Your search found 4998 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 4276-4544:

voluisse. At in nova hac Editione cum idem retinendus sit Titulus, ne nimirum ipso mutato diversum esse hoc Opus appareat, rogandus est Lector, ut hunc Titulum ad ea referat tempora, quibus decem hi Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri Philosophicarum rerum copia consistendum sibi esse Auctor decreverat; neque

neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri Philosophicarum rerum copia consistendum sibi esse Auctor decreverat; neque enim ipsi, vel si libuisset nova quaeque porro persequi ac superioribus adjungere, vacuum jam suppetebat tempus, cum ad potiores esset gravioresque subeundas curas evocatus. Siquidem Anno 1762 delatum ipsi munus fuit, quod ab

scribendo facultas satis est cognita, exoptare maxime potuissem. Huc accedit, quod omnem hanc Philosophiae pertractationem uberiorem profecto, quam aut ego expectabam, aut ipse receperas, praestitisti; remissius enim acturum te putabam, neque ea tam facile traditurum, quae nimia septa essent explicandi difficultate. Nunc omnia fuse, copioseque persequutum esse te video, nihil ut fere in summa rerum obscuritate aut sit praetermissum, aut a carminum cultu,

satis agnoscerem, desiderabam tamen probatioris disciplinae delectum, ne cum te ad scribendum contulisses, videreris sententias sequutus esse hujusmodi, quae Musarum ingenio magis essent accommodatae, quam veritati, judicioque Naturae. Neque vero magnopere me movebat summa rerum difficultas, ac magnitudo: sperabam enim, quaecumque a communi carminum consuetudine remota, aut aliena etiam viderentur, te diuturno jam usu paratiorem facile assequuturum. Itaque cum rem

quae et rebus, et versibus conveniret. Verum hoc minime inficior, me nunquam arbitratum esse, in his etiam versari ut velles, quae in Geometriae involucris, atque in tanta rerum obscuritate delitescerent. Nam neque tuae, neque cujusquam facultatis esse existimabam, ut universam motuum doctrinam, quam Mechanicam vocant, Keplerianas leges, tam varios ac tam impeditos Lunae cursus, atque alia hujusmodi, quae a Gravitatis vi promanant, illa item

et versibus conveniret. Verum hoc minime inficior, me nunquam arbitratum esse, in his etiam versari ut velles, quae in Geometriae involucris, atque in tanta rerum obscuritate delitescerent. Nam neque tuae, neque cujusquam facultatis esse existimabam, ut universam motuum doctrinam, quam Mechanicam vocant, Keplerianas leges, tam varios ac tam impeditos Lunae cursus, atque alia hujusmodi, quae a Gravitatis vi promanant, illa item quae lucis, et

et comiter, et jucunde, clare item, et dilucide exhibent; pollere enim illos formis quibusdam, ac simulacris, quibus res ita conveniant, atque illustrent, ut easdem pene contrectare manibus, atque usurpare oculis videamur. Neque vero haec simulandi, efformandique ratio tantummodo in grandioribus argumentis, velut in motibus animi metu, ac terrore concitandis, adhibenda est, ut cum in fabulis Orestem inducunt agitatum furiarum taedis ardentibus, aut

ut moderatior quaedam retineatur ratio, atque ad doctrinae severitatem accommodetur, ne dum graviores disciplinas persequimur, dissolutiorem, quam rerum gravitas postulet, effingendi, atque ornandi licentiam consectemur. Neque enim ingenii luminibus, atque amoeniore cultu distinguenda sunt omnia, sed, qui res deceat, servandus est modus. Quemadmodum enim in hominum vita venustas quaedam, atque jucunditas morum pro sua cujusque natura,

velint, venustum quidem servant, at candidum, et moderatum loquendi genus; atque in hac eadem tenuiori instituendi ratione cum in faciliore argumento versantur, nonne alium sibi proponunt, quem sequantur, modum, alium, cum in obscuriore? neque enim quo pacto de rebus rusticis, ac de agrorum cultu dicunt, eodem etiam difficiliores Philosophiae partes pertractare possint. At dolemus profecto multa atque eximia tradendae carminibus Philosophiae exempla, sive hominum, sive

Philosophiae studiis teneri putant, atque idcirco carminum jucunditatem, quae ad omnium permovendos animos est instituta, negant adhibendam esse hujusmodi rebus, quae ad sapientium usum, atque intelligentiam sint accommodatae; nam neque hos ea fortasse curaturos, quae ex ipsis fontibus haurire malint, neque indoctos, qui intelligere non possint. Ego autem non tam inimicos alienae industriae eos dixerim, qui nos a scribendo abducant, quam hujus aetatis gloriae

quae ad omnium permovendos animos est instituta, negant adhibendam esse hujusmodi rebus, quae ad sapientium usum, atque intelligentiam sint accommodatae; nam neque hos ea fortasse curaturos, quae ex ipsis fontibus haurire malint, neque indoctos, qui intelligere non possint. Ego autem non tam inimicos alienae industriae eos dixerim, qui nos a scribendo abducant, quam hujus aetatis gloriae invidos, qui paucorum cognitione optimas artes in hac litterarum luce finiant.

inde humanissime recreentur. Quapropter quid est, quod illos a liberaliori hac jucunditate prohibeamus, nisi forte imitari velimus L. Lucilium, qui ea, quae scriberet, a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed doctrina mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus, quae

est, quod illos a liberaliori hac jucunditate prohibeamus, nisi forte imitari velimus L. Lucilium, qui ea, quae scriberet, a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed doctrina mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus, quae et gravissimae sint, et ad Sapientium usum aptissimae,

qui in tragoediis recitandis Platonem concioni praetulit; quod multo etiam magis nobis est quaerendum in rebus gravissimis, atque a populi judicio, et consuetudine omnino abhorrentibus; philosophia enim vulgi testimoniis minime ducitur, neque imperitorum conventus, ac plausus consectatur, sed paucis contenta judicibus in sapientiorum duntaxat comprobatione conquiescit. Sapientes autem viros non modo libenter excepturos arbitror, sed haud levem nobis etiam gratiam

progrediendum, quoad ingenii nostri imbecillitas admirabilem tanti ordinis magnitudinem sustinere possit. Aequo enim animo consistendum est, ubi ad reliqua persequenda interclusus est aditus, inopia praesidiorum. Neque erit, cur nostra spes infringatur, aut languescat industria, si minus omnem causarum colligationem perspicere possimus, atque ad ipsa rerum capita, primosque ortus pertingere, cum magis contentos nos esse oporteat, ut aliquantulum

sit. Nullam esse pugnam inter centripetas, et centrifugas vires, ait, ut quidam opinantur, eosque refellit, ad vers. 1932. Corpus, quod a vi activa ad centrum semper urgetur, in eadem curva, quam describit, semper perseverat, neque tum poterit ob continuos impulsus in centrum cadere, in eoque sisti. Demum a vers. 2050 ad vers. 2069 animadvertendum hoc esse ait, si corpus vi repellente impulsum a centro fugiet, figuram, quae describetur, convexitatem

quoque eadem, qua Planetas, teneri gravitatis in solem vi, eas primum describit, quales observari solent, a sideribus ceteris distinguens; nihil mortalibus, ait, funesti ab iis significari, cum vulgo jampridem timori essent, neque Telluri proximas perstare, neque ab ejusdem Telluris illos, ut nec a Planetarum, aut Solis exhalationibus exoriri posse: esse igitur Cometas corpora mundo coaeva motu semper constante per caelum labentia. Post Cartei,

gravitatis in solem vi, eas primum describit, quales observari solent, a sideribus ceteris distinguens; nihil mortalibus, ait, funesti ab iis significari, cum vulgo jampridem timori essent, neque Telluri proximas perstare, neque ab ejusdem Telluris illos, ut nec a Planetarum, aut Solis exhalationibus exoriri posse: esse igitur Cometas corpora mundo coaeva motu semper constante per caelum labentia. Post Cartei, Bernoullii, et Cassini propositas de

quorundam Planetarum, gravitatisque ratione in singularum superficiebus. Transit deinde ad commune gravitatis Planetarum omnium, Cometarumque centrum, unde infert nullum totius Solaris Systematis corpus unquam quiescere posse, neque revera in Ellipsi circa Solem moveri, sed alias curvas vias circa commune illud centrum longe implexus, quanquam non longe ab Ellipsi distantes debere describere, idque ad vers. 1855. Eas invenire Curvas, ac determinare

exhalationibus excitantur. Quae omnia fuse ad vers. 1002 persequitur. Inde et in terrestri atmosphaera aestum quendam haberi docet similem marino aestui, a quo tamen ventos exoriri posse, quod quidam suspicati sunt, negat; neque a causa aestus gignente ullam ait in barometris, quam percipiamus, mutationem effici. Eos porro aestus, qui in Jove, ac Saturno, illo quatuor, hoc quinque circumferente Lunas, fieri debent, considerat, ubi et de Jovis

cur demum aetheris resistentia caelestes motus a gravitate ortos non perturbet, ubi et spatium materia ubique stipatum ac plenum a Natura prorsus excluditur; unde ad vortices Cartesianos a vers. 1891 fit transitus, eosque neque existere, neque, si existere, perdurare, neque, si perdurarent, leges caelestium motuum servire posse ad vers. 2147 probatur. Collapso igitur vorticum systemati successit gravitas, qua tot undique in Mundo rerum

resistentia caelestes motus a gravitate ortos non perturbet, ubi et spatium materia ubique stipatum ac plenum a Natura prorsus excluditur; unde ad vortices Cartesianos a vers. 1891 fit transitus, eosque neque existere, neque, si existere, perdurare, neque, si perdurarent, leges caelestium motuum servire posse ad vers. 2147 probatur. Collapso igitur vorticum systemati successit gravitas, qua tot undique in Mundo rerum distinctam perspicuamque

a gravitate ortos non perturbet, ubi et spatium materia ubique stipatum ac plenum a Natura prorsus excluditur; unde ad vortices Cartesianos a vers. 1891 fit transitus, eosque neque existere, neque, si existere, perdurare, neque, si perdurarent, leges caelestium motuum servire posse ad vers. 2147 probatur. Collapso igitur vorticum systemati successit gravitas, qua tot undique in Mundo rerum distinctam perspicuamque reddimus rationem, numerisque

singula singillatim solvimus, atque expedimus; eam quapropter commendans transit ad aliam quandam generaliorem celebrandam vim gravitati analogam, cujus ipsa gravitas sit quidam veluti ramus, non ejusdem tamen generis, neque moli corporeae necessario affixam, sed quae in animantes etiam agat quibusdam adhuc ignotis legibus, qua in re per variae discurrens exempla usque ad libri finem immoratur.

immoratur. LIBRI SEPTIMI. Aggressurus de luce, et rebus opticis agere, multo diversas a gravitate valere vires hic asserit, neque leges in magnis corporibus deprehensas ad parva transferri posse; quod variis exemplis probat usque ad vers. 69. Laudato Newtono, qui luminis et colorum naturam primus detexit, expositaque partitione totius operis a vers.

Orditurus hunc librum a speculis praemittit Narcisi fabulam non agnoscentis suam vocis a rupe repercussae, vultusque ab aqua reflexi imaginem, illamque transfert ad hominis animum extra se per res varias abeuntem, neque ea quae interius geruntur, contemplantem, qua neglecta sui ipsius cognitione, facile in vitia prolabitur, iisque consuescens naturae suae dignitatem deprimit ac deformat. Quae praefatus, a vers. 108. Speculorum rationem,

in corporearum particularum tenuitate perspicienda deducit, ultra quos limites adhuc corporum particulae descendunt ad eam tenuitatem, quae nullos lucis radios reflectere possit, nostris propterea sint sensibus impervia, neque adiri a nobis nisi sola cogitatione valeant. Et tamen multo adhuc inferius principia corporum existunt, suntque veluti fundamenta tantorum naturae operum, quae in tam mira subtilitate aeque mirum artificium praeseferunt.

reflexionis et facilioris transmissus. Ac primo Auctor exclusis aliis de propagatione sententiis, tenuissimum ait igneum vaporem semel emissum immani cum velocitate, in directum motu uniformi ob inertiae vim pergere, neque mutationem itineris fieri, nisi tantummodo a viribus, quas in lumen exercent particulae corporum, in aliqua etiam distantia agentibus; quae viam sternunt ad explicandam reflexionis causam a v. 1121. Haec quidem non

investigationum fructum percipiendum deducimur, ad magis magisque agnoscendum Potentissimum et Sapientissimum Conditorem et Conservatorem Deum, qui manifesto omnibus suis in operibus se prodit, in quae universim excurritur, neque magis a totius orbis consideratione, quam a singularibus ejus partibus, ac parvis etiam animantibus, nostroque praesertim, ut vocari solet,microcosmo, illius ubique praesens infinitae potestatis ac intelligentiae vis

236  Silvestres homines herbis et glande trahentes,
237  Imbecillaque sunt quibus, et torpentia corda.
238   Nam quoniam paucis extra levibusque moventur
239  Rerum notitiis, neque se mens moribus ullis
240  Imbuit, aut variis populorum judiciis est
241  Corrupta, atque virûm doctrinis obsita multis;
242  Quod fixum interius, debet magis ipsa tueri:

locaret
350  Hac ipsa, non qua fulget Cynosura, vel ardens
351  Sirius, aut in corde furit qua flamma Leonis,
352  Perstarent tamen hoc tunc ordine ut omnia eodem?
353   Cur neque, ab exortu rerum numerentur ut anni
354  Tum plures, voluit, vel contra? quidve coegit,
355  Ut faceret non pulchra magis, melioraque multo,
356  Quae fecit? Tantis faciundis summa Potestas

coegit,
355  Ut faceret non pulchra magis, melioraque multo,
356  Quae fecit? Tantis faciundis summa Potestas
357  Rebus an exhausta est? majus, meliusque nec ultra est?
358   At neque se egregiam commendat ob utilitatem
359  Haec Ratio: facilis non se via, nec nova pandit
360  Propterea ad verum. Vel, si libet, indita cunctis
361  Sit rebus Ratio, quae sufficit, illa videri

371  Ipsa latet quoniam rerum Natura tenebris
372  Obsita, nec, tenuem nobis nisi, protulit, umbram.
373   Quapropter nostra est, ut dixi, libera prorsus
374  Mens animi; ratio neque sufficit ulla profecto,
375  Qualem nos intus sentimus, libera ne sit,
376  Arbitrioque suo se, quo libet, undique flectat.
377  Quod superest, quoniam, qua mens ratione receptet,

hoc aliarum
490  Rerum notitias in nostra mente ciendi;
491  Quas mens ipsa quidem per sese, experta nisi esset,
492  Efficere haud ullo pacto, et formare valeret;
493   Nam neque cyanei qui sint, rufique colores,
494  Et veneti, seu vecta procul quo mala sapore,
495  Novimus, aut ullo mentis pertingere quimus
496  Conatu, nisi viderimus, quae corpora fucis

admota palato
498   Mala prius fuerint: tum nullis talia quimus
499  Exprimere, ut possint alii cognoscere, signis,
500  Ni per se, similis queis sensus inesse videtur.
501  Has neque notitias non intus habere valemus,
502  Cum res poscit, uti cum sensus afficiuntur,
503   Aut mutare aliis; nec, cum dolor urget, eundum est
504  Non sentire potis mens, aut laetarier inde.

