Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: HEbrE.* Your search found 1357 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 101-200:101. Marulić, Marko. Vita diui Hieronymi, versio... [Paragraph | Sub2Sect | Section] XI quęstionibus Noui Testamenti. Ad Minerium et Alexandrum monachos de resurrectione carnis. Ad Cyprianum pręsbiterum super psalmo LXXXVIII. Ad eundem de 'min' et 'men' apud Hebreos. Ad Desyderium exhortatoria ad loca sancta incolenda. Ad eundem de pręcipuis ecclesię scriptoribus. Ad Magnum oratorem urbis Romę quod sęcularium litterarum
102. Marulić, Marko. Vita diui Hieronymi, versio... [Paragraph | Sub2Sect | Section] de quinque quęstionibus Noui Testamenti. Ad eandem super psalmo CXXVI. Ad eandem sub titulo Paulę et Eustochij de locis sanctis Iudeę. Ad eandem de decem nominibus dei apud Hebreos. Ad eandem de 'alleluia', 'amen' et 'maranatha'. Ad eandem quid sit diapsalma. Ad eandem in Rethicum Gallicum, quibus in locis
103. Marulić, Marko. Vita diui Hieronymi, versio... [Paragraph | Sub2Sect | Section] Ad eandem quid sit diapsalma. Ad eandem in Rethicum Gallicum, quibus in locis male exposuerit Cantica canticorum. Ad eandem de collatione ęditionis Aquilę cum Hebreis. Ad eandem de laudibus Asyllę uirginis. Ad eandem exhortatoria ut sęculum relinquat. Ad eandem munerum ab ea missorum expositio.
104. Marulić, Marko. Vita diui Hieronymi, versio... [Paragraph | Sub2Sect | Section] Ad Principiam uirginem super psalmum XLIII. Ad eandem de uita et obitu Marcellę. Ad Paulam urbicam de alphabeto Hebraico. Ad Suniam et Fretellam in quibus cum Hebreo dissideat translatio LXX super psalterium. Ad Castorinam materteram de odio fugiendo paceque appetenda. Ad Athletam de institutione filię.
105. Severitan, Ivan... . Solimaidos libri III, versio... [page aiii_r | Paragraph | Section] Ecce salus quondam crebris concussa procellis.
106. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] donec
107. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
108. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
109. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Atque his admonitus Iudę migrauit in urbem
110. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
111. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] palmę
112. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Calcabant utrumque latus simulachra duorum
113. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
114. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] probris discindere coram
115. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] suorum
116. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] campi
117. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] legis,
118. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sui potentię suę poenitentię uirtute. populus Israel. Ad hęc percurre Veteris Instrumenti historias, et inuenies Hebreum populum propter peccata hostili potestate frequenter subiectum, propter poenitentiam liberatum, propter peccata uictos, propter poenitentiam uictoria potitos. Hoc Iudicum liber continet, hoc Regum gesta testantur. Roboam. Sic Roboam, ne
119. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] reges aduersus Moabitas | et siti plurimum laborarent, excauarunt scrobes , quę orante Eliseo aquis repletę multitudinem ab imminente periculo liberarunt . Olim quoque cum ab Aegypto Moyse duce Hebrei ad Terram Promissionis pergerent, manna de cęlo esurientibus, aquę de petra erumpentes remedio sitientibus fuere. Et si Deus nunquam defuit | ne delinquentibus quidem turbis | ob eius merita qui illis pręerat, quanto minus
120. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Beelzebub muscarum deum sonat. Nam cum omnibus retia intendat, muscas tantum, id est infirmos capit, fortioribus non pręualet. Mammona Mammona Syrum Hebreo mixtum uocabulum est, et diuitias uel cupiditates designat. His ille imprudentium mentes implicat, ne Deo seruire queant, cum Mammonę coeperint famulari. De nominibus demonum brutalibus. Caput XII
121. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] perfecti in eodem sensu |
et in eadem scientia.
Plurimi sane hoc faciendum esse ostendit,
dum cum tanta exigit obsecratione |
et dum adiurat per nomen,
quod est super omne nomen,
testatur fidelibus maxime necessariam esse pacem atque concordiam.
Quod aperte declarat,
ubi ad Hebreos scribens ait:
Erunt inquit duo in carne una.
Itaque pręuaricatur uir quoties aliam appetit,
et mulier quoties alium suspirat.
Caro enim, quę una esse debet,
in duas distrahitur,
cum pellex aut mechus adamatur.
et omne onus disrumpe.
In Ezechiele etiam iustus appellatur,
qui pignus debitori reddiderit |
et pauperculum non contristauerit.
Vt autem eorum qui carceri mancipati sunt,
angustiam miserearis Apostolus hortatur dicens:
uerterunt.
Non est autem acceptior Domino holocausti oblatio quam elemosinarum pia largitio.
ipso dicente:
Misericordiam uolo et non sacrificium.
