Your search found 1689 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1201-1300:

ad copulam referri. Sic numeri Cardinales pro Distributivis ponuntur: Genes. 7, Accipies septem septem: id est, septena. Eodem: Venerunt duo et duo: id est, bina. Fiunt nonnunquam repetitiones attentionis ac docilitatis causa, seu tanto vehementius instruendi aut permovendi auditoris gratia. Quare Rhetores eas ad vehementem aut efficacem formam sermonis referunt. Gen. 7, aliquoties inculcatur ingens horrendae exundationis copia, et mox etiam omnium animalium extinctio. Factumque est diluvium quadraginta diebus super terram, et multiplicatae sunt aquae, et elevaverunt arcam in

vestrae, in quem credidistis. Nec tamen illa priora ociosa sunt: continent enim amplificationem, Iudaei et non gentiles. Item causam credendi, Scientes quod non iustificatur, etc. Sic et in aliis exemplis plurimis. Saepe quoque non solum perficiendae sententiae gratia repetunt, sed ut etiam priora obscurius dicta nonnihil declarent: ut Genes. 15, Et dixit Abraham, Domine quid dabis mihi? et ego incedo sterilis, et filius ministrationis meae domus, ipse Damascenus Eleazar. Deest verbum, Haereditabit: quod priusquam addat, novam orationis formam texit, in

repetitionum genere dicemus aliquid in regulis de cohaerentia sententiarum Pauli. Hactenus de repetitionibus Syntacticis dictum sit, iam consequenter de Rhetoricis dicendum erit. Tertium Iterationum genus, quod superius Rhetoricum vocavimus, est itidem multiplex. Fit enim alias ornatus gratia. Explet enim aurem integro sono repetito, quam alio qui nativa illa Hebraeis brevitas explere non potuisset. Adhaec in eo sermone habent tales repetitiones saepe gratas quasdam allusiones, et etiam homioptota et homioteleuta, quae omnia ad efficiendam orationem numerosam faciunt: ut Psalm.

eodem Psalmo statim: Sedens in caelis ridebit, Dominus subsannabit eos. Tunc loquetur ad eos in ira sua, et in furore suo conturbabit eos. Isaiae 59, a principio aliquot, et alibi in Scriptura multae tales repetitiones leguntur. Alias vero expoliendae, magisque inculcandae sententiae gratia, in quo genere alias eadem sermonis forma, sed tamen mutatis verbis, sensus repetitur: ut Psal. 37, Et adiuvabit eos Dominus, et liberabit eos, liberabit eos ab impiis, et servabit eos: quoniam sperarunt in eum. Psal. 6, quoniam audivit Dominus vocem fletus mei,

mira est repetitionum varietas ac multitudo, addam adhuc plures regulas et exempla, quae ipsa quoque aliquo modo ad superiores species accommodari poterunt. Variis epexegesibus aut explicationibus obscurius aut brevius dictorum, tum declarationis, tum etiam quasi inculcationis eviusdam gratia utuntur, idque vel per appositionem in eodem membro, adiecta una aut altera voce, aut etiam in diversis membris. In diverso membro, Ezech. 23, Ignominia perpetua, quae nunquam oblivioni tradetur: id est, foedus perpetuum, quod nunquam oblivioni tradetur. In eodem membro, ut

foedus perpetuum, quod nunquam oblivioni tradetur. In eodem membro, ut Ioan. 1, Quotquot autem acceperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, credentibus in nomen eius. Ubi per Credentibus, exponit, quidnam sit Christum accipere, nempe credere in eum. Sic ibidem, per (Plenum gratia et veritate) exponit illa antecedentia (Gloriam ut unigeniti a Patre.) Tale et illud videri posset, quod ibidem Ioannem Baptistam affirmat venisse in testimonium: et mox explicat, Venit in testimonium, ut testetur de luce. 2 Cor. 4, Quod si velatum est Evangelium nostrum, in pereuntibus

et Iconii, quas persecutiones passus sum. Sic Ephes. 2. 13. initio versus dicit, In Christo Iesu: mox in fine Per sanguinem Iesu. Et mox u. 15, Solvens inimicitias, repetit in fine sequentis versus. Fit autem talis repetitio vel energiae, vel vehementioris cuiusdam significationis gratia, ut in priori exemplo: vel etiam perspicuitatis, ut in posteriori, ubi iteratur Commendatitiis, ne dubium sit, quid sibi velit illud A vobis. Sic perspicuitatis gratia fiunt illae explicatiunculae, quae in praecedenti regula sunt diversis verbis factae. Qui vult diligere dies bonos. Vult,

repetit in fine sequentis versus. Fit autem talis repetitio vel energiae, vel vehementioris cuiusdam significationis gratia, ut in priori exemplo: vel etiam perspicuitatis, ut in posteriori, ubi iteratur Commendatitiis, ne dubium sit, quid sibi velit illud A vobis. Sic perspicuitatis gratia fiunt illae explicatiunculae, quae in praecedenti regula sunt diversis verbis factae. Qui vult diligere dies bonos. Vult, voluntas Dei, 1 Pet. 3. De talibus repetitionibus aut appendicibus dicetur in capite de stylo Ioan. Aliquando eadem res duplicatur, vel certe valdevicinae,

idem sunt. Posses tamen vertere iugum onerosum. Si terrestris haec domus tabernaculi dissoluta fuerit, 2 Corin. 5. Idem est domus et tabernaculum. Appositione (quae etiam aliquo modo ad repetitionem referri potest) multum utitur Scriptura, praesertim veteris Testamenti, declarationis gratia, idque triplici constructionis forma. Primum simpliciter apponendo nomen aut verbum notius vel certe specialius, causa declarandi aut restringendi priora. Gen. 9, Veruntamen carnem cum anima sua,

1, Montana in Gilboa. pro, in montibus in Gilboa, 2 Sam. 18, Cavete ne quis in puero, in Absalone scilicet, vulnus infligat. 2 Sam. 24, In excelso, in Gibeon. Neh. 8, Et legerunt in libro, in lege Dei. Huc referantur et Anadiploses emphaseos, inculcandi, aut etiam specificandi gratia factae. Psal. 92, Quoniam ecce inimici tui Iehova, Ecce inimici tui tollentur. Illam vocem (Inimici) emphaseos gratia, et veluti aculei infigendi gratia iterat. Sic et Psalm. 93, Magnificentiam induit induit Dominus. Psal. 94. Quamdiu improbi Domine? quamdiu

Sam. 24, In excelso, in Gibeon. Neh. 8, Et legerunt in libro, in lege Dei. Huc referantur et Anadiploses emphaseos, inculcandi, aut etiam specificandi gratia factae. Psal. 92, Quoniam ecce inimici tui Iehova, Ecce inimici tui tollentur. Illam vocem (Inimici) emphaseos gratia, et veluti aculei infigendi gratia iterat. Sic et Psalm. 93, Magnificentiam induit induit Dominus. Psal. 94. Quamdiu improbi Domine? quamdiu improbi exultabunt? simili ferme ratione Grammatici et Rhetores dicunt Homerum Iliad. 2, ter nomen Nerei repetiisse, cum postea esset

8, Et legerunt in libro, in lege Dei. Huc referantur et Anadiploses emphaseos, inculcandi, aut etiam specificandi gratia factae. Psal. 92, Quoniam ecce inimici tui Iehova, Ecce inimici tui tollentur. Illam vocem (Inimici) emphaseos gratia, et veluti aculei infigendi gratia iterat. Sic et Psalm. 93, Magnificentiam induit induit Dominus. Psal. 94. Quamdiu improbi Domine? quamdiu improbi exultabunt? simili ferme ratione Grammatici et Rhetores dicunt Homerum Iliad. 2, ter nomen Nerei repetiisse, cum postea esset eum perpetuo taciturus. Nonnunquam

