Your search found 1736 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 900-960:

si quid incommodius tractatum est, humanae imbecillitati non tam odiose imputent, obiiciantque, quam benigne condonent. Nam opere in longo, teste Horatio, fas est, vel potius etiam plane necesse est, obrepere somnum: et quandoque etiam isti boni summique Homeri dormitant, nedum nos minores, qui nunquam de laude vel ingenii, eruditionis cum quoquam contendimus: sed etiam adversariis nostris, idque in editis scriptis, largissime et promptissime eam palmam, nostra propria confessione concessimus. Sunt sane hae perquam arduae tractationes. Nam primum, Regularum legumque formatio

rem aliquid auxilii, Deo benedicente, etiam hoc nostrum Opus afferet: in quo sedulo conabimur omnia obstacula ac difficultates ipsius aut complanare, aut etiam amoliri, eumque perspicuum piis lectoribus reddere. Hic enim ferme primarius fons est difficultatis Sacrarum literarum, quod propemodum nunquam theologi summa diligentia in id incubuerunt, ut perfectius vel cognoscerent ipsi, vel aliis explicarent, ipsum Sacrum sermonem ac textum: contenti de rebus potius ipsis factu quod facilius est, disserere. Quartum remedium sit, assidua meditatio ac studium legis divinae. nam

doctrinae cito ferantur. 41 Est vero quoddam genus discipulorum Christianismi, qui semper manent pueri: sicut Apostolus Corinthios, Galatas et Hebraeos accusat, quibus semper necesse est lac suppeditari. Et aliud hisce vicinum, de quibus inquit Paulus 2 Tim. 3: Semper discentes, et nunquam ad cognitionem veritatis pervenientes, quorum sane conditio est periculosa. Qui enim in discendo non proficiunt, in proximo sunt ut etiam deficere, et quotidie pauciora scire incipiant, donec tandem omnis cognitio veritatis in eis prorsus extinguatur. Tales vero in fide aegrotantes oportet

error Anthropomorphitarum, Deo tribuentium humana membra et adfectus: cum nollent locutiones illas de Deo iam Scripturis usitatas, iuxta tropum, quem ad modum decet, accipere. Similiter errarunt Euchitae, semper orandum esse, stolide contendentes: qui in Evangelio dicitur, Oportet semper orare, et nunquam intermittere. Quamvis hic Synecdoche potius occurritur errori, quam allegoria. Sed illorum error crassior, minusque tolerabilis, qui seipsos castraverunt: quod in Evangelio praedicentur beati, qui seipsos castraverint propter regnum Dei. Liquet igitur, necessitatem interdum imperare, ut

dogmatibus, redargutionibus, institutionibus, correctionibus, consolationibus. Haec omnium bonorum ac doctorum irrefragabilis est sententia. Fere autem ita usuvenit, qui allegorias audet crebro cudere, facile in errorem labitur: certe profert non nunquam, quod periti et boni contemnant, imperiti ac malevoli derideant, quo denique infirmi offendantur. Minuitur sane haud parum apud istos Scripturae autoritas: et quicunque vident eam propemodum fabularum poeticarum more adeo varie exponi, opinantur protinus, modicum aut nihil in ea esse

et impios punit, iam omnia sunt remissiora: aliquando denique, idque crebro, veniunt tempora cribrationis piorum, et potestatis tenebrarum. 14 Hae iam variae vicissitudines nos docent semper constanter pietati vacare, confiteri ac sperare, et invocare obfirmatissimo corde, quandoquidem nunquam Deus suos finaliter deserverit, testante id perpetua omnium temporum experientia. Ante omnia vero in temporum ratione historiaque diligenter observentur minae ac promissiones, et omnino praedictiones divinae ut tanto clarius nobis ubique eius veritas elucescat, nosque in nostra fide

vel detractionem plane idem narrat quod alius: alter tamen altero loquitur evidentius, ac verba magis idonea usurpat. Exempla sunt passim in conspectu posita. Istiusmodi igitur collatio, quando plus lucis quam credi potest suppeditat: et sive in rebus ipsis, sive in verbis tantum fiat mutatio, nunquam sine commoditate abit ea diligentia: merito admonendos candidos Lectores censui. Quo autem commodius collatio talis fieret, Eusebius elegantes concinnavit Canones, qui certo monstrant, qui Evangelistae singuli vel soli, vel cum aliis de re quacunque retulerint. Quamvis non mediocriter etiam

a Christo adeo cito transferamini in aliud Evangelium: non oblique significat, a sana doctrina eos defecisse, idque fraude atque imposturis quorundam hypocritarum, qui sese iactabantueros esse Apostolos, atque primorum Apostolorum familiares. Paulum autem contendebant non esse verum Apostolum, et nunquam a Christo vocatum, nunquam cum reliquis Apostolis habuisse consuetudinem, nunquam de doctrina contulisse. Eodem pacto progrediendum in caeteris. Qua enim arte quaerimus causam et occasionem scribendi in Epistolis Ciceronianis, vel Plinianis, eadem promptum est in venire occasionem scribendi

