultra lamellam aeris et ingredi secundum vitrum. Deinde in certa quadam distantia a contactu incipiet reflecti et redire retro per lamellam ipsam ac ingredi iterum per superficiem secundam primi vitri. Id aliquandiu accidet. Tum in alia quadam distantia majore, in qua crassitudo lamellae est adhuc major, incipiet id filum luminis transmitti et ingredi vitrum secundum. Aliquanto ulterius incipiet regredi atque ita porro alternis vicibus jam progredietur transmissum, jam regredietur reflexum.

et aliis reflexis. 62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae pinguis et crassae; cum ibi eundo a

62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum

colorem mutent. Id fiet vel admissa nova materia, qua particulae fiant crassiores vel pinguiores, ut ubi poma vel flores maturitatem et colores acquirunt, vel amissa parte veteris materiae, ut ubi liquore per expirationem amisso siccantur folia, quae saepe colorem viridem mutant in rubeum, tum etiam in nigrum. Ac Newtonus definivit etiam ex hujusmodi successione colorum, ad quam e seriebus computatis pro diversa tenuium lamellarum crassitudine pertineant quaedam corpora, et proinde cujus determinate sint crassitudinis earum particulae. Compressa etiam florum

adn. 60, omne colorum genus. Hinc ipsi atmosphaerae tollitur pelluciditas vel penitus, ut per nubes, vel magna ex parte, ut per nebulam. Ubi moles vaporum satis imminuitur, incipiunt libere transire primi omnium radii rubei, caeteris adhuc per reflexionem distractis; tum et aurei, et flavi, et reliqui ex ordine ac postremi omnium, imminuta jam plurimum vaporum mole, violacei transeunt, et redit sua pelluciditas atmosphaerae. 72 Nunquam omnes

ex violaceis pergunt transmitti et, si iter non sit ita longum, per atmosphaeram, multi adhuc habentur in radio directo. Quam ob causam radius compositus e transmissis interdiu flavescit vel ad aureum colorem accedit. Si autem multo longius sit iter, ut jam exiguus supersit violaceorum numerus, tum vero directus radius rubescit plurimum. Quam ob causam primo mane vel summo vespere aliquando rubentem admodum videmus Solem vel Lunam. Nam, uti superius etiam monuimus lib. IV(V). adn. 26, quo Sol est obliquior, eo est longior via radii per atmosphaeram. Et quidem ea Sole in horizonte sito

77 Patet jam hinc causa rubei coloris Lunae. Radii, qui in Lunam incurrunt, sunt ii, qui longissimo tractu per atmosphaeram transmittuntur. Intra quam primo descendunt Terram versus, tum ab ea ascendunt praetervolantes. Hinc, si satis vaporosum sit coelum in ea Terrae parte, per quam radii transeunt, debet omnino Lunae iis radiis illustratae idem accidere, quod nubibus illustratis a Sole delitescente infra horizontem, atque id ipsum multo magis.

apparet et Solis quodammodo veluti vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma superbientem celebrare festa cum ingenti comitatu Oreadum ac Dryadum, quas in venatione habere solet, quae et hymnum ea occasione canant. De quo hymno dicemus infra. Tum vero illa quidem omnia astra et ipsam nitidissimam Venerem ingenti lumine longissime superat. Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida. Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu Terrae ad partes prorsus

Venerem ingenti lumine longissime superat. Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida. Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur insultans. Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est tantillo propior

Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida. Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur insultans. Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris

obscuram Terrae ipsius faciem tum videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur insultans. Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus, tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum

Diana aggrediatur insultans. Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus, tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est

corporis obscurare. Sed ob ejusdem corporis exiguam molem nihil aliud effecerat nisi moderare fulgorem nimium pallore venustiore et ornare vultum exiguo nigranti naevo. Porro, ubi Luna jam est immersa in umbra, occupat coeli partem maxime distantem a loco Solis. Adeoque tum Phoebus, Dianae frater, abest longeque alia regione moratur, ubi idcirco potest dici et immemor, qui nihil cogitet de labore sororis tam longe positae. Terra autem interjecta inter Solem et Lunam tum omnino impedit, ne se mutuo videre possint; adeoque aspectum tanti

in umbra, occupat coeli partem maxime distantem a loco Solis. Adeoque tum Phoebus, Dianae frater, abest longeque alia regione moratur, ubi idcirco potest dici et immemor, qui nihil cogitet de labore sororis tam longe positae. Terra autem interjecta inter Solem et Lunam tum omnino impedit, ne se mutuo videre possint; adeoque aspectum tanti interjecta doloris hostis dura negat questusque eludit inanes. Fuga comitum in subitis tenebris, equorum perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae furor

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report