Your search found 7157 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1516-1598:

Patris, iterum uenturus, ut iudicet mundum, in quem uenerat iudicandus. Nos ergo, si cum illo exaltari cupimus, cum illo et humiliemur. Interim uelim, quando ista, quę scripsimus, perlegeris, quicquid apte *corr. ex appte appositeque dictum uidebitur, non mihi hoc tribuas, sed ei, qui donauit. Quicquid enim in nobis boni est, a Deo est. Meum esse fatebor, siquid in disserendo erratum est, siquid in loquendo uel barbare positum uel inconcine inconsulteque prolatum. Quale tamen cunque sit istud, quod mittimus, unum mihi in hoc opere

uidebitur, non mihi hoc tribuas, sed ei, qui donauit. Quicquid enim in nobis boni est, a Deo est. Meum esse fatebor, siquid in disserendo erratum est, siquid in loquendo uel barbare positum uel inconcine inconsulteque prolatum. Quale tamen cunque sit istud, quod mittimus, unum mihi in hoc opere conficiendo propositum extitisse scias: illum ipsum, per quem creati, redempti saluatique sumus, laude, quam possum maxima, prosequi, quoniam digna non possum, et simul, dum beneficia, quę nobis contulit, recenseo, ad agendas gratias desides animos impellere et ad

tuum, et ambula, dixerunt: Sabbatum est, non licet tibi grabatum tollere. Sed mox a Domino, quod non recte de sabbati obseruatione sentiant, arguuntur: Si circumcisionem — inquit — accipit homo in sabbato, ut non soluatur lex Moysi, mihi indignamini, quia totum hominem sanum feci in sabbato? Quasi diceret: Si circumcidere licet, profecto et sanare licet, quod est pietatis opus. Deinde Dominus homini a natiuitate cęco die sabbati uisum dedit. Hoc illi sugillant et dicunt: Non est hic homo a

alabastro pedes unxerit, deinde fracto perfuderit et caput. Sed hoc plane fieri non potuit, ut eadem hora utrunque factum sit, si ante dies sex Paschę et in domo Marię et Marthę pedes peruncti sunt et in domo Symonis caput perfusum, cum post biduum Pascha celebranda esset. Mihi tamen uidetur ista quoque exponi posse, ut dicamus unam Mariam diuersis locis et temporibus officio isto erga Christum uiuentem non bis, sed ter fuisse functam: semel, quod Lucas memorat, quando dimissa sunt ei peccata multa, quia dilexit multum; iterum, quod Ioannes tradit

pręcepit commendans opus eius, quia, quo animo peractum fuerat, sciebat, Iudas improbus de medio coapostolorum suorum se proripiens abiit (ut Euangelistę *corr. ex Euangeliste aiunt) ad principes sacerdotum: Quid — inquit — uultis mihi dare, et ego uobis eum tradam? At illi constituerunt ei triginta argenteos. Exinde quęrebat opportunitatem, ut eum traderet. Abiisti, Iuda nequissime, non inuitatus, non coactus, sed sponte exiens de sanctorum consortio, de collegio fratrum. Abiisti ad sacerdotes tui

et extergit discipulorum suorum pedes, ut nos instruat, quam emundati accedere debeamus ad sumendum corporis et sanguinis eius sacramentum. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Venit ergo ad Symonem Petrum. Et dicit ei Petrus: Domine, tu mihi lauas pedes? Non lauabis mihi pedes in ęternum. Et Petrus igitur tantam Domini humilitatem admiratus non sinit sibi ablui pedes. Cum uero subsequenter audisset: Nisi lauero te, non habebis partem mecum, usque adeo separari a consortio Domini sui expauit,

pedes, ut nos instruat, quam emundati accedere debeamus ad sumendum corporis et sanguinis eius sacramentum. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Venit ergo ad Symonem Petrum. Et dicit ei Petrus: Domine, tu mihi lauas pedes? Non lauabis mihi pedes in ęternum. Et Petrus igitur tantam Domini humilitatem admiratus non sinit sibi ablui pedes. Cum uero subsequenter audisset: Nisi lauero te, non habebis partem mecum, usque adeo separari a consortio Domini sui expauit, ut statim mutato proposito

lauet, sed est mundus totus. Qui enim Christi baptismo lotus est, totus mundus est. Confirmatione tamen ei opus est, ne inquinetur. Vnde baptizatos in ecclesia sacro deinde chrysmate inungi ab episcopo cernimus. Vel hoc est illud, quod Paulus ait: Nihil mihi conscius sum, sed non in hoc iustificatus sum; qui iudicat* me, Dominus est. Non enim sufficit nostra emundatio, id est a peccatis abstinentia; nisi Christi meritum accesserit, cęleste regnum ingredi non merebimur. Tunc ergo Iesus pedes nostros lauat, cum per

Si hoc ita non feceritis, reprobabit uos Dominus, humilitatis suę signa non inueniens in uobis. Sin uero* feceritis, uobis quoque dicturus est, quod tunc discipulis suis dixit: Vos estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et *corr. ex sinuero bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super thronos (duodecim) *om. iudicantes duodecim tribus Israhel. Qui ergo humiliantur cum Christo

Et ut ostenderet ne nunc quidem se capi posse, si uellet, uno uerbo retrocedere cogit cohortem armatam et in terram ruere. Ego sum, inquit, ut se eiusdem substantię esse cum illo significaret, qui Moysi nomen eius quęrenti: Ego sum, qui sum, hoc nomen mihi est in ęternum, respondit. Nomen ergo diuinę essentię, quę in Christo erat, ferre nequiuerunt et in terram statim prostrati sunt. Retrorsum abire et in terram cadere proprium est iniquorum. Retrorsum abis, cum Domino tuo peccas. In terram cadis, cum cęlestium

