Your search found 637 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 470-627:

praeliminares. Ut actualis omnium horum obiectorum status plenius intelligatur operae precium existimabat Deputatio paucis antea adumbrare: quae sit physica? Quae politica Regni relate ad commercium situatio? Qualesve Hungaria relate ad alias tam contiguas, quam etiam remotiores provincias habeat politico-commerciales relationes. §. 2. Hungariae clima, solum et divisio in linea

alias tam contiguas, quam etiam remotiores provincias habeat politico-commerciales relationes. §. 2. Hungariae clima, solum et divisio in linea commerciali. Hungaria cum adnexis partibus intra 45. et 49. latitudinis, nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet

zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per 4. latitudinis et 8. longitudinis gradus porrigitur, reffertque circiter 4999 quadrata milliaria, varium utique et clima, et solum habere debet. Hac ipsa de causa Hungaria in respectu commerciali bifariam dividi potest; nempe in Septentrionalem et Meridionalem. Septentrionalis Posonio usque extremum Maramarossiensis Comitatus angulum,

navigationis beneficio Hungariae coniungit. Cum Savus postquam ad Siscium Colapim, ad Ieszenovacz Unnam recepisset, ad Zemlinum Danubio illabatur, hic ipsa iam interiora Sclavoniae et Croatiae cum Hungaria connectit. E fluviis his Danubius, Dravus et Savus ab eo, quo Hungaricas ditiones subeunt puncto, iam nunc navigationi patent, ex aliis quidam maiori, quidam minori sui parte, partim rates, partim etiam naves

axem exitum habet. Minus propitia est Hungariae relate ad externam communicationem situatio. Alluit quidem adnexas partes a meridie Mare Adriaticum verum in hoc nullus ex Hungaria navigabilis fluvius effunditur. Fluvialis versus illud navigatio Carlostadii et respective Kosztaniczae desinit, inde nonnisi per asperas, ad plura milliaria protensas Croatiae Alpes ad mare

patet. Montosa haec meridionalium et septentrionalium Regni limitum situatio, illud quidem commerciali instituto commodum adfert, quod paratis ubique ferme materialibus, viae illic minori impendio construi possint. Verum cum Hungaria vis aliqua artefacta superflua habeat. Producta vero quibus abundat et maioris sint voluminis, et ferme nonnisi in interioribus Regni partibus procreentur, exitus hic per longinquam et

sub incude est, navigabilis efficiatur Brunam. Verum ex omnibus his provinciis in Hungariam secundis, inde vero ad illas adversis fluviis navigatur; indeque fit, ut Vienna in Hungariam plurimaeque, ex Hungaria vero Viennam paucaeque tantum naves adveniant: Graecio et Labaco in Hungariam et Croatiam sat copiosa, vicissim vero nulla ferme fit navigatio. §. 8. Tantum versus

vero nulla ferme fit navigatio. §. 8. Tantum versus Orientem secundam in exteras provincias habet navigationem. Versus Orientem tantum ex Hungaria in Mare Nigrum secundis fluviis perveniri potest. Cum enim Danubius flexo versus Orientem ad Almâs cursu mari huic illabatur, antea vero omnes navigabiles regni fluvios recipiat, magna

Feudale tamen systema, quod praeter principem dominorum tantum et subditorum conditionem agnoscit, omnem commercii progressum natura sua morari debet. Hungaria nunquam habuit strictam feudalis regiminis formam, nunquam in hac viguit illa magnorum vasallorum, horum sub-feudatorum, et horum iterum sub-vasallorum graduatio: nunquam nobilibus ad nutum et sub vexillis baronum arma

ad iustos limites reducendas esse decernebatur 1723. art. 15. Deffigebantur etiam stationes Tricesimales: mediteraneae vero, qua parte commercium gravabant, sufferebantur 1715. art. 91. Cum Hungaria ex ipsa physici sui situs ratione praecipuam aut in aut per Germanicas Provincias haereditarias Commercii viam habeat, de hoc reserando, deque admittenda Vini, Frumenti, Boum Hungaricorum partim in has invectione,

hominibus concredi solet, sub minus recte applicato Commercialis Aequilibrii titulo facilius adhuc uni Provinciae utile, alteri onerosum evenire potest. Apprime itaque nosse interest, ad quas Provincias aut Regna Hungaria seu ope Vectigalis, seu per Commerciales Tractatus favorabilem, ad quas item onerosam habeat Politico-Commercialem relationem. §.13. Cum quibus Provinciis maiorem

seu ope Vectigalis, seu per Commerciales Tractatus favorabilem, ad quas item onerosam habeat Politico-Commercialem relationem. §.13. Cum quibus Provinciis maiorem cum quibus vero minorem Hungaria habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis

onerosam habeat Politico-Commercialem relationem. §.13. Cum quibus Provinciis maiorem cum quibus vero minorem Hungaria habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis concluditur; cum inter Transylvaniam et Hungariam nullae sint Tricesimae,

Provincias relatio Politico-Commercialis, neque ullae longo postea tempore quaerelae contra Tricesimale earum Systema a parte Hungariae movebantur. Verum progressu temporis ipsa etiam illa mediae Tricesimae auctio tam in Hungaria, quam etiam in Germanicis Provinciis aerario Regio influxit: neque tamen propterea Legislatio Hungarica seu merces distinctas praeter elevatum iam hac ratione ad 5 pro 100. Regium Vectigal Impositionem gravavit, neque

Provinciarum utpote quos res ex altera parte tangit, tractura sit, licet nullus unquam cum Statibus Hungariae, dum impedimenta haec poni coeperunt, Tractatus susceptus fuerit. Interea Hungaria nullum e Tractatu eiusmodi Beneficium accepit: Provinciales Germanicarum Provinciarum Impositiones, mutatis licet subinde nominibus, Producta Hungarica hodiedum gravant: saepe adhuc absoluta inducendi in illas Vini et

mutatis licet subinde nominibus, Producta Hungarica hodiedum gravant: saepe adhuc absoluta inducendi in illas Vini et Frumenti prohibitio usu venit quin reciprocum Status Hungariae unquam obtinere potuerint, adeoque Hungaria vel hac parte onerosam habet cum Provinciis Germanicis relationem Politico-Commercialem; quam damnosam autem ad easdem Provincias Relationem Vectigal Tricesimale efficiat, suo loco opportunius exponetur.

§.16. Hungariae ad Moscoviticas Provinciis relatio Politico Commercialis. Cum e Moscoviticis Provinciis plures navigabiles fluvii in Mare Nigrum defluant, ipsaque Crimeae littora mari huic adiaceant, Hungaria vero immediatam, ut § 8. apparuit, in mare hoc navigationem habeat, Moscoviticae hae Provinciae in sensu Commerciali Hungariam immediate contingere censentur. Verum hanc inter et Moscoviam nulla usque recentiora

cum per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex aliis Moscoviae Provinciis in ipsum immediate Provinciale Hungaricum et vicissim navigari possit, haec est maxime favorabilis quam Hungaria cum aliqua extera Provincia habet Relatio Politico-Commercialis: neque dubitare licet, quin elapsis stipulatis annis, nexus hic per novum, captae interea experientiae accommodum Tractatum ita sit confirmandus, ut is

partim ennatum subinde Bellum Turcicum intercepit, fructum utrique Imperio adferat. §.17. Eiusdem relatio ad Poloniam Donec Gallicia Poloniae partem effecit hanc Hungaria immediate contingebat, verum nulla adhuc eotum politico commercialis relatio inter haec duo regna intercessit, relictum sibi ipsi commercium eum naturalem cursum accepit, ut ex Hungaria in Poloniam vini, vicissim vero,

Gallicia Poloniae partem effecit hanc Hungaria immediate contingebat, verum nulla adhuc eotum politico commercialis relatio inter haec duo regna intercessit, relictum sibi ipsi commercium eum naturalem cursum accepit, ut ex Hungaria in Poloniam vini, vicissim vero, qua Polonicae, qua etiam procuratae e Moscovia Telae notabilis quantitas inferri consveverit. Recuperata Gallicia Commercialis iam Anno 1775. inter Augustam Aulam et Rempublicam

arbitrio nonnisi quoad exitum subiaceret: haberetque eandem, immo magis adhuc favorabilem, quam nunc cum Turcia habet Politico-Commercialem relationem. Nunc relata in censum Germanicarum Provinciarum Gallicia, Hungaria et Poloniam immediate contingere desiit, et tota illius Politico-Commercialis ad Poloniam relatio ad merum Vectigalis Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775.

