Your search found 1524 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1285-1353:

vacantium dignitatum per Regnum seniores; ita Excelsus hic Procerum Senatus coalescet semper e viris et aetate et consilio venerandis, qui, quod magistratum ad dies vitae, sanitate favente, constanter gerunt, omnium in Senatu etiam anteactorum memores optime certe iis consulent quos necessitas sustentandae reipublicae libertatis in Excelsi Senatus Tabula inferiore frequenter permutari exigit. 14. 1 Consultandi ratio in Excelso Regni Senatu eadem per

Atque ita primum hereditariae nobilitatis systema Hungariae invectum est; nimirum cum soli milites omnes Regni terras hereditario et libero iure possederint, conditionarii vero, quorum, si non maior, suppar certe numerus in Regno fuit, licet a servitutis iugo exempti, usum fructum tantum alicuius terrae erga certum seu servitium, seu obventionem proprietario praestandam, habere potuerint; atque ita illi pro

praesertim vero sub S. Stephano conplures non modo optimates, sed et plebeii exteri, partim exercendi alicuius opificii aut quaestus gratia, partim tollerandae manuali opera aut ingenuo aliquo servitio vitae Regno immigrarint. 2 Horum certe nullus venturus erat si se ad servilem conditionem redigendum esse scivisset. 3 Hi itaque omnes retento suo libero statu recepti, atque ita primum nova iterum et tertia hominum conditio in Hungaria enata est, qui liberi erant ab omni potestate

aut styrpem hanc S. Ladislaus, qui eousque reipsa pertigerat, militiae castri Goricza adscripsit, hi vero ad imitationem eorum, qui in Hungaria a. S. Stephano ad conditionem hanc repositi fuerant, compellationem iobagionum S. Regis usurparunt, aut certe commenti appellationem hanc impetratores privilegii huius cancellariae Belae regis imposuerunt. 10 Caeterum clausula De domo et familia nostra censeantur eam apud quosdam erroneam produxit opinionem quasi impetratores in cognationem

libelli de nobilium in bona sua iure protulit, non tantum clausula iure perpetuo et aliis huic aequipollentibus terminis, sed etiam vocabulo irrevocabiliter utuntur; quod autem irrevocabiliter donatum est, id certe, nisi omnem verborum significationem perturbare velimus pro lubitu recipi non potest. 14 Quoad usum duo sunt in quibus se adversarii potissimum fundant; primum quod in unum aliudve primae periodi diploma inciderint quo rex collata iam

eius diplomata testantur. 31 An hic quoque rex avulsas a castris terras ex integro recaptivaverit, perinde non liquet. 32 Utcunque sit, prostant plures successorum suorum litterae e quibus patet eos terras castrorum porro etiam aut nobilibus, aut certe iure nobilitari contulisse, prouti id ultimus primae periodi regum per praesens diploma fecit. 33 Cum hac ratione paucae tantum iobagionum castri, quae usque Ludovicum I non defecerunt, familiae superfuerint, forte id ipsum regi huic ansam dedit

domestici vero plebeii debuerint sibi statum conditionarii antea procurare, et sic demum per exemptionem impetratae eo nomine terrae ad statum nobilium eluctari. 11 Utcunque id se habeat, exteri certe plebeii per collationem liberae alicuius terrae nobilitati nullum exemplum prostat. 12 Nam ipse ille, de quo § 31 sermo fuit, Ruthenus defixo forte iam per maiores suos in Regno domicilio pro domestico potuit reputari. 13 Quare

gravioribus hac obventione oneribus obnoxii fuerint; secus enim conditionem castrensium, quam iisdem actores imponere contendebant, rei indubie ultro suscepturi fuissent. 27 Iam vero si castrenses tributo liberorum denariorum non subjacebant, minus certe onus hoc manere poterat iobbagyiones castrorum. 28 De fekepénz quis exactionis hujus titulus, quae quantitas, cui dependi debuerit, ni ariolando quidem assequi licet. 29 Castrenses huic quoque obnoxios fuisse inde conjici

quod licet utroque hoc diplomate praeter iobbagyiones etiam praediales castri nominentur, hi tamen distinctam ab illis conditionem non effecerint. 11 Quodsi enim castra distinctam a iobbagyionibus castri praedialium conditionem habuissent, hujus certe inter 380 causas, quas Rit. Expl. Verit. describit, mentio alicui injecta fuisset. 12 Verum coeperunt praelati iobbagyiones ecclesiarum etiam praediales compellare et sic vocabulum hoc etiam