in aliud Evangelium: non oblique significat, a sana doctrina eos defecisse, idque fraude atque imposturis quorundam hypocritarum, qui sese iactabantueros esse Apostolos, atque primorum Apostolorum familiares. Paulum autem contendebant non esse verum Apostolum, et nunquam a Christo vocatum, nunquam cum reliquis Apostolis habuisse consuetudinem, nunquam de doctrina contulisse. Eodem pacto progrediendum in caeteris. Qua enim arte quaerimus causam et occasionem scribendi in Epistolis Ciceronianis, vel Plinianis, eadem promptum est in venire occasionem scribendi in hisce Paulinis.

sana doctrina eos defecisse, idque fraude atque imposturis quorundam hypocritarum, qui sese iactabantueros esse Apostolos, atque primorum Apostolorum familiares. Paulum autem contendebant non esse verum Apostolum, et nunquam a Christo vocatum, nunquam cum reliquis Apostolis habuisse consuetudinem, nunquam de doctrina contulisse. Eodem pacto progrediendum in caeteris. Qua enim arte quaerimus causam et occasionem scribendi in Epistolis Ciceronianis, vel Plinianis, eadem promptum est in venire occasionem scribendi in hisce Paulinis. 7 Tertio loco observabis, quid Epistola contineat,

huius secundae partis esse diximus: recte nunc dicta ac regulae patrum consequentur. Cum enim nunc prolixius incipiamus eandem artem intelligendi sacrum volumen explicare: merito patrum dicta regulasque praeponimus, tum maiore authoritatis gratia: tum ne quis fingat (ut calumniatores proculdubio nunquam deerunt) nos potius rationem pervertendi Sacrum textum proponere, quam vere sincereque exponendi. Denique etiam, ut impura seductorum or a reprimamus, qui perpetuo Patres iactantes, Sacras literas partem crudelibus edictis grassationibusque, partim etiam teterrimis calumniis ac

sunt, detegantur: et hoc quidem mentientium absolutiore dedecore, si mendacia ipsa proficiant veritari. Et quidem sensu humanae opinionis commune iudicium est, nequaquam veris falsa sociari, neque haec terum genera mutuo sibi assensu contineri: quia per generis differentiam adversante natura, nunquam dissidentia coeant, nec diversa consentiant, nec sibi invicem aliena communia sunt. Quae cum ita sint, interrogo inter verum et falsum Deum, quomodo hoc dictum intelligatur: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram? Verba sensum enunciant, sensus rationis motus, rationis motum

in vicinio terminamus: tam videlicet ingenii tenuitate diffisi, quam sacri voluminis profunditate perterriti. Sed et primum non tam instituere, quam obsecrare lectore cesui, ut inanitate expositionis meae pondus sacrae historiae nequaquam pensetur: quia divina eloquia ex mensura tractatorum nunquam aestimanda sunt. Nam nec idcirco sunt vilipendenda, quia non subtiliter considerantur: nec falsa et venerabilia ideo, quia facunde et subtiliter exponuntur. Alia quippe virtus, quae apud seculi sapientes tanta habetur, quantum eam extollere possunt praeclara ingenia: sacra vero Scriptura

concionatores. Huius exemplum sit, quod adversarii in dicto Matthaei, Non exibis inde donec solvas ultimum quadrantem, ex vocula Donec volunt purgatorium probare, cum Hebraea consuetudine idem significet ac Nunquam: sicut Marcus eam sententiam expressit. Eadem vis est: Ioseph non cognovit Mariam, donec peperit Iesum. Sic in voce Fratres, impegerunt Helvidiuni, putantes tantum uterinos sic vocari. Sua sunt idiomata, hoc est linguae proprietates, sacrae Scripturae. Augustin. Quaestion. super

Antichristi tentabuntur ad cadendum. Per hoc ergo quod dicitur, Si fieri potest, hoc exprimitur, quod electi in corde tentabuntur. Nutant quidem, sed non cadunt. Revelatio pluris est quam visio. Visio vero et divinatio differunt, quod visio in bonam partem accipitur, divinatio tamen nunquam. Theophylactus in epistolam 2 ad Corinth. et Rupertus Abbas in Michaeae capite 3.