Psal. 94. Quamdiu improbi Domine? quamdiu improbi exultabunt? simili ferme ratione Grammatici et Rhetores dicunt Homerum Iliad. 2, ter nomen Nerei repetiisse, cum postea esset eum perpetuo taciturus. Nonnunquam addendi adiectivi, epitheti, adverbii, aut circumscriptionis alicuius gratia, repetitur nomen substantivum. Verbum torrens kison, torrens vetustatis. Invocantibus invocantibus in veritate. Congerie verborum plurimum utuntur, qua vel rem eandem, vel etiam totam sententiam paulum variatis verbis, rei inculcandae gratia, saepius repetunt, ut et haec figura

adverbii, aut circumscriptionis alicuius gratia, repetitur nomen substantivum. Verbum torrens kison, torrens vetustatis. Invocantibus invocantibus in veritate. Congerie verborum plurimum utuntur, qua vel rem eandem, vel etiam totam sententiam paulum variatis verbis, rei inculcandae gratia, saepius repetunt, ut et haec figura ad repetitiones referri queat: ut Exod. 14, Et dixit, Si audiendo audieris vocem Dei tui, et quod rectum est in oculis ipsius feceris, et auscultaveris praeceptis eius, et custodieris omnia statuta eius: omnem infirmitatem quam posui in Aegypto, non

his verbis: Deus autem nos mortuos peccato convivificavit. Sic tertio capite dicturus se orare pro Ephesiorum et aliorum gentilium in vera pietate profectu, primum haec verba ponit: Huius rei gratia, Ego Paulus vinctus Iesu Christi pro vobis gentibus: deinde nondum addito verbo, quod affirmet se facere aut pati, statim digreditur ad occupationem obiectionis, cur ipse potissimum pro Ethnicis sit solicitus. Qua digressione finita, tandem revertitur ad propositam orationem, et eam pene

Iesu Christi pro vobis gentibus: deinde nondum addito verbo, quod affirmet se facere aut pati, statim digreditur ad occupationem obiectionis, cur ipse potissimum pro Ethnicis sit solicitus. Qua digressione finita, tandem revertitur ad propositam orationem, et eam pene totam refingit: Huius rei gratia flecto genua mea ad patrem, etc. Non tamen apponit hic eas dictiones, quas in principio posuerat, nempe, Ego Paulus vinctus: et, Pro vobis Ethnicis. Itaque quanquam in sequenti repetitione plerunque integram orationem repetat: illud tamen relictum in principio fragmentum, non

ex lege haereditas, iam non ex promissione: Abrahae autem per repromissionem donavit Deus: et quia occurrere poterat audientis cognitioni, ut quid ergo lex data est, si ex illa non est haereditas? Ipse sibi hoc obiecit, atque ait velut interrogans, Quid ergo lex? Deinde respondit, Transgressionis gratia proposita est, donec veniret semen cui promissio facta est, disposita per angelos in manu mediatoris. Mediator autem unius non est, Deus autem unus est. Et hîc occurrebat quod sibi ipse proposuit: Lex ergo adversus promissa Dei? et respondit, Absit. Reddiditque rationem, dicens: Si enim

et exercitatissimus Caesareae Palaestinae episcopus Eusebius: Venerabiles, inquit, et vere Deo digni Apostoli Christi, cum essent in omnibus puritate vitae et animi virtutibus clari, non magni pendebant sermonis ornatum, quippe in quibus anima erat divinis ornata virtutibus, simul et signorum gratia, quae eis a Domino nostro IESU Christo concessa fuerat, confidentes, non in suasoriis humanae sapientiae verbis summam praedicationis Dominicae collocabant: sed in ostensione Spiritus et virtute, per quam mirabilibus consummatis, et verborum suorum fide facta, universo orbi regni caelorum

individuorum ratio etiam est causa, quare poetae et historici efficacius videantur docere, quam philosophi: quorum disputationes quia sunt generales, putantur esse quietiores, et quasi dormitantes, aut mortuae. Non solum autem suas generales disputationes Scriptura efficaciae huius gratia ad personas applicat, idque vel ad loquentes, vel audientes, aut utrosque simul: sed etiam unum aliquem singularem, quasi iam coram adstantem: ut sic singuli ad se sensum applicent, seu singulae illam separatim compellatam personam subeant, aut cogitatione quasi induant, et in se recipiant.

Aglaiae et Charropi regis: Nireus, quo non formosior alius, sub Ilium venit. Tales vero multae in sacris Literis reperiuntur: inter quas non est postrema illa Ioan. 1: Et verbum illud caro factum est, et habitavit in nobis, et vidimus gloriam eius: gloriam eius ut unigeniti a patre, plenum gratia et veritate. Ubi et ipsum verbum λόγος, aliquoties vel cogitatione saltem repetendum est, dum ei varia epitheta adduntur, et Gloriam eius bis iteratur, dum patefactio eius splendorque describitur. Tale est quod supra recitavi ex initio 1

tuo benedicentur omnes gentes. Similia multa dicta in Scriptura reperiuntur, ut est illud 1 Timoth. 1, Fidelis sermo et omni acceptione dignus est, quod CHRISTUS IESUS venit in mundum, ut peccatores salvos faciat, etc. Sic est illud praeclarum ac rotundum dictum Tit. 2, Illuxit gratia Dei salutifera omnibus hominibus, erudiens nos, etc. Talia brevia, sed multa complectentia dicta passim in Scriptura reperiuntur. Sic sunt Hyppocratis Aphorismi, et totus Catechismus in Ecclesia, atque adeo multi Psalmi. Ad synecdochicas porro sententias possis

annexasque esse, ut sine quiete aut respiratione necesse sit Lectorem uno continuatoque cursu pergere, donec tandem totum eum locum absolvens, ad metam perveniat. In epistolis Petri multa sunt huius generis dicendi exempla, quorum aliquod tum fidei tum declarationis gratia adscribam. Capite 1. primae, ita habetur: Laudandus est Deus et pater Domini nostri IESU Christi, qui iuxta copiosam suam misericordiam regenuit nos in spem vivam, per hoc, quod resurrexit IESUS Christus exmortuis in haereditatem immortalem, et incontaminabilem atque immarcessibilem,

tamen, exultatis gaudio ineffabili et glorificato, reportantes finem fidei vestrae, salutem animarum: de qua salute exquisierunt et scrutati sunt prophetae, qui de ventura in vos gratia vaticinati sunt, scrutantes, ad quem aut cuiusmodi temporis articulum significaret, qui in illis erat spiritus Christi: qui priusquam acciderent, testabatur venturas in Christum adflictiones, et quae essent consequuturae glorias: quibus et illud revelatum est, quod haud sibiipsis, imo nobis

praedestinando nos in adoptionem filiorum per Iesum Christum in sese pro sponte benevolo affectu voluntatis suae ad laudem gloriosae gratiae suae, quae gratos nos reddidit in illo dilecto: in quo habemus redemptionem per sanguinem ipsius, remissionem, inquam, peccatorum ex divite ipsius gratia, qua redundavit in nos omni sapientia et intelligentia, patefacto nobis mysterio voluntatis suae secundum gratuitam suam benevolentiam, quam proposuerat in sese, nempe ut in pleni temporis dispensatione recolligeret omnia in Christo, tum quae in caelis sunt, tum quae in terra: in ipso,