Sed furentis impatientiam arguens repressit Dominus et iam in alios quoque irruere parantem inhibuit. Conuerte — inquit — gladium tuum in locum suum. Omnes enim, qui acceperint gladium, peribunt. An putas, quia non possum rogare Patrem meum, et exibebit mihi modo plus quam duodecim legiones angelorum? Vel sicut Ioannes ait: Calicem, quem dat mihi Pater, non uis, ut bibam illum? Quibus uerbis aperte monstrauit sponte se pati uelle, quod impii per uim inferre decreuerant. Igitur ne iniuriam quidem sustinens a

Conuerte — inquit — gladium tuum in locum suum. Omnes enim, qui acceperint gladium, peribunt. An putas, quia non possum rogare Patrem meum, et exibebit mihi modo plus quam duodecim legiones angelorum? Vel sicut Ioannes ait: Calicem, quem dat mihi Pater, non uis, ut bibam illum? Quibus uerbis aperte monstrauit sponte se pati uelle, quod impii per uim inferre decreuerant. Igitur ne iniuriam quidem sustinens a benignitatis suę officio abstinuit. Adductoque ad se Malcho abscissam auriculam tactu restituit ac

locutus sum nihil. Quid me interrogas? Interroga eos, qui audierunt, quid locutus sum ipsis. Ecce hi sciunt, quid dixerim ego. Magna profecto innocentię fiducia, cum quis etiam inimicos in testimonium sui citat. Dicant illi, inquit, quorum uerbis fidem pręstas.* Mihi enim, quanuis uera dixerim, nequaquam credes. Dicant illi, qui, licet mihi inuideant, non usque adeo impudentes sunt, ut ea uel inficientur** uel inuertant, quę ego docuerim, cum nota sint omnibus. Hęc autem cum dixisset, unus assistens ministrorum dedit

locutus sum ipsis. Ecce hi sciunt, quid dixerim ego. Magna profecto innocentię fiducia, cum quis etiam inimicos in testimonium sui citat. Dicant illi, inquit, quorum uerbis fidem pręstas.* Mihi enim, quanuis uera dixerim, nequaquam credes. Dicant illi, qui, licet mihi inuideant, non usque adeo impudentes sunt, ut ea uel inficientur** uel inuertant, quę ego docuerim, cum nota sint omnibus. Hęc autem cum dixisset, unus assistens ministrorum dedit alapam Iesu dicens: Sic respondes pontifici? O facinus indignum, o

poterat reperire. Herodes autem uiso Iesu gauisus est ualde. Erat enim cupiens ex multo tempore uidere eum, eo quod audierat*** multa de eo et sperabat signum aliquod uidere ab eo fieri. Omnes illi, qui adhuc dubię fidei sunt, hunc Herodem imitari mihi uidentur. Audiunt multa in ecclesia de Deo, de angelis, de hominibus sanctis, multa de Veteri, multa de Noua Lege libenti animo discunt, sed dum ambigunt, an uera sint, quę didicerint, miraculorum spectaculis firmari expetunt, ut uera esse credant, indigni beatitudine illa,

et alter, superbia elatus, eum irrideat, alter delatorum uocibus perterritus damnet. Pilatus tamen adhuc in proposito liberandi eum perseuerans, conuocatis (ut Lucas ait) principibus sacerdotum et magistratibus et plebe dixit ad illos: Obtulistis mihi hunc hominem quasi auertentem populum. Et ecce ego coram uobis interrogans nullam causam inuenio in homine isto ex his, in quibus eum accusatis. Sed neque Herodes. Nam remisi uos ad illum, et ecce nihil dignum morte actum est ei. Et Herodes igitur, inimicus Christi,

non ut ipse discat, sed ut pręsentes et posteri sciant ipsius Pilati aduersum Iudeos contestationem. Respondit enim Pilatus: Nunquid ego Iudeus sum? Vt uidelicet ad te accusandum mouear sicut illi. Gens tua et ponitifices tui tradiderunt te mihi. Quid fecisti? Respondit ergo Iesus ad ea, quę sibi de regno affectato obiecta erant: Regnum meum non est de hoc mundo. Si ex hoc mundo esset regnum meum, ministri mei utique decertarent, ut non traderer Iudeis. Nunc autem regnum meum non est

Timuit quippe, ne autor fieret eius necis, qui non solum culpa careret, sed etiam Filius Dei diceretur. Et ingressus — inquit — prętorium iterum, dicit ad Iesum: Vnde es tu? Iesus autem responsum non dedit ei. Dicit ergo ei Pilatus: Mihi non loqueris? Nescis, quia potestatem habeo crucifigere te et potestatem habeo dimittere te? Tuo te ore iniusti iudicii damnas, o Pilate. Potestatem te habere dicis crucifigendi et dimittendi, et tamen, quem toties culpa carere pronunciaueras, non

saluator qui autem a sinistris, damnatur. In cruce manens Dominus et ab hominibus iudicatus hominum se iudicem fore ostendit, inter agnos medius et hędos. **corr. ex hedos Horum pręferre ***corr. ex preferre mihi uidentur figuram hi duo, alter saluatus, alter condemnatus; saluatus, qui ad dexteram erat, damnatus, qui ad sinistram. Dextri igitur latronis fidem poenitentiamque sequamur, si cum illo paradisum adipisci cupimus. Leui autem obstinationem deuitemus, ne cum eo damnemur.

et quodam animi stupore occupata fari non poterat. Sustentabatur a mulieribus, ne amissis sensibus debilitatoque corpore in terram rueret. Interim Mariam Magdalenam in lamenta prorupentem Magdalenę lamentum mihi audire uideor fusisque lachrymis ita loquentem: Quare me a te separas, piissime Domine? Viuens uiuentem suscipere dignatus es et in tuum admittere consortium. Da nunc, ut cum moriente moriar. Da, ut te de terra decedentem sequar, quem secuta sum in terra

fusisque lachrymis ita loquentem: Quare me a te separas, piissime Domine? Viuens uiuentem suscipere dignatus es et in tuum admittere consortium. Da nunc, ut cum moriente moriar. Da, ut te de terra decedentem sequar, quem secuta sum in terra manentem. Dimisisti mihi omnia peccata mea. Optimam partem, quę non auferetur, me elegisse dixisti. Tu illa optima pars es, te super omnia elegi, te solum contemptis omnibus colui. Cur te mihi auferri pateris? Cur a me seiungi sustines? A tuis sanctissimis pedibus nesciebam recedere, dum loquebare.

