Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: neque Your search found 4998 occurrences
First 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2243-2279:2243. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page vii | Paragraph | SubSect | Section] Deo agat, atque prae gaudio in lachrymas erumpat: praesentes
tanta observantia, quanta nullos alios prosequitur: volentes abire, muneribus
amplissimis donatos ita dimittit, ut illos subinde redire precetur, eorumque adventu
maxima bona sibi contigisse profiteatur. Neque sane id sine causa, nam et rectam
regnandi rationem ab ipsis perceperat, et (ut Eleazarus de illo refert) compererat
et elegantius caeteris autoribus monstret: ferturque ideo inter alios
praestantissimo heroi Scipioni lectio eius fuisse perquam familiaris. Cur vero prae ipsa
Aristeae libellus non laudetur, qui non solum boni, sed et boni et pii principis vivam
imaginem ostendit? Neque etenim ulla gubernationis munia incidere possunt, sive
domi, sive foris, vel cum subditis, vel cum aequalibus, cum domesticis aut extraneis,
quin quomodo in iis cum pietatis atque virtutis laude feliciter Principi versandum sit,
hic a viris non
quae praeditus es genuina, et eadem mecum animi sententia
et voluntate, non solum ex eo quia vere meus moribus es frater, ex sanguine et communi
institutione, sed etiam quia similiter mecum res honestas magno studio et toto impetu
animi prosequeris. Neque enim animi splendor aut decus ullius illarum rerum quę
magni fiunt ab illis qui vana gloria ducuntur, tantum asserunt utilitatis, quantum
doctrinae et eruditionis cultura, et quę in hęc confertur cura et opera. Sed ne
protrahendo pręfationem, incidamus
aderant, vel postea sunt huc adducti ex Iudaeis, volumus, ut
qui eos habent, illico dimittant a se liberos, et accipiant statim pro singulis
corporibus drachmas viginti, milites quidem in distributione stipendiorum, alii vero de
mensa regia. Nam arbitramur illos neque ex patris nostri voluntate, neque ut decet et
aequum est captos fuisse: sed ex militari impetu et regionem vastatam, et Iudaeorum
in Aegyptum traductionem factam. Nam quod commodi contigit ex auxilio militum regionis,
hoc satis magnum fuit:
ex Iudaeis, volumus, ut
qui eos habent, illico dimittant a se liberos, et accipiant statim pro singulis
corporibus drachmas viginti, milites quidem in distributione stipendiorum, alii vero de
mensa regia. Nam arbitramur illos neque ex patris nostri voluntate, neque ut decet et
aequum est captos fuisse: sed ex militari impetu et regionem vastatam, et Iudaeorum
in Aegyptum traductionem factam. Nam quod commodi contigit ex auxilio militum regionis,
hoc satis magnum fuit: quia vero homines etiam ipsi sunt
quod rectum sit ratione et iusticiae et pietatis: ideo mandavimus, ut quotquot
cuique Iudaeorum corpora sint obnoxia servituti, aut quocunque alio modo in regno
detineantur nostro, qui habeant illa apud se, illi pro precio a nobis deputato ea
dimittant libera: neque quisquam hic callide aliquam fraudem usurpet, sed intra triduum
post hoc edictum publicatum omnes profiteantur numerum suorum apud praefectos huic
negocio, et simul statim exhibeant corpora ipsa. Nam ut haec ita fierent, in nostra
considerata deliberatione
ne ad ministeria inutilis
fiat. nam se non hoc respicere, ut tantum a se oblata in templo persistat: sed iudicare
multo plus gratiae consecuturum, si ministeria et sacra solita rite, quibus conveniat,
essent peracturi supra illa opera quę a se essent confecta. neque enim ob penuriam auri,
priorem mensam ita parvam factam: sed sibi videri eam, cum satis auri habeat, certa
de causa et ratione ista magnitudine constare: propterea non velle, neque debere eam,
cum iusta et commoda sit, transgredi et
essent peracturi supra illa opera quę a se essent confecta. neque enim ob penuriam auri,
priorem mensam ita parvam factam: sed sibi videri eam, cum satis auri habeat, certa
de causa et ratione ista magnitudine constare: propterea non velle, neque debere eam,
cum iusta et commoda sit, transgredi et transmutare. Sed dixit se aliam initurum
rationem, ac curavit ut quamplurimum ingenii et artificiosae operae in eam conferretur.