Talis forma sermonis est etiam 2 Tim. 1. Ne igitur te pudeat testimonii Domini nostri, neque te pudeat mei, qui sum vinctus ipsius: sed esto particeps afflictionum Evangelii ex potentia Dei, qui servavit nos, et vocavit vocatione sancta, non ex operibus nostris, sed ex suo proposito et gratia: quae data quidem est nobis in Christo IESU ante tempora secularia, sed patefacta est nunc per illustrem illum adventum servatoris nostri IESU Christi, qui et mortem abolevit, et vitam in lucem produxit, ac immortalitatem per Evangelium: cuius constitutus ego sum praeco et Apostolus, ac

nam plerunque aut explicandum est aliquid ex praecedente membro, ut initio Epistolae ad Rom. ostendi: ubi in prima sententia, Paulus servus IESU Christi, vocatus Apostolus: vox Servus IESU, Apostolus, declaratur per segregatus ad Evangelium, ubi mox vox Evangelii explicanda venit. Eius igitur gratia sequens membrum adnectitur. In eo porro restat vox Filii exponenda, in cuius expositione porro, quomodo IESUS sit declaratus potenter filius Dei, nempe per resurrectionem et donum Spiritus sancti: in cuius ultimo monstrare vult Paulus, quid Dominus IESUS sibi negotii functionis ve

quod saepe sit grandis, austerus ac dignitatis plenus, et simul ardens ac praepotens. Quam autem sublimitatem et vehementiam sermonis adhibet in obiurgando et castigando, eandem etiam in consolando, ac ad omnem honestatem officiumque adhortando, et praesertim in praedicanda misericordia Dei et gratia Christi, abiiciendaque ac proculcanda omni gloriatione et fiducia operum. In capite de Efficacia sermonis sacri sunt plura eius exempla prolata. Quanta gravitate, austeritate simul et energia vel efficacia illa dicantur Gal. 3, quam tamen epistolam Augustinus ait tenui

quod falsum: ut, cum saepe iterat, nos per fidem iustificari sine operibus, ubi affirmat aut includit fidem, et excludit aut negat omnia opera. Sic etiam prolixiore oratione solet hanc sententiam urgere. Ephes. 2 bis hanc formam continvo textu iterat: Gratia estis servati, et hoc non ex vobis. Idem repetit, Dei donum est: Non ex operibus, ne quis glorietur. Addit et tertium: Ipsius opus sumus, conditi ad bona opera: ubi est mirabilis via Paulini sermonis tot repetitionibus et antithesibus corroborati. Sic et ad Titum. 3 aliquoties affirmative

Idem repetit, Dei donum est: Non ex operibus, ne quis glorietur. Addit et tertium: Ipsius opus sumus, conditi ad bona opera: ubi est mirabilis via Paulini sermonis tot repetitionibus et antithesibus corroborati. Sic et ad Titum. 3 aliquoties affirmative et negative, aut inclusive et exclusive gratia praedicatur. Primûm enim dicit, apparuisse benignitatem et humanitatem Dei servatoris nostri: secundo excludit opera iusta, quae fecimus nos: tertio iterum affirmat, Sed ex misericordia salvos nos fecit per lavacrum regenerationis, etc. Verum adscribam etiam Thomae

De hoc ultimo abunde respondi in prima parte in voce Possibile et impossibile. Immunem autem fuisse authorem, et esse etiam hanc ipsam Epistolam ab hoc errore, vel inde apparet, quod hortatur omnes etiam conversos ad accedendum summum illum sacerdotem consequendae remissionis peccatorum gratia. Christum enim esse misericordem, posseque compati infirmitatibus nostris. Certe si non esset locus poenitentiae, non etiam esset locus remissioni peccatorum post conversionem, nec doceret Christum imbecillitati nostrae compati. Illud autem quod praecipue urgent quidam ex 2

Secundum testimonium est, quod nullum plane dictum Scripturae novi Testamenti citat, ac nec sententiam quidem aut testimonium ullius Apostoli sui praeceptoris: quod profecto aliquis Apostolorum discipulus in tam sublimibus plenisque ingentium mysteriorum materiis omnino fecisset, si non sui gratia, at certe in confirmationem auditorum, siquidem Petrus ipse non dedignatur Pauli Epistolas citare. Tertio, omnes fatentur eam esse in hac Epistola rerum sublimitatem, tam etiam praeclaram illarum explicationem, aut tractationem, ut non nisi summum aliquem Apostolum deceant. Huc

eos brevi. Ex quibus omnibus patet, hunc fuisse quendam primarium doctorem, qui etiam ab Ecclesiis Orientalibus maximi factus fit. Adde etiam, quod non fuerit uni tantum loco alligatus, ut discipuli Apostolorum et pastores aut episcopi: sed pro Apostolica vocatione per diversa loca docendi gratia peregrinatus sit. Accedat caeteris illud quoque, quod nemo Apostolorum tam longe et crebro Ierosolymam recurrere solitus sit, ut Paulus. Octavo, multa profecto habet Paulina ut quod tantopere

ἐνδυσώμεθα, σκότους, φωτὸς: in verbis plenum est ὁμοιοτέλευτον, in nominibus ex parte ὁμοιόπτωτον, cum apud nos omnino non sit. Subest et catachreseos gratia in εὐχημόνως et περιπατῶμεν. Neutrum enim proprie dictum est. Ne quid interim dicam de concinnitate membrorum, articulorum et comparium: quae tamen evidentior est in his quae sequuntur. Quanquam

hîc verbum est proprium. Modulatior ac numerosior cursus est in illis: Non in commessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitiis, non in contentione et aemulatione. Unum quodque membrum constat iugo vitiorum inter se cognatorum, ut Interpretatio Schema videri possit: nec caret gratia vox eadem in initiis membrorum repetita. Adde his parem fere numerorum colonum et commatum, deinde ὁμοιόπτωτον: tamesi haec non semper respondent in Graecis. nam in κώμοις et

disputationes eius, quas cum Epicureis et Stoicis habuit? Cuius quidem omnia, si persequi velimus, in longum sermo tendetur. Ergo constat, eum et ante signa, et in ipso signorum tempore, multa semper disputatione usum fuisse, atque ideo verbo et disputatione admirabilem cunctis probatur. Qua enim gratia Lycaones putaverunt illum esse Mercurium? Nam quod ambos Apostolos Deos esse arbitrati sunt, signo praecedente constat effectum. Quod vero hunc Mercurium esse dicebant, sermonis claret fuisse insignem. Unde autem et plures quam caeteri Apostoli Christo populos acquisivit? Unde et

Hermogenes ad plenitudinem styli refert. Ioan. 5, At ego habeo testimonium maius, quam est Ioannis. Opera enim, quae dedit mihi pater ut ea perficerem, ipsa opera quae ego facio, testantur de me, quod pater miserit me. Ubi ipsa opera resumitur ex praecedentibus continuandae dilucidius orationis gratia, et simul etiam emphaseos gratia repetitio, dum inculcantur ipsa opera, quae praecipue vult expendi. Antecedens pro Relativo. Est quidem toti Scripturae ac omnino sermoni Hebraeo usitatum, ut multum antecedens loco relativi repetat:

refert. Ioan. 5, At ego habeo testimonium maius, quam est Ioannis. Opera enim, quae dedit mihi pater ut ea perficerem, ipsa opera quae ego facio, testantur de me, quod pater miserit me. Ubi ipsa opera resumitur ex praecedentibus continuandae dilucidius orationis gratia, et simul etiam emphaseos gratia repetitio, dum inculcantur ipsa opera, quae praecipue vult expendi. Antecedens pro Relativo. Est quidem toti Scripturae ac omnino sermoni Hebraeo usitatum, ut multum antecedens loco relativi repetat: sed huic Apostolo etiam magis quam