EXPLICATIO. Visio, ait Theophilactus, spectandam rem praebet: revelatio vero profundiora denudat, quam res ipsa sit visa. Non erit, ait Dominus, augurium in Iacob, neque

Dominus, aut simul Dominus Deus, aut Adonai, aut Sabaoth, aut Heli, aut Heloim, aut Est. Ex hisce octo vocibus duae tantum nonnunquam et de aliis abusive dicuntur, Deus et Dominus, teste Paulo: Quia Dii multi, et domini multi, et, Dii estis, et filii excelsi omnes. Reliqua vero sex, nunquam nisi de Deo. dicuntur De Deo haec verba significant, non quod est, sed quia est. Quid enim sit Deus, comprehendi non potest. Quibus modis Deus consequenter significetur. Cum personas, aut operationem, aut collationem eius ad creaturas Scriptura exponit. Nam et cum

sed semetipsum exinanivit, formam serviaccipiens. Nonnunquam et ad corpus videntur dicta, quae ad deitatem sunt principaliter referenda, ut est; Filius hominis quidem in caelo. Rursus divinitati nonnunquam videntur adscripta, quae specialiter referuntur ad carnem, ut est: Si enim cognovissent, nunquam Dominum gloriae crucifixissent. Quare his quinque modis loquatur Scriptura de filio. Distincte quidem ideo secundum naturas loquitur, ut inconfusas eorum proprietates ostendat communiter, ideo ut asserat unitatem. Alternat vero humana

horum dicamus, etiam personam Sancti spiritus aut cooperatricem, aut consubstantialem intelligimus consequenter. Quid habeant commune vel proprium personae Trinitatis. Cap. VII. Hoc habent proprium personae singulae Trinitatis, quod Pater nunquam dicitur Filius, nec coniunctis sermonibus, Spiritus sanctus: licet divise et spiritus dici possit, et sanctus. Nec Filius Pater proprie dici potest, aut coniunctive Spiritus sanctus. Nec rursus Spiritui sancto Patris aut Filii nomen adscribitur. Communia his personis sunt omnia,

delirarunt. Matt. 5, Non exibis, donec reddas extremum quadrantem, id est nun quam exibis, ut Marcus habet. Luc. 22, Non bibam illud, donec veniat regnum Dei. In quibus et similibus exemplis, negatio illa cum sua meta idem valet, ac si esset sine meta. Nam Donec idem valet, ac si diceretur, Nunquam. Sic et Usque aliquoties accipitur. Matth. 28, Ego sum vobiscum usque ad consummationem seculi, id est interea et postea. 1. Sam. 15, Samuel non vidit Saulem usque ad mortem. Esai. 46 Usque ad senectam et canos ego portabo, id est interea et postea. Vide Donec, et Usque. 7

expendendum venit, aut certe significatio non plene certoque percipitur. Exemplo sint illae illustres voces, iustificatio, reatus, paracletus, intercessor, thronus gratiae, accusator, accusatio, gratia, condonatio aut remissio criminis, seu peccati: quae omnes cum a foro petitae sint, nunquam satis in Theologia vis ac emphasis illarum intelligetur, nisi prius expendatur earum prius ingenium ac natura: seu (ut ita dicam) prima nativitas, aut etiam vita, quam in suo illo foro egerunt. Sic verbum Imputare, variaeque phrases inde orientes, aliquid alicui, aut pro aliquo imputandi,

1. Sam. 15, Samuel non vidit Saulem usque ad diem mortis. id est, neque ante, neque post. Isa. 46, Usque ad senectam ego ipse, et usque canos portabo, id est eousque, et etiam postea semper. Matth. 26, Non bibam amodo de hoc genimine vitis, usque in diem illum, etc. id est, nunquam amplius vinum bibam. Matth 28, Ego vobiscum sum usque ad consummationem seculi: non excludit sequens tempus, quin itidem sit praesens futurus. Rom. 5, Peccatum usque ad legem erat in mundo. Peccatum regnavit inde ab Adam usque ad Mosen. Voces igitur metas initiales aut

Quod alii Epicherema nominant. EXPOLITIONIS admodum variae species sunt, plurimumque eis Scriptura utitur: ut Matt. 7, versu ut primum dicit, Non omnis qui dicit Domine, Domine, salvabitur. Mox idem ferme synonymia quadam urget: Multi dicent mihi in illa die, etc. Nunquam novi vos, etc. Sic mox auditorem verbi Dei, si faciat aut non faciat, similitudinibus per antithesin illustrat. Sic in praecedentibus fructus pseudoprophetarum per antithesin bonae et malae arboris explicat. Sic initio eiusdem sententiam, Nolite iudicare, variis modis illustrat

aut ne iudices aut dicas esse communia. Gal. 5, Ex gratia excidistis, qui per legem iustificamini, id est, conamini iustificari. De conatu intellige aut voluntate, non de effectu, qui nulli contingit. Sic illud, Quos Deus cnniunxit, homo non separet: id est, ne conetur separare. nam revera in re nunquam id effectum dabit. Deut. 26, Syrus perdidit patrem meum, et descendit in Aegyptum: pro, conatus est perdere Iacobum Laban. Sic et Chaldaeus vertit, Laban Syrus quaesivit perdere, etc. Psal. 62, Quousque insidiamini viro, occidetis vos omnes, sicut paries