Nam ut erat ingenio solerti ad rerum formas et imagines concipiendas, omnia
per aerem flante
moverentur eorum folia omnia, et situ et habitu ad nativam imaginem sculpta. Labia
autem mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut neque cerni neque
inveniri posset, qua iuncturae coirent. Crassitudo autem mensae totius non minor erat
semicubito: unde sumptus ad multa millia protrahebantur. nam quia Rex semel
constituerat, non esse magnitudine ampliorem faciendam, quae insumenda fuissent in
moverentur eorum folia omnia, et situ et habitu ad nativam imaginem sculpta. Labia
autem mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut neque cerni neque
inveniri posset, qua iuncturae coirent. Crassitudo autem mensae totius non minor erat
semicubito: unde sumptus ad multa millia protrahebantur. nam quia Rex semel
constituerat, non esse magnitudine ampliorem faciendam, quae insumenda fuissent in eam,
et myrti: quibus etiam coronam oleae
illustrem et lapidibus valde preciosis exornatam interserverant, et reliqua similiter
varietate sculpturę speciosa reddiderant, dum singulari industria studerent omnia
absolvere ad excellentiam gloriae Regis. Nam prorsus neque in aerario regio, neque ullo
alio extabant tanti sumptus et tam artificiosa opera. Rex enim, ut erat ambitiosus
circa decus et splendorem, non parum adhibebat curae et solicitudinis ad hoc suum
institutum. Nam saepe omissis publicis
coronam oleae
illustrem et lapidibus valde preciosis exornatam interserverant, et reliqua similiter
varietate sculpturę speciosa reddiderant, dum singulari industria studerent omnia
absolvere ad excellentiam gloriae Regis. Nam prorsus neque in aerario regio, neque ullo
alio extabant tanti sumptus et tam artificiosa opera. Rex enim, ut erat ambitiosus
circa decus et splendorem, non parum adhibebat curae et solicitudinis ad hoc suum
institutum. Nam saepe omissis publicis occupationibus, studiose assidebat
erat in vertice montis, et supereminens inter alia munimenta. Praeterea
turres custodiebantur a fide dignissimis, et patriae multis argumentis declaratis viris,
qui non habebant facultatem egrediendi ex arce praeterquam festis diebus, idque per
partes et vices: neque sinebant ingredi quenquam. Et a pręside iussi admittere aliquem
contemplandi gratia, valde ac curate eum observabant: quod etiam tum, cum nos adessemus,
eveniebat. Nam aegre nos duos et inermes admittebant, ad perlustrandas res sacras.
dicebant enim, sibi
utile
invenerint: atque ita adorare illa, quae manifeste videant omni sensu destituta esse.