qualem charitatem nobis Deus dedit, ut filii Dei vocemur. Sic in fine: Per hoc novimus, quod habitat in nobis (nempe) ex Spiritu, quem nobis dedit. Tales appendices sunt etiam 5, versu 4, 6 et 11. Utitur autem Scriptura etiam in Pauli epist. talibus Appositionibus, plerunque quidem declarationis gratia: aliquando tamen etiam inculcandae alicuius primariae vocis aut rei gratia: ut in Appositione dixi. Voces propriae. Habet quaedam vocabula et phrases quasi proprias, aut quibus certe multum prae aliis utitur, ut est verbum, Mundus,

hoc novimus, quod habitat in nobis (nempe) ex Spiritu, quem nobis dedit. Tales appendices sunt etiam 5, versu 4, 6 et 11. Utitur autem Scriptura etiam in Pauli epist. talibus Appositionibus, plerunque quidem declarationis gratia: aliquando tamen etiam inculcandae alicuius primariae vocis aut rei gratia: ut in Appositione dixi. Voces propriae. Habet quaedam vocabula et phrases quasi proprias, aut quibus certe multum prae aliis utitur, ut est verbum, Mundus, lux, tenebrae filii et filioli, pater et dilectio, praeceptum aut mandatum

pro, Deus et diabolus. In aliquo esse, et ex aliquo esse, crebro repetit: ut ex Deo, ex mundo, ex satana esse, aut in maligno esse, ex veritate esse, Venire a patre, redire ad eum. Demonstrativum pronomen, Hoc est, et In hoc est, crebro iteratur in Ioanne evidentiae et certitudinis gratia. Haec est vita aeterna, ut te agnoscant verum Deum, et quem misisti, Iesum. Vel, Hoc est iudicium, quod lux venit in mundum, et homines magis dilexerunt tenebras quam lucem. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum, quem misit. Haec est voluntas patris, mittentis me: Ioan. 6 bis. Hoc est

et fides, impietasque indicantur, per quam homines salventur. Eodem spectat et illud, Propter Abraham aut David, 2 Reg. 8. id est, propter promissiones illis datas. Item, Quia hoc fecisti, ideo augebo tuum semen et benedicam, Gen. 22. Atqui iam antea haec omnia certissime ac immote ex mera gratia promiserat, igitur non propter hoc, id est, opera. 3 Alias urgentur bona opera excitandae externae disciplinae gratia in non renatis: ut cum crebro externa praemia tali obedientiae promittuntur, Honora patrem et matrem, ut sis longaevus super terram: cuiusmodi sententiis sunt

est, propter promissiones illis datas. Item, Quia hoc fecisti, ideo augebo tuum semen et benedicam, Gen. 22. Atqui iam antea haec omnia certissime ac immote ex mera gratia promiserat, igitur non propter hoc, id est, opera. 3 Alias urgentur bona opera excitandae externae disciplinae gratia in non renatis: ut cum crebro externa praemia tali obedientiae promittuntur, Honora patrem et matrem, ut sis longaevus super terram: cuiusmodi sententiis sunt Proverbia Salomonis plena. 4 Alias celebratur ac pingitur operum aut legis iustitia, ut inde cognoscamus, qualis sit

qua sit illa illa peccatrix iam longe mundior ac iustior facta, quam ipsemet Pharisaeus de opinione iustitiae mirabiliter sibi placens et tumens, et miseram mulierculam contemnens ac damnans. Sic quoque tota ceremonialis lex, dum videtur peccatorem ad suas ceremonias et sacrificia; expiationis gratia invitare, ad ipsum Meschiam proprie (si modo recte intelligatur) eiusque unicum expiatorium sacrificium, cuius illa omnia erant typi ac picturae, ablegat. Sed de hoc genere locutionum et praedicationis operum infra aliquid dicetur plenius. 8 Alias quoque urgentur et flagitantur

Augustini ingeminantes: Det Deus quod iubet, et iubeat quod velit: sicque virtus Dei perpetuo sit in nostra imbecillitate efficax, illustreturque et perficiatur. 9 Alias disserit Scriptura de bonis operibus aut cruce nostra, quae etiam inter bona opera computatur, consolationis nostrae gratia, non ut merita eorum iactet. Tali ratione novem illae beatitudines aut beatificationes, Matth. 5 proponuntur: ubi etiamsi in fine vocabulum Mercedis ponitur, tamen ea vox non necessario demonstrat, praecedere meritum, ut mox dicetur. Videndum ergo est, ut dixi, qua ratione in unoquoque

ut longe benignissimus pater, etiam minimas nostras opellas aut officiola habet acceptissima, et magnifice praedicat et ornat: sicut in hac vita videmus parentes magis laudare, si dilectissimus filiolus minimum lignunculum adignem afferat, quam si servus praegrandem fascem. Qua eius benignissima gratia ad iactationem nostrorum operum ac meritorum, et extenuationem gratiae ac meriti Christi nequaquam abuti deberemus, nisi longe ingratissimi filii esse ac videri volumus. 19 Bona opera, etiamsi perfectissima essent, atque adeo plena obedientia, nihil merentur, secundum Christi

agro reverso, iamque lasso et esurienti, si sibi coenam ministret. 20 Bona opera sunt flos caducus et pannus menstruatus, atque adeo scybala seu reiectamenta, teste Isaia et Paulo. quare nunc non bonum, sed malum praemium merentur. Quod igitur ea Deus celebrat aut remunerat, id ex mera gratia et merito Christi facit. 21 Bona opera adeo personam non iustificant aut mundant, ut ipsamet plane sint immunda, indigeantque mundatione et imputatione per vel ob Christi meritum aut obedientiam, ut pro mundis purisque habeantur et acceptentur. Quid ergo tam impudenter contra

causam condonationis divinae. Verum de varia praedicatione bonorum operum, vide supra. Vide etiam de tota hac materia Synecdochicam praedicationem poenitentiae. 37 Quaedam etiam falso inter bona opera numerantur, et alioqui multa dicta Scripturae cum detrimento gloriae Christi a gratia ad legem et bona opera trahuntur: cum illa gratuitam gratiam, non bona opera, multoque minus nostra merita celebrent. Nam bona opera, sunt proprie nostrae quaedam qualitates et actiones externae, aut etiam internae, quas Deo veluti Eucharistica quaedam sacrificia studio obediendi ei, et eum

Significat igitur hîc humilitas non preciosas aliquas virtutes, quibus publicanus sit iustificatus: sed esurientem, ac sitientem laborantem ac oneratum peccatis ad Christum confugere, ut ab eo reficiatur. Non ergo legale, aut (ut ita loquar) operarium dictum est: sed Evangeium, et Evangelica gratia aut fidei iustitia, non operum ibi describitur. Talia sunt plane in numera Scripturae dicta ac sententiae, quae cum prima specie videantur imperitis legalia esse, operumque iustitiam praedicare: revera tamen Evangelica sunt, gratiamque Christi praedicant, et imputativam seu

intus primum fiamus iusti. Qui igitur tales descriptiones Meschiae et eius regni legit et audit, venire regem iustum (ut inquit Zacharias et Isaias,) mox incidit in eam opinionem, ut putet iustum tantum propter iustos, et non propter peccatores venire. Imperiti igitur istis politicis phrasibus a gratia ad opera traducuntur. 24 Plurimas locutiones a ceremoniis Leviticis ad Christi expiationem peccatorum ttansferri passim in Scriptura, notissimum est. Sic Psalmo quinquagesim oprimo dicitur: Asperges me Domine hyssopo, et mundabor: lavabis me, et super nivem dealbabor. Ubi sine

multi sunt, sed in Ecclesia nulli prorsus. 34 Quid vero possit esse aut etiam excogitari perversius, quam quod vocem Gratiae, quae adeô est aliena a nostris operibus ac meritis, ut eam Paulus Rom. 11 dicat pugnare cum nostris operibus, inquiens: Si ex operibus, iam non ex gratia, quia opera non essent opera: sin ex operibus, non ex gratia, quia gratia non esset gratia. Eam, inquam, vocem ac rem adeo prorsus Evangelicam, nihilominus Papistae ad infusas quasdam piorum qualitates, atque ita revera ad nostras virtutes ac bona opera ausi sunt transferre.

