Your search found 808 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 434-486:

Respublicas fore. Quae cum affirmem, non is sum, qui non videam, quam arduum sit ac difficile praeesse caeteris, omnia suo arbitratu movere, Civium animos aequitate moderari, atque idem quam pene exhibeat speciem quandam ipsius Naturam omnem moventis ac temperantis Dei. Sed cujus animus hanc Naturae infinitatem sit contemplatus, quibusque legibus conversiones Siderum Maria ac Tellus obtemperent, penitus perspexerit, magno quodam ordinis ac legum splendore imbutus atque illustratus, cum ad haec humana descenderit, quae vincula sint societatum, quae jura Populorum, quae Civitatum

esse posse arbitrarentur. Cum enim philosophari tibi mecum placuisset (quem Philosophum fortasse esse crederes, cum meum de Philosophia tibi librum obtulissem), tam gravibus verbis sententiisque tam apte et composite de obscuritate Naturae rerumque causis disserebas, ut nisi te magis aliae Principe Viro dignae extollerent atque efferrent Virtutes, inter illustriores aetatis hujusce Philosophos esse te censendum non ambigerem. Mirifice te audiens in opinione confirmabar mea, nemini magis quam publicas res administranti

veri cognoscendi cupiditatem ingenuit instituti sumus, ejus informationem studio atque exercitatione nostra excoleremus; tamen, quia specie rerum quas sensibus percipimus ita implicamur, eisque inhaeremus, ut erroribus corrupti optima Naturae semina hebescere sinamus ac paulatim obliterari, fit, ut, cum animum ad discendum adjungimus, id aegre a nobis ac cum labore fieri experiamur: proinde ea studia, queis alitur animus, cito fastidimus ac repudiamus, nisi suavitate aliqua noster hic levetur atque imminuatur labor.

Natura? An Experientiam, qua maxime res geri potuit, excoluerunt? At nefas (opinor) putaverunt religiosi homines tentare atque scrutari Naturam; proinde experimentis omnino pepercerunt. In scholis potius detenti sunt, ut causas rerum, quas ignorarent, ipsi fingerent, et disputando ac disserendo Naturae opera intelligerent, quae mehercule, nisi manibus contrectentur atque usurpentur oculis, nunquam cognoscuntur. Accedebat ad haec Unius auctoritas, cui omnium animi obsequebantur. Erat hic velut positus Veri quaerendi finis, ut quae mens unius videre non potuisset, ea consequi jam se quisque

quaerendi finis, ut quae mens unius videre non potuisset, ea consequi jam se quisque desperaret. Proinde quid mirum, si effectum est his artibus, ut nihil tandiu procederent in rerum investigatione, imo ut paulatim obscurarent omnia et confunderent? Vidit enimvero Vir doctissimus patere latius Naturae amplitudinem, quam ut eam unius mens omnem capere posset; proinde hujusmodi circumscriptos rationi fines repudiavit, sustulit, abjecit: eam autem iniit Veri quaerendi viam, quae Naturam ipsam quodammodo propius oculis admoveret; Geometriam enim et ducem ac magistram rerum Experientiam velut

commode ac vix clare dicuntur, eadem et carminibus et breviter atque ita perspicue sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres. Hujusmodi esse censeo, quaecumque de Metaphysicis rebus libro primo tradita sunt: ubi, quidquid de Mente hominis, quidquid de Divinae Naturae atque aliarum rerum informatis atque innatis notionibus dici solent, satis explanate describis. Quae vero altero libro de universa Mundi dispositione, quae exinde de doctrina Vorticum, quae de rebus Opticis dicuntur, ita sane dicuntur, ut, quo quaeque res est obscurior, eo facilius nescio

et quoniam non alia de causa sibi manifestum id esse videt, quam quod claram ejus et distinctam perceptionem habet, quidquid clare distincteque percipitur, verum esse agnoscit, omnium proin certissimarum cognitionum principium esse hujusmodi claram distinctamque perceptionem. Summae perfectaeque Naturae notitiam inesse menti et eandem a nobis clare percipi docet a vers. 420. deducit inde hanc excellentem Naturam Deum esse, proinde ipsum existere, Unum esse sine partibus, Immutabilem, cui denique summa sint omnia, quaecumque ipsi attribui necesse est. A versu 657.