relata in censum Germanicarum Provinciarum Gallicia, Hungaria et Poloniam immediate contingere desiit, et tota illius Politico-Commercialis ad Poloniam relatio ad merum Vectigalis Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775. Consumptionalis Portorii per intermediam Galliciam in Polonia perinde gaudeat, quoad Esituale tamen ex Hungaria et Transituale per Galliciam Portorium

merum Vectigalis Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775. Consumptionalis Portorii per intermediam Galliciam in Polonia perinde gaudeat, quoad Esituale tamen ex Hungaria et Transituale per Galliciam Portorium Vectigalis arbitrio obnoxia manet. §.18. Cum reliquis Septentrionalibus statibus nullam habet

habet Politico-Commercialem relationem Cum aliis, a quibus Hungariam Germanicae Provinciae intercludunt, externis statibus, veluti Borussia, Imperio Germanico, Dania Svecia et Hollandia nullam Hungaria habet Politico Commercialem relationem, viguit tamen condam inter Hungariam et Borussicam Silesiam ea physica Communicatio, ut ex illa in hanc multum Vini Hungarici, vicissim vero multum Telae illatum

Borussica quoad Vinum Portorium intercepit. Vigebat etiam olim copiosa Boum Hungaricorum in Imperium Germanicum Eductio, verum Provinciales in Austria impositiones ut §. 14. apparuit eductionem eorum admodum diminuerunt. Ita Hungaria vix iam physicam aliquam cum exteris his statibus communicationem habet, ubi tamen cum illa pauca adhuc superflua Artefacta habeat, cum iis vero, quae eidem a Domestica necessitate redundant, Naturae

§.22. Eiusdem Relatio ad Belgium et Lombardiam Austriacam Lombardiam Austriacam tantum mediate, Belgium e contra e Littorali suo per Portum Ostendensem immediate Hungaria contingit. De arctiori inter Ostendam et Littorale tam Germanicum quam et Hungaricum nexu procurando, deque mercium utriusque Indiae quae nunc potissimum per Hamburgum et Francofurtum in Ditiones Austriacas invehuntur,

iam Consilia collata fuerunt. Hactenus tamen nulla vel physica immediata Communicatio has inter Provincias et Hungariam ennata est. Pannum aliaque pauca, quo inde in Germanicas Provincias inferri adhuc admittuntur, Artefacta Hungaria accipit medio Mercatorum Germanicorum, quorum Concurrentiam Hungarici propter Concessos illis in Vectigali favores, sustinere non possunt. Hungarica Producta nullam adhuc in has Provincias viam receperunt.

existimabat Deputatio: Quae sit Regni Populatio? Qualis Populi ad Industriam propensio? Quis alimentationis Status? Qualis denique Consummentium ad Producentes Proportio? Hungaria cum adnexis partibus (nec Transylvania nec Militaribus Confiniis eo computatis) Anno 1787. 7.116.789 animas numeravit. Croatica, Sclavonica, et Banatica confinia certe ultra 383.211 Capita etulerunt,

soleat reparare, Populatio Hungariae nunc etiam in septem et medio Millione tuto assummmi posse videtur. §.24. Populi ab Industriam Dispositio. Hungaria adnexaeque partes non a solis Hungaris, sed ab aliis etiam gentibus Croatis, Sclavis, Germanis, Rascianis, Armenis, Ruttenis, Valachis, Iudaeis, Zingaris coluntur. Hungara Plebs vetus rei pecuariae studium,

capitalem alimentationis populi Hungarici rubricam constituat. §.26. Status alimentationis in partibus sterilioribus Quoad tertiam, tres habet Hungaria regiones, in quibus nec agrorum nec pecorum nec vinearum cultura sufficientem alimentationis modum praebet: nimirum septentrionalem, quae §o 2o deffinita est, orientalem quae

per dictam viam vecturis aut minutiori commercio se sustentat. §.27. Status alimentationis in civitatibus Relate ad 4-tum cum vix aliqua sit in Hungaria civitas, in qua aliqua ruralis industriae species non vigeat, id tantum nosse interest, in quibus civilis industria ruralem superet? vel vicissim? Universim quae civitates aut

se impendant. In hoc rerum situ interest omnino ut Legislatio Stabiliendae maioris inter Producentes et Consummentes Proportionis Curam suscipiat. Quod Hungaria in hoc casu versetur et res ipsa et Conscriptio 1787 satis ostendit. Constat quippe quod una Producens familia plures alias alimentis providere possit, et tamen iuxta hanc ad 20.

supremum vero Locum Borsodiensi assignaverint. Verum hic non omnes Regni partes peragravit, neque necessariam pro classificatione hac tuta determinanda in singulo loco moram traxisse videtur. Itaque an sit in Hungaria aliquod solum, quod vi indolis suae ita excellens Triticum, sicut promontorium Tokaiense Vinum producat? vel vero: an huius qualitas unice a modo et gradu Culturae pendeat, necdum satis exploratum est.

Alimentationem seu Industria, seu necessitas vix adhuc alicubi invexit. Quoad Vinum. Vineas colendi Studium in Hungaria iustos plane iam limites excedit: plantatur enim etiam in minus idoneis ad id collibus, in campis ipsis qui maiorem per frumentum et olera fructum ferre possent. Ratio eas colendi vix aliquo amplius naevo

lineas plantatae sunt. Et ideo cum Vini qualitas potissimum a Vinearum Situatione, et soli indole pendeat, Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico forte componendi et conservandi vini modo maior adhuc perfectio desideratur; sed et haec si facilior producti huius distractio procuretur indubie sensim invehetur.

facilior producti huius distractio procuretur indubie sensim invehetur. Quoad olera et fructus. Obviorum olerum et fructuum Cultura in Hungaria semper viguit, ab aliquo tempore exquisitiora etiam olera coli, delicatiores fructus inseri coeperunt, ususque hic in dies magis propagatur. Necdum tamen eo res perducta est ut haec Domesticae necessitati

Quoad Oleum Arbori olivae paucorum tantum maritimorum Croatiae locorum Clima propitium est. Huius itaque speciei oleum exoticum semper pro Hungaria Productum manebit. Verum plurima sunt vegetabilia, e quibus oleum deterioris speciei exprimi potest, velut semen Lini, faginaceae glandes, Heliotropii semen, certa rapparum flori similis Planta pluraque

seu in meliorem qualitatem assurgat, debuit Populatio multas antea ab agriculturae laboribus manus vacuas efficere, donec Industria haec invaluit. Cultura Lini et Canabum hunc etiam in Hungaria Cursum tenuit. Colebatur tantum ad Domesticam necessitatem et in sat mediocri qualitate, donec Populatio Septentrionalium Comitatuum hunc etiam Industriae ramum excitavit: nimirum coeperunt illic, ac

quas adhuc Regnum numerat Textrinarum necessitate aliquid etiam pro Commercio supersit. §. 31. Culturae Sylvarum et Ligni Surrogatorum Hungaria relate ad Sylvarum Obiectum in duas partes dispesci debet: nimirum in planam illam Danubianam et Tibiscanam Plagam, quae omni prorsus Ligno adeo destituitur, ut pauperiores Incolae Domos sibi in terra

itaque eadem Augusta 1769. Ordinem Sylvarum, utve Singulus Comitatus unum idoneum pecculiarem Instituti huius Curam habiturum Individuum conducat, commisit. Verum in Hungaria Sylvarum proprietas, potissimum ad Dominos Terrestres spectat. Huius exercitio per Comitatus nulli limites deffiniri, nulla norma praescribi potest: Sicut e converso nullos in Institutum eiusmodi quod unice

Gentilia e Regno Vegetabili Producta, circa quae Industria Incolarum Hungariae a longissimo retro tempore versabatur. Ex adscitiis prima in Regnum Tabaca penetravit: nimirum cum in Hungaria liber semper fuerit eius usus, Culturam hanc principio domestica Consumptio excitavit, necessitas vero Producti huius, quam Monopolium Viennense habuit, provexit. Donec eius distractio his Limitibus continebatur,