Hoc idem propositum fuit reliquorum sanctorum omnium,
necem uidelicet a persecutoribus inferendam subire potius |
quam a Christi fide deficere.
Illos quibus hoc contigit,
Apostolus ad Hebreos scribens pulchre percenset cum ait:
solicitudine obediendum sit,
quanto magis domino spiritali,
qui animarum nostrarum curam gerit |
et illa duntaxat iubet quę magis ad consequendam pertinent salutem?
Recte itaque hortatur nos Apostolus et ait:
sciens prudens-que delinquit |
et pręsidum suorum contumaciter spernit imperia?
quia quod iracundię motus intra te deliquit,
hoc rationis iudicium,
ne foras erumpat refrenauit.
Grauius autem peccas,
cum iratus in uerba opprobrii prorumpis |
tanto-que magis,
quanto furiosius id egeris.
Racha Hebreum est |
et uanum designat.
fatue autem turpius dictum est.
Illa ergo impatientię indignatio rea est concilio,
ubi adhuc pendet sententia,
donec uel progrediaris irascendo ut damneris |
uel regrediaris poenitendo ut uenia dignus habearis.
supra est dictum.
EXODVS
MOYSES, de domo Leui, infantulus a matre secundum flumen exponitur. Pręceperat
enim pharao pueros Hebreos, mox ut nati essent, interfici. Filia regis inuentum
adoptauit eumque Moysen nuncupauit, hoc est
a matre secundum flumen exponitur. Pręceperat
enim pharao pueros Hebreos, mox ut nati essent, interfici. Filia regis inuentum
adoptauit eumque Moysen nuncupauit, hoc est
in regem
Dauidem de tribu Iuda. Regnante adhuc Saule mortuus est Samuel et sepultus
in Ramatha.
SAVL
SAVL, filius Cis, de tribu Beniamin, primus Hebreorum rex fuit. Cis, pater
eius, perdiderat asinas. Misit Saulem cum puero illas quęsitum. Quęrendo
igitur transierunt per montem Ephraim, per Salissa, per Salim, per Gemini,
et non inuenerunt. Veniunt in agrum Suph.
celebritate
ad sedes proprias reuersi sunt. Iudit magna apud omnes habita. A morte Manassę,
uiri sui, in uiduitate sancta permansit. Vixit annos CV. Abram seruam manumissam
reliquit. Luxit eam populus diebus VII. Ipse uictorię dies apud Hebreas per
annos plurimos celebris fuit.
HESTER
MARDOCHEUS
MARDOCHEUS, filius Iair, de stirpe Saul et tribu Beniamin fuit. Hic
est, et nunc quidem iuxta sepulturas Helię et Ioannis Baptistę monumentum
eius cerni uenerationique haberi.
IONAS
IONAS, Amathi filius et (ut Hebrei aiunt) uiduę Sareptanę, quem puerum Helias
propheta mortuum reuocauerat ad uitam, iussus ire Niniuen, ut eos, qui illic
erant, arguat delicti, nauim conscendit, ut Tharsum fugeret, sed sęuiente
tempestate mittitur in
magis enimuero mirandum est / quod aut montibus non obruamini / aut vos vndae non absorbeant / aut terra sub pedibus non subsidat. Putatis solo nomine Christiano iram dei euadere? scelera suppeditauerunt hanc gratiam. Si. noster deus nequitiam tum imbribus / tum igne vltus est: si Hebraeos electum sibi populum / Hebraei castigati a deo.
apud quem Christus natus est / castigari uoluit? si impotenti Pharaonis imperio diu pressit: Hebraei Pharaoni seruientes. si Hierosolymam caput Iudaeae poene solo per
non obruamini / aut vos vndae non absorbeant / aut terra sub pedibus non subsidat. Putatis solo nomine Christiano iram dei euadere? scelera suppeditauerunt hanc gratiam. Si. noster deus nequitiam tum imbribus / tum igne vltus est: si Hebraeos electum sibi populum / Hebraei castigati a deo.
apud quem Christus natus est / castigari uoluit? si impotenti Pharaonis imperio diu pressit: Hebraei Pharaoni seruientes. si Hierosolymam caput Iudaeae poene solo per Romanos aequauit / Hierosolyma
Si. noster deus nequitiam tum imbribus / tum igne vltus est: si Hebraeos electum sibi populum / Hebraei castigati a deo.
