Your search found 4742 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 3997-4277:

Gravitatis vi promanant, illa item quae lucis, et colorum naturam continent, enunciare, ac versibus expolire valeat. Quae cum omnia perfecta jam a te, atque absoluta esse videam, possumne illud tibi ominari, quod in scribendo propositum nobis habere minime quidem debemus, tamen si consequamur, libenti animo excipere ne Sapientes quidem vetant, ut quantum operae ac vigiliae tam diuturnus labor attulit, tantum legentium secunda comprobatio afferat jucunditatis. Si enim

aut quid magis alienum, quam, cum obscuriores sententias tractamus, orationem adhibere inaniter ita exultantem, ut legentium animi ab intelligendi contentione ad nimiam ornatus hilaritatem delabantur? Abunde enim satisfactum hic nobis censemus, si apte omnia, si composite, si ad rem accommodate exponantur. Reliquum est, ut eorum etiam reprehensionibus occurramus, qui paucos difficilioribus Philosophiae studiis teneri putant, atque idcirco carminum jucunditatem,

aurem, et, quid narrarent, attendere. Nonne hoc magis nostris esset temporibus affirmandum, cum Regum ipsorum, populorumque opibus Philosophiam proferri, atque extendi videmus, et hisce praesidiis eo usque perductam esse, ut plura nobis in inquirenda natura sint cognita, quam omnium superiorum temporum diuturnitas viderit? Verum si, quae optima sunt, eadem a paucis conquirantur, an idcirco etiam erunt a Musarum cognitione removenda? Quasi vero ea tantummodo, quae

sed doctrina mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus, quae et gravissimae sint, et ad Sapientium usum aptissimae, quid causae est, cur pauciorum, id est doctissimorum hominum oculos atque ora fugiamus? imo si nobis eorum, qui nostra legant, eligendi detur optio, cur non eos praecipue quaeramus, quorum judicio, atque auctoritate, quae tradimus litteris, comprobentur? Malo enim praestantiam, quam multitudinem legentium. Bene Euripides, qui in

quaeramus, quorum judicio, atque auctoritate, quae tradimus litteris, comprobentur? Malo enim praestantiam, quam multitudinem legentium. Bene Euripides, qui in tragoediis recitandis Platonem concioni praetulit; quod multo etiam magis nobis est quaerendum in rebus gravissimis, atque a populi judicio, et consuetudine omnino abhorrentibus; philosophia enim vulgi testimoniis minime ducitur, neque imperitorum conventus, ac plausus consectatur, sed paucis contenta judicibus

testimoniis minime ducitur, neque imperitorum conventus, ac plausus consectatur, sed paucis contenta judicibus in sapientiorum duntaxat comprobatione conquiescit. Sapientes autem viros non modo libenter excepturos arbitror, sed haud levem nobis etiam gratiam habituros, cum quae ipsi cogitant, quaeque in doctrinae quasi penetralibus delitescunt, aliena industria ornatiora, ac meliora in lucem proferri videant. Plurima hoc loco et veterum, et recentiorum Philosophorum judicia

ille quidem; sed fortasse rationi philosophandi suae lenocinabatur. Nos quidem tantum doctissimi viri de illustranda Philosophiae genere seligendo veritatis ipsius, atque omnium consensu, quam tacito unius suffragio moveamur. An erat nobis diu ambigendum, quem potissimum sequeremur, cum Newtoni unius summam laudem, atque eorum, quae ab illo sunt inventa, incredibilem magnitudinem, ac praestantiam consideraremus? Quod Socrati accidisse accepimus, ut Graeciae universae

quae magnifice pollicebantur, praestare, eoque ipsi pertingere non poterant. Magna est enim naturae amplitudo, infinitus pene rerum numerus, quorum aliae sui vastitate, atque immensis spatiorum distantiis, aliae parvitate ipsa sese nobis abdiderunt; hujusmodi autem tum ingentibus, tum exiguis corporibus suus est ordo singulis, sua vis, motus unumquodque suos perficit, suis muneribus, officiisque fungitur; quorum omnium nobis est comparanda cognitio, si naturae

spatiorum distantiis, aliae parvitate ipsa sese nobis abdiderunt; hujusmodi autem tum ingentibus, tum exiguis corporibus suus est ordo singulis, sua vis, motus unumquodque suos perficit, suis muneribus, officiisque fungitur; quorum omnium nobis est comparanda cognitio, si naturae causarumque scientiam comprehendere, complectique animo velimus. Sed ubi tantae cognitionis comparandae instrumenta atque praesidia? sunt corporis sensus, sed breves illi quidem, atque angusti,

usurpare possumus, quae prope nos sunt posita, atque ad eorundem sensuum usum perceptionemque accommodata. Ulla igitur spes erat, ut quispiam universam naturae descriptionem absolveret, quando et rei ipsius summa esset obscuritas, nobis autem adjumenta rerum cognoscendarum omnino deessent? Nam si ingenio, et cogitatione ea persequi velimus, quae sub sensus minime cadunt, commenta magis nostra, quam res ipsas describemus. Sed plerique vel ingenii aestu, vel gloriae

consectabantur, a rebus ipsis, quae cognosci quidem poterant, si veri inquirendi viis institissent, longe aberrabant. Tametsi enim imbecilla nostra sint nimisque angusta ingenia, ut causas omnes continere possint, datus est tamen aliquis nobis permultis in rebus veri cognoscendi locus. Antiquior enim est, quam fortasse verior querela illa Democriti in profundo veritatem esse demersam, atque omnia tenebris aeque circumfusa. Sed permagni interest, quem in causis

omnia tenebris aeque circumfusa. Sed permagni interest, quem in causis investigandis cursum instituamus, ut primum si gradum recte fecerimus, ad maximarum rerum cognitionem pervenire possimus, sin minus, turpiter labamur. Praecipua est nobis in eorum, quibus instructi sumus, sensuum usu, atque experientia rerum percipiendarum sita ratio, primus hic contemplandae Naturae quasi patefactus est aditus, hinc suscipiendus, atque inchoandus est labor. Diu, multumque rerum est

quid constans in rebus, quid varium sit, inquirendum. Tum omnis animi contentio eo potissimum est convertenda, ut videamus, quid aptum inter se, conveniens sit, aut quid quamque rem rite consequatur, ut eorum praesidio, quae probe nobis explorata sint, ad eorum etiam, quae ignorabamus, scientiam perveniamus. Quibus quasi fundamentis positis, nequaquam nobis erit expetendum, ut et subito intelligamus, quibus e naturae legibus rerum omnium efflorescat ordo, ac ipsa

quid aptum inter se, conveniens sit, aut quid quamque rem rite consequatur, ut eorum praesidio, quae probe nobis explorata sint, ad eorum etiam, quae ignorabamus, scientiam perveniamus. Quibus quasi fundamentis positis, nequaquam nobis erit expetendum, ut et subito intelligamus, quibus e naturae legibus rerum omnium efflorescat ordo, ac ipsa rerum initia, summosque ortus aperiamus. Praeclare nobiscum agetur, si tot, tantisque adjumentis ad proximiores tantummodo

ramorum aliorum ex aliis erumpentium propagines, consequantur, donec perventum sit ad prima rerum initia, summasque causas, velut altissimas stirpes, unde reliquarum omnium series procreantur ac fluunt. Quapropter nequaquam nobis continuo ad remotissima rerum principia deveniendum est, ut per inferiorum deinde, ac succedentium causarum ordines ad ultimos rerum effectus perspiciendos descendamus; sed a rebus ipsis paulatim pedetentimque ad propinquiores primo

quidem ille in conversionibus siderum, atque ingentibus hisce mundi corporibus praestitit. Quid autem? Num leviora illa, ac minora esse censemus, quae in tenuissimis radiorum particulis perfecit? Nam quid corpore illo, quae lux dicitur, nobis erat obscurius? Nam autem postea, quam haec quoque est ab illo pertractata naturae pars, quid nobis in ea penitus cogniscenda claritatis omnino defuit? Subtilissimum, ac tenuissimum lucis radium dividimus, ac dispertimur,

Num leviora illa, ac minora esse censemus, quae in tenuissimis radiorum particulis perfecit? Nam quid corpore illo, quae lux dicitur, nobis erat obscurius? Nam autem postea, quam haec quoque est ab illo pertractata naturae pars, quid nobis in ea penitus cogniscenda claritatis omnino defuit? Subtilissimum, ac tenuissimum lucis radium dividimus, ac dispertimur, singulis quibusque partibus quae ratio, quae vis insit, novimus, e quorum admixtione quae colorum

ratio, quae vis insit, novimus, e quorum admixtione quae colorum discrimina oriantur, quoque e corporum contextu qui redeat color, definimus. Quid denique est in minimis his rebus, atque a sensuum usu remotissimis, quod non optime sit nobis cognitum, atque perspectum? Quibus in omnibus illud mihi mirabilius videri solet, hasce res tantas, quae plurimarum aetatum, et hominum gloriam cumulare, atque exornare potuissent, ab uno eodemque Newtono et inventas, et perfectas

absolutae Philosophiae Newtono tribuendam. Et mihi quidem praestantior videtur hominis commendatio, qui non leviora quaedam ornamenta, sed Naturae ipsius vim, atque artificium perspexerit, nobisque declararit. Qua quidem in re, illud nobis praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui

A vers. 79 Initium facit a rerum in mentes, et corpora divisione, cum, an alia quaepiam natura existat, ignoremus. A vers. 95 ad vers. 114 Inter mentes, vel summam Mentem, nempe Deum, vel mentes creatas esse, ait; nobis primo vestigandam esse naturam nostrae mentis, et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non esse, nisi

ipsam, cui innitantur, nescire affirmat, item et corporis; sensus enim, quibus corporum notitias haurimus, ad naturam non pertingunt, et pauci sunt, et imbecilles, ad vers. 480. In corporibus esse vim quandam excitandi in nobis ideas, ut caloris, frigoris, etc. quae rebus ipsis similes non sunt, esse alias item eorundem proprietates, quas essentiales dicimus, sed harum perpaucas a nobis cognosci, quae hic

vim quandam excitandi in nobis ideas, ut caloris, frigoris, etc. quae rebus ipsis similes non sunt, esse alias item eorundem proprietates, quas essentiales dicimus, sed harum perpaucas a nobis cognosci, quae hic enumerantur. Ad vers. 548. Quamvis corporis naturam cognoscere non possimus, investigationem tamen earum proprietatum nobis non ommitendum. Tum a vers. 607. de

dicimus, sed harum perpaucas a nobis cognosci, quae hic enumerantur. Ad vers. 548. Quamvis corporis naturam cognoscere non possimus, investigationem tamen earum proprietatum nobis non ommitendum. Tum a vers. 607. de tempore, et spatio agit: utrumque dividit in absolutum et relativum: primo spatium absolutum considerat, deinde tempus absolutum, tum spatium relativum, postremo tempus

tempore, in solam velocitatem ad vers. 972. Qua ratione, et quibus regulis proprietates corporum, et naturae leges, sint inquirendae, quidque ab aliis Philosophis veccatum sit in causis rerum investigandis: quia a nobis primae rerum causae cognosci non possunt, ab effectibus et phaenomenis naturae ejus leges esse inquirendas: tum quonam pacto ex phaenomenis illae cognoscantur, et qua ratione inductio adhibenda, quantoque haec hujusmodi

animi conservare nituntur, nisi extrinsecus quibusdam viribus dimoveantur, velut variis motibus, ac affectibus, qui tranquillitati nostra obsunt plurimum, ac pacatam vitae rationem perturbare consuerunt, eoque, quo maxime nobis opus est, ad summas nimirum, perennesque res assidua meditatione dirigendi. LIBRI SECUNDI A Studiorum in Europa praesertim

LIBRI TERTII. Mundi Gubernationem, et certissimas Naturae leges humanis legibus, et variis rerum publicarum constitutionibus, quas describit, longe anteponi debere, in iisque vestigandis unice conquiescendum nobis esse affirmat ad vers. 171. Hactenus lineam rectam, circulum, parabolam, in motu gravium inspexit; nunc infinita, ait, esse alia curvarum genera, quas in classes distribuit; aliae Geometricae sunt, aliae Transcendentes;

videri possit investigatio Telluris figurae ex aequilibrio, nisi obstet aliquid ipsius partium inaequalis textus, et fors varia ejusdem interior usque ad medium constitutio. Concludit idcirco a vers. 1995 non constare nobis veram Terrae figuram, si a solo aequilibrio repetatur; ad verae tamen proximam conjectura nos duci. Quaerit deinde vim generaliter in corpus figura quavis praeditum, exponitque ad vers. 2089 rationem in totius

olim consequi Heratostenes, et Posidonius tentarunt, quidque Arabes hoc in genere multis post saeculis peregerint, explicat ad vers. 270, a quo transit ad recentiorum Fernelii, et Ricciolii conatus, quorum omnium methodi aut nobis parum notae, aut intutae imperfectaeque sunt. Accuratior demum investigationis ratio reperta est, qua primi Piccartus et Cassinus Terrae gradus mensuris suis comprehenderunt, quos subsequuti sunt alii multo

sit, quae per graduum mensuras revera investigatur, ipsamque, ait, ob inaequalem textum in Terrae partibus praesertim prope superficiem, inaequalem aliquantulum esse, atque undantem quodammodo, eo nempe discrimine, quod a nobis ob ignotam Terrae partium constitutionem ignoratur, tantoque magis graduum dimensiones ubique tentandas, ut ad eam ipsam inaequalitatem per observationes semper magis detegendam accedatur. Pergit a vers. 1065. ad

a quo avulsus a Cometae corpore tanquam quidam fumus ascendat in caudam, quae fumi conscensio ab impulsu lucis a Sole incurrentis gigni non potest. Cur quidam nigrantes sulci observentur in caudis, exquiritur, qui possint esse nobis indicio, Cometas etiam circa proprium axem converti. Demum vapores Cometae caudas efformantes dissipari perpetuo, mutarique demonstrat. Quae omnia ad vers. 1555 expediuntur. Refelluntur exinde nonnullae de Cometarum

posse suo in Terram incursu ipsam confringere, externamque faciem, axisque, super quo diurnus motus peragitur, situm immutare: at haec ipsa metuere insipientium esse, provido siquidem sapientissimi Conditoris consilio est nobis in Mundi gubernatione acquiescendum. Posteaquam ut Terra, ita Caelo quoque vigere gravitatis vim fuse, accurateque evictum est, nunc a vers. 1696 ea dissolvit, quae contra eandem gravitatem a plerisque objici solent,

particularum tenuitate perspicienda deducit, ultra quos limites adhuc corporum particulae descendunt ad eam tenuitatem, quae nullos lucis radios reflectere possit, nostris propterea sint sensibus impervia, neque adiri a nobis nisi sola cogitatione valeant. Et tamen multo adhuc inferius principia corporum existunt, suntque veluti fundamenta tantorum naturae operum, quae in tam mira subtilitate aeque mirum artificium praeseferunt. Hic nonnulla

singularia quaedam luminis phaenomena exponenda, explicandamque descendit, crystalli nempe Montanae, atque Islandicae, quam describit. A vers. 2105. attingit alias lucis proprietates. Earumque causas, ac ipsum sensum, qui in nobis per illam excitatur, expendit. Qua occasione nonnulla affert de colorum harmonia, deque irrita spe jucundi inde sensus, ut e sonitu, orituri. Quaerit, quare e binis coloribus ad idem punctum in fundo oculi delatis

illam excitatur, expendit. Qua occasione nonnulla affert de colorum harmonia, deque irrita spe jucundi inde sensus, ut e sonitu, orituri. Quaerit, quare e binis coloribus ad idem punctum in fundo oculi delatis gignatur in nobis sensus cujusdam medii coloris simplicis: quare viridis color est omnium gratissimum: quare interdum oriatur coloris sensus sine ullo lucis in oculum impulsu: quare lux calorem, ac ubi majori collecta est copia, ignem