Peculiare tamen est illud quod status Regni ad ipsum illud tribunal, cui effectuationem redactarum jam in legem scriptam consvetudinum concrediderant, e iobbagyionibus castri tot, quot e statu nobilium individua delegarint. 17 Debebant certe illi in usum complurium praerogativarum nobilitarium pridem antea devenisse, quam ad hanc administrationis publicae communionem admittantur; id autem ad Belae IV regnum, qui Turopolyenses jam 1224. ad imperfectum illum nobilitatis statum, ut jam vidimus,

hactenus exemplum prolatum est. 19 Cum tamen Bela IV in provocato §-ho 52 de 1269. diplomate jam in ipsis ecclesiae Albensis iobbagyionibus aliquem nobilitatis statum agnoscat, debuerunt certe etiam iobbagyiones castri eadem praerogativa gaudere. 20 Videtur itaque usus iobbagyiones castri licet speciali diplomate nobilitatis non donatos pro nobilibus imperfectis reputandi jam sub hoc rege, et forte post

benignitate... concessas, sed ut descensum haereditarium praedicto Detrico et haeredibus suis, haeredumque successoribus contulimus, jure haereditario et irrevocabiliter possidendas. 5 Cum rex has terras perennaliter contulerit, Detricus hic certe donatarius effectus est; cum tamen diserte declaret quod collationem hanc nolit pro donatione regia considerari, innuere videtur quod non omnia perfecta nobilitatis iura impetratori conferre voluerit. 6 Indubie reservaverit sibi rex porro etiam

et cum detrimento civilis libertatis exercere valeat. Separatio haec continuam quidem inter potestates has luctam producit. 7 Verum justum hac in ipsa re statuere temperamentum ardui certe negotii momentum habet. 8 Cum enim insitum sit humano animo illud ut suam quisque extendere gestiat potestatem, divisis hac ratione summi imperii partibus debet in temperatis ejusmodi imperii formis naturaliter evenire ut, dum singulum corpus eam, quae sibi

aliqua jure aut imperari, aut prohiberi per legem possit, nisi quam aut edere, aut intermittere reipublicae intersit, potestatem legislativam ipsi populo reservare debere facile perviderunt. 2 Si enim id principi concredatur, ministerium ejus, si non noxias, certe inutiles, et jam hoc nomine libertati contrarias leges, vel exercendae potestatis suae causa perferet; Ut legislatio per repraesentantes nationis exerceatur. cum tamen populi pars longe maxima necessariis ad exercendam

cum denique vicissitudines belli id secum ferant ut hostis unam aut plures etiam provincias saepe desolet, evertat Penates, animalia rapiat, ipsos homines aut caedat aut in captivitatem abducat sicque complura civium millia in extremam conjiciat calamitatem, securitas certe et rerum et personarum admodum fluctuaret, si ius indicendi belli mero imperantis arbitrio relinquatur. 10 Cum enim principes ac eorum ministri variis saepe animi affectibus soleant agitari, possent illi facile seu e privata vindicta seu assequendae laudis

regi detulerunt. 18 Galli contra, cum in ipso pacis tractatu varia nationi noxia puncta stabiliri talesque, quae novo et minus necessario bello semen praebere queant, conditiones constitui possint, ius etiam pacis ad comitia revocarunt. 19 Et certe ius belli et pacis adeo sunt relativa ut, cui unum traditur, illi alterum etiam deferri debeat. Quoad ius foedera ineundi. 20 e) Eadem prorsus est ratio iuris foedera, quae alianzas vocamus, cum aliis aulis

statum liberorum variae speciei hominum numerus adeo auctus est ut is nobilium censum longe anteiret. 11 Cum Hungari hanc populi longe maximam partem iure civitatis frui non permiserint, nullam eidem proprietatem fundi immobilis, sed temporaneum tantum aut certe precarium usum fructum concesserint, eandem et a capessendis magistratibus, et a jure suffragii in comitiis arcuerint, quo magis nobilitatis decrevit, horum autem auctus est numerus, eo magis etiam prior democratia in aristocratiam inclinavit.