apud quem Christus natus est / castigari uoluit? si impotenti Pharaonis imperio diu pressit: Hebraei Pharaoni seruientes. si Hierosolymam caput Iudaeae poene solo per Romanos aequauit / Hierosolyma diruitur. atque Hebraeos transgressos fines iusticiae vagos per orbem afflixit / Hebraei hodie quoque affligunt ac in hanc vsque
apud quem Christus natus est / castigari uoluit? si impotenti Pharaonis imperio diu pressit: Hebraei Pharaoni seruientes. si Hierosolymam caput Iudaeae poene solo per Romanos aequauit / Hierosolyma diruitur. atque Hebraeos transgressos fines iusticiae vagos per orbem afflixit / Hebraei hodie quoque affligunt ac in hanc vsque diem affligit: si tot amplissima regna florentissimasque Respublicas euertit: num parcet vestris flagitiis? num contagionem istam impune vagari dimittet? En
Pharaonis imperio diu pressit: Hebraei Pharaoni seruientes. si Hierosolymam caput Iudaeae poene solo per Romanos aequauit / Hierosolyma diruitur. atque Hebraeos transgressos fines iusticiae vagos per orbem afflixit / Hebraei hodie quoque affligunt ac in hanc vsque diem affligit: si tot amplissima regna florentissimasque Respublicas euertit: num parcet vestris flagitiis? num contagionem istam impune vagari dimittet? En Thurca flagellum dei Thurca flagellum dei. distrinxit
in eadem hora Christus captus. In uespera uero sextę ferię crucifixus, ut et
typicum et uerum agnum uno die immolatum fuisse sciamus, alterum in initio, alterum in fine.
Vel fortasse uerior est Burgensis sententia, qui huius quęstionis nodum ita soluit, ut dicat
iuxta antiquam Hebreorum consuetudinem duplicem tunc decimam quartam lunę occurrisse, et in
prima quidem Christum perfecisse uetus sacrificium nouumque instituisse; in
secunda semet in sacrificium Deo Patri obtulisse. Quam computationem idem autor late explicat
in Additionibus
dum »Heli, Heli« clamaret, Iudei non Deum ab eo inuocari dixerunt, sed
Heliam, ut imbecillitatis eum arguant, qui Helię indigeat auxilio. Quidam —
inquit — illic stantes et audientes dicebant: Heliam uocat iste; cum tamen
Heli Hebreum uocabulum sit et Deum signet, sicut etiam Euangelista
interpretatur. Vbi discimus proprium inuidorum esse omnia dicta atque facta eorum, quos odere,
ad deteriorem partem trahere et, quod alii laude dignum putant, praua uerborum fuligine
denigrare.
Non est hoc
glorię inuidentes. Nam licet Zorobabel de stirpe Dauid fuerit et dux populi de
Babylonica captiuitate reuertentis, non tamen potitus est regno. Hic autem dicitur: Et
regnabit rex. Pręter hęc, ubi nos habemus: Suscitabo Dauid germen iustum,
in Hebreo legitur: Suscitabo Dauid Messiam iustum. Deinde, cum hic dicatur:
Et Israhel habitabit confidenter, nequaquam tunc confidenter habitarunt. Dum
enim a Babylone reuersi templum instaurarent tectaque reficerent, a uicinis gentibus quotidie
inuenimus in prophetis pręuisum antequam factum
in Euangelio. In Osee propheta Deum Patrem audio loquentem: Ex Aegypto uocaui filium
meum. Hoc in Domino nostro Saluatore impletum Mattheus testatur. Et si de alio quam de
Messia hoc prędictum foret, etiam tum ab Hebreis eius assertio argueretur. Hebrea enim lingua
scripsit Euangelium. Recte igitur prophetę dictum usurpauit ad narrationis suę confirmationem,
ut, *corr. ex Naon
quod ipse referat iam factum, ostendat multo ante fuisse
antequam factum
in Euangelio. In Osee propheta Deum Patrem audio loquentem: Ex Aegypto uocaui filium
meum. Hoc in Domino nostro Saluatore impletum Mattheus testatur. Et si de alio quam de
Messia hoc prędictum foret, etiam tum ab Hebreis eius assertio argueretur. Hebrea enim lingua
scripsit Euangelium. Recte igitur prophetę dictum usurpauit ad narrationis suę confirmationem,
ut, *corr. ex Naon
quod ipse referat iam factum, ostendat multo ante fuisse pręnunciatum.
Nihil pręterea habent
*corr. ex opperuit
**corr. ex complacuit
Post hęc in Euangelio dicitur: Venit Filius hominis saluare, quod perierat. Ob
hoc enim Iesus appellatus est, quod Saluatorem sonat, si ex Hebreo uerteris in Latinum. Hic
est ergo, qui promissus est, quem Iudei Messiam uocant, Gręci Christum, Latini Vnctum. Cui in
psalmis dicitur: Propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo lętitię, prę consortibus
tuis. Occurrit hoc loco uidendum, si alię causę, ob
prophetam
dicentem: Aperiam in parabolis os meum, eructabo abscondita a constitutione mundi.
Hieronymi interpretatio habet: Loquar propositiones ab initio. Dictorum tamen
eadem est sententia.