58  Clarior assueto, et patitur sua dia retexi
59  Lumina. Quid tantis majus, meliusque repertis?
60   Quid genus humanum propius Dis admovet ipsis?
61  Ergo parta suo qui talia pectore nobis
62  Edidit, illustrans praeclaro munere vitam,
63  Sectari si rite aveo, si maxima rerum
64  Inventa in longos aetatum immittere cursus,
65   Huc ades, atque tuum fine

86  Scire, quid esse queat, multi nihil esse fatentur;
87  Hic veluti quiddam prohiberet, tertia constet
88  Ne natura etiam, aut vario fors ordine plures,
89  quin praesto nobis sistant se, et nomina poscant.
90   Sed quoniam, anne aliqua in rebus natura sit ultra,
91  Prorsus in incerto est, quaerendique irritus omnis
92  Est labor, idcirco potius nescire fateri

irritus omnis
92  Est labor, idcirco potius nescire fateri
93  Par erat, in nihilo quam mersam dicere inani,
94  Atque inter res, quae nequeant extare, referre.
95   Et jam, quae nobis geminarum est altera rerum,
96  Spiritus, aut aliquid summum est, primumque, quod uno
97  A se habet omne, quod est, finisque et originis expers:
98  Aut quae finito productae tempore mentes

106  Debet ab his summam ad Naturam, unde omnia pendent,
107  Et, veluti vasti lustratis undique regni
108  Finibus, ad magni solium nos sistere Regis.
109  Quapropter nosmet nobis, et corpora circum
110   Vestiganda prius: pretium, finisque laboris
111  Illud erit, propius Naturae accedere summae,
112  Et, quantum fas est mortali, agnoscere Numen,

141  Namque ea si res est, quae cogitat, usque necesse est
142  Naturam servare suam; proin cogitat omni
143  Tempore, quo perstat revera in rebus: at istud
144   Quis ratione queat nobis ostendere certa?
145  Cum lassata virûm sopor altus membra resolvit,
146  Atque papavereo conspersit lumina rore,
147  Dulcia non etiam captare oblivia mentem,
148  Quis

formas,
184   Rerum notitiis per sensus omnibus haustis.
185  Quod tibi post paulo quo fiat, dicere, pacto
186  Conabor, mens omnigena ut ditescat opum vi.
187  Perspicua in nobis at quaedam notitiarum
188  Semina forte velis; verba intellecta, notaeque
189   Nam si sint rerum primarum, victa repente
190  Mens se dedit, et assensu se flectit ad illas

218   Montesque, vallesque, et dulcia, duraque rerum,
219  Insinuant, quae per se nostros omnia sensus.
220  Caetera sit itidem simili ratione putandum
221  Sciri, atque a nobis pernosci posse sine ullis
222  Rerum notitiis, quae praecessisse ferantur,
223   Et latuisse diu: ratio satis una profecto
224  Si pernoscendis est omnibus, altera porro

profecto
224  Si pernoscendis est omnibus, altera porro
225  Quid faciet? rere hic subito, quod inutile, falsum.
226  Indita quapropter rerum quia mulla fatemur
227  Principia in nobis, non est, ut multa videri
228   Certa minus possint, verumque haud rebus in ullis
229  Prodat se, caecaque ideo se in nocte recondat;
230  Fulgurat illud enim, et perfundit lumine claro

327  Alterum in alterius partem, partemque laboris:
328   Alterum ab alterius proin motu pendet, et inde
329  Excipit impulsus varios, redditque vicissim:
330  Scilicet hoc animi nobis mens conscia monstrat.
331  Praeterea hanc animi vim nostri in corporis artus
332  Partim exerceri sponte, ingratisve necesse est,
333   Non id augi ut nequeat, quod agendum: libera

339  Multi illam cunctis ponunt fundamina rebus;
340  Unde etiam Veri in mentem fons defluat almus:
341  Hac sine quandoquidem nil prorsum existere posse,
342  Nil fieri a nobis, Divina aut mente, fatentur.
343   Nonne, ubi Libertas dominatur, multa necesse est
344  Arbitrio fiant ut nostro, nullaeve constet
345  Multarum ratio rerum, nisi sola Voluntas?

359  Haec Ratio: facilis non se via, nec nova pandit
360  Propterea ad verum. Vel, si libet, indita cunctis
361  Sit rebus Ratio, quae sufficit, illa videri
362  Idcircone queat nobis, praestoque repente
363   Esse tenebrosae subeuntibus abdita regna
364  Naturae; velut Aenean excita Sibylla
365  Taenariae duxit per opaca silentia noctis?
366  Scilicet

est
369  Haud minus idcirco, quas ignoramus, et ullo
370  Conatu, aut ullis opibus pertingere non est:
371  Ipsa latet quoniam rerum Natura tenebris
372  Obsita, nec, tenuem nobis nisi, protulit, umbram.
373   Quapropter nostra est, ut dixi, libera prorsus
374  Mens animi; ratio neque sufficit ulla profecto,
375  Qualem nos intus sentimus, libera ne sit,

382  Proin non esse putes? paucis e viribus illis,
383   Quas docui, speres deprendere funditus omnem
384  Naturam interius, quaenam sit, quidve sit illud,
385  Quod facit in nobis, quod nostros sustinet actus,
386  Eductisque ex se veluti substernitur orsis?
387  Quod tibi si clara possit ratione patere,
388   Cur omnes etiam vires, cur munera cuncta,

393   Corpore proque alio, atque aliis quoque sensibus ejus,
394  Qualis morte obita, quid agat sine corpore sola?
395  Omnia quae quoniam nos ignorare fatemur,
396  Ignotam nobis etiam fateamur, oportet,
397  Multo plus mentis naturam, vimque animaï.
398   Altera praeterea in rebus quae corporis extat
399  Natura, an pariter quoque non ignota latescat,

praecipitet deorsum, aut tonitralia caeli
477  Atra ruant iracundo Iove templa superne.
478   Ergo iterum atque iterum sensus non posse fatendum est
479  Corpoream nobis naturam ostendere rerum:
480  Plurima quin etiam, quovis quae in corpore inesse
481  Monstrant, frigus uti nivis est, aut est calor ignis,
482  Aut odor, aut verni florum per prata colores,

dicas
513   Conjuncta: haec etenim junguntur semper, et haerent
514  Corporibus; proin et sejungi, seque gregari
515  Materiae sine discidio non posse putantur.
516  Pauca tamen nobis ea demum cognita constant
517  E numero ingenti: plura, at non cuncta daretur
518   Nosse eadem porro, si vis pollentior esset
519  Nostra animi; norunt et queis sublimior, atque

videt omnia plena;
616  Temporis, et spatii donec ratione resolvat
617  Notitiam gemina, et distinguat nomina rerum:
618   Censeri siquidem natura haec utraque partim
619  a nobis poterit, velut in se est, veraque, rebus
620  Scilicet a cunctis secreta, abductaque: partim
621  Ipsa eadem possit spectari, in rebus ut extat,
622  Afficit et nostros sensus, et credita vulgo est.

ut omne,
632  Extensum est, usquam at nullo se limite finit,
633   Immensumque plagas sese protendit in omnes.
634  Per se igitur spatium quadam ratione videri
635  Esse queat nobis, nam vel sine corpore constat.
636  Tempus item per se quadam ratione videri
637  Cur non esse queat? non velox, atque remissum est,
638   Sed sibi par semper, semper pede labitur aequo.

650  At quoniam hae partes, nisi tantùm mente, videri
651   Temporis, et spatii nequeunt, neque sensibus ullis
652  Discerni inter se, et nostris non sensibus uti
653  Difficile est nobis, et non impellier inde;
654  Propterea a veris longe confingimus ipsi
655  Diversas partes, et quas sentire queamus.
656   Et primò spatium vulgo, spatiique vocamus

ubi intus
688  Notitias aliis alias succedere semper
689  Mentis notitiis, seque inter nectier omnes
690  Continua serie, et constanti denique fluxu.
691   Propterea quid erit nobis durare, nisi ipsa
692  Nostrarum inter se distantia notitiarum,
693  Nimirum sibi quae succedunt ordine quodam?
694  Significatur ab hoc nobis existere nosmet

fluxu.
691   Propterea quid erit nobis durare, nisi ipsa
692  Nostrarum inter se distantia notitiarum,
693  Nimirum sibi quae succedunt ordine quodam?
694  Significatur ab hoc nobis existere nosmet
695  Continuò, res et nobiscum existere multas,
696   Notitiis quas cum nostris simul esse tuemur,
697  Aëra nimirum, terras, atque aequora ponti,
698  Et

ut nulla priorem
702  Excipiat demum; quod fit plerumque, sopore
703  Cum lassata jacent alto, resolutaque membra,
704  Nec mentem vanis illudunt somnia formis;
705  Tum subitò nobis tempus cessare videtur,
706   Ut nosmet durare ne ipsos percipiamus;
707  Nox neque momento longissima longior uno est,
708  Horaque sopitis citius non praeterit anno;

749  Atque aliae, non ut minima ulla, vel ultima constet.
750  Succedunt igitur sibi certo tempore mentis
751   Notitiae, quo non multo mora possit earum
752  Tardior, aut citior nobis vigilantibus esse.
753  At varios rerum quia motus cernimus extra,
754  Atque ex hoc opus est specierum continuatam
755  Prodire nobis seriem (quae temporis ipsa
756  

mora possit earum
752  Tardior, aut citior nobis vigilantibus esse.
753  At varios rerum quia motus cernimus extra,
754  Atque ex hoc opus est specierum continuatam
755  Prodire nobis seriem (quae temporis ipsa
756   Notitia est), fit, uti referamus motibus illam,
757  Et tantùm a rebus motis haurire putemus:
758  Nos veluti, starent si res, non temporis ullam

756   Notitia est), fit, uti referamus motibus illam,
757  Et tantùm a rebus motis haurire putemus:
758  Nos veluti, starent si res, non temporis ullam
759  Intus haberemus speciem, cum tempora nobis
760  Significent ipsae species, rerumque figurae,
761   Et parili duret res mota, quietaque pacto.
762  Ducimur huc etiam nostris a sensibus, atque hinc
763  Conjungi haud

765  Inde diem solis cursu finimus, et annum,
766   Temporis atque alios stellis labentibus orbes.
767  At non est tibi tuta vel ipsa haec semita Phoebi,
768  Qui non aequales nobis annosque, diesque
769  Partitur; modo nam citior, modo segnior idem est.
770  Jam quid erit, si solis iter, si semita caeli
771   Illa ingens cursu certe haud contunditur aequo,

777  Nec minus omnes res, at perstant esse profecto,
778  Seu nulli existant motus, tardive, citive.
779  Rebus ab his, spatium quibus hactenus, eque volutum
780  Tempus item est nobis, facilisque brevisque propinquam
781   Transitus ad motus naturam perspiciendam est.
782  Quare age, per sensus itidem cognoscere veros,
783  Non erit, ut possis motus, et prendere mente;

886   Mensurae rerum, verae, errantesve, sed víum
887  Ob longum in populo firmatae: scilicet ille
888  Veris saepe quidem rebus permutat inanes.
889  Propterea veros rerum cognoscere nobis
890  Difficile est, atque a visis dignoscere motus;
891   At non naturae variam callentibus artem
892  Ingeniis id semper ab omni parte negatum est:
893  Partim per motus,

928  Incrementa fugae, vel detrimenta noventur,
929  Imparia ast eadem si sint, erit ille profecto
930  Motus inaequali pede se accelerans, tardansve.
931   Hìc opus est puncti nobis distinguere motum
932  (Puncti, quod pars est, vel fingier ultima possit
933  Corporis) a motu totius corporis ipso.
934  Excipe sed prius hoc animo memor, omnibus unà

991  Suavius, ac melius, quam si contingere tentes
992  Mollia, Pegaseis Permessi culmina pennis.
993  Quod superest, exin ad caetera deveniendum est
994  Munera materiae nobis, quaecumque valemus
995   Detegere in rebus, ratio invisendaque legum
996  Naturae, queis cuncta vigent: sed ne tua rebus
997  Arripiat quid in his mens, quo male tuta labascat,

995   Detegere in rebus, ratio invisendaque legum
996  Naturae, queis cuncta vigent: sed ne tua rebus
997  Arripiat quid in his mens, quo male tuta labascat,
998  Ante erit hìc nobis, quaerendi quae via veri,
999  Firmandum: quippe hoc vertuntur cardine cuncta;
1000   Errandi vites hac scilicet arte pericla,
1001  Quae non effugere Viri, scrutarier ista

1070   Ut nulla exortus harum monumenta supersint;
1071  Desiperet, si tum nihilo minus ipse, quis esset,
1072  Quaereret, exortus, quis earum sator, et auctor.
1073  Sic itidem nobis semper versantibus ampla
1074  Naturae in ditione, et mundi in grande receptis
1075   Hospitium, rerum ad causas pertingere primas
1076  Cum nullis animi liceat conatibus unquam,

1078  Fluxissent, per quos consistunt omnia, motus;
1079  Nec nimium vitae haec intersint instituendae,
1080   Ut bene, quodcumque est, queat hoc traducier aevi;
1081  In rebus sat erit nobis inquirere, quid sit
1082  Tantùm, et quid fiat, quasdam possimus ut inde
1083  Eruere, haec constet queis mundi machina, leges;
1084  Quae quamvis non sint Naturae a fonte petitae,

1086  Non minus at rerum varias dant noscere causas,
1087  Etsi non primas, neque summas; at quibus ipsa
1088  Naturae facies aliqua de parte patescat,
1089  Atque ars sese aliquà nobis tenus abdita prodat.
1090   Praecipue cautis tamen his in rebus oportet
1091  Nobis esse, aliquid ne forsitan accidat, illi
1092  Quod plerumque solet diversa in gente moranti,

at quibus ipsa
1088  Naturae facies aliqua de parte patescat,
1089  Atque ars sese aliquà nobis tenus abdita prodat.
1090   Praecipue cautis tamen his in rebus oportet
1091  Nobis esse, aliquid ne forsitan accidat, illi
1092  Quod plerumque solet diversa in gente moranti,
1093  Praecipitem cum fert bene nondum ad cognita mentem.
1094  Post breve si namque hospitium, cum pauca

inane est.
1158  Hinc ut luxuriem foliorum falce recidit
1159  Agricola, et nimias hinc illinc decutit umbras,
1160   Deficiat teneris almus ne fructibus humor;
1161  Sic nobis, quodcumque superfluit, est resecandum
1162  Legibus in nostris, effecta ut singula privas
1163  Non habeant causas; sed quae sunt unius illa
1164  Ordinis aut generis, causa peragantur ab una,

