Your search found 3676 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 2642-3053:

tempora, quibus decem hi Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri Philosophicarum rerum copia consistendum sibi esse Auctor decreverat; neque enim ipsi, vel si libuisset nova quaeque porro persequi ac superioribus adjungere, vacuum jam suppetebat tempus, cum ad potiores esset gravioresque subeundas curas evocatus.

aut ipse receperas, praestitisti; remissius enim acturum te putabam, neque ea tam facile traditurum, quae nimia septa essent explicandi difficultate. Nunc omnia fuse, copioseque persequutum esse te video, nihil ut fere in summa rerum obscuritate aut sit praetermissum, aut a carminum cultu, atque humanitate detractum. Ain vero? Pergin tu Musas, omnino ut sapiant, adigere? miror equidem illas tantopere morigeras esse factas, atque a risu, ac joco, ad

probatioris disciplinae delectum, ne cum te ad scribendum contulisses, videreris sententias sequutus esse hujusmodi, quae Musarum ingenio magis essent accommodatae, quam veritati, judicioque Naturae. Neque vero magnopere me movebat summa rerum difficultas, ac magnitudo: sperabam enim, quaecumque a communi carminum consuetudine remota, aut aliena etiam viderentur, te diuturno jam usu paratiorem facile assequuturum. Itaque cum rem aggressus esses, experiendi magis, ut ipse

hujusmodi certe habituros illius doctrinae formam, quae et rebus, et versibus conveniret. Verum hoc minime inficior, me nunquam arbitratum esse, in his etiam versari ut velles, quae in Geometriae involucris, atque in tanta rerum obscuritate delitescerent. Nam neque tuae, neque cujusquam facultatis esse existimabam, ut universam motuum doctrinam, quam Mechanicam vocant, Keplerianas leges, tam varios ac tam impeditos Lunae cursus,

potissimum oportere dicant, ut moderatius, ac levius sit philosophandum: tenuiorem esse Musarum habitum, quam ut valentioris doctrinae vim sustinere possint: praescripta enim esse vocabula, et quasdam veluti disciplinae formulas, quae rerum vim, potestatemque duntaxat declarare valeant: has autem arcendas esse a carminibus, ac prorsus repudiandas, propterea quod quae a venustate, ac numeris omnino abhorreant: ita si persequi illa etiam velimus, quae ab intima

enervari carminum, illustrari autem non posse. At qui ita sentiunt, nimium angustis terminis amplissima Poetarum studia definiunt. Quae enim erit tanta artis hujus inopia, atque infirmitas, si primos tantummodo possit aditus, ac summa rerum vestigia persequi, majoribus autem doctrinis, ac gravioribus enunciandis nulla sit facultas, atque copia? Sed hujus quidem judicii iniquitas redarguenda re ipsa est a te potius, quam verbis a me refellenda. Quamquam enim tua cum

Illud tamen in hisce exprimendis simulacris praecipue animadverti oportere arbitror, ut moderatior quaedam retineatur ratio, atque ad doctrinae severitatem accommodetur, ne dum graviores disciplinas persequimur, dissolutiorem, quam rerum gravitas postulet, effingendi, atque ornandi licentiam consectemur. Neque enim ingenii luminibus, atque amoeniore cultu distinguenda sunt omnia, sed, qui res deceat, servandus est modus. Quemadmodum enim in hominum

exempla, sive hominum, sive temporum injuria periisse; unum tantummodo reliquum est, idem tamen locupletissimum specimen, Lucretii Poema, quem mihi quidem non tam ipse potissimum imitari velle, atque exprimere videris, quam ab ipsa rerum similitudine deferri, ac pene rapi ad imitationem dicendi. Quid enim convenientius est, atque aptius, quam ut sermo rebus consentiat, aut quid magis alienum, quam, cum obscuriores sententias tractamus, orationem adhibere inaniter

restitutos quasi in veritatis domicilium deduxerunt? Quare Ennianum illud Pythii Apollinis ipsi suo jure usurpandum opinor, ut sese eum esse profiteatur, unde qui naturae investigandae studio teneatur, consilium expetant,
Rerum incerti, quos ego ex
Incertis certos, compotesque consili
Dimitto, ut ne res temere tractent turbidas. Magna sane pollicebantur Veteres, et qui deinceps