34 Quid vero possit esse aut etiam excogitari perversius, quam quod vocem Gratiae, quae adeô est aliena a nostris operibus ac meritis, ut eam Paulus Rom. 11 dicat pugnare cum nostris operibus, inquiens: Si ex operibus, iam non ex gratia, quia opera non essent opera: sin ex operibus, non ex gratia, quia gratia non esset gratia. Eam, inquam, vocem ac rem adeo prorsus Evangelicam, nihilominus Papistae ad infusas quasdam piorum qualitates, atque ita revera ad nostras virtutes ac bona opera ausi sunt transferre.

vero possit esse aut etiam excogitari perversius, quam quod vocem Gratiae, quae adeô est aliena a nostris operibus ac meritis, ut eam Paulus Rom. 11 dicat pugnare cum nostris operibus, inquiens: Si ex operibus, iam non ex gratia, quia opera non essent opera: sin ex operibus, non ex gratia, quia gratia non esset gratia. Eam, inquam, vocem ac rem adeo prorsus Evangelicam, nihilominus Papistae ad infusas quasdam piorum qualitates, atque ita revera ad nostras virtutes ac bona opera ausi sunt transferre. 35

aut etiam excogitari perversius, quam quod vocem Gratiae, quae adeô est aliena a nostris operibus ac meritis, ut eam Paulus Rom. 11 dicat pugnare cum nostris operibus, inquiens: Si ex operibus, iam non ex gratia, quia opera non essent opera: sin ex operibus, non ex gratia, quia gratia non esset gratia. Eam, inquam, vocem ac rem adeo prorsus Evangelicam, nihilominus Papistae ad infusas quasdam piorum qualitates, atque ita revera ad nostras virtutes ac bona opera ausi sunt transferre. 35 Sic etiam fides

libello de Fide, et alio de iustificatione exposui. Hanc ipsam mendicam manum, precario victum quaerentem, Sophistae ita suis qualitatibus formarunt et finxerunt, ut ex ea prorsus suam virtutem, opus ac meritum effecerint. Quae obsecro potest prodigiosior metamorphosis excogitari, quam ex gratuita gratia, saluteque nobis indignissimis solo merito Christi divinitus donata, nostrum opus meritumque efficere? Quid absurdius videri queat, quam si mendicus eleemosinam precario partam, contendat, se suo merito opereque acquisivisse? Sic adversarii multipliciter Evangelium in legem, gratiam in

et iustificationem: perfectam alteram, et alteram imperfectam. Eodem facit, quod nostri separant personae acceptionem a novae obedientiae acceptione. Verum autem est, quod Scriptura quasi duo quaedam fora iudicii divini et approbationis hominum constituat, quorum prius possis, docendi gratia, vocare forum iustificationis, posterius autem novae obedientiae. Secundum quae duo fora sunt etiam Scripturae dicta distinguenda. Possis etiam aliquo modo vocare prius illud severius Dei iustitiae forum, posterius autem gratiae: vel etiam illud personae, hoc operum. In priore

adiumentum ad intelligendum sermonem sacrarum Literarum accipere possumus et debemus: sic etiam ipsas primarias res aut sententias, quas proprie ex sacris Literis discere deberemus (ut quid sit Deus, eiusque voluntas, quid et qualis sit homo, quid peccatum, quid iustitia aut iustificatio, fides, gratia, aut imputatio, sacrificium, sacerdotium, et peccatorum expiatio, qua ratione iustificemur aut salvemur, ac similia) aliunde discamus: easque cogitationes aut noticias in sacras Literas inferre, ipsasque ad eas accommodare, aut potius violenter contorquere conemur. Usitatissimum enim est, ut

exemplis est, maximam lucem sacro sermoni afferre, vel mediocrem noticiam saltem ex ipsa experientia ac quotidiano usu colloquioque hominum provenientem communium rerum totiusque naturae, praesertim vero eorum quae maxime nobis sunt obvia et quotidiana. Dixi vero haec tantum monitionis cuiusdam gratia, ut ostenderem hinc quoque necessario aliquod subsidium ad intelligendas sacras Literas petendum esse, cum hoc etiam medium aut organon plurimum ad illustrationem sacri sermonis facere possit: non ut ipsam tam variarum rerum scientiam hîc exponerem, quod esset prolixissimae operae, et tum

cutem conscientiae, ut David de silentio peccati queritur, Psal. 32. Solebant item Iudaei aestivo et pacato tempore multum in vinetis habitare, sicut et in Italia in multis locis libenter foris in vinetis aestate captandae refrigerationis et fugiendorum pulicum ac cimicum gratia, dormiunt. Quare habitare sub ficu sua, et sub vite sua, quarum amplissima umbrositas amoenissima fuit, significat sua tenere in omni pace ac securitate: Zach. 3, et alias. Duplices etiam fructus annuatim protulerunt eaedem ficus, alios media aestate, alios autumnali tempore: quorum

symboli causam esse etiam Christus ostendit, cum vocat Apostolos sal terrae: et addit, quod si sal evanuerit, in quo condietur? ostendens ratione condimenti et prohibitae putrefactionis, significari veros doctores. Sic et Paulus eandem proprietatem respicit Coloss. 4, Sermo vester sit cum gratia sale conditus, ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere. Locus Marci nono obscurus ac difficilis est: Omnis homo igne salietur, et omnis oblatio sale salietur. Convenientia quaedam est inter ignem et salem: quia utrunque in sacrificiis adhibebatur, et quia ignis in

Sic vox Ovis, saepe multas proprietates Christiani hominis depingit, ut quod audiat, agnoscat, et sequatur suum pastorem: sit multipliciter utilis, et nulli molesta: sit simplex, habeat hostem crudelissimum, ac per sese sinepastore nihil possit, sed cito pereat. Haec non explicandi gratia istas res aut phrases propono, sed ut solum subindicem, quam prolixum ac utile opus confieri posset, si quis varias res, quarum brevissima mentio in sacris Literis fit, aut ad quas alluditur, seu a quibus similitudines petuntur, erudite ex Physica et bonis authoribus declararet, et locis

sed veram gratiam et pacem non nisi per Christum contingere. Hunc enim esse illum, qui semper apud Deum et simul verus Deus fuerit, per quem omnia sint facta, et in quo etiam vera vita ac lux hominum fuerit, non in sacrificiis. Hunc agit tandem ex sinu caelestis patris plenum gratia et veritate, tantaque gloria, quanta unigenitum filium Dei decuerit ornatum prodiisse, et hominem aut carnem factum esse. Illum igitur esse vere vitam ac lucem hominum, atque adeo unicum fontem lucis, vitae et iustitiae, ex cuius plenitudine omnes haurire cogamur. Proinde cum sancti veteris

in utero matris, excipiens eum, exultaverat. Dicit enim, veluti nimis luxurians verbis, quod ille apud Deum habitans Erit, caro sit factus, quod venerit et habitaverit in eis, quod viderint gloriam eius tantam, quanta unigeniti Dei filii esse debuerit aut potuerit: quodque eum viderint plenum gratia et veritate, ex cuius plenitudine omnes haurire cogantur, qui quidem habere tam praestantia bona volunt. Inculcat etiam Scriptura non sine causa vocem ἐρχόμενος veniens: quo nomine saepe vocat Messiam; Ioan. 1. Matth. 6. Marci 13.