Iam ut quis concedat, ipsos respicere ad facultatem, qua tempore inventionis praediti
fuerunt: hinc etiam stultos habendos, quia illi ipsorum inventores non crearint neque
produxerint quicquam, sed ex creatis et productis quaedam aut ostenderint esse
utilia, aut ad meliorem usum composuerint. Unde etiam hanc ob causam stulte et inaniter
agere, dum habebant et colant pro diis sui similes: et eo magis, cum invenire
quae leguminibus ex terra nascentibus vescantur, et nullam vim usurpent
ad alia sui generis absumenda. His itaque quasi symbolis quibusdam, legislator voluit
ostensum intelligentibus, ut cogitarent se debere esse iustos, et nihil per vim agere,
neque fiducia potentię et virium suarum alios opprimere. Nam cum non permisit attingere
iam enumerata animalia propter impetus et inclinationes illas, quas singula habent:
quomodo non prorsus iudicavit cavendum esse, ne moribus et vita ad ipsorum naturam
nostro constituta esse, sed ad veritatis et rectae
rationis declarationem. Praecepta de tactu et auditu Atque ut de esu et
de cibis disposuit, ita etiam de singulis quae ad tactum et auditum pertinent,
diligenter praecipit: iubens ut neque ageremus neque audiremus quicquam temere: neque
etiam orationis facultate confisi, ad iniusta delaberemur. Horumque rationes et causas
similiter in naturis bestiarum quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et
id genus aliarum bestiarum, quas
esse, sed ad veritatis et rectae
rationis declarationem. Praecepta de tactu et auditu Atque ut de esu et
de cibis disposuit, ita etiam de singulis quae ad tactum et auditum pertinent,
diligenter praecipit: iubens ut neque ageremus neque audiremus quicquam temere: neque
etiam orationis facultate confisi, ad iniusta delaberemur. Horumque rationes et causas
similiter in naturis bestiarum quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et
id genus aliarum bestiarum, quas prohibuit, est
rationis declarationem. Praecepta de tactu et auditu Atque ut de esu et
de cibis disposuit, ita etiam de singulis quae ad tactum et auditum pertinent,
diligenter praecipit: iubens ut neque ageremus neque audiremus quicquam temere: neque
etiam orationis facultate confisi, ad iniusta delaberemur. Horumque rationes et causas
similiter in naturis bestiarum quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et
id genus aliarum bestiarum, quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium,
suppliciis capitalibus, iisque acerbis prosequitur. Delatores apud Aegyptios
capitaliter puniri Tum ille: Hos ipsos et ego intelligo. nam horum vigilantia,
est scelerata aliorum hominum pernicies. Nostra vero lex iubet, ut neminem neque dicto
neque facto quis laedat. Atque ita quantum brevitas permisit, de his disseruimus, ad
ostendendum hoc tibi, omnia in legibus nostris esse statura ad iusticiam: neque
quicquam temere aut severius et durius esse ordinatum et propositum, sed
capitalibus, iisque acerbis prosequitur. Delatores apud Aegyptios
capitaliter puniri Tum ille: Hos ipsos et ego intelligo. nam horum vigilantia,
est scelerata aliorum hominum pernicies. Nostra vero lex iubet, ut neminem neque dicto
neque facto quis laedat. Atque ita quantum brevitas permisit, de his disseruimus, ad
ostendendum hoc tibi, omnia in legibus nostris esse statura ad iusticiam: neque
quicquam temere aut severius et durius esse ordinatum et propositum, sed ut per totam
est scelerata aliorum hominum pernicies. Nostra vero lex iubet, ut neminem neque dicto
neque facto quis laedat. Atque ita quantum brevitas permisit, de his disseruimus, ad
ostendendum hoc tibi, omnia in legibus nostris esse statura ad iusticiam: neque
quicquam temere aut severius et durius esse ordinatum et propositum, sed ut per totam
vitam et in actionibus omnibus exerceremus et usurparemus iusticiam erga omnes homines,
et Dei gubernantis omnia nunquam oblivisceremur. Ita ergo, et quae de cibis, et
4 QUOMODO in iure dicendo,
et iudiciorum sententiis ferendis, possit laudem et approbationem assequi apud illos
etiam qui non sint sui compotes facti voti? Ille dixit: Si omnibus te prębueris sermone
aequabilem, et nihil neque superbe neque pro tua potentia egeris contra delinquentes.
Hoc autem ita facies, si Dei observabis administrationem et constitutionem, qui dignis
perficit vota ipsorum: quos autem non vult participes fieri suorum votorum, illis
aut per
4 QUOMODO in iure dicendo,
et iudiciorum sententiis ferendis, possit laudem et approbationem assequi apud illos
etiam qui non sint sui compotes facti voti? Ille dixit: Si omnibus te prębueris sermone
aequabilem, et nihil neque superbe neque pro tua potentia egeris contra delinquentes.
