Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Unde Your search found 2756 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 901-1000:901. Đurđević, Bartul. Prognoma, sive Praesagium... [Paragraph | Sub2Sect | Section] de interitu eorum.
Turki) Id est, Turcam ipsum hactenus regnantem. Gheressine) id est, retrorsum vnde egressus est, adeo vt vel ad latebras
902. Đurđević, Bartul. Prognoma, sive Praesagium... [Paragraph | Sub2Sect | Section] vnde egressus est, adeo vt vel ad latebras
903. Đurđević, Bartul. Prognoma, sive Praesagium... [Paragraph | Sub2Sect | Section] ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος , id est, In principio erat verbum . totum vsque ad finem graece scriptum: putantque ea re ita se tutos esse, quasi aliqua panoplia communiti essent, quod genus scripti sua lingua hamaili) solent appellare. Vnde cum sint tantae reliquiae nostrae religionis, spes est eos aliquando non difficulter ad Christi cultum reuocari posse. Quamobrem cum omnia suspecta habeant, inter dictum est Christianis (vt iam diximus) qui apud illos degunt omni vsu armorum, adeo vt praeter rustica
904. Utješenović-Martin... . Epistola ad Antonium Verantium,... [Paragraph | Section] edidisset. Quum enim Nandor Alba ab Imperatore Turcarum anno dni 1521 obsessa opugnaretur graviter, praecipua huic turris, Kula (Kewles) [W: Kewles] quam lingua nostra vocant, pro ejus statione cesserat; ubi cum moenia pulveribus bombardarum eversa essent, asseribus tantum levissimis, unde medius ipse exstaret, ruinae locum obduxerat; tanta tamen in eo erat virtus, ea animi presentia, ut cum nec loco cederet, magnamque cladem lancea versatili hostibus ex eo loco daret, pyxidis tandem ictu interiret. Itaque Ludovico Rege in clade mohacziensi [W: Mohachiensi]
905. Utješenović-Martin... . Frater Georgius episcopus... [Paragraph | Section] viderentur – pro illa fidei constantia, quam subditi etiam posteris principium prestare debent, consensu omnium ordinum huius regni episcopatum Transilvaniensem cum omnibus proventibus Reginali Maiestati eiusque illustrissimo filio, unde quotidianę necessitates istarum Maiestatum sublevarentur, deferre voluerunt. In qua ecclesia teste ipso fratre Augustino praeter preposituram nihil est, quod possideam. Rogo igitur ipsam pro mea erga Dominationem Vestram
906. Vlačić Ilirik,... . Epistola cuiusdam pii... [Paragraph | Section] Accepi hanc epistolam 12. Iulii e Turcia a quodam pio Euangelii Iesu Christi concionatore. Venerat is ante sex annos ex eodem loco, unde mihi iam scribit (fuerat enim ibi prius ludimagister), Vuitebergam studiorum gratia. Ibi mihi magna cum eo familiaritas intercessit, partim quia quaedam a me discere uolebat et partim quia etiam se Illyricum esse affirmabat. Vix annum illic propter aduersam ualetudinem commorari potuit; atque
907. Andreis, Franjo... . Carmina in manuscripto... [page 48v | Paragraph | SubSect | Section] longeque smaragdis
908. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
909. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
910. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
911. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
912. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
913. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hebenum tibi? crinibus aurum?
914. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
915. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
916. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
917. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
918. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] prima candida gemma nive?
919. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
920. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] et doctae (Parnasia turba) Sorores
921. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] terras
922. Paskalić, Ludovik;... . Carmina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
923. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] Quare saepenumero XX. millia aureorum duci suo quotannis pendere voluerunt, si eo proventu eos liberasset. Exorari tamen nunquam potuit, et professus est, si centuplum pendissent, se non facturum, ne ejus institutores injuria afficeret. Unde quatuor primariorum regulorum Hungariae: Thomae Strigoniensis archiepiscopi, Stephani Bathorei, N. Orzägi et Laurentii ducis IIII. facete dicta memorantur. Primis tribus tria erant oppida. Priori Kemencze, quod fornacem significat.
924. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] Nec dubium est veterum et Graecorum et Romanorum in vestigio fuisse Belgradum conditum, arx tamen nec ingens, nec aedificio eximia. Caeterum magis ad aquas videtur vergere, et muro ac duabus turribus discreta ab urbe ipsa est. Unde duplex appellatur, eaque turris, quae genti semper fuit nominatissima, Neboyze nomine, posita est in hoc discrimine, nullo nec decore nec munimento insignis, sed quia crassior caeteris, et in qua
925. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] colles existunt insignes et vicini inter se, alter
Mezew-Somlio, alter Er-Somlio nuncupatus, hoc totum Varadino Petri et Zmiderovio
velut sub oculis aut sub specula quapiam situm est, facileque ad occurrendum
omni hosti habet facultatem. Unde quandocumque etiam in ditiones sinistri
lateris Danubii Turcae excurrere solent, semper ad Varadinum Petri vadum habent,
ut nullo alio loco commodius.