1252  Veras propterea leges has esse fateri,
1253  Atque ea vera itidem, quae tum deducimus illinc,
1254  Ambigere ut prorsum nequeas, fraudemque timere?
1255   Nunc age, quandoquidem nobis constrata viaï
1256  Sunt loca, jam stadio discurrere tempus aperto est,
1257  Et cupide spectantum oculos, animosque tenere.
1258  Principio proprium generatim, ut diximus ante,

1297  Ipsa inter sese penetrari corpora; legem
1298  Par erit hanc etiam generatim ad corpora quaeque,
1299  Quo sint cumque loci, distendere, quaeque nec unquam
1300   Vidimus, a nobis nec longe abducta valemus
1301  Cernere, quae supra nubes, super astra locantur,
1302  Ultra anni, solisque vias, stellasque minores,
1303  Scilicet, ut nunquam penetrari mutuà possint.

ut flexus omnes, cursusque, viasque
1697  Subjiciant sensu, et spatia ipsa, et tempora monstrent,
1698  Atque ea cum sonitu careant, solisque patescant
1699  Signa oculis, vocali efferre in carmine nobis
1700   Difficile est; tentare tamen dum conor, et ante
1701  Invia dum Musis, teneroque asperrima gressu
1702  Dum peragro loca, solerti, nimiumque sagaci
1703  Mecum ades o

2049   Ut docui, et parti convexa videbitur illa;
2050  Quae fuerat vis ante trahens, nunc facta repellens,
2051  Quamque repellentem nos ante vocavimus, ipsam
2052  Nunc contra nobis vocitare necesse trahentem est;
2053  Rectaque contingens arcus quoque semita versos
2054   Vertetur pariter, nec, ut ante, recedere corpus
2055  A puncto per eam, sed contra accedere possit,

quod esse bonorum
2125  De genere apparet, nos nostro dimovet ad se
2126  Alliciens praesente statu, nisi suscitet intus
2127  Ante sui desiderium, et fastidia quaedam
2128  In nobis, dum, quae cupimus bona, suppeditentur.
2129   Propterea vitae feliciter instituendae
2130  Cum videant multi, quam virtus utilis extet,
2131  Et quam grande suis decus afferat; haud tamen illam

saepe
2160  Experiamur agi stimulis torquentibus intus,
2161  Est opus, exsurgat medium quid ab omnibus, atque a
2162  Compositis silum incertum se proferat extra
2163  In nobis desiderium, huc quod raptet, et illuc,
2164   Et velut incurvo mores sine lege meatu
2165  Inflectat nostros, nec rem convertat in unam:
2166  Unde tamen premimur magis, atque valentior unde

intus,
2172  Qui magno quatiunt animum plerumque tumultu,
2173  Impelluntque, leves ut jactant per mare venti
2174   Aut puppim, aut vacuo pendentia nubila caelo.
2175  Hinc nobis adeo divisis, disque sipatis
2176  Undique multiplici votorum tot ratione,
2177  Magnarum, quaeque aeterno sunt pondere, rerum
2178  Et minor, et nulla est interdum cura, quietis

87  Ingeniorum, et humo doctrinas obruat omnes?
88  Sic solas praefert tellus Memphitica clades
89  Saxorum in cumulis; variis nunc sculpta figuris
90   Marmora, trunca tamen, visuntur, mutaque nobis;
91  Signa repertorum tuimur, periere reperta.
92  Ex aliquo at quoniam jam tempore novimus artem
93  Obstetricem operum, servatricemque laborum
94  Ingenii, possint

multiplicati
95   Prela per, et formas, lateque per ora virorum
96  Spargier, et tanto renovarier incremento
97  Interdum, ex uno ut nascantur millia multa;
98  Longius idcirco nobis promittimus aevum,
99  Immensosque licet quoque spes extendere in annos,
100   Temporis et saevos labentis temnere morsus
101  Magnis praesertim pro rebus; nam leve queis est

236  Propter at hoc varium discrimen corpora certe
237  Non valeant varia inter se confligere pugnae
238  Fortuna; tantum mage dura, minusve videri
239  Propterea possint nobis, non caetera turbent.
240   At turbent alio prorsum a discrimine; quippe
241  Vi formam reparant, quam qua amisere, minore
242  Multa, et propterea minus a se mutua certant,

354  Quaeque queat, varie dum corpora congrediuntur,
355   Accidere, ipse velim si seorsum expendere, possim;
356  Solis proinde globis peragi rem percipe, quorum
357  Aptior effigies nobis simplexque figura est.
358  Quippe ex hac etiam facili est deprendere pacto,
359  Plagarum ratio, queis sese corpora pulsant,
360   Nimirum quae sint directa, obliquaque, refert

725   Oppositas vis in partes utrumque, necesse est.
726  Quare, quam statui, lex firmaque certaque perstat.
727  Nunc age, quod superest, postremum denique dicam
728  Corporis officium, nobis quod pluribus extat
729  Exemplis, quam cuncta, prius quae nota, repertum;
730   Quandoquidem a terris, caeloque petuntur ab ipso:
731  Acre quod ingenium tamen, assiduasque reposcit

822  Altius in summa turre, aut depressius ima.
823  Nonne vides, cum nos corpus grave tollere terra
824  Coepimus, ut gravitas obstat, contraque repugnat?
825   Ut nostrum in nobis, quo tum contendimus, ipsis
826  Sentimus nisum, quo simus cumque locorum?
827  Sublatumque manu retinentes, pondere pressam
828  Uno, eodemque manum pariter sentire necesse est?

1214  Attamen haec, prius hinc quam abscedam, me sine pauca
1215   Adjicere, hisce fidem quae totam demere possint
1216  Viribus, atque animos ab eis avertere nostros:
1217  Tot nobis patuisse putes ulla sine vivae
1218  Vis opera omnigeno de motu posse reperta
1219  Hactenus, atque ejus nihil esse, ut debuit, actum
1220   Auxilio in rebus, si rerum existeret ipsa

1253  Cognita sit primùm mortalibus, atque reperta
1254  Ipsa, aliaeque etiam simul unâ ab origine cretae,
1255   Dicendum est, quoniam peperere sagacibus amplas
1256  Notitias animis, nobis erit usus et harum
1257  Plurimus in rebus clarandis his, aliisque.
1258  Percipe principio perstare liquentibus auris
1259  Orbem aliquem, nitida qualem signare papyro

artem
1652  Intulit, excoleret quam plus tamen, exque poliret
1653  Posteritas, vitae et magnos aptaret ad usus.
1654  Hinc tua vis animi Batavis effulsit ab oris
1655   Nobis, inclyte Vir, qui tmepora certius, ac sol,
1656  Metiris, sol ipse dies qui ducit, et annos,
1657  Et nobis Pater est saeclorum et temporis auctor.
1658  Sed prius ad motus quam corporis accedamus

ad usus.
1654  Hinc tua vis animi Batavis effulsit ab oris
1655   Nobis, inclyte Vir, qui tmepora certius, ac sol,
1656  Metiris, sol ipse dies qui ducit, et annos,
1657  Et nobis Pater est saeclorum et temporis auctor.
1658  Sed prius ad motus quam corporis accedamus
1659  Suspensi, sternenda via est, moresque videndi,
1660   Queis volvunt curvo se corpora missa meatu;

1658  Sed prius ad motus quam corporis accedamus
1659  Suspensi, sternenda via est, moresque videndi,
1660   Queis volvunt curvo se corpora missa meatu;
1661  Primum et nunc aequi nobis volvenda per arcus
1662  Orbis, dein aliis post flexibus insinuanda
1663  Carmine erunt alio, queis scilicet usus, opusque.
1664  Denique de molli filo, vel pondera virga

1770   Tantula mobilitas, devolvier infinitè
1771  Ad parva ut si opus, rursusque ad parva, secundo
1772  Ordine proin possit sita dicier infinite
1773  Exiguorum. Admirari tam tenuia nobis
1774  Haec licet, et multis non irrita credere rebus;
1775   At non, qualia sint, nostrae supponere menti.
1776  Quin et adhuc magis e parvis certissima confit

2056  Naturam, et vires, et munera multa; latebant
2057  Quae prius humanis animis impervia prorsus.
2058  Jam prospectus in infinite tenuia rerum
2059  Ille ubi tentatus primùm, quae, quantaque nobis
2060   Non subito reclusa, oculisque patentia nostris
2061  Vidimus, et prorsus disjectis clara tenebris.
2062  Unde magis, quam de tripode et resonantibus alte
2063  Oracla

sint haec delubra via, et quae prima, docebo.
2083  Protinus (omnis eo ratio est subnixa elemento)
2084  Rerum, perpetuò nos fingere quas variari
2085   Possumus, et veluti fluere, haec discrimina nobis
2086  Hasque vices tenues, quae parvo in tempore longe,
2087  Scilicet infinitè in parvo tempore fiunt,
2088  Est expendere opus, quoque ordine, qua ratione
2089  Mutuà

2153  Designet vero contingens quaeque colore,
2154  Disponatque situ? rebus locus omnibus, et vis
2155   Est sua; quisque illo, quo par est, perstat in actu.
2156  Ingens quàm nobis tellus est nostra, profundo
2157  Quàm late distenta mari, quantùmque patentes
2158  Et campi, et nemora, et montes tenuere! Sed ipsam
2159  Scimus in exiguo magnam nos orbe referre,

2164  Et campi, et valles, loca culta, incultaque qua sint
2165   In regione; illic inquirimus oppida, et urbes,
2166  Et quantum inter se distent, metimur, iterque
2167  Tum pergere in tabula nobis signamus ituris.
2168  Quin caeli vastas sic scandimus in regiones,
2169  Sideraque in parva cognoscimus alta papyro,
2170   Surgentemque polum, solemque, vagantiaque astra,

locantur
237  in genere, immani numero concrescere debent
238  Longe, et naturas sortiri discrepitantes
239  Usque adeo inter se, ut, quaedam communia praeter
240   Munera, quae nobis generatim cognita constant,
241  Humanam exsuperent mentem, longeque recedant;
242  Obruitur siquidem, propius si tangere tentet.
243  Sed qui transcendunt numerorum denique fines,

244  Illis esse magis multo natura putatur
245   Abdita, difficilisque: tamen sunt inter eosdem,
246  Qui, quia naturam respectant cominus orbis,
247  Directaeque viae, mitescunt denique nobis
248  Tractati, facilesque etiam, clarique videntur,
249  Et sua conspicienda animis pulcherrima praebent
250   Munera, per varios quae dehinc deducimus usus.
251  Non meus

tempore cursus.
563  Hoc labor ante fuit medium perquirere punctum
564  Irritus, incerta longùm regione latebat:
565   Vera patet numeris sed denique perveniendi
566  Huc ratio nobis; jam punctum ostendere certo
567  Possumus indicio, jamque, hìc est, dicere, tota
568  Ponderis insita vis: fili virgaeve tenacis
569  Verus limes hic est: mensura hinc incipit omnis.

certo
567  Possumus indicio, jamque, hìc est, dicere, tota
568  Ponderis insita vis: fili virgaeve tenacis
569  Verus limes hic est: mensura hinc incipit omnis.
570   At non hos nobis numeros tentare licebit:
571  Scilicet ingredimur pedibus vada proxima arenae
572  Littoreae, nostrosque profundius in mare gressus
573  Paulatim inferimus, donec magis altus hiatus,

620   Mensuras per eam possis transmittere rerum
621  Ad seros nimium disjuncta aetate nepotes.
622  Non mutata etenim, vicibusque obnoxia nullis
623  Illa manet, dum solis iter, quo tempora nobis
624  Currunt, dum gravitas, descensus ponderis unde est,
625   Invicta proprium servârint lege tenorem.
626  Nunc velut illa etiam, quae non inducta canali,
627  Suspensa e

740   Illud prorsus idem tempus, quod diximus ante.
741  Utilis heac ratio longe est, labentis habere
742  Si veram prorsus mensuram temporis optes.
743  Machina construitur, nobis quae tempora signet;
744  Additum ibi, efficimus, pondus, contortave ferri
745   Lamina det motum: verum horae aequaliter istis
746   Nin ibant, et erant momenta coërcita

839  Quo prius alterutris noctis, mediumve diei
840   Continget momentum, illi hoc orientis in oras
841  Procurrent magis. Id discrimen temporis illas
842  Horarum moles dare nobis posse putârunt;
843  Namque sagax patrio si solvens navita portu
844  Tempora item patrio sese volventia caelo
845   Signantem secum molem ferat, intereaque
846  Per mare

horas
913  Aëre converso, ventis, pluviisque coortis.
914  Tardior idcirco procursus, et ocyor exit,
915   Nec, quod opus, peragentur eodem in tempore semper.
916  Hoc tamen est nobis vitandi certa reperta
917  Jam ratio; siquidem, argenti cum pondere vivi
918  Si tubulum inductum se virgae in fine moventis
919  Suspendas, erit, ut, cum fiet longior aestu

vel illa,
947  Quaeque viam reddant facilem magis, atque patentem,
948  Mutatoque levent animum quae saepe labore,
949  Visier et dignae sint, et sint parte viaï
950   Non alia nobis tam prono excursu adeundae.
951  Porro iter ad notum, rectique ad tramitis oras
952  Sponte remigrandum, et nobis via coepta terenda est.
953  Et jam, quandoquidem gravitas in corpore solo

949  Visier et dignae sint, et sint parte viaï
950   Non alia nobis tam prono excursu adeundae.
951  Porro iter ad notum, rectique ad tramitis oras
952  Sponte remigrandum, et nobis via coepta terenda est.
953  Et jam, quandoquidem gravitas in corpore solo
954  Quid faciat, docui; qualis, si corpora confers
955   Multa, sit,

955   Multa, sit, inquiram; cumque ipsa impellat eadem
956  Semper corpus idem ratione, an pellat eadem
957  Corpora cuncta etiam semper ratione, videndum.
958  Hìc subito rerum nobis obstare videntur
959  Pondera, diverso diversa in corpore quae nos
960   Sentimus: verùm diversa a pondere constat
961  Et gravitas, quae vis est punctum quodque repellens

1021  Plus habeant simul ut gravitatis, corpore quam quae
1022  Sunt congestae alio, et majori protinus illas
1023  proinde fuga in praeceps se deorsum ferre tuamur.
1024  Haec via quapropter nobis est pervia sola,
1025   Corpore par gravitas num sit, quaerentibus, omni,
1026  Et pro materia num constent pondera rerum:
1027  Nempe videre, graves sese res inter eodem