ut cum moriente moriar. Da, ut te de terra decedentem sequar, quem secuta sum in terra manentem. Dimisisti mihi omnia peccata mea. Optimam partem, quę non auferetur, me elegisse dixisti. Tu illa optima pars es, te super omnia elegi, te solum contemptis omnibus colui. Cur te mihi auferri pateris? Cur a me seiungi sustines? A tuis sanctissimis pedibus nesciebam recedere, dum loquebare. Tuis saltem suauissimis sermonibus consolare miseram. Ecce nunc a tua cruce diuelli nescio, in illa te pendentem aspiciens, in illa tecum mori cupiens. Post hęc,

dum loquebare. Tuis saltem suauissimis sermonibus consolare miseram. Ecce nunc a tua cruce diuelli nescio, in illa te pendentem aspiciens, in illa tecum mori cupiens. Post hęc, ut reor, ad Iudeos conuersa uociferabatur* dicens: O uos, qui crucifixistis Dominum meum, quare mihi parcitis, ancillę eius? Illum damnastis innocentem, quare me uiuere sinitis peccatricem? Vt morte saltem dolorem meum finiam et amorem meum Iesum in tormentis morientem ultra non uideam. Heu, heu me miseram et infelicem, quod Domino meo moriente uiua relinquor, quod ipso

dignatus es intrare hospitium, meo refici conuiuio. Redde hospiti Marthę lamentum tuę uicem et me in cruce ista, in qua confixus cruciaris, in sublime elatam suscipe, ut tecum simul patiar, tecum et moriar simul. Sine te uiuere mihi mors est, tecum mori omni uita dulcius est. Sic Martha, sic alię multę suspirantes gementesque lugebant et miserabili passione Domini Iesu crucifixi commotę querebantur. Sed post hęc Mariam, matrem eius, cum Marię matris

ego unigenitum, ego totum meum non lugebo ab impiis iniquissime damnatum, sęuissime excruciatum et iam in morte anhellantem? Ego te, nate, non de homine, sed Spiritu Sancto concepi, sine doloribus peperi teque inuiolata uirginitate in lucem ęditum meis huberibus alui. Hoc mihi futurum angelus de cęlo missus nunciarat, plenam gratia dixerat et Elizabeth, cognata mea, cum prophetaret, benedictam inter mulieribus cecinerat. At nunc plena sum moerore, plena angustiis. Versa est in contrarium benedictio et gratia mutata est in tribulationem. Ego te

tu magis monstratus; utrique ut Deum adorarunt, ut hominem oculis intuiti sunt. Scio te, fili dulcissime, Deum de Deo ante secula natum, de me assumpta humanitate in tempore genitum, et utrunque in te confitens me Dei et hominis matrem esse agnosco. Veruntamen, quanto hęc mihi gratia maior, tanto et dolor meus acrior atque acerbior. Itaque pręteritorum recordatio beneficiorum pręsentis calamitatis grauitatem non mitigat quidem, sed auget. Veluti cum diuitis alicuius opes uis hostilis diripit, eo plus doloris ei accedit, quo plus habuit

humani, genetrici tamen tuę graue est et importabile, solicitudinis angorisque plenum. Grata est quidem futura hominum salus, nec ignoro, quia abs te audiui, te propediem cum immortalitatis gloria surrecturum. Nihilominus hic pręsens cruciatus tuus et mors tua super omnia mihi tristis est et acerba et tandiu dolenda, donec exoptatus resurrectionis tuę me consoletur dies. Interim doloris impatiens quęrere compellor: Quare diuinitas tua non aliam inuenit uiam, quę hominum saluti consuleret, qua captiuos de seruitute liberaret? Quid necesse fuit,

et me tuosque omnes simul affligeres? At quoniam istud, quod ab initio fuit decretum, mutari non potest, da saltem, ut te moriente moriar, quando te patiente nullo modo possum quiescere. Tertia quidem die te surrecturum discipulis etiam tuis non semel dixisti, sed mora omnis mihi nimio plus est molesta. Citius ergo exurge, amor meus, citius ad nos redi, dulcedo mea, ut tuos omnes tua morte moestos tua consoletur suscitatio et tuam miseram matrem tantis liberet animi angustiis. Donec saltem, sicut prędixisti*, eueniat, interim inquietum erit cor meum,

quibus ab ipso alienata es, a quo sic dilecta fuisti, ut, dum tibi bona ęterna pręparabat, durissima quęque in suo corpore perferre non dubitarit. Ad poenitentiam ergo conuersa crucem intuere Domini tui et exclama: Fac me plagarum tuarum participem, Domine Deus, da mihi tribulationum tuarum sentire dolorem, pręsta, ut in illo, in quo te pendentem aspicio, patibulo tecum simul crucier, tecum moriar, ut in tua de me miseratione consoler et in tua morte per te reuiuiscam, pręterita peccata plangens et plangenda ultra non committens. Da, ut te

ex Abrehę tuis, suscitabo semen tuum post te, quod egredietur de utero tuo, et firmabo regnum eius. Ipse ędificabit domum nomini meo, et stabiliam thronum regni eius usque in sempiternum. Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in filium. Hoc licet ad Salomonem referant, eo quod ipse ędificauerit templum Domino, uerius tamen multoque conuentius tribuitur Christo. Seminis enim Dauid suscitatio post mortem eius promittitur. Salomon autem ab illo genitus ipso adhuc uiuente regnare coepit.

