HOMERI ODYSSEAE LIBER SEXTUS DECIMUS.
Impiger Eumaeus, Trojaeque eversor Ulysses
Ignibus excitis parvi sub culmine tecti
Aurora rutilante dapes de more parabant;
Pastorumque manus discesserat avia in arva
Cum grege. Telemachum vigilans cognovit euntem
Turba canum, tenuitque feris latratibus ora
Adsiliens juvenem circa; Laërtius heros
Sensit adulantum voces, venientis et hausit
Pulsa pedum propius resonis vestigia tectis,
Et subito: huc aliquis se fert, Eumaee, propinquans 10
Aut comes, aut certe notus: non excita latrat,
Sed potius blandita canum custodia gaudet,
Vicinusque pedum patulas sonus incitat aures.
Necdum ea finierat, quum limine gnatus in ipso
Adstitit. obstupuit senior, tectisque repente
Prosiluit, manibus labuntur pocula, et una
Vina fluunt effusa. ille obvia brachia regi
Tendit, et amplexus caris cervicibus haeret,
Infigitque oculis, ambabus et oscula palmis,
Et capiti illacrimans. longis ceu finibus anno 20
Post decimo reducem cupidus jam denique natum
Quum pater unigenam recipit, quem serus in auras
Extulit aetherias senio confectus, et aevo,
Multaque perpessus: sic illum excepit amicus
Tum stabuli custos, figensque ardentia saepe
Oscula laetatur ceu dira e morte recepto.
Venisti o tandem, lux cara! heu salvus ab urbe,
Quam timui, Pylia ne non dilecte redires.
Ingredere o felix, longo post tempore visam
Ut reducem cupido pectus satiatus amore. 30
Haud etenim gaudes pastorum agrestia tecta
Incolere huc veniens creber: te scilicet urbis
Cura tenet, mixtusque procis facta effera spectas.
Dixerat, et juvenis contra: tibi redditus adsum
En, ait; has primum sedes te propter adivi
Praesentis cupiens jamdudum et cernere vultus,
Et voces audire tuas. penetralia servat
Cаrаne jam genitrix longis exercita curis;
An taedas experta novas, aliumque sequuta
Nupta virum cessit, thalamoque absentis Ulyssei 40
In vacuo texit sublimis aranea telam?
Vix ea, quum senior referens: immota penates
Illa quidem tibi servat adhuc, et pectore contra
Stat casus obnixa omnes; nec luce dolores
Nec miserae absistunt sera sub nocte gementi.
Haec ait, et juvenem subito levat impiger, hastam
Accipiens. subit ille fores, cui protinus ultro
Ipse suam genitor sedem concessit Ulysses
Assurgens venienti. ille autem ingressus in aulam
Abnuit, et contra fatus: considere praestat 50
Te nunc, hospes, ait; jam strata sedilia nobis
Heic aderunt, propiorque venit, cui talia curae.
Nec plura his, genitor jussus consedit: at olli
Substravit virgulta senex, villosaque supra
Tergora conjecit: solio sic fultus agresti
Sedit Ulyssides inflectens corporis artus.
Hinc senior properans curvis in lancibus effert
Servatosque armos, servataque pinguia tostae
Terga suis; nec non calathis cerealia dona
Expedit, et dulci complet spumantia vino 60
Pocula considens divino adversus Ulyssi.
Incumbunt epulis una: mox acta bibendo
Ut sitis est, dapibusque fames compressa recessit,
Sic bonus Eumaeum dictis affatur amicis
Telemachus. nostris unde iste in sedibus hospes,
Qui nautae advexere, ferunt quo nomine sese
Caerula spumanti findentes aequora pinu?
Dixerat, et dicta Eumaeus sic voce sequutus:
Nulla mora; expediam jam nunc tibi vera roganti,
Care, ait. e Creta memorat se ducere stirpem, 70
Et spatia immensae telluris obisse vagatus
Per populos, ceu jussa ferunt fatalia divum.
Nunc autem e manibus Thesprotum elapsus adivit
Haec stabula infelix; jamque est tuus ille: quod optas,
Perfice tu misero, supplex te in vota precatur.