Verum hic prorsus nos
926. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] ex parte saxeis, calvis et nudis sylvis, agros nec gratos admodum praebent, nec frequentes incolarum pagos. Esto quod illic mortales solo pecore et satis vitam traducunt, hi tamen miserrime premuntur et expilantur a viatoribus Turcis. Unde longius etiam a via publica sedes habent. Quo factum est, ut illa die egregie jejunavimus, donec ad pagum Bellizam perducti Belliza. sumus. Hinc vero die XI. Zophiam, ubi nonnisi
927. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] admittat, eaque causa ligneo Zophiani conjungunt. Verum quotannis eo excusso, identidem illis reficitur. Ab Izcare ad Tarnaw pagum promovimus, Tarnaw. qui est ad radices montis Haemi, unde conscendi incipit, habetque rivum exiguum et ignobilem, nec tanti ut in litteris ponatur. Quamquam quidam in nova tabula apud Ptolomaeum apposuerint, pinxerintque currentem in Danubium, quum in Izcarem influat. Addito illi etiam lacu
928. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] ignari bellorum veterum, quae inter Graecos, Thraces, Macedonas et Romanos succisivis temporibus per eas Europae partes viguerunt, ad sua tempora cunctas accommodant et trahunt ejusmodi vetustates. Unde et Clyszurae pagum Clyszuram alii Novak Novak Debeglia. Debegliae vocant, alii Marci Craligievyth Marcus Craiglevith. regulorum Graeciae, eisque, quum per tot successiones in
929. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] confirmaret, Strabo in septimo minime eum vera dicere coarguit, dicens id esse impossibile propter multas aëris densitates, quae obscurant aciem nostri visus, et propter spatium nimis longum. Multis tamen persuasum est, id ita esse. Unde et Philippus, Demetrii et Persei pater, hac opinione ductus, Haemum conscendit, studio circumspiciendi regiones et loca, per quae facillime rationes belli gerendi contra Romanos inire posset. Quod ludibrio non caruit, quantumvis
930. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] per vicos ambulas, solitudinem diceres, nisi quis tibi occurreret, adeo ex fenestris nemo exspiciet. Accolunt Philippopolim praeter Turcas Bulgari et Rasciani, sed ut servitia habentur. Non tamen a religione christiana prohibentur. Unde quum in hortis ad civitatem, eadem jam pertransita, pauxillum ut supra dictum est, praetextu comitibus injecto constitissemus, annonae gratia comparandae, quod pagus, quem petebamus, dicebatur laborare penuria, in Rascianum hominem
931. Vrančić, Antun. Iter Buda Hadrianopolim, versio... [Paragraph | Section] latissime campos
erectorum copia cernitur, in quamcumque partem oculos verteris, ut numero eos
comprehendere non facile possis. Nec dubium est vel praesentium indigenarum
testimonio ducum ac virorum insignium fuisse sepulturas. Qui mos unde originem
hunc in modum sepeliendi homines summos acceperit, nunc non succurrit mihi.
Revera tamen sepulturas esse, licet etiam ex Vergilio cognoscere.
consanguineus, vel uxor viro vel
vir uxori, aut si nullus horum adesset, et res ageretur in exercitu, dux hoc
officio pietatis, vel qui extitisset, aut amicissimus, fungebatur.
Unde et hic Palinurus ab Aenea, et apud Ovidium Penelope exigit a marito, ut
Telemachus filius communis utrique extrema justa persolvat, quum dicat:
quum tamen totus Orbellus
Mysiam insideat. Quo igitur pacto in utramque id partem probari possit, equidem
non video, praesertim in hoc cursu itineris, et in tanta non solum novorum sed
etiam veterum authorum diversitate sententiarum. Unde haud dubie palam est,
veteres quoque multa scripsisse ex relatu et lectione priorum, non experientia
propria. Ideo nec ipse sudabo in hoc curriculo, quum et incolae etiamnum varie
de hoc sentiant, aliique Macedoniae, alii Thraciae
80; rex Philippus naves rotundas armatas 60, praeterea contra Gallum numerosissimum exercitum. Idem Gallus contra tam equitatu quam peditatu ferme par viribus accedit. Inter alia fertur in Francia tam magnam multitudinem Lutheranorum inundasse, ut jam frustra jure animadverti in eos conentur, unde regi fit majus ferme negotium quam ab esterno hoste. Exspectantur oratores congratulatorii ab omnibus
christianis principibus: Serenissimus autem rex Maximilianus perendie proficiscetur ad aquas calidas non longe ab hinc, ubi circiter unum
habet hic famam satis illustrem, meque hic viderunt quasi testem ejus magnitudinis splendide cum hac comitiva. Tamen mihi constitit, ita ut ferme exhaustus hinc abibo. De ejus legatione futura plena est civitas, et multi exoptant, praesertim amici. Ego hinc hoc triduo discedam in Dalmatiam, unde copiosiores litteras a me exspectet. Oratores hujus dominii ad caesaream majestatem heri hinc moverunt.
vero vicinam domini Damiani conducere nequimus eo, quod est locata honestae personae, quae ad mortem ferme excludi non potest.