Sic cum Christus Matthaei 12 inquit: Quisquis locutus fuerit adversus Spiritum sanctum, non remittetur ei neque in hoc seculo, neque in futuro: stulte raciocinantur Papistae pro suo purgatorio, igitur alia peccata in futuro seculo remitti, cum simpliciter neget, et nihil ponat: sitque sensus, nunquam remittetur, ut ante praecessit, et Marcus exposuit, non remittetur in aeternum. Aliqua in genere affirmantur, et in specie aut individuo negantur, et contra. Ioan. 7, Queretis me, et non invenietis: id est, in vestris ingentibus calamitatibus desiderabitis et a Deo petetis

Ergo ad me quoque pertinent ille oblatus pectoribus thesaurus. Sed perturbatus istorum dogmate prius quaeret et dubitabit, an sit unus ex praedestinatis, ut ad eum quoque pertineat promissio, ut ipse quoque invitetur ad illud lautissimum caelestis patris convivium, unde stante istorum dogmate nunquam se evoluere poterit. Experientia ipsa pios docet, eos necessario se illa universalitate vocationis aut promissionis in omni tentatione ac dubitatione fulcire. Eo igitur fundamento everso, necessario omnes tentationes ruent in barathrum extremae desperationis. An vero putamus frustra

individuum. Huc recte referri possent duae quasi contrariae regulae iuris: Omnis comprehendit singula. Dictio, Omnis quamvis se extendat ad singula, non tamen ad ea, quae sunt penitus naturae alterius et iuris. Item: Omnis, Nullus, Quilibet, et indefinitae universalibus comparandae nunquam latius extenduntur, quam iuris et aequitatis ratio permittit. ff. de novi operis nunciat. l. in provinciali. Item: Oratio generalis revocatur ad verisimilem authoris mentem, nec patitur omnes ex se trahi sequelas, etiamsi interveniat iuramentum. ff. de pignoribus, l. obligatio generalis.

salutent in via: hortari vult, ut nihil committant, quod ob humanos affectus Evangelicum negotium ullis dispendiis remoretur: ubi iubet praeberi alteram maxillam, vult tantum in illatis iniuriis haberi uberantiam, ut pro illa custodienda etiam pro tempore et loco altera maxilla sit offerenda, et nunquam retaliandam esse iniuriam. Sic, si Cyrillo et Chrisostomo credimus, per Hyperbolen Iohannis ultimo dicitur: Multa quidem alia fecit IESUS, quae si scribantur per singula, ipsum arbitror mundum non posse capere eos qui scribendi sunt, libros. Huius generis locutiones sunt: Multiplicabitur

aut explicationibus obscurius aut brevius dictorum, tum declarationis, tum etiam quasi inculcationis eviusdam gratia utuntur, idque vel per appositionem in eodem membro, adiecta una aut altera voce, aut etiam in diversis membris. In diverso membro, Ezech. 23, Ignominia perpetua, quae nunquam oblivioni tradetur: id est, foedus perpetuum, quod nunquam oblivioni tradetur. In eodem membro, ut Ioan. 1, Quotquot autem acceperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, credentibus in nomen eius. Ubi per Credentibus, exponit, quidnam sit Christum accipere, nempe

tum declarationis, tum etiam quasi inculcationis eviusdam gratia utuntur, idque vel per appositionem in eodem membro, adiecta una aut altera voce, aut etiam in diversis membris. In diverso membro, Ezech. 23, Ignominia perpetua, quae nunquam oblivioni tradetur: id est, foedus perpetuum, quod nunquam oblivioni tradetur. In eodem membro, ut Ioan. 1, Quotquot autem acceperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, credentibus in nomen eius. Ubi per Credentibus, exponit, quidnam sit Christum accipere, nempe credere in eum. Sic ibidem, per (Plenum gratia et veritate)

auditor: et eum quem diserte dicere audit, etiam vere dicere existimat. Haec autem sententia nec illos fugit, qui artem Rhetoricam docendam putarunt: fassi sunt enim, sapientiam sine eloquentia parum prodesse civibus: eloquentiam vero sine sapientia nimium obesse plerunque, prodesse nunquam. Si ergo haec illi qui praecepta eloquentiae tradiderunt in eisdem libris, in quibus id egerunt, veritate instigante coacti sunt confiteri, veram, hoc est, supernam, quae a patre luminum descendit, sapientiam nescientes: quanto magis nos non aliud sentire debemus, qui huius sapientiae filii