de 1222. adhuc qua junior rex confirmaverit, constat. 2 Quod inaugurale insuper occasione coronationis sacramentum dixerit, admodum probabile est. 3 Attamen quod eadem occasione inaugurale etiam ediderit diploma, non constat. 4 Decretum certe Andreae II eum occasione coronationis iuramento non firmasse inde apparet, quod primo post 31 annum consimile illi ediderit, et ne huic quidem ullam Andreani decreti vel mentionem injecerit. 5 Cum Bela decreto hoc non omnia, quae in decreto Andreae II

etiam ejus praedecessores inauguralia diplomata edidisse, sicut vicissim, cum aliquot ejus praedecessores inaugurale nuncupasse sacramentum superius ostensum sit, hos etiam postremos tres primae periodi reges id praestitisse vix dubio locus videtur. 3 Comitia certe eos praeter Stephanum V, qui biennio tantum regnavit, identidem celebrasse, adeoque avitam constitutionem haud mutasse, jam in Vestigiis Diaetarum ostensum est. § 21 Primus constitutionis naevus: ordo regiae successionis

cum Bela inito pacto evenisse dicunt. 20 Verum stabilito semel successionis ordine, non est amplius in regis potestate eum per privata pacta cum fraude tertii immutare, et Andream ipsum pactum hoc postea armis, sed necquidquam rescindere voluisse constat, nulla certe alia de causa quam quod Hungari maluerint a rege jam maturo gubernari (b). 21 Delato semel Belae I regno, juxta primogeniturae ordinem eidem filius Geyza I succedere debuisset, sed quis interea Salomon

donationes, privilegia aliaque grationalia in iis exercebant (h). Palatini nullae adhuc fuerunt partes tempore interregni. 18 Quae fuerit tempore interregni provisio, hactenus non potuimus eruere. 19 Palatini certe nullae adhuc eo tempore hac in re partes fuere. Minorenni haeredi regni reges ipsi tutores dabant. 20 Minorennis regis casus primis epochae hujus temporibus, dum Hungari puero regi parere adhuc recusarent, non

praerogativas reputabant (c). 5 Voluit quidem mederi defectui huic Colomannus per institutum in singula dioecesi judicium primae instantiae quod universas cujuscunque status nobilium causas cognoscat (d). 6 Verum judicium hoc vel jam antea, vel certe per primum Andreae II decretum debuit aboleri, cum nulla amplius ejus sive in hoc, sive in posterioribus decretis memoria occurrat majoresque nobilium causae iterum ad tribunal regium revocentur, sola minorum causarum cognitione palatino delata. 7

filio ejus Bela IV Tartaris hic vix exiguum proprii militis numerum cogere potuerit. 15 Et haec causa fuerit, quod deinde, in comitiis nempe 1262. (c), jam status ipsi, ut occupato per privatos castrorum terrae restituantur, decreverint. 16 Et poterat certe Bela post grave illud nobilitatis excidium, vetus terrarum populorumque castrensium institutum redintegrare, sicque regiam demum restaurare authoritatem. 17 Verum aut ille officio hoc non satis strenue destinatus est, aut successores sui revindicata per hunc

suffragiorum numquam stabilita fuit, ut adeo inter inconditas tantae multitudinis vociferationes 28.6 vociferationes: vociferationis B nihil utique, nisi aut solius, veluti copiosoris, minoris nobilitatis voto, aut certe per combinatam, ut supra explicuimus, seu regis seu optimatum praepotentiam determinari potuerit. 5-o Nullus fixus comitiorum terminus. 7 Porro jure comitia indicendi regibus adtributo nullus ipsis

nulla alia quam specifica illa S. Stephani corona peragi, nullus nisi eadem redimitus aliquem regiae potestatis actum legitime possit exercere. 4 Episcopi tamen (c), imo ipse Carolus (d), id pro vulgari tantum opinione reputabant. 5 Verum alium certe illi fovissent sensum si genuinam instituti hujus vim et causam fuissent assecuti. 6 Licet enim hac adhuc aetate usus inauguralis diplomatis, ut vidimus, necdum invaluerit, eam tamen Hungari constitutioni suae jam dudum statuerunt securitatem ut

hujus officium praestiterit. 3 Diploma inaugurale ne hunc quidem edidisse admodum probabile est, siquidem ipsam constitutionem Andreanam octavo primum regni sui anno, id est 1351, et quidem primus e successoribus Andreae confirmavit; observatio certe illa quod prima, quae ad nos pertigit, regni constitutio 17-o vel 18-o regni Andreae II anno edita sit; quod renovatio constitutionis hujus 30-o vel 31-o regni Belae IV anno emanaverit; quod denique confirmatio Andreanae constitutionis undecimo regni Ludovici II