descivissent, describit. LIBRI SECUNDI ARGUMENTUM Nihil Homini jucundius esse ait, quam in caelestium rerum contemplatione versari. De Mundi dispositione se acturum pollicitus praemitit explicationem naturae corporis, quae in hoc sita est, ut in longum latum et profundum extendatur; proinde et spatium; cui triplex semper hujusmodi dimensio convenit, a corpore non differre afferit: quamobrem vacuum omne a rebus excludit. Quo pacto res in Pleno moveri possint, explicat; ubi et corpora sine ullo

hujusmodi dimensio convenit, a corpore non differre afferit: quamobrem vacuum omne a rebus excludit. Quo pacto res in Pleno moveri possint, explicat; ubi et corpora sine ullo termino secari posse ostendit. A Versu 270. agit de motu, cujus quantitatem semper in rebus servari probat. Naturae Leges quibus moventur corpora considerat: harum Primam ait esse. Corpus in illo semper statu, in quo semel positum sit, permanere, donec ab externa causa ab eo removeatur: Alteram, Corpus, dum movetur, recta linea moveri oportere, nisi occursu aliorum corporum deflectatur: Tertiam demum,

perfecta Beatitudo, quae in fana mente ac tranquilla sita est. His latius explicatis, nostrorum Actuum, quos ad ultimum Finem dirigere nos oportet, naturam ad vers. 572. considerat; tum Regulam, ac normam, ad quam eos componere debemus, ait esse aeternam supremae Rationis Legem, a qua Naturae Lex manavit: praecipuum hujus Legis scitum esse, ut Deum ipsum amemus, eique omnia referamus: Ab hujusmodi praescripto recedere plerosque, qui decepti sensibus inhaerescunt, ac fruuntur rebus, quae nobis ad usum vitae tantummodo date sunt. A vers. 728. docet primas Naturae leges

Legem, a qua Naturae Lex manavit: praecipuum hujus Legis scitum esse, ut Deum ipsum amemus, eique omnia referamus: Ab hujusmodi praescripto recedere plerosque, qui decepti sensibus inhaerescunt, ac fruuntur rebus, quae nobis ad usum vitae tantummodo date sunt. A vers. 728. docet primas Naturae leges omnium mentibus insitas ignorari non posse; eas esse immutabiles, quippe quae non ex hominum consensione, sed ex ipso Ordine et summa Ratione nata sunt; inde nobis conscientiam esse, quae semper recta suadeat, et a pravis avertat: oportuisse vero homines, cum Naturae legibus non

728. docet primas Naturae leges omnium mentibus insitas ignorari non posse; eas esse immutabiles, quippe quae non ex hominum consensione, sed ex ipso Ordine et summa Ratione nata sunt; inde nobis conscientiam esse, quae semper recta suadeat, et a pravis avertat: oportuisse vero homines, cum Naturae legibus non obsequerentur, aliquo praesentioris poenae metu cohiberi; proinde humanas leges esse constitutas. A vers. 886. ad 1114. de Affectibus, quantum ad Mores ipsos referri possint, agens contra Stoicos disputat, qui omnes Affectus esse malos afferebant, animi proinde morbos

LIBER PRIMUS

1  Terrarum Caelique potens atque uberis alma
2  Naturae Genitrix, magnum, SAPIENTIA, Numen;
3  Quam Pater haud aevo nec majestate secundam
4  Edidit aeterna foecundae in imagine mentis
5  Progeniem; per te causae et sua semina rebus

85   Gallus Homo nobis ea mente animoque sagaci
86  Omnia pervidit: non illum monstra, Chimaerae,
87  Scyllaeque, Sphingesque, aut tristia Centaurorum
88  Saecla peragrantem naturae lustra latentis
89  Obvia compressere minaci murmure contra
90  Horrificisque Virum formis. Vis vivida caelum
91  Vicit, et hinc lucem nobis felicibus audens

90  Horrificisque Virum formis. Vis vivida caelum
91  Vicit, et hinc lucem nobis felicibus audens
92  Extulit auspiciis, et pulsis orbe tenebris
93  Naturae caecam patefecit callidus artem.