648  Haud male cunctarum dicemus nos loca quaedam,
649  Quae durant, rerum, vel queis durare daretur.
650  At quoniam hae partes, nisi tantùm mente, videri
651   Temporis, et spatii nequeunt, neque sensibus ullis
652  Discerni inter se, et nostris non sensibus uti
653  Difficile est nobis, et non impellier inde;
654  Propterea a veris longe confingimus ipsi

alto, resolutaque membra,
704  Nec mentem vanis illudunt somnia formis;
705  Tum subitò nobis tempus cessare videtur,
706   Ut nosmet durare ne ipsos percipiamus;
707  Nox neque momento longissima longior uno est,
708  Horaque sopitis citius non praeterit anno;
709  Temporis et puncto, quo primum humentibus alis
710  Incubuit somnus, punctum illud continuatur,

806   Dum peragunt jussa, et nigra per tabulata vagantur.
807  Cunctis verus ab his oritur tum denique motus
808  Motibus, atque aliis, si in summa hac forsitan extant,
809  Quos neque nos oculis, nec noscere mente queamus.
810  Ergo gubernaclum qui torquet, dicere possis
811   Expertem motus simul, expertemque quietis,
812  Ipsum si puppis referas ad ligna cavatae,

826   Tum fieri tantùm statuas, cum a corpore corpus
827  Vicino, quod forte quietum fingis, abire
828  Aspicies, aliique accedere deinde, quietum
829  Quod pariter spectes: neque enim spectare quieta
830  Illa sat est; ast in vera est opus esse quiete.
831   Sic igitur quasvis cum nostro corpore partes,
832  Sic moto nucleum cum cortice, cum rate malum,

circum;
870  Quandoquidem in gyrum correpta recedere longe
871   Corpora nituntur, quod post tibi pluribus edam.
872  Primùm at cum vires nondum unde receperat ullas,
873  Tum neque non laterum diversas tangere partes
874  Perpetuò, neque non diversas aeris et oras
875  Respicere, in veraque situs mutare quiete.
876   Quapropter non hic conatus pendet ab undae

871   Corpora nituntur, quod post tibi pluribus edam.
872  Primùm at cum vires nondum unde receperat ullas,
873  Tum neque non laterum diversas tangere partes
874  Perpetuò, neque non diversas aeris et oras
875  Respicere, in veraque situs mutare quiete.
876   Quapropter non hic conatus pendet ab undae
877  Respectu vario ad circumsita corpora, non hac

gyro
1043  Hae melius, quàm cui praeferrier obtigit uni.
1044  Non igitur fas est nosmet contendere primas
1045   Ad rerum causas, mortales, atque minutis
1046  Ingeniis natos, neque menti fidere tantùm
1047  infirmae, tenebris quae, ut caeco in carcere, septa est.
1048  Scilicet hoc regnum Naturae grande potentis
1049  Haud male possimus regnis componere nostris,

1084  Quae quamvis non sint Naturae a fonte petitae,
1085   Sejungi ut nequeant ab eadem, seque gregari,
1086  Non minus at rerum varias dant noscere causas,
1087  Etsi non primas, neque summas; at quibus ipsa
1088  Naturae facies aliqua de parte patescat,
1089  Atque ars sese aliquà nobis tenus abdita prodat.
1090   Praecipue cautis tamen his in rebus oportet

1146  Munera materiae generatim ea totius esse
1147  (Quo mundi sit cumque loco, terrave sub ima,
1148  Vel cum sideribus per magnum consita caelum)
1149  Credere nil obstat semper debere, neque ullas
1150   Errorum fraudes, si credimus, inde timendum.
1151  Praeterea res cum recta ratione geratur
1152  Publica Naturae, multis non ipsa redundat
1153  Legibus; at

1257  Et cupide spectantum oculos, animosque tenere.
1258  Principio proprium generatim, ut diximus ante,
1259  Materiae officium est, ut non penetrarier ulla
1260   Parte queat, corpus neque corpore possit adiri,
1261  Ut duo tunc unâ simul in statione locentur:
1262  Omni quod nosmet nimirum ediscimus a re.
1263  Nostris, cum gradimur, pedibus proin terra resistit;

1392  Commemorem fibras animantum, quae, quia nostros
1393  Infra sunt oculos, tantùm trans vitra tuemur?
1394  Denique quid lucem, quae saxa adamantina parte
1395   Permeat ex omni, neque sese occursibus usquam
1396  Impedit ipsa suis? reputans haec omnia possis
1397  Tutemet haud ullis finem per te ipse videre
1398  In rebus nostra pertingi a mente, nec ipsa

1539  Illi, quo fuerat pulsum, vi nempe priore;
1540   Ibit idem media prorsum regione viaï
1541  Inter utrumque latus, simul et parebit utrique:
1542  Sin impar nova sit, neque motus proferat aequos;
1543  Non medium per iter compulsum corpus agetur;
1544  Sed lateri accedet magis illi, major in ipsum
1545   Exeritur quo vis, ictusque valentior urget.

1649  Sic quoque continuos dum fit via curva per ictus,
1650   Extera si subito cesset vis, et sibi corpus
1651  Linquat iners, quod iter jam tum tentabat, eodem
1652  Insistet recto, neque parti flectet ab ulla.
1653  Quare, unde egressa est, puncto continget in uno
1654  Curvatam via recta viam; commune nec ultra
1655   Quidquam est; discurrunt diverso caeterà tractu;

1688  Quo punctum, prior et projecti quo via perstat
1689  Corporis, illo, opus est, sit in aequore, planitiemque
1690   Immotam servet, positu et prospectet easdem
1691  Aequo oras semper, neque partes nutet in ullas.
1692  Nunc ratione tibi qua tentem efferre, quod instat?
1693  Et quibus effari verbis, quo claudere versu
1694  possim, quae signis, quàm verbis, plus agitur, rem?

1809  Dum vires et mensuras, et pondera rerum,
1810   Disponitque suo, quem condidit, omnia mundo;
1811  Non ita difficili Cirrhaea ad culmina gressu
1812  Rumperem iter, neque rebus in his mihi multa profecto
1813  Esset opus, ne displiceam, intentata relinqui,
1814   Neu, dum cantu aveo trahere, et mulcere, labore
1815  Immodico lassem mea post vestigia euntes,

1848  Corporis a curvo foret et fuga tanta meatu;
1849   Scilicet a puncto fugientem vim quoque quandam
1850  Percipimus simul esse, a vi quae prodit inerte,
1851  Quarum non eadem, neque par (licet utraque cogat
1852  Effugere) est mensura; via metimur inertem
1853  Nam vim tangenti; metimur at intervallo
1854   Alteram eodem illo, quo extrema arcùsque, viaeque

1884   Nec dubitem interdum nostris in versibus ipse
1885  Aut his, aut, genus hoc, aliis quoque vocibus uti.
1886  At si his nominibus se veram exponere credant
1887  Rem, neque non propriam verborum, cum fugientem
1888  Vim dicunt, pugnas, librari, vincere, vinci,
1889   Esse potestatem, longe illi errare videntur.
1890  Nam quid erit fugiens vis haec, nisi rebus in ipsis,

uno.
1994   Major proposito sin impetus impete constet,
1995  Non tantùm oppositis valeat non ipse perire
1996  Viribus; ast illud finitum, quod superabit,
1997  Semper erit, neque plus minuendum limite certo:
1998  Pluribus exemplum tibi, quod genus, edere nuper
1999   In nummis volui, cum dixi quinque, decemve
2000  Deberi; ad quatuor pertingi haud posse, novemve.

corpus
2008  Tantùm a tangenti deducet, tramitis ejus
2009   Limes ab extremo quantùm arcus limite distat;
2010  Proin opus, ut curvo semper servetur in arcu
2011  Corpus idem; neque propterea, si tempore longo
2012  Vis spatium opposito a cursu decerpere longum,
2013  Atque infinitum infinito tempore possit,
2014   Fiet, ut in punctum corpus cadat; infiniti

2085  Idem alias contra plerumque ignavus ad omnes:
2086  Nam studiis volupe est ipsis haerescere mentem
2087  Cuique suis, quodam et jucundo exinde tenetur
2088  Mens sensu, neque se patitur divellier a re,
2089   Quam gerit, atque, ultro quo fungitur ipsa, labore.
2090  Praeterea exortos, nos intra, saepe tumultus,
2091  Saeviter infestant qui pectora nostra, videmus

fonte leporum.
2200  Immotus res humanas versabitur inter,
2201  Subjiciensque sibi mortalia quaeque feretur
2202  Altius atque, caput sublimibus inferet astris,
2203  Quo neque ventorum tempestas, nigraque gliscunt
2204   Nubila, nec tonitru, nec fulmine concutitur mens,
2205  Perpetuùm at caelo ridet lux alma sereno.

blandam cognoscere vocem;
3  Post circum nil non admirans, multaque tentans
4  Notitias haurit faciles, mentisque vigorem
5   Induit, ipsius paulatim ut corporis; ullo
6  Si neque mens morbo, neque corpus langueat aegrum:
7  It varias solers porro, experiensque per artes,
8  Prodit et a longo semper prudentior usu:
9  Haud aliter sua Doctrinae quoque tempora mutant;

vocem;
3  Post circum nil non admirans, multaque tentans
4  Notitias haurit faciles, mentisque vigorem
5   Induit, ipsius paulatim ut corporis; ullo
6  Si neque mens morbo, neque corpus langueat aegrum:
7  It varias solers porro, experiensque per artes,
8  Prodit et a longo semper prudentior usu:
9  Haud aliter sua Doctrinae quoque tempora mutant;

60   Moramur, quae nunc adeo manifesta tuemur.
61  Fors etiam versis satis, et numine laevo
62  Accidet, ut, post nos quae venerit, addere rebus
63  Non modo nil valeat detectis, sed neque nostros
64  Conatus animo pertingere, et utier illis
65   Semper languidiore animorum percita motu
66  Progenies, memori dimittat et omnia mente;
67  Omnis uti fama, et

mercibus illis
149  Pondus erit, liquidum properantior altera tanto
150   Findet iter, quanto leviori merce laborat.
151  Sic itidem longo geminae si fune carinae,
152  Quae neque sint ventis, valido nec remige pulsae,
153  Mutuà nectantur, sed nulla parte retentae
154  Ex alia, nulloque haerentes ad vada morsu,
155   Aequè inter sese distento fune trahentur,

frustra
267  Sublimi manibus validis compresserit arcte,
268  Et tristem vitam fudisse coëgerit auris.
269  At rerum in numero prorsus consistere dura
270   Corpora quis dicat? neque enim, quae flectier ulla
271  Non possint vi vel paulum, deprendimus usquam:
272  Nec quibus a pulsis itidem vis maxima, nullave
273  Exeritur, versae reparent ut damna figurae.

fiat.
341  Atque hìc, ut valeam prope rem supponere nostris
342  Ipsam oculis, sine me duo fingere mollia prorsus
343  Corpora, quae quamvis revera extare negatum est,
344  Ut neque sunt porro, vis maxima restituendi
345   In plaga amissam queis dicitur esse figuram:
346  Attamen his ipsis, si vere extare daretur,
347  Quid fieret, cum viderimus, fierique necesse

347  Quid fieret, cum viderimus, fierique necesse
348  Quid foret, ad veras rationes inde referri
349  Perfacile est, et quid mediis his accidat, illa
350   Praedita quae non vi, neque contra mollia constant,
351  At sita sunt horum genus in ter utrumque, videre.
352  Verum infinitae quoniam per corpora fundi
353  Exterius possunt formae, neque, quidquid ab una

350   Praedita quae non vi, neque contra mollia constant,
351  At sita sunt horum genus in ter utrumque, videre.
352  Verum infinitae quoniam per corpora fundi
353  Exterius possunt formae, neque, quidquid ab una
354  Quaeque queat, varie dum corpora congrediuntur,
355   Accidere, ipse velim si seorsum expendere, possim;
356  Solis proinde globis peragi rem percipe, quorum

651  Directos, genus hoc, properent si concita in ictus;
652  Post plaga, qua pergunt, motusque videbitur idem,
653  Sive abies portu maneat religata quieto,
654  Seu curvo ruat aere salum; neque enim ille profecto
655   Proinde in diversum tum motus corporum abibit,
656  Inter se navi haud quidquam turbatus eunte,
657  Quanquam compositus cum motu navis eodem.