Hungaricae quantitas seu per Flumen, seu per Tergestum, per alios vero passus prorsus nihil in externam aliquam Provinciam educatur. Qualitas Tabacae in Hungaria adhuc a Culturae ratione dependet. Itinerans cuius §-o 29 mentio facta est Mercator, qualitates Tabacae Hungaricae ita classificavit ut primum Locum assignaverit Tolnensi, tum

iusserit, methodus tamen haec vix adhuc aliquot in Locis introducta sit. Epocha, qua maxime florebat Interea crescebat tamen sensim in Hungaria Serici productio, iamque Anno 1783. inclusis Confiniis militaribus ad 131 Contenarium assurrexit, ita, ut in Aerario Camerali tantum per redemptionem Galletarum et Serici deglomerati divenditionem obiectum

Uti et naturalisandae ipsius quae colorem hunc producit Plantae. Interea Augustus Iosephus II. ipsam anilis Plantam, quae pretiosum illud Indigho profert, in Hungaria stabilire meditabatur. Iussit itaque ille 1785. cum semine Plantae huius et in Banatu et Quinque-Ecclesiis periculum fieri, cumque eum non lateret, quod nullum exoticum Productum alicui Provinciae sollidam

minus vero adhuc Semen eius sub Climate Hungariae naturalisetur. Isatis tamen Cultura cum successu inducta est. Ut aliquem adminus Coeruleum Colorem Hungaria habeat. Altefatus Augustus ad promovendam Herbae Isatis vulgo Wegdt Curas suas convertit. Planta haec iam quidem alias saepius minutim coli tentabatur, sed industria haec semper

et Orizae. Gozypeorum manufacturorum usus iam adeo communis evasit ut Productum hoc in primam ferme necessitatem transiverit. Clima haud adeo calidum exigere videtur, cum illud in Servia iam longo tempore producatur. E Hungaria pro Crudo tantum hoc materiali 404 621 floreni quotannis iuxta Diametrum ultimi Decennii efferuntur. Mansit tamen peregrinum pro Hungaria Productum hoc usque 1780. privata unius Proprietarii Industria illud in Banatu

haud adeo calidum exigere videtur, cum illud in Servia iam longo tempore producatur. E Hungaria pro Crudo tantum hoc materiali 404 621 floreni quotannis iuxta Diametrum ultimi Decennii efferuntur. Mansit tamen peregrinum pro Hungaria Productum hoc usque 1780. privata unius Proprietarii Industria illud in Banatu colere coepit. Verum Cultura haec vix ultra triennium perduravit, cum tamen nullae tum hac in re fuerint Publicae Administrationis partes,

in re fuerint Publicae Administrationis partes, quali Industria illa excitata fuerit? Quem habuerit singulo Anno successum? Quibus de Causis interciderit? Non constat. Oriza perinde exoticum usque ad recentiora tempora pro Hungaria Productum fuit, susceperunt non multos ante Anno eius in Banatu Culturam nonnuli Itali, iamque aliquot ibidem Orisarias excitarunt; ex his aliquae quidem subinde iterum derelictae sunt, perdurat tamen etiamnum in

non multos ante Anno eius in Banatu Culturam nonnuli Itali, iamque aliquot ibidem Orisarias excitarunt; ex his aliquae quidem subinde iterum derelictae sunt, perdurat tamen etiamnum in Regione illa haec Cultura. Quanquam cum Hungaria 1780. tantum * * * florenorum valoris Oriza consumpserit, Orisariae vero viciniam insalubrem reddant, dubium adhuc videatur, an Operae pretium sit exiguo huic lucro vel aliquot hominum salutem sacrificare.

admirabilem sane animalculorum horum Constitutionem et Oeconomiam detegere oportebat. Praestitere id aliae quas invalescens Populatio auctaque iam ultra Domesticam procreationem Cerae Consumptio ad id coegit Nationes. In Hungaria cum neutrum adhuc horum evenisset retinebatur ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque enecandi usus ultro perdurabat. Et tamen cera activam in eius Commercio rubricam efficiebat. Augusta

aliquot Comitatibus, Trenchiniensi Arvensi Liptoviensive defixit. §.37. Culturae Maialium et Caprarum Maialium diversae qualitatis eum numerum Hungaria profert, ut praeter domesticum usum aliquam insuper quantitatem ad vicinas Provincias divendat. Pars tamen longe maxima eorum, qui venduntur, non in Regno educantur, sed e Turcicis

Distractione Lucrum habuere, nunc in talibus etiam aliquot Comitatibus, qui Sylvis non abundant, ea Industria invaluit, ut magna Turcici tritici copia pro alendis Maialibus seminetur. Industria haec in demum effecit ut Hungaria, quae antea quoad Communes quidem activam, quoad Saginatos vero pasivam habebat Commercii Bilancem, posterioribus his Annis etiam quoad Saginatos Maiales activum Commercium

Saginatos Maiales activum Commercium exerceat. Capras, qua Sylvis noxias Augustus Iosephus II penitus extirpari iusserat, verum postquam illi remonstratum fuit, dari in Hungaria loca, in quibus hae absque Sylvarum Detrimento ali possunt, Cutes autem earum pro conficiendo Cordovan Necessarias esse, illas in eiusmodi Locis conservari admisit. Ita factum est ut Hungaria maiorem adhuc Caprarum

illi remonstratum fuit, dari in Hungaria loca, in quibus hae absque Sylvarum Detrimento ali possunt, Cutes autem earum pro conficiendo Cordovan Necessarias esse, illas in eiusmodi Locis conservari admisit. Ita factum est ut Hungaria maiorem adhuc Caprarum numerum alat, quam Opifices adsint, qui Cutes earum elaborandi, Regnumque necessario Cordovan providendi artem callent. §.38 Cultura Ovium

quam Opifices adsint, qui Cutes earum elaborandi, Regnumque necessario Cordovan providendi artem callent. §.38 Cultura Ovium primum in Germanicas tantisper emendata Hungaria inde a primordio ovibus abundavit, sed hae crassam adeo Lanam proferebant, ut eius usus tantum in postremae sortis pannis haberi potuerit, ad Corripendum hunc Naevum coeperunt sic dictae germanicae oves

ultimae Pastoralis vitae reliquiae vigeant. Ubique ferme populatio omnes fundos ita occupavit, ut nulla iam pro horum intertentione spatia supersint. In Trans-Danubiana et Trans-Tibiscana in sensu §-i 2i accepta Hungaria exstant adhuc Complura Latifundia, in quibus ita copiosa armenta aluntur, ut vires Proprietariorum plerumque excedat, necessaria in hyeme, pro tanto Animalium Numero Stabula erigere, eademque de

numerus procreatur, ut externum activum Commercium his potissimum sustineatur. Vaccae quanquam paris cum Bobus ellegantiae, a copia Lactis non commendantur, quo fit ut de Butyro et Caseo non ea quantitas in Hungaria producatur, quae ab ingenti in tam vasto Regno Vaccarum numero merito exspectari posset. Verum hac quoque in re Industria iam ita evigilavit, ut pro allodialibus non Hungaricae sed

aut Germanicae vaccae passim adhiberi incoeperint. Caeterum in vicinis Germanicis Provinciis res peccuaria et Lacticinia plerumque in alpibus floret; in Hungaria loca plana, aut submontosa hunc Industriae ramum montosis Partibus praeceperunt. §.40. Primitiva Equorum Hungaricorum Species.

§.40. Primitiva Equorum Hungaricorum Species. Equatia (si pauca domestica excipias) perinde atque armenta in praediis per totum annum sub Dio in Hungaria intertenentur. Verum seu quod Equi ita, ut Boves iniurias acris sustinere non possint, seu quod minus conspicuam eorum Speciem Hungari principio statim induxerint, equi Boum praestantiam non aequant. Non

etiam equorum necessitatem produxit, qui devehendis etiam graviter oneratis Currubus pares sint. Omnia haec maternam Augustae Mariae Theresiae Sollicitudinem eo permoverunt, ut emendandae etiam in Hungaria Equorum Speciei Consilium iam Anno 1767. susceperit. Norma Instituti huius quae sub Maria Theresia viguit.