et elargiri. Si hic liberet corruptelas verborum in versionibus sacrarum Literarum, et inde exortos gravissimos errores recensere, longissimum catalogum recitare possemus. Sed tamen fidei faciendae gratia aliquot tantum voces aut loca Scripturae brevissime percurremus. Error, et longe gravissimus omnium Graecorum Chronicorum, quod iam septimum millenarium a condito mundo numerant, inde potissimum exortus est, quod Gen. 5 aliquoties Meath centum singularis numeri, pro Meoth

iustum facere expendentes, Fidem de professione aut noticia doctrinae accipientes, et non intelligentes aut scrutantes nativam Hebraeamque harum vocum significationem: ubi Peccatum omnia cum lege Dei pugnantia, et maxime ipsum pravum, Deoque inimicum cor et distortam mentem ac imaginem diaboli, Gratia gratuitum favorem, Iustificatio absolutionem, aut peccatorum iniustitiaeve condonationem: Fides autem affectum aut constantem motum animi cum Deo per mediatorem de reconciliatione agentem significat. Hasce, inquam, illi primarias voces foedissime invertendo, totam Christianam

aliqua vidi, aliqua etiam habeo, liquido testantur, Verum hic forte aliquis ocii cessationisque cupidior obiiciet, sacras Literas a plurimis ac doctissimis ita fideliter in notiores ac vulgariores linguas esse conversas, ut nec sit necesse nos peregriniores illas linguas huius rei gratia discere: nec, si omni studio discamus, sperare queamus, nos illis maiorem aliquam cognitionem consequi, eoque aliquid plus videre posse, quam tanti viri animadverterint. Respondeo: Est sane quod Deo gratias agamus de pluribus bonis versionibus inter quas omnes facile Germanica

Ipsemet Dominus et servator apposito triumphali titulo in sua cruce tribus sese linguis nobis, quisnam sit, declarare voluit, Hebraea, Graeca et Latina: ut sit nobis ingens non tantum dedecus, sed et piaculum, si nos vicissim tanti Domini ac servatoris agnoscendi ac celebrandi gratia, tres illas linguas addiscere non dignamur. Non sane dubium est, Deum cum sanctis angelis, totaque caelesti Ecclesia vehementer nostro linguarum studio delectari: cum adeo nos cupidos esse cognoscendae

sane immerito. Nam volenti nihil est difficile. καὶ ἐαν ἔσῃ φιλομαθής, ἔσῃ καὶ πολυμαθής. Nec tamen ego hîc aliquam rem leviculam ago, aut hanc adhortationem tantum in praesens propono, corrogandi alliciendive auditores gratia: sed ut mihi sit in omnem posteritatem, atque adeo et in ipso extremo filii Dei iudicio, testis, quod in hac quoque parte, corruptelis ruinaeque religionis pro tenuitate virium, donorumque meorum obviam iverim. Non enim minimam, si non longe maximam calamitatem, vera pietas, ex ista ipsa

de hac re aliquid etiam postea. nam pro necessitate aut magnitudine rei impossibile est nobis nunc disserere. 7 Septimo: Celebratur illud Thucydidis ab eruditis hominibus, qui dicit de sua historia, non eam esse certamen quoddam subitum praesentis gloriae, voluptatis aut victoriae gratia compositum: sed esse thesaurum quendam ad omnes consultationes, necessariumque usum occurrentium difficultatum omnibus temporibus propositum. Vere id dici profecto posset, omnia Patrum scripta non solum sterilia, sed etiam adeo ad suae aetatis homines, tempora ac negocia

nunquam, donec hic mundus stat, plene exhauriendum aut pervestigandum. Nec tamen caret Scriptura methodo aut ordine, cum in toto opere, tum et in singulis libris, singulis materiis aut capitibus, vel denique etiam sententiis. Nam ut de aliis eius methodis vitandae prolixitatis gratia nunc non dicam, praesertim cum id alii magna cum laude fecerint. Epistola profecto ad Romanos et Galatas aptissima praecipuarum rerum compendia sunt, de quarum laude alii saepe dixerunt. Cogitetur et illa methodus, aut ordo, quod plerunque optima serie, ac plane ea, qua res ipsae

genus oratione mea incitavero. In quam sententiam aut docendi morem praeclara est divi Pauli admonitio, qui Coloss. 3 inquit: Sermo Christi habitet in vobis opulenter cum omni sapientia. Docete et commonete vos invicem cantionibus et laudibus, et cantilenis spiritualibus, cum gratia canentes in corde vestro Domino. Non satis habet tantus Apostolus nos uno tantum quodam modo, ut vel solis concionibus, vel sola librorum inspectione, verbum Dei tractare ac discere: sed omnino vult id fieri opulenter in omni sapientia, etiam mutuis admonitionibus, seu institutione canendo

exitio computrescet. NORMA SEU REGULA CAELESTIS VERITATIS, TRACTATUS VII. PRAEFATIO. Ultimo loco ac veluti concludendae meae huius secundae partis gratia non inutiliter forte fecero, si aliquid dixero pro sacrarum Literarum defensione, ac ostendero, quod ipsae solae sint unica veritatis norma, quarum scrutatione tum vera religio fidesque cognosci, tum impius error retundi possit: sicut verissime Christus noster unicus praeceptor affirmat,

foedo dogmate sint verisimiliter infamati, ex charitate credendum est, eos bono Dei spiritu agi. Contrarium iudicium est de reis tot errorum nomine constanter non ab uno tantum aut altero, sed et publico rumore infamatis. Adhaec, cum nunc inter reos veniant viri non vulgares, quorum gratia ac foeda prosopolepsia innumeri dementati sunt, quod propalam est, et a nemine potest negari: conra vero oppugnatores sectarum a plurimis odio habeantur, ut solet veritatem dicentibus accidere, et olim Prophetis, Christo et Apostolis, atque Patribus praecipuis accidit: ideo merito tali

et quamprimum seductorem aliquem cognoverint, eum pro anathemate habere teneantur: cumque plerunque pauciores sint boni, sinceri, intelligentes et constantes doctores, fit (cuius rei et in primitiva Ecclesia habemus exempla) ut aliquando plerique omnes boni oppugnent sectas ante synodum: ut verbi gratia, nunc Servetum, Schuvenckfeldium, Osiandrum. Qui si omnes excluderentur, relinqueretur iudicium de gravissimis causis Ecclesiae in manu ac potestate indoctiorum, frigidorum, aut etiam malorum, canum mutorum et hypocritarum. Unde porro manifestus interitus expectandus veritati esset.

Denique ne singula huius sessionis propalam impia persequar, anathematizant eos qui dicunt, Christum venisse in hunc mundum ut esset redemptor, et non etiam legislator. At Ioannes contra disertissime legislationem soli Mosi, et gratiam soli Christo adscribit, inquiens: Lex per Mosen data est, gratia autem et veritas per Iesum Christum. Item: Lex usque ad Ioannem: Non veni ut iudicem mundum: Iustitia patefit sine Lege: Rom. 3. et innumera alia loca, omnem legem ac opera a iudicio Christi excludentia, idem validissime confirmant. Nihil necesse erat Christum novas leges

abiicietur. Quare, etiamsi esset pientissimum ac sanctissimum dogma; quod iam ab istis proponitur: ob hoc tamen ipsum erit omnibus illud sequentibus impium ac perniciosum, quia talis communio non ut ex mandato viventis Dei, quod isti negant ullum adesse, sed tantum ut ex dispensatione, gratia ac favore Papae accipletur. 2 Secundo consideretur, qui'nam is sit, qui id contendi ac dispensandi vim sibi sumat: nempe Antichristus ipse, omnium qui unquam fuerunt aut erunt, haereticorum aut hostium Dei, eiusque dilectissimi filii, caput, dux et antesignanus. Quare, quicunque

ex sua plenitudine potestatis, quam sibi plusquam tyrannice arrogat, de eadem re cum Ecclesia et membris Christi dispenset. Adeo nihil prorsus est Deus, eius filius ac ipsius sacrosancta institutio et severissimum mandatum, nisi istud foedissimum idolum, vere supra Deum sese efferens, ex singulari gratia et sapientia, idem nobis miseris homuncionibus, suis execrandis Bullis concedat. Denique hinc animadvertamus, istius Aventini Caci fraudes, quod astute conatur miseram plebeculam ac pusillos Christi, specie concessionis quorundam minorum capitum Religionis delinire: atque ita