963  Semper in his etenim ratio est tutissima rebus,
964  Si comes incedat fido experientia sensu,
965   Et ferat auxilium persaepe, et fulciat aegram;
966  Quae si absit, neque nos rebus submittimus ipsis,
967  Naturam cupidi dum quaerimus; unde queamus
968  Verum haurire? An mens ipsa ex se cudere coeptet,
969  Veraque constituat, quae finxerit, in numeroque,

Unde fluunt, propria disjungi ab origine velle.
1049  Ergo novis, genus hoc, contra qui viribus obstant,
1050   Id spatium, sursum quo scandunt corpora, vivis
1051  Viribus inclamant non respondere, neque esse
1052  Propterea has vires a mobilitate putandas,
1053  Ut spatium, in sese repetita, at simplice tantum,
1054   Et simul a toto quoque tempore, corpora major

1223  Num vivas vidit, num nomine compellavit
1224  Vires, discurrens tamen undique, et omnia vincens?
1225   Deinde tot ingeniis cum tanto tempore earum
1226  Quaeratur mensura, neque ortis litibus ulla
1227  Finis adhuc; nonne ambiguis stant omnia verbis,
1228  Nil veri quibus est, certique subesse fatendum,
1229  Posse nec ipsam rem tantas dissolvere lites,

ulla
1227  Finis adhuc; nonne ambiguis stant omnia verbis,
1228  Nil veri quibus est, certique subesse fatendum,
1229  Posse nec ipsam rem tantas dissolvere lites,
1230   Quae neque sit rerum in numero, nullamque subire
1231  Mensuram valeat, neque jam, nisi ficta, cluere?
1232  Et quoniam docui, quo temporis, atque fugaï,
1233  Ordine quo spatii pariter grave corpus in oras

1228  Nil veri quibus est, certique subesse fatendum,
1229  Posse nec ipsam rem tantas dissolvere lites,
1230   Quae neque sit rerum in numero, nullamque subire
1231  Mensuram valeat, neque jam, nisi ficta, cluere?
1232  Et quoniam docui, quo temporis, atque fugaï,
1233  Ordine quo spatii pariter grave corpus in oras
1234  Ascendat rectà superas, rectàque vicissim

1340   Donec ad immensam ventum sit, et infinitam.
1341  Nam si tam obliquo tentes proscindere ductu
1342  Conum infinitum, latus ut contingere nunquam
1343  Tunc aliud possis, neque formam reddere fini,
1344  At superet semper, quo possis ducere eandem,
1345   Nec tamen ex alia protenso parte per oras
1346  Hoc ductu immensas, alium, qui tollitur alte,

1708  Et gravitas duplo sit pene valentior, arcu
1709  Incipiente super, quam per declivia chordae,
1710   Aequet at in medio vires, effoetaque demum
1711  Fiat, et imbellis, neque pulsu polleat ullo.
1712  Hinc tibi mobilitas quoque primò exorta per arcum
1713  Bis superat, quae sit per chordam, mobilitatem,
1714  Perpetuòque illic oritur nova major, ad oras

2047  Certe difficiles, implexique, inque pediti,
2048  Atque per ambages ducti, longosque meatus:
2049  Prorsum at deficiant illis, quae deinde supersunt
2050   Plurima praeterea, genus hoc, dicenda, neque apti
2051  Multorum clarandam ad vim sint, exque plicandam
2052  Naturam; longe sunt infra quippe relicti.
2053  Proinde alia ingeniis patefacta recentibus extat
2054  Nunc

386  Nunc, quod opus, possimus uti res nectere rebus
387  Carmine vulgatis alio, reminiscere, quae sunt
388  Illic de vario descensu, sive per arcus,
389  Prodita, seu recto; illa aliis neque vera putato
390   Esse locis, urget nisi qua regione locorum
391  Res gravitas, aequos adjungens ictibus ictus,
392  Constans; ut terram circum diffunditur omnem,
393  Atque

ille, mearet,
450   Officerret nisi quid fluidus, dum scinditur, aër.
451  Propterea fiunt procursus usque minores,
452  Et loca paulatim minus edita, denique motus
453  Ut neque sentiri, neque jam queat esse profecto.
454  Nunc age de filo, seu pendula corpora virgâ
455   Mente, oculisque suos sese vibrantia in arcus
456  Consequere, et mecum, quid prodeat inde, revolve.

450   Officerret nisi quid fluidus, dum scinditur, aër.
451  Propterea fiunt procursus usque minores,
452  Et loca paulatim minus edita, denique motus
453  Ut neque sentiri, neque jam queat esse profecto.
454  Nunc age de filo, seu pendula corpora virgâ
455   Mente, oculisque suos sese vibrantia in arcus
456  Consequere, et mecum, quid prodeat inde, revolve.

519  Illos; id quanto filum produtius extat.
520   Porro mobilitas, qua lapsu corpus in imo
521  Effugit, a solis fili non tractibus orta est
522  Distensi, solis ampli neque tractibus arcùs;
523  A solis verum spatiis sublimibus illis,
524  A quibus incepit descensus, quae tamen ipsa
525   A filis pendent longis, et ab arcubus amplis:

536  Omnia te docui, et vera ratione probavi:
537  Scilicet unam ad rem non uno tramite tantùm
538  Pervenisse queas: aditus patet undique rerum,
539  Si tamen insistas rectâ regione; neque extat,
540   Quod nequeas et ab ha, et ab illa parte tueri,
541  Et quod perceptum non longe plurima prodat.
542  Quod superest, rigida si jam duo corpora eadem

544  Hoc sit uti propius, punctoque remotius illud,
545   A quo suspensa est: nec itum jam posse videbis
546  Tam celerem fieri, quantùm, vicina, reposcit,
547  Quod loca consedit, neque tantas ducere lentum
548  Tardatumque moras, quantis distantius iret
549  Corpus: at in medio punctum est, quo, si utraque starent
550   Unum juncta simul facientia pondera corpus,

863  Pro varia regione locorum percipiendi
864  Discrimen, veluti cum deficit intercepto
865   Lumine luna, jovis clarum aut quae sidus oberrant
866  Astra, nec est facilis, vastum neque tuta per aequor.
867  Nunquam nauta vigil numeris rem tanget, ut illis
868  Non aliquis semper, qui turbet multa, sit error.
869  Vitraque praeterea longorum adhibere tuborum

883  Vitae labitur absumptis, lethoque propinquat.
884  Sic alii frustra consulto denique caelo
885   Ipsum iter undisonum demissis, qua via, filis
886  Post sese, bene metiri posse, neque omnes
887  Prendere non flexus contendunt, atque putare.
888  Verum has inscriptas undis fallacibus audent
889  Mensuras subito fluctu confundere venti
890   Humida

923  Revera; minus efficient nam pondera longam,
924  Cum minus a summo distabunt addita puncto.
925   Aptior ast et adhuc, et multo est tutior alter
926  His modus in rebus; neque enim de simplice virga
927  Suspendunt alii pondus, sed nectere plures
928  Compactas vario inter se voluere metallo,
929  Scilicet ut minus hoc, mage distendatur ab aestu,

1046  Haud nimium tamen a sublimi culmine missa,
1047  Aspicies imam prope eodem tempore terram
1048  Percutere: at contra, si sit nimis editus, unde
1049  Sunt demissa, locus, nimium neque pondera magna;
1050   Non ita percipies aequo descendere lapsu:
1051  Advenient citius majora, minoraque paulo
1052  Serius; interdum contra tamen, illa patenti
1053  Sint

1065   Debet enim, dum decedit tranantibus ipsum
1066  Se rebus, gravibusque sua gravitate repugnat.
1067  Non aeque tamen hic aër rem quamque moratur,
1068  Verùm pro facie cujusque et mole; neque istae
1069  Tam crescunt, quam materies in corpore crescit.
1070   Propterea nostri turbantur ab aëre lapsus,
1071  Ut, verum quid sit, non inde efferre queamus.
1072  Est

ilicet illae
1130   Conversae celeri minuant obstantia gyro.
1131  Inde novo at de fonte velut, de mobilitate
1132  Aucta, crescet item vis motibus illa resistens;
1133  Nam neque tam subito retrorsum flectier aër
1134  Ipse queat, neque non antrorsum densior esse.
1135   Si quaedam inspicias, paria et sint caetera circum,
1136  Ipsa obstans rerum fluidarum causa videtur

gyro.
1131  Inde novo at de fonte velut, de mobilitate
1132  Aucta, crescet item vis motibus illa resistens;
1133  Nam neque tam subito retrorsum flectier aër
1134  Ipse queat, neque non antrorsum densior esse.
1135   Si quaedam inspicias, paria et sint caetera circum,
1136  Ipsa obstans rerum fluidarum causa videtur
1137  Congruere in sese repetitae mobilitati,

1521  Contingunt, seu sint amplae, contrave, prementi
1522  Addere vi nihil in restando, atque officiendo:
1523  Servatumque etiam, quibus est in frontibus ipsis
1524  Nec nimia asperitas, nimium neque parva vicissim
1525   Corporibus, motum gignendum vim, prope triplo
1526  Quae minor, esse satis, vi corpora juncta premente:
1527  Tu quoque servabis, lato super aequore ponens

1537  Sic sit, uti partem, quae est tertia, corporis aequet.
1538  Tum super imposita si corpus mole gravetur,
1539  Illi accedere item molis pars tertia debet.
1540   At non imminui pondus, neque crescere debet,
1541  Ut trahere incipiat, tantùm si forte minuta
1542  Corporis, aut aucta est facies, qua tangitur aequor,
1543  Proin vis, mutata hac, manet haud mutata resistens.

1577  Haec certa verùm ratione quis aestimet? usus
1578  Usus erit rerum, et longa experientia, quae, quo
1579  Non possit ratio pertingere, semper agendo
1580   Efficiat: nescit rerum commenta, neque audit;
1581  Sed tantùm ad varias exemplis ducitur artes.
1582  Nonne ope diversa, variisque a partibus unum
1583  Quemque opifex urgere solet Natura laborem?
1584  Quae

1704  Tempora tot, genus hoc, nimirum sunt quot ibidem
1705   Punctorum paria, ut producat tempore vires
1706  Quodque suo, nequeat spatiorum ex omnibus illam
1707  Summa ad planitiem minui, neque crescere punctis.
1708  Nunc quoniam vires uno sese inter agentes
1709  Tempore se promunt omnes, ut ab omnibus istis
1710   Compositus fiat motus; quodcumque, necesse est,

1718  Sola a vi, solis itidem cum viribus illis
1719  Internis, quibus inter agunt se corpora, junctâ;
1720   Id punctum commune suum tum sive quietis,
1721  Seu motùs servare statum, neque flectier inde
1722  Debet; nam internis sine viribus ante probatum est
1723  Sic servare statum, vim solam propter inertem,
1724  Punctum illud medium debere; sed addita nil vis

1722  Debet; nam internis sine viribus ante probatum est
1723  Sic servare statum, vim solam propter inertem,
1724  Punctum illud medium debere; sed addita nil vis
1725   Mutuà perturbat, neque mutat. Proinde necesse est
1726  Non minus uno ipsum semper perstare tenore.
1727  Quod superest, cum viderimus, gravitate quid ortum
1728  Sit per materiam diffusa aequaliter omnem,

2038  Obtutus animi gravitatem fixit in ipsam;
2039  Cui nil detractum sit nisibus effugiendi,
2040   Plenam, atque illaesam, qualisque est, denique totam.
2041  Hanc ut inaequalem, neque punctum prorsus in unum
2042  Undique directam terrae regione locorum
2043  Pro varia totam gravitatem censuit esse,
2044  Scilicet exortam per vires, a quibus omnis
2045  

2127  Assuêrunt, quaeruntque decus crudelibus ausis:
2128  Hae pueris tinctas humano sanguine praedas,
2129  Ut pellem catulis, aut cervi cornua, monstrant;
2130   Et queis mitius est, neque longe immane, feroxque
2131  Ingenium, hos terrae allidunt, mortemque minantur;
2132  Degeneres patria nimium a virtute vocantes.
2133  Ut pennas, dicunt, avibus Natura, volare

rediret in arcus.
213   Nonne vides, fiat quod faxi in pondere jacto,
214  Prorsus et in luna fieri? Si scilicet illud
215  Projiciatur ea, qua dixi, mobilitate,
216   Aura neque obstet, iter tum detorquebit in arcum
217  A tangente via descendes; ut quoque motu
218  Descendit luna acta suo; sin luna ferentes.
219  In diversa illos perdat sibi reddita motus,

415  Impete praecipiti Terram lustrare manentem.
416   Hae tamen illustres animae, sacrandaque caelo
417  Nomina, non aequos cursus, orbesque movendos
418  Viderunt caelo; neque parte hac quaerere, clauda
419  Astrane sint, subiit. Quis caeli in sedibus almis
420  Conjicere id primus pavido tum pectore posset?
421   Protinus

815   His veluti gradibus si progrediaris et ultra,
816  Jam pateat, secti e ternis, quaecumque sit, unam
817  Per speciem coni si pergat corpus, eodem
818  Illic vim fieri variam quoque more; neque ullos
819  Posse alios generis cujusviscumque meatus
820   Corpore signari, quod vis ea scilicet urget,
821  Quae spatiorum in se repetito carpitur auctu.
822   Proin circa

usquam
843  Quae sunt, corporibus, quod post manifesta patebit.
844  Anne ideo nostris his esse simillima rebus
845   Multa alibi attoniti, et mirantes excipiamus?
846  At neque Pastores si solem, et sidera noctis
847  Audivere aliis terrarum fulgere in oris,
848  Mirantur, nec prata alibi non esse, neque herbas
849  Credunt,

845   Multa alibi attoniti, et mirantes excipiamus?
846  At neque Pastores si solem, et sidera noctis
847  Audivere aliis terrarum fulgere in oris,
848  Mirantur, nec prata alibi non esse, neque herbas
849  Credunt, aut liquidos sola per ridentia fontes,
850   Nec rapidis cursus ventis, nec frondibus umbras.
851   Praeterea corpus gravitatis

transeat, incipit esse
888  Forma prior similis nimium, nimiumque secundae;
889  Ut nequeas prima praesertim in origine sensu
890   Prendere discrimen, neque, si tum vertere coeptes
891  Forte vices, primaeque secundam sufficere, erres.
892  Sic quoque quo nocti committitur excipienti
893  Alma dies, tempus, possis ad utrumque referre,

astra revertunt
968  Decidui; pluviasque suas, Martique putandum est
969  Esse, Jovique suas, canaque senem nive spargi
970   Saturnum, aut dura contundi grandine saepe.
971   At neque, Solis uti maculae, de Sole Cometae
972  Concrescunt, adeo distant nam saepe, repelli
973  Tam procul ut neqeant tam densa mole vapores
974  Ad solem assidua solis gravitate trahente.