Instituto huic pro stabili dote assignaverit, manipulationemque eius mox finito Bello resummi, interea vero Capitale illud erga interesse elocari iusserit. Hic est actualis Oeconomiae Publicae in Hungaria Status: e quo patet et quantum in ea promovenda Studium postremi duo Imperantes collocaverint? Et quae impedimenta piis eorum Conatibus se obiecerint? Et quousque demum Nationalis Industria

§. 41. Qui sint Opifices, qui manu facturistae? Quid Opificii? Quid manufacturae? Quid Fabricae nomine venire debeat, usus necdum satis determinavit, et tamen ut actualis Obiectorum horum in Hungaria Status cognoscatur, distincta singuli huius obiecti Idea, etsi arbitrarie tantum, defigi debet. Omnis illa Industria, quae Crudum aliquod Productum non manibus aut obvio aliquo Instrumento, sed ope complicatorum

An tamen vel haec accurrata fuerit Opificum pro illo Anno Consignatio merito dubitare licet, et inde a 14 Annis, numerus eorum forte increvit. Si vel unam 16am numeri illius, idest 1932 pro incremento assummamus haberet Hungaria Opifices 32853. Quiscunque demum sit positivus Opificum numerus, Opificia in Hungaria non admodum florere vel e Tabella illa satis apparet. Ostendit id primum exiguus Opificiorum Speciei, quae ad plura millia

licet, et inde a 14 Annis, numerus eorum forte increvit. Si vel unam 16am numeri illius, idest 1932 pro incremento assummamus haberet Hungaria Opifices 32853. Quiscunque demum sit positivus Opificum numerus, Opificia in Hungaria non admodum florere vel e Tabella illa satis apparet. Ostendit id primum exiguus Opificiorum Speciei, quae ad plura millia assurgunt numerus; tum improportio intra hos, et totum Populationis Statum; si enim haec

Iurisdictionum Relationes, necessariam Legislationi de Statu Fabricarum notitiam dare possunt. Fabrica, eo quo §.40 definito est Sensu Sumpta, aut nulla, aut Certe paucae adhuc in Hungaria extant. Nihil itaque obstat, quominus manufacturae et fabricae promiscue pertractentur. Verum harum quoque Status nonnisi inadequate exhiberi potest. Postremae enim, quae exstant de Anno 1787 et 1788. Relationes, adeo

etiam ad manus filaturae admovendas dispositi sunt. Saepe ne sic quidem necessitates Fabricae sola vicinia explere potest, verum defilandum materiale per remotiores etiam partes distribui solet. Augustus Iosephus II. Ut in Hungaria Viri etiam Plebeii ad filaturam excitentur, iteratim demandaverat eo potissimum persuasus argumento quod alioquin pauci eorum elaborandis in aliquod vitae subsidium quibusdam artefactis per hyemem tempus

tamen Tabellis constat, quod Filaturae omnis generis pro 183120 florenis iuxta ultimum Diametrum e vicinis Provinciis quotannis inducantur, adeoque satis apparet et quod Domestica Industria, ne paucas quidem, quas Hungaria habet fabricas adhuc provideat, et quod filatura in Germanicis Provinciis iam eo provecta sit, ut licet magnas et copiosas fabricas habeant, ultra tamen harum necessitatem notabilem illius quantitatem etiam exportare

invaluerunt, ut earum aliquae iam Laboratorum deffectum patiantur, tum demum interest talium praesertim Laborum, qui multas manus requirunt, compendia per idoneas Machinas procurare. In primo casu Hungaria in altero Anglia versatur. Quare cum plane filatura, si Lineae Laneae Gozypiaceae Fabricae efflorescant, magnum numerum Laboratorum exigat, invenit Anglicana Industria

labore, foeminarum vero lenta in ducendis pro vario Fabricarum usu filis, Instructio, longissimam Instituto huic moram iniicient. §.46. Status Filatoriorum in Hungaria. Deglomeratio Crudam tantum Serico dat praeparationem. Ut textrinam subire possit, debet praevie per Filatorium elaborari; sicut itaque

elaborari; sicut itaque Lineae, Laneae et Gozypeaceae Fabricae sine Netura, ita Sericeae sine sufficientibus Filatoriis exurgere non possunt. Primum in Hungaria Eszekini manuale id est quod manu movetur Filatorium erectum fuit, verum cum nonnisi 12. Centenarios defilare potuerit, crescente Serici productione Camera subinde Fluviale

in Generalatu Varasdinensi, quas 20 forte Centenarios defilare possunt. Budae Mazzucato novum 25 Centenariorum Capax construere coepit, sed necdum ad perfectionem deduxit. Habuit itaque Hungaria capacia defilandis 122 Centenariis Filatoria: verum in Constructionem Cameralis Budensis, tanti deffectus irrepserunt, ut sub repetitis reparationibus plus ferme vacaverit, quod opus exercuit. Magna etiam adhuc fuit de

venit, quam si Longinqui transportus et Tricesimae Sumptus sustinere debeat. Fabricae autem, quibus prima materia leviori venit, artefacta etiam sua meliori pretio dare sicque aliis distractionem praeripere possunt. Cum Hungaria iam inde a 27 Annis Sericum colat, vicinarum vero Provinciarum Clima (Si Valachiam et Moldaviam, quarum Populi nullum Benigni Climatis sui usum faciunt, excipias) Producto huic resistat, poterant in illa Sericeae

ut cutes et pelles pro 257.023 florenis efferantur. Pellicea1 e contra et coriacea fabricata pro 261.116 florenis iuxta ultimum diametrum invehantur. Passivus hic pro Hungaria articulus triplicem ramum habet; nimirum cornutorum aliorumque animalium cutes, hircinas pelles, e quibus cordovan conficitur et lora. Primae speciei elaboratis Hungaria, quanquam

hic pro Hungaria articulus triplicem ramum habet; nimirum cornutorum aliorumque animalium cutes, hircinas pelles, e quibus cordovan conficitur et lora. Primae speciei elaboratis Hungaria, quanquam et superfluas cutes et necessarium pro cerdonariis elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis

Opifices dari constat, formalis tamen ferreorum Instrumentorum Fabrica in Relationibus nulla memoratur. Quo fit, ut de ferreis fabricatis pro 27388 florenis quotannis inferatur. Sed quod mirum quando de ipso crudo ferro in Hungaria adeo parum producitur ut de hoc articulo pro 121.919 florenis quotannis invehatur. Formalis Cupreorum Artefactorum Fabricantis Relationes de Anno 1788. unius tantum Budae

elici non potest, constat tamen ex commercialibus Tabellis, quod iuxta ultimum Diametrum de cupreis artefactis quotannis 21232 florenis plus educatur, quam invehitur. Haec est itaque unica artefactorum Species, respectu cuius Hungaria in Activo versatur, et hoc emolumentum non Fabricae, sed copiosi Singulares fabricantes praestant; evidenti sane argumento, quod alia etiam artefacta florere possint sine Fabricis, modo copiosi singulares

exhibuimus actualis earum Status tantis, quas Administratio Publica in earum Incrementum per medium id Saeculum impendit, curis minus respondere videtur. Intrinsecae Lenti in Hungaria Fabricarum Progressus causae: Verum erectae iam Fabricae, si per Nobiles excitatae fuerant, internis manipulationis vitiis; si professionistae eas susceperunt, deffectu necessarii, ad sustinendas

excitatae fuerant, internis manipulationis vitiis; si professionistae eas susceperunt, deffectu necessarii, ad sustinendas praeliminares expensas, fundi, collabi debuerant. Universim autem Lenti adeo Fabricarum in Hungaria progressus aliae sunt intrinsecae aliae exstrinsecae causae. Quod primas attinet: tritum est illud adagium, quod Industriae mater sit

defixerit, Tyrones, et Sodales saepe admodum intempestive heros suos deserere solent. Et hae sunt intrinsecae causae, quae sicut in omni tantisper fertiliori, et mediocriter Populosa Provincia, ita etiam in Hungaria Fabricarum progressum morabantur. 4 Extrinsecae Languoris huius Causae. Extrinsecae, Lenti in Hungaria manufacturarum progressus causae, ad

Populosa Provincia, ita etiam in Hungaria Fabricarum progressum morabantur. 4 Extrinsecae Languoris huius Causae. Extrinsecae, Lenti in Hungaria manufacturarum progressus causae, ad rivalitatem Germanicarum Provinciarum Fabricarum, et Vectigal Tricesimale revocantur. Quod primum attinet: etiamsi omnes illae,

necessariorum ad Fabricas Operariorum, quodve huius Consectaneum est pretia artefactorum ultra modum assurgant. Epocha, qua in Hungaria Fabricae efflorescent. Ipsae Haereditario Germanicae Provinciae respectu complurium exoticorum Regnorum et Provinciarum ante medium adhuc Saeculum in posteriori casu versabantur. Hungaria eotum