quoque diis templa posuisse dicitur et mulierum amorem amori, quem Deo debuit, prętulisse? Christum igitur respicit prophetia ista, qui longo tempore post obitum Dauid de semine eius est genitus et in regno firmatus sempiterno. Qui in Euangelio ait: Data est mihi omnis potestas in cęlo et in terra. Et de quo in Daniele legimus: Potestas eius potestas ęterna, quę non auferetur, et regnum eius, quod non corrumpetur. Ac nequis alienum a Christo deputet, quod legitur: Qui si inique aliquid gesserit,

cum sceptrum Iuda fuit *corr. ex eum a blatum, occupante regnum Herode Idumeo, natus est Christus in Bethlem, terra Iuda. Ideo sane de ipsa Bethlem a propheta est dictum: Et tu, Bethlem Effrata, paruulus es in milibus Iuda. Ex te mihi egredietur, qui sit dominator in Israhel; et egressus eius ab initio, a diebus ęternitatis. Hinc in Euangelio Iudei ab Herode interrogati, ubi Christus nasci deberet, responderunt: In Bethlem Iudę. Cui dicto astipulari uidetur oraculum illud Abacuch

ueniet ad templum suum Dominator, quem uos quęritis et angelus Testamenti, quem uos uultis. Nonnulli uerba hęc ad Dei Filium referunt, quasi de se loquente, sed cum dicat: Et statim ueniet ad templum suum Dominator, uidetur ad alium uertere sermonem. Quare mihi quidem accomodatius uerique similius uidetur, ut Deus* Pater de Filio proferat hęc et dicat se mittere angelum, hoc est nuncium Ioannem Baptistam, ante faciem suam, id est ante Filium. Sicut enim Filius imago est Patris, ita et facies. Et statim ueniet —

descendi? Nouerant utique Ioseph maritum esse Marię, sed ignorabant, quod Iesus non de Ioseph, sed de Spiritu Sancto natus esset et Virgine. Ex Virgine autem natum, uirilis copulę nescia, testatur angelus, Ioseph cognoscit, Maria confitetur dicens: Fecit mihi magna, qui potens est, et sanctum nomen eius. Hęc est igitur uirgo illa, de qua Esaias prophetauit dicens: Ecce uirgo concipiet et pariet filium, et uocabitur nomen eius Emanuel, quod interpretatur: Nobiscum Deus. Quid est Nobiscum

est, nulli obnoxia mendacio, nullius particeps falsitatis. Genuit enim Virgo Filium, ancilla Dominum et suum creatura Opificem. Quę cum ab angelo didicisset, quod esset salua uirginitate Iesum paritura: Ecce ancilla Domini — inquit — fiat mihi secundum uerbum tuum. Ad tantam sublata dignitatem non se insolenter extulit, sed potius humilitate deiecit seque ancillam Domini dixit, quę Domini futura erat mater. Eua pręuaricando omnes perdidit. Maria Dei nuncio obediendo omnes saluauit. Illam decepit malignus

Domini — inquit — et ut nosses, cuius uox esset ista, subiunxit: Deus maiestatis intonuit. Iam audierat igitur in spiritu sanctus propheta uocem illam Dei Patris, quę postea nobis intonuit super Iesu baptizato: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui. Tot ergo habes de baptismi nouitate Veteris Scripturę testimonia, o Iudee,* et adhuc cunctaris, adhuc hęsitas ad Ecclesiam confugere et cum apostolis, qui et ipsi Iudei fuerunt, credendo saluari? Vis istud, quod modo diximus, apertius expressiusque**

reseruatum fuit, ut in illo benedicantur omnes gentes et pristinę gratię, quas amiserant, restituantur. Dauid quoque, sicut in multis, ita et in hoc tenuit typum Christi, sub eius persona loquens in psalmis: Operui in ieiunio animam meam, et factum est in opprobrium mihi; hoc* est in tentationem Sathanę experimentum quęrentis, cum diceret: Si Filius Dei es, dic, ut lapides isti panes fiant. Et in alio psalmo: Genua mea — inquit — infirmata sunt a ieiunio, et caro mea immutata est propter

fuit hęc potestas, ut hunc ipsum esse, qui crucifixus est, increduli agnoscant et tandem deposito errore sequantur eam, quę in Euangelio habetur, ueritatem. In Esaia Deum ad Israhel dicentem audio: Veruntamen seruire me fecisti in peccatis tuis, prębuisti mihi laborem in iniquitatibus tuis. Nunquid unquam Deum seruire aut laborem pati aliquis uidit in peccatis, in iniquitatibusque aliorum, nisi cum uerbum caro factum fuit et habitauit in nobis? De quo Apostolus ait: Exinaniuit semetipsum formam serui accipiens.

surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes euangelizantur. Et beatus est, qui non fuerit scandalizatus in me! Et hęc quidem iuxta historiam. Moralem uero sensum utrobique de conuersione eorum, qui talibus animi morbis laborabant, esse ostenderemus, si mihi non foret propositum nihil aliud hoc uolumine demonstrare, nisi quęcunque ueterum Scripturę de Messia uenturo prędixerant, in Christo, quem Iudei crucifixerunt, fuisse impleta. Quod autem gentes ad ueri cognitionem per Christum inducendę fuerint,

pręmium, peccatoribus poenam. Et quoniam talia per illum adhuc fienda erant, non dixit simpliciter: Hodie impleta est hęc scriptura, sed adiunxit: in auribus uestris. Quasi dicat: Ego ipse, quem loquentem auditis, talium ero autor et eorum, quę mihi a Patre mandata sunt, executor. Porro, ipsum isto sanctę** prędicationis officio functum fuisse per se prius, deinde per apostolos, ex aliis quoque Scripturę locis monstrare possumus. In Hieremia Pater Filium affatur et ait: Ecce ego constitui te hodie super

erunt; hoc est, discipuli mei, qui filii uestri sunt, iudicio suo uos ob perfidiam uestram condemnabunt. Deinde iam postremę proximus passioni ad discipulos dixit: Vos autem estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel. Pręter hęc Paulus, in quo Christus locutus est, ad Corinthios scribens ait: An nescitis, quoniam sancti de hoc mundo