Hoc autem ita facies, si Dei observabis administrationem et constitutionem, qui dignis
perficit vota ipsorum: quos autem non vult participes fieri suorum votorum, illis
aut per insomnia, aut factis
autem ita facies, si Dei observabis administrationem et constitutionem, qui dignis
perficit vota ipsorum: quos autem non vult participes fieri suorum votorum, illis
aut per insomnia, aut factis et actionibus ipsis ostendit, ipsorum vota esse noxia:
neque eos vel pro ipsorum delictis, vel pro suae potentiae magnitudine affligit, sed
aequitate erga illos utitur.
Et hunc suis laudibus prosecutus, interrogabat eum qui sequebatur: 5
QUOMODO in rebus bellicis posset esse invictus?
ipsorum delictis, vel pro suae potentiae magnitudine affligit, sed
aequitate erga illos utitur.
Et hunc suis laudibus prosecutus, interrogabat eum qui sequebatur: 5
QUOMODO in rebus bellicis posset esse invictus? Ille dixit: Si neque in multitudine,
neque in potentia et viribus fiduciam tuam collocaveris: sed Deum semper invocaveris, ut
tibi iuste omnia agenti, conatus et consilia dirigat tua.
Cum hunc etiam approbasset, interrogabat alium: 6 QUOMODO
magnitudine affligit, sed
aequitate erga illos utitur.
Et hunc suis laudibus prosecutus, interrogabat eum qui sequebatur: 5
QUOMODO in rebus bellicis posset esse invictus? Ille dixit: Si neque in multitudine,
neque in potentia et viribus fiduciam tuam collocaveris: sed Deum semper invocaveris, ut
tibi iuste omnia agenti, conatus et consilia dirigat tua.
Cum hunc etiam approbasset, interrogabat alium: 6 QUOMODO existat
hostibus
Collaudato hoc, ad sequentem dixit: 14 QUA ratione posset esse humanus?
Ille respondit: Si consideraveris, quam longo tempore, et in quantis miseriis genus
humanum nascatur et crescat: quodque ideo nec facile punire oportet, neque accusare
alios, ex hac cogitatione, quia vita humana per se obnoxia sit doloribus et
afflictionibus. Ex horum enim diligenti consideratione inclinaberis ad misericordiam: et
eo magis, si Deum etiam cogitabis esse misericordem.
Approbato et
singulari benevolentia: quia et Deus amat
iustos.
Hoc etiam suis laudibus ornato, ad alterum dixit: 16 IN QUO consisteret
pietas? Ille: In eo, inquit, ut persuasum habeas, Deum omnia in omnibus agere et scire,
neque ipsum latere quicquam quod homo vel bene vel male agat. proinde si, quemadmodum
Deus totum mundum sua benignitate fovet, et tu similiter feceris, nunquam impinges et
delinques.
Hoc etiam cum acclamatione approbato dixit ad sequentem:
ita
nihil ex confidentia opum et gloriae concupisces, quod sit elatum et indecens, si sortem
tuam diligenter perpenderis. Nam omnia tua ita tibi assunt tanquam nihil: et Deus vacat
omni cupiditate plurium, et est aequus. quod etiam tu, ut homo, consideres: neque multas
iurisdictiones ad tuum regnum pertrahere cupias.