Incertis certos, compotesque consili
Dimitto, ut ne res temere tractent turbidas. Magna sane pollicebantur Veteres, et qui deinceps subsequuti sunt, alii Philosophi, cum rerum sese omnium causas edituros reciperent, sed et propter ingenii tenuitatem, et propter viarum aut ignorationem, aut immensam longinquitatem, quae magnifice pollicebantur, praestare, eoque ipsi pertingere non poterant. Magna est enim

reciperent, sed et propter ingenii tenuitatem, et propter viarum aut ignorationem, aut immensam longinquitatem, quae magnifice pollicebantur, praestare, eoque ipsi pertingere non poterant. Magna est enim naturae amplitudo, infinitus pene rerum numerus, quorum aliae sui vastitate, atque immensis spatiorum distantiis, aliae parvitate ipsa sese nobis abdiderunt; hujusmodi autem tum ingentibus, tum exiguis corporibus suus est ordo singulis, sua vis, motus unumquodque suos

quae prope nos sunt posita, atque ad eorundem sensuum usum perceptionemque accommodata. Ulla igitur spes erat, ut quispiam universam naturae descriptionem absolveret, quando et rei ipsius summa esset obscuritas, nobis autem adjumenta rerum cognoscendarum omnino deessent? Nam si ingenio, et cogitatione ea persequi velimus, quae sub sensus minime cadunt, commenta magis nostra, quam res ipsas describemus. Sed plerique vel ingenii aestu, vel gloriae cupiditate abrepti, cum

omnino deessent? Nam si ingenio, et cogitatione ea persequi velimus, quae sub sensus minime cadunt, commenta magis nostra, quam res ipsas describemus. Sed plerique vel ingenii aestu, vel gloriae cupiditate abrepti, cum omnem rerum formam, atque ordinem tenere sese, ac perspicere jactarent, ad illa, quae omnino ignorarent, delabi maluerunt, quam ea quaerere, quae in sensus ipsos facile incurrerent. Illi igitur dum initia, primasque causas aequo cupidius

fortasse verior querela illa Democriti in profundo veritatem esse demersam, atque omnia tenebris aeque circumfusa. Sed permagni interest, quem in causis investigandis cursum instituamus, ut primum si gradum recte fecerimus, ad maximarum rerum cognitionem pervenire possimus, sin minus, turpiter labamur. Praecipua est nobis in eorum, quibus instructi sumus, sensuum usu, atque experientia rerum percipiendarum sita ratio, primus hic contemplandae Naturae quasi patefactus est

investigandis cursum instituamus, ut primum si gradum recte fecerimus, ad maximarum rerum cognitionem pervenire possimus, sin minus, turpiter labamur. Praecipua est nobis in eorum, quibus instructi sumus, sensuum usu, atque experientia rerum percipiendarum sita ratio, primus hic contemplandae Naturae quasi patefactus est aditus, hinc suscipiendus, atque inchoandus est labor. Diu, multumque rerum est habitus, ac facies pervidenda, servandus ordo, conversiones,

est nobis in eorum, quibus instructi sumus, sensuum usu, atque experientia rerum percipiendarum sita ratio, primus hic contemplandae Naturae quasi patefactus est aditus, hinc suscipiendus, atque inchoandus est labor. Diu, multumque rerum est habitus, ac facies pervidenda, servandus ordo, conversiones, mutationesque omnes investigandae, quid pro diverso corporum, ac locorum situ oriatur, inspiciendum, quid constans in rebus, quid varium sit, inquirendum. Tum omnis

ut eorum praesidio, quae probe nobis explorata sint, ad eorum etiam, quae ignorabamus, scientiam perveniamus. Quibus quasi fundamentis positis, nequaquam nobis erit expetendum, ut et subito intelligamus, quibus e naturae legibus rerum omnium efflorescat ordo, ac ipsa rerum initia, summosque ortus aperiamus. Praeclare nobiscum agetur, si tot, tantisque adjumentis ad proximiores tantummodo assequendas causas inducamur. Est enim longissima quaedam continuatio,

explorata sint, ad eorum etiam, quae ignorabamus, scientiam perveniamus. Quibus quasi fundamentis positis, nequaquam nobis erit expetendum, ut et subito intelligamus, quibus e naturae legibus rerum omnium efflorescat ordo, ac ipsa rerum initia, summosque ortus aperiamus. Praeclare nobiscum agetur, si tot, tantisque adjumentis ad proximiores tantummodo assequendas causas inducamur. Est enim longissima quaedam continuatio, causarumque series, ut aliae propius res

ipsas attingant, ac gignant, eaedem ex aliis superioribus emanent, illae autem ex iis, quae proxime antecedunt, atque ita aliae ex aliis, tanquam ramorum aliorum ex aliis erumpentium propagines, consequantur, donec perventum sit ad prima rerum initia, summasque causas, velut altissimas stirpes, unde reliquarum omnium series procreantur ac fluunt. Quapropter nequaquam nobis continuo ad remotissima rerum principia deveniendum est, ut per inferiorum deinde, ac