1146  Protinus eventu res est lustrata secundo,
1147  Visaque sunt positas rationes cuncta subire.
1148   Tempore jamque illo lux caelo dira refulsit,
1149  Quo non major erat, neque visa minacior ulla,
1150   Nec magis immani loca caeli vasta terebat
1151  Discurrens cauda, saevum quo tempore bellum
1152  Europae populos concussit, sanguine multo

Nimirum, numerus testantum crescit id ipsum;
1248  Et nihil est quod dissideat, prorsusque repugnet.
1249  Et velut incorrupta, atque optima proinde fatemur
1250   Judicia esse inter Cives, ubi rem neque turbae
1251  Aut favor, aut odium, nec dives copia fandi,
1252  At verique secant testes, mutaeque tabellae,
1253  Resque ipsae, quae sunt certa ratione peractae;
1254  Sic

1328  Sese, dum caelum convertitur, exaudire,
1329  Inter et esse choris, vulgo admirante, Deorum;
1330   Haud nimium pugnem, rem tantum auctoribus illis
1331  Tu quoque si dones, neque tum latuisse rearis.
1332   Quidquid id est, alios usus, moremque sequuti
1333  Nos, quaecumque datum est reperire, suisque latebris
1334  Eruere intectum, claris evolvere dictis

1540   Cortice dissimili, mage quae condensam, minusve,
1541  Obtegat; ille status puncti haud mutabitur, ut si
1542  Una sinu quaevis ex illis claudat inani:
1543  Propterea neque erit, queat ut mutarier una
1544  In crusta, quae, qua crassa est, hoc ordine eodem,
1545   Quo multae a medio, fiat mage densa, minusque.
1546   Extra materiae faciem nunc pone rotundae

Exiguus, paulumque licet torqueret eundo
1658  Rectum iter, in latera hinc illinc deductus; at illa
1659  Fragmina si longe sint tenuia, non nisi rectum
1660  Ferri iter aspicias grandem ad magneta, neque huc atque
1661  Illuc errores oculis deprendere possis.
1662  Hinc videas, ratio multorum quam sit inanis,
1663  Falsaque, queis nostrae gravitatis mutuus iste

deprendere sensu
1698  Possis, quod sensu certe haud deprendere debes,
1699  Omnis materiae raptus si mutuus extat,
1700   Omnino in rebus jam raptum hunc esse negare!
1701  At neque qui triviis nutritus, vei pecus inter,
1702  Ingenium qui pingue gerit, puerique bilustres
1703  Si videant muscam distento insistere funi
1704  A latere, aut ramum super obreptare tenacem,

fuisse
2141  Qui velit undisonum; post extra Solis ab igne
2142  Concretum crusta lymphas texisse sub una.
2143  Nusquam attollebant montes caput, atque supinis
2144  Tum neque nomina erat convallibus; omnia foetu
2145   Ubere florebant, brumaque carentia, et aestu;
2146  Quippe erat ad Terram medius Sol; atque animantes
2147  Ducebant vitam facilem, expertemque laborum.

2255   Sic quoque, postremamque excepit Juppiter Ammon,
2256  Desertoque Jovi suffecit, de Jove natum
2257  Qui voluit se, deinde suam; sed et hinc modo pontus
2258  Se retrahit, magno neque portu calusus, ut olim, est
2259  Huic conjucta Pharus jam tum fuit; insula at ante
2260   Usque adeo a terra medio divisa profundo,
2261  Ut, cum hic Maeonius detentum ob numina laesa

repertas
2378  Eruta sunt huminum mulotrum saxea memba,
2379  Ossaque, et armorum, et varii vestigia amictus.
2380   Propterea mare si decrescere debuit annis
2381  Anteactis, neque nunc cessat se littora circum
2382  Omnia contrahere, et limoso accedere fundo,
2383  Adveniet tempus, dicunt, magnumque canentes
2384  Augurium vanas tentant percellere mentes,

24  Mores, atque novi cultus, distensaque longe
25   Grandia propterea res incrementa per omnes.
26   Principio Natura pari ratione creavit
27  Nos Homines, mortale, omnes, genus, ut neque quisquam
28  Jactet sese aliis potiori vivere ab ortu,
29  Nec majora sibi deberi, primaque rerum.
30   Omnibus aequum jus vitam, stirpemque tueri

Syene est;
166  Nam non e medio venientes Sole profundos
167  Tum radii illustrant puteos, sed proximiore
168  Extremae a puncto flammantis lampadis orae.
169  Praeterea neque sunt illo uno de rutilante
170   Emissi puncto radii, quibus ultimus umbrae
171  Finitur limes, sed limbo prorsus ab omni
172  Circum Solis, uti non possint fingier aeque

inde labores,
361  Tenuia, spero equidem, non argumenta quereris
362  Texere me pertaesus; at huc tibi proinde libebit
363  Subtractam interea curis adjungere mentem;
364  Nam neque nobilius, veteri neque majus ab aevo
365   Ad seros quidquam transmittere fama Nepotes,
366  Volvendaeque diu aetati contradere possit.
367   Ipse gradu cupias uno si noscere, quantum

361  Tenuia, spero equidem, non argumenta quereris
362  Texere me pertaesus; at huc tibi proinde libebit
363  Subtractam interea curis adjungere mentem;
364  Nam neque nobilius, veteri neque majus ab aevo
365   Ad seros quidquam transmittere fama Nepotes,
366  Volvendaeque diu aetati contradere possit.
367   Ipse gradu cupias uno si noscere, quantum

apta videri
656  Debuit umbra, jacit quam denso corpore Tellus
657  In Lunam; exigua est etenim pars illius orbis
658  Umbrosi, facies Lunae quo carpitur, arcus:
659  Ambiguam neque rem manifesto pandere quibant
660   Mensurae indicio, vel adhuc quaecumque recenti,
661  Et fida fuerant quantumlibet arte peractae,
662  Scilicet unius conclusae limite regni.

interruptam,
965  Saepe et pro vario mutatam tempore? rupes
966  Quippe cadunt aevo, valles opplentur, et ampli
967  Desidunt campi, eductove cacumine surgunt.
968   Illa neque esse potest Terrae quaesita figura,
969  Quae fieret, valles si montibus aequarentur;
970  quippe incerta foret, nos utpote quam variare
971  Arbitrio nostro possemus, multiplicique

1066  Atque adstricta velut vestis se inflectat in artus?
1067   At non huc gradibus, non huc conscenditur ullis
1068  Mensuris. Quod non oculis, manibusque valebis
1069  Subjicere, omni alio valeas neque prendere pacto,
1070  Hic etiam inniti gravitatis viribus ipsis
1071  Quis vetet, et facili sic illuc scandere clivo?
1072   Nimirum videas extrinsecus aera posse
1073  Non

saepe arsere Triones,
1397  Ut nequeant illuc radii pertingere missi.
1398  Frustra alti accensos evulgavere vapores
1399  Ursas sub gelidas simul undique convenientes;
1400  Nam neque vim tantam cogi illuc posse vaporum
1401   Credendum est, uno ignescant qui tempore in ingens
1402  Distensi caeli spatium, ut de parte videri
1403  Terrai magna possint, nimiumque remota,

1413  Alteraque interdum his cumulata, atque altera centum
1414  Praeterit; invia sunt quae regna vaporibus imis.
1415   Ergo cum possit tanta ad spectacula Caeli
1416   Terra nec ima ullos, neque suppeditare paratus
1417  Imus et ipse aer; quid summus possit inani
1418  Assimilis, subtili imbellis corpore, inersque?
1419  At fors possit, ubi introrsum quid desuper haurit,

1526  Haec, inquam, priscis quanquam olim lumina saeclis
1527   Prodita, visaque sunt, non omnibus emicuere;
1528  Nimirum saeclis lucis vestigia nulla
1529  Comparent aliis, ut tum neque visa, neque illa
1530  Nota fuisse putes. Quibus at conspecta fuere
1531  Temporibus, jam non una ratione quotannis
1532   Lumina fulserunt, modo rarave, nullave prorsus

1526  Haec, inquam, priscis quanquam olim lumina saeclis
1527   Prodita, visaque sunt, non omnibus emicuere;
1528  Nimirum saeclis lucis vestigia nulla
1529  Comparent aliis, ut tum neque visa, neque illa
1530  Nota fuisse putes. Quibus at conspecta fuere
1531  Temporibus, jam non una ratione quotannis
1532   Lumina fulserunt, modo rarave, nullave prorsus

2080   Idem turbati tum fient denique motus
2081   Quolibet in Terrae pariter, Lunaeque meatu,
2082  Quo circa punctum raptae commune feruntur,
2083  Qui fierent, immota foret si Terra, neque ullus
2084  Fulgeret usquam Sol, neque solas Cynthia vires
2085  Sentiret, spatiis in sese pro repetitis
2086   Quae minuuntur, at et geminas has insuper, unam

2081   Quolibet in Terrae pariter, Lunaeque meatu,
2082  Quo circa punctum raptae commune feruntur,
2083  Qui fierent, immota foret si Terra, neque ullus
2084  Fulgeret usquam Sol, neque solas Cynthia vires
2085  Sentiret, spatiis in sese pro repetitis
2086   Quae minuuntur, at et geminas has insuper, unam
2087  Scilicet in Terrae directam corpus, et ipsum,

flexu non inclinatus eodem.
2284  Nam vis illa prior cum sese dirigat ipsa
2285  A Luna ad Terram, positus conservat, uti sunt,
2286   Orbis Luniferi, neque flexu hunc commovet ullo.
2287  Altera vis non est Lunae distensa per orbem,
2288  At per eum, magno quem signat Terra meatu;
2289  Propterea propria Lunam deducere tentat

mores,
2353  Non aliis, tunc imbriferas dispellere nubes,
2354  Ventorumque feros compescere posse furores,
2355  Inque aliud differt spes tempore tempus ab uno.
2356   Propterea neque nos fieri quoque tempore credunt
2357  Aegrotos alio, tantum illo solvere morbos
2358  Se, vel adaugere, atque exanguia linquere membra
2359  Expirantem animam: aetates cognoscere Lunae

2404  Saevities, et triste odium, et rationis egestas.
2405  In caelum evehimus sic crimina, transferimusque
2406   Nostra, nec, unde ortus ducunt, auctusque, videmus
2407  Illa, neque e medio conamur vellere corde.
2408  Scilicet infontes videamur ut esse, bonique,
2409  Non tamen, ut simus, contendimus: O mala mentis
2410  Libertas! Quidam ignotus nos perculit ardor,

parte latentes.
112  Haec est parva tamen variantia, vixque, peritis
113  Ni vigilans oculis observes, aspicienda;
114  Ipsaque proin species Lunae haud mutata videtur.
115   At neque vel prorsus si mutaretur, in orbem
116   Visa suum verti, fors multum id denique nostra
117  Referret, colimus qui terram; prosit, et obsit
118  Solis id Lunae Cultoribus; inde tuentur

319  Semper idem latus ex illa convertere parte
320  Ad nostros oculos; tegere illud namque videbis,
321   Plusquam aliud quodcumque latus, caligine posse
322  Offusa maculas, neque nostros inde lacessi
323  Posse oculos; proin ex illa regione latere
324  Ut sit opus nobis frustra inspectantibus astrum.
325  Tum regione loci mutata, corporis ipso
326  

nimirum cum meat ipsa
495  Luna extra aequantem luces cum noctibus orbem,
496   Prorsum inter sese non esse aequalia; eoque
497  Tempore praeterea geminos neque surgere cursus
498  Aequoris exundantis ad aequum culmen, at oras
499  Integere impariles vario discrimine; ut illo,
500  Abluit Europae qui lambens littora, ponto
501  

1112  Idaliae Veneris turpantes ora, genasque
1113  Sunt maculae quaedam; quaesitae deinde sed illo
1114  Sidereo in vultu nulla sunt arte repertae.
1115  Hinc ortam potuere Viri neque cernere litem;
1116   alter ob has visas etenim id se volvere sidus
1117  Pugnabat tribas in sese, denisque bis horis:
1118  Alter quinque dies, et bis consumere denos

et oppositae dant lumina genti.
1276  Illic nulla quidem proin nox; at sidera nusquam
1277   Propterea populi poterunt nocturna tueri,
1278  Clara neque his Mundi tam pulchri scena patebit.
1279  Aspiciant tantum pallentis lampada Solis
1280  Unica de toto miseri spactacula Caelo:
1281  Solos in Mundo proin sese vivere credant:

est.
1308  At clypeum aurarum contra ictus lumins acres
1309  Non vidit, partim quae sistunt lucida tela,
1310  Partim rejiciunt; ideo moderantior ille
1311  Debuit esse calor, neque tantas edere vires.
1312   Hic igitur calor e vicino Sole receptus
1313  Servaturque diu, et defertur ab aere vasto
1314  Avia per loca, quo discedunt quippe Cometae

1364  Ille tamen sequitur sumus, quia protinus uno
1365  Non possunt omnes exire in tempore partes
1366  Insinuatae olim; velut igni admota propinquo
1367   Fumant ligna diu, neque tempore jactat in uno
1368  Omnes ex sese, quae bulliat, unda vapores,
1369  In quos paulatim debet calefacta resolvi.
1370  Verum illi quanto in spatia ulteriora recedunt

1451  Vicini, nec adhuc sese inflexisse videntur.
1452   Nostri si tenues volitantes aere fumi
1453  Percussi a radiis Sole exoriente profusis
1454  Impulsus nequent ullos sentire, neque ullos,
1455  Quos videas, ire in motus; perniciter ire
1456  Cur poterunt illic, praesertim ubi vincere debent
1457   Oppositam quoque vim gravitatis abire vetantem?

superne,
1461  Et secum abripere, et distendere per regiones
1462   Illas, quas caude visus majore Cometa
1463  Trajicere insignis, praelongo et verrere tractu.
1464  Postremo neque post tergum deflexa vaporum
1465  Illa columna foret, curvataque vertice celso,
1466  Ut docui; abducti motu celerente volarent
1467   Quandoquidem fumi sursum, cum corripientis

1484  Dispersa in cauda, et sepeliri in lumine circum:
1485  Denique non tractu distincta est simplice semper
1486  Cauda, at multiplici maculantur lumina sulco
1487   Interdum; tractus medio neque semper in axe
1488  Ille oritur: varia vidi regione locorum
1489  Quaque die positus mutantem; tempore parvo
1490  Post etiam gemini conspecti, qui quoque lata