94   Hunc Deus, ipse Deus mundo et tibi, Gallia, multum
95  Indulgens plane est illo dare tempore visus,
96  Quo vis caeca hominum

monstris purgaverat Orbem
101  Claviger Alcides, aut Diva quibus jaculatrix
102  Usa in montiferos Phoebo cum fratre Gigantes;
103  Sed rationum illud suscepit pondere, et ipsa
104  Naturae specie, dum veri luce corusca
105  Fulgurat, et caecae praepandit lumina menti.

106   Hujus ego servata legens vestigia longe
107  Principio edico, Naturae in templa

104  Naturae specie, dum veri luce corusca
105  Fulgurat, et caecae praepandit lumina menti.

106   Hujus ego servata legens vestigia longe
107  Principio edico, Naturae in templa serena
108  Si juvat admitti, atque illa gaudere reperta,
109  Omnibus esse tibi dubitantum in limine primo
110  De rebus, quas nosse prius te cumque putabas:
111  Non

videat res semper ut omnes,
582  Quaecumque existunt, quaecumque existere possunt.

583   Da paulum ex humili mihi nunc consurgere mente,
584  Alma Fides: neque enim Naturae luce patescunt
585  Omnia, quae tute non ignorare sequentes
586  Concedis sancto perfundens lumine corda.
587  Non ego te e caeli regionibus ostentantem
588  Lumen inocciduum Veri

utrique
598  Dius Amor: sic se foecundam reddidit illa
599  Impare sed numero simplex natura, tribusque
600  Constat at una manens, aliusque aliusque, sed unum
601  Omnes sunt pariter, naturae simplicis omnes.
602  Tallia velle animo sed vestigare sagaci
603  Funditus insanae nimia est audacia mentis;
604  Interea tanto quam prae fulgore necesse

primum a Mente diremta fuisset
919  Formarum aeterna ratione et lege suarum.
920  Nec sic diversae possint res continuato
921  Ordine temporibus certis spatiisque moveri,
922  Certaque Naturae non unquam in foedera ferri,
923  Ni vigil intera Mens excubet arce Pronoeae,
924  Instabilesque regat stabilis res, atque reducat
925  Sub leges per se pugnantem legibus Orbem,

quaeque moventur ab Uno,
1076  Quod primam dixi modo Causam; namque ita fuêrunt
1077  Dicere; cum certe non prima, sed unica constet.
1078  Quare opus est, caveas, Naturae ne tibi nomen
1079  Sit fraudi, fuit ut multis, qui plurima rerum
1080  Dum fieri in terris pariter caeloque tuentur,
1081  Omnem vim rebus Naturam suppeditare, et
1082  Omnia

1382  Debeat, et motus ejus sentire valentes.

1383   Foederis hanc legem, qua rerum discrepitantes
1384  Sunt inter se naturae per mutua nexae,
1385  Corpus uti atque Anima est, sanxit Deus; unde habet omnes
1386  Et sensus Anima, ipsa suos et corpora motus.

1387   Sunt tamen hic, facili qui

1408  Quapropter nihil in Mentem de corpore migrat;
1409  Nam si vel nullum corpus foret, haud minus illa
1410  Omnia perciperet, quae percipit, omnia vellet,
1411  Quae nunc velle vides, naturae nempe suae vi.
1412  Praeterea humanum componunt talibus illi
1413  Corpus principiis, ut caetera corpora quaevis,
1414  Ollis ut per se quaedam vis insit agendi.
1415  Ergo non

spatii natura et corporis una est.

94   Proinde videre licet non mixtum rebus inane;
95  Nam foret extensum, spatio quod convenit atque
96  Corporeae pariter naturae: ergo omnia plena.
97  Si porro nihilum est illud, quod inane vocamus,
98  Nec valet extendi nihilum (nil convenit illi);
99  Quandoquidem nusquam, qui non

crescunt.
277  Vere novo Tellus herbarum vivida mater
278  Profert res teneras, gremioque educit in auras,
279  Aptaque, uti crescant, paulatim alimenta ministrat.
280  Quare nonne vides Naturae multa moveri
281  Esse opus omnino? sine motu ingloria staret.

