Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].
18.9 quot] quod
ferme capita populus numerat, tot privata interesse communi bono
2410
adversantur, pauci enim semper sunt e populo qui non suum, sed commune bonum spectent; inde
tantae in hac gubernii forma turbae, tot internae discordiae quae in aperta plerumque civilia
bella errumpere solent, inde tam facilis ad anarchiam lapsus, ita ut haec inter omnes tres
puras imperii formas pro maxime vitiosa reputetur, iamque civitate donatum sit
politicum illud axioma: democratiam simplicem ne subsistere quidem posse nisi apud parvum
angustis limitibus constrictum populum, apud quem illibata adhuc morum probitas ita vigeat ut
nec ambitio nec avaritia cives corripuerit, potiorque eorum pars prona sit ad privatum suum
interesse utilitati publicae sacrificandum. 10 Praeviderunt haec iam
vetustissimi, qui pro aliquo populo constitutionem efformandam susceperunt, legislatores, et
ideo, qui vel pro tantisper aut extenso aut corrupto populo leges dictarunt, ut intentum
publicae felicitatis scopum obtineant iam democratiam
aristocratia temperavere, diviserunt nempe cives in duas classes, primam
constituere e paucioribus qui alios prudentia, usu rerum gerendarum, quodque inde suapte
sequi solet, opibus praecellebant, quos senatores patricios aut optimates
vocavere, hisque et honoris et authoritatis praerogativam attribuerunt. 11 In
aliam classem reliquum populum coniecere; omne autem hoc institutum eo unice direxere ut in
exercitio legislationis optimatum authoritas impetui copiosae multitudinis, numerus autem
populi ambitioni optimatum obsistere possit, sicque per distinctum sibique oppositum duorum
distinctorum statuum interesse aequilibrium illud enascatur quod utrumque statum non nisi ad
eas, quae pure in commune bonum tendunt, leges perferendas compellat.
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].
|
