Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: sUos Your search found 1649 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 501-600:501. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 136 | Paragraph | SubSect | Section] appellabant, utpote cuius animum nec gloriae cupiditas tangeret, nec infamiae turpitudo morderet, rursus manus ad coelum tendentes regem Matthiam Chugniadem Coruinum amissum quasi uiuentem impares desiderio implorabant. Hunc unicum regem fuisse praedicabant, qui non modo ciues suos ab externa ui tutari, sed etiam imperium suum augere nosset; Vuladislauum cum perfida Turcarum gente foedere iungi, nempe qui plura nefanda facinora per pacem et inducias, quam dum bellum gerunt, perpetrent, incursiones in agros de improuiso faciant,
502. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 143 | Paragraph | SubSect | Section] naues coniectus est, unaque cum nauibus homines eodem incendio
absumpti sunt, pauci admodum ex utraque parte, qui scilicet sese praecipites in mare
dederant atque ad Turcaicas biremes adnarant, ignem euasere, quarum aliquot hostili
metu abutentes a caetera classe seiunctae suos pariter et hostes recipiebant, hos quidem
ut spoliatos aut occiderent, aut in seruitutem abducerent, illos uero ut conseruarent.
Turcae enim Christianos, quos seruituti minus idoneos putant, prius diligenter excussos
subinde interficere atque in mare
503. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 145 | Paragraph | SubSect | Section] Illyricis parentibus Venetiis ortus erat, haudquaquam animum demisit. Itaque praefecti magis quam gubernatoris munus obiens (praefectus enim genere Venetus ordineque patritius, atque ideo belli prorsus insuetus metu imminentis periculi in inferiorem partem nauis sese abdiderat) cohortatur suos, ut praesenti animo pugnarent, atque hostes temere insilientes repellerent, cogerentque praecipites ruere in undas, nec formidarent periti rei nauticae imperitissimos. Haud irrita cohortatio fuit: Christiani enim
504. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 145 | Paragraph | SubSect | Section] sine manifesta Dei ope. Nam quum acerrimam treis fere horas Veneta triremis oppugnationem sustinuisset, subito uentus e terra coortus eam in altum abripuit, cum suisque coniunxit. Eodem quoque uento Gallica nauis usa sese ad suos recepit, octo longis hostium nauibus tormentorum ictibus demersis, suorum uero paucis uulneratis, paucioribus interfectis. Galli enim, ut fere et caeteri Oceani accolae, in nauali bello mira utuntur disciplina, adeoque operibus ac tormentis instruunt naues, ut pene nulla ui expugnari queant.
505. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 147 | Paragraph | SubSect | Section] Non enim mediocri detrimento, ut paullo post demonstrabitur, illi in tam longinquas regiones profectio constitit, propterea quod temere ingressus iter Liburnos, Iapidiam, Istriam emmensus est, Natisoneque transmisso amne non procul ab Aquilea substitit, quo et suos quiete aliquantulum reficeret, et hostium consilia exploraret, quos ad obsistendum Turcis circa ea loca collocatos accaeperat. Qui ubi Christianos praelium subterfugere, nec morti sese credituros cognouit, dextrorsum in Carnorum montanam caesareae ditionis regionem iter
506. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 151 | Paragraph | SubSect | Section] permissio raro felices nuptias fecit) duxit uxorem. Hisabella, ut sunt acrioris ingenii Hispani ― inde enim illa oriunda erat, nam proauus Alfonsus a Tarraconensi Hispania profectus, regnum Neapolitanum incolarum uoluntate sibi adiunxerat ― ubi animaduertit uirum nullius esse apud suos auctoritatis, omneque imperium ad arbitrium Lodouici patrui administrari, rei indignitate permota dolorem dissimulare nequiuit. Nuntium igitur idoneum nacta dat huiuscemodi, ut fama est, ad patrem literas: Hisabella patri Alfonso felicitatem. Existimabam,
507. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 153 | Paragraph | SubSect | Section] oppidum ingressus est, promissum a Lodouico confestim accepit aurum, quo militibus numerato magnis itineribus per Ligusticum agrum Florentiam contendit, ubi quum tantundem pecuniae publicae ei tributum esset, Romam perrexit. Interea Alfonsus, ubi cognouit Gallum aduentare, suos ab se ciues esse alienatos, seque ab omnibus Italiae principibus destitutum, sero quidem, sed non omnino insalubri consilio, nisi Deus posteritati quoque eius hoc regnum, ut euenit, abrogasset, deposito imperio, Ferrandinum filium creat regem, ratus et sibi nihil ablatum iri, quod in
508. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 154 | Paragraph | SubSect | Section] At Francorum rex audita Alfonsi fuga, castra Neapolim confestim mouit, urbeque potitus est, ciuibus eam nullo Ferrandini respectu habito ultro dedentibus. Ferrandinus enim quum regni nouitate, tum hoste potentissimo urgente, nullam apud suos auctoritatem habebat. Gallus Neapoli, quae sedes regni est, in potestatem redacta, reliquum quoque intra decem fere dies regnum sub eius imperium magna incolarum infamia concessit. Itaque domus Alfonsi simul sua ipsius
509. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 158 | Paragraph | SubSect | Section] hominum consternatione id futurum esset, quam si in oculis Mediolanensis ciuitatis profligatus fuisset, quo quidem casu urbs ipsa praemium uictori cessura uidebatur, unde ipse ex rerum euentu consilium capturus Mediolani substitit. Itaque simul ac suos in fugam compulsos audiuit (nam ne conspectum quidem hostium Sforciadae sustinuerant) thesauro omni, quem per acerbissimas exactiones spatio multorum annorum coaceruauerat,
510. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 158 | Paragraph | SubSect | Section] quinque et uiginti sarcinariis mulis imposito in Germaniam ad Maximilianum, Friderici Caesaris filium confugit, relicto hostibus regno, quod quatuor fere annos post mortem fratris filii obtinuerat, omnibus auaritiae ac crudelitatis operibus in suos aeditis, ne scilicet imperium aliis artibus, quam quibus illud parauerat, gereret. Hunc in modum prius Alfonso Secundo Neapolitano regi regnum, Lodouico deinde Sforciae Mauro tyrannis adempta est. Qui quidem sicuti aequali prope popularium quaerela imperium administrarunt,
511. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 160 | Paragraph | SubSect | Section] Valde enim timent, ne suae ditionis Christiani, quorum quidem uis ingens est, licet iam extincta sit eorum nobilitas, oblata externi auxilii occasione iugum excutiat, et in communem hostem arma rapiat. Inde morem illis esse arbitror, ut si quem forte alicuius numeri hostem intra fines suos armatum coeperint, eum extemplo interficiant; rursus, ipsi praedandi studio egressi, quemcunque in hostico nacti fuerint conseruent, in seruitutemque abducant. Tametsi ferocissima natio solos fere Hungaros, Choruatos et Moldouios sibi uirtute pares ducat; caeteros uero
512. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 161 | Paragraph | SubSect | Section] in Corinthiacum sinum haud quaquam patere, praesidio ibi satis ualido a rege imposito ac turribus inter se aduersis in eius fauces erectis, ad Cephaleniam, insulam Turcaicae ditionis, in potestatem redigendam animum adiecit, quum ut, si forte res ad euentum respondisset, maiorem apud suos Crimano inuidiam moueret, quocum sane non sine publico detrimento priuatam habebat simultatem, tum ne inbellem inglorius gereret magistratum, atque eo magis ut hostibus, apud quos Veneti contemptui erant, ostenderet se quoque armatos esse atque ad uim inferendam haud imparatos.
513. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 171 | Paragraph | SubSect | Section] et spectator cuiusque uirtutis ac ignauiae futurus. Porro Turcarum animos, quum praelium ineunt, regis praesentia periculi immemores facit, quia praeterquam quod Turcae suos a Christianis in pugna caesos felices apud inferos fore arbitrantur, ingentia fortes uiros praemia manent. Hortatur eos ad operam sibi strenue nauandam magna proposita mercede, his pecuniam pollicetur, aliis agros, quibusdam praefecturas offert, nulli demum humilitatem suam (modo
514. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 171 | Paragraph | SubSect | Section] oppidum opere haud satis emunitum esset, ut ubi ipsius loci ac maris praesidio tutum foret. Sed quia Iacobus metu poenae obstinauerat animo immissi in oppidum auxilii negligentiam egregio aliquo facinore compensare, quo specie saltem oppugnationis inde ostensa uires oppidanorum distraheret, iubet suos per rupes urbi appositas ascensu tentato muros adoriri, uirtutis, cuius mentione Turcae admodum excitantur, praemiorumque, quae a rege pro nauata opera essent accepturi, identidem admonendo. Hosteis insuper, ut erat stolida et procaci lingua, quod sane uitium plaerisque nouis inest
515. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 182 | Paragraph | SubSect | Section] collecto animo aciem instruunt, atque in hostem ex aduerso uenientem impetum faciunt, primoque congressu turbatum loco mouent Hispanum. Sed quia Deus regnum Neapolitanum Hispanis destinarat, dux Francorum, dum in primam aciem equo prouectus Gallos ad pugnam hortatur (nam Consaluus suos iam terga dantes ac fugam spectantes in pugnam reuocauerat), tormento forte ab hostibus misso ictus cecidit. Cuius casu Galli perturbati terga hosti confestim uertunt ac foeda fuga dissipantur, eademque facilitate, qua regnum Neapolitanum caeperant, amiserunt. Nulla enim fere gens est,
516. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 184 | Paragraph | SubSect | Section] ex parte confecti, et ob id certaminis studio auersi, ne tentato praelio dissipantur. Qui uero per ualetudinem effugere nequiuerunt, positis armis hosti sese dediderunt. Dux Hispanus arbitratus non minus decorum esse uictis parcere quam hostes superare, suos a caede hostium inhibuit, Francosque armis spoliatos dimisit incolumes. Quosdam etiam ex hostibus illustriores uiros, Christiana ac rara uictoris in deuictos usus benignitate, ne in itinere necessariarum rerum inopia deficerent, memor humanarum rerum uiatico iuuit.
517. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 186 | Paragraph | SubSect | Section] est, de quo supra etiam meminimus, dum esset cardinalis quinque liberos ex quadam adultera Romana fęmina tulit, quorum quatuor mares fuere, quos inter natu minimus Caesar praenomine, dux Valentiniensium nuncupatus, audacia atque crudelitate quum in suos, tum in alienos ita notus extitit, ut omnis fere memoriae barbariem libidine atque importunitate aut supergressus sit, aut adaequarit. Hunc pater, pecunia, ut alio loco diximus, pontificatum nactus, uix puberem cardinalem designauit, ementitus non ex se genitum esse, sed ex uiro, cuius uxorem,
518. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 188 | Paragraph | SubSect | Section] Caesaris funditus
euertit: nam morbo implicitus nihil negocii per sese obire potuit, quum res sua ipsius non
modo opera, sed et praesentia indigeret. Itaque intra paucos dies urbes Ecclesiae
Romanae uectigales, partim antiquum imperium respicientes pulsis Caesarinis praesidiis
principes suos reuocarunt, partim Venetis, ut dictum est, sese dediderunt.