1154  Qui proin partem aliquam motùs transmittere debent
1155   Rebus; ut his, quantum est amissum a corpore, constet.
1156  Illa sed ut fieri possent, constare necesse
1157  Nobis ante foret, quonam stent ordine partes
1158  Inter se fluidae, quas moles, quasque figuras,
1159  Quasque habeant vires. Sed qua ratione patere,
1160   Et quibus haec subici jam sensibus omnia

1162  Obruere immani numero, ambiguaque fatendum est
1163  Naturâ nostros animos, ne cernere possint,
1164  Quod cupiunt, vanumque profundant proinde laborem.
1165   Tunc equidem, obstructam nobis aperire viam fors
1166  Olim siqua volet, qua sint decernere fronte
1167  Corpora, quae minimos patiuntur mersa liquore
1168  Offensus quocumque, valebimus, atque marinos

1348  Hoc facile est pacto dissolvere, in aëre quidquid
1349  Ante adversari visum est descensibus aequis,
1350   Aeque et partitae gravitati in materiam omnem;
1351  Machina quod spatio nobis patefecit inani.
1352  Possumus hinc, quovis sub corpore materiaï
1353  Quantum sit, facili prorsus cognoscere pacto;
1354  Olli nam pondus respondeat; hoc tibi nôsse

posse
1444  Efficimus pondus, medioque accedere puncto,
1445   Sive recedere, uit librari corpore possit
1446  Cum vario ex alia suspenso parte, nec ejus
1447  Non pondus nobis ratione ostendere certa:
1448  Tanto majus erit nam pondus, quo magis alterum
1449  A puncto, moles suspenditur unde, recedet;
1450   Proinde super virga numeris monstrare valemus

Instant: pro numero trochlearum tempora crescunt,
1493  Decrescitque labor: tolli vix pondera saepe
1494  Percipimus sensu; mora prodest scilicet ipsa.
1495   Mille aliis variata modis quoque machina nobis
1496  Plurima conficitur, dentesque adhibere rotarum
1497  Proderit, ut possint augeri mobilitates,
1498  Aut minui; quacumque voles ratione per illas
1499  Ponderibus

subire
1589  Partibus, et mutare, et saepe ad nota redire
1590   Instrumenta, quibus consistat summa operaï.
1591  Quapropter quoniam gravitatem ad percipiendam
1592  Multa diu nobis tractata, volutaque multa,
1593  Perque polita diu; pariter gravitatis ad illud
1594  Usus erit punctum medium, quo plurima fiunt,
1595   Plurima per quod agit vario natura labore,

praeter quam quod momenta per omnia nostrae
1817  Mutantur vires (ipsas dubitesne per horas,
1818  Perque dies?), nihil est occultius, atque tenebris
1819  Quod mage se condat, quam nosmet, nostraque nobis.
1820   Sensus confusa nimium ratione per ipsos
1821  Omnia percipimus; tactus tamen omnibus ipse est
1822  Ambiguus magis, ut nequeas discrimina rerum
1823  Parvula metiri,

1824  Quos tunc exserimus, cum pondera forte tenemus.
1825   Demum in tam duris fors adfuit optima rebus,
1826  Ostenditque viam certam, qua pondera detur
1827  Conferre inter se vario sub sidere nobis:
1828  Quod tibi nunc prima repetens ab origine pandam.
1829  Auspiciis Regis patrio vir littore Gallus
1830   Solverat, et positas procul impiger ibat in oras,
1831  Queis

1836  Insula sole calens; jam vertice sidera in alto
1837  Coeperat, et positus caeli servare recentis:
1838  In motus virgam sensit cum serius illam
1839  Ire suos, signans nobis quam tempora praefert
1840   Machina structa rotis, quamque ipse aptaverat ante
1841  Sic patrio longam caelo, ut procurrere seno
1842  Procursu decies huc illuc qualibet horae

opum vi?
2034  Principio, ratio servatis ut bene rebus
2035   Conveniat, vim non unam satis esse putavit,
2036  Quae cogat fugere; hanc etenim minus edere duplo
2037  Discrimen nobis gravitatis; proinde sagacis
2038  Obtutus animi gravitatem fixit in ipsam;
2039  Cui nil detractum sit nisibus effugiendi,
2040   Plenam, atque illaesam, qualisque est, denique totam.

2079  Turbata, oppositis devictaque viribus ullos
2080   Vix jam edunt nisus, vix usquam impellere possunt.
2081  Exsurgunt aliae tum prava ab origine vires
2082  Scilicet, et veluti cum nobis exoriantur,
2083  Ortum a Natura simulant duxisse potenti.
2084  Hinc varia exagitant, diversaque pondera mentes
2085   Omnibus in rebus nostras. Quid denique constat?

assuetudine longa.
2116  Jam nunc pro varia regione, et tempore mores
2117  Mens varios est inspicere; et Natura magistra
2118  Injusti, justique licet sit certior intus
2119  In nobis, quam rerum ullarum forsitan extet;
2120   Non minus ipsius manifestae lumina lucis
2121  Obruere interdum, penitusque extinguere possunt
2122  Mores, judicia, affectus, exemplaque, et usus;

2132  Degeneres patria nimium a virtute vocantes.
2133  Ut pennas, dicunt, avibus Natura, volare
2134  Queis possint, dedit, et caudam, ut proscindere lymphas,
2135   Piscibus, et nobis sic ingeniumque, manusque
2136  Ut struere insidias, rapere, et pugnare queamus.
2137  Sunt quibus, ut referunt Laestrygonas ante tulisse
2138  Ausoniam, humanos sit mandere dulcius artus,

2169  Barbariem innasci vix credidit, in socios ut
2170   Igne velint etiam exanimos saevire cremantes.
2171  Plurima sed, genus hoc, facile excusamus in Indis
2172  Gentibus, atque aliis, quae nobis esse videntur
2173  Incultae; quis, Roma, tuas facta horrida leges
2174  Horrida facta neget leges, moresque tulisse?
2175   Quid memorem humani spectacula grata cruoris,

videret
2298  Ante pedes nati exuvias deposcere regem.
2299   Scilicet his animi vita vertuntur in omni
2300   Perpetuis vicibus; vix idem permanent una
2301  Saepe die tenor in nobis; mutamur in horas
2302  Interdum, rebusque novis quia pellimur usque,
2303  Proinde novis mentes cum motibus usque novantur,
2304  Atque alias subeunt formas, aliaeque videntur.

2306  Judiciisque ratione Virum popularibus abducatur
2307  Inversa ratione viae; nil rebus in ullis
2308  Admiratur enim nimium, nil aestimat ultra,
2309  Quam par est; tantum, quae nobis indita, sentit
2310   Pondera naturae vigilans, et ducitur illis:
2311  Scilicet huic aequam rationem accommodat uni,
2312  Incertus vita huc, illuc ne fluctuet omni.

118  Tum fuit et, sensu qua nullo possit adiri,
119  Cognita. Luna gradus mensuris proximus ipsa
120  Extitit; ad Lunam sic certo est tramite ventum.
121   Non tam difficilis nobis fuit inde remotum
122  Transitus ad Solem, errabundaque sidera caeli.
123  Haud aliter res in terra qua lege gerantur,
124  Qui prius, et qua vi, perspexerit, ire per altum

122  Transitus ad Solem, errabundaque sidera caeli.
123  Haud aliter res in terra qua lege gerantur,
124  Qui prius, et qua vi, perspexerit, ire per altum
125  Aethera tum possit, nobis vicinior ipsa
126   Qua deflectit iter bigis exercita Phoebe.
127  Hujus ubi agnorit cum nostra foedera Terra,
128  Evolet ad Phoebum subito, atque vagantia circum

168  Et spatia, et moles astrorum, et caetera multa,
169  Hoc genus, inveniunt Mensores, tradere noster
170  Non labor est, nos haec et ab illis cuncta petemus
171   Mutua, cum fuerit nobis his usus, opusque.
172   Nunc quoniam curvos in terram luna meatus
173  Continuo facit, in terram vi nititur ire
174  Continua; tangens iter usque relinquere debet

313  Astra, feruntur item vario cingentia gyro
314  Astrum errans aliquod, proin quae dixere Secunda,
315  Et flectunt quandam vim propter continuatam
316  Continuò cursus, nobis vidisse necesse est:
317   Primum vis ea quo nitatur, deinde locorum
318  Pro spatiis, quali vel crescat, vel minuatur
319  Ordine: sed paulum nobis ante omnia motus

316  Continuò cursus, nobis vidisse necesse est:
317   Primum vis ea quo nitatur, deinde locorum
318  Pro spatiis, quali vel crescat, vel minuatur
319  Ordine: sed paulum nobis ante omnia motus
320  Astrorum varii, facies lustrandaque caeli
321  Omnis, ut est magno demum detecta labore,
322   Ante tuos quam tu caeli trans caerula cursus

531   Prodeat ut duplex a duplice, ternaque terno,
532  Cumque illo ratione pari paria augmina sumat.
533   Hinc patuit, cur Mars aliis magis avius erret;
534  (Excipe Mercurium, nobis quem cernere rarò est)
535  Ejus nempe foci multum inter mutuà sese
536   Distant, et gracilis via, longaque ducitur alte,
537  Proin et ab aequali

1035   Aethera lustrantes motu variante Cometas,
1036  Orbibus et variis, spatiisque coërcuit idem
1037  Lege rata, et prorsum in communia foedera flexit.
1038   Principio apparent cum nobis, esse Cometas
1039  Scire licet saepe astrorum in regione vagantum;
1040   ( Ultra vel si sint quandoque, prope esse profecto)
1041  Ipsisque interdum plus Soli accedere multo

1066  Esse, nec aequalem pariter qui accedit ad orbem;
1067  Illos quandoquidem prope semper templa per alta
1068  Volvier aspiceremus, ut et vaga cernimus astra,
1069  Quae tum dumtaxat nobis obtecta latescunt,
1070   Praetereunt supra cum Solem, infraque micantem;
1071  Ast, illi quia parva sui spectacula praebent,
1072  Cumque abiere, diu conduntur, nonne necesse est

hoc cingere Solem.
1104  Illi praeterea qua caeli parte videntur
1105   Crebrius? An qua Sol medius micat? Oppositave?
1106  Nimirum opposita vix quintus quisque videtur
1107  A nobis parte; ast alia in regione prope omnes,
1108  Quamvis in Solis radiis ibi saepe latescant,
1109  Nec cerni possint, quod porro haud accidit illic:
1110   Reveraque novis offuso Sole tenebris

secundae
1212  Omnia, quae a cono est, formae, primae quoque partim
1213  Monstrant, conspicitur dum caelo lux nova labens
1214  Illa Cometarum, et quo tum directa videri
1215   Nobis debuerit quocumque in tramite, certum est.
1216  Constitit e positis id legibus; unde necesse
1217  Cum fuerit motus inter se mutuà quorum
1218  Cumque Cometarum necti, illae e parte fuissent

1415   Non spectet rebus rationem, consimilemve;
1416  Jam fateare, opus est, proprium quoque materiaï
1417  Scilicet hoc omnis munus trahere esse, trahique;
1418  Cum quae subjecta est nobis, trahat, atque trahatur,
1419  Quo possunt sensus pertingere cumque, trahentem,
1420   Tractam et materiem fervantibus undique nobis.
1421  Nonne sat esse queant proin tot servata, videri

hoc omnis munus trahere esse, trahique;
1418  Cum quae subjecta est nobis, trahat, atque trahatur,
1419  Quo possunt sensus pertingere cumque, trahentem,
1420   Tractam et materiem fervantibus undique nobis.
1421  Nonne sat esse queant proin tot servata, videri
1422  Cunctis corporibus gravitas ut possit inesse,
1423  Quorum in se partes nitantur viribus aequis
1424  Aequis in

1732  Deflectant causis, et, quo sit cumque locorum,
1733  Scilicet excipiat labentia corpora recta.
1734   Praesertim at magnos, quos quaerimus, inveniendi
1735   Deflexus ratio constat non invia nobis.
1736  Dirige, cum longe te monte removeris alto,
1737  Usibus his aptum quod feceris, instrumentum
1738  In quodvis, medio cum caeli est culmine, sidus;
1739  Atque ita,

1750   Filum itidem visum, quantum mutata locorum
1751  Haec terrae spatia exposcunt; nam cognita moles
1752  Cum terrae circum, et pars orbis cognita magni
1753  Esse queat nobis, stationi intersita binae,
1754  Cognosces itidem, quo scilicet intervallo
1755   Distare inter se par sit caelestia puncta,
1756  Impendere locis quae recta cernimus illis.

2081  Postquam tentarint tellurem prendere notis
2082  Mensuris Homines. Quod qua ratione peractum
2083  Saepe sit, et quantam spem veri suppeditante,
2084  Est operae porro pretium cognoscere nobis,
2085   Quandoquidem quid sit nostris magis utile rebus,
2086  Quid placeat mage, quam Matrem cognoscere Alumnis?
2087  Ast aliud tamen ad tempus, carmenque remitti
2088  Id

2169  Ergo non poterat sine magna Terra ruina
2170   Esse, valut nunc est? altos sustollere montes
2171  Non valuit Natura, marisque extendere tractus,
2172  Ut sit pulchra simul nobis, et commoda sedes?
2173  Culpant praecipue tranantem luce Cometam
2174  Vicina, qui plus ex una parte trahendo
2175   Obductam circum crustam

raris,
71  Et quae perpetuo possint servarier aevo,
72  Aes velut, argentum, atque aurum, atque adamantina saxa.
73  Hinc est signato pecore orta pecunia primum
74  Scilicet, hac nobis constant ab origine nummi.
75   Crevit avarities hinc, nam, quam servet, adepta est
76  Rem facile, accumuletque, diu si parcat abuti:
77  Hinc cessere in opes privatas publica terrae

204  Sed spatium certis finibat millibus illud;
205   Ergo itidem hunc certis cingebat millibus orbem.
206  An minus ambiguis, quam sit prior, haec elementis
207  Mensura innixa est Terrae, suspectaque nobis?
208  Adde, quod hoc humili quia sidus fulget ab ora,
209  Se magis infringunt radii, quam Solis, ab alto
210   Culmine cum caeli rutilantia spicula vibrat,
211  Ut novus

425   Atque ea, signatas ulnis, pedibusve catenas
426  Recta extendendo, super aptendoque sine ullis
427  Flexibus in totidem metiri millia debes,
428  Quot liceat, libeatque. Atque ex hac altera nobis
429  Quaerenda est, quam proposui, mensura locorum.
430   Quantum hic consilii est? Quanti ratio ipsa laboris?
431  Tentandum, si fors transferre in carmina possim,

interdum porrectus; at abforet omnis
960  Aequa in planitie campi tumor; eque supinis
961  Contra frons Terrae cava vallibus efficeretur.
962  Certam exin nobis fieri non posse figuram,
963   Quam memoro, terrae quis nesciat, undique campis,
964  Atque jugis, variis et vallibus interruptam,
965  Saepe et pro vario mutatam tempore? rupes

992  Incertam, variamque viam, quod noscere possis,
993   Ut docui, memori recolas si mente, sub altos
994  Declinent filo ut pendentia corpora montes.
995   Sed jam age, quaesitam nobis cognoscere figuram.
996  Punctum finge aliquod terra super; illud ad Austrum
997  Sic iter, algentem vel ab Austro flectat ad Arcton,
998   Imprimat ut gravitas ictus, ubicumque locorum est,

praefert
1031  Mensuram, quoniam calidae de parte diei
1032   Pyrenes vastis finitur montibus, in quos
1033  Pondera tum deducta arctabant aetheris arcum.
1034   Propterea nobis semper mage cognita constet
1035  Ut facies Terrae, sedesque haec alma patescat,
1036  Esset opus tractus mensuris ire per omnes,
1037   Atque gradus, quaque ad Boream conversa, vel Astrum,

1039  Solis ad Hesperium Tellus queiscumque sub oris,
1040  Prendere; pro quavis demum regione repertus
1041  Crescentum gradum, et minuentum surgat ut ordo.
1042   At longum est opus, et nobis post longa manendum
1043  Saecula, venturo si quando id prodeat aevo.
1044  Interea paucas, at quas servavimus, omnes
1045  Aptamus graduum mensuras vi gravitatis

constet ubique
1101  Non mutata caput super altum, eademque per omne
1102   Aerium pelagus, binis si partibus aura
1103  Decrescat, qua densa, aliquo super edita tractu
1104  A nobis, opus esse, ut partibus ipsa quaternis
1105  Decrescat duplici in spatio, bis deinde quaternis,
1106  Deinde bis octonis, sese si scilicet ipsam
1107   Terno attollentem, spatioque sequare quaterno.