282   At porro motus fit, ubi vicina relinquens,
283  Quaeque quieta manent, fingive quieta

360  Desineret ferri, quo tum manus impete jecit.
361  Non minus ad motum quapropter, nec magis apta
362  Corpora ad ignavam finxit Natura quietem.

363   Altera Naturae lex est, ne materiaï
364  Pars quaevis, cum mota cietur, debeat unquam
365  A recto per se deflectere tramite cursus;
366  Quandoquidem simlex longe via recta brevisque est:

390  Quapropter, quantum est in se, Natura meatum
391  Rebus largita est recta regione viaï;
392  Corpora nec per se possunt obliqua meare.

393   Denique postremam Naturae percipe legem.
394  Corpus in alterius si corporis incidat augmen,
395  Tantum illi subito motus impertiet ictu,
396  Quantum hujus sibi perdet: in aes lignumve rotundum
397  Ut

perdant altera motus;
407  Nam secus illius manifestum est crescere summam.
408  Attamen haec semper, quamvis sit, vera videri
409  Non erit ut possit ratio: sunt multa profecto
410  Naturae hic nobis speciem quae saepe videndae
411  Praeclundunt, gravitas velut aetheriaeque potestas
412  Materiae, qua cuncta vigent, obstacula densi
413  Aëris, et quae ictum resilire repente

in medio, tenui quae pondere constant,
193  Ut paleae et culmi fragiles siccataque sole
194  Herbarum folia et ramorum fragmina parva?

195   Namque, prius quoniam Naturae diximus esse
196  Legem,ut, circuitu quae corpora cumque moventur,
197  A circumductae media regione viaï
198  Nitantur fugere, et recto se avertere cursu;
199  Ut lapis, in

non îsse sub axem est.
1573  Insuetis non ut monstret miracula vulgo
1574  Lusibus a stulto corradens aera popello,
1575  Occultasque suas jactet temerarius artes;
1576  Verum ut Naturae vires non invidus Orbi
1577  Proferat, et doctas moveant spectacula mentes,
1578  Quaeque umbratilibus quoque sint accepta Lyceis,
1579  Ostendat, rerum desideriumque novarum

novarum
1580  Sopitis incendat, et ad tentamina ducat:
1581  Vidi equidem, Vos et mecum vidistis, et una
1582  Omnia mirantes lustrastis mente sagaci,
1583  Cultor et Interpres Naturae magnus uterque
1584  LESEURI ET JACQUIERI, antiqui o moris Amici.
1585  Hic ego non memorem vestras, opera inclita, laudes;
1586  Quandoquidem quacumque patet non barbara tellus,

sat erunt, ut nôsse queamus
1600  (Utile prae multis documen Mortalibus) illum
1601  Insanis propius nimirum accedere, nostri
1602  Mensuram ingenii magnis qui viribus aptat
1603  Naturae, et certo constrictam limite finit,
1604  Quid queat aut nequeat, praescribens, arbitrioque
1605  Cuncta suo temere, haud contentus quaerere, fingit;
1606  Cum qui Naturam rerum in discrimina ducunt,

quae
1742  Constant particulis oblongis mobilibusque,
1743  Ut facili possint in crebra foramina rerum
1744  Insinuarier ingressu, madefactaque reddant,
1745  Quaecumque humentis naturae corpore tangunt;
1746  Res velut humectat tactu liquor almus aquarum.
1747  Mollia quod si harum primordia particularum
1748  Tenuibus inter se perplexaque perque plicata

placere.
46  Quare age multarum, quae restant, percipe rerum
47  Naturam et vires, et qua ratione gerantur
48  Plurima, quae coram fieri quoque cernimus ipsi
49  Persaepe, et prima Naturae in fronte locantur.
50  Hoc genus est Unda atque Aër et mobilis ignis
51  Caeteraque, ex illis quae pendent, conque sequuntur.
52  Scilicet haec rebus magis omnibus utilitatem