Illud autem quęstionem** facit, pręsertim si iuxta Hebreos Esaię*** dictum attendimus. Ait
enim ad Esaiam Deus: Vade, et dices populo huic: Audite audientes, et nolite
intelligere; et uidete uisionem, et nolite cognoscere. Ipse etiam propheta Deum orare
uidetur dicens: Excęca**** cor populi huius, et aures
Pro eo, ut me diligerent,
detrahebant mihi, ego autem orabam, reddens uidelicet pro malo bonum. Quam autem
ardenter orauerit, fletus et clamor fuit indicio ***corr. ex inditio
dicente ****corr. ex dicentes ad Hebreos Apostolo: In diebus
carnis suę preces supplicationesque ad eum, qui possit eum saluum facere a morte, cum clamore
ualido et lachrymis offerens, exauditus est pro sua reuerentia. Idem
psalmus quinquagesimusquintus, in quo quidem ipse ad Patrem
cum puero et Maria, matre*** eius, fugit in
Aegyptum. Angelus ad crucem eunti apparuit confortans eum. Angeli nuncii fuere resurrectionis,
comites ascensionis, nunc in gloria Patris considenti pręstant famulatum. Tanto enim ipse
maior factus est angelis — ut Apostolus ad Hebreos scribens testatur — quanto differentius prę
illis nomen hęreditauit. Cui enim dixit aliquando angelorum: Filius meus es tu; ego
hodie genui te? Et iterum: Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in
filium. Multa huiusmodi recitat Apostolus,
sic omnis Israhel saluus fieret, sicut scriptum est: Veniet ex Syon, qui
erripiat et auertat impietatem a Iacob. Hoc legitur in Esaia iuxta sensum, alio tamen
textu uerborum secundum Hieronymi translationem. Apostolus autem usus est Septuaginta
interpretum translatione de Hebreo idiomate in Gręcum. Quę quidem interpretatio in nonnullis
dissona, sed in plurimis uel uerba eadem sunt uel sub aliis eadem intelligentia.
Cęterum Petri Ioannisque curriculum possumus etiam moraliter interpretari, cum manifestum
sit in Ecclesia Christi quosdam in
linguę
tanquam ignis, seditque super singulos eorum. Et repleti sunt omnes Spiritu Sancto, et
coeperunt loqui uariis linguis, prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis. Dies
Penthecoste
Penthecostes apud Hebreos primitiarum erat, nobis uero Spiritus Sancti aduentu
consecratus est. Hic dies a Paschate quinquagesimus est, unde et nomen accepit. Quinquagesimus
autem annus, quem Hebrei iubileum uocant, remissionis habetur. Templi quoque Ezechielis muri
in longitudine quinquaginta
illis. Dies
Penthecoste
Penthecostes apud Hebreos primitiarum erat, nobis uero Spiritus Sancti aduentu
consecratus est. Hic dies a Paschate quinquagesimus est, unde et nomen accepit. Quinquagesimus
autem annus, quem Hebrei iubileum uocant, remissionis habetur. Templi quoque Ezechielis muri
in longitudine quinquaginta calamis metiuntur, et totidem in latitudine. Conuenienter itaque
hic numerus Spiritui Sancto est dedicatus, per quem et peccata purgantur et Ecclesia Christi
in uocatis et
nemo prorsus effugere
poterit, nemo ulla ratione deuitare. Communis mors omnibus imminebit, in omnes
pariter grassabitur. Preciosa tamen mors sanctorum, ut ante diximus, mors autem
peccatorum pessima. De hoc igne Apostolus quoque ad Hebreos
scribens: Terribilis , inquit,
quędam expectatio iudicii, et ignis emulatio, quę consumptura est
aduersarios . Consumentur aduersarii,
staturum? Hoc tamen diuinitus contigisse populo Israhelitico credimus. Quis
crederet ad tubę sonitum muros ciuitatis casuros, ad preces hominis in cęlo
solem cursum suum, quo irrequietus labitur, inhibiturum? hoc tamen Iosuę
Hebreorum duci, contigisse Scriptura diuina testatur. Quis, inquam, crederet, ut
mortui reuiuiscant, ut cęcus natus uisum recipiat, ut leprosi statim mundentur,
ut homo super aquas suspenso ambulet gradu, ut alia multa, quę a Saluatore facta
destruendam uidit propheta
et ait: Ecce dies ueniunt,
dicit Dominus, et non uocabitur locus iste amplius Tophet, sed uallis
occisionis . Ennon autem in Hebreo gehennon dicitur, inde gehennam dictam
putant quasi mortis locum, hoc est, locum iniquis ad ęternam mortem destinatum.
Quis igitur non exhorrescat audiens tam tetra inferni nomina, quę
sunt abyssus, lacus, stagnum
martyribus suis largitur pacis ęternę coronam.