1237   Progressum longe per millia, currere tantis
1238  Quippe volunt spatiis fusum mare mobilis aurae
1239  In coelum, terrae prope sint ut tractibus altis
1240  Dimidiae paria; at nobis propiore videtur
1241  Esse opus aerios constringi limite campos;
1242   Auris quandoquidem Soli circumsitus aer
1243  His levibus occurit, sursumque volentes
1244  Ire

1250  Nubila suspensa, et faciem radentia diam:
1251  Indicio candens porro est lux illa, tenebris
1252   Quae Solem ossusum, et subjecto corpore Lunae
1253  Obstructum penitus nobis, complexa coronat.
1254  Esse sed hunc nobis magis indicat aera vastum
1255  Lumen id, in caelo quod dudum aspeximus alto,
1256  Cassino monstrante, via quod spargitur orbis

1251  Indicio candens porro est lux illa, tenebris
1252   Quae Solem ossusum, et subjecto corpore Lunae
1253  Obstructum penitus nobis, complexa coronat.
1254  Esse sed hunc nobis magis indicat aera vastum
1255  Lumen id, in caelo quod dudum aspeximus alto,
1256  Cassino monstrante, via quod spargitur orbis
1257   Signiferi, eque loco grajum sibi nomen adeptum est.

Vix decies ad quinque; et longa brevisque vicissim
1265  Bellantis veluti comparet lancea Phoebi.
1266  Debile lumen id est, via qualis candida lactis,
1267   Conspicuum nec idem patet omni tempore nobis.
1268  Non igitur lucem hanc cernes, si vespere summo,
1269  Vel nondum rosea Tithoni conjuge cani
1270  Exoriente, eadem non caelo ita perstet in alto,
1271  Ut superet

hunc compresssam sese constare necesse est
1311  in lentem, propter majorem particularum
1312   Nisum de medio fugiendi limite gyri;
1313  Propterea nobis oblique ut visa sub illa
1314  Debeat, ut docui, rhombi apparere figura.
1315  Corporis utque sui partem quae rapta per orbem
1316  Est latum, ad nos Sol convertit, ita aera quanto

1314  Debeat, ut docui, rhombi apparere figura.
1315  Corporis utque sui partem quae rapta per orbem
1316  Est latum, ad nos Sol convertit, ita aera quanto
1317   Plus a se projectat agens, accedere nobis
1318  Plus facit, interdum transmittat ut oscula Terrae
1319  Contractu aetherio; quod fit, cum cernimus auras
1320  Eductas gradibus novies ab origine denis.
1321  Si vel

et numerosior una.
1570  Quae cum conveniant, quantumlibet aucta, minuta,
1571  Et variata modis multis, mutataque rebus,
1572   Vero quis dubitet conjungi ea denique nexu?
1573  Nobis Sequanicis quae prodidit omnia ab oris
1574  Maeranus Sophiae cultor, verique minister,
1575  Ingeniique sui fulgenti lumine claram
1576  Extulit, ut cunctas per gentes nota clueret,

1761   Marsque, Venusque tuos, polluto qualis amore es?
1762  Vestra etiam jam sigura via ad secreta daretur,
1763  Tentarem vel Lemniacis comprendere vinclis.
1764  Nec clam adeo nobis furtive, Caducifer, ires.
1765  Scilicet illa aliis incerta errantibus astris
1766   Omnia sunt; aditus nondum illuc stant patefacti,
1767  Quippe carent famulis Dominos prodentibus: horum

22  Intermissa opera, et labor opportunus adiri:
23  Propterea facit et luci succedere noctem,
24  Aestatique hyemem. Tamen ipsi cura laboris
25   Est prior, humc proprium nobis Mortalibus esse,
26  Perpetuumque jubet, propterque hunc otia nobis
27  Instituit: quare nulla est humana, vacare
28  Debeat ut curis aetas.

23  Propterea facit et luci succedere noctem,
24  Aestatique hyemem. Tamen ipsi cura laboris
25   Est prior, humc proprium nobis Mortalibus esse,
26  Perpetuumque jubet, propterque hunc otia nobis
27  Instituit: quare nulla est humana, vacare
28  Debeat ut curis aetas. Juvenesque, Virique
29  Emeritos fore se sperant, cum ruga notarit

42  Deciduos fructus legit arbore, lac premit, uvas
43  Colligit, et crates de vimine texit ad ignem:
44  si nequeat, querula moribundum voce vocat se.
45   Usque adeo dulcis labor est, ingrataque nobis
46  Otia, cum non sunt multo interrupta labore.
47  Quin et nobilior quo sit, jucundior omnis
48  Est opera, haec quanquam lasset magis: ire per altum
49  Mente juvat

nos loca versa negatum
128  Incolere, haud ullo prospectant tempore Terram;
129  Ut nec ab Europa boreae contraria quimus
130  Astra videre, nec his subjecta ingentia regna
131   Nobis conspicuos unquam aspexere Triones.
132  Multi et spectatum peregre ibunt, oppositasque
133  Iuvisent gentes, tranantes aequora vasta,
134  Et magnos montes, et sylvas trajicientes,

154  Ibunt in varios radii, pulchrosque colores,
155  Proinde colent alto superam Thaumantida caelo.
156   Haec illis monstrabit iter fax maxima in undis
157  Aequoreis, plusquam nobis Cynosura, Heliceque;
158  Fixa manens etenim, qua sint regione, docebit,
159  Quoque loco positae volitantes per mare puppes.
160   Hoc igitur, Lunae facies quod versa videtur

videbis,
321   Plusquam aliud quodcumque latus, caligine posse
322  Offusa maculas, neque nostros inde lacessi
323  Posse oculos; proin ex illa regione latere
324  Ut sit opus nobis frustra inspectantibus astrum.
325  Tum regione loci mutata, corporis ipso
326   Et latere, extemplo sub lumina nostra redibit.
327  At quid Saturnique, Jovisque sequacibus astris

473  Tunc effecta suis tribuentur cognita causis
474  Perfacile: haud illas opus est finxisse, potentes.
475  Sed cognoscere et hic, quae pluribus ante repertae
476   In rebus jam sunt nobis, variisque per artem
477  Nexibus, et varia ratione aptare, modisque.
478   Scilicet in partes ternas tribuenda putamus
479  Effecta, in falsis quae cernimus omnia campis.

illo est.
513  Praeterea magis alta tenet cum Luna recedens
514  A Terra loca, (si constent aequalia circum
515  Caetera) crescentes undae minus inferviscunt,
516   At mage, cum nobis loca per vicina vagatur,
517  Et pariter magis, aequantem cum laeta per orbem
518  Exagitat bigas, quam cum extra excurrit utrinque.
519  Porro intervallum, geminos quod temporis extat

res undique, quas tamen ipsis
572  Prorsum ignorandum est? quae tanta insania notis
573  Ut paucis prima in Naturae fronte locatis
574  Debere ignotum nobis nihil esse putemus?
575  At multi causas tot rerum quaerere nuper
576   Tentarunt acri ingenio, plausumque repertis
577  Deinde suis hilares, frustra tamen, ingeminarunt;

771   Plusque dies post solstitium infervescere suerunt
772  Aestivae, plus post brumam crudescere noctes
773  Hybernae: medios praevertit causa tepores.
774   An doceam, Luna a nobis abeunte remota
775  In loca, cur aestus longe, longeque minores
776   Procurrant? Spatio ignores decrescere vires?
777   At cur progrediens aequantem Luna per orbem

1066   In Jove, qui Lunas circumfert quattuor, inque
1067  Saturno, cui quinque adsunt, majoribus illud,
1068  Si quod sit, vicibus diffusum exaestuat aequor.
1069  Languidior multo, quam nobis, Solis erit vis
1070  Longinqui; sed tot Lunarum corpora, ab una
1071   Omnia praesertim fuerint cum parte locata,
1072  Vel partim opposita, possint ut jungere vires

aer
1201  Scilicet est, aliisque suus quoque proficit astris
1202   Aer, si quis is est, errantibus: haec sed ab illo
1203  Commoda percipimus nostrae non ultima vitae,
1204  Nobis distribuit quod lucem, quodque calorem
1205  Undique; tamque bonas terram res spargit in omnem.
1206  Si radios aer, et spicula dia reflectens
1207   Abforet, haud aditus, referataque septa domorum

1228  Quanto percuteret proin impete jacta sine auris?
1229  Esset et in quanto degendum frigore contra
1230  Quo non lux Solis pertingeret? ipse calorem
1231  Aer servat enim nobis, quo vita fovetur.
1232   Omnis nox igitur gelida magis algida nocte
1233  Brumali foret, atque domus foret omnis ut acri
1234  Condita de glacie. Nimium dum comprimit aer

1397   Exiguumque brevis sit ob aestum, aut nostra Cometam
1398  Versatur Solemque inter cum Terra, vel ille
1399  Solem ultra eductus cum paulum de latere uno
1400  Flectit, ut et nobis fiat contraria cauda,
1401  Ceu Soli, in medioque sit astri a corpore opaco
1402   Obstructa, aut nebulae densa caligione tecta,
1403  Postremo cum nos inter Solemque Cometa est,

fumos,
1479  Omnes impediat prorsus, dispellat et umbras:
1480  Praeterea vel si non dispellatur, et ejus
1481  Jacta retrorsum illic sit corporis umbra, videri
1482   Attamen a nobis non jam queat, ire per axem
1483  Quae medium debet fumi, proin condier ipsa
1484  Dispersa in cauda, et sepeliri in lumine circum:
1485  Denique non tractu distincta est simplice semper

1590  Nil ibi culpandum, nil est deforme, nec errens,
1591  Ut solet in multis, quae nos componimus, esse
1592   Molibus, atque ideo quae poscunt saepe refingi.
1593   Transitus at propior nobis cum forte Cometae
1594  Accidere interdum possit, quoque multa venire
1595  Inde mala in Terras inerdum posse videntur.
1596  Fumantis caudae pars ejus in area nostrum

ut dimoti praecipitemus
1656  Directa regione viae, Solemque petamus,
1657   Absumatque sua nos flamma voragine volvens.
1658  Si cladis genus hoc, aerumnarumque timendum
1659  Nobis est, aliis plus omnibus ille minari
1660  Visus erat, spaciem horribilem qui protulit olim
1661  Terris ( bis septem prope lusta abiere ) Cometa;
1662   Nam Terrae prope iter non tum illa parte

1813  Transmitti nequeant disjuncta in corpora vires.
1814  Ergo qua tot res peragi, tantasque per omnem
1815  Undique materiam clara ratione probatum est,
1816  Ipsa tamen gravitas nobis erit inficianda
1817   Propterea, quoniam ejusdem natura latescit,
1818  Ut si res extent ideo, quia novimus ipsi?
1819  Num bene naturae ratio non reddita rerum

1835  Etsi non videas medios in corpora funes
1836  Distendi a gravitate, quibus disjuncta trahantur;
1837   At non propterea nequeat tamen insinuari
1838  Perfacile hoc animo, jamdudum ad prodita nobis
1839  Munera corporeae naturae accedere munus
1840  Posse modo inventum hoc, ut tendat in altera quodque
1841  Corpora corpus, iners quanquam, atque his jungier usque
1842  

2166  Protinus, atque alte caelo sublata refulsit
2167   Sola potens ima, et media, et conjungere summa.
2168  Jam quibus ipsa ratis immensum temperat orbem
2169  Legibus, in lucem nobis non invida claram
2170  Extulit, et rerum communia foedera pandit;
2171  Nec levia inducit nos per vestigia tantum,
2172   Magnarum defert sed prorsus in intima rerum,

fidens
2176  Scilicet ipsa sibi, et rerum secura suarum.
2177   Humanae non haec simulacrum, ut plurima, mentis,
2178  Ingenioque refert sua non exordia nostro:
2179  Inventa est nobis, non edita; rebus ab ipsis,
2180  Quas agitat, versatque, educta est scilicet, atque
2181  Prodita, et hinc cupidas in mentes insinuata.
2182   Procedit velata caput, vultusque nitorem

Contigit, et seriem arcanam cognoscere morum,
2225  Excutere et latebras omnes, motusque repostos.
2226  Tempora forte manent nostros ea fausta Nepotes.
2227   Se produnt aliqua, at longe modo tenuia nobis
2228  Indicia, ista sequi, quaesisse et proderit olim
2229  Plurima; nunc sat erunt faciendo in postera saecla
2230  Augurio, et tanta spe mentibus alliciendis.
2231  

artem
2292   Ingenio? An potius quidam ingens impetus intus,
2293  Quod facit, id cogit facere, impellitque sequentem?
2294  Non ego praeteream, qui nobis ferica fila
2295  Donant, et pulchra faciunt in veste nitere,
2296  Innocuos vermes, teneris qui cura puellis
2297   Praecipua, inde sibi ut peplum, pallamque receptent.