corpora debent
95  Aetheris a motu, dum transmeat, exagitari,
96  Praetereaque potest in crebra foramina rerum
97  Insinuarier ingressu; madefactaque reddit,
98  Quaecumque humentis naturae corpore tangit:
99  Quod facere haud valeat, si partibus esse globosis
100  Compositam dicas, quae non haerescere possent
101  Rebus, at excussae caderent

principio quaecumque animalia terras
66  Concelebrant, genus alituum parvaeque Volantes
67  Vermesque et pecudes et caetera saecla ferarum
68  Scire licet certo Naturae e semine oriri,
69  Foecundique suis erupta excludier ovis.
70  Nam neque fortuitus congressus particularum,
71  Nec Solis calor atque imbres, nec putrida rerum
72  Materies

illa omnia persentiscit.
161  Multi praeterea, quibus haec minus apta movendum
162  Arridet ratio ad corpus sensusque ciendos,
163  Concipiunt super in nobis quendam esse vaporem
164  Naturae perquam tenuis perquamque minutae et
165  Mobilis egregie, venti est ut caeca potestas,
166  Illum et sanguineis progignier ex elementis:
167  Namque ubi multiplices iterumque iterumque cerebri

una potestas;
1034  Proptereaque Sonos sit certos apta ciendi
1035  Illa tremore suo, diversos altera, tantum
1036  Quaeque suos, veluti diviso munere, reddat.
1037  Nec nova res auras naturae haud simplicis esse
1038  Aërias, siquidem foecundant omnia late
1039  Omnibus et vires et vitam suppeditantes;
1040  Nec non e rebus sibi jungunt tenuia quaeque
1041  Abrasa,

in variis animalia fervere rebus
1180  Tantula, uti totum numero simul innumerali
1181  Cernere non oculis populum possimus eorum,
1182  Ludentisque velut miracula contemplamur
1183  Naturae, majora suae quae denique nusquam,
1184  Rebus quam in minimis, spectacula praebuit artis.
1185  Jam Speculi non posse vias penetrarier intro
1186  A radiis, supera quoque dixi, lucis; at illo

ultima Vulgi. LIBER SEXTUS

1  HAC lustrare tenus Naturae impervia vulgo
2  Regna sat est: instant alii subeuntque labores.
3  Dicendum, quae summa Boni sit Finis, et illuc
4  Qua ratione viae possimus tendere certa;
5  Quid juvet, ad

ipse
55  Praeterea rem se supera referatur ad ullam),
56  Scilicet inque Bonum summum, quod propter avemus
57  Caetera, at hoc sese propter longe omnia supra
58  Expetitur: nostrae hoc naturae convenit apte,
59  Et juvat: hoc illud, quod nos inquirimus omnes.
60  Ardor hic in nobis ita funditus insitus haeret,
61  Ut desiderio non possit nostra Bonorum
62  Averti

ut miserabile prorsus
161  Accidere in vita queat et tubare dolore.
162  Non fulvo morbi et febres reverentur in auro
163  Fulgentem, neque Mors donis captatur opimis.
164  Ast ea, naturae quae sunt communia nostrae,
165  Ut sileam demum; pro! quanta incommoda solis
166  Restant Divitibus, noctes vigilare diesque
167  Semper, et exangui misere tabescere cura,

339  Et curae saevique dolores inveterascunt.
340  Labitur interea res famaque, scilicet hi sunt
341  Nequitiae fructus. Si possunt ista beatos
342  Efficere unquam Homines, Naturae intendere justam
343  Cessamus litem et contra inclamare querelis,
344  Omnia praeposuit quod denique saecla ferarum,
345  Et dedit esse magis multo felicia nobis?
346  Tum

malosque
579  Dicimus. Aeternae jam summa est Regula Lagis,
580  Ordinis aeterni Ratio, et suprema Voluntas,
581  Edita qua constant Jura immutabilis Aequi.
582  Hinc oritur, Legem Naturae quam perhibemus;
583  Quae nihil est aliud porro, nisi Rivus ab illo
584  Fonte fluens, nostramque illabens amne superno
585  Desuper in Mentem, quo sparsa rigataque novit