Quod reliquum est, parens optime valet imo fortiter, et accepit ea omnia, quae ei dominatio vestra reverendissima per me misit, etiam cumulate; unde visus est consolari et magno animo tolerare fortunae casus; videt enim non se solummodo tactum sed etiam plures in hac civitate, qui optimos filios et juvenes amiserunt. Nuper etiam soror novercae unicum filiolum amisit; mortem obiit etiam Joannes Longus alias Misich, et Franciscus Seniunich
quamobrem certo affirmatur, nunc utrumque filium esse in armis. Haec eadem retulit etiam baylus, qui nuper hac re versus est Venetias; licet tamen quotidie fiant apparatus bellici Constantinopoli in apparentiam futurae expeditionis. Hinc Malchoch beg ferme quotidie infestat miseram Croatiam, unde nuper defecerunt ad ipsum ad 70 domus colonorum, ut quiete vivere possint, cum nemo pro eorum defensione advigilet. Tamen cum haec scriberem, advenerunt nova, bonam manum Turcorum profligatam esse in Ungaria circa Hathwan, ita ut ter mille desiderati sint. Certe ipsi Turcae retulerunt
ita est.
Eperiesinum profecto secessum laudo, locum utcumque tutum et civilem, inter suas decimas longe a strepitu militari et prope Agriam suam, quin puto etiam illis partibus aliquanti emolumenti futuram ibi dominationis vestrae reverendissimae mansionem, unde jam a prope impertiet salute Geloum nostrum et Zwlam, et Belsium.
De pictore pene praeterieram. Parentem ad vivam imaginem feci effigiari, quem, ut facilius deferri possit ad dominationem vestram reverendissimam, in mediocri feci tabella depingere, ex illa postea
gubernet, quemadmodum hoc ego diligenter perpendi.
Nam illi Deum omnium inspectorem et creatorem colunt, quem etiam alii omnes homines, et
nos in primis: sed nominantes aliter, vocamus
mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut neque cerni neque
inveniri posset, qua iuncturae coirent. Crassitudo autem mensae totius non minor erat
semicubito: unde sumptus ad multa millia protrahebantur. nam quia Rex semel
constituerat, non esse magnitudine ampliorem faciendam, quae insumenda fuissent in eam,
illa, atque adeo plura, contulit in crassitudinem, omniaque sunt ex ipsius sententia
perfecta ad ornatum
ambitiosus
circa decus et splendorem, non parum adhibebat curae et solicitudinis ad hoc suum
institutum. Nam saepe omissis publicis occupationibus, studiose assidebat artificibus,
ut illi perficerent omnia ut conveniret loco in quem illa opera missurus erat. unde
quidem evenit, ut omnia essent absoluta honorifice, et pro dignitate tum regis
mittentis, tum summi sacerdotis qui pręesset loco illi. Nam lapides et magnitudine
conspicui, et numero multi, non pauciores quinque millibus adhibiti erant: tum artis
id quod usu venit Alexandriae, quae cum
omnes civitates et magnitudine et affluentia rerum superet, in eam ex omnibus regionis
partibus commeantes incolae ad hospitales invitationes, dum morantur diutius ibi, cultum
terrae in diminutionem perducunt. unde rex, ne ibi ita morarentur, hoc mandatum
promulgavit, ut ne ultra viginti dies liceret in civitate exteros versari. Similiter
etiam illis qui haberent negocia in civitate, praescripsit modum et tempus ad
diiudicanda ea: ut si quis esset vocandus
qua tempore inventionis praediti
fuerunt: hinc etiam stultos habendos, quia illi ipsorum inventores non crearint neque
produxerint quicquam, sed ex creatis et productis quaedam aut ostenderint esse
utilia, aut ad meliorem usum composuerint. Unde etiam hanc ob causam stulte et inaniter
agere, dum habebant et colant pro diis sui similes: et eo magis, cum invenire liceat
multos etiam nunc qui illis prioribus inventoribus longe sint solertiores et ad
inveniendum et ad intelligendum, quos tamen ili
habent fissas ungulas,
et ruminant: ibi manifeste intelligentibus proponit signum memoriae. nam ruminatio
significat memoriam et recordationem, ac quidam praecipue vitae et constitutionis
nostrae: et quod vita constat et conservatur per alimenti sumptionem. Unde similiter
etiam in Scriptura cohortatur ille qui dicit: Memoria recordator Domini, qui fecit in te
magna et mirabilia. Apparent enim illa magna et admiranda, cum recte considerantur: ut
primum ipsa corporis compages, nutrimenti dispensatio, et singulorum
Ad hęc amico admodum applausu edito, ad sequentem dixit: 28 QUOMODO
offensione aliqua imminutam gloriam recuperare posset? Ille inquit: Tu quidem non potes
labi et offendere quenquam, qui in omnes beneficia confers, unde germinat benevolentia:
quae cum sit superior maximis armis, praestat maximum munimentum et praesidium. sed si
qui solent delabi in offensas, illi ea quibus offendunt alios, non amplius faciant: sed
reconciliatis animis offensorum, iusta agant. Verum hoc est
praeclarum donum Dei.
Applausu approbationis edito, alterum interrogabat: 63 QUARE
plerique homines virtutem non amplexarentur? Ille dixit: Quia natura omnes homines sunt
incontinentes, et proclives ad voluptates: unde solet existere iniusticiae et avariciae
immensitas. At virtus functione et vi sua inhibet praecipites ad incontinentiam
voluptatis, et iubet potius colere continentiam et iusticiam: sed haec etiam omnia Deus
administrat pro sua voluntate.
qui pręest
imperio, est osor improborum, et proborum amator: ac maximi facit hoc, ut animam hominis
conservet. Quemadmodum et tu maximum semper iudicasti scelus iniusticiam: iuste vero
omnia gubernando, perpetuam tibi consecutus es gloriam ex beneficio divino: unde tu
mentem habes sanctam, et ab omni malorum labe immaculatam.