Ludovici II anno intercesserit, extra dubium omne collocare videtur illud quod his temporibus nullus adhuc inauguralium diplomatum usus viguerit. 4 Et cum a nullo ante Ludovicum I regem Andreanam constitutionem confirmatam fuisse hactenus compertum sit, justum certe de illa Verböczii sententia part. 2-a tit. 14-o § 12-o dubium surgit quod omnes Andreae II successores decretum hoc in ipsa inauguratione debuerint confirmare. 5 (a) Testatur id etiam synchronum Chronicon Budense dum ait:

leges perferri concessit. 7 1378. dum de renunciando per Carolum parvum omni in Hungariam jure, deque deferenda filiae suae Mariae cum sponso Sigismundo post fata sua successione ageretur, id ipsum in comitiis pertractatum voluit (c). 8 Status certe in reali potestatis legislativae exercitio sub rege hoc perstitisse docent etiam complures, quae in comitiis 1351. perlatae sunt leges, utpote politicae: de sufferendis ecclesiasticorum abusibus art. 1. 2. et 20; de teloniis et naulis regulandis art.

significare potest quam quod nobiles lucrum camerae a subditis suis exigere et aerario regio inferre debuerint. 5 Explicationem hanc confirmat prolatum a Pray instrumentum (a); si enim Ludovicus unquam pecuniis egebat, tunc certe his opus habuit dum Neapolitanam susciperet expeditionem; et tamen hac etiam occasione tantum civitatibus regalibus et reginalibus nec non villis liberis certam pecuniariam summam eum imposuisse ex eodem instrumento apparet. 6 (a) Vide

et a Ludovico I et ab ejus decessoribus compluribus civitatibus privilegia per quae cives ipsi a persolvendis ejusmodi tributi immunes pronunciantur (a). 4 Quis jam credat immunibus a censu hoc civibus nobiles eidem subjici potuisse? 5 Nullum certe majoribus studiis coram tribunalibus agitatum fuit atque telonium Posoniense in lite, quam ejus intuitu archiabbas civitati intentaverat. 6 Produxit ille privilegium Belae III de 1139, confirmationem ejus a Bela IV factam de 1254;

"de voluntate etiam et consensu" adhibeatur, non excessit limites potestatis suae Ludovicus si honorem hunc matri proprio etiam nutu detulit. 4 Verum si dignitas haec id etiam juris involvebat ut corregens absente aut mortuo rege regnum moderari possit, id certe de systemate constitutionis absque statuum nutu decerni non poterat. 5 Itaque cum Ludovicus constitutionem regni in reliquis adeo religiose observaverit, probabilius videtur quod corregentia haec aut in honorifica tantum nomenclatione substiterit, aut

id certe de systemate constitutionis absque statuum nutu decerni non poterat. 5 Itaque cum Ludovicus constitutionem regni in reliquis adeo religiose observaverit, probabilius videtur quod corregentia haec aut in honorifica tantum nomenclatione substiterit, aut certe cum assensu statuum delata, verum id ipsum aut in publicas tabulas, sicut multa ejusmodi alia, referre intermissum, aut illis, quae intercidisse vidimus, Ludovici decretis insertum fuerit. § 39 Constitutio sub Ludovico nullo

designasse, individuae vero eligendi potestatem comitatibus reliquisse indicant. 10 Itaque mihi ea praeplacet sententia quod usus congregationum in comitatibus aut jam antea viguerit, licet nullum hactenus ejus rei diplomaticum prolatum sit argumentum, aut certe quod ipsa hac mutatae celebratarum diaetarum formae occasione usus etiam hic suam originem acceperit. 11 Sententiam hanc id etiam confirmat quod jam in Sigismundi decreto 6-o articulo 2-o de restauratione judicum nobilium disponatur. 12

(c) "Demum ipso termino (verba sunt diplomatis) feliciter adveniente ipsisque nobilibus universaliter in locum praedictum juxta Nostrae Celsitudinis decretum convenientibus. 31 Si hic cum descriptis supra ejusdem diplomatis §-is simul sumptis expendatur, mihi certe id videtur indicare quod Maria id tantum comitatibus mandaverit ut quatuor potiores nobiles e singulo compareant, individua vero ipsa quod comitatus delegerint. § 43

non tantum sub Sigismundo, sed sub reliquis etiam regibus plerumque tantum medio nunciorum ad comitia evocatos fuisse, testantur praefationes decretis eorum praemissae (a). 2 Numerum autem legatorum quod adtinet, hunc aut penes quatuor perstitisse, aut certe comitatuum arbitrio delatum fuisse, a civitatum exemplo admodum probabile efficitur. 3 Caeterum inductus hac ratione copiosam minorem nobilitatem per repraesentantes tantum ad comitia evocandi usus, tum datum civitatibus jus suffragii opportunissimam