profani principis quam sacerdotis munus obiens, intra
paucos dies Bononiam deditione coepit, Ioanne Bentiuola, ubi ciuium suorum uoluntatem in pontificem inclinatam cognouit, fuga cum liberis suis elapso. Ferunt Bentiuolam
patriam relinquentem dixisse: Quantum mutauerint mores suos Romani pontifices uel
hoc exilium argumento erit. Diuus Gregorius, ne arma in Longobardos moueret passus est
eos Italiam uexare, asserens se Dei timore ab armis arceri; Iulium uero pontificem exercitum per sese ad oppugnandam Bononiam, quod nemo unquam pontificum fecisset,
imbellis est,
et leuis armaturae externis equitibus primam Gallorum aciem, cui praefectus
Mediolanensium, Gallicae uir nationis, cum Iacobo Triuultio praeerat, adoritur, atque
ita praelium ferociter iniit, ut Gallos primo congressu loco moueret. Quod ubi rex conspexit, adhortatus suos in primam aciem aduolauit, atque cum omnibus suis turmis, quod
roboris in exercitu Gallico erat,
impetu in hostem facto confestim aduersarios in
fugam coniecit, capto Liuiano caesisque ex
ostium
Padi, qua is haud procul Atria, nobili olim Tuscorum colonia, mare influit,
petunt, atque aduerso flumine subeuntes Ferrariensem agrum inuadunt. Quod ubi duci
Ferrariensium Alfonso nunciatum est, confestim armat suos ― et erant id temporis
Ferrariae quidam etiam Galli milites ― atque hanc manum trifariam diuisam aduersus
hostem educit. Vnam partem populatoribus obsistere, aliam praecludere fugam hosticis
nauibus iubet, cum tertia ipse Venetas naues aggreditur. Itaque praedatoribus
Quod Caston
Foisius conspicatus equo descendit et peditibus permixtus hortatur Vascones adniterentur paululum, pulsos hostium equites partamque uictoriam esse, pedites Hispanos solos,
ab equite desertos, in acie adhuc stare non pugnandi ardore, sed fugae desperatione.
Quae dum inter suos dux armis insignis agit, telo e tormento ab incerto auctore emisso
ictus concidit, quamquam eo tempore rumor non defuit Castonem a Vasconibus, popularibus suis, per iram interfectum, quos sane segnius signa inferentes pugnamque
remittentes ferro ac uulneribus in hostem
prius usu uenerit, qui huic praelio interfuere, accidisse affirmant. Gallos quum et multo plures cecidissent, et ducem amisissent,
pro uictoribus discessisse, seu ob hanc forte causam, quia hostium dux nullo uulnere
accepto praelio excesserat, fugaque cum paucis arrepta pugnantes adhuc suos reliquerat,
seu quia plures Galli ― maioribus enim copiis certamen inierant ― incolumes superfuerant,
locumque in quo dimicatum est praelio functi haudquaquam deseruerant, sensu forsan
casus ducis, qui militum animos consternare solet, non nisi peracta pugna ad Gallos
quo quisque amotis arbitris suam liberius promeret sententiam; sciscitatur,
quemnam ex liberis suis potiorem regno administrando censerent. Purpuratorum opulentiores, quique ocio et quieti dediti erant, Achimatem maxime probabant, utpote mitis
hominem ingenii, nec ulla notum in suos asperitate. Armorum uero ac belli cupidiores
Selynem imperio magis idoneum putabant: etenim uir ardentis animi et bellis gerendis
natus esse uidebatur. Maximum natu regulorum regno indignum omnino censebant, eo
quod ceruicosior esset, nec suorum consiliis obtemperans, paternae etiam
fieri
existimemus, Christi imprimis litatu omnem humanam labem expiante.
Non latuit Curcuthem, Lidiae satrapem, regis consilium, ipsius regis consiliariis rem
prodentibus, quos ille donis ac pollicitationibus sibi nequicquam conciliarat. Sane quilibet liberorum regis suos apud patrem parare solet fautores. Itaque quasi desperans de
successione paternae fortunae coepit Selyni in speciem regnum moliri, ratus eo in
fratrem studio et illius uoluntatem redemptum iri, nec suis uotis propter aetatis honorem
id magnopere obstiturum. Credebat enim Achimathe
quem Amyso iam profectum constabat, eo cum
copiis suis accessisset, manum cum hoste consereret, ratus et se tutius cum uno exercitu
praelium initurum, et Halyde profligato uiam ad imperium Achimathi praeclusum iri.
Halys ubi animaduertit latronem acie instructa ex aduerso uenire, et ipse suos arma capere
iubet atque in latrones impetum facere. Commisso certamine atrox editur cędes, ut fieri
necessario solet inter eos, qui et rari loricis corpora inter pugnandum muniunt, et ad
mortem, insita animo ferocia, promptissimi sunt. Ibi Halys, dum in primam aciem prouectus
iubet atque in latrones impetum facere. Commisso certamine atrox editur cędes, ut fieri
necessario solet inter eos, qui et rari loricis corpora inter pugnandum muniunt, et ad
mortem, insita animo ferocia, promptissimi sunt. Ibi Halys, dum in primam aciem prouectus equo hortatur suos, a Cichanis filio, de quo supra meminimus, per dolum interficitur
eo consilio, ut regiis audita ducis nece pauor et consternatio iniceretur. Is autem Bazethis
ex filio nepos, quamuis esset patris iussu inter regia auxilia, tamen Cichane inter hunc
tumultum repentina morte, dum
proficisci.
addidit sermoni,
cauerent, ne sibi filium interficerent, id scilicet fortuna agente, ut esset, qui patrem mox
necaret.