1621  In prima nimium gracili, seu forte secunda
1622   Semper hiante, magis vel ea, quae tertia, hiante,
1623  Ut nunquam ec illo redeat post exul hiatu
1624  In Solem, lucemque suam, neque nota revisat.
1625  Jam si in nos cursu directo impingeret alte
1626  Adveniens celeri, et praegrandi mole Cometa,
1627   Omnia conquassari in puncto tempore prorsus

1723  Atque alia e genere hoc, quae sunt permulta, videbis
1724  Esse suis prolata locis, penitusqua repulsa:
1725  Porro quae superant, imbellia multa videntur
1726  Partim tela, neque hoc certamine digna retundi;
1727   Id genus est, audis saepe harum vociferari
1728  Quod rerum ignaros, Lunam, dum transmeat inter
1729  Tellurem Solemque, ubi plus raptatur in istum,

1801  Oppositae inter se gravitatum, immotaque prorsus
1802   Sidera sint. Tantum quae Mundi in finibus ardent
1803  Extremis, paulum medio accessisse necesse est;
1804  Sed neque sidera nos datur haec, neque cernere motum.
1805   Cum nequeant multi gravitatem in corpora fusam
1806  Omnia percipere, et quid constet, cum fateantur
1807   A se non penitus cognosci posse, neque

1801  Oppositae inter se gravitatum, immotaque prorsus
1802   Sidera sint. Tantum quae Mundi in finibus ardent
1803  Extremis, paulum medio accessisse necesse est;
1804  Sed neque sidera nos datur haec, neque cernere motum.
1805   Cum nequeant multi gravitatem in corpora fusam
1806  Omnia percipere, et quid constet, cum fateantur
1807   A se non penitus cognosci posse, neque unde

neque sidera nos datur haec, neque cernere motum.
1805   Cum nequeant multi gravitatem in corpora fusam
1806  Omnia percipere, et quid constet, cum fateantur
1807   A se non penitus cognosci posse, neque unde
1808  Adveniat, rerum a numero secludere certant;
1809  Praesertim quoniam spatio discurrere inani,
1810  Nulla et re media, distantia nectere cuncta
1811  Corpora non

1980  Terrae pulsa petunt axem propiore meatu
1981  Omnia? Cur pelagi se flectunt aequora in orbem,
1982  Atque obeunt axem nec circum quasque per oras,
1983   Ex una planam faciunt neque parte figuram,
1984  Scilcet in Boream Tellus qua tendit ab Austro?
1985  Quandoquidem corpus, quod circumfertur, ab orbis
1986  Quodque sui medio tentat sugere, atque repellit

2067  Non usque ad Solem, sed Terrae clauditur inter
2068   Atque Jovis fines; jam si par area Martis
2069  In Solem protensa sibi sit semper in aequo
2070  Tempore, non poterit Terrae par esse, neque almae
2071  Quae teritur Veneris curru, aut pernicibus alis
2072   Mercurii: aptatum sic astrum caetera ob unum
2073  Turbentur: properent plus, quam properare videmus

retrorsum,
2091  Si contra gyri tempus diuturnius exit.
2092   Tanto sed quid agit rerum molimine? semper
2093  Labendique vices, faliendique esse necesse est,
2094  Nec minui, neque postremo finire fluenti
2095  Illa in materie, quae quiddam e motibus aufert
2096  Continuo obsistens? veluti vibrata per auras
2097   Virga suos

2100  Astri ut non aliter varientur mobilitates,
2101  Quam res poscat, uti respondeat area semper
2102   Temporibus, conique e segmine conficiantur
2103  Tantum orbes primo? neque quidquam motibus ulla
2104  Obstet parte ratis, aut exeat ordine certo?
2105  Nonne vides, quantas fingendo cudere leges
2106  Mens debet, varie queis densae sint celeresque

2145  Jam quid densius esse potest, quid rarius illic?
2146  Omnia sunt stipata aeque, majorque minorque
2147   Particula esse potest, ut non quae densior extet
2148  Materies alia, neque contra rarior ulla.
2149   Sic male compacti primum, licet ipsa favere
2150  Visa fuit fortuna novis, post saepe recusi,
2151  Primum et tentati leviter, sed deinde inimica

2265  Fervet opus, releguntque viam, repetuntque laborem.
2266  Sed tanto fera parva quid efficit utile nisu?
2267   Prospicit illa hyemi, longum qua languida torpet,
2268  Plurima cum nullas hyemes, neque viderit ulla
2269  Frigora? Nimirum sibi longo accommoda somno
2270  Tecta parat, segetemque locat, quam corpora possit
2271  Sternere parva inter, brumam et defendere membris.

mole,
2343  Parvula queis mulier, soboles regalis, alatur.
2344  Scit mater, nunquam confundit provida cunas.
2345  Vere novo incipiet sedes animantibus arcta
2346  Esse, neque immensas capiet domus; ergo colonos
2347   Decernunt alias quaesitum emittere sedes.
2348  Tunc subito possis magnum exaudire tumultum
2349  Exortum; erumpunt densae plaudentibus alis

2402   Dispersum, vel per sylvas, vacuosque recessus?
2403  Unde tot in populos, tantasque coivimus urbes?
2404  Unica non homines junxerunt mutua vitae
2405  Subsidia inter se, neque magni commoda coetus;
2406  At quoque posse loqui, atque aliis expromere sensa,
2407   Atque aliorum etiam cognoscere, et inde moveri.
2408  Finge aliquem solam placidi inter veris honores,

2421  Non fluat? Ambitio non vires exerat illinc,
2422   Qua primi in rebus contendimus omnibus esse,
2423  Et praeferri aliis, regnare, atque esse potentes;
2424  Quod solis petere haud unquam, neque nosse liceret.
2425  Postremo nexus inter corpusque animamque
2426  Cernimus esse aliquos, et mutua foedera quaedam.
2427   Ulla neque apparet, potuit quae jungere causa

2424  Quod solis petere haud unquam, neque nosse liceret.
2425  Postremo nexus inter corpusque animamque
2426  Cernimus esse aliquos, et mutua foedera quaedam.
2427   Ulla neque apparet, potuit quae jungere causa
2428   Naturas tam dissimiles; id praestet utrinque
2429  Inditus, hinc animis in consona corpora quidam,
2430  Illinc corporibus quidam conatus in illas,

2436  Quotquot sunt, ullas et earum prendere leges
2437   Non opis est nostrae forsan, praesentia quamvia
2438  Omnia sint, atque intra nos peragantur, et ipsum
2439  Afficiant sensum; neque jam deprendere motus,
2440  Id quoque u liceat, sat erit, qui scilicet omnes
2441  Interius varia in nobis ratione geruntur,
2442   Cum volumus, cupimus, gaudemus, percipimusque;

nimirum Terra vigore,
3  Et Sol, et circa medium astra errantia Solem;
4  Nunc almae vires ad lucis progrediendum est,
5   Fulgentisque novos ritus, moresque videndum
6  Naturae; neque enim peragi ordine cuncta putare
7  Possumus illo uno, nec quae constare tuemur
8  In magnis, subito ad tenues transferre licebit
9  Res itidem, ad magnas ut contra a tenuibus ire

alte,
17  Ossibus ut crassis, nervis concrescat et auctum,
18  Et late plantas distendat, crura, humerosque,
19  Pectoraque, ut liquidis consistere possit in auris
20   Mole sua, neque tam vastum solvatur ob augmen,
21  Proin olim secunda tulit quos terra Gygantes,
22  Qui vitae poterant se se exercere per usus,
23  Credibile est multo compactos crassius artus,

columna,
42  Per fora, porticibus vel qualis visitur altis,
43  Frangitur; exigua cum quae mole, resistat.
44  Et puer imbelli labens pede saepe, nec ullas
45   Emittit lacrymas, neque ludo absistit inani;
46  Quassata at gemitu, atque infracta voce queruntur
47  Ingentem saevire Viri per membra dolorem.
48  Si struere incoeptes navim, ut prope dupla sit ejus,

ternisve ter usus.
167  Propterea ob lucem longe, longeque minutam
168  Nos oculis stellas non usurpare valemus
169   Exiguas, lux inde oculos licet ingrediatur;
170  Proinde neque apparent abducti a Sole Cometae,
171  Ni disposta tubis luci dent vitra vigorem.
172   Et quia directo lux fert se tramite, fiet
173  Illud, quod vulgus miratus saepe, foramen

750  Aspiceremus, ubi est, sed quo fuit ante, profundi
751  Cum radii coepere, loco, qui nostra cientes
752  Lumina percellunt; at lumina si moveantur
753   Nostra, hand hos intra via erit directa, neque ictus
754  Res in eas directus item, ut paulo ante probavi,
755  Unde fluunt radii. Conjungi saepe necesse
756  Hunc foret errorem primo, atque excrescere tali
757  Foedere,

882  Nempe minus re, quam spacie, sensuque movemur.
883   Tot certis sed cum rationibus undique septum
884  Jam sit iter lucis, quam dixi tempore egere,
885  Ut procul adveniat, neque parti possit ab ulla
886  Convelli, tamen ignaro non talia vulgo
887  Persuadere queas: quid enim? quia cernere primo
888   Possumus exortu surgentis

sensu, propositaque
956  Major, et hinc videas digito non amplior uno
957  Quae sit materies Solis (quis sentiat illic
958   Tantula tam longe res an perstet, pereatve?
959  Cum neque multa etiam spatiorum millia tantum
960  Educta a nobis acie usurpare queamus)
961  Tantam posse tamen vim lucis suppeditare,
962  Tam vastum in spatium ut per saecula plurima manet.

1076  Ultra etiam Lunam contendere tempore perquam
1077  Exiguo debet, sextae quod partis in hora est
1078   Pars decima: at corpus cum non videamus abire
1079  Lucis ob impulsum, neque tunc excurrere quoquam
1080  Vel paulum, sed, ut ante, sua regione teneri,
1081  Confiteare, opus est, vel in id cum lumine corpus
1082  Immissam esse

1201  Una salit radii, pars altera corpus adibit
1202  Mersa novum: jam si tum venerit ille per axem,
1203  Pars saliens axem releget quoque, mersaque coeptum
1204  Ante sequetur iter, neque ab axe recedet eundo.
1205  At, si cum radius venit, inclinetur ad illum,
1206  Aeque itidem rediens pars inclinabitur, at non
1207  Introiens aeque, sed plus accedet eidem.

1530  Divelli: fecere fidem rationibus ipsis
1531  Sensus, mensque horum vario sinc claudicat usu.
1532  Ergo par melicos quoque ad haec inferre lepores,
1533  Versarique diu, neque longo absistere versu.
1534  Hic age, proin mecum vas effice, concava constet
1535  Cui sursum facies, formaque excide pilai
1536  Dimidiae; supremum orbem, prorsusque supinum

1698   Fictis fas veras si res componere rebus.
1699  Atque hanc pro meritis inter fulgentia nostri
1700  Signa poli sublatam alte, caeloque locatam
1701  Non procul Andromedae, neque Persei vindicis igne,
1702  Vulgarem, nova si confundere tempora priscis,
1703   Et si nostra in eam transferre inventa liceret
1704  Aetatem, Bereniceo qua vertice crinem

unus.
2124   Scilicet hic ratio fallax est, caetera tuta.
2125   Jam mens rebus in his cum tot tua per rationes
2126  Undique, totque tui sint per tentamina sensus
2127  Deducti, neque jam septenis esse repugnes
2128  Implexos radios filis, vis atque potestas
2129   Queis alia, atque alia est longe, naturaque distans,
2130  Quaelibet at nullis rebus variata, modisque,

2208  Sic fucata illos signabit simbria fines
2209   Alba et nigra inter loca; sic ubicumque minorem est
2210  Transitus ad lucem, duci quoque simbria debet,
2211  Non tam clara tamen, neque vivo tincta colore;
2212  Nam quae fila locis a splendidioribus adsunt
2213  Fracta magis, cum detortis minus, eque minori
2214   Lumine diffusis

luelam
2425  Esse colorem atrum, neu fastus Cassiopeae
2426  Objicias populis; nam poenae quod genus istud,
2427  Quae placeat? Num poena sit et candentibus esse?
2428   At neque fuscari tantum propioris ob ictus
2429  Solis eos credas; non tam nigrare videmus
2430  Quippe alias gentes, quamvis par serveat aestus,
2431  Atraque nec membris inducitur undique pellis.

ora, peribat
30  Quae demens, nitida simulata referrier unda.
31  Scilicent hoc animi est exemplum non sua, seque
32  Agnoscentis, et extra se plerumque abeuntis
33  Propterea, neque post in se redeuntis, ubi omnes
34  Nascuntur motus varii, ne cernier a se
35  Ipse queat, nimium quoniam diffunditur extra.
36  Inde leves curae surgunt, et inania vota,

333  Et fugiat sursum, atque oblique per latus omne;
334  Namque aciem in quamvis oculi valet insinuari,
335  Quae sita sit circum, citra illos scilicet orbis
336  Dimidii fines; neque enim transcurrit et ultra,
337  Obstat enim parti pars altera continuata,
338  Atque intercipit audentem transcurrere lucem.
339  Praeterea quae lux e parte remittitur una,

543  Rorans; semper eam curvarier orbis in aequi
544  Aspicies arcum; per Solem, oculumque meatus
545  Et qui rectus eat, medium ejus trajicit orbis.
546  Sed non integer est, neque junctis clauditur oris
547  Orbis hic; at neque dimidium plerumque tuemur
548  Ejus; ab hac tantum nam parti deficit idem,
549  Quanto Sol Terrae supra micat altior aequor.