quidem in conclusione ejus Elisabetham regnum jure geniturae concernere agnoscant; cum denique Eusebius Verinus protulerit litteras e Goldasto quibus status in casum mortis Alberti sibi haeredibusque suis successionem detulisse Elisabetha affirmat (b). 2 Huic certe articulus 20-us decreti hujus collimat, quo se rex obstringit quod filias suas absque consensu statuum nolit maritare. 3 Cum enim in Alberto jam alterum admoti ad solium regis generi exemplum editum sit, intererat utique statuum in casum, quo rex nullum

Transylvaniae vojvodae, detulisse e Verböczii parte 2-a tit. 14. et 38. constat. 5 Quo tamen tempore comitia haec acta fuit, quos authoritati capitanei, qui se vicarium etiam regni inscribebat, limites posuerint, hactenus non constat. 6 Laxiores certe, quam quos subinde Hunyadio gubernatori praescripserunt, eos non fuisse tuto licet existimare. Forma administrationis quam tunc stabiliverunt. 7 Egere deinde comitia subsequo anno 1445. (a) quibus et

Ladislaum propter necatum Belgradi Cileae comitem, ab aemulis Hunyadianae domus impulsus, Budae extremo affici supplicio curasset, tum demum, quod hactenus gliscebat tantum, schisma eripit totumque in Hunyadianam et Garaianam factionem regnum discessit, quod ultimum certe eidem exitium erat adlaturum nisi Turca opportunam hanc perdendae Hungariae occasionem neglexissent. 8 (a) In Vestigiis Diaetarum pag. 286 ipsae ejus regales memorantur. 9 (b) Vestigium eorum indictionis

regum periodo exemplum contra continuum neque postea etiam interruptum contrarium usum, contra positivas, quas jam memoravimus, constitutionales sanctiones nihil probare potest. 7 Si status his comitiis institutum hoc reipsa stabilivissent, continuassent certe hunc usum sub debilioribus Mathiae successoribus Uladislao et Ludovico II, quos etiam e regno quandoque abfuisse constat, hujus tamen nullum hactenus vestigium prolatum est. 8 Debuit itaque peculiaris quaedam nobis hactenus ignota circumstantia

25 (a) Narrant id coaevi scriptores, sed et prolatae in Vestigiis Diaetarum pag. 348 et 352 ab utrinque factae considerationes testantur. 26 (b) Quod si enim Mathias electionem palatini jam in usu deprehendisset, certe initio vacillantis regni sui status in tam delicati puncto non offendisset, sed Garaium in una aliave, quam primo regni sui anno celebravit, diaeta deponi et Országhium eligi procurasset. 27 Jam vero vero tenemus decretum utriusque hujus diaetae in quo

ut prius super singulis quinque portis non plus nisi unus florenus tantum semel in anno ubique exigatur... 13 Nec aliquis superinde ullo unquam tempore exemptionis privilegio frui possit." 14 Cum mos iste jam principio regni Mathiae viguerit, certe non sub hoc, qui jura fisci acerrime tuebatur, sed sub aliquo a decessoribus suis enasci debuit. 15 (c) Quod portae nomine non fumus, id est domus, sed sessio populosa intellecta fuerit, docet 1474. art. 4, ubi dicitur: "Ita ut portae

sub Mathia 32, quibus regnavit, annorum curriculo novemdecim consilia, et quidem ab anno 1470. usque 1479. annua celebrata fuisse ex iis tantum, quae hactenus productae sunt, litteris apparet. 8 Quid si avara scrinia magis adhuc referentur? 9 Ego certe nullus dubius plura adhuc detegenda fore. 10 Quid? quod anno 1475. insolito ad diem usque illam exemplo status solos et leges condere et earum effectuationem in se recipere, ut jam vidimus, admiserit. 11 Verum potest rex frequentia agere

invadere, si aut in comitiis status in suam cogat sententiam, aut de iis, quae secus natura sua ad objecta legislationis pertinent, proprie tantum arbitrio disponat. 12 De Mathia neutrum adhuc horum comprobatum est; si quid enim hujusmodi comisisset, status certe in primo Uladislai decreto, quo novitates ejus abolentur, id diserte indicare non intermississent; si faciliores atque debiles aliquot sui pradecessores in sententiam suam habuit status, id proprio eorum facto evenit; erat enim eotum adhuc armata tota regni

id diserte indicare non intermississent; si faciliores atque debiles aliquot sui pradecessores in sententiam suam habuit status, id proprio eorum facto evenit; erat enim eotum adhuc armata tota regni nobilitas. 13 E novem certe, quae jam prostant, ejus decretis nulla ejusmodi lex apparet, quae extorqueri debuisset. 14 Privatam etiam aliquam, quae alias ad objectum legislationis pertinuisset, ejus ordinationem nemo hactenus in lucem protraxit. 15 Unius