Hac habita oratione sagitta, qua potuit ui arcu excussa, signum pugnae dedit.
Duces regii in suos quisque ordines confestim se recipiunt: mox clamore sublato, qui
quidem tubarum sonitu tympanorumque pulsu confusus multo terribilior auribus
accedebat, equisque admissis ruunt in Selynem. Quibus quum ille impigre occurisset, ita
eorum impetum sustinuit, ut aliquandiu
Deum, quem tametsi trinum Turcae
nondum coelitus illuminati haud existimant, authorem tamen rerum fatentur, innocentia, humanitate, promissi fide ac constantia, alienae rei continentia admirandus. In hac
tamen fere sola re ualde, nec immerito culpatur, quia quum optaret iudices ac praefectos suos quam optimos esse ― crebro enim eos iustitiae admonebat ― grauabatur in eorum
uitam ac mores inquirere. Vnde quum esset natura humanissimus, adituque praeter illius
gentis superbiam facillimus, fraude tamen aulicorum deferentibus querelas nullus fere
aditus patebat. Quo facto
loco sese committere, altissimos et pene inuios montes subierat ― Prusam,
circa ea loca hybernaturus, exercitum reduxit, relicta copiarum parte, quae hosti opposita ex illius conatibus consilia caperet.
Achimathes, ratus Selynis discessu occasionem sibi rei bene gerendę oblatam, iubet
suos e montibus descendere ac hostilem exercitum inuadere. Itaque fortuna consilium
adiuuante hosteis de improuiso aggressus ex his multos interfecit, quosdam etiam una
cum duce Mussia uiuos coepit. Quos quum incolumes conseruasset (erat enim uir minime sanguinarius) interrogauit, an
impauidus accederet, beneque de fratre speraret, respondit se probe scire morti esse
destinatum, fatum suum iam Dei arbitratu, cuius nutu omnia moderantur, impleturum.
Itaque deductus in uicum, unde aufugerat, poscit papyrum, conscriptisque ad Selynem
codicillis rogat, ut libros suos, quorum ingens numerus fuit, cum omni suppellectile
quibusdam in Asia sacerdotibus tribueret, familiamque suam incolumem esse pateretur.
Ferunt Selynem lectis Corguthis codicillis lachrymis non temperasse, suisque iussisse, ut
eum mitissima morte, et citra ullum doloris sensum, si id
recoeptum ab Achimathe supra
demonstrauimus, cum tribus aliis insignibus uiris, equis admissis auersisque transfugarum
ritu lancearum cuspidibus ad Selynem transfugiunt, eo consilio repentene capto, an ex
composito, parum comperii. Transfugae ab Selyne benigne excępti monent, iubeat suos
clamorem tollere, pugnamque confestim inire, affirmantes nihil roboris esse in
Achimathis exercitu, utpote qui speraret ipsum destitutum iri a suis. Quod ubi Achimathes
Othomanus conspexit, ratus, ut erat, se proditum, atque in insidias
erant, conspicati Turcas extemplo conscensis equis obuiam illis
eunt, uestis maxime et equorum Turcaicorum cupidine incitati. Et quum, ut fit, concursando leue inter se certamen aederent, quidam inter Turcas, caeteris et nobilitate et uirtute praestantior, equo eximio insidens, paulo extra suos prouectus praefectum turmae
Hungaricae nomine compellans, Quid , inquit, frustra nulloque proposito praemio
inter nos digladiamur, quum nulla nos in agro uestro deserto et per bellum continuum
cultoribus destituto maneat praeda? Quin potius, quando
nulla beneuolentia, sed solo metu, qui quidem malus concordiae custos
est, suis principibus parent. Vnde plebs fraeta sua coitione ac multitudine, perinde ac
equus domitis fraenis sessorem contemnens, arma in Turcas parata aduersus
principes suos conuertit auctore, ut dictum est, Georgio Scytha; quamquam omnes fere
plebei generis antistites haec coniuratio infamia asperserit, eo quod rustici illos, utpote
sui corporis homines, nulla iniuria ac maleficio affecerant, quum e contrario nobilitati
maxime iniurii extitissent. Qui quidem
sed etiam suis principibus dominentur, ratus sibi quoque ea uia imperium accessurum. Est autem proprium multitudinis
nihil modeste agere, sed aut libertate abuti, aut humiliter et abiecto animo sese alterius
imperio subicere.
praesertim nationis homines inclementi ac dura affligunt seruitute. Quid enim
refert seruilibus operibus praemi et seruum esse aere paratum, aut bello captum? Nempe
fortuna haudquaquam haec inter se differunt, quamuis nomine tantum distinguantur.
Neque enim Hungarica nobilitas uos, colonos suos, ciuium loco habet, sed ut mancipiis dominatur, aeque ac belli iure liceret, in uos hostilia exercet. Immo uix luce ista,
qua promiscue homines cum pecoribus utuntur, uos dignos censet. Caetera omnia, quae
uobis cum nobilitate communia esse debent, sibi ipsi nobilitas seorsum nefarie
neque magnificentia, maximis
atque gratissimis uirtutibus, scelesti homines sine uestra pernicie utuntur. Si uero pecuniae, cuius mortales auidissimi sunt, student, de uestro rapiendo arcas suas replent,
uestrisque spoliis magni atque opulenti incedunt, laudem maximam inter suos ferentes,
qui plura colonis suis per nefas ademerunt. Quousque haec tam indigna patiemini, uiri
Hungari? Ideone uos Attila, rex ille clarissimus et uictor Europae, ab Hyperboreis montibus eduxit, ut paucorum superbiae ludibrio essetis, ut seruitute et erumnis uestris auarissimis hominum opes
regi posset atque imperata facere, in ordines distinxit, cuique ordini sua signa
attribuens. Et quia uetus miles erat, pro temporis angustia aliquantum signa sequi et
ordines seruare docuit.