X.
Ammon, Dauidis filius, uitiat Thamaram, Absalonis sororem, et rex ex eo
tristatur. Ammon interpretatur filius populi mei. Hic mihi uidetur personam habere
apostolorum, qui filii erant Hebreorum. Hi prius adamauerant Thamaram, Absalonis
sororem, id est synagogam Iudeorum. Thamar enim dicitur amara, quod illi
conuenit, quę
adhuc sub maledicto erat. Quam postquam apostoli cognitam
refutarunt sequentes Christum, Iudei eos persequi coeperunt. Horum Iudeorum
personam
abstinet: ideo irretinens
conuersio dicitur, et fidei lumen, quod est Zaph, in se interimit. Quia fides sine
operibus mortua est,70 et de fide dubitans infidelis est.
Tertio bello Adeodatus interimit Goliam. Adeodatus Latinum nomen esse, non
Hebreum puto, et eos significare, qui per fidem ex Deo nati dicuntur. Hi Goliam
interimunt, dum superatis diaboli tentationibus Deo uiuunt.
Quarto bello Ionathas, Samę
filius, hominem XXIIII digitos habentem
interficit. Ionathas (ut dictum est) Spiritus Sancti
episcopus Scardonensis ad Leonem papam X
Iosephus meminit)
infans.
pleno, cui Phoebus ouanti
inchoandae 58
Adaeus 18
admiratione quis prosequendus 87
Aegyptus a Ptolemaeo occupata 2
Aegypti eloquentia 3
Aegyptiorum idololatria 44
Aegyptiorum sacerdotes Hebraeorum disciplina exculti 45
affectibus imperare, optimum imperium 68
altaris templi Hierosolymitani descriptio 29
Alexandria Aegypti urbs, deque eadem edictum 36
amicorum consensus quomodo et parandus,
Quod vero passio Christi sit iustitia, nobisque ea per imputationem applicetur, id illis plane videtur absurdissimum.
Iustificationem intelligunt, iuxta Latini vocabuli compositionem, esse reipsa iustum fieri, nulla prorsus habita ratione phrasis ac proprietatis Sacrarumliterarum, in Hebraeo ac Graeco fonte: sicut non ita dudum quidam seductores conati sunt probare, hanc esse significationem verbi Iustificare: quia etiam Caleidem in Aristotele significet, nempe cuipiam rei calorem communicare.
Quare istis hominibus nihil videtur absurdius Paulino dogmate, nos
qua peccatores, non imputans eis peccata, iustos faciat, aut gratis per remissionem peccatorum iustificet.
Nec tamen tantum aliquas sacras voces ac res adversarii male descripserunt: sed etiam in universum tum cognitionem linguarum ut noxiam impediverunt: tum etiam scrutationem fontium Hebraei ac Graeci improbant, dum contendunt inde haereses exoriri: et severissime, atque adeo sub anathemate praecipiunt, ut omnes in sola veteri seu vulgata versione acquiescant, nec ulla alia pro authentica habeatur. At patres contra, in omni dubio Scripturae, ad Graecos Hebraeosque fontes
scrutationem fontium Hebraei ac Graeci improbant, dum contendunt inde haereses exoriri: et severissime, atque adeo sub anathemate praecipiunt, ut omnes in sola veteri seu vulgata versione acquiescant, nec ulla alia pro authentica habeatur. At patres contra, in omni dubio Scripturae, ad Graecos Hebraeosque fontes recurrendum esse censent. Quare etiam ius Canonicum citat Augustinum, ita dicentem: Ut veterum librorum fides de Hebraeis voluminibus examinanda est, ita novorum veritas Graeci sermonis normam desiderat. Item in Viennensi concilio (quod refertur Clem. lib. 2. tit. de magistris)
praecipiunt, ut omnes in sola veteri seu vulgata versione acquiescant, nec ulla alia pro authentica habeatur. At patres contra, in omni dubio Scripturae, ad Graecos Hebraeosque fontes recurrendum esse censent. Quare etiam ius Canonicum citat Augustinum, ita dicentem: Ut veterum librorum fides de Hebraeis voluminibus examinanda est, ita novorum veritas Graeci sermonis normam desiderat. Item in Viennensi concilio (quod refertur Clem. lib. 2. tit. de magistris) solicite statuit authoritas Ecclesiastica, de parandis trium linguarum doctoribus.
Huic adiiciunt etiam illam nefariam
versionum Sacrarum literarum conquisierunt, eaque inter se accurate contulerunt, indeque sua Hexapla confecerunt: tamen revera sacro textui, suis illis mythologiarum transfigurationibus, sublato literali sensu, prorsus novam faciem aut larvam induxerunt.