Epocha, qua in Hungaria Fabricae efflorescent. Ipsae Haereditario Germanicae Provinciae respectu complurium exoticorum Regnorum et Provinciarum ante medium adhuc Saeculum in posteriori casu versabantur. Hungaria eotum paucorum adhuc exoticorum artefactorum usum habuit, pleraque feliciter ignoravit. Nunc per omnium earum quae paulo ante indicatae sunt, Circumstantiarum Concursum, Fabricae in Germanicis Provinciis

adhuc exoticorum artefactorum usum habuit, pleraque feliciter ignoravit. Nunc per omnium earum quae paulo ante indicatae sunt, Circumstantiarum Concursum, Fabricae in Germanicis Provinciis iam effloruerunt. Hungaria respectu harum in eodem Statu constituitur, in quo illae ante medium Saeculum respectu exoticarum Provinciarum versabantur. Ut unus e duobus illis casibus, quos Fabricas in aliqua Provincia rapide provehere

Ut unus e duobus illis casibus, quos Fabricas in aliqua Provincia rapide provehere vidimus, eveniat, quoad exteras vix sperare, quoad Germanicas vero Provincias ne cogitari quidem licet. Itaque in Hungaria Fabricae tum primo efflorescent, cum provecta Populatio plures ab Agricultura et Opificiis manus dabit, cum aucta vehementer per florem Fabricarum in Germanicis Provinciis Circulatio peccuniae

Portorium deffigi coepit: tandem adscita fuit illa Norma, ut Mercator 30ma valoris mercium partem dependat: sicque demum Species haec Tributi determinatum Tricesimae Nomen accepit. In Hungaria Portorium hoc primis Regni Saeculis nomine Tributi a mercibus designabatur, tractabaturque instar Telonii ita, ut curribus tantum et frustis peccorum arbitrarie impositum fuerit; formale

per Articulum 2. concredita, una Articulo 116. § 2. principium illum stabilitum fuit, ut noxiae Regno merces arceatur. Urgebatur deinde et 1741. et 1751., donec demum 1754. primum Systematicum Vectigal pro Hungaria providit. 1 Notae 1. providit fortasse prodiit? 5. Systema Vectigalis Hungarici 1754i

fuerit, harum inductionale Portorium (vulgo Consumptionale appellamus) in gravi 20 pro 100 summa defixit. Inductionem vero Germanicarum mercium propter Commune Provinciarum harum cum Hungaria respectu exterorum Statuum Interesse penes consuetum 5 a 100 portorium reliquit. Quoad Esituale. E

classificatae fuissent, si eadem fidelia aut Simultaneum aut Corellativum adminus Hungaricum Vectigal etiam pro Germanicis Provinciis elaboratum fuisset: si in hoc, aut eadem, quae pro Hungaria stabilita fuerunt, principia, etiam pro Germanicis Provinciis adoptata, aut concedendi his favores, per alios pro Hungaria Stabiliendos adminus compensati fuissent, poterat aequissimum inter duo haec

Vectigal etiam pro Germanicis Provinciis elaboratum fuisset: si in hoc, aut eadem, quae pro Hungaria stabilita fuerunt, principia, etiam pro Germanicis Provinciis adoptata, aut concedendi his favores, per alios pro Hungaria Stabiliendos adminus compensati fuissent, poterat aequissimum inter duo haec Monarchiae membra Commercii aequilibrium pro ratione temporis illius iam tum stabiliri.

cum exoticis mercibus Commercio excludantur, idque totum ad Quaestores Germanicos derivetur: dein ut Fabricae et Manufacturae in Germanicis Provinciis ad Summum quoad fieri potest florem evehantur, earum artefactis Certa in Hungaria distractio procuretur. Ad primum principium ea illud Consideratio deduxit, quod ipso etiam Littorali Croatico Directioni Germanicae eotum adhuc subiecto Hungaria nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis cincta

fieri potest florem evehantur, earum artefactis Certa in Hungaria distractio procuretur. Ad primum principium ea illud Consideratio deduxit, quod ipso etiam Littorali Croatico Directioni Germanicae eotum adhuc subiecto Hungaria nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis cincta fuerit: quodve ex Turcia paucae praeter domestica producta exoticae merces in Hungaria fuerint importatae, reliquae vero omnes nonnisi per medias Germanicas Provincias

deduxit, quod ipso etiam Littorali Croatico Directioni Germanicae eotum adhuc subiecto Hungaria nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis cincta fuerit: quodve ex Turcia paucae praeter domestica producta exoticae merces in Hungaria fuerint importatae, reliquae vero omnes nonnisi per medias Germanicas Provincias in Hungariam penetrare potuerint. Itaque haud difficile futurum existimabat rem eo dirigere ut Germani Quaestores tanta, quae etiam pro

Hungaria fuerint importatae, reliquae vero omnes nonnisi per medias Germanicas Provincias in Hungariam penetrare potuerint. Itaque haud difficile futurum existimabat rem eo dirigere ut Germani Quaestores tanta, quae etiam pro Hungaria sufficiat, quantitate exoticarum mercium se provideant, Mercatores vero Hungari, has ab illis, e secunda manu recipere debeant, sicque Germanicis totum 1ae manus Lucrum obveniat.

possidebant. Alterum eiusdem ordinationis Membrum necessarium primi Corollarium esse dicebatur, utpote cum id rationes Tricesimales admodum inpeditas effecisset, si repersolutio haec in omnibus, quas Hungaria copiosas habet, ingressus Stationibus fieri debuisset. Interea tamen omne hoc Institutum eo unice spectasse, ut Hungari Mercatores ab Immediato exotico Commercio penitus excludantur sicque

potuerint. Id eum demum effectum produxit, ut nemo amplius horum merces exoticas e prima manu sibi procurare vel tentaverit. Hae enim ab exoticis Mercatoribus, nonnisi erga paratam haberi poterant; Hungaria autem nullos adhuc adeo potentes Quaestores numerabat, qui tantum Aeris, quantum notabilior eiusmodi mercium quantitas requirit, in potestate sua habuisset. Ita Consilium Commerciale effectum primi Sui

effectum primi Sui principii reipsa obtinuit, Hungarique quaestores ab immediato exotico Commercio penitus sunt excussi. Et Fabricarum in Hungaria ortum impediendo. Ad alterum Principium defigendum Consilium Commerciale necessitas ipsa adegit. Cum enim provecta iam vehementer in Germanicis Provinciis Populatio pauca tantum Producta

reliqui esse arbitrabatur, quam ad certam facilemque, quam nascentibus Germanicis Fabricis ad exteras Provincias parare non poterat Distractionem iisdem in destituta adhuc omnibus ferme pro Commercio artefactis Hungaria per Vectigal procuret. Prohibendo materialium Hungaricorum quae pro Fabricis Germanicis necessaria sunt ad extra evectionem. Id, ut

observare solent [Systematis] partem induxisset. Effecit nimirum ut eorum Productorum, quibus Germanicae Fabricae praeprimis egebant, quorumve sufficiens quantitas in Germanicis Provinciis haberi non poterat, ex Hungaria in externis Oras evectio simpliciter prohibeatur. Et hoc nomine Cinerum clavellatorum, quibus Pannifices, Gallarum Quercinarum quibus Cerdones et Allutarii, Pellium

merces illae extra Commercium positae, sicque iam hac quoque parte primus ad Systema Colonicale passus factus fuit. Ita hunc quoque Scopum attigit Consilium Commerciale ut certam Germanicis Fabricis in Hungaria Distractionem procuraverit. Verum per id ipsum ortum Fabricarum in Hungaria difficilem admodum effecit. Systema Vectigalis