At juvenis: nimium saevis mea pectora curis
Figis,ait, senior, quanam illum in sedibus arte
Accipiam teneamque meis? non vivida ab annis
Venit adhuc valido virtus, nec robore fretus,
Si prior incessat quisquam, defendere possim. 80
Contra animum genitrix nunc huc nunc dividit illuc,
In partesque rapit varias incerta; penates
An teneat mecum, saevae convicia famae
Permetuens, veteremque torum et connubia servans;
An potius jam victa uni, qui maxima dona
Praebeat ante alios generosus, denique nubat?
Ergo illi, quoniam supplex tua limina venit,
Intextamque dabo chlamydem, tunicamque recentem
Aeratumque ensem lateri, fulgentiaque addam
Vincla pedum, mittamque ultro, quo malit abire. 90
Quod si etiam in stabulo tecum vis ipse tenere,
Haud moror: huc equidem promissaque tegmina mittam,
Atque epulas, vestro ut parcat jam vivere sumptu.
Non tamen et miserum patiar succedere turbam
In mediam juvenum. scelerata haud crimine ab ullo
Temperet, aut probris cesset; mihi saucia frustra
Uret corda dolor: multos contendere contra
Forti etiam durum est, numero vis incita crescit.
Haec ubi dicta dedit juvenis, tunc acer Ulysses:
Fas mihi, fas, credo, jam pauca effarier, inquit. 100
Heu pereo, multoque angor praecordia luctu,
Talia dum pubi memoras impune procaci
Crimina teinvito coram tantoque licere.
Dic age, sponte jaces domitusne, an tristia divum
Supplicia expendis, saevique odia aspera vulgi?
An fratrum incusas animos, queis fretus ad arma
Prosilit, atque audax vir dura pericula spernit?
O ego tam juvenis mentem hanc in pectore haberem,
Vel satus ex Ithaco, vel longo errore viarum
Functus et ipse foret, (vota haec mihi numina servent;) 110
Eripiat nostris caput a cervicibus hostis,
Ni subito clademque illis et triste pararem
Omnibus exitium subiens Laërtia tecta.
Quod si etiam opprimeret pubes me plurima solum,
Sedibus in patriis mallem procumbere stratus,
Cernere quam tales juvenum per tecta furores,
Hospitibusque lares clausos, actasque nefandis
Flagitiis misere famulas, exhaustaque mensis
Vina super frugesque meas, atque omnia demum
Nequidqam heu vasta temere collapsa ruina. 120
Ad quem Telemachus placido sic ore loquutus:
Jam tibi nil veritus cuncta, hospes, certa fatebor;
Nec sum odio populis, vulgique obnoxius irae,
Nec consanguineos culpo, queis fretus in arma
Prosilit haud metuens duri vir praelia Martis.
Omnipotens nostri fecundum Juppiter esse
Sanguinis ipse genus vetuit: Arcesius auras
In superas solum Laërtem eduxit; Ulyssem
Hic genuit contra magnum pater, ille creavit
Me pariter solum, nec longo expletus amore est. 130
Stant autem affusi nostris in sedibus hostes
Innumeri: quot finitimis per caerula regnis
Dulichioque Sameque altae viridique Zacyntho
Imperitant clari proceres, quotque aspera sceptris
Arva regunt Ithaces, nostrae connubia matris
Tot juvenes ambita petunt, vastantque penates
Funditus. illa autem nec dedignata petentum
Vota fugit, nec victa modum scit ponere curis;
Dum furit interea, sedes populata, juventus
Improba, jamque ipsi exitium mihi triste minatur. 140
Sed tamen haec divum fatis incerta ferantur.