Secuta deinde est aetas Hebreae linguae prorsus ignara, ut parum efficere in hoc genere potuerit. Quin potius studio declamitandi, ac dulcedine suarum cogitationum et inventionum, Theologi ad sua potius commenta deflexerunt, quam ut vel Sacras literas, vel earum nativum sensum explicarent.
Unus popularis meus
titulis sua scripta, cum optima candidorum Lectorum venia, atque adeo etiam applausu, exornarunt.
Illud quoque hic sub finem forte operaeprecium fuerit monere, me in citandis Scripturae exemplis non semper tantum Vulgatam versionem secutum esse: sed crebro ipsosmet fontes Hebraeos ac Graecos, quam maxime ad verbum potui, expressisse: quo tanto magis genuina Hebraismorum natura conspiceretur. Unde factum est, ut etiam illa Hebraismorum exempla citaverim, quae in plerisque versionibus in Latinam proprietatem sunt commutata. Iudicavi enim etiam
qui in locum Iudae proditoris ad propagationem Evangelii divinitus allectus est: Anno Domini M. D. LXVII.
Amen dico vobis, descendit hic iustificatus in domum, ab illo, aut prae illo, vel magis quam ille. Sic Psal 119. Anima mea expectat Dominum a custodientibus mane: id est, magis avide expecto auxilium Domini, quam nocturni vigiles matutinum tempus. In hisce similibus exemplis ponunt Hebraei suum Min integrum aut mutilatum, adscripto solo Mem. Significat crebro metam, a qua aliquid incipit, sive â tempore, sive a loco, re aut persona. ut, A diebus, a mense aut a tempore: id est, pest eam diem, tempus aut mensem Esaiae 18. A populo terribili ex quo ipse et ultra. Verum quod
agrum: id est, propter. Sic 28. A timore eius concussi sunt custodes: id est, propter Lucae 22, Dormientes a tristicia: id est, propter. de quo mox. Thucydides quoque, et Septuaginta sic saepe in Psalmis, praepositione
hoc regi debebat. Genes. 6. Ab omni vivente, ab omni carne: pro, ex omnibus viventibus omnis carnis. Sic Psal. 110, Ab utero, ab aurora ros nativitatis tuae: id est, ab utero aurorae, vel, sicut ab utero aurorae. De quo hebraismo dictum est in nominibus. Non raro etiam pro eadem Hebraea praepositione min, ponunt ex: de qua suo loco postea.
ABBA.
Hanc voculam coniungit cum voce Pater, Christus sua in precatione, Marc. 14. et Paulus dicit Rom. 8, et Gal. 4, Spiritum gementem in pectore nostro, clamare Abba pater. Venit
ponunt ex: de qua suo loco postea.
ABBA.
Hanc voculam coniungit cum voce Pater, Christus sua in precatione, Marc. 14. et Paulus dicit Rom. 8, et Gal. 4, Spiritum gementem in pectore nostro, clamare Abba pater. Venit autem haec vox Syriaca ab Hebraeo, Ab pater. Quod vero reduplicatur Syriace et Graece, Augustinus dicit ideo fieri, ut Scriptura testetur, Deum pertinere ad Syros et Graecos. Hieronymus Tom. 9, interpretationis gratia Graecam esse adiectam dicit. Alii putant in geminationem hanc Emphaseos gratia adiici, ut bis et perpetuo
pro, illi reservatae. Sic Psaltes inquit, In corde meo abscondi eloquia tua: pro, diligentius servavi, in imis sensibus aut corde reposui. De absconditis tuis repletus est venter eorum, Psalm. 17. id est, impii tuis donis ac divitiis pro libitu et large saturantur. Vicinum huic est, quod Hebraei
malas cogitationes, ac consilia intus in ipso corde latentia. Sic aliqui exponunt illud dictum Iob 20, de impiorum poenis: Omnes tenebrae sunt reconditae, aut absconditae oculis eius. id est, Omnes poenae ac calamitates reservantur, parataeque sunt in castigationem eius peccatorum. Est ibi Hebraeum
atque ita convictus et conversus glorificat Deum. Hic sane primarius usus sacrarum concionum est, etiam hodierna die. Obscurus locus est Psal. 51, Ecce veritatem diligis in interioribus, et in occulto sapientiam scire me facis. Sententia tamen omnium aptissima, et etiam ipsimet Hebraeae linguae convenientissima esse videtur, quod Deus diligat et doceat internam et occultam sapientiam, nempe
viam Dei in veritate: id est, veram. Sic, sapientia in interioribus aut occultis: pro, interna, et occulta: de quo Hebraismo in Regulis generalibus, in constructione Nominis agitur. Agit vero hic psalmista de peccato originali, ut ex praecedentibus apparet. ¶ Secretum quoque hic adiiciatur. In Hebraeo est plerunque
1. Corinth. 15. Absorpta est mors in victoria: id est, prorsus ac perfecte est perdita et devastata.
ABSQUE: Varia quidem sunt et adverbia et praepositiones, negationis vim in Sacris literis habentes: sed tamen nos nunc de hac una dicamus, qua Vetus testamentum plures diversasque Hebraeis exprimere solet, Isaiae 54. Congregando congregabit se populus absque me: pro, sine meo iussu. Sic Absque corde et corde. Parati ad servandum ordinem absque corde et corde: pro simplici sinceroque corde.