et sensum tribuebant, magnaque facta
725  Divinamque dabant vitam formamque decoram.
726  O Genus infelix humanum, adeone bonorum
727  Unius Auctoris potes obliviscier omnium?
728  Porro Naturae prima haec praecepta docentis
729  A quovis Hominum non ullo posse videntur
730  Unquam ignorari pacto; sit quamlibet ille
731  Et rudis et solis nemorum nutritus in umbris:

oculos, atque Ordinis ipsam
769  Vidisset speciem; tum denique scîsset Honesti
770  Naturam, et contra quid pugnet, deficiatque.
771  Est tibi praeterea Lex immutabilis omnis
772  Naturae; quoniam supremi convenit Aequi
773  Legibus, et nullis non temporibusque locisque
774  Convenit: ipsa prius nam si convenerat illic,
775  Quanam post eadem haec alibi ratione repugnet?

post eadem haec alibi ratione repugnet?
776  Hinc tu perfacili potis es cognoscere pacto,
777  Non Hominum solo a consensu nomen Honesti
778  Et Turpis pendere, sed ipsa legiferaї
779  Naturae ratione, sed aeternae Ordine Mentis.
780  Nos equidẽ naturam utriusque, quid extet utrumque,
781  Detegere, at nunquam porro mutare valemus,
782  Atque

custos
817  In scelera inclamat longe deprensa repellens,
818  Inque ingressa suis assurgens vocibus audax.
819  Si Ratione regi tantum, rectaeque moveri
820  Lege velint Homines Naturae ad munera prorsus
821  Intenti sua quisque Bonum constanter amarent,
822  Virtutes colerent et sanctae foedera pacis:
823  Aurea tum certe fluerent Saturnia saecla;
824  Dicere

culpa poenis intenta ferendis,
852  Sub pedibus Vulgi Legum contemta jaceret
853  Quidlibet ausuri vis pristina, fractaque jura.
854  Lata igitur Lex est ideo, sustentet ut ipsam
855  Naturae Legem, quam nos in mente tenemus;
856  Ne queat unquam ausu violari impune protervo.
857  Attamen haud ullis obstrictus legibus unquam est
858  Vir bonus et sapiens: quoniam, celare vel omnes

1335  Monstrum, quo Generi non est infestius ullum
1336  Humano; quoniam quid perniciosius olli est,
1337  Quam quae sunt hominum commercia solvere, et ipsam
1338  Hos ad egestatem naturae velle relabi.
1339  Ergo cuique suum tribuendi certa Voluntas
1340  Justitia est: jamque haec una e propagine ramos
1341  Scinditur in geminos; poenas et praemia confert

1459  Certabant tenerae formare exordia vitae;
1460  Ipse bonas voluit Genitor ductare per artes;
1461  Et sacros mecum latices Permessidos undae,
1462  Naturae sibi nota et mecum limina adibat.
1463  Nunc vero de me quid poscit uterque? nisi una
1464  Ut pro tam magnis referatur gratia rebus;
1465  Scilicet ut possint laetarier ubere fructu

saecla ferarum;
1754  Ut gula quas poscit, turpesque libidinis aestus.
1755  Bellua propterea, qui non sibi temperat istis,
1756  Dicitur, ejusdem quoniam e genere esse videtur
1757  Naturae, pariter dum moribus utitur isdem.
1758  Proinde cibis nimiis haec abstinet, ingluviemque
1759  Atque avidos Virtus moderatur sobria potus;
1760  Quandoquidem tantum Ratio concedit utrosque,

reddat.
1811  Quare corporeis quo sensibus illaqueatur
1812  Plus, aut per sensus quae percipit, hoc magis ipso a
1813  Rerum Auctore recedit, et obliviscitur ejus.
1814  Quaenam est Naturae magis, omni et dissona legi,
1815  Denique cum pulchro quae res magis ordine pugnat?
1816  Nec porro paria esse queunt peccata videri;
1817  Sed graviora aliis quaedam levioraque constant,

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report