Interea dilecte senex tu nuncius ito
Penelopi: incolumem dic olli ex urbe redisse
Me Pylia. heic adero, referas vestigia donec
Fida redux: sciat una parens, et nullus Achivūm
Audiat haec; nam saeva parant mihi funera multi
Insidiis. haec fatus erat, quum protinus ille:
Accipio sapioque, infit, nec talia mandas
Ignaro: tantum Laërtae, an nuncius ibo
Una eademque via, dic o; qui tristibus olim 150
Curis heu graviter pro caro fixus Ulysse
Spectabatque artes operum, mixtusque sedebat
Cum famulis vino gaudens dapibusque paratis;
Nunc autem Pylias ex quo tu remige ad oras
Enasti, dapibusque expers et munere Bacchi
Haud opera invisit, sed flens atque aeger anhelat
Assiduo gemitu; duris cutis ossibus aret.
Dixerat; at juvenis: durum est, at juverit, inquit,
Nunc sinere ingrato miserum tabescere luctu.
Namque uti arbitrio si qua ratione liceret 160
Omnibus in rebus, genitor mihi primus adesset
Redditus optanti. tu vero, ut jussus, abito
Nuncius, atque iterum recto te tramite siste
Protinus huc rediens, nec sit cursare per agros
Cura tibi. matri potius dic, ipsa ministram
Clam fidam expediat mittens, quae laeta dolenti
Haec eadem celerans longaevo nuncia portet.
Sic fatus jubet ire senem: qui jussa capessens
Accepitque ocreas, pedibusque aptavit, ad urbis
Moenia corripiens gressum. non ille Minervam 170
E stabulo egressus latuit: namque ocius altae
Virginis os pulcraeque gerens operumque peritae
Venit, et assistens foribus se ostendit Ulyssi.
Non illam sensit coramque adspexit euntem
Telemachus; neque enim manifesto in lumine divi
Omnibus apparent. tantum Laërtius heros,
Et trepidi videre canes, nec faucibus acres
Raucisonis contra institerunt, sed murmure blando
Per stabula hac illac profugi petiere latebras.
Jamque supercilio dat signum: agnovit Ulysses 180
Nutantem, tectique agrestia septa relinquens
Exsiluit, propiorque stetit, cui diva loquuta
Haec prior: o Laërtiade certissima magni
Cura Jovis, gnatum jam nunc affare, nec ultra
Decipe dissimulans; moliti funera ut ambo
Nigra procis celeri gressu properetis in urbem:
Ipsa diu haud abero a vobis, pugnare parata.
Dixit, et aurata subito dea contigit illum
Permulcens virga: niveas tum pectora circum
Imposuit primum vestes, humerisque coruscam 190
Pallam demisit, lumenque et membra juventae
Reddidit: ambrosius fusco color ardet in ore,
Depulsaeque genis rugae. stant vertice crines
Cyanei mentumque pari sublucet honore.
Haec dea ubi fecit, sublimis fugit: et heros
Tecta iterum subiit. juvenis miratus at illum
Obstupet, avertitque oculos praestantia coram
Numinis ora timens, dubiusque repente profatur.
Qualis eras nuper? quantum diversus ab illo,
Hospes, ades, vestesque alias, alia ora reportas: 200
Certe aliquis divum es caeli stellantis alumnus.
Sis bonus o placidusque! tibi cadet hostia ad aras,
Muneraque ex auro stabunt, miserere precantis.
Talia dicebat supplex; quum maximus heros:
Non tibi numen ego, quid me caelestibus aequas?
Sum genitor quin ipse tuus, quem propter acerbo,
Nate, gemis luctu, vi dura oppressus et armis.
Sic dicens cupidus caro dedit oscula gnato,
Effuditque genis lacrimas, complexus et haesit
Nescius a dulci longum divellier ore. 210
Telemachus vero (nondum namque ille parentem
Cernere credebat): non tu Laërtius, inquit,
Non Ithacus pater ille meus; sed numina caeli
Hаc magis heu miserum vana sub imagine ludunt.
Haud etenim possit mortalis talia quisquam.
Sic facile, aetheria caeli delapsus ab arce
Ni deus ipse velit juvenis mutare figuram
Atque senis. tu nuper eras confectus ab aevo,
Indutusque artus foede; nunc corpore verso
Os humerosque geris similis caelestibus ipsis. 220
Tum genitor: non fas ita visa in imagine patris
Attonitumque haerere diu, tacitumque stupere,
Telemache: haud veniet tibi namque huc alter Ulysses:
Ille ego sum, passus mala dura, atque omnibus actus
Casibus in patriam bis deno redditus anno.
