§ 29 Hungariam epocha hac maxime afflixit quod reges executiva sua in potestate per prodigam bonorum et exemptionum largitione abusi sint.

1 Maxima rei hujus causa in eo consistebat quod populus Hungaricus falsam illam de executiva principis potestate idaeam sibi formarit, quasi is eo potissimum nomine imperaret ut singulis subditis eos, quos postulaverint, favores impertiatur: immo reges in eo reipsa praecipuum regiae potestatis exercitium situm esse existimarint. 2 Inde evenit ut, cum tabula fori, pontium et portuum, id est census fori, telonii et nauli praecipuus adhuc esset regi proventus, ab his non modo civitates et liberae villae, sed etiam totus ferme ecclesiarum populus, immo potentiorum plerorumque optimatum subditi liberi pronunciati sint; ut plerique ex his ab ipsa etiam tricesima eximi petierint impetrarintque; ut vix stabilito aliquo publicorum subsidiorum, veluti collectarum, mardurinarum, lucri camerae titulo ab his immunitatem innumeri continuo obtinuerint; ut eadem possessio ab eodem rege saepe tribus quatuorve distinctis familiis collata fuerit; denique ut a constitutionalium judicum jurisdictione non modo praelati, sed plerique etiam potentiores optimates se populosque suos eximi procuraverint. 3 Ita enim turbato parte ex una ordinariorum judiciorum cursu debuerunt spolia, violentiae, caedes, primae anarchiae prodromi [ERROR: no reftable :]

29.3 prodromi: prodroni B

invalescere; parte ex alia debebant fora omnia enatis partim exinde, partim e donationum super una eademque possessione enatarum diversitate litibus strepere; parte denique e tertia attrito aerario regio successores contra decessorum, saepe ipsi reges contra propria privilegia agere. 4 Auxit mala reipublicae praecipue illud quod reges pravo privilegia tam facile et elargiendi et infringendi usui insveti id ipsum subinde in legibus publicis factitarint easdemque sicut ea, qua per status offerebantur, forma metu armatae multitudinis facile acceptabant, ita metu post dilapsa comitia soluti eas continuo infringendi nil pensi duxerunt. 5 Atque inde orta fuit perpetua illa inter status et reges diffidentia quae subsistente in parte causa ne nostra quidam adhuc aetate plene evelli potuit, cui tamen facile obveniri potuisset si natio propriam utilitatem causae publicae sacrificere edocta prodigalitatem regum in 3450 collationibus bonorum et officiorum ipsa non provocasset, privilegiorum vero, qua parte exemptionem a lege communi significant, elargitionem, adeoque a communibus etiam oneribus immunitationem, simpliciter interdixisset.