Aaronis sacerdotis soror, quę, dum petulanter Moysi detrahit, perfusa fuit lepra, sed Moyse pro illa Deum deprecante pristinam recepit sanitatem. Mulier ergo peccatrix mundata est a lepra uitiorum Domino miserante, cui deliquerat turpiter impudiceque uiuendo. De ista prophetasse mihi uidetur Hieremias, cum ait: Fornicata es cum amatoribus multis; tamen reuertere ad me, dicit Dominus, et ego suscipiam te. Per idem tempus Iesus, Dominus noster, cum destinaret apostolos ad prędicandum regnum Dei, persecutiones et martyria eorum

sicut sol, uestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix. Apparuit circa eum Moyses et Helias... Apostolos uero lucida operuit* nubes. Audierunt uocem Patris de nube dicentis: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui.** Ipsum audite. Exterriti in faciem proni cadunt, subleuati a Domino errigunt se et circumspicientes neminem uident nisi Iesum. Tres assumpsit Iesus, ut, qui sanctę Trinitatis mysterium credunt, eos a Deo electos esse significet et secum habitaturos

ex progenię h oc peccatum non haberent, cuius nunc arguuntur. Etenim ignorantia excusasset errorem, cum se hominem odisse dicere potuissent, si in illo diuinitatis opera non uidissent. Quę ut agnoscerent, admonebantur ipso dicente: Si mihi non creditis, operibus credite. Et: Opera, quę ego facio, ipsa de me perhibent testimonium. Igitur de tam irrationabili atque iniusto eorum odio prophetatum fuit in Scripturis atque prędictum.

— ad hoc enim uenerat, ut pateretur — sed de Iudę proditione* Iudeorumque perfidia, ideo alibi dicit: Contristatus sum in exercitatione mea. Conturbatus sum a uoce inimici et a tribulatione peccatoris. Quoniam declinauerunt in me iniquitates et in ira molesti erant mihi. Conturbatus est ergo Iesus non a *corr. ex recęperunt **corr. ex resurgunt ***corr. ex compręhenditur ****corr. ex perditione s ua

consistere nequiuerunt humique collapsi sunt, prędicente hoc futurum Esaia propheta, qui ait: Vt uadant et cadant retrorsum, et conterantur, et illaqueentur**, et capiantur. Hoc et in psalmis legimus: Auertantur retrorsum et reuereantur, qui uolunt mihi mala. Vidit talia Iudas ipse, sed ne uiso quidem miraculo continuit se a proposito parricidii. Vas enim Sathanę factus fuerat. Propiusque accedens Dominum amplectitur, osculatur, uultu amorem pręferens, in corde autem meditans carnificinam. Significauit enim hoc

— in me testes iniqui, et mentita est iniquitas sibi. Sibi enim, non aliis nocet, qui falsa loquitur, iuxta illud: Os, quod mentitur, occidit animam. Rursum ait: Exurgentes testes iniqui, quę ignorabam*, interrogabant me, et retribuebant mihi mala pro bonis; hoc est pro redemptionis beneficio odii iniuriam. Ad hęc sputa, colaphi, probra atque conuitia, prius multo quam accidissent, prophetarum uaticiniis prędicata sunt. Et sicut illi talia in Christo implenda prędixerunt, ita nos impleta confitemur,

etiam ante prophetatum ostenderet, tunc impletum est — inquit — quod dictum est per Hieremiam prophetam dicentem: Et acceperunt triginta argenteos precium appreciati, quem appreciauerunt a filiis Israhel. Et dederunt eos in agrum figuli, sicut constituit mihi Dominus. Licet dictum istud non de Hieremia, sed de Zacharia sumptum fuerit, sicut tamen occurrit dicere Euangelistę, ita positum est, ut appareat dicta omnium prophetarum esse unius spiritus et nihil referre, si alius pro alio nominetur. Sed quoniam diuersa et uerba

Christi contemnat. Qui enim nunc hominum subiicitur iudicio, postea — sicut scriptum est — constringent in die irę suę reges. Quod autem Herodi non dederit responsum, olim hoc prędixit in psalmis: Qui quęrebant — inquit — mala mihi, locuti sunt uanitates, et dolos tota die meditabantur. Ego autem tanquam surdus non audiebam, et sicut mutus non aperiens os suum. Factus sum sicut homo non audiens et non habens in ore suo redargutiones. Id futurum Esaias quoque testatus est dicens: Sicut

in Euangelio; eadem nunc replicanda sunt in prophetis, ut, quę olim illi implenda prędicarunt, ea in ipso, qui crucifixus est, impleta esse constet. Quid est in Euangelio crucifige, crucifige nisi illud in psalmis lamentantis Domini: Inimici mei dixerunt mala mihi: Quando morietur, et peribit nomen eius? Crucifige Iesum, inquiunt, et dimitte Barrabam. De tam peruerso iudicio taxat eos Propheta, cum ait: Etenim in corde iniquitates operamini, in terra iniustitias manus uestrę concinnant. Et iterum: Vsquequo

futurum indicabat Dauid in persona Christi dicens: Ego autem in flagella paratus sum, et dolor meus in conspectu meo semper. Alibi immanitatem flagellantium exprimit et irridentium procacitatem dicens: Dum confringuntur ossa mea, exprobrauerunt mihi inimici mei. Hyperbole est. Confracta enim ossa ideo dicuntur, ut grauissime uerberatus intelligatur, immo diutissime, cum alibi dicat: Et fui* flagellatus tota die, et castigatio mea in matutino. In Trenis quoque Hieremię: Tantum in** me uertit et

et pro transgressoribus rogauit. In Hieremia ipsum Patri dicentem audimus: Recordare, quod steterim in conspectu tuo, ut loquerer pro eis bonum et auerterem indignationem tuam ab eis. Idem in psalmis: Pro eo, ut me diligerent, detrahebant mihi, ego autem orabam, reddens uidelicet pro malo bonum. Quam autem ardenter orauerit, fletus et clamor fuit indicio ***corr. ex inditio dicente ****corr. ex dicentes ad Hebreos Apostolo: In diebus carnis suę