Sed ne, dum ipse suos militaribus institutis assuefacit, nobilitas
collectis uiribus agrestes impetu facto adoriretur priusque eos dissiparet quam illi militaria
facere coepissent, aduersus Stephanum Botherem iuniorem, Thibiscensium praefectum,
cum copiis suis proficiscitur, ratus illo duce superato totam
et ita his a duce
imperatum erat, intromittunt, reliqui partem hostium, qui secreti a coetero exercitu ad
tormenta aenea, quibus arx Chaualae deiciebatur, excubabant, adoriuntur, quosdam ex
his repugnantes interficiunt, alios uiuos capiunt, plures in fugam conuertunt. Qui
refugientes ad suos Turcarum manus euaserant, tanto terrore Hungarorum castra complerunt, ut uix ducis et caeterorum principum auctoritate ad auroram in castris contineri
potuerint. Michael Paxius, coelo iam albente, aegre ferens tantum suae gentis
dedecus cum his,
quodam magis quam consilio: nam exploratum habebant Turcas inopiam rerum necessariarum uix tolerare, multosque hostium una cum iumentis fame enectos esse, et ob id
Turcam in hostili terra plures dies haudquaquam mansurum.
castris sua tandem conferens
castra octauo Sextilium Calendarum sub solis occasum haud procul a Selyne consedit.
Postridieque eius diei, quum iam pransissent sui, signum pugnae proposuit, prius
huiuscemodi apud suos habita oratione:
Non me praeterit, uiri fortissimi, Turcas Europaeos famam eximiae uirtutis in bello
obtinere,
eo quod hi ex Illyricis, Thracibus ac
inopia prope absumpti sunt, armatos cum inermibus ac seminudis, peritos militiae cum imbellibus, ac imperitissimis. Turcae enim nullis
militaribus institutis student, nihil fere ordinatae disciplinae habent: turba est incondita,
rudis, temeraria, neque se unquam, neque equos suos bellicis meditationibus exercent.
Omnis illorum uis non in signis conferendis, sed in praeda conuectanda consistit. Itaque
simul ac in illos impetum feceritis, foedam stragem ac fugam conspicietis.
Hec uultu interrito et bonae spei plenus elocutus, tubas et cornua canere,
Ferunt hoc in praelio ad quadraginta millia Turcarum,
cum decem et septem praefectis, fortissimis uiris, cecidisse. Ex Armeniis uero circiter
mille et quingentos desideratos esse, inter quos dux insignis Aiax Deuius, dum hortatur
suos castra hostium inuadere, sub ipsis Turcarum munitionibus peremptus est, pilula
plumbea e minore tormento in frontem adacta, cuius casu maior prope pars
Sophenorum turbata a castrorum oppugnatione auersa est. Cernere erat in campis, ubi
depugnatum est, spectaculum adeo
cremare) ignem iniecere,
eo consilio, ne, quantum Turcarum copiae diminutae forent,
appareret, numeroque interfectorum hostes inito sese pro uictoribus, tanta Turcarum
clade conspecta, ferrent. Quidam spoliandi studio, simul et suos funeris causa inquirendi, dum hostilia uoluunt cadauera, reppererunt, magna spectantium admiratione, foeminas quoque uirorum armis ornatas, atque ita in hostem uersas, ut aduersis uulneribus
uiderentur esse confectae. Et quod maiorem incutiebat admirationem, nullam earum
foeminas quoque uirorum armis ornatas, atque ita in hostem uersas, ut aduersis uulneribus
uiderentur esse confectae. Et quod maiorem incutiebat admirationem, nullam earum
uiuam in potestate hostium uenisse satis constabat: tanto sane apud Sophenos amore
foeminae uiros suos prosequuntur, ut ne ad bellum euntes relinquant, tantaque his animi
magnitudo inest, mortisque, cuius metus plerosque uiros exanimat,
contemptio.
Post hoc praelium Selynes, ut Armeniis ostenderet se uictorem esse
uetito eo pro imperio quicquam de caetero agere. Extorto caliphi regno,
quum seruorum imperium ad ducentos fere annos durasset, tandem a Turcis hunc in
modum deletum est.
genus teli equis pariter et sessoribus terribile et perniciosum, praesentiam Selynis, quo quidem, praeterquam quod ne uictus
praelio, quod instat, forti ac
parato animo pugnaueritis, propterea quod liberatores nos Machomethani nominis omnia
secula laudibus ferent, si grauissimum Cercassorum iugum Aegipto et Syriae dempserimus. Nulla enim unquam gens saeuius, uiolentius, intemperantius, magisque impotenter in suos dominationem exercuit quam haec immanis natio in Machomethanos homines
Syriam et Aegyptum incolentes exercet. Hae importunae belluae haud satis habent populos sibi subiectos bonis spoliare, sed insuper eos leuissima ex causa uerberant, uulnerant,
occidunt, matres familias ac uirgines
quam haec immanis natio in Machomethanos homines
Syriam et Aegyptum incolentes exercet. Hae importunae belluae haud satis habent populos sibi subiectos bonis spoliare, sed insuper eos leuissima ex causa uerberant, uulnerant,
occidunt, matres familias ac uirgines constuprant, omnia scelera in ciues suos, ac si belli
iure liceret, quotidie ędunt.