pariete simulat nocturnam fugam: illa enim omnia rem significatam quasi ante oculos repraesentant. Huius generis sunt etiam propheticae picturae, ut sunt Apocalypticae: sic Homerus et Vergilius inducunt regem affirmantem, adhibita similitudine rei praesentis ac visibilis, Quam certo hoc sceptrum nunquam revirescet, tam certo istud erit verum quod iam affirmo. Summa, saepe Scriptura suum sermonem veluti in comicum quendam actum a totius mundi theatro spectandum producit, cuius ipsius consuetudinis est prorsus illustre exemplum Psalm. 2. Ibi enim plane admirabile huius

orantis, aut peccatricis pedes Domini abluentis, vel etiam aliis similibus, quae in aliorum descriptionibus reperiuntur? 25 Nisi quis sciat duas esse plane diversas doctrinas in sacris Literis, nempe legem et Evangelion, et hanc esse interpretem, moderatricem et correctricem illius, nunquam perveniet ad veritatis agnitionem. Legens enim passim in scriptura duplicia et quasi contradictoria dicta, quorum altera totam iustitiam ac salutem ad sola opera, altera vero ad solum Christum et misericordiam Dei trahunt: iudicabit illa esse quoquo modo ac quasi violenter in unum sensum

Haerebit enim perpetuo in velo praetenso faciei Mosis, ac sic putabit, deierabitque illam ipsam esse veram ac nativam eius faciem, et primum ac maxime obvium sensum verborum legis putabit esse eius intimum, verum ac finalem scopum aut sententiam: sicque in putamine haerens, et illud rodens, nunquam omnino ad salutarem nucleum penetrabit. 27 Correlativa, necessarioque coniungenda, sunt, idoneus auditor et utilis doctrina. Alterutro deficiente, alterum ociosum, ac plane inutile est. Quare Moyses ostendens extremam corruptionem auditoris in eius intimis viribus, simul

eum ablegat. Quod et Moyses facit. Agnoscatur igitur haec Moysis consuetudo. 28 Nisi cognoscas, quomodo lex sit paedagogus ad Christum, tanquam unicum suum finem, ad quem nos, impossibilia exigendo, et sub peccatum concludendo, ac de sua iustitia ac vita desperare faciendo, ablegat, nunquam ad veritatis cognitionem pervenies. observanda ergo haec legis natura est. 29 Scriptura aliter docet bona opera, quam Philosophi, Pharisaei et Papistae: quod valde observandum est. Ea enim plerunque exaggerat Legis severitatem, et maximam quandam perfectionem iniustitia operum

ulla Evangelii exceptione, expositione aut correctione. Accipient vos pauperes beneficio affecti in aeterna tabernacula. Item illud: Esurivi, et dedisti cibum: sitivi, et dedisti potum. Quid igitur de illis fiet, qui vel ob pauperiem, vel ob seram conversionem, vel etiam ob immaturam aetatem nunquam cuiquam quicquam benefecerunt? Quis item erit usus passionis et meriti Christi? Num ille frustra mortuus est? Quare tales brevissimae legales locutiones ab Evangelio corriguntur et explicantur. 7 Sic confessio fit ad salutem. Num igitur qui nunquam confessi sunt (ut infantes, et

vel etiam ob immaturam aetatem nunquam cuiquam quicquam benefecerunt? Quis item erit usus passionis et meriti Christi? Num ille frustra mortuus est? Quare tales brevissimae legales locutiones ab Evangelio corriguntur et explicantur. 7 Sic confessio fit ad salutem. Num igitur qui nunquam confessi sunt (ut infantes, et sero conversi) peribunt? Num, si Petrus exiens ex aula pontificia, et flere incipiens ob abnegationem, subito interfectus, aut alioqui mortuus fuisset, desperare debuisset, tanquam non esset confessus? Sic Deus dabit unicuique secundum opera sua. Quid fiet

sed veluti parergon quoddam aut etiam appendix praecedentibus, adiiciatur, cum rerum ipsarum sit maxima cognatio. ¶ Quod bona opera (sicut D. August. lib. de Fide et operibus pronunciat) sequantur demum iustificatum, non praecedant iustificandum: falsoque dicatur, quod fides nunquam sit sine bonis operibus, si de actu, non de potentia sola praesentiae eorum id dictum intelligas, praesertim in prima iustificatione, non ista quotidiana perpetuave peccatorum condonatione: ex sequentibus liquet. 1 Bona opera sunt fructus bonae arboris. Facite igitur prius

exercemus. 8 Hoc sane modo necessario redibimus ad fidem formatam et ad opera congrui, item quod nemo servetur sine bonis operibus, ut Maior vociferatur. Sic enim argumentabitur Maiorista quispiam aut Papista: Tantum viva fides, et quatenus ea viva est, iustificat: sed viva fides nunquam est sine bonis operibus actu praesentibus: igitur fides quae habet, seu cum habet, aut quatenus habet bona opera, iustificat. Igitur nemo iustificatur sine bonis operibus, quae adsunt et adesse debent, si non ratione meriti, at certe ratione debiti ordinationis divinae. Igitur fide ornata