Hieronymus in suo* super psalmos commentario hanc esse ait: Ne disperdas, ipsi Dauid in** tituli inscriptionem; id est, ne corrumpas aut mutes uel deleas. Et hoc impletum credimus, quando Iudeis reclamantibus respondit Pilatus: Quod scripsi, scripsi. Mihi uidetur tituli huius typus fuisse lamina aurea, quę super tyaram summi sacerdotis posita fronti imminebat. Sic enim et titulus iste supra caput Iesu affixus fuit, ut hunc eum sacerdotem esse indicaret, cui dictum est: Tu es sacerdos in ęternum.

sanieque perfusus. Prophetauit Esaias dicens: Et nos reputauimus eum quasi leprosum, et percussum a Deo, et humiliatum. Et alibi idem: A planta pedis — inquit — usque ad uerticem non est in eo sanitas. Eius futurum dolorem expressisse mihi uidetur Hieremias, cum inter lamenta Hierusalem in persona Christi diceret: O uos omnes, qui transitis per uiam, attendite et uidete, si est dolor sicut dolor meus. Qui enim omnium portabat iniquitatem, omnium etiam dolores ipse suo dolore debuit superare.

optat. Cui Dominus illud respondere uidetur — sicut paulo ante diximus — in Sophonia scriptum: Expecta me, dicit Dominus, in die resurrectionis meę, in futurum, quia iudicium meum, ut congregem gentes; ut uidelicet Iudeis ob perfidiam reprobatis ex gentibus mihi congregem Ecclesiam. Post resurrectionem enim Dominus noster misit operarios suos in messem suam, et triticum quidem collegit in horrea, zizania autem in fasciculos colligata igni comburenda dimisit. Idem in psalmis ad Patrem loquens expectantium fidem manifestat,

enim Dominus noster misit operarios suos in messem suam, et triticum quidem collegit in horrea, zizania autem in fasciculos colligata igni comburenda dimisit. Idem in psalmis ad Patrem loquens expectantium fidem manifestat, cum ait: Me expectant iusti, donec retribuas mihi, id est, donec claritati illi me suscitando restituas, quam habui apud te, priusquam mundus fieret. Interim uero, antequam resurrexisset, ad inferos descendentem uidit Esaias et in spiritu gaudens hortatur et ait: Velociter spolia detrahe, cito predare.

gaudens hortatur et ait: Velociter spolia detrahe, cito predare. Celeritate opus fore innuebat propheta tertia die a morte surrecturo. Spolia autem ista animę erant sanctorum. Cum hac preda ab inferis uictor rediit Dominus noster. Hunc eius descensum figurasse mihi uidetur ille similis Dei Filio, qui in fornace Babylonii regis quartus apparuit, cum tres tantum illuc missi essent. Quos non adusit ignis, immo, qui inter flammarum globos Deo laudes decantabant, et illęsi inde Deo protegente exierunt; Abacuch etiam propheta cum prandio ad

enim ipse maior factus est angelis — ut Apostolus ad Hebreos scribens testatur — quanto differentius prę illis nomen hęreditauit. Cui enim dixit aliquando angelorum: Filius meus es tu; ego hodie genui te? Et iterum: Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. Multa huiusmodi recitat Apostolus, per quę satis constat Saluatorem nostrum supra omnem principatum omnemque potestatem atque uirtutem in cęlestibus euectum. Neque enim asumptę carnis humilitas officere debuit Verbi diuinitati, ut minus adoraretur ab

eius, quia surrexit. Et ecce pręcedet uos in Galileam. Ibi eum uidebitis. Ecce prędixi uobis. Qui crucifixus, inquit, fuit, a mortuis resurrexit, mors rediit in uitam, infirmitas mutata est in uirtutem, carnis humilitas exaltata est in diuinitatis gloriam. Et, si mihi non creditis, uidete locum, ubi positus erat Dominus. Vacuum sepulchrum faciat uobis resurrectionis fidem, si uerba non faciunt. Non est hic ille in carnis suę pręsentia, qui ubique est in pręsentia suę maiestatis. Cito igitur euntes abite de loco mortis et mentem eleuate

ex uerbis ultro citroque habitis paulatim residat ęstus doloris. Quid ploras? Quem quęris? Iam mente parumper a moerore semota, quem quęris, responde. Illa existimans, quia hortulanus esset, dicit ei: Domine, si tu sustulisti eum, dicito mihi, ubi posuisti eum, et ego eum Quęstio tollam. Quomodo Dominum uocat, quem putat esse hortulanum? Primum, quia iis reuerenter blandiri solemus, a quibus in necessitate opem poscimus. Deinde, licet Iesus in humili

eum, qui uere Dominus erat, quanuis nondum uere Dominum esse ipsa deprehenderet. Vel quia iam animaduerterat reuerentiam ei ab angelis fuisse exibitam, ipsa quoque uenerari eum uoluit hac compellatione magis honesta, quam quę hortulano conueniret. Dic mihi — inquit — ubi posuisti eum, et ego eum tollam. Quid ais, Maria? Vnde tantum animi concipis, tantum assumis confidentię? Si in domo Caiphę, si in prętorio Pilati, si in regia Herodis positum audisses, auderesne eum tollere? Auderes, opinor, et in

ut Ioannes testatur? Pręterea, cum dicat: Nondum enim ascendi ad Patrem, polliceri uidetur tunc se tangi concessurum, cum ascenderit ad Patrem. Sed si in terra manens a manentibus in terra non tangitur, quomodo in cęlum sublatus tangetur? Ego quidem, quantum mihi intelligentię ipse Dominus pręstare dignabitur, conabor, quid super his sentiam, explanare. Apparere primum Marię uoluit, quia prę cęteris ipsum quęrere perseuerauit. Tangi autem tunc ab ea noluit, ne in omnibus eam reliquis uideretur prętulisse* ac ne illa uisu