ABUSUS, solemus in Ecclesia vocare malas consuetudines, et praesertim
10, Apocalyp. 9. 11. 17. et 20, significat infernum: quam significationem etiam ad Metaphoram referre queas.
ACCEDERE, aliquid omnino idiotismi in hac lingua habet: ut, Accedere facere ad iudices, Exodi 20. pro, adducere. Accedere facere iuvencum, Exod. 39. pro, offerre. Verbum Hebraeum est
fame instar acuti ferri penetrat in caulas et stabula. Cum enim tota die infidiando nihil praedae nancisci potuerit, nunc fretus etiam tenebris, omnino sibi penetrandum esse ad pecus statuit.
AD praepositio haud facile plene exponetur. Alias enim atque alias voculas, aut etiam literas Hebraeas exprimit, quarum singulae mirifice inter se variant significationibus. Plerunque tamen ponitur alias pro
haud facile plene exponetur. Alias enim atque alias voculas, aut etiam literas Hebraeas exprimit, quarum singulae mirifice inter se variant significationibus. Plerunque tamen ponitur alias pro
notat, sicut et Latinum Ad: ut Matth. 12, Ninivitae sunt conversi
inquit: Quoniam ecce reges congregati sunt, transierunt simul: ipsi viderunt, sic admirati sunt, conterriti sunt, et in praeceps abacti, id est, divinis terroribus ac poenis sunt ab obsidione Ierosolyma et infestatione Iudaeae abacti et fugati.
ADOLESCENTIAE vocabulo plerunque vertunt Hebraeum
et non ut bruta aut mente captos agere. Sicut Paulus nos iubet ambulare ut sapientes, et abstinere ab omni specie quoque mali. et denique Dominus dicit, nos reddituros rationem de omni verbo ocioso.
ADINVENTIO, crebro usurpatur a Vulgata versione, et plerunque in malam partem. In Hebraeo est
Celebratur autem loquutio Adventus Domini, qui duplex potissimum est. Primum, cum venit in carnem ad redimendum genus humanum: Deinde, cum in fine mundi veniet ad iudicandum homines. Possis et tertium adventum eius dicere, cum singulos convertit, et in corda eorum venit.
AEDIFICARE, Hebraeis
modis fratrem iuvare, praesertim in incremento pietatis. Similis est sensus, cum Paulus dicit, se habere potestatem tantum ad aedificationem, 2 Corinth. 10. 14. 2 Corinth 5 dicimur habere, dissoluto hoc tabernaculo, aedificationem ex Deo, id est, plenam instaurationem in altera vita. Filii ab Hebraeis dicuntur
quae sine initio et fine fiunt, semper fuerunt, et erunt. talis est solus Deus. Perpetuam porro vocant ea, quae certo quidem tempore coeperunt, sed fine carebunt. Verum vox Aeternum non raro etiam alias significationes habet in sacris literis. Vertunt autem hoc Latino nomine nonnunquam Hebraeum Olam, quod tamen aliquando etiam seculi voce exprimitur. Quare in voce PERPETUI et SECULI, plura de hisce vocibus dicemus.
AFFERRE, nonnihil obscuri interdum habet. Psal. 29. Afferte Domino gloriam et fortitudinem: pro, laudate et celebrate eius gloriam et
pro ieiunare, aut alio qui semet male cruciare. inquit enim: Mense septimo, die mensis decima, affligetis animas vestras. Sic. Num. 30, dicitur de afflictione votiva: Omne iuramentum obligationis, ut affligat animam suam. Sic et Isaiae 58. Affligere mulierem, aut humiliare (nam idem Hebraeum verbum est) significat violare, undecunque aut quacunque demum ratione phrasis haec exoriatur. Affligere, 2. Samuel. 13, pro semet contristare, aut dolore cruciare. Afflictionis panis, plerumque significat victum cum afflictione coniunctum. Sed Deuteronomii decimosexto significat
nihil mihi contulerunt. Aliquid igitur esse, aut non esse, significat aliquid eximium aut praestans esse. Contrariam prorsus vim habet saepe, NIHIL esse: de quo suo loco infra plenius dicetur. Sic Horatius ait, Nullis maioribus orti: id est, non eximiis progenitoribus.