si quis tantum in mari versatus est, nec unquam agriculturam aut rem pecuariam vidit, multas voces ac phrases inde sumptas prorsus non intelligit. Plurima profecto in poetis, aliisque bonis authoribus, Graecis ac Latinis, multo rectius intelligent, qui in Italia versati sunt, quam qui nunquam illa loca adierunt, variasque ibi res ac mores viderunt. Quid sit vites maritare arboribus, non facile quis ex Germanicis vinetis intelliget. Quam multas voces ac phrases veterum nunc non satis intelligimus, ob solam ignorationem multarum vetustarum rerum ac morum, ad quas illae respiciunt

Aegypto ire voluissent ad Austrum ivissent in Aethiopiam. Sed Moyses ratione sui situs loquitur. Ipsi enim ultra Iordanem ad Septentrionem existenti fuerunt illi termini Palaestinae versus Aegyptum australes. Sic in Deuteronomio aliquoties scribit Moyses, se illa dixisse ultra Iordanem, cum ipse nunquam Iordanem transmiserit: sed servit ea scriptione non sibi, verum Israolitis ultra Iordanem eum librum lecturis. Alieno ergo, non suo respectu illa dicit, perinde ac si nunc Galli aut Germani consuetudine sermonis Romanorum Venetiam nominent Galliam cisalpinam, cum eis sit transalpina. Sic

moenia, qua in urbem influxit, ac per eam rupturam residente aqua intrasse hostem. Convenit etiam quod Propheta ait, ita omnes eo casu fuisse perterrefactos, ut nemo stare ac repugnare ausus fuerit. Verum adscribam ipsa verba Diodori ex vetusta historia: Erat enim responsum progenitoribus datum, nunquam Ninam capi posse, nisi cum fluvius urbi hostis fieret. Quod rex nunquam futurum ratus, spem coeperat obsidionis traducendae: et simul futura auxilia expectabat. Hostes urbem, quam propter moenium altitudinem expugnare nequibant, obsedêre. Nondum enim catapultae, neque vinearum, neque

hostem. Convenit etiam quod Propheta ait, ita omnes eo casu fuisse perterrefactos, ut nemo stare ac repugnare ausus fuerit. Verum adscribam ipsa verba Diodori ex vetusta historia: Erat enim responsum progenitoribus datum, nunquam Ninam capi posse, nisi cum fluvius urbi hostis fieret. Quod rex nunquam futurum ratus, spem coeperat obsidionis traducendae: et simul futura auxilia expectabat. Hostes urbem, quam propter moenium altitudinem expugnare nequibant, obsedêre. Nondum enim catapultae, neque vinearum, neque arietis, quo muri urbium deiiciuntur, usus erat. Iis qui in civitate erant,

decreta, minas aut promissiones mutare, mitigare, vel dispensare possit aut debeat. Tertio, constanter simulat aeternitatem ac perpetuitatem sui regni: quasi talis, et non alia religio Deo placeat, ac sit perpetuo mansura ac futura: omnemque sui abrogationem alto silentio premit, quasi nunquam sit desitura, aut aliquem finem terminumve habitura. Quarto, nullum vult agnoscere successorem sive doctorem, sive doctrinam, qui aliquid rectius, Deo acceptius, et hominibus salutarius afferre queat, aut unquam debeat. Quinto, non satis plene ac perspicue simul in

adeo esse addictum Deum illi ordini sacerdotum, ut plane eos nusquam esset passurus errare. Ideo clamabant: Non peribit lex a sacerdote, nec verbum Domini a Propheta. Sicut nunc Papistae clamant, Pontificem Rom. non posse errare, illam sedem esse adeo privilegiatam, ut ab ea Spiritus sanctus nunquam recedat. Est vero humana stulticia ac perversitas prona ac praeceps ad alligandum Deum, eiusque cultum, ad certa loca, ritus, homines et sacerdotes, ut nequeat credere, Deum illa etiam negligere, et quasi alio commigrare ullo modo posse: ut olim in Ethnicis, et nunc in Papistis

et similia hisce innumera. Summa ita se gerit, itaque nobiscum loquitur in lege Dei iustitia, tanquam si cum natura integra, ut hominem initio condidit, ageret. Ita etiam se gerit lex moralis, prae aliis legis partibus, tanquam si sit ipsa sola conscientiarum domina, et sit perpetua, nunquam sit abroganda, nec habeat alium successorem ac superiorem doctorem aut doctrinam. Nusquam ipsa satis crasse ostendit suum verum et ultimum finem esse propriissime, patefacere peccatum, iram Dei, et damnationem aeternam. Nusquam dicit se esse abrogandam: esse aliam quandam superiorem

ipsa secunda persona sit futura caro et benedictum semen, hoc videtur eis plane ignotum fuisse. Sensus ergo et hic esse verborum filii Dei potest: Ego quidem filius Dei, declaravi patribus divinitatem meam, sed quod etiam ipse, et non alia persona essem assumpturus carnem, Hoc Ero et Erit, eis nunquam satis clare patefeceram, ut ibi iam. Confirmat ergo et locus Exo. 6 hanc interpretationem et mysterium huius nominis, quod scilicet eo filius Dei Exod. 3 indicaverit Mosi, semet Fore illud promissum benedictum semen, illum expiatorem peccati, irae Dei ac aeternarum poenarum