2352   Omnia quae peragi si docta mente fateris,
2353  Et populo quaecumque alia admiramur in illo,
2354  Falleris; impellunt constanti lege valentes
2355  Interius vires, quas nobis noscere non est,
2356  Impulsus illae excipiunt, ultroque sequuntur.
2357   Quid jam aliud vulpis dolus, insidiaeque luporum,
2358  Quidve canum furor in cervos, cervique timores,

istis
2370  Et ratio queat esse aliqua, et mens sponte receptans
2371  Impulsus, ferrique videns, quo fertur, et optans.
2372   Quis neget igniculos nobis rationis inesse?
2373  Et tamen impulsu trahimur persaepe valenti,
2374  Dum, bona quae remur, sequimur; cum scilicet illuc
2375  Experiamur agi ut naturae a pondere quodam.

2438  Omnia sint, atque intra nos peragantur, et ipsum
2439  Afficiant sensum; neque jam deprendere motus,
2440  Id quoque u liceat, sat erit, qui scilicet omnes
2441  Interius varia in nobis ratione geruntur,
2442   Cum volumus, cupimus, gaudemus, percipimusque;
2443  Compositi nimirum motus sunt; proinde necesse
2444  Hos foret in motus alios iterumque, iterumque,

percipiuntur.
2455  Ipse sequens at se sensus fugit, undique nodos
2456  Nectens difficiles, magnoque volumine rerum
2457   Implicat, ut proprias nequeat cognoscere vires.
2458  Nobis hunc tenuem nostrum lustare profecto
2459  Difficile est mundum, et, quid simus, scire; videmus
2460  Caetera, sunt oculis at nostra impervia nostris.
2461  Non ideo tamen est, ut vitae debeat omnis

2460  Caetera, sunt oculis at nostra impervia nostris.
2461  Non ideo tamen est, ut vitae debeat omnis
2462   Cursus sorte regi, et quocumque impellimur, ire.
2463  Vis etiam in nobis (Rationem dicere suemus)
2464  Quaedam se prodit moderandae aptissima vitae;
2465  Humani haec veluti currus Auriga videtur
2466  Frena regens, et, recta, movens, qua semita ducit.

suis quoque viribus acta est
67  Lux, ut corpora magna suis; ast ordine longe
68  Diverso, atque aliis consistunt legibus illae.
69  Omnia quae pariter nobis quoque dia Viri mens
70   Extudit exquirens, e magnis addidit ingens
71  Inventum inventis, quin inter caetera summum,
72  Quaecumque anteactis jamdudum

ausim,
88  Praemia ne longo tua sint non aequa labori,
89  Calliope o requies curarum, hominumque voluptas.
90   Primum igitur, constent luci quae reddita, dicam,
91  Munera, qua nobis possint ope deinde patere,
92  E quibus et par sit demum ipsa educere causis.
93   Corpore cum radius fugit a lucente profusus,
94  Si nihil obstet iter facienti, rectus abibit,

ipsi
122  Subjicimus, nec, ut apparet, proin pergere recta.
123   Haec sunt atque alia e genere hoc nonulla, fidem quae
124  Servatis minuant, ne possint condere certum
125   Nobis indicium veri, quam quaerimus, in re.
126  Sed si praeterea ratio subjungitur istis,
127  Indicia ut testis firmantur teste recenti,
128  Illa etiam tum pondus habent; simul agmine juncto

cogens.
139  Proin quoque per sese diffundi lumen oportet,
140   Si nihil obsistat pergenti, per loca longe
141  Immensa, et spatii tractus sine fine vorare.
142  Propterea a nobis spactari sidera possunt
143  Fixa, licet nostras superent distantia cunctas
144  Mensuras, loca nam lumen media omnia tranat.
145   Hinc quoque sit, vigor ut lucis minuatur eundo

lucis,
454   Congruere at nequeant non jam ipso tramite lucis
455  Neglecto, fraudes praesertim si cumulentur.
456  Contra si non lux per tempora multa profusa
457  Iret, opus nobis esset reperire recentem
458  Causam aliam, interni incrementa, morasve struentem,
459   Ut dixi, in motu Comitis, Terraeque, Jovisque
460  Pro spatiis

finiat ultima denas,
743   Pernix in spatio tanto lux missa volabit,
744  Tempore quo vibrat sese uno arteria pulsu.
745  Hoc adeo celeri lucis Natura meatu
746  Nimirum valeat nobis cavisse videri,
747  Turbari sensu ne res errante per omnes
748   Vita queat; siquidem si non tam mobilis esset,
749  Non illic ullum corpus, quod nempe movetur,

puppi.
773   Omnia quapropter terrestria corpora, nostram
774  Cominus afficiunt quae vitam, non regione
775  Apparent alia, quam vere qua sita constant.
776  Ast extra Terram a nobis quae corpora distant,
777  His causis perquam paulum abducuntur ab ambis
778   Errorum, quoniam quod diximus esse secundum
779  Jam genus illorum, vix partem, tertia quae sit,

est
801  Propterea. Immensis spatiis quae deinde recedunt
802  Sidera, transmittunt ingenti tempore lucem;
803   Sed quia sunt immota, vel, est quicumque, videri
804  Non valet a nobis illorum motus, oportet,
805  Nullus de genere hoc primo exoriatur ut error.
806   At magnum lucis forsan mirabere tempus,
807  Quo venit a quovis ad Terram sidere fixo.

est,
811  Sidera non Terrae mutari aspectibus ullis:
812  collatur Terrae proin ad spatia annuus illa
813   Jam nihil est motus, superat nec jam ulla videndi
814  Propterea ratio nobis, quantum alta recedant.
815  Sed motu fingamus ab hoc discriminis esse
816  Tantum vera inter loca visaque, quantula pars est
817  De senis decies, in quas pars scinditur una

amplior uno
957  Quae sit materies Solis (quis sentiat illic
958   Tantula tam longe res an perstet, pereatve?
959  Cum neque multa etiam spatiorum millia tantum
960  Educta a nobis acie usurpare queamus)
961  Tantam posse tamen vim lucis suppeditare,
962  Tam vastum in spatium ut per saecula plurima manet.
963   At lux non adeo subtili corpore multis

profecto
1123   Vis rationis, eum si plumae, sive papyri
1124  Imminuas motum, decima quam parte cieri
1125  Fingebas digiti, donec non posse videri
1126  Id spatium incipiat nobis; quoque crescere quantum
1127  Efficies, si pro pluma, tenuique papyro
1128   Res capias tenues multo, nubila, sumos,
1129  Sithoniae aut unde Aurorae deduximus ortus,

1260  Plurave commiscens pariter, color exorietur
1261  Tum novus, aut uni primorum, simpliciumque
1262  Septem consimilis prorsum, aut diversus ab iilis,
1263  Quaedam ut lex nobis porro dicenda reposcit.
1264  Omnia si demum conjungas fila, reditur
1265  Candens ad radii jubar, albentemque nitorem.
1266  Corpora jam facile est ex his cognoscere nobis

1263  Quaedam ut lex nobis porro dicenda reposcit.
1264  Omnia si demum conjungas fila, reditur
1265  Candens ad radii jubar, albentemque nitorem.
1266  Corpora jam facile est ex his cognoscere nobis
1267  Debere haud alio prorsus perfusa videri
1268  Cuncta colore, ferunt quam quem commixta, lacessunt
1269  Corporea a facie cum sensum fila repulsa;
1270  Posterius

1688   Voce vocamus, at hoc triquetrum seu dicere vitrum
1689  Carmine, si libeat, seu forte triforme queamus.
1690  Proh! quantas manibus versata haec vitrea moles
1691  Notitias nobis rerum, quantam intulit artem,
1692  Dum lucem dissolvit, et in septena coegit
1693   Stamina partiri, et proprios disjungere cultus,
1694  Multiplices quanquam invitam et dediscere fraudes!

1956  Singula namque, una cunctorum impulsibus inter
1957  Se junctis, nequeunt seorsum apparere, suaque
1958  Discerni forma; debent proin cudere quandam
1959   Notitiam in nobis communem, et suppeditare
1960  Non alium, nisi quem lux poscit candida, sensum.
1961  Paulatim sed si sursum deorsumque foramen.
1962  Non moveas, dextra verum celerante, colores

1970  Altera dum veniat, porro altera deinde sequentis,
1971  Septima et extremi demum; sensum simul omnes
1972  Propterea impellant, ut candor percipiatur;
1973  Sensus enim in nobis non interrumpitur iste,
1974   Quanquam interrupti veniunt, fugiuntque colores:
1975  Haud aliter, quam ligna rotes si ardentia circum,
1976  Tum via curva simul succensa videbitur omnis.

2083  Qui geminas aures insedit, proinde nec aequas
2084   Exposcit causas, animum percellat ut aeque.
2085   Quis quibus a silis porro color exoriatur
2086  Commixtis, ratio quaedam est quoque pervia nobis
2087  Scrutandi: in partes septem proin unius orbis
2088  Divide iter flexum in gyrum, respondeat harum
2089   Quaelibet ut puri spatio cuiusque coloris.
2090  Parti cuique

2331  Quam late fusi per corpora multa colores?
2332  Non minus ast ad res trahimur plerumque colore,
2333  Addimus atque illinc pretium: sic scilicet ipsa
2334   Judicia in nobis pugnant, dissentit et ullis
2335  Non animus rebus tam crebro, quam sibi, noster.
2336  Gemmea fors primum commendavere colores
2337  Saxa, ut post essent digitis gestata Potentum,

2391  Laetaque naturae tum passim gandia gliscunt,
2392  Tum Venus exercet pecudes, volucresque, ferasque,
2393   Cumque colore novo soboles nova prodit in auras.
2394  Est animi in nobis index color, ira rubentes
2395  Efficit, intus edax odium a livore, latensque
2396  Invidia arguitur, pallor designat amorem,
2397  Et desiderum, quidam oris gaudia splendor.

a livore, latensque
2396  Invidia arguitur, pallor designat amorem,
2397  Et desiderum, quidam oris gaudia splendor.
2398   Hinc ars est varios animorum noscere motus
2399  In nobis, et naturam, et deprendere mores.
2400  Est regio in terris, quo cum locus inter amantes
2401  Non datur alloquio, Mulier transmittit habendum
2402  Florum fasciculum, multa prius arte colores

2410  At ne, quos praefers aliis, debere colores
2411  Per sese credas praeferrier; omnibus aequa est
2412  Natura, et nullum commendat, pulchrior ut sit,
2413   Gratior et nobis; sensus discrimina noster
2414  Ista parit, varia pro re, pro tempore, et usu,
2415  Pro regione loci varia. Nos turpia fuemus
2416  Aethiopum, quia sunt fusca, et nigrantia membra,

2486  Hoc simulacrum intus certum, fibraeque tremorem
2487  Concussae. Quid sunt at clara in luce colores.
2488  Quam, quae jam docui, lucis tot fila retextae?
2489  Hi sunt, quos aufert nobis nox atra, diesque
2490  Clara refert: demum cum nos haerere colores
2491  Percipimus rebus, nil percipiamus, oportet,
2492  Fraudem ut vitemus, nisi partes corporis una

68  Disque trahi variis contenditur; alea pernox
69  Hinc placet, et ludi, pompae, convivia, cantus,
70  Et rumor populi, plausus, furor, atque tumultus,
71  Quidquid et affectus in nobis excitat ipsis,
72  Quorum ope nos nobis condi datur, atque latere.
73  His magis at turpes fieri tum proinde necesse est,
74  Augeri et causam celandi nosmet, et usque

69  Hinc placet, et ludi, pompae, convivia, cantus,
70  Et rumor populi, plausus, furor, atque tumultus,
71  Quidquid et affectus in nobis excitat ipsis,
72  Quorum ope nos nobis condi datur, atque latere.
73  His magis at turpes fieri tum proinde necesse est,
74  Augeri et causam celandi nosmet, et usque
75  Crescere; semper ut hinc crescant vitia, inque valescant,

radiorum munera, multas
104  Atque remigrandum, quas scilicet ante probavi,
105  Ad vires lucis, quid ab his et deinde sequatur,
106  Quosque ferant nobis usus, inquirere pergam.
107  Irrita, tu facies, ne ventis verba profundam.
108  Multarumne ferax minus est, multosque per usus
109  Deducendarum rerum, quam caetera, lucis

118  Propterea in speculis, quae constant plana, videmus
119  Res, ut si starent ultra; seseque tueri
120  Qui cupit, et proprios in eo cognoscere vultus,
121  Ante oculos rectum opponit; nos flumina nobis
122  Proin etiam, si non cursu turbentur, et aura,
123  Reddunt, et tenues rivi inter saxa, lacusque,
124  Et putei illimes, tum cum sitibunda locamus
125  Desuper ora,

et aura,
123  Reddunt, et tenues rivi inter saxa, lacusque,
124  Et putei illimes, tum cum sitibunda locamus
125  Desuper ora, pares prorsus, nisi dextera quod quae
126  Sunt nobis, illic apparent dextera contra.
127  At speculum obliques si planum, parte patebit
128  Quod jacet obliqua, et si vertas denique circum,
129  Res omnes positas circum tueare, necesse est.

ligatus,
382  Quo nos distamus, qui cernimus, obliquâque
383  Cum regione situs; sic ut quo obliquior hic fit,
384  Amplior et tractus sese repetitus in ipsum,
385  Apparens nobis minor hoc sit corporis auctus.
386  Hinc videas, quare errantis cujuslibet astri
387  Sole globus collustratus splendescat in omni
388  Aeque parte sui, medium prope, vel prope limbum,

397  Et circumpositus similis non omnibus aër
398  Turbare has ipsas rationes, nec dare lucem,
399  Quae pro jam positis deberet fulgere rebus.
400  Inferior quibus est, quam nobis, interiorque
401  Ambitus, ut Veneri idaliae, Atlantisque Nepoti,
402  Ultra cum Solem sunt, tota fronte coruscant,
403  Sed nimium a Terra distant simul: inter at ipsum

402  Ultra cum Solem sunt, tota fronte coruscant,
403  Sed nimium a Terra distant simul: inter at ipsum
404  Cum Solem, Terramque meant, propiusque vagantur,
405  Non poterit nobis, qua pars est clara, videri,
406  Nempe retro positis; locus ergo est inter utrumque,
407  In quo majori comparent vivida luce,
408  Quam quocumque alio: hic inter loca constet, oportet,

495  Plus optanda forent aliis haec praemia vulgo;
496  Utraque et auxilio sibi tum, decorique vicissim,
497  Regum illinc foret, hinc Sapientum magna potestas.
498  At cur non pariter palantia sidera nobis
499  Diverso frontis rutilare nitore videntur,
500  Ut Luna? est etenim diversa fronte putandum
501  Esse eadem exterius, raro, densoque vicissim,
502  Et fluido pariter

520  Ipsa Iris, variosque trahat de luce colores,
521  Exemplumne queat pulchrum mage suppeditari,
522  Quodque mage ardentes noscendi exsuscitet aestus?
523  Quare age, quae vero nobis jam proditur ortu,
524  Praeferat unde suos rerum pulcherrima fucos
525  Iris, habe,pluviumque Jovem, atque tonantia saepe
526  Regna Jovis specie cur inter nubila amoena

primum patuit tentamine certe
839  Et res et ratio paulatim, adapertaque tota est.
840  Multarum haud primum rationes noscere rerum
841  Posse datum est nobis, post in discrimina notas
842  Ducere; quid tali mens unquam more videret
843  Res nova nam, tentes quam prendere non habet ullum
844  Quod latus arripias; aliarum proin ope rerum