Finita huius oratione, exortus est applausus cum acclamatione et gaudio: qui satis diu
duravit. Postquam autem Rex finivit huiusmodi cum ipsis collocutionem, tum et aliis
omnibus
18
belli duces qui eligendi 87
in Bello gerendo quomodo quis possit animo esse tranquillo 84. quomodo esse
invictus possit 59
benevolentia maximum praesidium 71
benevolentia unde germinet ibid.
bibliothecae Philadelphicae librorum numerus 4
peracturi Iudaei cur manus lavent 93
votorum compotes quomodo Deus alios faciat, alios non 58. 59
cum Uxore quomodo possit quis commode degere 77
Occasionem porro illis huius accusationis historicus praebuit, qui cum ita
proposuisset; omnium bellorum, et temporum diuturnitate, et multarum calamitatum
eventis, illud fuisse maximum quod in Peloponneso gestum est, in extremo prooemio
caussas primum, unde principium duxit, aggreditur explicare: duasque cum ostendisset,
unam veram, nec tamen vulgo notam, Atheniensium civitatis incrementum; alteram
falsam, quam tamen Lacedaemonii fingerent, subsidium Corcyraeis adversus Corinthios
ab Atheniensibus
ad verbum: Origo autem ipsius ab
Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in annos triginta post captam Euboeam
percussum erat, foedere, manavit. qui cur initam foederis societatem diremerint, et
caussas, et dissensiones, primum ostendi, ne quis, unde tantum inter Graecos bellum
exstiterit, aliquando posset exquirere. Verissimam enim caussam, licet in sermonibus
occultam,opinor hanc fuisse,quod Atheniensibus eas vires adeptis, ut Lacedaemoniis
formidabiles essent, bellum necessario sit excitatum.
est commissa, terminavit.
praesertim
Adde quod, cum in prooemio, quaecumque hoc in bello gesta sunt, omnia se esse
perscripturum affirmasset; itemque in quinto libro tempora collegisset, et unde ortum
bellum est, et quousque processit, scripsit haec ad verbum: Hoc solum inveniet exitu
comprobatum ex iis quae futura esse ex oraculis affirmabantur semper enim et initio
belli, et usque ad extrema tempora, recordor a multis esse nuntiatum,
re autem ipsa rarissime confirmantur, fidem tamen
acceperunt: qualia narrantur de terrae motibus qui hoc in bello plerisque orbis
terrae partibus exstiterunt, quae de solis defectionibus, crebrioribus quam umquam
antea: quae de siccitatibus, unde fames ingens, ex fame vero pestilentia exorta; quae
non mediocribus civitatem malis afflixit: quae simul omnia cum hoc bello civitatem
invaserunt. Origo autem ipsius ab Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in
annos triginta post captam
invaserunt. Origo autem ipsius ab Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in
annos triginta post captam Euboeam percussum erat, foedere, manavit. qui cur initam
foederis societatem diremerint, et caussas et dissensiones, primum ostendi; ne quis,
unde tantum inter Graecos bellum exstiterit, aliquando posset exquirere. Haec sunt
quae in Thucydidis scriptis recte, quaque male, quod ad eam partem spectat quae res
continet, composita arbitramur. nunc ad eam partem quae in elocutione est posita,
sequatur.
causas et summis intulit astris.
privarentur multo negligentius
vixisse. Egone igitur octogenarius iam exacto vitae spatio mortem pertimescam?
Etiamsi nulla vis inferatur, certe intra paucos dies hinc iure naturae
abiendum est ac terra reddenda terrae unde sumpta fuit ut
viveret; nam omnia eo abeunt unde orta sunt. Hoc velim tibi persuadeas me nulli
metus, nullae praemiorum spes, ne vivendi quidem dulcedo ab instituto depellent;
in hac vocatione mihi certum est vivere et extingui.
igitur octogenarius iam exacto vitae spatio mortem pertimescam?
Etiamsi nulla vis inferatur, certe intra paucos dies hinc iure naturae
abiendum est ac terra reddenda terrae unde sumpta fuit ut
viveret; nam omnia eo abeunt unde orta sunt. Hoc velim tibi persuadeas me nulli
metus, nullae praemiorum spes, ne vivendi quidem dulcedo ab instituto depellent;
in hac vocatione mihi certum est vivere et extingui.
Restat diluere quorundam satis ineptas
igitur Pontifice moderante rempublicam magnae mutationes
factae snnt in moribus et vero cultu Christi servatoris. Videmus Romam, urbem
gentium ac terrarum principem, quae diu sentina flagitiorum omnium
et serva idolorum fuit; unde tanquam ex equo Troiano semina malorum errumpebant
in omnes partes orbis Christiani, magno repente miraculo in summam pietatem
conversam, exemplum ceteris omnibus caste sancteque vivendi dedisse. Quod si
reipsa haererent in vestigiis
optimaque uoluntatis significatione rectissimoque iudicio habuisses, mihi narraret, plura ipse ab
eo de regno et Maiestate Tua percunctatus sum, multa ille de ea memoriter et iucunde narrare solebat; me
uero, uere quasi scienter addentem, admirans interrogauit, unde in regione tam remota ea sumerem. Tum ego illi auctorem certum ac fidei plenum, tamquam testem rerum Hungaricarum praeclare gestarum locupletissimum ac grauisssimum citaui. Cuius Franciscus miro uidendi desiderio accensus maiori studio a me contendere coepit, ut illum sibi ostenderem, ostensum
et multas alias inter se collisas fuisse.
aliquibus eorum non pepercerint. Nam captos ex insidiis oportuit argento redimere.