Quare quum praelium inibitis, memineritis uos aduersus infestissimos latrones gladios
strinxisse, et certam animis spem uictoriae concipite. Daturus est enim Deus nobis huius
belli
Neque enim uos magis ad dimicationem, quae ferme nulla futura
est, quam ad caedem et stragem aedendam uoco.
Haec adeo elato animo disseruit, ut omnes Selynem aeque ac procul dubio uictorem
alacres intuerentur. Itaque prius quam signum pugnae daret, admonuit turmarum praefectos, ut suos quisque turmales doceret, ne iniussi in hostem procurrerent, sed quum ad
teli coniectum cum hoste conuenissent, tubaque signum datum esset, extemplo deducta
media acie in dextram leuamque applicantes se apperirent uiam, qua tormenta emitti
possent, ne, ut Sophiaco bello contigerat,
ratus hesternum
praelium magis
Sinonis morte quam uirtute hostium ad spem non respondisse, repetit oppugnationem,
pugnae cura Ionae Dalmatae demandata. Qui rei militaris haud imperitus, existimans
non minus in rem esse suos conseruare quam hostem affligere, cum robore militum cautius ad muros succedit. Nam priusquam manum cum Cercassis consereret, magna ui tormentorum (
hominum, quibus uenas argenti (sunt enim in multis Turcaici imperii locis
argentariae fodinae) perscrutari ars est cum ferramentis suis, ad cuniculos in terra agendos contraxerat. Quasdam praeterea naueis rudi xilo et succida lana onerari iusserat, quo
saccis ea materia refertis et suos ab hostilibus tormentis tegeret, et fossas Rhodiae urbis
momento compleret. Denique classicos, commeatum, tormenta in naues imposuerat,
quum foeda pestilentia nauales socios adorta coegit Selynem belli consilia omittere.
Itaque subductis nauibus, quas euocauerat, copias domum
utpote cui satis perspecta erat admiranda
Selynis simulatio, ne fama mortis falso emissa erga se filii mentem deprehenderet.
Porro quidam arbitrantur Selynem ne filium quidem patria dilexisse charitate, quam
sane opinionem inde obortam reor, quia nec Selynes odio propter crudelitatem in suos
caruit, et nemo unquam mortalium extitit consortis imperii
eo impatientior. Eam autem
dominandi libidinem habuit, ut maximam et solam fere gloriam in maximo imperio
sitam esse putaret, et ob id studiosior erat magnae famae
sibi gloriam parare nititur; exercitum contra Colchos in Asiam traiicit; cum
Hungaris pacem renouare cupit; quam contemnentibus bellum minatur; deplorandus
illius temporis Hungariae status; luxuria, inertia, discordia, aerarii inopia, et regis contemptus; Turca mendaci rumore suos ad hoc bellum exasperat.
556. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 268 | Paragraph | SubSect | Section] capiundi incerti, dedissent ― neque enim pacem cum Turca componere in animum inducebant, quippe turpe arbitrabantur Christianis esse cum Machomethano foedere iungi, neque rursus uirium suarum conscii bellum cum eo gerere audebant, rege praesertim suo admodum puero, nec ullam fere inter suos auctoritatem obtinente ― Turca ira inflamatus atque insolentiae Hungarorum infensus arma Asiae destinata in eos conuertere subito quodam impetu raptus statuit, ratus, ut euenit, se omnia apud Hungaros imparata, armisque suis, si accelerasset iter, peruia atque exposita
557. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 268 | Paragraph | SubSect | Section] deses atque imbellis fuit ex ocii diuturnitate ac belli desuetudine, ut in sola uitia, diuitias et luxuriam creuerit. Ad hoc satis compertum habebat principes regni inter se dissidere, nec regi, praeter quam quod summa aerarii inopia laboraret, ob aetatem quicquam auctoritatis inter suos esse. Et auxerat regis contemptum casus et caedes duorum Hungariae nobilium uirorum indigne a quodam Boëmo in rixa subito exorta interemptorum. Quorum caedem, quum rex ulcisci deberet, ne Boëmos gentem bellica uirtute illustrem sibique deditissimam ab se alienaret,
558. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 275 | Paragraph | SubSect | Section] pater, uouerat, per te ipsum, aut adhibito aliquo regionum ac locorum prudente, considerato. Et quae dico, ex ore senatus Hungarici regisque Lodouici missa existimato. Qui quidem neque numero, neque robore ac uirtute militum a Turca superari posset, si primum ei auctoritas apud suos esset, qua sane pueri neccessario carent, quia ea, ut probe nosti, ex multis rebus magnifice atque egregie gestis, et singulari prudentia, cuius puerilis aetas haudquaquam capax est, comparatur, deinde stipendii copia suppeteret. Nam Boëmi, gens Martia et regi suo Lodouico deditissima, ne
559. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 279 | Paragraph | SubSect | Section] Hungaros haudquaquam eum exercitum contraxisse, qui suis copiis opponi posset, pontem spreta inani religione extemplo refici imperauit. Tanta sane cupiditas eum Tauruni potiundi tenebat, quo scilicet Turcae et agros Pannonicos tutius incursarent, et fines suos ab Hungaris facilius tuerentur. Itaque lyntres, quarum uim magnam ex proximis suae ditionis regionibus adduci eo iusserat, et ad uicinalem usum ab incolis paratarum ibi inuenerat, per latitudinem fluuii, quae trecentos passus non
560. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 281 | Paragraph | SubSect | Section] sese in arcem recaeperunt, patriamque aut nimis celeri desperatione, aut proditione hostibus ne expectato quidem eorum aggressu concessere, nihilo magis arci, quam oppido fuerant, feliciores futuri. Duces Turcarum ubi conspexerunt suos in oppidum transgressos, eoque potitos esse, et ipsi cum magna exercitus parte urbem porta in orientem uersa ingressi sunt, non sine militum suorum detrimento. Nam Hungari Turcas ea parte irrumpentes plumbeis pillulis e paruis tormentis emissis, quae ad eam portam ex arce
561. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 285 | Paragraph | SubSect | Section] in Venetos, falso, ut ego sentio, coniciunt, quos suspicantur Salomoni persuasisse, ut Taurunum oppugnaret, ne Hungari et Boëmi bello in se ipsos auerso Carolo Augusto, eidemque Hispaniarum regi, adiungi possent, dum is aduersus Gallos in Circumpadana Italia per duces suos bellum gerit, admonendo Turcam et affinitatis inter Hungarorum regem et Caesarem contractae, et docendo nimiam Augusti potentiam e re haudquaquam esse Turcaica, putantes eo consilio suae reipublicae egregie consultum iri. Quam quidem atrocitatem apud Hungaros sermonibus iactatam magis
562. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 285 | Paragraph | SubSect | Section] perditumue, morisque
Turcaici imperitum, ut aut malit Turcaicum quam Christianum supra modum crescere
imperium, aut nesciat a Turcis uictoria sua et regni amplitudine non socios amicosue, sed
seruos quaeri. Nempe gens Othomana, fera et iuris humani expers, omninoque insociabilis, etiam liberos suos seruorum prope loco habet, nedum cum alienigenis, bello praesertim imparibus, ulla societate coeat.