cęlestem destinati. Ad eum ascendo humanitate uelatus, a quo nunquam separor diuinitate unitus, maiestate ęquatus, non idem cum illo persona, sed idem substantia. Sequitur: Venit Maria Magdalene nuncians discipulis: Quia uidi Dominum, et hęc dixit mihi. Venit non tardius fortasse illis, quę prius recesserant, tanto leuior facta ad cursum, quanto ardentioris amoris acta stimulis lętitięque recentioris. Discipuli uero audientes, quod Iesus uiueret — ut Marcus ait — non crediderunt. Sed

cum ab eo deuient, eorum poenitentia non proficit ad ueniam. Oportebat igitur prędicare, sed in nomine Domini, qui potest ignoscere et peccata delere. In omnes genets — inquit — incipientibus ab Hierosolyma. Et in his, ut mihi uidetur, dictis ordo seruatus est saluandorum. Iudeis non credentibus gentes crediderunt. Iccirco prius nominantur gentes, deinde hi, quibus prędicari est coeptum. Sic enim et apostoli, cum a Iudeis repellerentur, dixerunt: Vobis prius oportuit prędicari uerbum Dei,

quod ad dignoscendam Dominicę resurrectionis ueritatem superesse potuisset. Nisi uidero — inquit — nisi palpauero, sed quia posset esse alius, qui uidetur et palpatur, non esse autem alium uulnera ipsa, quę in cruce passus est, mihi facient fidem. Deinde dicitur: Et post dies octo iterum erant discipuli eius intus et Thomas cum eis. Non ante se iterum eis ostendit quam Thomas desyderio eum uidendi magis fuit accensus. Venit iterum ianuis clausis. Hinc discimus

longe erant a terra, sed quasi cubitis ducentis) trahentes rethe piscium. Quando ad sepulchrum cucurrerunt Petrus et Ioannes, prior Ioannes peruenit, sed Petrus prior intrauit. Ita et nunc contigit: primus Ionnes agnouit Iesum, sed primus Petrus ad eum uenit. Significare mihi uidentur — ut ante diximus — duos populos, prępucii uidelicet et circumcisionis. Lex enim et prophetę monstrabant futurum Christi aduentum; nos ab illis suscepimus monstratum. Iuxta tropologiam autem in Ioanne figuratur fides, in Petro charitas. Credendo enim

Venite, qui pro amore meo uigilastis, ieiunastis, precibus offerendis curam impendistis, de perpetrato scelere doluistis, elemosinas fecistis, aduersa patienter pertulistis, in persecutione fortes, in martyrio constantes fuistis, qui uosmetipsos abnegastis et contemptis opibus mihi in paupertate seruistis, uenite et prandete. Recipite pro modicis magna, pro terrenis cęlestia, pro temporalibus sempiterna. Dicit ergo eis Iesus: Venite et prandete. Et nemo audebat discumbentium interrogare eum: Tu, quis es; scientes, quia Dominus est.

Iccirco ueritus est, ne nunc quoque aliquid imprudenter respondisset. Submittit se igitur et humiliter loquitur: Domine — inquit — tu omnia nosti, tu scis, quia amo te. Amor — inquit — meus, sicut alia omnia, magis tibi notus est quam mihi *corr. ex pasceret ipsi. Tu ergo scis, si amo te. Dicit Dominus: Pasce oues meas. In his pascendis ostende, quantum ames me. Si rite pastoris officio functus fueris, tunc demum, quam bene me diligas, monstrabis. Quod

cęlesti beatitudine magis sublimetur. Amen, amen — inquit — dico tibi, cum esses iunior, cingebas te, et ambulabas, ubi uolebas. Cum autem senueris, extendes manus tuas, et alius te cinget et ducet, quo tu non uis. Discreuisse mihi uidetur his uerbis conditionis humanę naturam significasseque, quod alia sit iuuenilis ętatis actio, alia iam prouectę* et in senium uergentis. Hoc egit et Paulus ad Corinthios scribens: Cum essem paruulus — inquit — loquebar ut paruulus, sapiebam ut

eum super pectus suum in coena, ueluti filium mater. Sed etiam Ioannes diligebat Iesum, quod tunc primum ostendit, cum ab eo quęsiuit dicens: Domine, quis est, qui tradet te? Nisi enim uehementer diligeret, non esset tam solicitus de eius proditore. Quem ideo — ut mihi uidetur — nosse expetiit, ut ipsum a tam nefando proposito aliqua ratione amoueret. Ioannem ergo cum uidisset Petrus, dicit Iesu: Hic autem quid? Estne morte sua secuturus te sicut ego an aliter de illo decreueris? Dicit ei Iesus: Sic eum uolo manere,

te consumi* per martyrii poenam, sed sine illa manere, donec ueniam, eum morte communi extinctum ad me recepturus. Constat enim Ioannem apostolum *corr. ex consummi n on martyrio, sed ętate confectum decedisse. Conuenientius autem mihi uidetur, quod Chrysostomus ait in Euangelio Graeco scriptum: Si eum uolo manere, donec ueniam, quid ad te, ut sit sensus: Si eum uolo uiuere, donec ueniam in fine seculi uiuos et mortuos iudicaturus, quid ad te? Non, quod tam diu illum uiuere uellet, sed ut

si cupimus uidere Iesum, de terra ascendere oportet ad montem, hoc est, abiecta terrenarum rerum cura mente cęlestia contemplari, cęlestia desyderare, de cęlestibus loqui et inter se ratiocinari et cum psalmista dicere: Leuaui oculos meos in montem, unde ueniet auxilium mihi, auxilium meum* a Domino, qui fecit cęlum et terram. Discipuli igitur uisum in monte Dominum cum multa ueneratione et humilitate se inclinantes adorauerunt. Quęstio Sed quęstionem nobis facere uidetur illud,