Friderici in successionem Hungariae contineant, authores in utrum disputant; mihi affirmativa inde confici videtur quod in posterioribus 1491. pactis, quibus Maximiliano Friderici filio ius successionis in Hungariam addicitur, nulla ad anni 1464. provocatio fiat, quod certe vix intermissum fuisset nisi iis per subsequum 1477. pactum derogatum fuisset. 25 (b) "D. D," dicitur ibi, "praelati, barones, caeterique proceres, et universi incolae regni, ad quos scilicet jus eligendi novum regem ex vetustissima regni ejus

Cum enim §-o 5-o dicatur: "ut, si sententiae discrepent, magister janitorum regalium vota viritim colligat", debuerunt utique omnes status in eodem loco considere, secus provincia vota colligendi magistro janitorum regalium tantum relate ad tabulam procerum delata, aut certe id expressum fuisset ut collectis procerum votis eodem fine ad conclave statuum transeat. 19 Quid? quod probabile admodum sit comitia in campo Rákos sub tentoriis acta, conventus vero ipsos in aperto campo celebratos fuisse.

pag. 462 provocatur mandatum Uladislai regis ad comitatum Szaladiensem 1508. in festo S. Ioannis Bapt. datum, quo jubet subsidium unius floreni annui ad necessitates confiniorum diaetaliter impositum dicatoribus suis eatenus expeditis resignari. 31 Et certe subsidium hoc decernere opere pretium fuit; quam enim in deplorabili statu fortalitia in confiniis jam 1495. fuerunt, articuli diaetae hujus anni 33. et 35. satis testantur. 32 (c) Exstat in archivo Regni diploma

in hyberna dimissus est idque dedit Maximiliano occasionem ut illo adhuc autumno non tantum Austriam receperit, sed et potiorem Transdanubianae Hungariae partem occupaverit. 44 (c) Nisi enim militia haec jam ante diaetam 1492. dimissa fuisset, certe aliqua ejus, qua a stipendiato regis et aliquot baronatum banderio distinctae, in articulis diaetae hujus mentio occurreret. 45 (d) 1498. art. 20. 46 (e) 1498. art. 21.

inter hanc et reliquas leges contradictio, quibus stipendiarius regis et baronatuum miles a banderiali et portali diserte distinguitur et illum quidem etiam extra limites regni educendi facultas regi conceditur, quoad banderialem autem et portalem negatur. 59 Certe ipsa rei natura sententiam hanc excludit; ut enim quis continuum militem alat, jam fixus debet esse intertenendi militis numerus; jam vero norma insurrectionis ferme semper variabat, jam enim a singula porta, jam a viginti, jam a

67 Verum inde non id quod rex stipendiarium adhuc intertenuerit peditem, sed quod in Sclavonia Nobiles non meros equites, sed etiam pedites a portis statuerint inferri posse puto. 68 Nam si aliquem etiam stipendiarium habuisset peditem, hunc certe non in Sclavonia, sed in Hungaria dislocasset. § 95 De pecuniis exercitualibus. 1 Ante Uladislaum nullum hactenus exercitualium pecuniarum indicium comperimus, sub hoc 1500. art. 21. § 1.

24 Quaerebant primo status fixum talem senatum stabilire cujus opera rex et in politicis et in judicialibus uti possit. 25 Verum consilium hoc vidimus hactenus non successisse (a). 26 Post ipsum certe 1507. articulum videtur incassatio trium illorum denariorum adeoque decreta etiam senatoribus stipendia totusque usque adeo senatus adhaesisse. 27 Nulla enim amplius toto, quo Uladislaus adhuc regnavit, novennio seu in legibus, seu in litteris aetatis

in rem hanc momentum id etiam adtulisse puto quod nota jam Ioannes Corvini mascula indole metuerint olygarchiae et anarchiae studiosi, ne per hunc, perinde atque Mathias, naturalis ejus parens, fecit, in officio contineantur. 3 Eventus adminus eorum votis certe respondit. 4 Sub imbecilli enim Uladislao vetus, quae a Mariae temporibus usque Mathiae regnum viguerat, partim olygarchia, partim anarchia non modo revecta, sed et adeo aucta fuit ut jam ipsae hae duo pestes in mutuam venerint collisionem.