cum summo nominis sui dedecore famaeque ac gloriae iactura, uidebant se ab adolescente Turcarum rege, bellique et omnium rerum, ut ipsi arbitrabantur,
imperito, fraude circumuentos, eoque rem eorum cecidisse, ut hostibus aut contemptui
posthac essent, aut non nisi continuo bello fines suos tutari possent, nulla spe in
Salomonis segnitia reposita. Qui sane tametsi nunquam antehac armatum hostem conspexerat, nempe in umbra cum grege puellarum ad illam diem egerat, tamen inito regno,
quo ignauiae notam aboleret, confestim et iusti regis specimen dedit, et gloriae cupiditate
bellique Slauinici finis impositus, Diocleates
uero, hoc merito in ciuitatem recepti, atque in patricios adsciti. Tradunt autem
hos Malascouios et Gredeos fuisse, quorum alteri iam paene extincti sunt, alteri
diuitiis et auctoritate inter suos adhuc florent.
102
* post accaepta
app. ed. Crau.: Sunt enim auctores, qui tradunt,
superetur; nec multo leuius uictori, quam uicto accidat. Quod quidem
patrum nostrorum aetate, Illyricis, Thracibus, Macedonibus, et Graecis, his uero
temporibus Italis euenit. Quoniam alii, dum Gallorum ope, alii Hispanorum,
aduersarios suos oppugnant, omnes externum iugum subiere. Atque haec seruitus,
quanquam Rhacusanorum animos infregit, attamen, quantum de dignitate demsit,
tantum opibus eorum adiecit. Etenim infirmitatis suae iam satis gnari, in
omnibus publicis
Dominus noster, qui de caelo descendens pacem
attulit, quia in se credentes Deo patri reconciliauit?
Per peccatum enim eramus filii irae, per crucem autem Christi
facti fuimus filii Dei. Idem tunc in carne nasci uoluit
cum orbis terrarum positis armis in pace quiesceret. Tunc
et angelos suos nostra omnium salute gaudentes concinere
iussit: Gloria in excelsis Deo et in terra pax hominibus bonae
uoluntatis . Ad haec, quoties discipulos suos salutaret,
dicere solebat: Pax uobis . Ipsis etiam, quotiens
hospitium aliquod ingrederentur, ut pacem ei domui dicerent
Christi
facti fuimus filii Dei. Idem tunc in carne nasci uoluit
cum orbis terrarum positis armis in pace quiesceret. Tunc
et angelos suos nostra omnium salute gaudentes concinere
iussit: Gloria in excelsis Deo et in terra pax hominibus bonae
uoluntatis . Ad haec, quoties discipulos suos salutaret,
dicere solebat: Pax uobis . Ipsis etiam, quotiens
hospitium aliquod ingrederentur, ut pacem ei domui dicerent
mandauit. Postremo ad caelum iturus unde descenderat,
pacem illis tanquam thesaurum omnis iocunditatis et dulcedinis
plenum legauit dicens: Pacem meam do
post Photinum aut Manicheum, et cętera perfidię
monstra. Sed cum ueritatis
prędicatoribus consurgens subiugauit errores et recuperauit prędam, et ecclesię
quę iam dicebantur Arrianę, factę sunt Christianę.
Et reuersus est in Sicelech id est ad conuersos suos in fide solidandos.
Israhelitę
in Gelboe prostrati ceciderunt, et Saul cum filiis periit, et ciuitates
a Palestinis occupatę
sunt. Et Iabitę
sepelierunt Saulem cum filiis. Gelboe sonat
aceruum pluuiarum. In aceruo pluuiarum gratię
diuinę
gentes ad
Annon Ammonitarum rex male accipit Dauidis legatos. Ioab aduersus eum
missus percussit Syros eius conductitios. Dauid quoque percussit Syros, ab
Adadozero missos, et Sobabum principem militię
interemit. Christus Dauid noster
misit legatos suos apostolos ad gentiles conuertendos; sed Annon, qui interpretatur
gratificationi murmurans, Ammonitis autem imperans, qui interpretantur
comprimentes me
militię
interemit. Christus Dauid noster
misit legatos suos apostolos ad gentiles conuertendos; sed Annon, qui interpretatur
gratificationi murmurans, Ammonitis autem imperans, qui interpretantur
comprimentes me
arcanum siue profunditas. Iudicia enim
Dei abyssus multa.