25 Extrema audacia temere citandi Scripturas, nulla prorsus habita ratione contextus, aut veri sensus loci Scripturae, penitus regnavit in Papatu, et adhuc dominatur. Aliquando centum testimonia de una aliqua sententia effuderunt, et adhuc effundunt monachi memoriae ostentandae gratia, quae prorsus nihil ad rem fecerunt. Nec sane etiam ipsi eruditiores scriptores, curam recte, vere ac proprie citadi Scripturam habuerunt: ut etiam ex modernis Papistarum scriptis apparet. 26 Tot eorum scripta blasphema contra Scripturam subinde effunduntur, nec est qui eos

Spiritus sanctus utitur, ex linguarum et ipsius sacrae Bibliae consuetudine, vero usu ac ingenio explicat. Exemplo sit eorum Dominicus de Soto, qui Epistolam ad Romanos prolixe explicans, omni studio debuisset sermonem eius, ac praesertim primarias voces (ut sunt, Peccatum, iustitia, iustificatio, gratia, imputatio, et imputativa iustitia) explicare, ut nostri scriptores faciunt: si quidem voluisset in praesentibus controversiis non suam sententiam in Paulum invehere, sed Pauli, aut potius Spiritus sancti doctrinam illustratam toti Ecclesiae, ut luceat coram hominibus, fideliter depromere,

Tunc rex his qui maxime indigebant, portas reserari iussit, utique eas, quae ad illos ferrent: easdem, cum illorum terra humore hausto satiata est, rursus obserari: ita deinceps alias, ut quique caeterorum populorum maxime aqua indigerent: id faciens, quantum ego auditu cognovi, pecuniae exigendae gratia, praeter tributum. Hîc audimus primum hanc planitiem esse separatam circuitu montium ab alia terra, cuiusmodi esse etiam paradisum separatam et praeseptam ab aliis terris, ex sacris Literis scimus. Deinde describitur unum flumen, quod et illam internam planitiem rigare et extra

facile ex eisdem locis profluere potest, si modo intelligatur de Aethiopia, quae est in Asia, unde Moyses uxorem duxerat, non de ea, quae est in Africa ultra Aegyptum. Convenit etiam appellatio Gyon, cum Gyndes, quem in iis locis Herodotus et alii ponunt, quem Cyrus aliquando in 360 alueos mulctae gratia, quod ei sacrum equum submerserat, diduxit. Illud unum modo variat, quod Herodotus scribit, dividi illum fluvium in quinque cum Scriptura dicat, tantum in quatuor: sed facile vel errasse potest Herodotus, vel ramus tantum aliquis ab uno ex illis fluvio derivari ac deflecti, qui ad aliam

quot sint praedictiones. Cap. XXX. ibid. De praedictionibus sub lege in Christo. Cap. XXXI. 130 De praedictionibus ad vocationem gentium pertinentibus sub lege. Cap. XXXII. 131 De speciebus praedictionum, quae in gratia factae sunt. Cap. XXXIII. ibid. De effectibus praedictionum. Cap. XXXIIII. 132 Quae causa fuerit praesentis seculi faciendi. Cap. XXXV. ibid. De doctrina rationalium in hoc seculo.

Ioan. 1. Deus erat verbum 207 Verbum caro factum est, et habitavit in nobis, etc. 273 Sicut unigenitus a patre 201 Illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum 192 Lex et prophetae usque ad Ioannem 237 Lex per Mosen data est, gratia autem et veritas per Iesum Christum 30 Omnes de plenitudine eius accepimus. 217 Quotquot autem acceperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, etc. 258 Ioannes venit in testimonium, ut testaretur de lumine, etc. 301

et menses, et annos, etc. 269 Ita et nos cum essemus infantes, etc. 272 Quomodo convertimini denuo ad infirma et egena elementa, etc. 237 5. Caro concupiscit adversus spiritum, et spiritus adversus carnem 375 Ex gratia excidistis, qui per legem iustificamini 192 Qui in lege iustificamini, gratia excidistis 194 Qui sunt Christi, crucifixerunt carnem suam cum affectibus et concupiscentiis suis 376 Si hominibus placerem, servus Christi non essem 193 6. Nam qui seminat

etc. 272 Quomodo convertimini denuo ad infirma et egena elementa, etc. 237 5. Caro concupiscit adversus spiritum, et spiritus adversus carnem 375 Ex gratia excidistis, qui per legem iustificamini 192 Qui in lege iustificamini, gratia excidistis 194 Qui sunt Christi, crucifixerunt carnem suam cum affectibus et concupiscentiis suis 376 Si hominibus placerem, servus Christi non essem 193 6. Nam qui seminat in carnem, etc. 201 Quicquid enim seminaverit, hoc et metet 249

in carnem, etc. 201 Quicquid enim seminaverit, hoc et metet 249 Si quis sibi videtur aliquid esse, cum nihil sit 272 ¶ Ephes. 1. Reconciliare omnia quae sunt in caelo et in terra 294 2. Et vos existentes mortuos peccato. 259 Gratia estis servati, et hoc non ex vobis 294 Iam non estis hospites, etc. 198 3. Et erudire omnes, quae sit communio mysterii, quod fuit absconditum a condito orbe in Deo 247 Huius rei gratia ego Paulus vinctus Iesu Christi pro vobis gentibus 260

294 2. Et vos existentes mortuos peccato. 259 Gratia estis servati, et hoc non ex vobis 294 Iam non estis hospites, etc. 198 3. Et erudire omnes, quae sit communio mysterii, quod fuit absconditum a condito orbe in Deo 247 Huius rei gratia ego Paulus vinctus Iesu Christi pro vobis gentibus 260 Siquidem audivistis dispensationem gratiae Dei datam mihi ergavos 247 Ut possitis scire quae sit latitudo, longitudo, profunditas et sublimitas, etc. 262 4. Et nos spiritu Dei in imaginem Dei

seminis 190 Si recordati fuissent prioris patriae unde exierant 222 13. Scortatores et adulteros iudicabit Dominus 210 ¶ Iacob. 2. Fides sine operibus mortua est 157 Nonne Abraham ex operibus iustificatus est? 133 ¶ 1. Petri 2. Haec est gratia apud Deum. 187 4. Evangelium praedicatum est mortuis 188 Reddent rationem iusto iudici 194 5. Adversarius vester diabolus circuit tanquam leo rugiens, quaerens quem devoret 271 ¶ 2. Petri 1. Iustum esse arbitror, donec sum in hoc tabernaculo

modis factae. ibidem. sub lege quot. ibid. omnes de solo Salvatore quot modis accipiendae 130. quot pro rebus sub lege factis. ibid. praedictionum de vocatione gentium sub lege modi quot 131. effectus 132. in Christo sub lege modi quot 131. in gratia factarum species quot. ib. praemii spes certa, iucunda 1 praepositionum ratio apud Hebraeos 147. 148 Pragmatographia 179 pravitas nostra originalis quae 377 praxis Theologiae quae 70 precatio

praestent 278 substantia hominis cur imago Dei 375. 376. in primo lapsu prorsus corrupta 374. omnis quatenus sit a Deo 378. 379 substantiae divisio 370 substantiam ipsam esse originarium malum 329 substantivum nomen cuius gratia in Scriptura repetatur 258 substantivorum nominum significatio 183. 184 Suetonii stylus qualis 284 sugillationes in disputando cavendae 412 Sum verbi eclipsis 161 superbiam habere perpetuum gaudium, ex falsa