Palladis hoc, quod cernis, opus Tritonidos; illa
Fecit me qualem voluit, similemque videri
Cuncta potens inopi jussit, rursumqne juventam
Induit, et pulcro circum dea texit amictu.
Dis facile est, lati retinent qui culmen olympi, 230
Et rapere, et dignam mortalibus addere laudem.
Haec fatus propior consedit. at ille parentis
Affixus solio lacrimas fundebat, et ambo
Alter in alterius defixi lumina vultu
Tristius heu flebant, quam curvis unguibus acres
Vulturii aut aquilae; fetus queis durus ab antro,
Aspiciens nido implumes, detraxit arator:
Pulsa sonant nemora alta et questu implentur acuto.
Haud aliter luctumque ipsi gemitusque ciebant:
Et fors occiduas Titan abiisset in undas 340
Flentibus, affatus tali ni voce parentem
Rupisset tandem sic longa silentia primus
Telemachus. qua te, genitor, duxere carina
In patriam nautae, sese quo sanguine, quave
Gente ferunt; late pontus nos undique cingit.
Suscipit heic Ithacus: tibi vera, o nate, roganti
Dicam equidem; pelago Phaeacum experta juventus
Sueta alios etiam, quicumque accesserit illuc
Indigus auxilii, facili deducere cursu,
Me tulit, ac placido sopitum in litore liquit 250
Multa prius largita aerisque aurique talenta
Intextasque super vestes. haec rite reposta
Omnia nunc antro divūm stant credita curae:
Ipse autem huc veni jussu monitisque Minervae,
Hostibus exitium simul ut luctumque seramus.
Quare age et enumerans illos mihi, nate, recense,
Fortunasque, genusque virum, patriamque stat una
Noscere, dein certa rationem evolvere mente,
Num liceat nobis contra contendere solis
Ullius auxilio sine; an et socia arma roganda 260
Filius haec contra: saepe est mihi cognita famā
Magna tua, o genitor, virtus; teque esse timendum
Audieram dextra pariter structisque per artem
Consiliis. nimium ne sis at magna loquutus
Nunc vereor tua dicta stupens: quid in agmine tanto
Nos duo, quid contra tot possumus aspera corda?
Haud etenim vel dena procum bisdenave tantum
Corpora sunt, multo sed plura; atque accipe porro,
Expediam numerum. duo supra aetate virentes
Quinquaginta alios adsunt, qui moenia celsa 270
Dulichii liquere simul, senique sequuntur
Hos famuli: quatuor venere e divite lecti
Bisdenique Samo juvenes, viridique Zacyntho
Magnanimi pulcro viginti corpore Achivi.
Ex Ithaca vero bisseni viribus omnes
Egregii atque animis adsunt, quibus additus una
Ipse Medon praeco est, et dulci gutture vates,
Expertique epulas famuli duo rite parare.
Omnibus his congressi adeo si dura sequemur
Praelia, jam timeo, ne vana audacia cedat, 280
Et graviter commissa luas, sed quaerere praestat,
Si qua via auxilii, si quem tua pectora versans
Invenias fidum comitem. tum laetus Ulysses:
Fabor, ait: mea dicta animo memor accipe; tecum
Et reputa, nobis dea num Tritonia magno
Cum Jove sufficiat, comes an quaerendus et alter?
Dixerat; at juvenis subito: non arguat ullus
Hos, ait, armorum socios, qui nubila caeli
Alta colunt, quorum supraque potentia magna
Est homines, supraque alios supera alta tenentes. 290
Atqui aberunt multo non illi tempore, Ulysses.
Excipit, a pugna, stabunt quum fortia nobis;
Atque procis una duri certamina martis.
Tu vero exorti primo sub lumine solis
I citus ad sedes, turbamque revise superbam;
Me stabuli custos cras alta ad moenia ducet
Assimilem miseroque inopique aevoque trementi.
