§ 18 Qui compellabantur liberi homines?

1 Habebat praeterea Hungaria, ut § 6-o iam diximus, conditionem sic dictorum liberorum hominum , qui nullius potestatem dominicam agnoscebant, et in veteribus litteris et legibus etiam hospitum nomine designantur. 2 Conditionem hanc efficiebant partim exteri, qui sub pacto retinendi liberi sui status Regno immigrarunt, partim domestici servi a heris suis perfecte manumissi; et hi sub castris regiis se potissimum illocabant. 3 Verum si hi solum agriculturae institutum professi sunt ut vitam sustentent, cogebantur obnoxiam alicui servitio castri terram assumere, et tunc, ut supra innuimus, castrenses vocabantur et ad statum conditionarium reciderunt. 4 Alii opificio aliquo, minuto quaestu, aut ingenuo quopiam servitio vitam tollerabant, et hi iam suburbani, iam burgenses , iam civiles , iam etiam cives castri talis in veteribus chartis compellantur, et statum liberorum hominum ultro retinuerunt.