Colonicale passus factus fuit. Ita hunc quoque Scopum attigit Consilium Commerciale ut certam Germanicis Fabricis in Hungaria Distractionem procuraverit. Verum per id ipsum ortum Fabricarum in Hungaria difficilem admodum effecit. Systema Vectigalis Germanici 1775i §. 55. Vectigal Germanicum de Anno 1775o

dirigebatur. Vel hinc apparet, quod Consilium Commerciale tantum abest ut ab adoptatis antea Hungaros, ab immediato cum exteris mercibus Commercio excludendi, certamque Germanicis artefactis in Hungaria distractionem procurandi, principiis recesserit, ut potius eo iam conatus suos extenderit, ne Fabricae prorsus in Hungaria exurgere possint. Perstabat enim adhuc pro Hungaria elevatum per idem Consilium

cum exteris mercibus Commercio excludendi, certamque Germanicis artefactis in Hungaria distractionem procurandi, principiis recesserit, ut potius eo iam conatus suos extenderit, ne Fabricae prorsus in Hungaria exurgere possint. Perstabat enim adhuc pro Hungaria elevatum per idem Consilium contra Dispositionem Vectigalis Hungarici de Anno 1754o ad 30 florenos de omnibus promiscue exoticis mercibus Portorium.

certamque Germanicis artefactis in Hungaria distractionem procurandi, principiis recesserit, ut potius eo iam conatus suos extenderit, ne Fabricae prorsus in Hungaria exurgere possint. Perstabat enim adhuc pro Hungaria elevatum per idem Consilium contra Dispositionem Vectigalis Hungarici de Anno 1754o ad 30 florenos de omnibus promiscue exoticis mercibus Portorium. Itaque Germanus Quaestor merces illas quas

finitima Germanica Statione persoluto, merces hae tanquam iam naturalisatae per Omnes Hungaricas Tricessimas Libere dimitti debeant, et hoc demum Institutum omne cum exoticis, quas Hungaria consummebat mercibus, Commercium, Quaestoribus Depositorialium harum Civitatum, quasi de manu tradidit, habitans enim in tali Depositoriali Civitate Germanus Quaestor et advenientibus mercibus inspicere et

atque illud antea assecutum fuit per Institutum Retrosolutionis. Dirigebatur etiam ad impediendum Fabricarum in Hungaria Progressum. Quoad Fabricas et manufacturas ea tantum hactenus Consilio Commerciali Cura fuit, ut certam Germanicis Artefactis in Hungaria distractionem procuret. Nunc ea iam

etiam ad impediendum Fabricarum in Hungaria Progressum. Quoad Fabricas et manufacturas ea tantum hactenus Consilio Commerciali Cura fuit, ut certam Germanicis Artefactis in Hungaria distractionem procuret. Nunc ea iam illud Sollicitudo incessit, ne erectis forte sensim in Hungaria Fabricis Distractio haec diminuatur; itaque ut Fabricarum in Hungaria ortum antevertat, varia iis in

et manufacturas ea tantum hactenus Consilio Commerciali Cura fuit, ut certam Germanicis Artefactis in Hungaria distractionem procuret. Nunc ea iam illud Sollicitudo incessit, ne erectis forte sensim in Hungaria Fabricis Distractio haec diminuatur; itaque ut Fabricarum in Hungaria ortum antevertat, varia iis in Vectigali hoc posuit Impedimenta. Artefacta

fuit, ut certam Germanicis Artefactis in Hungaria distractionem procuret. Nunc ea iam illud Sollicitudo incessit, ne erectis forte sensim in Hungaria Fabricis Distractio haec diminuatur; itaque ut Fabricarum in Hungaria ortum antevertat, varia iis in Vectigali hoc posuit Impedimenta. Artefacta Hungarica pro exoticis declarando. Effloruerunt in Belgio et

hoc pro exoticis declarata sunt, eo solo discrimine, quod haec dimidium tantum eius, quod eiusdem speciei exoticum artefactum portare debet, Portorium Consumptionale dependant, ne vero Fabricae in Hungaria exoriri possint, Artefacta Hungarica ad eandem Cathegoriam sunt collocata, licet Germanicorum e contra artefactorum si in Hungariam invehantur, Portorium, iam una quarta, iam una quinta minus, atque

fuerit. Ac Belgium quidem et Lombardia, quae mediae inter exteras Provincias iacent, adeoque varios mercium suarum exitus habent, onus hoc haud admodum sensere. In Hungaria, quae nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis eotum cingebatur, cum Turca paucorum tantum artefactorum nostrorum usum habeat, haec Portorii et elevatio, et inaequalitas debuit utique Fabricarum

Uti et per varios Germanicis Quaestoribus attributos favores. Praeter haec Consilium Commerciale omnes insuper modos in Vectigali hoc inivit quibus Germanicorum Artefactorum Distractio in Hungaria facillitari possit. Hoc plane1 Quaestoribus indulsit ut in Depositorialibus Civitatibus merces pro Speculatione deponere possint, id est quod non debeant

pro se stitit, ne Esituale quidem Portorium in Limitanea Germanica Statione deponere debuerit, verum illud primo in redditu ab eo, si quid reipsa vendidit, exigebatur. Cum eadem occasione novum pro Hungaria Vectigal elaboratum non fuerit, omnes hi favores Germanicis tantum Quaestoribus in Beneficium cessere, Hungari stante adhuc veteri de 1754i Vectigali, nullo eatenus reciproco gaudere poterunt.

vero Artefactis Hungaricis, dimidiam exotici Portorii partem, concessosque quos paulo ante recensuimus Germanis Quaestoribus favores, id effecit, ut Germanica Artefacta, non modo certam in Hungaria distractionem retinuerint, verum etiam ne fabricae in Hungaria vel exoriri potuerint. §.56. Nec per reincorporationem Littoralis

Portorii partem, concessosque quos paulo ante recensuimus Germanis Quaestoribus favores, id effecit, ut Germanica Artefacta, non modo certam in Hungaria distractionem retinuerint, verum etiam ne fabricae in Hungaria vel exoriri potuerint. §.56. Nec per reincorporationem Littoralis Croatici, nec per defixum Flumine Gubernium Hungaricum reseratum fuit

huic et Tergestino Libero Portui Anno 1771 Concessos et per Vectigal 1775 confirmatos fuisse superius exposuimus, favoribus conservandum esse edixit. Denique ut novum Circumstantiis mutationis huius accommodum Vectigal pro Hungaria elaboretur, imperavit. Ita reserata tandem fuit exigua licet haec Littoralis Porta, per quod Hungaria immediatum tam Eductionis, quam et Importationis cum exteris Provinciis Commercium

esse edixit. Denique ut novum Circumstantiis mutationis huius accommodum Vectigal pro Hungaria elaboretur, imperavit. Ita reserata tandem fuit exigua licet haec Littoralis Porta, per quod Hungaria immediatum tam Eductionis, quam et Importationis cum exteris Provinciis Commercium instaurare potuisset, si piam hanc Augustae Principis Intentionem explere licuisset. Nunc ante omnia impeditum

Obrovacz se extendit, confinio quidem Carlostadiensi incorporata fuit, Directio tamen rei Tricesimalis per Districtum hunc, ad Bancalem Deputationem recidit. Ita divisa biffariam hac directione Hungaria Beneficium illud, quod eius unitas importare solet, illico amisit; Bancalis enim Deputatio vetus illud Tricesimae valoris mercium partis Systema quoad 2 districtum hunc retinuit et cum hoc in pluribus

pro Quaestoribus, quam elevata contra tenorem vectigalis 1754i exotica Portoria, iam idipsum cursum Commercii Hungarici, quem principio concentrare plurimum interfuisset, distraxit. Observatum deinde fuit ab Adverso, quod Hungaria per exiguam licet hanc Littoralis portam, sufficientibus e prima manu exoticis Productis provideri posset, si concessi Urbi Portuique Fluminensi, dum adhuc Germanicae suberat Iurisdictioni Vectigalis, quos

Fluminensi, prouti id adnexa sub A et altissimo Loco eotum repraesentata Tabella remonstrat sicque impossibile porro etiam fuerit aliquam exoticam mercem per Flumen in Hungariam inferre. Ita recuperavit quidem Hungaria sed non totum Littorale Croaticum, obtinuit Portum Liberum, sed per quem exitus tantum patebat, Ingressus omnis praecludebatur: recepit denique quod fines suos alluit mare, sed per quod

exegit. Audita fuit 1776. primum Camera, tum Gubernator, denique et Locumtenentiale et Croaticum, quod interea erectum fuerat, Consilium, omnia haec Dicasteria immediatum cum exteris mercibus Commercium, pro Hungaria eo magis reclamabant, quod secus ipsa Hungarici per Portum Fluminensem promovendi Commercii, iam exteris etiam Potentiis Significata Idaea, evanescere, totumque Gubernii Hungarici Institutum, inutile reddi debeat,