Quęstio Sed quęstionem nobis facere uidetur illud, quod sudbitur: Quidam autem dubitauerunt. Non multo ante illum spectauerant, palpauerant, Thomę retulerant, quia uidimus Dominum, quem etiam *corr. ex mihi Thomas ipse, cum uidisset et tetigisset, iam confessus fuerat. Quomodo ergo nunc quidam dubitauerunt? Ego plane ita sentio dubitationem istam non fuisse ipsorum undecim, sed aliorum quorundam, qui cum illis aderant. Iccirco non dicit quidam

in Galileam profecti fuerant. Quod autem dubitarint, nobiscum dispensabatur, ut sublata tandem omnium discipulorum dubitatio nostram de resurrectionis Dominicę ueritate fidem magis ac magis confirmaret. Et accedens Iesus locutus est eis dicens: Data est mihi omnis potestas in cęlo et in terra. Perinde ac si dicat: Nihil dubitetis me ipsum esse, qui fui crucifixus, mortuus et sepultus. Data est enim mihi potestas in terra, ut cum corpore incorruptibili et immortali resurgam; potestas in cęlo, ut cum eodem corpore super

Dominicę ueritate fidem magis ac magis confirmaret. Et accedens Iesus locutus est eis dicens: Data est mihi omnis potestas in cęlo et in terra. Perinde ac si dicat: Nihil dubitetis me ipsum esse, qui fui crucifixus, mortuus et sepultus. Data est enim mihi potestas in terra, ut cum corpore incorruptibili et immortali resurgam; potestas in cęlo, ut cum eodem corpore super cęlum ascendam et hominem mihi Dei uerbo unitum ad dexteram Patris collocem. Potestas ergo, quam semper habui in gloria maiestatis, data est mihi in

et in terra. Perinde ac si dicat: Nihil dubitetis me ipsum esse, qui fui crucifixus, mortuus et sepultus. Data est enim mihi potestas in terra, ut cum corpore incorruptibili et immortali resurgam; potestas in cęlo, ut cum eodem corpore super cęlum ascendam et hominem mihi Dei uerbo unitum ad dexteram Patris collocem. Potestas ergo, quam semper habui in gloria maiestatis, data est mihi in humilitate assumptę* humanitatis. Euntes ergo docete — inquit — omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus

Data est enim mihi potestas in terra, ut cum corpore incorruptibili et immortali resurgam; potestas in cęlo, ut cum eodem corpore super cęlum ascendam et hominem mihi Dei uerbo unitum ad dexteram Patris collocem. Potestas ergo, quam semper habui in gloria maiestatis, data est mihi in humilitate assumptę* humanitatis. Euntes ergo docete — inquit — omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Hoc alios docete, quod a me didicistis. Instruentes autem de omnibus, quę credere oportet, ut salui

docete — inquit — omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Hoc alios docete, quod a me didicistis. Instruentes autem de omnibus, quę credere oportet, ut salui fiant, baptismi gratia purificate, ut Ecclesię membra facti mihi, qui caput eius sum, coniungantur, et sicut ego et Pater unum sumus, ita et ipsi mecum unum sint. Docete omnes gentes — inquit — ut se non modo ad saluandos Iudeos uenisse significaret, uerum etiam ad omnes gentium nationes. Alioquin, qua ratione diceretur

ait: Visus est Cephę, et post hęc undecim. Deinde uisus est plus quam quingentis fratribus simul, ex quibus multi manent usque adhuc, quidam autem dormierunt. Deinde uisus est Iacobo, deinde apostolis omnibus; nouissime autem omnium tanquam abortiuo, uisus est et mihi. Petro, nisi quando cum aliis fuit, apparuisse non scribunt Euangelistę, sed hinc discimus. Vndecim autem apostolis uisum semel et iterum in Ioanne legimus, tertio in Marco. Quingentis autem fratribus ostensum credimus Paulo, et eidem ipsi post omnes. Iacobo uero, qui

et Christum, quem confitebatur, in ea pendentem secutus est usque in paradisum. Apprehendit* illam Petrus, et in illa crucifigi uoluit, ipsum confitens, quem ante negauerat. Apprehendit* illam Paulus, qui stygmata Domini in corpore suo portauit et exclamauit dicens: Absit mihi gloriari nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi, per quem mihi mundus crucifixus est et ego mundo. Mundus ei crucifixus est, cui mundi non dominatur concupiscentia. Is autem mundo crucifixus est, qui mundo mortuus Deo uiuit. Verbum itaque crucis — ut

in paradisum. Apprehendit* illam Petrus, et in illa crucifigi uoluit, ipsum confitens, quem ante negauerat. Apprehendit* illam Paulus, qui stygmata Domini in corpore suo portauit et exclamauit dicens: Absit mihi gloriari nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi, per quem mihi mundus crucifixus est et ego mundo. Mundus ei crucifixus est, cui mundi non dominatur concupiscentia. Is autem mundo crucifixus est, qui mundo mortuus Deo uiuit. Verbum itaque crucis — ut idem ait — pereuntibus quidem stulticia est, iis autem,

inquit, Spiritus Sanctus per os uestrum me gentibus euangelizando manifestum faciet. Quid sit autem, quod ait: De meo accipiet, ipsemet explanat dicens: Omnia, quęcunque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi: de meo accipiet et annunciabit uobis. Ex quo indicasse mihi uidetur unam Trinitatis substantiam atque ideo, quę habet Pater, Filii esse, quia Filius a Patre est; Spiritum uero Sanctum propterea, quod loquatur, a Patre audire ac *corr. ex. Actis de eo, quod Filii est, accipere, ut nunciet, quia

dixit, nequis dubitet Spiritum Sanctum Deum esse. Hic fuit igitur, qui super apostolos descendens reuelauit eis omnem ueritatem et per eos nobis, qui credimus. Qua de re quidem propheta Dauid gloriatur dicens: Incerta et occulta sapientię tuę manifestasti mihi. Quam certe sapientiam neque illi, qui dicti sunt sapientes atque philosophi, adepti sunt neque ad eius altitudinem humani uis ingenii peruenire poterat, donec Spiritu Sancto inspirati prophetę et apostoli apostolicique uiri eam mundo tradere coeperunt. Suum bonum

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report