544  Aspicies arcum; per Solem, oculumque meatus
545  Et qui rectus eat, medium ejus trajicit orbis.
546  Sed non integer est, neque junctis clauditur oris
547  Orbis hic; at neque dimidium plerumque tuemur
548  Ejus; ab hac tantum nam parti deficit idem,
549  Quanto Sol Terrae supra micat altior aequor.
550  Iste coloratis septem distinguitur arcus

885  Vividior longe, a gemino pallentior illo.
886  At quas multiplices porro genuere repulsus,
887  Aut vix, aut nusquam comparent; debile namque
888  Lumen adit nostros visus, neque percutit ictu,
889  Quem sentire queamus, et internoscere multis.
890  Quare oculus quoties illa in regione locetur,
891  In quam mittuntur densati quique colores,

auras,
947  Sole novo integrum despectes Iridis orbem,
948  Aut prono jam Sole, tuis ut transitus hujus
949  Fulgori sit sub pedibus, ramique, comaeque
950  Non ire impediant, neque latus stipes inumbret.
951  Si movearis, erit, nova semper ut Iridis ora
952  Aspicias; quoniam, per solem, oculumque meatus
953  Qui transit, mutatur, item mutatur et ille,

altaque nobis
1272  Cominus apparet; discedunt moenia mundi;
1273  Inde novi patefacti ignes, novus ignibus ordo:
1274  Inde etiam sensus infra deteximus ipsam
1275  Naturam, neque parvarum spectacula rerum
1276  Miramur minus, atque animantum tenuia structa.
1277  Quare ades; evolvam miram tibi protinus artem,
1278  Naturae fines quae laxat, et undique pandit.

1467  Cum Minyae prima ruerent vada salsa carina.
1468  At vitium no deest, geminaque haud commoda parte est
1469  Machina; parvam etenim demonstrat corporis ejus,
1470  Quod tuimur, partem, neque certo hanc limite finit.
1471  Nam rarescentes radiorum e lente cavata
1472  Egressi fasces multi exta lumina nostra
1473  Hinc illinc cecidere, atque in latera omnia circum

1471  Nam rarescentes radiorum e lente cavata
1472  Egressi fasces multi exta lumina nostra
1473  Hinc illinc cecidere, atque in latera omnia circum
1474  Frustra abiere; aliud neque tum jam corporis ejus
1475  Aspicere est, nisi puncta, illi quibus exsiliere,
1476  Queis directum iter in pupillae tenue foramen
1477  Perpaucis certe. Punctorum sic mediorum

vitris
1655  Formam, semper erit, radii ut frangantur in orbem,
1656  Nec valeant puncto conjungi prorsus in uno;
1657  Unde venit species rebus confusa, neque error
1658  Parvus is est, etiam exiguis in rebus, at auctus
1659  Ingentes facit, et magna ad discrimina ducit.
1660  Sidera sic, caelo quae fixa vocavimus alto,
1661  Cum

luminis atque
1778  Tentatos aditus, radiorum pars bona abibat
1779  Errabunda, viamque alias torquebat in oras
1780  Huc illuc, vario turbans fulgore figuram,
1781  Ut posset neque clara, neque haec distincta videri.
1782  Quapropter speculumque cavum, planumque nitenti
1783  Conflavere ex aere: ea lecta est massa metalli
1784  Scilicet, ut posset crystalli more poliri.

1778  Tentatos aditus, radiorum pars bona abibat
1779  Errabunda, viamque alias torquebat in oras
1780  Huc illuc, vario turbans fulgore figuram,
1781  Ut posset neque clara, neque haec distincta videri.
1782  Quapropter speculumque cavum, planumque nitenti
1783  Conflavere ex aere: ea lecta est massa metalli
1784  Scilicet, ut posset crystalli more poliri.

instructo vitris, longeque tuentes,
2005  Inversos tubulos tamen? hic convexior extat
2006  Lens, quae prima, ad rem quaeque est conversa propinquam;
2007  Altera lens propior non tam tumet, ut neque porro
2008  Altera, quae media interdum in regione locatur.
2009  Hic quoque perfacile est cognoscere, quidquid oportet,
2010  Ut distincta simul rerum sit, et aucta figura,

2089  In nostris quot multiplices deprendimus usus
2090  Visceribus, quot sunt ad vitam inventa tuendam,
2091  Quot morbos ad pellendos, aegrosque dolores?
2092  At quot adhuc superesse videmus, quo neque vitris,
2093  Increscant quorum mage vires, est adendum,
2094  Quotque infra submersa manent, atque obruta longe,
2095  Atque, ut nunc, longe semper submersa latebunt,

2177  Subtilique acie finitum, haec omnia vitris
2178  Transpecta, et multis proin late partibus aucta,
2179  Absona jam videas, informia, scissaque multis
2180  Cuncta viis, neque non huc procurrentia, et illuc,
2181  Denique ni rectum, nil planum, laeve, nec aequum.
2182  Quanto igitur sensus acuas magis, illa profecto
2183  Naturae tanto magis admirere venustis

62  In genus omne hominum; non his gens proficit una,
63  Una brevi non urbs; omnis sed et orbis, et aetas;
64  Vi sine perficiunt, sine turbis gaudia nostra,
65  Multorum neque tristitia grandescere quaerunt;
66  Depressisque aliis non extolluntur, at omnes
67  Extollunt simul, et factis laetarier omnes,
68  Et pollere suis

701  Tenuibus interius, vel prorsus inanibus esse
702  Contextas spatiis, quae densior undique cingit
703  Materies: alio quocumque in corpore contra,
704  Quo color unus inest, neque flexu pendet ab ullo
705  Luminis, aut oculi, natura est particularum
706  Densior, et tenui praecingitur aëris aura,
707  Aut res siqua alia est subtilis, raraque circum,

713  Possis, in quibus est lamellae cognitus auctus.
714  Sed quaedam tamen ante tibi vidisse necesse est.
715  jam si concipias subtilem excurrere quavis
716  Lamellam de materia, neque crescere, nec, qua
717  Crassa est, imminui, verum aequo excurrere ductu,
718  Atque unum tribuas huic tantum proinde colorem;
719  Undique dissectam tum multa in fragmina fingas,

nosces
786  Unum quandoquidem non saepe redire colorem;
787  Cumque color redit unus et idem, qui fuit ante,
788  Esse tamen clari non aequo luminis ictu
789  Pollentem, neque non diverso cum comitatu
790  Se praecurrentum radiorum, sive sequentum.
791  Ex quo conjectes, series quae debeat esse
792  E notis, certum quae fucum deferat, et quam

1003  Cur redeant illis frangendi, atque exsiliendi.
1004  Congerere exemplo formicae, atque undique multa
1005  Hac cumulare tenus contendimus: utitur illa
1006  Collectis tantum comportatisque; neque ultra
1007  Urget opus, neque de sese rem conficit ullam:
1008  Contra quae solers contexit aranea telas,
1009  Moribus in propriis habet, ut quodcumque movendo

1004  Congerere exemplo formicae, atque undique multa
1005  Hac cumulare tenus contendimus: utitur illa
1006  Collectis tantum comportatisque; neque ultra
1007  Urget opus, neque de sese rem conficit ullam:
1008  Contra quae solers contexit aranea telas,
1009  Moribus in propriis habet, ut quodcumque movendo
1010  Construit ipsa operis, de se evomat, educatque

1034  Et rerum veras effari et prodere causas.
1035  Principio tamen hic liceat praemittere, lucem
1036  Non ipsam, ut sonitum, tremulis educier undis
1037  Auraï aetheriae, neque pressas aetheris auras
1038  Esse; vel hoc multi quamquam statuere, vel illud,
1039  Nomina magna, Viri, et post se tradenda dedere.
1040  Scilicet

1049  Inflectuntur enim fluitantes ad latera aurae,
1050  Et retro positas aures sensumque lacessunt.
1051  Cur quoque non itidem lucentes aetheris undae
1052  Si quid obest, inflectantur, neque tympana possis
1053  Trans murum pariter pulsata, nec aera videre?
1054  Materies an pressa fluens non undique debet
1055  Prosiluisse, plagas nec in omnes tendere lapsa?

1084  Hoc genus, in vacuum, recta regione meabunt,
1085  Quandoquidem constant vi non expertia inerti:
1086  Nec minus et debent coepto procedere cursu,
1087  Corpora vel per iter veniant obiecta, neque ullas
1088  Ferre moras, quoniam tam tenuis, tamque minutus
1089  Est vapor, et tam sunt quoque pervia corpora, tamque
1090  Plena foraminibus quavis de parte viisque,

1152  Incidat obliquo quantumvis lux ea flexu,
1153  Semper hians aliquid, quo protinus insinuetur,
1154  Inveniat, subeatque novos pars magna meatus.
1155  Hanc vitare potes neque vim rationis, ubi illum
1156  Regressum non jam tribuas obstantibus auris
1157  Aëris, at vitro, qua partes exterioris
1158  Illius extremae sunt;

1192  Ut certo a speculis species salit ordine rerum.
1193  Vitrea nam facies frictu, attrituque politur
1194  Pulvereo; non est idcirco ut funditus omni
1195  Asperitate vacet, neque sit via multa per illam
1196  Planitiem distenta, sibi struxere cavantes
1197  Pulvereae quam particulae, subter terentes:
1198  Nam cavat abradens

1342  Mente globum, vim qui referat, quaecumque sit, omnem,
1343  Atque extendatur, quantum haec extenditur ipsa.
1344  Parte globi plus dimidia dum lumen ab illa
1345  Dimotum est facie, neque vim sentire recentem
1346  Coeptat adhuc; pacto nequeat mutarier ullo,
1347  Dum properat, quoniam vis aequa in corpore eodem est,
1348  Undique et aequalem nisum exerit, oppositumque.

ulterius vires non posse fatendum est,
1351  Et nisus, quicumque fuit, non permanet aequus
1352  Ad faciem rectas in partes oppositasque.
1353  Imparium neque jam cessant discrimina virium
1354  Ante, natet rursum quam corpore totus in uno
1355  Ille globus, qui particulam circumdat, eadem
1356  Procedente novum sub corpus, vel redeunte.

1386  Finibus accedet: quod fit, cum transit ab auris
1387  Lux densum magis in vitrum, nam frangitur intro,
1388  Sin contra adversas ob vires lentior ille
1389  Motus sit, neque retrorsum tamen obvertatur
1390  Ob non aequales vires, sed languidiores,
1391  Conjunctus socio cum motu obliquior intro
1392  Excurret, quoniam et

1408  Atque hic ut parili resilit lux incita flexu,
1409  Sic intro cum illapsa meat, conservat ad axem
1410  Accessus medium, vel ab illo lege recessus
1411  Constanti, immotaque, neque hujus fracta tenorem
1412  Infringit, quovis flexu inclinata viaque.
1413  Unde hoc constiterit, longe monstrare Camoenae
1414  Possint, mensuras non te deferre per omnes:

1415  Tutemet ipse tamen per te tibi suffice, jam quod
1416  Est reliquum, numeris assueta mente modisque.
1417  Clausum parjetibus geminis velut, atque remotis
1418  Aeque inter sese, neque mutua reclinatis
1419  Sit spatium quoddam, punctis et in omnibus ejus
1420  Sint vires, et agant recto ipsa ad puncta meatu,
1421  Atque pares intervallis aequalibus extent,

sole et stellis, quoniam plus corpora nostra
1495  Refringunt illam, in regione levissima quam qua est,
1496  Si qua est aura super; nostrumque per aëra primo
1497  Incipiet celerare, parum tamen, ut neque parte
1498  Increscat quae sit te mille e partibus una.
1499  ast altis citior, longeque fugacior ibit
1500  Corporibus: liquidis accedet tertia in undis
1501  Cursus pars,

altera ad axem
1537  Accessus varios, subiere ubi lumina corpus.
1538  Hoc igitur nequeat fieri unquam, ut mobilitatum
1539  Una tibi ratio diverso in corpore perstet.
1540  Sic neque fortis equus parili vorat impete campum,
1541  cum silice est multa, vel molli stratus arena,
1542  Duratove solo, vel per declivia montis
1543  Cum properat, salebrisque viam contundit iniquam.

1611  Tantundem, primo quantum lux frangitur; esset
1612  Languida at innumeros post flexus, postque repulsus,
1613  Digressuque alios, post multa obstantia rerum?
1614  Hoc neque praeterea credendum est, esse tremorum,
1615  Filorum quot sunt discrimina, corpore in uno,
1616  Ut sit cuique suus filo tremor, innumerali
1617  Omnes propterea numero, passimque sub omnes

constent;
1628  Haec diversa queat quoniam textura creare,
1629  Proin illas varie spatia ut trajecta meantes
1630  Quaelibet afficiant; diverse sola refringi
1631  Jam neque mobilitas faciat, sed et amplius ipsa
1632  Lucentum natura ita distans particularum.
1633  Hae si sunt aliis compactae partibus infra
1634  Perquam pauxillis, non aequo mutua nexu

papyro
1870  Protinus exceptum, digito non amplius uno
1871  Distante, aspicies tractus conflare colorum
1872  Inter se reclinatos, umbramque secundum
1873  Distendi rectos, neque tum latescere eundo,
1874  Dum forment parilem occurrentes mutua flexum.
1875  Nec jam ultra possit procurrere fimbria, flexus
1876  Scilicet oppositam ad partem, sed desinat illic.

refractis
2068  Ilicet agnosces mutandas, ordine frangi
2069  Scilicet insueto, assueto quem jam ante notaras,
2070  Contraque assuetos ad ritus alterum abire.
2071  Propterea neque dicendum constare priores,
2072  In quos est lapide in primo divisus, ab auris
2073  Qui radius labens advenerat, irrueratque,
2074  Diversa radios natura: namque videmus

2367  Ergo siqua forent expertia sulphure prorsus
2368  Corpora, non possent flammis corrumpier ullis
2369  Unquam, quin ipsos speculo jungente coortos
2370  Despicerent radios, neque lux deflecteret illac
2371  Tranans dimota a rapido mutataque cursu.
2372  Quis scit, an ardenti non talia corpora constent
2373  Sole super, nequeat magnis fervoribus illa

2392  Nec subito ut nubes aquilone hic disjiciuntur.
2393  Corpora praeterea, quam nostra, tenaciam ulto
2394  Illa magis si sint, ignes perferre valentes
2395  Aetatem possint longam, neque solvier aestu,
2396  Nam si Sol illic quanto violentior extat,
2397  Corpora pollenti tanto mage praedita nexu
2398  Quaedam sint, partes quam quo hic junguntur aquarum,