ישע Iascha Iesus: alioqui ratio praecedentibus non conveniret. Secunda: Si nomen Iesus non venit a ישע, unde ergo inest nomini litera ש, quae litera, praesertim in medio, nunquam est accidentaria? Respondet Osiander, impositam esse, quo nomen Iehova antea ineffabile, fieret effabile. Unde autem quaeso probat antea id nomen fuisse ineffabile? Unde etiam ש non esse radicale, ut Hebraei vocant, sed accersiticium, ideo appositum, quo

omnes tamen fuerunt idololatrae, omnes a caelesti veritate aberraverunt: non fuit qui saperet, non usque ad unum, ut Psalmus inquit. Effuderunt quidem illi aliquando etiam tolerabiles sententias de uno Deo, eius iustitia ac providentia: sed quas ipsi a patribus acceperant, et in quibus nunquam constanter, praesertim in rebus adversis permanserunt, ut tantum veluti inanes umbras aut somnia opinionum in eorum animis volitasse aut aberrasse facile appareat. Quod ergo illi ingeniosissimi et sobriissimi homines summa diligentia veritatem perpetuo inquirentes, qui vere

Longissime ergo falluntur, qui putant sacras Literas adeo inopem quandam rerum ac sententiarum librum esse, ut nulla prorsus difficultate exhauriri, et in aliud scriptum omnia transfundi queant: cum vere sit thesaurus inexhaustus, habens in singulis suis partibus immensam opulentiam, nunquam, donec hic mundus stat, plene exhauriendum aut pervestigandum. Nec tamen caret Scriptura methodo aut ordine, cum in toto opere, tum et in singulis libris, singulis materiis aut capitibus, vel denique etiam sententiis. Nam ut de aliis eius methodis vitandae prolixitatis gratia

respondeamus, non miseros mortales de vera vita, nec homines mendaces de caelesti veritate consulendos esse: sed verum populum aut oves Christi debere Dei vocem ac verbum scrutari. Adeamus ergo, et audiamus testimonium et verbum Domini. Qui enim non sic senserit, dixerit ac fecerit, ei profecto nunquam caelestis aurora exorietur: sed perpetuo in sua nocte, tenebris ac peccatis marcescet, et aeterno exitio computrescet. NORMA SEU REGULA CAELESTIS VERITATIS, TRACTATUS VII.

quaerenda: cur non idem fieri et accidere possit etiam in omnibus patribus? Quo ergo porro confugiemus, ut eorum nodos aut aenigmata explicemus? Sic nimirum aut desinere a veritatis inquisitione cognitioneque cogamur: aut certe (sicut Paulus de superstitiosis vetulis dicit) semper discemus, et nunquam ad veritatis cognitionem perveniemus. 23 Non velle esse contentum Scripturae iudicio, sed ab ea tanquam obscura, veluti appellationem quandam accipere et dare ad patres, est in infinitium mare progredi: et revera omne definitivum iudicium ex ecclesia tollere. Si enim vel ex uno

Haec sententia dicti Augustini ut verissima mihi semper placuit: sed reperi nunc primum eandem in Michaelis Medinae regis Hispaniarum theologi volumine Venetiis impresso, cuius verba adscribere operaeprecium censui. Quanquam mihi, dum Sanctarum scripturarum dignitatem expendo, nunquam haec Scripturarum et Ecclesiae comparatio probari potuit, tantum abest, ut hic duabus postremis sententiis, quae Ecclesiam eisdem scripturis canonicis praeferunt, ex animo faveam. Nam quod ex hoc Augustini dicto, Evangelio non crederem, si Ecclesiae non crederem, priores Ecclesiae quam

themate discedere ad alia, ulla occasione aut praetextu. 18 Omni studio in tota argumentatione tendatur ad certas et firmas aliquas conclusiones, ne temere ac diu sudemus, et clamemus, nihil certi concludentes aut decernentes, fiatque iuxta illud Paulinum: Semper discentes, et nunquam ad scientiam veritatis pervenientes. 19 Non liceat alteri alterum interrogare, nisi de rebus ad praesentem controversiam extreme necessariis: nec sint interrogationes captiosae aut Sophisticae, eoque liceat respondenti mox responsum explicare, si adversarius eo aliorsum aut in