etiam diaeta leges aliquas perlatas fuisse. 40 Verum in eo illum evidenter halucinari praefatio decreti 1495. satis ostendit. 41 In hac enim Uladislaus comitia 1495. cum diaetae 1492. historia nectit, quin ullam diaetae 1493. faciat mentionem, quod certe facturus non erat si aliquod e comitiis his decretum emanasset. 42 (g) Nullum enim celebratorum hoc anno comitiorum vestigium exstat. 43 (h) Nec celebratorum hoc anno comitiorum ulla memoria superest. 44 (i) Patet

civem subire soleat depromtum semel licet facultatibus suis superiorem vivendi splendorem dimittere. 15 Quid itaque jam tum restabat quam, cum necessarias ad id pecunias domesticum peculium suppeditare nequeat, eas malis artibus conquirere? 16 Inde certe manavit sub Uladislao illa morum corruptela ut justos regis proventus illi quidem, qui eos exigebant, depeculati sint, alii denique, ut eos cum usura ad se pertrahere possint, suppeditatis ultro regi pecuniis prodigalitatem ejus irritaverint.

– tum vero talem efformare constitutionem ut minor hic populus obvenientem sibi partem in utilitatem et dignitatem totius in complexu monarchiae conferat quidem, de pacto tamen sua libertas et gubernii forma illaesa permaneat, grandis certe negotii momentum habet. Primus modus. 3> Triplex tantum ratio est quae hac in re iniri potest. <4 Primum ut minor 8.3 minor conieci; maior

his et extremis sententiis, quae ergo demum ratio iniri potest ut monarchia, i.e. communis utriusque populi rex et minoris illius populi viribus pro salute dignitateque sua pro modulo uti, et tamen hujus libertas et gubernii forma illaesa possit permanere? 15 Mea certe sententia nulla alia ratio est quam si minor hic populus parte ex una per aerarium et militiam suam in commune conferat, producta sua necessitatibus communibus non subtrahat, interesse denique suum cum populo

Quoad militem confiniarium. 19 d) Si domi tuta sint omnia, ut rex confiniario etiam milite pro defensione cujuscunque demum provinciae uti possit, ut relatus in legionis censum confiniarius sub illa, quae jam pro tota monarchia salubriter certe invecta est, militari disciplina permaneat, ipsa monarchiae totius ratio exposcit. 20 Verum ut confiniariis, imo regulatis etiam legionibus meri ferme exteri praeficiantur, ut reliquus ab iis, qui signis adscripti sunt aut porro adscribentur, confiniarius

adscripti sunt aut porro adscribentur, confiniarius populus, quasi conflata alioquin e nobilium bonis, quam confinia occupant, plaga a S. Regni corona avulsa esset, sub oppressivo militari, adeoque peregrino gubernio fatiscere debeat, id enim vero commune monarchiae bonum certe non exposcit. 21 Possit itaque princeps tranquillis domi rebus confiniario in necessitates cujuscunque monarchiae partis milite uti; si domi periculum subversatur, eum educere non possit. 22 Maneat confiniarius, si sit adscriptus miles, sub

salva unionis substantia perferantur. Quoad reliquos proventus regni. 28 g) Ut princeps cum de contributione, tum de reliquis regni proventibus in communes monarchiae necessitates uti possit, commune certe ejus bonum requirit. 29 At ne administri eorum ad reddendas rationes a comitiis stringi possint, utilitas ejus non exposcit. 30 Habeat ergo princeps liberum, quo etiam in Anglia gaudet, proventuum usum, verum administri eorum ad reddendas coram

Si sub praetextu oeconomiae civilem etiam jurisdictionem usurpare possit, periculosum statum in statu efficit, politicam jurisdictionem suae subdit potestati, totumque demum monarchiae gubernium in militare imperium transformat. 17 Quod certe nec populo nec ipsi imperanti expedire omnis praeteritorum temporum experientia satis demonstrat. 18 Quare decernendum puto ut ad consilium bellicum a proportione Hungari etiam adhibeantur, Hungarica armorum praefectura e meris nationalibus consistat.