Gubernii Hungarici Institutum, inutile reddi debeat, Cancellaria Hungarica adaequatum Germanicas inter Provincias et Hungariam reciprocum quoad singulos Vectigalis Articuloso sustinebat. Novum tamen pro Hungaria Vectigal nonnisi 1784. adeoque post 30 a primo Vectigali annos emanavit. Eodem Anno Germanicum etiam 1775. Vectigal abrogatum, novumque pro his etiam Provinciis editum fuit.

statim tractatum illum usus ostendit. Poloni ê contra Beneficio Transitualis Taxae omnino gaudent ita, ut si Polonus Animalia per Galliciam in Hungariam depellat, illic tantum transituale, in Hungaria vero Inductionale, seu Consumptionale Portorium deponat, Beneficium hoc Polonis ea potissimum de Causa Concessum est, quod secus facile aliam, cum detrimento Monarchiae distractionis Animalium suorum viam

quoad exitum, eum ultra tenores Tractatum Favorem per Vectigal hoc perceperint, quod Stipulatos 5 a 100 tantum Naturae Producta et artefacta nonnisi ¼ cruciferi a valore unius floreni dependant; nimirum illa Hungaria subministrat haecve Germanicis Provinciis devehuntur. Commercialis cum Polonia Tractatus §.6. Vectigalis diserte quidem stabilitur, diciturque quod in singulo sub sensum illius cadente articulo admensum

gravi Portorio admittit, in Germanico etiam Vectigali aut educi prohibentur, aut gravi perinde Portorio affecta sunt. Verum cum haec plerumque sint necessaria, pro florentibus iam Germanicis Fabricis materialia, Hungaria vero his adhuc destituatur, hac quoque in re Germanicarum potissimum Fabricarum rationem habitam fuisse satis apparet. Quoad Transitum

penes etiam solos Germanos Quaestores remanere. 5o Cum omnia illa exotica artefacta, quorum Surrogatum Germanicae Fabricae praestare possunt: prohibita sint, Germanica vero absque Portorio in Regnum invehantur, cogitur Hungaria necessariis sibi mercibus se tantum e Germanicis Provinciis providere, e converso 6o cum omnes illi Hungarici Articuli quibus Germanicae Fabricae opus habent vel extra educi prohibeantur, vel certe gravibus Portoriis

quibus Germanicae Fabricae opus habent vel extra educi prohibeantur, vel certe gravibus Portoriis impediantur, in Germanicas vero Provincias aut sine ullo, aut erga exiguum Portorium induci permittantur, cogitur interim Hungaria complura Producta Sua tantum Germanicis Provinciis distrahere, atque ita Regnum alias independens ad formale ferme Coloniarum Systema redactum est, ac Coloniae quidem Legi huic, ne aut Sua

ferme Coloniarum Systema redactum est, ac Coloniae quidem Legi huic, ne aut Sua alio quam ad Metropolim Producta distrahere, aut aliunde necessariis sibi artificiis se providere audeant, ex pacto subiacent, Hungaria sola indirecta Vectigalis via, per id tantum eo perducta est, quia ab activo in regulationem eius influxu, iam dudum arcetur. 7o Ex ipso Coloniarum Systemate debet Metropolis productorum

sit: parte vero ex alia eorum in Germanicas Provincias distractio, non tam per Vectigal, quam alia collateralia Impedimenta difficilior semper efficiatur, debebit ipsa etiam artefactorum Germanicorum Consumptio in Hungaria sensim diminui, nisi malo huic per elaborandum novum et aequianime Vectigal remedium ponatur. §.66. Systema Aestimationis mercium. Caeterum Quotta metiendi

exurgere non potest, facilis efficiatur. Primus Capitalis Ductus Vienna et Posonio ad Littorale. Commerciales viae in Capitales et Collaterales dividuntur: Hungaria tres tantum habet Capitales Ductus: primum Posonio ad Littorale Hungaricum, qui exiguo duarum Postarum deflexu, una etiam Viennam ducit sicque Littorale Hungaricum cum ipsa totius

Reliqui Collaterales Ductus. Quod Passus attinet: qui in haereditario Germanicas Provincias ducunt; evectio in Austriam, cum qua Hungaria plurimam habet Mercium Communicationem alioquin in utrumque priorem; eductio vero in Gallitiam in tertium Capitalem ductum incidit. Reliqui qui in Silesiam

per exteras Naves inducti fuerint aliqua Portorii diminutio concedatur. §.70. Naturales Navigationis Hungaricae Canales. Quod Navigationem intra continentem concernit, Hungaria ut iam § 3. ostensum est, naturalis Navigationis Canales plurimos habet. Princeps omnium est quem illi Danubius praebet, qui medium ferme Regnum intersecat. Tibiscus Dravus et

saepius distrahunt, raro iisdem aliquid revehunt quandoque praevie dissolutas instar asserum et Lignorum focalium vendere leguntur, atque ita primum singulae eiusmodi Navis pretium e Provinciis haereditariis effertur, licet Hungaria abundet Quercinis Lignis, constructae vero e hoc Ligno Naves tres etiam Aetates earum sustineant, quae e molli ligno consistunt. Ad 2um constat maiorem esse Danubii, quam Rheni

et praecipuae earum Species devehi solent. Aliorum Capitalium licet fluviorum Hungariae Navigatio ad unum fermê ut mox apparebit, aliumque articulum restringitur. Danubius plerasque quibus aut Hungaria opus habet aut quas exteris transmittit, merces vehit. Hoc enim Secundo pleraque Germanica artefacta Pestinum usque saepe etiam ulterius demittuntur: eo vero adverso maxima

Canali merito reputatur. Cuius quidam rei ratio non tantum in amplitudine fluvii, sed etiam in eo versatur, quod medium plane Regnum praeterfluat, quodve Cursum teneat per Austriam, cui plurima cum Hungaria Commercii Communicatio intercedit; a Moravia vero haud nullum discedat. §.73. Capitalis Navigationis Canalis per Tibiscum.

et Systematicae fluviorum horum mappae elaboratio Anno primum 1785. decernebatur; praescripta fuit omnibus in illa operaturis Comitatensibus Geometriis Conformis instructio, eademque Scala: in Singulo vero in quot eotum Hungaria divisa fuit Districtu unus Geometra Dirigens maiori tantisper Salario provisus, qui reliquos in opere manuducat, Constitutus fuit: Verum hoc quoque opus partim Bellum Turcicum, partim subsecuta temporum mutatio

effluxu iam Dravanae et Danubianae Navigationis beneficium nanciscatur, eius mentio vel eo nomine iniicienda videbatur, ut appareat, quod et ille et Dravus unice ob deffectum viae repulsualis passivum tantum pro Hungaria Canalem praebeat. §.76. Collaterales Navigationis Canales, qui in Tibiscum ducunt. Collaterales Tibisci Canales efficiunt, in partibus Superioribus

Canalis adest, et tamen Communicationem per aquam utilitas Commercii exposcit neque adeo Solum reluctatur, ibi artificiales etiam canales duci consveverunt. Videndum itaque restat, quid hactenus in Hungaria hoc in genere factum, quod tantum propositum, neque tamen effectuatum fuit? Quod ut clarius appareat, iuvat ea, quae reipsa Navigationis causa acta sunt ab illis, quae exsiccandarum tantum Palludum gratia

quod pluribus Centenis millibus opus futurum sit, facile coniicere licet. Canalis Temessiensis Praeter hunc ramum si adhuc ille arteformatus fuit, Hungaria nullum alium proprie artificialem Canalem habet, quam illum, quem adhuc Administratio Banatica Ope aquarum fluvii Begsa ad Temesoarinum, versus sic dictam albam Palludem effodi

efficiatur, explanandum restat: quis sit mechanicus eius cursus? Id est ad quae Emporia? Per quas Scalas Singulus Commercii Articulus tendat? Cum quibus Provinciis activum? Cum quibus item passivum Commercium Hungaria habeat? Denique quae sit Hungarici Commercii Billanx? Quod primum attinet: in Regione ubi Commercium iam plane effloruit, nullae nundinae vigent, victualia, aliaeque pro immediata Consumptione neccesariae merces

nullae nundinae vigent, victualia, aliaeque pro immediata Consumptione neccesariae merces quotidie venui prostant. Negotiatio omnis per Contractus, qui nulli tempore, aut Loco affixi sunt geritur. In Hungaria mechanicus Commercii Cursus adhuc per Nundinas procedit. In hebdomadalibus quidem potissimum victualia, et paucae pro proprio emptoris usu necessariae merces exponuntur, quandoque tamen in his