dependet: sicut praeceptum ipsum quondam iuxta illius temporis convenientiam aliter practicatum, et propterea haec ligandi et salvendi potestas non minor est in Ecclesia, quam in Christo. Quare universa catholica Ecclesia, et ad (nota) Petri cathedram conglobata, a Christo nunquam recedet, qui veritas est, cum qua Christus semper se mansurum pollicitus est. (Nota quae'nam Ecclesia possit modo sic, modo aliter expressum verbum Dei interpretari: nempe sanctissima cathedra Petri, et osculantes beatissimos pedes eius.) Et consequenter in novo Testamento

et alibi, Hieronymus ad Damas. 24. quaest. 1. Haec est fides per Ambrosium, Athanasium, ac alios laudatos doctores et Ecclesias, a principio hoc ex ore Christi prolatum, Tu es Petrus, et super hanc petram: verum esse asseruit, docuit et praedicavit: et promissio Christi, quod inferi adversus ipsam nunquam praevalebunt. (nota) ad eam Ecclesiam, quae ad ipsam sedem tanquam primam unita est, pertineat, hactenus veraciter tenuit, licet non omnes in ea sede successive praesidentes in sanctitate prima perstiterint. Non tamen hoc cathedrae obfuit, neque obest, ut idem Augustinus in praeallegata

dubitant de autoritate librorum Tobiae, Iudith, Sapientiae, Ecclesiastae, Baruch, Machabaeorum, epist. Iacobi et Iudae, etc. Quo facto anathematizant omnem primitivam Ecclesiam, quae de istis scriptis dubitavit: imo et ipsum Christum et Apostolos, qui illa veteris Testamenti scripta nunquam sua citatione aut qualicunque nominatione confirmare voluerunt: cum essent multa, quae praeclare citari inde pro regno Christi potuissent, si modo authentica fuissent. In eadem sessione decernunt, vulgatam versionem adeo authenticam esse debere in omnibus publicis ac privatis

quibus tribus omnes aliae Religiones repugnant, dum omnia turpitudinibus complent, homines mactant, et alia enormia patrant, dumque ligna et lapides, aliasque res mortuas, aut etiam brutas pecudes colunt et adorant. 29 Impossibile est illam optimam aeternamque naturam, seu verum Deum, nunquam sese generi humano patefecisse. At nulla alia patefactio extat, quae quidem a sanae mentis homine ferri possit, praeter istam ipsam, quae in sacris Literis continetur. Aliae enim omnes etiam ipsi sanae rationi repugnant. 30 Sibyllae cum apud gentiles fuerint, tamen de uno Deo,

207 18. Non vult Deus mortem peccatoris. 222 20. Abominationes oculorum vestrorum abiicite 227 21. Quomodo gaudebimus? tributum filii mei, etc. 224 Haec, non ista, humilem sublevabo. ibid. 23. Ignominia perpetua, quae nunquam oblivioni tradetur 258 24. Quia mundavi te, et non es mundata, etc. 165 28. Et profanabo de monte Dei 228 33. Quare moriemini domus Israel? 212 40. Et octo gradus, gradus eius 206 ¶ Dan. 9. Redibit, reaedificabitur

Esaia 322. potestas circa dispensationem sacramenti eucharistiae 430. status post apostolorum tempora qualis fuerit 402. veteris lectores 398 ecclesiae in quo genere credendum 406. 407. quo consilio Deus sacras literas proposuerit 411 ecclesiam Christi nunquam communionem sub una probasse 429. qua pra xi Antichristus pessum dederit 436 inter Ecclesiam et Christum summa coniunctio 28 ecclesiam non posse ad literam scripturarum obligari 417 in Ecclesia Dei unde perniciosa schismata exoriantur 394

292. sermo qualis 299. stylus, modusque disputandi qualis 290. 291. stylus qualis 270. 271. praegrandis 262. transitiones 292. 293 Paulo quid familiare 62. 63. quid per usitatum fuerit 293 Paulum dialecticum fuisse quae ostendant 291. non nunquam eos ad quos scribit, proprietate suae provinciae pulsare 119 paulina eloquentia 296 etc. paulinae orationis virtus quae 272 paulinae epistolae quales 424 a Paulinarum epistolarum lectione quare quidam abhorreant

159 Scaligeri locus 240 scandalum quomodo in literis sacris diligenter cavendum 9 schema quid 172 schematis etymon. ibid. schematum divisio. ibid. Schin literam in medio nunquam esse accidentariam 361 schismata perniciosa unde in Ecclesia Dei exoriantur 393. 394 scholarum usus apud veteres 399 scholastica tractatio qualis 400 scholasticorum de salutis ratione error 350. de peccato sententia 396

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report