843  Res nova nam, tentes quam prendere non habet ullum
844  Quod latus arripias; aliarum proin ope rerum
845  Quaerenda est: igitur vario torquenda paratu
846  Est natura diu nobis prius, ut sua prodat
847  Consilia, et multos saepe inducenda per usus,
848  Omnis uti demum ratio patefiat aperte.
849  Ingenio mens freta suo non commovet ullas

1217  Scilicet in punctum non possint jungier unum,
1218  Atque adeo parvum circum effundantur in orbem,
1219  Ut tamen effigie rerum sit major earum
1220  Orbis hic, exigua quae nobis mole, sed ipsa
1221  Distincta nimis, apparent, velut augmen arenae,
1222  Et fibrae, atque pili tenues: lux scilicet orbis
1223  Illius in medio longe densissima constat

1268  Mutatumque novis inventis, omnia pandam.
1269  Sensimus extemplo jam tum sustollier, atque
1270  Plus quam praepetibus procul ire per aëra pennis.
1271  Panditur illa ingens caeli domus, altaque nobis
1272  Cominus apparet; discedunt moenia mundi;
1273  Inde novi patefacti ignes, novus ignibus ordo:
1274  Inde etiam sensus infra deteximus ipsam
1275  Naturam, neque

Sit convexa figura suum, medium illius orbis.
1312  Hic locus ob lucis vires, densataque tela
1313  Officium nomenque foci tulit, atque vigorem;
1314  Quae supera in speculis ratio est jam prodita nobis.
1315  Hic medius focus est; densatur nam venientes
1316  Si radii, citra focus horum fiat, oportet,
1317  Sin regione illa rarescunt forte, fit ultra.
1318  Punctum hoc,

1371  Fluxerunt, veniant oculorum ad nostra prope aequo
1372  Inter se spatio distantes lumina, ut ipsos
1373  Dein in fundo oculi cogat crystallinus humor,
1374  Distincta a nobis tum percipietur imago.
1375  Exceptos nunc ante tubi convexa refringit
1376  Lens, mittitque, foco proprio ut jungantur; at illi
1377  Agmine densato inter se, lentisque petentes

paulum
1394  Ad sese, opposito visus medeare labori,
1395  Aetas quo plerumque senum inclinata tenetur.
1396  Commoda propterea vitae hac de parte minora
1397  Decerpunt anni nobis; ars erigit aevo
1398  Labentes oculos, et miro robore fulcit,
1399  Verum sic aliis succurrere sensibus aegris
1400  Nondum est arte datum; non tanto haec proteget unquam

1660  Sidera sic, caelo quae fixa vocavimus alto,
1661  Cum longis spectata tubis sunt, parte videntur
1662  Caeli extensa aliqua, tenui tamen atque minuta,
1663  Ast aliqua, et nobis non vera mole patescunt.
1664  Atque eadem minimum nequeunt excedere punctum,
1665  Cum lens prima nigro fumi fuscata vapore est;
1666  Errantes radios ut sic obtundere possit.

1899  In punctum. Certis hinc prendere finibus auctum
1900  Est opus, et speciem quavis grandescere mole
1901  Haud sinere; haud sit enim distinctaque, claraque semper.
1902  Proin nobis praeclusa tubos spes condere tantos
1903  Posse, ut res, quarum cupidi nimis esse videmur,
1904  Ostendant unquam, Lunae super orbe nitenti
1905  Scilicet ut, si sunt, animantes conspiciamus,

jam paulo ostendimus ante.
1926  Jam nos velle puta quiddam ipso in corpore lunae
1927  Aspicere haud aliter, quam passus mille remotum
1928  Si foret a nobis; fieri tum major imago
1929  Deberet toties, quot millibus edita luna est:
1930  Illa sed a nobis tot milibus edita distat,
1931  In quot pervenies, denos quater, et biscentum

lunae
1927  Aspicere haud aliter, quam passus mille remotum
1928  Si foret a nobis; fieri tum major imago
1929  Deberet toties, quot millibus edita luna est:
1930  Illa sed a nobis tot milibus edita distat,
1931  In quot pervenies, denos quater, et biscentum
1932  Si numeros repetas numeros per mille; necesse est
1933  Proin speculum toties pupillae prendat id orbem.

late
1943  Uno vasta gradu distento transiluisse.
1944  Hac ratione velis sed si Jovis inspicere astrum,
1945  Qui bis mille locis plerumque remotior extat,
1946  Quam luna a nobis; speculum ad sex millia centum
1947  Expandi id certe deberet, nec minus amplum
1948  Esse, e bisdenis quam terrae partibus una est.
1949  Nostram huc anne putes operam pertingere posse?

1979  Haec specula exiguis tubulis, queis cernimus, infra
1980  Nostros quae sensus rerum tenuissima constant;
1981  Lentium in his, vitrique sed est communior usus.
1982  Hinc longe nobis jucundus et utilis extat
1983  Naturam parte hac alia prospectus in ipsam.
1984  Juverit idcirco, genus hoc, quoque nosse tuborum
1985  Quam variae partes, qui sit modus. Est tubus, una

1992  Est a trajecto, spatio sese inter euntes
1993  Aequali visum feriunt, oculoque recluso
1994  Succedunt densi: distincta ita confit imago.
1995  Praeterea adductam tum nobis esse putandum est
1996  Tam prope rem, quam si nudus consisteret illa,
1997  Qua lens in regione, oculus; proin corporis ipsa,
1998  Parva licet frons sit, magnum grandescit in auctum:

Undique diversos; recipique ex artubus in cor
2075  Cernimus in ranis, aliisque animantibus istud
2076  Cernimus, exilis quibus, et pellucida pellis,
2077  Prospectumque negat non viscera in intima nobis;
2078  Atque iter id nostri firmamus proinde cruoris
2079  Esse, ut nuper erat sola ratione retectum,
2080  Utque erat anteactis fors ignotum omnibus

2100  Sanguine de nostro, sudor velut, atque saliva,
2101  Saccatusque liquor, rigat et qui viscera succus;
2102  Quique vapor nervis excurrit, si tamen ullus
2103  Excurrit nobis quem non vidisse potestas,
2104  Nec vigilis ratione ulla deprendere sensus,
2105  Denique quem laticem loca turgida semine multo
2106  Ejiciunt veneris blando irritata furore?

in gemmas, in frondes, in lapidesque,
2163  Terrasque, atque sales; quam tum mirabere parva,
2164  Quam pulchris constructa modis, variisque plicata
2165  Omnia! quae stant arte, sed ars procul invia nobis,
2166  Quantumvis tenuis pars quaeque appareat ingens;
2167  Scilicet haud valeas artem illam prendere quam sit
2168  Subtilis; nil tam minimum est, sit ut illius expers,

recense;
42  Inspice tum populos alio procul urbe locatos
43  Trans Calpen longe, vastae regionis alumnos,
44  Incultae tamen, illa hominum sylvestria secla
45  Inspice, et a nobis quae sint discrimina, nosce;
46  Et postquam nos more Deorum, more ferarum
47  Degere eos, miserosque nimis, nos esse beatos
48  Agnôris; certe non caelo, auraeque salubri,

imam,
70  Et fovet, et cunctis dat vitam rebus, et auctum
71  Jamque horum tentata virûm, confectaque bella,
72  Exuviaeque triumphales, et adorea multa
73  Dum canitur nobis, utinam sint carmina digna,
74  Cedro digna, die non interituraque longa,
75  Ne meus Aeacides alium sibi poscat Homerum:
76  Certe ego non alium Aeacidem, non altera poscam

caeca.
83  Munus id obstructum, ac longe longeque reductum est
84  Sensibus a nostris, variorum tota colorum
85  Quanquam surgit ab hoc ratio, queis corpora fulgent,
86  Et nobis ea cuncta esse hinc fucata putandum.
87  Eductum id claras nunc denique venit in auras
88  Illa mente Viri, qua nil solertius usquam est,
89  Propositumque alte, claraque in luce locatum.

249  Conque probare, repercussae quae vincula luci
250  Nectit, et ex dictis manifestam educere rebus.
251  Scilicet arte nova est utendum, his machina rebus
252  Inducenda recens; alio aggrediendaque nobis
253  Est natura opere; insidias velut, armaque duri
254  Saepe novant hostes, quibus expugnare profunda
255  Praecinctam fossa, scopulisque minacibus arcem,
256  Et valide

colorum
561  Ante oculos tibi sit, formasque habitura recentes.
562  Scilicet haec fient, crescendo lamina donec
563  Omnigenûm possit reflectere fila colorum.
564  Qui princeps nobis haec repperit, ille revinxit
565  Crassarum numeris discrimina lamellarum
566  A minima incipiens, quam possunt omnia fila
567  Trajicere; et seriem variorum hac arte colorum

926  Quam satis est, possint albam ut reflectere lucem,
927  Lucem et caeruleam, quae languet in ordine primo;
928  Tunc erit, ut lucis tam paulum mittere possint,
929  Ante oculos nobis sit opus consistere ut atras;
930  Omnis et internis tum partibus insinuata
931  Ad varios saliet lux undique dissita flexus,
932  Debeat extingui ut demum, nec reddier auris

2207  Illinc tentemur moti dulcedine sensus.
2208  Jam pronum tibi erit porro cognoscere, quare
2209  Haud pauci, quibus est simplex natura, colores
2210  Commixti possint unius gignere nobis
2211  Notitiam, qualem naturae simplicis alter
2212  Deferat in cerebrum prorsus diversus ad illis;
2213  Ictus quandoquidem venientes tempore eodem
2214  Diversi, possint

2236  Quin solet externo sine motu saepe cerebri
2237  In fibris tremor idem aliqua consurgere causa,
2238  Et facere, ut praesto videamur saepe videre,
2239  Quae procul a nobis sunt, aut non forsitan usquam.
2240  Somnia sic ludunt animum, sic plurima obire
2241  Officia, ire vias longas, risusque, jocosque
2242  Nectere, venari, rixari, ludere, dulces

2311  Igne tamen faciens crebro stillare per artem,
2312  Figes in terrae quoddam genus, induat igne
2313  Quod sese facile apposito, et vertatur in illum.
2314  Haud minus idcirco nobis tamen esse videtur
2315  Credibile hoc, in natura non omnia posse
2316  Corpora candentem sese convertere in ignem;
2317  Igni oportunum quin uno de genere esse

imo
252  Terra orco fumos, tenebrisque offundere caelum.
253  Hi tamen explosis saepe exhalare vapores
254  Possunt trans rarae permulta foramina terrae,
255  Atque improvisum nobis inferre calorem
256  Aëra mutantem subito, ducamus ut aegre.
257  Protinus auraï dempto libramine venti
258  Consurgunt celeri verrentes impete terram,
259  Et tempestatem

ipsaque quanquam
873  Sensu usurpari gravitas non unius unam
874  In partem partis possit, quae parva sit, usus
875  Cedat et in nostros tractarier atque moveri
876  Perfacilis nobis, Terrae at totius in auctum
877  Ingentis, reddat nostris se clara videndam
878  Sensibus; increscit spatio tamen illa minuto.
879  Et quae non valeant se longo extendere tractu,

1093  Hoc mixtum, sed non alio ferviscere cernes,
1094  Lentius aut multo, ac languentius exagitari.
1095  Deinde neque, ut gravitas, vis haec manifesta patescit
1096  Ante oculos nobis; quis leges prodidit ejus
1097  Ullas, quis victam in numerorum vincla recepit?
1098  Exspatiatur adhuc vaga, jure solutaque ab omni.
1099  Obtutus

signare meatus
1433  Incurvos, queis paulatim defertur ad illam,
1434  Qua dein progreditur, regionem, et mobilitatem.
1435  Sentiri ut parvae moles, sic tempora parva
1436  A nobis nequeunt, quantumvis partibus infra
1437  Sint infinitis, neque sint ea parva profecto
1438  In sese, nostris sed sensibus, ut quoque parva
1439  Corpora plurima sunt, pedibus collata, vel ulnis;

1452  Innumeri longe positae, inter seque remotae.
1453  Fors et adhuc constant genera infra multa animantum,
1454  Quae neque ab his valeant tam parvis parvula cerni,
1455  Quaeque sibi, ut nobis nos, possint magna videri.
1456  Hac ratione potes quoque longum dicere quodvis,
1457  Vel breve tempus; idem longum facit esse videri
1458  A nostra numerus mente ingens notitiarum,

1559  Vis itaque haec, cum disjungat de corpore corpus
1560  Oppositam mediis de finibus in regionem
1561  Hinc illinc utrumque urgens, vis esse repellens
1562  Dicetur nobis. His ergo nonne vides vim
1563  Esse repellentem longe longeque minutis
1564  In spatiis inter duo se pulsantia corpora,
1565  Ante ad contactus ea quam pertingere possint?

secari
1922  Quamlibet exiguum cum dico posse, quid hoc est,
1923  Illic posse dari infinitis quam loca punctis?
1924  Nimirum haec dat habere potestas continuati
1925  Nobis notitiam spatii; quod prorsus inane
1926  Cernere cum nequeamus, erit, cognosse queamus
1927  Scilicet hoc tantum, consistere corpus ibidem
1928  Posse aliquod, certumque locum reperire modumque.