Achitophel uero, quia Chusi consilium suo pręlatum uidit, suspendio sibi uitam
eripuit. Hic est Iudas, qui tradens sanguinem iustum, quum se peccasse
animaduerteret et coapostolos suos sibi pręponendos sciret, de uenia desperans,
suspendit se et crepuit medius. Porro Achitophel non solum facto Iudam figurabat,
sed etiam nomine. Interpretatur enim frater meus ruens. Nam qui apostolus Christi
erat, proditor factus est Christi et corruit in
Iudeis ante promissa. Quos
Iudeos Miphiboseth hoc loco figurauit. Os enim confusum interpretatur. Est autem
confusio etiam ad mortem,59 ut ait Scriptura.
Dauid uenit in Baurim et patitur maledicta Semei. Baurim interpretatur electi.
Venit Christus inter electos suos discipulos et maledicitur ei a Iudeis. Quos ideo
designat Semeus, quia interpretatur: audi mihi. Hoc illis congruit, qui suam, non
Dei uoluntatem sequuntur.
Victo Absalone Dauid reuertitur in Hierusalem. Christus confusis Iudeis per
resurrectionem suam redit
et fortune cedere potius esse sapientis officium quam astutie. Ubi hoc eius Regni populi uidissent mortuo Cesare, adultero principe et crudelli tyranno, Guidobaldum ducem tensis in celum palmis pro uero principe suscipiunt. Hoc quidem recte quoniam Feretria domus nunquam tyrannidem in suos exercuit,
Laus Feretrie domus.
sed iustitia et pietate, clementia quoque ubi opus fuit, non solum suos populos rexit, sed coluit et obseruauit. At quid dicam de sua castissima coniuge Isabeta
ducem tensis in celum palmis pro uero principe suscipiunt. Hoc quidem recte quoniam Feretria domus nunquam tyrannidem in suos exercuit,
Laus Feretrie domus.
sed iustitia et pietate, clementia quoque ubi opus fuit, non solum suos populos rexit, sed coluit et obseruauit. At quid dicam de sua castissima coniuge Isabeta
Isabeta, coniunx Guidobaldi ducis.
quam qui non laudet, non efferat, non admiretur, bonorum morum et uirtutum parum amicus haberi
ducis.
parua manu sepius profligat hostem. Desperat Leo salutem, ne deterius fiat, subacto Laurentio, et eo ferre interempto ut qui uix euaserit uitam, plurimis ad imperialem collem cesis, cum duce paciscitur, ne ultra progrediatur, pacem promittit, eum et suos omni piaculo expiat, tutum reddit, clam tamen insidiis Vafri Hispani quaerit uario thesauro promisso interficere. Eufugit insidias, inuehit non in pontificem cui semper ut uerus cristicola obediit, sed in Medicen exercitum cui fauebat.
Dux
Maro, ueh. Gelidis datur ipse Thomitis
Maro.
Romana sileto
nactus est Thyran, qui (ut Iosephus,
capitu. LVI. (148)
praecipua magnitudine gignit, auium uenationi et aucupio idonearum copia fecundatur. Multaque id genus, quae singula commemorare superuacaneum foret, producendo nullius fere rei, quae hominum uitae communiter est oportuna, (exceptis duntaxat aromatibus) suos incolas necessitatem habere promittit.
Quantum autem ad Dalmatiam inhabitantes attinet,
Secundum.
Dalmatae sunt
Dalmatae habitudo.
cum mediocritate quadam maiori ex parte procere staturae, uenustas habentes facies,
per octo horarum spatium pugna, uix pro quatuor biremibus sufficientes naute
Turcarum superfuerunt. Postremo Turcis pugna detractantibus, nonnullis ex nostris desideratis caeterisque fere omnibus magnis confectis uulneribus, Pharenses clara potiti uictoria ad suos regressi sunt. Quamobrem Nicolaus Paladinus (quemadmodum nos ipsi uidimus) Senatus Veneti consulto militari honore togaque aurea ob suscepta uulnera pugnandique constantiam donatus, diuitiis et immunitatibus simul cum caeteris naualibus sotiis pro meritis auctus fuit.
Taceo
sydera monstris,
oscula ferrem,
bis murice tincta.
pectore mater,
uasto,
ponam,
septis.
pallia, quaerens
ad manes subiturus Lucifer imos,
illum?
ullos praescribere fines?
Sacerdos
Sors mala, dehinc alio, atqui alio tulit, ultima donec
pectore Iudae,
hunc alta speculatus ab arbore serpens
uentura canebam,
Marulić, Marko (1450-1524) [1522], Epistola ad Adrianum VI Pontificem Maximum, versio electronica (), Verborum 2644, Ed. Darko Novaković [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [marulmarepistadr].
Marulić, Marko (1450-1524) [1522], Tropologica Dauidiadis expositio, versio electronica (), Verborum 5871, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - expositio] [word count] [marulmartrop].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1522], Feretreidos libri tres, versio electronica (), 807 versus, verborum 8510, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [severitanipferetr].
Niger, Toma [1522], Carmina tria ad Andream Cricium, versio electronica (, Krakow; Rim), verborum 462, versus 64, Ed. Jacek Wiesiołowski [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [nigertepigrammatacricium].
Pribojević, Vinko (mortuus post a. 1532) [1525], Oratio de origine successibusque Slauorum, versio electronica (, Hvar), verborum 14680, Ed. Veljko Gortan [genre: prosa oratio - oratio; poesis - epigramma; poesis - carmen] [word count] [pribojevvor].
Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.