2499  Ast illapsa silex olim prope cuncta replevit;
2500  Finditur ipsa tamen quaerentibus, eruiturque.
2501  Paulatim serpit labor intra moenia ductus,
2502  Qua licet; hanc urbem neque enim irrupisse per omnem
2503  Posse datum est subito, vallabant undique plenam
2504  Praeduri montes, interceptaeque ruinae.
2505  Inventas ad tecta tamen regalia praedas,

ardor;
2533  Et labefactarit largo olim flumine inundans,
2534  Lignea structa, levi vel lanae stamine texta;
2535  Praeferrent et cuncta modos speciemque vetustam,
2536  Quae neque ab Arctois procul hostis barbarus oris
2537  Proterere adveniens potuit, commota elementis
2538  Terra nec ipsa suis quatere, atque evertere ab imo,
2539  Decutere aut ventis, trifido vel fulminis

denique cursus,
305  Concussae, fractaeque ex ictibus, inque minutae
306  Ut fumos flammamque exhalent, atque vapores.
307  Cum natat in lympha ferrum rodente solutum,
308  Ut neque particulas oculis discernere possis,
309  Seque gregare ejus fluitantes, si bibulus sal
310  Jamque liquens Bacchi e testis collectus odoris
311  Fundatur super, extemplo sale lapsa metalla

322  Inscius) argentum ferro tum denique vivum,
323  Aut ferro aut plumbo, pariter commutet et aere.
324  Quod sorbere oleum lymphas ex aëre dixi,
325  Sic sibi conjungit correptas, ut neque flamma
326  Avelli possint subjecta; lymphaque tarde
327  Ascendit fumans atque aegre, nam comitantur
328  Ascendentem olei sublatae denique partes.
329  Qui liquor a fumo

in tellure seruntur,
527  Et certas facies multis debere lapillis
528  Reddier, et certos flexus, velut ante politi
529  Jam fuerint, factique manu, cognoscere possis;
530  Ut neque propterea nimium mirabile constet
531  Arboribus frondesque suas, floresque quotannis
532  Describi notos, speciem esse et fructibus unam.
533  Quos ducunt succos, dispergunt undique ramis;

sunt crassa et facientes corpora dura,
775  Nec facile ut possint agitari proinde, nec a se
776   Di?elli, amplexu compactae, ut glutine forti,
777  Fortiter haerebunt, valido neque abire nisi igne
778  A sese poterunt, aurarum et condere fluctus.
779  Corpora de genere hoc idcirco fixa vocarunt.
780  Scilicet haec motu rare jam facta valenti

denique constat
836  Certas naturae peragentes munera vires
837  Esse in corporibus, motum ipsum quippe creantes;
838  Motus enim rerum servari non queat idem
839  In summa, neque materiae peragi omnia solo
840  Impulsu valeant; nec iners par omnibus est vis.
841  Proin debes, sese inter, agentes addere vires,
842  Corporibusque statum mutantes. Ni repararet

1056  Perpetuas; nam si verti haec primordia quissent,
1057  Exorientia ab his deberent omnia verti,
1058  Et non perstarent, nec terra, nec unda, nec aër,
1059  Nec lux, ut fuerant, neque caetera corpora vulgo,
1060  Antiquae sua nec servarent munera formae.
1061  e primis hic conjunctis, unaque ligatis
1062  Visae particulae

1088  Et vis sola trahens densaret corpus in unum.
1089  Proin non haec rerum, gravium velut, et coëuntum,
1090  Aeque materiem vis est diffusa per omnem,
1091  Ast agitat varie variam, neque corpore constat
1092  Mutato: fervet subito hoc cum corpore corpus
1093  Hoc mixtum, sed non alio ferviscere cernes,
1094  Lentius aut multo, ac languentius exagitari.

constat
1092  Mutato: fervet subito hoc cum corpore corpus
1093  Hoc mixtum, sed non alio ferviscere cernes,
1094  Lentius aut multo, ac languentius exagitari.
1095  Deinde neque, ut gravitas, vis haec manifesta patescit
1096  Ante oculos nobis; quis leges prodidit ejus
1097  Ullas, quis victam in numerorum vincla recepit?
1098  Exspatiatur adhuc vaga, jure solutaque ab

1152  Objectis rebus contingier, inque pediri.
1153  Notitia hinc animo prima insinuata recenti est,
1154  Non interrupto extendi circumsita tractu
1155  Corpora, posse loco neque in uno plura coire
1156  .Multis deinde modis repetita haec una eademque
1157  Notitia est animo, cum nondum luce moveri
1158  Inciperet, nec odore, sonoque, sapore nec ullo,

debent atque esse haec tanta profecto
1175  Intervalla, ut pars longe longeque supersit
1176  Illa minor spatii, summa omnia materiai
1177  Quod replet; neque enim rationem reddere possis,
1178  Undique cur vitrum lux permeat, atque adamantem.
1179  Sic quod continuum rimis per dura sine ullis
1180  Corpora distendi rebamur, luce meante

1187  Si non extemplo a rebus secludere, saltem
1188  Esset opus tum judicium suspendere mentis.
1189  Nam quoties quiddam consistere pluribus aeque
1190  A causis possit, neque sit, commendet ut unam
1191  Prae reliquis ratio, procul avius a ratione,
1192  Seclusis aliis unam qui comprobat, erret.
1193  Errat sit, sua qui quod tecta immota tuetur,

Viri vestigia, quo duce terras
1287  Hactenus, atque auras lustravi, atque ardua Mundi
1288  Sidera. Si cursus distendere collibuisset
1289  Incoeptos, neque jam fama, magnisque repertis
1290  Contentus cessasset, in otia tuta recedens;
1291  Scilicet ipse suum pergendo continuasset
1292  Hac iter; ut densam per sylvam si voluisset

se magno immittere saltu,
1324  Paulatim sed progreditur gravis et pedetentim;
1325  Scilicet augeri aut minui res quasque videmus
1326  Continua ratione, neque unum acquirier auctum
1327  Ex alio, quin per medios sit transitus omnes.
1328  Hoc a natura ad credendum inducimur ipsa
1329  Omnibus in rebus, quantovis tempore quas est

1347  Quin et si nostros recti pravique potentes
1348  Contemplere animos; subito virtute nitere
1349  Opposita vitiis longum stabulantibus intus,
1350  Non erit, ut possint, neque contra pessimus ullus
1351  Prodiit extemplo; paulatim ad utrumque venitur.
1352  At nusquam hoc pateat clarum mage, perspicuumque,
1353  Quam sua Mensores loca quae voluere vocari.

1434  Qua dein progreditur, regionem, et mobilitatem.
1435  Sentiri ut parvae moles, sic tempora parva
1436  A nobis nequeunt, quantumvis partibus infra
1437  Sint infinitis, neque sint ea parva profecto
1438  In sese, nostris sed sensibus, ut quoque parva
1439  Corpora plurima sunt, pedibus collata, vel ulnis;
1440  Metiri nostro nam corpore corpora suemus

1451  It peregre, et populi divisae ibi sunt ditiones
1452  Innumeri longe positae, inter seque remotae.
1453  Fors et adhuc constant genera infra multa animantum,
1454  Quae neque ab his valeant tam parvis parvula cerni,
1455  Quaeque sibi, ut nobis nos, possint magna videri.
1456  Hac ratione potes quoque longum dicere quodvis,
1457  Vel breve tempus; idem longum facit esse

Crescere vel minui pedetentim, cernimus usquam
1468  Quae nos in rebus, capere incrementa, revolvi
1469  Porro et per damna; et pedetentim mobilitatem
1470  Proin quoque vel minui vel crescere, posse neque omne
1471  Protinus extingui, quin cuncta impendia, quae sunt
1472  In medio, subeat paulatim, posse neque omnem
1473  Protinus enasci, quin per compendia cuncta

et per damna; et pedetentim mobilitatem
1470  Proin quoque vel minui vel crescere, posse neque omne
1471  Protinus extingui, quin cuncta impendia, quae sunt
1472  In medio, subeat paulatim, posse neque omnem
1473  Protinus enasci, quin per compendia cuncta
1474  Transeat, atque gradus medios discurrat in omnes.
1475  Huic ut principio subjuncto fidere certus
1476  Si

saxis almus olivi,
1823  Occupat intra etenim intervalla, vacantia quae sunt,
1824  Et non proinde suis oleum, aut penetrabile saxum est
1825  Particulis, neque sunt Bacchi undarumque liquores,
1826  Una quod valeant misceri, nec quia lymphis
1827  Solvi quit salium natura, manentque priore
1828  Lymphae auctu, aut aditus quia habent trans plurima

1901  Exagitabit item pulsans, quoque ocyus ibit,
1902  Concutiet magis; at transcurret denique, cursus
1903  Si nimium pernix, longeque citissimus extet,
1904  Ut neque turbetur propior, neque mutua turbet.
1905  Rebus ab his partes finitas quodlibet in se
1906  Corpus habere vides; quid enim est nisi massa natantum
1907  Punctorum in spatio, et distantum mutua sese

1901  Exagitabit item pulsans, quoque ocyus ibit,
1902  Concutiet magis; at transcurret denique, cursus
1903  Si nimium pernix, longeque citissimus extet,
1904  Ut neque turbetur propior, neque mutua turbet.
1905  Rebus ab his partes finitas quodlibet in se
1906  Corpus habere vides; quid enim est nisi massa natantum
1907  Punctorum in spatio, et distantum mutua sese

1954  Possit summa, eadem spatium ut divisa per ingens
1955  Illud idem implerent adeo, tenuissima quaevis
1956  Ut spatii pars non punctis quotcumque vacaret:
1957  Finitum est etenim spatium, neque sunt sine fine
1958  Hae spatii partes; immensis proinde necesse est
1959  Hoc certe peragi, at infinitis denique punctis.
1960  Nempe potest parvo quovis sub corporis auctu

1984  Jam vivum argentum non duplo densius unda est,
1985  et gravius, verum decies quater; ipsa necesse est
1986  Undae proin facies longe plus claudat inanis
1987  In sese, quam materiae, neque mutua tangi
1988  Propterea partes; sed vires esse negantes
1989  Accessum validas illic, nostramque valentes
1990  Vincere conatum: vincuntur frigore magno
1991  Sed

2037  Denique materiae quia non mutata fatendum est
2038  Prima elementa tot ob constantem, perque manentem
2039  Naturam rerum, quas semper cernimus unas,
2040  Assimilesque sui, neque longo vertier aevo,
2041  Quam bene convenient punctis haec ipsa elementa,
2042  Quae formam mutare suam non posse necesse est,
2043  Propterea quoniam sine forma, et partibus extant.

2079  Multiplices iterum cursus, iterumque recursus
2080  Atque hinc atque illinc circum ejus limitis oras,
2081  Queis modo constiterant. Arcui at si clausa sequenti
2082  Area forte minor constet, neque tollere puncti
2083  Jam totam possit tardantis mobilitatem,
2084  Transcurretur item limes quoque tertius, ac tum
2085  Incipiet celerans ad quarti limitis oras

agentur ab omni
2562  Puncto, interruptis non legibus, omnia puncta
2563  Scilicet, et motus concrescet ab omnibus omnis
2564  Non intermixta recta regione, morave.
2565  Quin neque erunt gemini motus, similesve, paresve
2566  Ulli inter se; eadem ratio nec ad omnia puncta
2567  Punctis esse queat geminis, siquidem loca constant
2568  Diversa, atque ideo diversis viribus

2578  Se collata inter, quantum collata Cometae
2579  Punctis si fuerint, aliisve vagantibus astris:
2580  Haud minus in summa tamen est diversa potestas
2581  Omnibus in punctis, neque sunt discrimina nusquam,
2582  Nulla ut res alii similis sit, parve profecto.
2583  At si nostra viae species, quam diximus ante,
2584  Non ita desineret, gravitatem ut ubique referret

2606  Plurima, sit motus quorum procul alter origo;
2607  Et tantum ob motus agitetur hic illius, ille
2608  Hujus, ut in mundos distantes notitiae sic
2609  Mundorum transmittantur, neque transeat ullus,
2610  Qui doceat cursor, neque vox, neque littera migret.
2611  At nos in rebus, quae possint esse, morari
2612  Quid juvat? Omnipotens rerum quid fecerit Auctor,

2607  Et tantum ob motus agitetur hic illius, ille
2608  Hujus, ut in mundos distantes notitiae sic
2609  Mundorum transmittantur, neque transeat ullus,
2610  Qui doceat cursor, neque vox, neque littera migret.
2611  At nos in rebus, quae possint esse, morari
2612  Quid juvat? Omnipotens rerum quid fecerit Auctor,
2613  Conjicere e paucis, quae cernimus, exiguisque

2607  Et tantum ob motus agitetur hic illius, ille
2608  Hujus, ut in mundos distantes notitiae sic
2609  Mundorum transmittantur, neque transeat ullus,
2610  Qui doceat cursor, neque vox, neque littera migret.
2611  At nos in rebus, quae possint esse, morari
2612  Quid juvat? Omnipotens rerum quid fecerit Auctor,
2613  Conjicere e paucis, quae cernimus, exiguisque

2640  Noster erat labor; at decerpsit tenuiter illas,
2641  Et paucas longe de multis, haec quibus ingens
2642  Stat moles, qui materiae nova dixit inesse
2643  Munera, certa fides neque dictis abfuit ilis:
2644  Propterea merita super haec mortalia laude
2645  Nos illum in caelum mirati eveximus, illi
2646  Plaudimus, et nostros ultro submittimus ausus.