Quod si dedecorent me turpiter atria circum,
Duratum obfirmans animum sine foeda parentem 300
Damna pati; pedibusque trahant me ad limina quamvis,
Emissisque petant jaculis, ferto omnia gnate,
Insanoque jube tantum cessare furore
Mollibus affatus dictis. parere negabunt
Immemores, namque atra dies turbantibus instat.
Nunc aliud dicam; memori tu in mente repone:
Quum bona consiliis auctor mihi pectora Pallas
Concutiet, tacitus nutanti vertice signum
Sponte dabo, quod rite notans arma omnia tectis
Martia tu subito remove, collectaque in unum
Sub thalami obscuris alte penetralibus abde. 310
Tum juvenes, si forte petant ac tela reposcant,
Alloquere incautos, dic ficto et pectore fatus:
Surripui e fumo; neque enim nunc illa videntur
Quae pater ad Trojam properans fulgentia liquit,
Ignis at horrescunt sordenti afflata vapore.
Quin aliquid majus Saturnius ipse cavere
Admonuit, ne forte in mutua vulnera vino
Edomitae armentur dextrae, sparsoque cruore
Tristis hymen mensaeque fluant: namque ipsa feroces
Arma trahunt animos, pugnamque lacessere suadent. 320
Sic tu falle procos. geminos at linquere cura
Sit gladios, totidemque hastas, clipeosque sinistrae
Aptandos nobis divūm post sacra peracta:
Illos Pallas aget turbans et Juppiter hostis.
Praeterea hoc etiam moneo super omnia primum:
Si mea tu soboles, nostro si sanguine cretus,
Audiat haud Ithaci quisquam intra limina nomen.
Non id Laërtesve sciat, fidusque repertus
Eumaeus, famulūmque alius, non cara vel ipsa
Penelope. nobis dabitur cognoscere mores 330
Femineos, hominumque etiam tentare licebit
Corda simul, si digna manet reverentia menti,
Vel cessit mutata, tibi nec dantur honores
Promeriti spreto. sic ille; at filius olli
Haec iterum sic pauca refert. mea pectora nosces,
Spero equidem, expertus; nec me vanum arguet error,
O genitor; sedenim non et reor utile nobis
Id fore, nec statues aliter tecum ipse volutans;
Explorare tuum tamen est, quid praestet agendum.
Namque diu campos obiens, longoque labore 340
Singula vix tandem lustrans loca, noscere possis
Quam spem quisque secet; placidi dum sedibus hostes
Interea in nostris vastant sine more feruntque
Omnia. nunc tantum tibi sit muliebria corda
Vestigare labor: quae te spernuntque, nec aequis
Respiciunt animis, diro vel crimine flagrant.
Ast hominum nolim tentare obscura morando
Nunc studia: haec tutos olim nos cura manebit,
Signa tibi si certa deum, si nota voluntas.
Talia dum vario alterni sermone loquuntur,
Jam ratis, ad Pylias quae longe advexerat oras
Telemachum sociosque, altam devenerat urbem.
Et nautae, postquam portu subiere profundo
Continuo in siccum nigram traxere carinam,
Extuleruntque ipsis properi simul arma ministri,
Muneraque in Clytii vexere micantia sedes.
Post etiam praeconem excelsa ad limina regis
Praemisere, ferat qui laetae nuncia matri,
Telemachum mansise agris, ipsumque carinam
Adnare in portus jussisse; exterrita tristi 360
Pectore, ne lacrimas regina effundere pergat.