49  Explicitam celsa virtutis sistat in arce.
50   Sic vere recenti 50
51  Cum pluit in terris et turbidus ingruit Auster,
52  Non honor est silvis, riguis non gratia pratis,
53  Stat neglectus ager et pallent undique flores.
54  Si tamen ingrato decedant nubila caelo,
55  Iam caput attollat, molles iam spargat odores 55

Per Czeztar missa accepimus et pro industria iis utemur praesente calamitoso tempore sese accomodantes. Utinam Germani abessent potius quam adessent. Dici non potest quantis nos calumniis obprobriisque ad pontem ventitantes afficiunt expectantes commeatum, sese praetendentes gratia nostri fame perituros, quibus, si meo iure uti possem, ne micam quidem darem. Tempestas hec omnia consilia pervenit. Passa vero est discessurus, nisi oppidum fecerit, ut est Drenchina. Labores quos in ponte sternendo fecimus incassum iri videmus eiusque omnem custodiam, posteaquam aliena est

1.7  Romula, pręsentes huic aspirate labori,
1.8  Consortis laudes vestri nam dicere conor;
1.9  Tu quoque, cui locuples purissima pectora complet
1.10  10 Gratia: non habiles oneri, Dea, suffice vires, *
1.11  Cęlitus inspira Christiano carmina vati *
1.12  Qui tibi perpetuo promittit dicere

cum mali essent, sub bono nomine sibi voluerunt credi, non goitas, quod nomen est a dolore, se Magos quod est a pia sapientia se appellari maluisse. Fatear quoque multos, qui vere Goites essent, uti Magi viderentur, ex bona Magia desumpsisse aliqua, ut eo praetextu credulum vulgus ad se, quaestus gratia traherent. Huiusmodi fere sunt aliqua apud Eusebium, atque Gregoram, quae ipsi ex Hecates oraculo se desumpsisse affirmant. Quae daemonum sunt quaedam evocationes et praestigia: Quae impia, nolimus cum piis hisce commiscere. Verum ad oracula Zoroastri redeuntes, operae fuerit

in Parmenidem, Timaeum, Rem publicam, Cratylum. Ex Hermia in Phaedrum. Ex Olympiodoro in Philebum in Phaedonem, ex Synesio, ex Simplicio in quartum Physic., ex ipso denique Damascio, et Nicephoro Gregora. Sed ea in classes quasdam, intelligentiae clarioris gratia, redegimus: XII, singulis tamen primam authoris nominis litteram praefiximus, ut cognoscatur unde ea sumpserimus. MONAS, DYAS, TRIAS.  Ubi paterna Monas est.

280 Non enim veritatis planta est in terra. Neque mensurae Tiskarska greška treba stajati mensuras , mensuras solis, regulas congregans. Aeterno consilio fertur, non gratia tui. Lunarem quidem cursum, et astreum progressum. Lunae strepitum dimitte. semper currit opera necessitatis. 285 Astreus progressus, tui gratia, non est partus. Athereus, avium pes latus, numquam verus

mensuras solis, regulas congregans. Aeterno consilio fertur, non gratia tui. Lunarem quidem cursum, et astreum progressum. Lunae strepitum dimitte. semper currit opera necessitatis. 285 Astreus progressus, tui gratia, non est partus. Athereus, avium pes latus, numquam verus est. Non sacrificia, visceraque cupio. Haec sunt omnia ludi. Mercatoriae deceptionis firmamenta; fuge tu haec. Si vis pietatis sacrum paradisum

Verantio S. C. Regiaeque Majestatis secretario etc. D. et amico mihi observandissimo Viennae. Generose ac egregie D. et A. mihi observandissime salute et servitii mei commendatione praemissa. Salvus quidem atque incolumis gratia Dei huc domum appuli; verum tamen omnia ingenti metu et hostili terrore percussa inveni. Postquam enim nostri ab obsidione fatalis castri Petriniae re infecta nemine persequente turpissime fugerunt ac ad propria dilapsi sunt, illico hostis animadversa nostrorum fuga infelix

stultitiaque caret. FABULA
1.12.1  Fabellam narrare libet. nec seria semper
1.12.2  Delectare solent. est et sua gratia nugis
1.12.3  Apte compostis. occidi iusserat olim
1.12.4  Rex leo, quotquot erant omnes a stirpe camelos.
1.12.5  Indignum facinus. verum lex Regia vox est.

quidem uincere scire, uictoria autem uti nescire. Plures Turcae trucidati quam uiui capti, signa militaria et uexillum unum Mahometi sacrum, aureis literis depictum, in hac et in priori clade aliquot adempta, et caeterae praedae aliquantum. Sicque Dei ipsius infinita inprimis gratia, faustissimas deinde sacratissimae caesareae regiaeque maiestatis, domini nostri clementissimi auspiciis et summa rerum bellicarum prouidentia, nostrorum denique nunquam satis praedicanda uirtute ac industria afflicta Petrinia simulque nos omnes ab illa dira

scire quanta erit grauitas alicuius solidi, magnitudinem habentis proposito Corpori liquido aequalem. Sit propositum aliquod corpus aqueum B, cuius grauitas sit 100. et oporteat scire quanta erit grauitas plumbi magnitudinem habentis aequalem propositae aquae B, verbi gratia sit vas aliquod plenum aqua, cuius aquae grauitas sit 100, et oporteat scire, si illud idem vas repleatur plumbo, quanta illius plumbi erit grauitas. Accipiatur aliquod plumbeum corpus D, cuius grauitas sit 23, deinde aquae magnitudinem habentis

Bibliographia locorum inventorum

Pir, Didak (1517 – 1599) [1583], De divo Blasio Rhacusanae reipublicae patrono carmen, versio electronica (, Dubrovnik), 326 versus, verborum 2571, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa - epistula] [word count] [didacuspblasio].

Auctores varii (1590) [1590], Epistolae Siscienses, versio electronica (), Verborum 11.224 (pro tem), Ed. Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [aavvsisakepist].

Mladinić, Sebastijan (c. 1561 - c. 1621) [1590], Vita beati Ioannis episcopi Traguriensis, versio electronica (), Verborum 4659, versus 746, Ed. Mladen Ivanišević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - ode; prosa - epistula - praefatio] [word count] [mladinicsvita].

Petrić, Frane (1529-1597) [1591], Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica (, Ferrara), Verborum 7671, Ed. Erna Banić-Pajnić [genre: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [word count] [petricfzoroaster].

Stepanić Selnički, Nikola (1553-1602) [1593], Electi episcopi Sirmiensis epistola qua expugnationem Sciscii per Turcas factam describit., versio electronica (, Zagreb), Verborum 697, Ed. Martin Juraj Kovačić [genre: prosa oratio – historia; prosa oratio - relatio; prosa oratio - epistola] [word count] [stepnexpugn].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Stepanić Selnički, Nikola; Stjepan Medak (1553-1602; c. 1596.) [1596], Historia obsidionis Petriniae et cladis Szerdarianae, versio electronica (), Verborum 3031, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [stepnobsid].

Getaldić, Marin (1566-1626) [1603], Promotus Archimedes seu De variis corporum generibus gravitate et magnitudine comparatis, versio electronica (), Verborum 19625, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus] [word count] [getaldimpromo].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report