Laudato eo, proximum interrogabat: 18 QUOMODO posset habere optimas
cogitationes, deliberationesque? Respondit ille: Si semper proposueris tibi iusta, et
in hoc negocio, tamen quantum
ego possum assequi intelligentia mea, ita puto tibi faciendum esse Rex, ut omnia quae et
agenda et dicenda sunt tibi, illa referas ad pietatem. Nam ut ipse expertum habes, dum
meditaris et agis ea quae sunt virtutis, interim neque gratificaris alicui praeter
rationem, neque potentia confisus ius tollis. Fere autem, quibus in negociis quis
vigilans multum versatur, in illis etiam in somno animus eius occupatur. Hinc ergo, qui
vigilans omnem cogitationem et actionem suam ad
assequi intelligentia mea, ita puto tibi faciendum esse Rex, ut omnia quae et
agenda et dicenda sunt tibi, illa referas ad pietatem. Nam ut ipse expertum habes, dum
meditaris et agis ea quae sunt virtutis, interim neque gratificaris alicui praeter
rationem, neque potentia confisus ius tollis. Fere autem, quibus in negociis quis
vigilans multum versatur, in illis etiam in somno animus eius occupatur. Hinc ergo, qui
vigilans omnem cogitationem et actionem suam ad honestissima et optima habet destinatam,
ille etiam in
in tuam gloriam, et excellentiam dignitatis tuae, ut ita
consentanea illis et loqui et cogitare studeas, ex hac animi sententia: Quia omnes
quibus tu imperas, de te cogitent et loquantur. Nam nihil prorsus in te debet esse
simulatum et fictum: quemadmodum neque personam illam quam sustines, fingere et simulare
potes. Hoc alii in te cernentes omnes, similiter studebunt agere. verum tu nihil
simulas, neque es rex personatus: sed praestas regem verum, ex gratia Dei, qui pro
tuorum morum pręstantia tibi imperium
quibus tu imperas, de te cogitent et loquantur. Nam nihil prorsus in te debet esse
simulatum et fictum: quemadmodum neque personam illam quam sustines, fingere et simulare
potes. Hoc alii in te cernentes omnes, similiter studebunt agere. verum tu nihil
simulas, neque es rex personatus: sed praestas regem verum, ex gratia Dei, qui pro
tuorum morum pręstantia tibi imperium dignum contribuit. Haec omnia cum Rex cum magno
approbationis suae applausu accepisset, et deinde convivii hilaritatem in satis longum
tempus
dixit: Si semper respexerit ad hominum infortunia, et inde
hoc didicerit, Deum adimere aliis secundam fortunam, alios vero extollendo evehere ad
dignitatis decus.
Hoc etiam approbato, sequentem hortabatur ostendere: 39 QUOMODO neque ad
ignaviam, neque ad voluptates distraheretur? Ille inquit: Si ob oculos habueris, et
consideraveris, te praeesse magno regno, et multis imperare, nec debere mentem ad alia
traducere, sed circa istorum administrationem retinere animi cogitationes et
ad hominum infortunia, et inde
hoc didicerit, Deum adimere aliis secundam fortunam, alios vero extollendo evehere ad
dignitatis decus.
Hoc etiam approbato, sequentem hortabatur ostendere: 39 QUOMODO neque ad
ignaviam, neque ad voluptates distraheretur? Ille inquit: Si ob oculos habueris, et
consideraveris, te praeesse magno regno, et multis imperare, nec debere mentem ad alia
traducere, sed circa istorum administrationem retinere animi cogitationes et curas:
interim tamen
Deus tamen omnem gloriam gubernans, quo vult eam
inclinat.
Huius etiam sententia pro rata accepta, sequentem interrogabat: 58
QUIBUS debeat se credere? Illis qui versantur tecum ob benevolentiam, non ob metum,
neque ob potentiam tuam, referentes inde omnia ad suum commodum. Nam illud, argumentum
est amoris: hoc, malevolentiae, et callidae captationis opportunitatis, ad fraudem
usurpandam. Nam qui ducitur cupiditate rerum suarum locupletandarum, solet esse
esse animo
tranquillo? Ille dixit: Si tibi persuaseris, nihil esse a te temere et negligenter
ordinatum, omnesque tuos ad edenda praeclara facinora inde certaturos, quia sciant,
ut maxime ex vita excesserint, te habituros curatorem rerum suarum. Neque enim, Dei
beneficio nactus ex animi sententia rerum successum, cessas omnes tuos refocillare, et
erigere tua munificentia, ad meliorem rerum suarum statum. Edita significatione
approbationis suae per applausum, ipsos omnes amice commendavit, et singulis
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.