ut Diis, deorumque Liberis auctoribus tribuentur. Nimirum illa suavitatis novitate, ac rerum nunquam antea cognitarum admiratione capti homines, artem, et artifices, quos humani ingenii excedere vires crederent, facile consecraverunt. Sed neque deinde, cum poetica multorum usu ac studiis excoleretur, aut consuetudine ipsa fuit ejusdem existimatio imminuta, aut illa divinitatis opinio sublata. Qui enim omnium animos tam mirifice allicere, ac tenere possent, non sine divino

vim, quam dicis inesse fabulis, nulla re aptius, quam ipso fabularum exemplo refutari posse opinor. Ne recedam longius, Hesiodi, quem caeteris ad imitandum proposuisti, testibus utar fabulis. Quid enim iisdem obscurius, quid incertius? Neque nobis has tenebras temporum, quibus ab illo recedimus, longinquitas attulit. Aeque in illo explicando discrepantes eorum etiam sententiae fuerunt, qui ab illius aetate multo propius aberant. Scimus Zenonem Stoicum in ejus fabulis

incommodo mederi nullo negotio possumus, si ejus generis fabulas usurpamus, quae non arbitratu cujuspiam, nec opinionum, aut morum inconstantia effictae sint, sed ab ipsa naturae similitudine ac veritate depromptae. Eaedem enim neque intercidere unquam possunt, neque obsolescere. His velut a natura impressis notis ac vestigiis cum insistent poetae, facile ac jucunde ad res cognoscendas nos deducent. Quare in conficiendis suis fabulis volo, ut has arripiant, ac

negotio possumus, si ejus generis fabulas usurpamus, quae non arbitratu cujuspiam, nec opinionum, aut morum inconstantia effictae sint, sed ab ipsa naturae similitudine ac veritate depromptae. Eaedem enim neque intercidere unquam possunt, neque obsolescere. His velut a natura impressis notis ac vestigiis cum insistent poetae, facile ac jucunde ad res cognoscendas nos deducent. Quare in conficiendis suis fabulis volo, ut has arripiant, ac sequantur, ex quibus appareant, quae

liberalius etiam agam, et concedam illo fidium involucro fuisse revera omnem gravitatis doctrinam, ac duplicatas reciprocas, ut vocant, illas etiam rationes, si ita placet, inclusas. Verum ad illud, de quo agimus, quantum id referet? Neque enim disputamus de illo fabularum genere, quae, quasi mysteria quaedam ad doctrinas ab oculis hominum amovendas erant institutae, neque inficiamur istiusmodi fabulis difficile etiam disciplinas implicari quoquo modo posse, atque

illas etiam rationes, si ita placet, inclusas. Verum ad illud, de quo agimus, quantum id referet? Neque enim disputamus de illo fabularum genere, quae, quasi mysteria quaedam ad doctrinas ab oculis hominum amovendas erant institutae, neque inficiamur istiusmodi fabulis difficile etiam disciplinas implicari quoquo modo posse, atque involvi. Unum hoc defendimus: quo magis fictis his commentis involutae sint, eo impeditiorem earumdem intelligentiam fore, atque ita fabulas

explicandis deserit atque abjicit, et reipsa identidem dictum illud comprobat, quod usurpare erat solitus: veritatem nimirum fabulis omnibus esse suaviorem? Tum B. aegre, inquit, Platonis auctoritatem extorqueri mihi paterer, neque enim, opinor, complura mihi illius exempla deesse possent, si philosophorum testimoniis nobis esset pugnandum. Sed quid attinet in iis immorari, quando poetarum mores exquirimus? Quare caeteros omittamus, et horum tantummodo exempla

sane, inquit, tam luculentis exemplis a tuenda fabula pene retraxistis; sed illud vereor, ne si didascalicis fabulas omnino tollimus, una omnem, quae poetarum est propria, vim, et nomen ipsum adimamus. Scitis enim quam multi, neque ii quidem indocti, sacra potius sine cantu ac tibiis, ut ajunt, quam poetam sine fabulis esse posse affirmant. At nos, inquit A., non leviorem Hesiodi, quem paulo ante legebam, auctoritatem illis opponemus. Ast nimirum

istud dicamus? Quid enim refert, an alieno sermone, an carminis vi, caeterisque artis miraculis moveamur? Non Oedipum ipsum, cum sese Laii interfectorem fuisse comperit, in scaena ejulantem, sed ab aliis narrari illius luctum audimus, neque tamen idcirco minus exhorrescimus. Tam apte est enim doloris illa vis, tam ad veritatem naturae descripta, ut audire lamentantem, ac fibula sibi evellentem oculos videre videamur. An Briseidis ab Achille discedentis dolorem uno

hujusmodi imitandi studium tacitos poetas appellamus, laudamus industriam; et quibuscumque in rebus naturae similitudinem effinxerint, tanquam praeclarior est poetarum laus, qui caeteris omnibus ampliores habent imitandi fines propositos, neque singulas levesque tantummodo res, sed universas ac maximas miro artificio possunt effingere, atque omnem conspectum et imaginem naturae quasi tabulam nobis ad intuendum proponere? Itaque hanc infinitam naturae imitationem illis esse

agitatis, eoque fervore raptis permultae subito oriuntur, atque inter se permiscentur rerum antea perceptarum formae, ex quarum mira conjunctione ipsi varie commoventur, ad hilaritatem, ad moerorem inducuntur, inflammantur, exardescunt. Neque vero hujusmodi rerum perceptio obscuriore quodam sensu concluditur, ut cum multae in imperitorum etiam animos aliquando species influunt, neque causas, cur ita afficiantur, tenent. Hoc enim habent praestantiora ingenia, summam ut

ipsi varie commoventur, ad hilaritatem, ad moerorem inducuntur, inflammantur, exardescunt. Neque vero hujusmodi rerum perceptio obscuriore quodam sensu concluditur, ut cum multae in imperitorum etiam animos aliquando species influunt, neque causas, cur ita afficiantur, tenent. Hoc enim habent praestantiora ingenia, summam ut sentiendi vim par intelligendi solertia consequatur. Inter illos rerum appulsus, animique nostri motus, quae cognatio intercedat, exquirunt: cumque

maxime rerum cognoscendarum ratio, utpote cui diu a pueris nos natura ipsa assuefecerit. Atque idcirco a sensuum societate sevocare atque abstrahere animos, ac sequi simplex ac sincerum illud intelligendi genus sine labore non possumus, neque sensuum conjunctionem revocamur. Ita ex ipsis angustiis, quibus animi obsequio et indulgentiam corporis adstricti coercentur, poetae egregiam et delectandi, et juvandi opportunitatem quaesiverunt. Hoc loco B., tu vero,

ambitu contractam fabulam? Quid similitudines, nisi germanos apologos? Alias aeque figuras non obscure ab hoc fonte deductas, et fabularum, a quibus emanarint, imagines ac exempla esse facile agnoveris. Miram, inquit B., neque antea mihi perspectam fabulas inter, ac figuras cognationem aperuistis, eoque magis probatis, quo aegrius, nescio quomodo, ferebam a Didascalicorum versibus omnino exclusas esse fabulas, quarum obscuritatem ac latebras illis tantum

quarum obscuritatem ac latebras illis tantum ademptas, jucunditatem pene restitutam esse video. Sed venit in mentem id a vobis exquirere, quomodo putetis oriri potuisse hanc ipsam inter fabulas, et has formas dicendi affinitatem? Nam neque casu hanc tantam similitudinem extitisse arbitror, neque invenio, cujus studio in hominum sermonem, et in scribendi elegantiam influxerit. Tum ego, quoniam, inquam, in sermonis principiis investigandis conjiciendo progredi oportet,

jucunditatem pene restitutam esse video. Sed venit in mentem id a vobis exquirere, quomodo putetis oriri potuisse hanc ipsam inter fabulas, et has formas dicendi affinitatem? Nam neque casu hanc tantam similitudinem extitisse arbitror, neque invenio, cujus studio in hominum sermonem, et in scribendi elegantiam influxerit. Tum ego, quoniam, inquam, in sermonis principiis investigandis conjiciendo progredi oportet, verisimile hunc in modum sese rem habuisse videri

sufficerent, fabulas tamquam picturas rebus designandis magis accommodatas fuisse adhibitas. Nota est illa Menenii Agrippae ad plebem, quae in montem Sacrum secesserat, fabella, qua rudi populo, qui justitiae, et civitatis constituendae neque vim neque nomen teneret, illa corporis humani membrorum inter se dissidentium imagine utilitatem legum ac magistratuum in animos intulit. In ipsis philosophiae incunabulis eadem fabulandi industria sapientes usos scimus ad morum

fabulas tamquam picturas rebus designandis magis accommodatas fuisse adhibitas. Nota est illa Menenii Agrippae ad plebem, quae in montem Sacrum secesserat, fabella, qua rudi populo, qui justitiae, et civitatis constituendae neque vim neque nomen teneret, illa corporis humani membrorum inter se dissidentium imagine utilitatem legum ac magistratuum in animos intulit. In ipsis philosophiae incunabulis eadem fabulandi industria sapientes usos scimus ad morum doctrinam

quocumque incubuerit, facile pertrahit, quae incredibili jucunditate perfundit, quae plausu, quae clamores efficit. Tunc ego paulum subridens, ain vero, inquam, an vos ex praestantiore quaque arte subsidia ad poetas ornandos colligetis? Neque enim satis habuistis in formis conficiendis picturae imagines ac simulacra illis impertiri, nisi nunc musices concentus, ac sonos etiam tribuatis? Quid ni vero, inquit A., tribuamus, et cognatam illam humanis auribus

mihi videntur, nec artis hujus magnitudinem, nec ipsam concinnitatis rationem intelligere, cum eandem a rebus distrahunt. Siquidem non citharoedum aut auloedum aliquem instituimus, quorum inanes etiam vocum soni per se possunt consistere, neque de modorum quopiam artifice, sed de praecellente rerum pulcherrimarum effectore, ac dicendi moderatore inquirimus. Cujus illa demum erit germana concinnitas, quae ex hac numerorum cum rebus ac sententiis consensione coalescet. Tum

aequo abreptos. Cum enim Didascalicos in poetarum civitate initio vix retinuerimus, paulatim ad primos subselliorum gradus adducimus, et jam cum ipsis credo majorum genitum poetis fere contendimus. Tunc A. equidem, inquit, neque turbas metuo ab his minime ambitiosis civibus, neque ullam arbitror, aut certe levem esse posse contentionem ordinum inter se dissimilium. Sejunctae cuique sunt sedes, dispares carminum gradus, varia rerum discrimina intercedunt.

civitate initio vix retinuerimus, paulatim ad primos subselliorum gradus adducimus, et jam cum ipsis credo majorum genitum poetis fere contendimus. Tunc A. equidem, inquit, neque turbas metuo ab his minime ambitiosis civibus, neque ullam arbitror, aut certe levem esse posse contentionem ordinum inter se dissimilium. Sejunctae cuique sunt sedes, dispares carminum gradus, varia rerum discrimina intercedunt. Neque enim eosdem impetus omnia, nec eosdem spiritus

neque turbas metuo ab his minime ambitiosis civibus, neque ullam arbitror, aut certe levem esse posse contentionem ordinum inter se dissimilium. Sejunctae cuique sunt sedes, dispares carminum gradus, varia rerum discrimina intercedunt. Neque enim eosdem impetus omnia, nec eosdem spiritus postulant. Epici siquidem illustrium virorum gesta concinunt; patrias res etiam ab eorum versibus cognoscimus, regna ac gentes, quibuscum multa nobis communia sunt jura,

autem dicendi modus, veritatis nimirum docendae, didascalicis poetis erit adhibendus. Verum, si Epicorum vires eisdem minus conveniunt, non idcirco sui etiam illis comptus venustatesque desunt. Menander Homeri similis esse noluit, neque vitio sibi dandum putavit, si propriis contentus dotibus, alienis careret. Tum B. an, inquit, didascalicos, quoniam in remissiore scribendi genere versantur, idcirco ab omni sublimium rerum magnitudine arcebimus? An

naturae nobis tam finitimae sunt ac propinque? Proinde quis unquam siderum, et caeli conversiones aeque, atque civitatum motus ac mutationes ad sese pertinere existimat? Nuda scilicet ac vacua omnia animorum perturbatione ista sunt, neque propterea cum illa humanarum rerum utilitate comparanda, quae cum suavibus hisce motibus tam arcte conjungitur. Nosti enim, quem ictum habent, quo pellunt animos, falsae illae atque inanes affectiones; quam jucunde agitamur, cum

Quam nihil majus reputabit, nihil quod nostra magis intersit, quam hunc tam ingentem rerum omnium ac tam praeclarum ordinem! Peragrare tum sibi immensos naturae fines videbitur, ac supra hominis fortunam ac vitae conditionem erigi; neque enim annorum brevitate atque imbecillitate corporis, sed animorum comprehensione, et scientiae amplitudine vivendi rationes aestimabit. Qua rerum admiratione qui semel rapti sese iis cognoscendis implicuerunt, ab iisdem divelli vix

sed animorum comprehensione, et scientiae amplitudine vivendi rationes aestimabit. Qua rerum admiratione qui semel rapti sese iis cognoscendis implicuerunt, ab iisdem divelli vix unquam patiuntur. Neque enim si tranquilliores, ac minus turbulenti sunt, quam caeterarum cupiditatum, hi scientiae motus, minus alacres idcirco atque ad alliciendas mentes validi sunt illius impetus. Siquidem insatiabili, quod nobis a natura est inditum,

agunt, probentur. Qui historiis scribendis dant operam, cum de regionum situ, de instruenda acie accuratius dicunt, ab iis fere solis, qui locorum descriptiones rite teneant, et militari scientia instructi sint, intelligi probe possunt, neque tamen praeclare conscriptae historiae laude carent. Nemo Aristotelem, nemo Platonem non inter summos egregie dicendi magistros collocat, tametsi a doctissimis tantummodo legantur. Ipse latinae eloquentiae parens Cicero non minorem

tantam rerum magnificentiam tribuis, sublimius quoddam carminis genus ab iis postulas, quam quod hominum ingeniis convenire possit. Si in coetus, et concilia deorum musas introduci oporteret, nullum certe esset, quod illis dari posset, neque majus, nec diis auditoribus dignius, quam quale est a te adumbratum de rerum ordine ac mundi conformatione carmen. Cur vero, inquit A., non censeamus etiam inter homines versari posse divinos eosdem cantus, si praeclara haec

magnopere nos capient concinendis tenuiorum etiam hominum casibus, quorum ignotam nobis antea fortunae conditionem praeter expectationem recognoscimus, cum vero abditas atque obscuras rerum causas, descriptionemque naturae nobis aperient, neque satis allicere neque detinere nos poterunt? At si tanta est in poetarum artibus vis illius, quam αναγνωρισιν vocant, nos agnitionem reddere possumus, in nullis aliis eadem certe melius, quam in Didascalicorum

concinendis tenuiorum etiam hominum casibus, quorum ignotam nobis antea fortunae conditionem praeter expectationem recognoscimus, cum vero abditas atque obscuras rerum causas, descriptionemque naturae nobis aperient, neque satis allicere neque detinere nos poterunt? At si tanta est in poetarum artibus vis illius, quam αναγνωρισιν vocant, nos agnitionem reddere possumus, in nullis aliis eadem certe melius, quam in Didascalicorum cantibus enitebit.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report