Jamque eadem praeco, atque eadem tum dicta reportans
Parte alia senior devenit missus ab arvis;
Qui simul ingressi quum celsa in sede stetere;
Ipse prior mediis coram famulantibus infit
Nil veritus praeco: rediit tibi, maxima, natus
O regina. alter subiens at cominus, illam
Edocuit, quaecumque sibi mandata fuere;
Cunctaque ubi exposuit jam functus munere, gressus
Ad stabulum vertit properans, et moenia liquit. 370
Ast animi cecidere procis maerentibus imo
Pectore, et egressi spatiosae e sedibus aulae
Ante fores magna maesti assedere corona:
Quos inter Polybi sic proles martia, fatur
Eurymachus. perfecta, viri, res maxima nostram
Telemacho spem praeter; iter nunc ille peregit
Incolumis. quare o celeres deducite pinum,
Optima quae portu residet, nautasque jubete
Scandem qui socios moneant dare carbasa retro
Huc reduces. nondum fari cessarat, in altum 380
Quum subito Amphinomus conversus lumine portum
Aspicit et flavem, nautas et vela legentes,
Spumeaque adductis verrentes caerula remis.
Tum sic subridens: jam parcite; nuncius, inquit,
Nullus eat, reduces adsunt: seu forte deorum
Admonuit quisquam, sive ipsi in gurgite puppim
Adspexere citam, sed non valuere tenere
Nequidquam adnixi. sic ille: at litora cuncti
Ima petunt cursu: sicca tellure carina
Sedit, et arma citi famuli cepere ferenda. 390
Ipsi in concilium tendunt, properantque frequentes
Haud alium juvenumve senumve accedere passi
Cominus: Eupithei soboles dein talia coepit
Antinous. proh fata deūm contraria, ut illum
Caelicolae solvere malo! per tempora lucis
Aërii semper ventoso in vertice montis
Stabant excubiae vigiles; cum sole cadente
Haud umquam in sicco noctis transegimus umbras,
At pelago huc illuc vecti, roseamque morantes
Auroram, insidiis captum tentavimus usque 400
Decipere; invisumque caput demittere leto
Heu temere, heu frustra! nunc en deus attulit ultro
In patrias sedes. ergo illi heic fata struamus,
Nec fugiat; neque enim vivo speranda laborum
Praemia sunt nobis: valet acri mentis et ipse
Consilio, et cives nos aequo haud lumine cernunt.
Ite agite, in coetum prius ille ingressus Achivos
Quam vocet: haud etenim parcet, raptusque furore
In medios surget, caedemque hanc questus et omnes
Deteget insidias, fato quas fugit iniquo. 410
Illi autem ardescent odiis haud facta probantes
Effera: fors aliquid contra quoque majus adorti
Finibus instabunt nostris nos pellere longe,
Inque alias abigent gentes. quin perdere ferro
Urbe procul properemus agresti in sede latentem,
Deprensumve via: tum gaza opibusque potiti
Ipsius, aequemus nos justis partibus inter
Omnem divisi praedam, matremque penates
Incolere, atque illi nubet quicumque, sinamus,
Quod si aliter placitum vobis, ipsumque jubetis 420
Vivere, et incolumem census retinere paternos,
Huc simul affusi sic omnia perdere rapto
Parcite, et optatum sua quisque in tecta profecti
Connubium donis ambite: hunc victa sequetur
Penelope, qui plura dabit, quem fata reposcent.
Postquam fatus erat, fecere silentia cuncti;
Amphinomus donec surgens exorsus ab ore est
Regis Aretiadae Nisi fortissima proles,
Dulichii uberibus qui quondam advenerat agris
Magnanimis dux ipse procis, et carus amantes 430
Reginae ante alios digno virtutis honore:
Hic ibi consurgens monuit sic voce sodales.
Non ego Telemachum jubeo vos perdere ferro,
O socii: indignum est regali sanguine cretam
Sternere progeniem; scitanda oracula nobis;
Ante deūm. si jura probent et Juppiter auctor,
Aggrediarque prior, vosque una audere jubebo;
Sin superi abnuerint, satius desistere coepto est.
Sic ille: atque aliis eadem sententia sedit,
Surgentesque Ithaci rediere in regia tecta, 440
Ac soliis late se composuere coruscis.
Interea sese violentae ostendere pubi
Penelope statuit, nato jam conscia letum
Triste feri: namque omne Medon recluserat ipsi
Consilium fraudemque. ergo comitata puellis
Ingreditur, propiorque viris ut candida venit,
Constitit ad postes aulaï innixa superbos
Aurea praetendens roseis velamina malis;
Tum sic Antinoum increpitans accensa profatur.
