AD GOERGIUM HIGGIAM MEDICUM CLARISSIMUM, AC CIV. RH.
Quid mihi, quod gemina tu Phoebi excellis in arte,
Higgia, nimirum vates numerosus, et idem
Solers in paucis medicus? Quid lauta supellex
Quod tibi doctrinae, veterumque scientia rerum;
Unde ortum cepere artes, queis machina mundi
Legibus, et certa qua vi volvenda regantur
Astra? Facem Seresne, an Persae dia tulere
Secreta ad sophiae Chaldaeis? Hinc ne et ad Indos,
Aegyptumque novae fluxit sapientia lucis
Pyramidum sacris inscripta in marmore signis,
Haustaque Cecropias hoc fonte advenit Athenas
Ingentem annorum post cursum? Num magis ulla
Ante his praeluxït latas dominata per oras,
Quae post interiit, vastoque resedit hiatu
Oceani in spatiis, gens nobilis Atlantaea?
Quidmi, inquam, haec prosunt? Te docto tamque diserto
En totum Aprilem, Majumque afflictor acerbo
Infelix morbo, tamquam mihi tempora circum,
Auriculasque putres afflarit triste venenum
Canidia, aut spumas e tetro Cerberus ore.
Ecquis erit finis, per magnum Poeona et almum
Asclepi adjuro nomen? Maculaene tumentes
Absistent aliquando, et pelli forma redibit;
Ne miser assidue crucier, sed agam sine luctu
Quod reliquum est aevi, si quid reliquum esse volet sors.
Cras melius, tu semper ais: dilutior humor
Incipiet minus atque minus pervellere summam
Nempe cutem, confide. Ita spero; at crastina lux haec
Ecquando adveniet longissima? Nam quid et usque
Sperem, si voto non fas fugiente potiri?
In miseris rebus, fateor, spes grande levamen,
Et tutum est plerumque; eadem sed longa senectam
Ad tardam vana quum nos dulcedine fallit,
Tum potius labes dicenda, dolique satelles,
Ceu mihi, ne eveniat, metuo. Collyria vestra
Nunc ubi sunt, succique herbarum, et vis panaceae
Illa potens omnes morborum evertere casus?
Amisere suas in me nunc omnia vires;
Non sudor, non vena valet percussa, nec ulla
Est remedi virtus. Nequidquam expertus ut olim
Balnea sum vivo fumantia sulfure, et undas
Adriaci salsas pelagi, scapulasque peresas
Aestu cantharidum, ferrumque, et quidquid acuto
Extudit ingenio torquendis ars mage membris;
Sic modo, tu quamvis non ulli parcis amicus
Aut studio aut curae, nullo medicabilis astu
Aegror abit. Quid agam? Num vestros nomen inane
Esse putem titulos, ceu Thessala carmina, et umbris
Errantes lemures delirae somnia mentis?
Magna est, credo equidem, vobis solertia; sed non
Certa tamen, victrixque: eventu haud semper amato
Gaudet. Quam dispar animis inventa juvandis,
Quanto et certa magis medicina, carere cupito
Quam non successu videas, ni sola voluntas
Aegroti dura obsistat, praeceptaque spernat,
Quae ratio inculcet purgandae accommoda vitae.
Non te igitur culpem, nec de te conquerar: hoc mi est
Quod morbi, insaevit puero natura, et ab ipsis
Uberibus suxi nutricis: dum Itala tellus
Me tenuit, solis velut ignem pastor in agris
Cum tegit asservans, sopitum pene quierat;
Post, reduce in patriam, vires collegit easdem,
Saevit et asperius. Proin totus ni mihi sanguis
E venis, qui est cumque, fluat, Medeaque rursum
Ni qua potens caeso mage purum sarciat agno,
Portandum hoc vitii est quidquid; nunc acrius uret,
Nunc levius; nunquam tentato a corpore cedet,
Ut semel admissum radicem in sanguine fixit.
Quare age sis, quo docta potest industria, quoque
Sedulitas prodire, juves precor. Ulterius nil
Sollicito; neque enim vel divum immensa potestas,
Vel fato vobis hominum prudentia major,
Quamquam olim meritos decorarit Graecia templis,
Conversumque in vota, precesque Epidaurius anguis
Viderit Ausonium Tiberim. Non quae leve vulgus
Admiranda putet, sapiens ea censeat aeque:
Extima sat primo facies; examinat alter
Quid solidae lateat viso sub cortice frugis.
Si caecus, claudusve, humerosve tumentior essem
Natus, et accirem medicum, rideret opinor
Democritus. Quid? Si labes inoleverit annis
A multis aliqua, et vitium manaverit omnes
Corporis in lymphas, nonne aeque illudet aventem
Sanari? De me tu dictum crede. Quid ergo
Sit reliquum? Nil, ni praescriptis legibus utens,
Quando et Anigrus abest, placandae et Anigrides antro;
Ipse mihi ut caveam bellumque indicere ventri
Ne dubitem atque gulae; jam et factus Pithagoraeus
Coenam olus, et lapathon vellam, betasque salubres,
Intybaque, ac totos demum depascar agellos
Haud niveo sine lacte. Abstemius ostrea vitem,
Atque oleo incoctos et Bacchi nectare echinos,
Et pernam, et carnis pulmenta exsicca suillae
Cum pipere, et muria et bulbis, et quidquid adurens
Calfacit humores, atque addit pabula flammae.
Haec victusne placet ratio? Num nam utile censes
Propositum? Quidni? Cautus sic hactenus, inquis,
Fecisses utinam, quanto leviore doleres
Nunc damno, morbique foret tolerabilior vis?
Idcirco patiensque fero; meaque aspera fata,
Non alium incuso: namque est heic culpa, quid obstem?
Nostra aliqua, utque male haud fuerat, tentare periclum
Haud timui, vitamque refectis viribus egi
Liberius. Quis enim credat, cui contigit olim
Evasisse mari, si navim ascendere rursum
Audeat, undisono positurum in gurgite vitam,
Praesertim sudum, quum coelum ridet, et aurae
Molliter aestivo crispant freta caerula flatu?