Post eorum fugam altera die venerunt duo Apostatae ejusdem ordinis, non tamen ejusdem
provinciae, qui auferre ornamenta pretiosa ab eadem imagine nitebantur, quos remisimus
unde venerant, vacuos, et si erubescentiae compotes fuerunt erubescentes. Sed haec
missa facio. Ad rem pergo. Nostri, qui rectum cursum navigando tenuerant omnes
incolumes primo die Pharum, altero Jadram vento nimium
D salubres. Ad eam vociferationem quotquot valuere pedibus
fugam in *** in*** caeperunt Z: in diversa
caeperunt D caeperunt. Turcae vero tria agmina direxerant. Unum in
clivo australi, unde venerant substitit, aliud praedabatur singulas villas. Tertium in
medio pagi stabat in armis subsidio praedatorum. Est ille pagus totius insulae
maximus, et trecentos armatos strenuos vel uno sibillo consuevit unire, sed tunc pars
eorum in
altiora culminibus aedificia, pulcherrimam
visu speciem procul intrantibus praebent. In medio D In medio oppidi
platea ex polito saxo ante templum, et campanariam turrim strata omnes totius urbis
vias aequali spatio dimensas ad se ducit, unde disticon hoc ei optime convenit: convenit: Z: convenit, cui alia duo carmina a
benevolo Poeta addita fuerunt. D
Viculus viculus Z: circulus
adorirentur, cum ambo ad id simul profecti sunt, et ambo simul eam insulam
praetergressi in Pharenses
primis honoribus defuncti sunt. At tu quidem laetari debes, non tam fructu et
amplitudine sacerdotiorum, quam praemio virtutis, et iudicio Principum,
praesertim hoc infelicissimo rerum statu, in tam corruptis moribus omnium huius
aetatis, unde profligata virtus exulat, probitas probro est, innocentia ludibrio
habetur, et in obscuro sepulta iacet, contra nequissimus quisque ac
imperitissimus extollitur. Quare hoc exemplum, qnod in te evehendo
ad hoc
etiam in hoc ipso Dei populo (qui Christianus appellatur)
horrendum in modum blasphemant, vociferantes Scripturam esse obscuram, ambiguam, non etiam sufficientem ad plenam institutionem hominis Christiani ad salutem: denique esse literam mortuam, et librum haereticorum, unde omnes haereses ac errores exoriantur:
Verum huiusmodi adversariorum innumera blasphemaque dicta, copiose, et quidem ad verbum ex istorum scriptis desumpta, recensui in eo libro, quem inscripsi: Norma simul et praxis Synodi, etc.
Contra quoque, veram et
hactenus ex professo factum, et a me in quadam tractatione sub finem Secundae Partis, fit: ante omnia vero ab ipsomet Domini spiritu factum est: et adhuc quotidie fit, dum ingenti quodam mirabilique ardore plurimorum corda hoc ipso tempore incendit, ad cognoscendos et illustrandos sacros libros. Unde ipsa quotidiana palpabilisque experientia testatur, magis esse illustratum, et omnium manibus tritum, sacrosanctum istud Dei volumen, hisce proximis annis 50, quam antea mille et quingentis.
Quapropter etiam hanc partem omittam: illud tantum unum addendo, valde esse deplorandum,
Illud quoque hic sub finem forte operaeprecium fuerit monere, me in citandis Scripturae exemplis non semper tantum Vulgatam versionem secutum esse: sed crebro ipsosmet fontes Hebraeos ac Graecos, quam maxime ad verbum potui, expressisse: quo tanto magis genuina Hebraismorum natura conspiceretur. Unde factum est, ut etiam illa Hebraismorum exempla citaverim, quae in plerisque versionibus in Latinam proprietatem sunt commutata. Iudicavi enim etiam
illos Hebraismos studiosis Theologiae notos esse oportere, sive quia multi ipsosmet fontes lectitant, aut saltem
Deo esse aliquid, scilicet autore, praecipua causa efficiente. A Deo erat conflictus: 1. Par. 5. 13. A me venient praedatores eis: Ierem. 51. Negationem aut privationem significat,
sicut et Latinum A vel Ab. unde Grammatici Ablativo casui, cui haec praepositio familiaris est, nomen fecerunt. Psal. 21, Semen eorum perdes a filiis hominum: id est, ne sint amplius in numero hominum. Zophon. 3, Despoliatae sunt urbes a non viro. Ier. 33, Desertus est locus a non homine. Ier. 7, Et
A fratre venio: id est, discedens ab eo. Sic, Haud ab re erit: pro, sine re, aut fructu. Sic et in compositione saepe graeco more A et Ab Latinis privationem notat: ut in Abiuro, ablacto, abnuo, aufero, abrogo, abeo, et similibus: quod etiam Graecum
est abominatio desolationis, a Daniele et Christo praedicta. Memorabilis est et illa Christi sententia de Pharisaeis iustitiariis, Lucae 16: Vos estis qui vosmetipsos iustificatis coram hominibus, sed Deus novit corda vestra. Quod enim est eximium inter homines, coram Deo est abominatio. Unde apparet, quantopere Deus sanctulos istos operarios et iustitiarios oderit. Isaiae 14, abominatio ponitur pro abominabili idolo latria. Quem ad modum autem Scriptura vocat abominationem, posito abstracto pro concreto, ipsa idola, eorumque cultus et cultores: ita et omnia alia tetra peccata.
