§ 7 De reditibus publicis
1.1 Distingui debent reditus totius reipublicae a reditibus singularum
provinciarum. 2 Quod communes reditus adtinet, hi ex his titulis habentur: huc
pertinent omnes reditus provinciarum generalitatis; 2--o) praestationes teloniales omnes
omniumque provinciarum; 3--o) illud, quod quotannis detrahi solet ex lucro societatum
commercialium; si hi reditus non sufficiant 4--o) contribuunt 7 provinciae in simul.
3 Haec tamen subsidia omni anno renovari debent; consilium nempe status
generale cum vicario in fine anni rationes ineunt quantae expensae futuro anno necessariae
sint, hic calculus per rubricas proponitur statibus generalibus, demptisque percipiendis fit
repartio in singulas provincias secundum normalem praefixam; haec clavis est sequens: si 100
floreni contribuendi sunt, Geldria dat 5 f. solidos 11 et 2 den. (solidus = grosso); Hollandia
dat 57 f. 14 sol. et 2-1668 D; Zeelandia 9f. 1. S. et 10 D; Utrecht 5 f. 15 S. et 5
D; Frisia 11f. 10 s. 11 D; Transisalana 3 f. 10 S. 8 D; Groninga 5 f. 15 S. 6 D; Trentia 1 f.
19. S. et 10. D; cum hac tamen clavi non omnes provinciae sunt contentae, hinc specialis
commissio determinata fuit quae jam ab aliquot annis laboret in novo clavi conficiendo.
4 Ipsa Amsterodamensis urbs plurimum fert. 5 Praeter istas
rubricas ordinarias habentur etiam extraordinariae, nempe omnes ratae, quas societates
commerciales solvunt pro privilegiis suis renovandis. 6 In casu necessitatis
fiunt etiam spontaneae oblationes societatum; quandoque societates etiam commerciales tributa
imponunt suis subditis; huc pertinent etiam praedae tempora belli factae. 7 Hi
reditus omnes Belgii ad 20 milliones pacis tempore computantur; horum redituum curam habet
consilium status et camera. 8 Praeter haec quaevis provincia habet suos
peculiares reditus fere ex iisdem titulis, nempe partim ex praediis publicis, partim ex
monopoliis chartae signatae; praestatio, quae fundis omnibus inhaeret; 40--mus numerus omnium
rerum emptarum et venditarum, quo pertinent etiam naves; 5--o huc pertinet praestatio ab agris
seminatis, 6. intuitu jumentorum, 7. titulo famulitii, rhedarum; 8. accisa omnium rerum
fungibilium, 9--o vigesimus numerus, quem haeres omnis solvere debet de sua haereditate, hoc
generatim tantum de capitalibus et rebus nobilibus intelligitur; 10. de dignitatibus et
caracteribus.
2.1 Extraordinarie praestatio quae fundis imponitur triplicatur vel
quadruplicatur; accipitur 100 vel 200 vel etiam 50 pars omnium rerum; exigitur etiam
capitatio. 2 Olim omnes istae rubricae erant exarendatae; cum tamen anno '748.
in rebellionem abiret pleps ! propter exactiones arendatorum, elocatio reditum
publicorum prohibita fuit, exceptis accisis.
3.1 Tota haec res publica magnis gravatur debitis, partim propter multa
bella, partim ob malam administrationem redituum publicorum; Hollandiae debita majora sunt
quam omnium 6 provinciarum, computantur ad 450 milliones, reliquarum provinciarum ad 400
milliones; Geldria tamen et Transisalana exsolvit jam omnia debita sua; cum tamen usurae
exiguae sint, uti 1 vel 1 1/2 p.c, hinc debita haec onerosa non sunt reipublicae neque fidem
publicam unquam labefactabunt, cum adsit fundus securitatis sufficiens.
2-168