monarchiae interest ut magnam hujus directionis partem Hungari obtineant. 26 Quod nunc sufficientia in hoc instituto versata individua Hungaria non habeat, exterorum totum hoc objectum ad se pertrahere continuo nitentium arte factum est. 27 Dolorosum certe est Hungaros vel in hoc objecto in propria sua patria exules esse aut peregrinos. 28 Itaque illi, qui scientiam montanisticam jam tenent, Hungari ad montanistica dicasteria et officia statim applicentur. 29 Mittant comitatus, praesertim

teneantur. 17 Si tamen praesentanea interea etiam necessitas emergeret, diaetam medio etiam tempore cogere possit. Per ordinatam consultationum normam. 18 b) Ipsa diaetalium consultationum modalitas certe nec dignitati tam illustris corporis neque compendio temporis et sumptuum, quos misera plebs supportat, respondet. 19 Illa demum est vera libertas si singulo civi constet se nonnisi iis parere legibus quos revera potior nationis pars pertulit. 20

legibus quos revera potior nationis pars pertulit. 20 Id in moderna manipulatione constare non potest. 21 Multa enim eorum, qui jure suffragii non gaudent, auxilio, aliqua nondum satis enucleata perferuntur. 22 Defectus hos corrigi ipse certe nationis honor, ipsa communis Europae de nobis exspectatio exposcit. 23 Equidem non me latent variae, quas defigendae votisationis norma producet, quaestiones; verum frangendus est serius aut citius hic lapis, aut supportandum continuo existimationis

ecclesiasticis, religionariis, litterariis, aut commissariaticis facere possit. 41 h) Ne arbitrarium principis imperium vitare volendo nimiam et in praepotentiam facile desituram potestatem primo regni magistratui largiamur, in eo certe a veteribus institutis nobis recedendum puto ut palatinus simul politicam, simul militarem, simul iudicialem habeat jurisdictionem. 42 Perlata est haec sanctio temporibus illis quibus genuina temperatae gubernii formae principia ignota fuerunt.

quoque eidem integra relinquatur, salus reipublicae exposcere videtur. 5 Si enim haec restringatur, aut omnia ad merum aliquod aristocraticum arbitrium recident et in oppressivam, uti in Polonia, res desinet aristocratiam, aut certe tot hac in re partium studia, tantae simultates, et tot factiones exardescent ut internae eapropter nationis scissiones merito praemetui possint. Quoad collationem bonorum. 6 l) Verum cum defunctus imperator bona

ad effectum tantum pertinet prioris constitutionis. 12 f) Ut ab administris proventuum publicae rationes in comitiis exigi possint, non mutat formam prioris constitutionis, quae principi dispensationem eorum admittit, administrationi ipsi majorem certe securitatem procurat. 13 g) Ut militia etiam statibus fidem juramento voveat, in ipsa potestatis legislativae communione radicatur. 14 Cum enim militia praecipuum sit securitatis non tantum extrinsecae, sed etiam

g) Ut militia etiam statibus fidem juramento voveat, in ipsa potestatis legislativae communione radicatur. 14 Cum enim militia praecipuum sit securitatis non tantum extrinsecae, sed etiam intrinsecae instrumentum, justum certe est ut hac parte non tantum una, sed et altera legislativi corporis pars tranquillisetur. 15 h) Ut autem status militaris jurisdictio unice ad militaria restringatur, id enim vero non tantum Hungariae, sed et totius monarchiae salus exposcit.

tantum una, sed et altera legislativi corporis pars tranquillisetur. 15 h) Ut autem status militaris jurisdictio unice ad militaria restringatur, id enim vero non tantum Hungariae, sed et totius monarchiae salus exposcit. 16 Secus serius certe aut citius imperium in militarem degenerabit democratiam. 17 i) De iis, qui aut castra regni turpiter dediderunt, aut aerarium depeculati sunt, puniendis in diaeta saepius actum fuisse et harum acta, et historia testatur. 18 De iis

juxta provocata paulo ante Carolini diplomatis verba, explicare, aut in meliorem formam redigere integrum sit, et habent paratam in iis, qua proposuimus, et diplomatis, et articulorum ante coronationem materiam, quae si bona ab utrinque fide concertentur, poterit certe tale prodire resultatum quo et diffidentia imposterum omnis inter regem et status penitus sufferatur, et nos exspectationem, quam intenta in res nostras Europa concepit, plane expleamus. Apposuit Nicolaus Skerlecz de Lomnicza, tabulae regiae olim

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report