aliqui, dormiente conscientia, suam malitiam ac iram Dei ignorarent, nunc illo lumine verbi aut prophetiae illuminantur, ut melius sua mala cernant, et exactius ea ponderent: simul etiam somnolenta conscientia illo penetrantissimo gladio icta evigilat, et discit illud celebre dogma, Nosce teipsum. unde tandem agnoscit talis peccator aut infidelis, doctrinam per vestrum os prolatam, vere ipsiusmet Dei vocem doctrinamque esse, qui etiam intima cordis humani scrutetur et perspiciat: atque ita convictus et conversus glorificat Deum. Hic sane primarius usus sacrarum concionum est, etiam hodierna
omnino idiotismi in hac lingua habet: ut, Accedere facere ad iudices, Exodi 20. pro, adducere. Accedere facere iuvencum, Exod. 39. pro, offerre. Verbum Hebraeum est
de
verbis versionis, et tandem concludit:) At acceptum ferre (quod ad praesentem attinet expositionem) REMISSIONEM significat DEBITORUM. Cum enim creditor debitum remittit debitori, dicitur illi acceptum ferre. Unde verbum Iuris dimanavit ACCEPTILATIO, ubi scilicet debitor, qui non est solvendo, interrogat creditorem suum, utrum acceptum habeat quicquid illi debebat: hoc est, pro accepto et soluto deputet? Tunc enim, si creditor respondeat, Habeo quidem, acceptumque tibi fero: remissio illa
non difficulter spirituales, et dono intelligentiae praediti homines, quae nam pro temporum, locorum ac hominum ratione magis ad ordinem, ad decentiam, et aedificationem pro sint. Exposui alioqui totam naturam verorum et falsorum Adiaphororum pro prio scripto Latina et Vulgari lingua edito: unde res plenius cognosci potest. Solet vero etiam haec Regula de hoc Articulo tradi: Vera Adiaphora desinere esse Adiaphora, cum eis hae conditiones, ac veluti venena admiscentur: coactio, opinio cultus ac necessitatis, confessio, scandalum quodcunque; aditus et occasio ad abusus aut idololatrias,
singulos convertit, et in corda eorum venit.
AEDIFICARE, Hebraeis
domum: id est, liberis et re familiari ditasse. Sic Nathan Davidi promittit, Deum illi aedificaturum domum: id est, ipsum et eius posteros, liberis ac re familiari omnique re necessaria ditaturum. Sic et sapiens mulier proverb. 14 dicitur aedificare domum. Significat etiam crebro docere: unde doctores dicuntur aedificantes, quia mentes hominum salutari doctrina extruuntur, melioresque fiunt. Lapis quem raprobaverunt aedificantes, factus est in caput anguli, Psalmo 118. Matthaei vigesimoprimo, 1 Petri 2. In 1. Thessalonic. 5. Aedificate alterutrum. Hoc sensu Paulus 1. Corinth.
illa, Affligere animam, Psalm. 38. Isaiae 58. Levit. 26 ac Deuteronom. 28, Dabit tibi Deus consumptionem oculorum, et tabescentiam animae. Anima pro victu, Isaia 58. Si protuleris famelico animam tuam, et animam afflictam saturaveris. Quandoque accipitur pro pignore, pro victu, ac eo unde vita sustentatur. Item pro homine vivo aut mortuo: ut cum Levit. 19 et 21 prohibetur, ne sacerdos semet contaminet super anima, id est, homine mortuo, aliquo suo cognato. Sic et Num. 5. 6 et 9, Immundus ab anima. Quidam vertit locum Act. 2. ex Psal. 16. citatum, Quoniam
prono animo offerens, etc. Credo hanc rationalem animam non raro vocari Spiritum: ut cum epistola ad Hebr. dicit, Verbum Dei esse gladium ancipitem pertingentem usque ad divisionem animae et spiritus: id est vitae vegetativae et rationalis. Verum de voce SPIRITUS suo loco agetur, unde et vocabulum Animus plenius perspicietur.
ANIMALIS HOMO ponitur pro homine naturali, quatenus natus, et in hac vita educatus, sed non renatus est. 1. Cor. 2, Animalis homo non percipit ea quae Dei sunt. Dicitur autem animalis, quia sola anima naturali regitur, carens spiritu Dei,
Iobo, ista expansio, extensio aut firmamentum, vel maxime de ista infima aeris diffusione accipi debet, super quam aquae superiores recte collocantur. Sed vulgo falso ac sine omni ratione existimant; firmamentum esse tantum supremum mobile, aut octavam sphaeram: sicque hanc vocem a Moyse accipi. unde illis etiam huius erroris occasio, de aquis supra omnes caelos, oritur. II. Quia secunda die, ubi de istis superioribus aquis agitur, non exornat Deus supremam regionem caeli, supra quam isti somniant aquas collocari (quod demum in quarta fit, ubi fabricat ei luminaria et stellas) sed hanc
profundior, Levit.