Centralis Emporii Pesthiensis Nundinis Germanici Quaestores cum Domesticis quoad necessaria sibi Hungarica Producta, et hi vicissim quoad Germanica Artefacta potissimum Contractus concludere consveverunt. Habet tamen Hungaria suas uti aliae Regiones Scalas, per quas Commercium ad Centrum et vicissim procedit. Centrale Commercii Hungarici emporium est Pesthinum et respective Buda. In hoc plurimi Primari

tardos transportus suscipiunt, diminuto interea in Regione famellica frumenti pretio, grave saepe detrimentum patiantur. Interea transportus pretium adeo elevari solet, ut ipsum hoc ulteriorem demum emptionem sistat. Atque ita Hungaria raro hactenus tali occasione vel dimidium eius frumenti distraxit, quod vendere poterat si plures, Celerriores transportus faciendi modus adfuisset. Ante postremam in Italia famem, nec via Iosephina

sibi arrogant hacque occasione frumento pretium pro arbitrio defigunt. Porro si Vector totum frumentum non vendat, ab eo quod revehit novam iterum 30mam in confinio persolvere debet. Ubi e converso merces germanicae si e Hungaria, quia vendi non poterant revehantur, nulli amplius 30mae subsunt. Gallicia etiam tunc tantum Frumento Hungarico exitum praebet, si in eadem penuriam enasci contingat: verum id

non exiguam Peccorum horum quantitatem Commercio suppeditat. Ipsa Gallicia ac praesertim Valachia et Moldavia notabilem Commercio Hungarico Cornutorum peccorum Copiam [Hungariae] subministrat. Olim Hungaria praeter advicinantes Germanicas Provincias insuper Statum Venetum imo ipsum Imperium Germanicum Animalibus his providebat. Nunc totum hoc Commercium ad Germanicas Provincias restrictum est, non quasi necessarius etiam

Commercii articulis sat esse videtur, si exponamus qui? E quibus Provinciis (ipsos enim passus Commerciales Ingressus Stationes alioquin indicant) Hungariae inferantur? Qui vero vicissim? In quas Provincias e Hungaria evehantur? Neque hoc de omni minuto articulo praestare interest, sufficit, si notabiliores recenseantur, cum iidem articuli et pluribus Provinciis invehantur, et vicissim in plures evehantur, ad vitandam taediosam

Naturalis itaque sequela est, quod de singula hac artefactorum specie maxima quantitas ê respectiva Provincia Hungariae invehatur, et vicissim plurima necessariorum ad singulam Fabricae Speciem Crudorum materialium pars e Hungaria ad concernentem Provinciam efferatur. Inde fit, ut ex Austria plurimi Pilei, Sericeae et Semisericae materiae, et Coriacea fabricata Hungariae invehantur, sicut vicissim

ut hi pannos huiusmodi iam e prima manu accipiunt. Silesia Telae, Lineorumque fabricatorum, Styria gozypiacearum materiarum maximam quantitatem subministrat. Verum gozypium Hungaria non profert. Lini etiam non magnam a propria necessitate reliquam Copiam habet. Eius tamen quod distrahit notabiliorem partem in Silesiam educit. Interea nulla Provinciarum harum aliquam Fabricati

Evehuntur autem iterum nonnisi Germanico Fabricata, nempe vitra Bohemica, Panni, Lanea, Gozypiacea fabricata, praesertim vero elaborata ex auricalco ad gustum Orientalem utensilia. Et ideo Hungaria adeo notabile passivum cum Turcia Commercium habet, ut 1786. (pro quo postremo Tricesimalis Tabella haberi potuit) inductio eductionem superaverit, in 1.216.539. Quodsi ea esset Hungarorum Quaestorum industria, ut cum

Viennam pro usu Fabricarum illarum devehunt. Imo Viennenses Mercatores tantam Articulorum horum Copiam sibi procurant, ut cum iis, ulterius in Saxonicum Imperium et Helvetiam Oeconomiae Commercium exerceant, Hungaria e contra nonnisi exiguum transportus Beneficium inde capiat. Styriae importatio, praeter ea, quae iam dicta sunt potissimum in ferro plumbo horumque

Commercii Hungarici. Ipse intrinsecus Commercii Status vel ex his quae iam dicta sunt, facile colligi potest: nimirum Systema vigentis hactenus Vectigalis Scopum ad quem dirigebatur reipsa attigit, nempe ne Fabricae in Hungaria exurgant, et ut Quaestores Hungari a directo cum exoticis mercibus praeter eas, quae pro domestica Hungariae Consumptione necessariae sunt, Commercio excludantur: effecit enim, ut omnes activas

fabricata constituunt, et ex his praecipua sunt Pannus aliaque Lanea: Tela aliaque Linea, Gozypeacea item coriacea, sericea et semisericea fabricata. Quanquam pro ipsis his Fabricis Hungaria Lanam et Coria subministret, gozypium vero nonnisi per Hungariam in Germanicas Provincias penetrare possit. Effecit etiam Vectigalis Systema, ut directa Quaestorum Hungaricorum cum exoticis Provinciis Communicatio

nonnisi per Hungariam in Germanicas Provincias penetrare possit. Effecit etiam Vectigalis Systema, ut directa Quaestorum Hungaricorum cum exoticis Provinciis Communicatio admodum exigua sit, sed his mercibus Hungaria per Quaestores Germanos potissimum provideatur; toto enim ultimo Decennio immediata ex exoticis Provinciis, praeter Littorale et Turciam in Hungariam Inductio nonnisi 446.026 florenos etulit, e qua Summa pro uno Anno

etulit, e qua Summa pro uno Anno nonnisi 44.612 in Diametro obveniunt. E contra inductae ex iisdem Provinciis medio Germanorum Quaestorum merces decuplo fere tantum effecerunt. Exercet tamen Hungaria activum cum omnibus advicinantibus Provinciis, praeter Turciam et suum Littorale Commercium: imo si hae etiam in generalem calculum assummantur, adhuc in duobus et aliquid supra

Habitatio Viennae ditissimorum Magnatum, qui omnes Bonorum suorum Proventus ibidem consummunt. 5o Interusuria quae Hungari Debitores Viennensibus Creditoribus quotannis persolvunt. 6o Lotteria Viennensis in quam notabiles ex Hungaria peccuniae influunt. 7o Lucrum quod Banco Viennense a Distractione Salis maritimi e Littorali Hungarico percipit. 8o Summae illae, quae post defalcatas pro Cultura fodinarum necessarias expensas e re montanistica

Distractione Salis maritimi e Littorali Hungarico percipit. 8o Summae illae, quae post defalcatas pro Cultura fodinarum necessarias expensas e re montanistica quotannis Viennam deportantur. 9o Resultantes a necessariis in Hungaria expensis Proventus Camerales, qui perinde ad Cassas Viennenses deferuntur. Quantum hae Summae efficiant arithmetice definiri non potest, quamcunque tamen moderato Politico Calculo assummantur, duos certe

quos supra memoravimus, Canales peccuniae e Regno educeretur, sicut vicissim quo plus Aeris Commercium imposterum etiam Hungariae infundet, eo etiam plus per easdem vias educetur. Neque obstat, quod in Hungaria pretia Bonorum crescant, Interusuria vero a Sex ad quinque pro Centum Sponte deciderint, effectum enim hunc non maior peccuniae affluxus sed celerrior affluentis et reffluentis peccuniae

usque notabilem illam exoticarum mercium prohibitionem in Commercio passive stetisse constat. Et tamen in Germanicis Provinciis Pretia fundorum, Commoditates vitae, Luxus ipse a maiori adhuc, quam in Hungaria proportione creverunt. Nimirum quia id, quod via Commercii effluxit per alios Canales ab ipsis exteris Provinciis eidem cum foenore compensabatur.

illata fuit. Denique quoad extraneos Beneficiatos, horum Taxa respectu maiorum Beneficiatorum in 1000, respectu minorum in 200. aureis eodem articulo defixa est. Ita omnis demum in Hungaria fundus Publicus unice ad Indigenarum, et beneficiatorum extraneorum Taxas recidit, neque hae diserte ad Commerciales usus, sed ad extra

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report