O scelerum inventor, furioso pectore, tene 450
Antinoë in populo dicunt hoc mente valere
Eloquioque bonum? non tu, non, perfide, talis.
Demens, cur caedemque paras et tristia fata
Telemacho, spernisque inopes, queis Juppiter ipse
Testis adest; haud fas heu mutua quaerere damna,
Anne tuum huc quondam nescis venisse parentem
Vitantem vulgi furias, praedonibus actis
Quum Taphiis etiam Thesprotos percitus ira
Laeserat alterno nobiscum foedere junctos?
Illum autem exitio tristi letoque volebant 460
Sternere, et exstincti raptos populare penates;
Ardentes Ithacus tenuit, vetuitque furorem;
Cujus nunc inhias opibus, tentasque potiri
Conjuge praerepta, gnatumque ad funera poscis
Improbe, me laesa graviter; sed desine tantum
Jam furere, atque alios prohibe. cui talia questae
Eurymachus proles Polybi clarissima reddit,
Solaturque aegram. fide o pulcherrima nata
Icarii, talis nec tristi in pectore cura
Insideat: non est, nec erit, dum spiritus artus 470
Hos alet in terris, dum solis lumina cernam,
Telemacho injiciat qui dextram saevus, et arma
Inferat. edico jam nunc, et dicta manebunt
Haud vana; illius nostram cruor imbuet hastam
Continuo effusus. murorum eversor Ulysses
Impositum genibus me saepe et fovit et ultro
Fumantesque dapes vinique rubentia dona
Largitus puero est. pro quo mihi munere
Carior ante alios soboles tua: non gravis ergo
Sors manet a nobis, non illi hinc saeva timenda 480
Funera; quis caveat vero, quae numina nerunt?
His animum dictis firmans lenibat, et atram
Interea mortem juveni ferus ipse parabat.
Illa autem celsae conscendit in aurea sedis
Limina, ubi gemitu et luctisono ululatu
Carum maesta virum flebat, languentia donec
Lumina composuit placido Tritonia somno.
Jamque adeo senior sub vespere venit ab urbe
Telemachum patremque рetens, qui rite parabant
Una epulas caeso parvis in sedibus horno 490
Forte sue. aurata subito percussit Ulyssem
Stans propior virga Pallas, tactuque potenti
Et senium, et rursus foedos induxit amictus
Artubus attritis; stabuli ne scilicet ipsum
Nosceret aspiciens custos, et nuncius iret
Penelopi impatiens animi, visumque referret.
Quem sic Telemachus prior est affatus ab ore:
Exspectate venis: quaenam altam fama per urbem?
Jam pelago rediere proci mihi fata minantes
Insidiis, an adhuc me frustra in gurgite quaerunt? 500
Huic senior: fuerat non has inquirere curas,
Nec propero mihi nosse animus, jussisque peractis
Moenia, quamprimum cupiens discedere, liqui.
Adfuit ipse tuis praeco submissus eodem
Nuncius a sociis mecum, qui certa parenti
Dicta tuae retulit prior, et solatus amantem est.
Hoc tantum super unum habeo; fors cernere eunti
Obtulit ipsa oculis. quum jam vestigia ferrem,
Mercurii qua parte sacrum nemus imminet urbi
Colle super viridi, labentem ex aequore pinum 510
Intrantemque cavos impulso remige portus
Desuper aspexi. stabat densata juventus
Plurima, et ardebat clipeis jaculisque corusca.
Hanc pubem tunc esse procos rebar, neque quidquam
Praeterea novi. dixit, gnatusque parentem
Adspiciens furtim laeto subrisit ab ore,
Quin senior tacitum videat. dein omnibus actis,
Expediunt epulas mensis, pariterque fruuntur
Appositis: gaudent aequatis partibus omnes.
Postquam autem fuerat compressa sitisque famesque, 520
Accubuere toris, cepereet munera somni.