et ornare ei servituri: non de eius divinitate, de qua supra mox initio dixerat. Sensus ergo est, quod post victoriam Meschiae nascetur ipsi nova iuventus aut populus, sicut ipse dicit: Cum exaltatus fuero, omnia traham ad me Docet quoque, quomodo nascetur: nempe mirabiliter, ut nemo cernat unde veniat: sicut ortus roris non perinde cernitur ut pluviae, cuius veluti mater nubes est omnibus conspicua. Denique quod is populus sponte aut voluntatie sacrificabit, idque ornatus ac mundatus sanguine Christi: sicut antea Sacerdotes offerebant in vestitu sancto, ac divinitus ordinato. Porro
videtur factum fuisse apud Hebraeos commune nomen idolorum omnium, ut Iud. 2, Israelitae servierunt Baalim. 2. Par. 33, Manasses extruxit aras Baalim. Oseae 11. Baalim immolabant, et simulachris sacrificabant. Oseae 2, Auferam nomen Baalim de ore populi mei, non recordabitur nominis eorum. Unde cernitur, plura ac diversa idola hoc nomine esse vocata. Depingit porro hic Oseas istum cultum ita, ut ostendat, Iudaeos solitos ibi sese elegantius exornare, et promiscuas libidines exercere. Cum voce Baalim coniungitur idolum nomine
iter faciens, proprie significat. Per metaphoram autem, omne auxilium aut subsidium indicat. Psal. 23, Baculus tuus consolatus est me. Baculus senectutis, filius: apud Tob. 1. pro subsidio senis patris. Ieremias inquit. Frangetur baculus gloriosus. i. potentia Moabitarum. Unde tam crebro Baculus panis, et Baculus aquae legitur: pro annona ad sustentandas vires et vitam hanc, divinitus veluti fulcrum quoddam ordinata. Sicut et Psal. dicit, panem fulcire cor hominis. Saepe etiam minatur Deus, se esse confracturum baculum panis et aquae. i. omnem
spirituale, denotat. Sic Deus dicit Ier. 1 et 15. Bellabunt aut pugnabunt contra te, et
non praevalebunt. Iidem Hebraismi sunt nominis Pugnae, et verbi pugnare. nam in Hebraeo est ferme idem thema Nilham. Unde bella et lites sunt intervos? Iac. 4. abusive privata certamina indicat.
BENEDICERE, Graece
ac efficaciam clavis solventis et absolventis. Ad hanc sacerdotalem benedictionem referri potest, quod Hebr. 7. dicitur: Citra controversiam minor a maiore benedicitur. Sic liberi a parentibus, non contra, benedicuntur. Sic Abrahamus pater Levitarum, a Melchisedecho, typo Christi, benedicitur: unde excellentia sacerdotii Christi supra Leviticum probatur. TERTIO, quia piorum iustae preces, sive in bonum sive in malum, non sunt ociosae, sed ipsas res afferunt: ideo saepe significat etiam ipsa quasi bona largiri, ut cum pii parentes benedicunt liberis: sicut Noachus filio Sem et Iaphet, et
execrari. 1. Reg. 21 Iob. 1. 2. Si forte benedixerunt filii mei. Item: Benedic Domino, et morere. Thomas de verbo Benedicere ita 2 Corint. 1. annotat: Nos benedicimus Deum, et Deus benedicit nos, sed aliter et aliter. Nam dicere Dei, est facere. Psal. 33. Dixit, et facta sunt. Unde benedicere Dei est, bonum facere, et bonum infundere. Et sic habet rationem causalitatis ut Gen. 1 et 22, Benedicens benedicam tibi, etc. Benedicere autem nostrum non est causale, sed recognoscitivum, seu expressivum. Unde benedicere nostrum idem est quod bonum recognoscere. Cum
est facere. Psal. 33. Dixit, et facta sunt. Unde benedicere Dei est, bonum facere, et bonum infundere. Et sic habet rationem causalitatis ut Gen. 1 et 22, Benedicens benedicam tibi, etc. Benedicere autem nostrum non est causale, sed recognoscitivum, seu expressivum. Unde benedicere nostrum idem est quod bonum recognoscere. Cum ergo gratias agimus Deo, benedicimus illi, id est, recognoscimus eum bonum, datorem omnium bonorum. Tob. 12, Benedicite Deum caeli, etc. Daniel 3. Benedicite omnia opera, etc. Haec ille. Quo vero non tantum
valde bonis, suum beneplacitum habet. Sic tota divinitas dicitur beneplacito consensisse, habitare in Christo, Coloss. 1. et Deo beneplacuisse, per stultitiam praedicationis salvos facere credentes. Altera Activa, et quasi contraria huic significatio est, cum aliquem, licet indignum, et unde nos nihil boni nobis expectamus, summo favore ac amore, et plusquam paterna benevolentia complectimur, eique ex imo corde bene facimus, aut certe benefacere cupimus, et (quantum omnino nobis possibile est) conamur. Quam animi propensionem aut beneplacitum, ideo activa significatione
visceribus nos foveat, omniaque sua bona aut thesauros summa promptitudine in nos libentissime et liberalissime effundat. Est vero observanda horum duorum beneplacitorum harmonia. Nam ob passivum beneplacitum, quod habet Deus in filio, eiusque absolutissimo sacrificio, obedientia ac merito, et unde sui cordis plenissimam oblectationem deliciasque haurit, porro vicissim se in nos effundit, activo beneplacito seu favore gratuito nos indignissimos, imo et hostes suos gratis sibi adoptans, iustificans, renovans, ac vita aeterna donans. Opponuntur ergo ista duo, sicut acquiescere in aliquo,
adversus Iudaeos decimo, cap 14. Uterque secutus videtur Tertullianum, qui libro contra Praxean legit, In quem bene sensi. et hic sequutus est, ut opinor, Irenaeum, qui frequenter hoc modo loquitur. nam
