Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
663/664 Mittere crebrô ponitur sine accusativo, ubi necesse est subintelligi nuncium. Gen. 20: Misit et accepit: scilicet nuncios. 2. Sam. 10, Misit et renunciavit Davidi. Iob 1, Mittebant et vocabant sorores suas. Sic et in hac locutione, Misit Deus de summo, aut de caelo, et servavit nos: 2. Sam. 22, Psal. 17 et 57, subintelligitur angelos suos, aut vim et efficaciam opemque suam. MISSAM suam Papistae deducere conanturâ mittendo, eo quod dicant, se filium in sua illa oblatione ad patrem mittere. Verum eruditiores rectius â missione populi eam deducunt, eo quod tum apud Ethnicos Romanos, tum et in Ecclesia, clare sub finem publici ritus dicebatur, ut et adhuc dicitur, Ite missa est: pro dimissio. Graece λαοῖς ἄφεσις , populis dimissio. Sic Cyprianus remissam peccatorum dicit, pro remissione. Apud nullum Graecum veterem nomen Missae reperitur. unde apparet, falso eam a quibusdam derivari a verbo Hebraeo Mas, tributum aut collationem: alioqui etiam Graecis patribus haec vox nota ac usitata fuisset. Ab illa igitur clara pronunciatione populus coepit Missam denominare. Quae quomodo a prima institutione coenae paulatim in praesentem abominationem degeneraveric, satis vel ipsi eorum scriptores docent, indicantes quam partem quisque homuncio adiecerit. Si libêret divinare, posset forte sacra coena, uno ferculo constans, sic videri Missa dicta, sicut quoduis ferculum missum dicitur. MNA, et Mina, certum numerum aut pondus pecuniae notans, est vox communis Hebraeis, Graecis et Latinis. Venit autem ab Hebraeo Mana, quod numerare et partiri significat. Reperitur quoque haec vox in Hebraeo textu veteris Testamenti, Esdr. 2, et Ezech. 45, et in Graeco Novi saepissime. De quantitate porro Minae discrepant autores. Ezechiel eam praedicto loco sic describit, vel fortê potius ordinat, qualis aut quanta in illo novo templo esse debeat, inquiens: Siclus autem 20 obolos habet. Viginti sicli, et 25 sicli, et 15 sicli (id est, 60) erunt nobis pro mina una. Monsterus vero super Exod. 30 caput, ita de quantitate huius ponderis et vicinorum scribit: Habent proinde Hebraei in ponderibus hos gradus. Siclus, quem ipsi schaekel vocant, continet grana hordeacea 384. Mina vero, quam et litra vocant, id est libram, habet 60 siclos: hoc est, grana hordeacea 23040. At Kikar, quod nostri talentum vertunt, habet 60 libras, grana scilicet 1382400. Ego autem haec pondera exigens ad pondus Gallici coronati, inveni, uni scutato Gallico respondere grana hordeacea 75. atque in hunc modum siclum continere coronatos quinque, et praeterea grana hordeacea 9. Quod pondus per 60 multiplicatum, consurgit ad 307 coronatos, atque 15 grana hordeacea. Tantum valuit libra aurea apud Hebraeos, si non est error in positione fundamenti, et grana ubique sunt paria et aequalis ponderis. Si rursum multiplices libram per sexaginta, habebis pondus talenti, nempe coronatos 18432. quod tamen est intelligendum de talento vulgari. Talentum autem Sanctuarii fuit duplum ad prophanum, habens scilicet secundum priorem supputationem coronatos 36864. et tantum fuit pondus auri, unde fabrefactum fuit candelabrum cum suis ornamentis et instrumentis. Non convenit inter Hebraeos de libra. David Kimhi dicit illam continere 60 siclos: Rabi Sal. vero scribit Exod. cap. 38. illam continere 25 siclos. Et fortasse nascitur haec dissensio a gemina libra, prophana scilicet, et sancta. Quid porro Graecis ac Latinis Mina aut Mna fuerit, annotant recentiores Vocabularii ex variis autoribus. diligenter verba eorum asscribam: Mina, Graece μινᾶ . Atticum est vocabulum, quo tam in appellatione rei numariae quam ponderalis Athenienses utebantur. Constabat autem ex drachmis Atticis centum: eratque maior Romana libra drachmis quatuor. Nam haec nonaginta sex tantum pendebat drachmas. Fannius apud Priscianum:
MODESTIA, proprie dicitur ea virtus, quam [?: ] qui in Sacris ac Theologia humilitatem perperam vocamus: nempe contrariam virtutem superbiae, inhumanitati, arrogantiae et fastuositati: tametsi eam [?: Cixta- ] definiat, quod sit continens moderatio cupiditatem. Vetus interpres plerunque hoc vocabulo expressit [?: ] εἰκειαν , quod potius humanitatem et aequitatem [?: ] cum Scriptura vocet modestum ταπεινὸν et [?: modes- ] ταπεινοφροσύνην : tametsi ταπεινὸς non semper, nec in [?: S- ] quidem, in virtute ponatur, sed aliquando [?: significa-- ] humilis aut afflictae sortis hominem. Aliqui paulo [?: ] rabilius, per Moderationem eandem vocem reddiderit. MODICUM, Iohan. 16, pro brevi tempore omnes accipiunt: Modicum non videbitis me, et rursus [?: ] dicum et videbitis me: ut vertit Vulgata. Erasmus, [?: ] sillum: Beza paululum. Iohan. 12 legitur in Graeco, [?: ] huc modicum tempus, adiecta scilicet temporis [?: ] Isaiae 10, Quoniam adhuc modicum, pusillum, et [?: ] tur ira furoris mei: id est, brevi. Isaiae 28, Modicum [?: ] modicum ibi: de quo forte in vocabulo REGULA [?: ] cetur. Hoseae 1, Adhuc modicum, et visitabo sanguinem. Iezrael super domum Iehu. In veteri Testamento [?: ] Kimeat, Sicut parum, alii de temporis brevitate [?: ] alia paucitate intelligunt. ut Psalmo secundo, Osculamini filium, ne forte irascatur, et pereatis de via, [?: ] brevi exarserit ira eius. alii vertunt, si vel pandebant. Sic Psalm. 105, Cum essent homunciones numeri, [?: ] si modicum et peregrini in terra: ubi aliqui [?: exp- ] modico tempore. Ego puto paucitatem illorum [?: ] num significari, ut sit idem cum מתי מספר [?: homo- ] nes numeri. Sic et Isaiae cap. 20, Absconde te quasi [?: ] rum ad momentum. Item 51 et 54. Sic etiam [?: Hagg- ]
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1]. |
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.