2008  Corpora mutari, non nos discrimina tanta
2009  Ullo vel minimum possemus prendere pacto
2010  Mundi habitatores; spatiorum namque maneret,
2011  Ut nunc est ratio: at nobis deprendere non est,
2012  Hasne vices Mundus subeat; tamen esse putamus
2013  Immunem; immotae a Natura namque videntur
2014  Servari leges, queis primo floruit ortu.

et imis,
2635  Ingentem Dominum, cujus vim tota veretur,
2636  Unde ortum trahit, atque suum Natura vigorem?
2637  Vix potuisse Virum mortali stirpe creari
2638  Credidimus, nobis immensi qui patefecit,
2639  Orbis queis agitur, leges, quas dicere longus
2640  Noster erat labor; at decerpsit tenuiter illas,
2641  Et paucas longe

2684  Tum stupor obrueret magis et magis admirantes,
2685  Scilicet ad summum conversos rebus ab istis
2686  Artificem; tum namque novas per corpora leges
2687  Credibile est nobis praesto fore, pluraque semper
2688  Naturae officia et mores, viresque paterent:
2689  At proin usque tamen sustollier altius, atque
2690  A nobis procul usque recedere summa Potestas

leges
2687  Credibile est nobis praesto fore, pluraque semper
2688  Naturae officia et mores, viresque paterent:
2689  At proin usque tamen sustollier altius, atque
2690  A nobis procul usque recedere summa Potestas
2691  Et majore videretur se condere luce.
2692  Sed quanto magis illa recederet, attonitosque
2693  Redderet aeternis animos fulgoribus altes

tua per vacuos qua flexit dextera tractus
2717  Omniparente means motu, numerosque recenti
2718   Menusrasque suas infundens undique summae,
2719  Te, Pater, haec rerum nobis trans nubila monstra,
2720  Illabensque tuum radium infer mentibus, illo
2721  Circumfunde animos ad lumina dia inhiantes
2722  Jamdudum, et semper potiores erige ad haustus,

sevocatis, quam ad illam mecum partiendam acceditis. Hesiodi Theogoniam paulo attentius perlegebam: siquidem vetustissimum ac in primis nobilem poetam considero tanquam praeclarum quoddam religionis ac doctrinae illorum Graeciae temporum nobis reliquum monumentum. Quot enim in illo, quam insignes de divina vi, ac natura, quot de elementis, ac rerum causis, quam suavibus fabulis inclusae sententiae! sed hoc loco vetus illa didascalici carminis, et doctrinae allegoriis

quam dicis inesse fabulis, nulla re aptius, quam ipso fabularum exemplo refutari posse opinor. Ne recedam longius, Hesiodi, quem caeteris ad imitandum proposuisti, testibus utar fabulis. Quid enim iisdem obscurius, quid incertius? Neque nobis has tenebras temporum, quibus ab illo recedimus, longinquitas attulit. Aeque in illo explicando discrepantes eorum etiam sententiae fuerunt, qui ab illius aetate multo propius aberant. Scimus Zenonem Stoicum in ejus fabulis

sed etiam poetarum est aeque atque ille istiusmodi fingendis ac fabricandis commentis delectatus? Itaque ob idipsum comminiscendi studium Homerum philosophorum nuncupatum fuisse opinor. Tum A. imo, inquit, Platonem totum a nobis esse judico. Quando enim isthaec fabularum ornamenta, nisi in facilioribus argumentis adhibet? Sed cum ad obscuriores rerum causas explicandas interdum delabitur, quam accurate omnem comminiscendi licentiam removet! quam aperte

elementis quaestionem exponit? Quo planius res expediat, nonne arithmeticae etiam numeris, ac geometriae figuris utitur? nonne iisdem verbis explicat, quibus in iis artibus tradi solent? Cujus igitur rectius, quam Platonis auctoritatem nobis vindicemus, qui cum isto consectandae fabulae studio traheretur, omnem fingendi rationem in obscurioribus rebus explicandis deserit atque abjicit, et reipsa identidem dictum illud comprobat, quod usurpare erat solitus: veritatem

solitus: veritatem nimirum fabulis omnibus esse suaviorem? Tum B. aegre, inquit, Platonis auctoritatem extorqueri mihi paterer, neque enim, opinor, complura mihi illius exempla deesse possent, si philosophorum testimoniis nobis esset pugnandum. Sed quid attinet in iis immorari, quando poetarum mores exquirimus? Quare caeteros omittamus, et horum tantummodo exempla intueamur. Tum A., quid si eos, inquit, nihilo

Atellanarum scriptores ponamus, necesse erit. Nimirum poetam tum illum dumtaxat appellabimus, cum alios loquentes inducit: illam autem ejus poematis partem longe majorem atque ampliorem, in qua nullo alieno indicato sermone ex se ipse nobis deorum atque hominum facta, mores, ingenia mirifice exprimit, credo, repudiabimus, nec proinde imitatorem nec poetam ibidem illum esse censebimus? Tum B. sed fortasse, inquit, Aristoteles non tam poetas, quam genera ipsa

multiplici ac varia specie nos commovendi, satis erit manifestum in earundem rerum imagine exprimenda magnam aeque poetis relictam esse copiam ad voluptatem, tristitiam, admirationem, aliosque sensus in nobis excitandos. Iidemque tum tandem germani imitatores erunt putandi, cum hanc universae naturae imitationem fuerint assueti. Siquidem etiam tenuiorum artificum, quos ob hujusmodi imitandi studium tacitos poetas appellamus, laudamus

poetarum laus, qui caeteris omnibus ampliores habent imitandi fines propositos, neque singulas levesque tantummodo res, sed universas ac maximas miro artificio possunt effingere, atque omnem conspectum et imaginem naturae quasi tabulam nobis ad intuendum proponere? Itaque hanc infinitam naturae imitationem illis esse attributam, eorumque facultatem his pene immensis vagari finibus ab Aristotele fuisse animadversum etiam sine ullis testibus ob singularem illius ingenii

attributam, eorumque facultatem his pene immensis vagari finibus ab Aristotele fuisse animadversum etiam sine ullis testibus ob singularem illius ingenii magnitudinem mihi satis persuadeo. Sed id ipsum locupletissimo Laertii testimonio nobis etiam est proditum. Ait enim Aristotelem in eo, quem de poetis scripsit libro, luculenter fateri, optimis quibusque dicendi modis, ac poeticis figuris Empedoclis versus esse egregie instructos, ut proinde Empedoclem homericum omnino

transferunt, nobisque impertiunt. Tum B. ab altissimis, inquit, et pulcherrimis initiis poetarum praestantiam repetis, et pene ad similitudinem illius, qui in Platone est, opificis Dei formarum contemplatores et effectores nobis poetas egregie describis. Quidni enim creare quodammodo res ac gignere censeantur, qui nos, in quas velint, cogitationes inducant, in quoscumque motus inflectant, nostrosque sensus dicendo validius moveant, quam praestantes res ipsae

in quoscumque motus inflectant, nostrosque sensus dicendo validius moveant, quam praestantes res ipsae movere possent? Nimirum inde exorta est eorundem illa vis ac virtus, atque inde profecta sunt illa miracula ac portenta, quibus nobis hunc rerum aspectum formosiorem, et in ipsa natura pulchriorem alteram naturam efficiunt. Hinc si ad narrandos hominum eventus, vitaeque casus se conferunt, tam variis luminibus distinguunt omnia, ut perjucunda ea ipsi dicendo

si ad narrandos hominum eventus, vitaeque casus se conferunt, tam variis luminibus distinguunt omnia, ut perjucunda ea ipsi dicendo praestent, quae experiendo ob quotidianam rerum sive pravitatem, sive satietatem, vitae ipsius taedium nobis afferunt. Ipsae aegritudines ac perturbationes animorum, quae tam acriter nos cruciant, si ab ipsis excitantur, gratissimae sunt: suaviter nos angunt, ad dolorem, ad misericordiam impellunt, metum denique, ac terrorem summa cum

a communi vitae contagione atque taedio ad quasdam beatorum hominum sedes videmur secedere. Sed nulla in re, inquit A., mirabilior atque utilior eorum est opera, quam cum res a sensibus, intelligentiaque communi remotissimas nobis propius admovent, et veritatem ipsam, ac rerum altissimarum cognitiones ad oculorum consuetudinem traducunt, ac suavibus simulacris involutas in animos inferunt, ut quae cogitando atque intelligendo assequi

cognitiones ad oculorum consuetudinem traducunt, ac suavibus simulacris involutas in animos inferunt, ut quae cogitando atque intelligendo assequi possumus, quasi intuendo teneamus. Consentanea nobis est haec una maxime rerum cognoscendarum ratio, utpote cui diu a pueris nos natura ipsa assuefecerit. Atque idcirco a sensuum societate sevocare atque abstrahere animos, ac sequi simplex ac sincerum illud intelligendi genus sine

ac sonos etiam tribuatis? Quid ni vero, inquit A., tribuamus, et cognatam illam humanis auribus atque animis harmoniae rationem illis potissimum adjudicemus? Si inanes vocum flexiones, et nihil significantes tibiae soni in nobis tam varios tamque jucundos motus excitant, quam validius animis illius harmoniae vis dominabitur, quae sonos verbis, numerosque rebus conjunget, atque hac cogitationum et cantus

tori latiores videbantur. Sed aliud etiam inest, inquit A., in hac veri docendi suavitate, quod ad singularem legentium delectationem valere plurimum opinor. Illa harmoniae vi, illa numerorum concinnitate quam multarum in nobis rerum memoriam excitari necesse erit! Quot latentium veritatum igniculos ac semina commoveri! Hinc quae intelligemus, magis a nobis ipsis inventa, quam lecta putabimus, plura nobis comprehendi, quam explicata sint, mirabimur. Quam

delectationem valere plurimum opinor. Illa harmoniae vi, illa numerorum concinnitate quam multarum in nobis rerum memoriam excitari necesse erit! Quot latentium veritatum igniculos ac semina commoveri! Hinc quae intelligemus, magis a nobis ipsis inventa, quam lecta putabimus, plura nobis comprehendi, quam explicata sint, mirabimur. Quam haec nos nostri diligentes mire rapient! Quam ingenio nostro delectati satis docti nobis videbimur, nobisque placebimus! Quam vero

vi, illa numerorum concinnitate quam multarum in nobis rerum memoriam excitari necesse erit! Quot latentium veritatum igniculos ac semina commoveri! Hinc quae intelligemus, magis a nobis ipsis inventa, quam lecta putabimus, plura nobis comprehendi, quam explicata sint, mirabimur. Quam haec nos nostri diligentes mire rapient! Quam ingenio nostro delectati satis docti nobis videbimur, nobisque placebimus! Quam vero divinos, ac humana majore vi praeditos

semina commoveri! Hinc quae intelligemus, magis a nobis ipsis inventa, quam lecta putabimus, plura nobis comprehendi, quam explicata sint, mirabimur. Quam haec nos nostri diligentes mire rapient! Quam ingenio nostro delectati satis docti nobis videbimur, nobisque placebimus! Quam vero divinos, ac humana majore vi praeditos hujusmodi poetas arbitrabimur, qui cum inusitata omnia ac peregrina nobis afferant, tum nos ipsos solito beatiores, ac doctiores pene

diligentes mire rapient! Quam ingenio nostro delectati satis docti nobis videbimur, nobisque placebimus! Quam vero divinos, ac humana majore vi praeditos hujusmodi poetas arbitrabimur, qui cum inusitata omnia ac peregrina nobis afferant, tum nos ipsos solito beatiores, ac doctiores pene faciant! Tum ego, video, inquam, didascalici carminis tuendi studio nos esse fortasse plus aequo abreptos. Cum enim Didascalicos in poetarum civitate initio vix

varia rerum discrimina intercedunt. Neque enim eosdem impetus omnia, nec eosdem spiritus postulant. Epici siquidem illustrium virorum gesta concinunt; patrias res etiam ab eorum versibus cognoscimus, regna ac gentes, quibuscum multa nobis communia sunt jura, discimus. Quae quidem omnia et ipsa rerum magnitudine nostros sublimium atque admirabilium appetentes animos valde capiunt, et nostra magnopere intersunt, nosque propius attingunt. Temperatior autem dicendi modus,

quae series, quae ubertas orietur rerum magnificentissimarum? Sed si Empedoclem illam rationem velint persequi, ac de rerum naturas et causis dicere, quid esse poterit ad agendum amplius, quid hac mundi universitate majus, quid nobis opportunius? Illae Graecorum concertationes, atque ipsa Romani Imperii constitutio, quam minutae res atque angustae videbuntur, quam ad nos fere nihil pertinentes, si huic tantae magnitudini, totque commodis conferantur. At de illa,

atque utilitate rerum agimus, quae sensu ipso per se gignitur, suaque sponte nos excitat. Sint enim haec, quae de naturae causis atque effectibus dici possunt, magna aeque, nobisque percommoda, num tamen idcirco perinde quadam naturae nobis tam finitimae sunt ac propinque? Proinde quis unquam siderum, et caeli conversiones aeque, atque civitatum motus ac mutationes ad sese pertinere existimat? Nuda scilicet ac vacua omnia animorum perturbatione ista sunt, neque

nos ipsos in illis fortunae commutationibus versari fere credimus, et affinitatis quadam conjunctione commovemur. Haec ab ipsis naturae initiis profecta, et in omnium insita sensibus subito nos excitant; illa autem, quae tam longe a nobis remota intelligendo diuque meditando vix assequimur, aut nullos aut lentos certe, ac desides motus afferunt. Tum B., at ista, inquit, si ita videtur, accuratius exquiramus: fortasse enim nec tam segniter nos ab iis rebus

antea animo et cogitatione probe perspexerimus. quid enim quempiam nulla cogitatione instructum, nisi pene stipitem aut beluam ad paulum abjectam censeas? Earum quippe etiam rerum, quarum peculiares nobis conciliationes natura fecerit, facile tum sensus hebescit atque extinguitur, cum nullo usu intelligentiaque excitatur. Proinde, si qui ab omnium societate sejuncti in montibus ac sylvis nati atque alti sunt, ipsos hominum occursus

patiuntur. Neque enim si tranquilliores, ac minus turbulenti sunt, quam caeterarum cupiditatum, hi scientiae motus, minus alacres idcirco atque ad alliciendas mentes validi sunt illius impetus. Siquidem insatiabili, quod nobis a natura est inditum, sciendi desiderio, sine summo jucunditatis sensu facere satis non possumus. Hinc ambitionum illecebras missas faciunt, non odio, non metu, non voluptate alia a semel instituto studio detorquentur, vitae ipsius

conjunctione efflorescat. Sed ab ea laude Didascalicos suapte natura longe removeri vides. Ob ipsam tam multiplicem ac variam rerum inter se plerumque disjunctissimarum tractationem quo pacto possunt adipisci illud unum et simplex, de quo nobis est sermo? Aut si id quoque modo consequentur, isthaec iners materiae conjunctio, quam unam assequi illi possunt, num satis pellet animos, et cum illa actionis consensione, quam Epici

Num enim communibus ac vulgaribus exornandis rebus tantummodo poetae praestant, in majoribus vero omnis eorum industria concidet atque diffluet? Num magnopere nos capient concinendis tenuiorum etiam hominum casibus, quorum ignotam nobis antea fortunae conditionem praeter expectationem recognoscimus, cum vero abditas atque obscuras rerum causas, descriptionemque naturae nobis aperient, neque satis allicere neque detinere nos poterunt? At si tanta est in poetarum

diffluet? Num magnopere nos capient concinendis tenuiorum etiam hominum casibus, quorum ignotam nobis antea fortunae conditionem praeter expectationem recognoscimus, cum vero abditas atque obscuras rerum causas, descriptionemque naturae nobis aperient, neque satis allicere neque detinere nos poterunt? At si tanta est in poetarum artibus vis illius, quam αναγνωρισιν vocant, nos agnitionem reddere possumus, in nullis aliis eadem certe melius, quam

tribuunt. Cum haec suis illi comptibus attigerunt, non intervalla corporum tantummodo, magnitudines, celeritates cognoscimus, sed ad ipsam naturae molitionem coram intuendam adducimur, interesse operi, motus, conversionesque contemplari nobis videmur, divinarum denique actionum consiliorumque testes, ac spectatores assidemus. Nullos alios ego quidem poetarum conatus, non scenas, non theatra huic tantae pulchritudini comparo. Sed nimis longe nos susceptae disputationis

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report