ALMA, vox Hebraea, Isaiae septimo, Ecce virgo concipiet, et pariet filium, et vocabitur nomen eius Emanuel, etc. controversa est, dum Evangelista Matthaeus interpretatur virginem, sicut et Septuaginta: quam versionem ac sensum etiam tota Ecclesia sequuta est inde â Christo usque ad nostra
valde tegi peplis solent. Altera causa est, quare virgines dicuntur Almae, aut occultae, seu absconditae, quia contra maritatae cognosci â viro, et cognoscere virum dicuntur: item quia earum nuditas a marito detegi ac revelari, seu patefieri dicitur. Tertia ratio est, quia additur articulus in Hebraeo
Deum et homines ponitur. Sic os impiorum dicitur plenum maledicentia et amaritudine, Psal. 12, et Rom. 13. Sic Deut. 29 dicitur, Ne forte sit in vobis radix germinans fel et absynthium: id est, impia doctrina, quae et Deo est acerba, et hominibus perniciosa. Similis phrasis est Hebraeorum 12, et Actor. 8. Nam in felle amaritudinis et colligatione iniustitiae video te positum esse: dicit Petrus ad Simonem Magum. Ad Hebraeos sane videtur haec similitudo aut metaphora integre exponi, quod amaritudo ab effectu dicatur. inquit enim: Caventes ne radix amarulentiae sursum
Ne forte sit in vobis radix germinans fel et absynthium: id est, impia doctrina, quae et Deo est acerba, et hominibus perniciosa. Similis phrasis est Hebraeorum 12, et Actor. 8. Nam in felle amaritudinis et colligatione iniustitiae video te positum esse: dicit Petrus ad Simonem Magum. Ad Hebraeos sane videtur haec similitudo aut metaphora integre exponi, quod amaritudo ab effectu dicatur. inquit enim: Caventes ne radix amarulentiae sursum crescens turbet, et per eam inquinentur multi. Sicut enim amara ac venenata quaepiam herba ex terra crescit, et molestos fructus aut sapores
Eadem loquutio etiam de imbecillib. dicitur, Gen. 32: Declinantes in perversitates, ambulare faciet Dominus cum operantib. iniquitatem: id est, cum illis eos puniet. Sic et illud Actor. 5. Iudas abiit viam suam: id est, periit. Sic dicitur, Ponet partem eius cum hypocritis.
AMEN, Hebraea vox, videtur proprie esse adverbium affirmandi, sumptum ab
Sed Chrysostomus pro eodem accipit, quem et nos sequemur, simpliciter de hac voce agentes. Monet alioqui multa Budaeus de hoc nomine utiliter, in secunda parte Annotationum super Pandect. et in Commentario Graecae linguae. Hieronymus quidem monet, hanc vocem aut rem ratione originis propriam Hebraeis esse, eosque eam pro extrema execratione aut detestatione habere. Sed nos moti etiam ipsa vocis etymologia, potius eam a Graeca significatione et communi omnium gentium more deducemus. Primum venit haec vox a superponendo, aut suspendendo, quod olim apud gentiles donaria templi in
ut fit in excommunicationibus. Duplici enim de causa Deus vult aliquid habere vel tanquam gratum acceptumque, ac sibi oblatum: vel tanquam sibi exosum, suaeque irae ac castigationi subiectum ac debitum. ¶ Eadem est vis vocis
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1509], Solimaidos libri III, versio electronica (), 1154 versus, verborum 9287, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - carmen; prosa - epistula - praefatio] [word count] [severitanipsolimaidos].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Dauidias, versio electronica (), 6765 versus, verborum 45407, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica] [word count] [marulmardauid].
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
Marulić, Marko (1450-1524) [1517], De Veteris instrumenti uiris illustribus, versio electronica (), Verborum 29840, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvirill].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae contra Thurcas ad Germanos habita, versio electronica (, Augsburg), 35 versus, verborum 5015, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfthurcgerm].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Ad Deum Contra Thurcas Oratio Carmine Heroico, versio electronica (, Nürnberg; Ingoldstadt), 326 versus, verborum 2269, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - silva] [word count] [andreisfthurcher].
Marulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].
Marulić, Marko (1450-1524) [1520], De ultimo Christi iudicio sermo, versio electronica (), Verborum 16879, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [marulmarultiudic].
Marulić, Marko (1450-1524) [1522], Tropologica Dauidiadis expositio, versio electronica (), Verborum 5871, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - expositio] [word count] [marulmartrop].
Niger, Toma [1522], Carmina tria ad Andream Cricium, versio electronica (, Krakow; Rim), verborum 462, versus 64, Ed. Jacek Wiesiołowski [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [nigertepigrammatacricium].
Pribojević, Vinko (mortuus post a. 1532) [1525], Oratio de origine successibusque Slauorum, versio electronica (, Hvar), verborum 14680, Ed. Veljko Gortan [genre: prosa oratio - oratio; poesis - epigramma; poesis - carmen] [word count] [pribojevvor].
Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].
Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.