peragendo eius opere denotari: et esse allusionem ad morem militum, festinantium in caedem hostium, quos ita avide persequuntur, ut licet esuriant, sitiant ac defatigati sint, tamen non divertant ad locum, ubi se commode reficiant, sed obiter in via hauriant ex aliquo torrente aut sordida lacuna, unde sese reficiant. Bibere urinam. 2. Reg 18, et Esaiae 36, significat summa mala egestatis et famis perpeti: ubi saepe destituti necessariis, sordidissima quaeque praesiti ac fame ingerunt. Sanguinem hostium bibere, est plenam victoriam ultionemve de hostibus consequi. Num. 23, id
et illud Luc. 11, Domus super domum cadet: id est, irruet, faciet impetum, alia familia invadet aliam, etc. Septimo, Terra cadet vobis in haereditatem, Numer. 34. Iosuae 13. Ezech. 45. Quae phrasis aut significatio inde orta est, quia proiectis sortibus partiebantur terram. Unde illud, Funes
ceciderant mihi in a moenis: id est, partes aut iugera soli sunibus dimetienda et discriminanda mihi contigêre, in hoc loco amoenissimo. Porro variae phrases sunt huius verbi, quas breviter
lectum, est fieri debilem: ut Exodi 21, Si percusserit aliquis proximum suum, et ille ceciderit in lectum: id est, debilitatus fuerit, et cogetur decumbere. Cadere alicui faciem, Genes. 4, est indignari: quia in ira est etiam tristicia, et perpetua quaedam solicitudo, de poena offendentis. unde sequitur, deiecta et in terram spectans facies: non laeta, elevata et exporrecta frons. Cadere reversum. significat etiam periculosius corruere, Esaiae 28. Veluti si quis alium invadens, ita valide repellatur, ut retro resiliat repulsus, ac in tergum corruat: sicut milites capturos
dabo tibi. Inde venit significatio Calcare vuas, aut oleas, quae sic emolliuntur, ut inde oleum exprimi possit. Mich. 6. Calcabis olivam, et inungêris. Iudicum 9, Vuas calcantes. Et Esaiae vigesimosexto, ac Ieremiae decimoquinto, vox calcantium. Idem est et Calcare torcular. unde Christus Esaiae 63. solus dicitur calcasse torcular, tum ob similitudinem magnitudinis laboris ac fructus: tum etiam, quod perinde fuit totus foede plagis contaminatus et conspurcatus, sicut calcantes uvis et luto contaminantur. sicut ille inquit,
in custodia aut carcere positis, qui olim fuerant increduli: ubi per carcerem omnino credo locum inferorum intelligi, ac pertinere id dictum ad descensum Christi ad inferos. Verum hunc locum copiose exposui in voce INFERNUS. Aliqui ibi per Custodiam intelligunt, quasi speculam quandam, unde instar custodum aut vigilum prospectârint et expectârint piae animae adventum Christi. Alii per carcerem intelligunt tum illam legis paedagogiam, patres quasi in quadam servitute detinentem: tum etiam illorum desiderium adventus Meschiae, quo cum quadam anxietate cupiverunt videre diem
Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1545], Epistola ad Antonium Verantium, versio electronica. (), Verborum 599, Ed. Utiešenović, Ognjeslav M. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15450228].
Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1547], Frater Georgius episcopus Varadiensis cardinali Alessandro Farnese, versio electronica (, Varadin), Verborum 897, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15470207].
Vlačić Ilirik, Matija; Zigerius, Emerik (1520-1575) [1549], Epistola cuiusdam pii concionatoris, ex Turcia, ad M. Illy. missa, qualis nam status Euangelii et Ecclesiarum sub Turco sit indicans, cum Praefatione Illyrici (1549), versio electronica (, Tolna; Magdeburg), Verborum 1772, Ed. Stanko Andrić [genre: prosa oratio - epistola; poesis - epigramma] [word count] [zigeriuseepist].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Vienna), verborum 209, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15580429].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Venezia), verborum 699, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15580822].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 1499, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581227].
Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1563], Ad Paulum, versio electronica (, Ferrara), Verborum 3486, versus 526, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula; poesis - epigramma] [word count] [didacusppaul].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1569], Ad Reverendissimum dominum Antonium Verantium Archiepiscopum Strigoniensem, versio electronica (, Posonii), Verborum 1794, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15691019].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1570], Reverendissimo et observandissimo d. Domino meo Antonio Verantio Archiepiscopo Strigoniensi etc. in Hungaria, versio electronica (, Tragurii), Verborum 1755, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15700202].
Beneša, Petar (fl. 1570) [1570], Epistula ad Ioannem II. Zapolyam, versio electronica (, Dubrovnik), 482 verborum, Ed. Vlado Rezar [genre: prosa - epistula] [word count] [benesapepist1570].
Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1571], Ad Archiepiscopum Strigoniensem Antonium Verantium, versio electronica (, Posonii), Verborum 901, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15710630].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.