propagines, consequantur, donec perventum sit ad prima rerum initia, summasque causas, velut altissimas stirpes, unde reliquarum omnium series procreantur ac fluunt. Quapropter nequaquam nobis continuo ad remotissima rerum principia deveniendum est, ut per inferiorum deinde, ac succedentium causarum ordines ad ultimos rerum effectus perspiciendos descendamus; sed a rebus ipsis paulatim pedetentimque ad propinquiores primo causas movendus est cursus,

stirpes, unde reliquarum omnium series procreantur ac fluunt. Quapropter nequaquam nobis continuo ad remotissima rerum principia deveniendum est, ut per inferiorum deinde, ac succedentium causarum ordines ad ultimos rerum effectus perspiciendos descendamus; sed a rebus ipsis paulatim pedetentimque ad propinquiores primo causas movendus est cursus, deinde ad alias, quae propiores iis sunt, gradus faciendus, atque ita ad remotiorum etiam seriem,

est, ubi ad reliqua persequenda interclusus est aditus, inopia praesidiorum. Neque erit, cur nostra spes infringatur, aut languescat industria, si minus omnem causarum colligationem perspicere possimus, atque ad ipsa rerum capita, primosque ortus pertingere, cum magis contentos nos esse oporteat, ut aliquantulum progrediamur, modo nulla in quaerendo sit temeritas, nullus error, quam ut longa aberratione defatigati nil processisse animadvertamus. Atque

nulla in quaerendo sit temeritas, nullus error, quam ut longa aberratione defatigati nil processisse animadvertamus. Atque utinam hujusmodi vestigiis institissent, quicumque Philosophiae excolendae operam hactenus dederunt: uberiorem sane rerum pulcherrimarum scientiam haberemus. Nam si aliquando cognitus hic fuit optimus philosophandi usus, saepe tamen, ac diu intermissus fuit, aut omnino neglectus. Baconem de Verulamio doctrinarum omnium ducem, ac magistrum hujusmodi

philosophandi usus, saepe tamen, ac diu intermissus fuit, aut omnino neglectus. Baconem de Verulamio doctrinarum omnium ducem, ac magistrum hujusmodi artis, atque ineundae viae demonstratorem quidem fuisse scimus, minime tamen hanc laudem rerum etiam inventarum gloria cumulasse. Eundem investigandi modum Galileus, immortale illud Italiae lumen, cum tenuisset, praeclarissimis etiam inventis exornavit; adscivit enim Geometriam Philosophiae praesidium alterum

enim subito lux, verique species enituit, cum eam corporum omnium conjunctionem esse declararet, qua ita sese vicissim omnia pertraherent, ut gravitatis viribus haec Mundi universitas contineretur. Quam ingens inde, ac mirificus earum rerum ordo emanavit, cum errantium siderum motus, veris atque autumni antecessiones, accedentis, ac recedentis oceani aestus, telluris ipsius figuram ac conformationem ex una eademque causa proficisci videremus? Quantam vero mentis vim,

penetrari posse, atque alia ejusdem generis complura? Unjuscujusque mehercule corporis usu, et quotidiana oculorum consuetudine ad haec cognoscenda inducimur. Sed Gravitatem ut universis insidere corporibus cognosceremus, quantus erat rerum ordo perlustrandus, quantus in superandis, amovendisque impedimentis, sustinendus labor? Permulta quidem exempla repeti poterant, ab eorum corporum experimentis, quae totius terrae ambitu continerentur; sed illa minime quidem fatis

astrorum cursus diligentissime considerandi, ut ex tot ingentibus, variisque motibus gravitatis mores perspicerentur, tantique muneris fides eluceret. Quae ille cum diu multumque intellexisset, cum constare omnia cerneret, singularumque rerum exemplis, ac testimoniis comprobari, tum vero ad caetera corporum officia gravitatis accessionem fieri oportere minime dubitavit, ejusdem legibus, tanquam vinculis teneri omnia, et coalescere. Quantus vero hic subito rerum omnium

singularumque rerum exemplis, ac testimoniis comprobari, tum vero ad caetera corporum officia gravitatis accessionem fieri oportere minime dubitavit, ejusdem legibus, tanquam vinculis teneri omnia, et coalescere. Quantus vero hic subito rerum omnium consensus, confirmatioque extitit, cum tot ignoti antea caeli motus, Lunae, et Cometarum incerti omnino, ac varii cursus clarissime patuissent, cumque easdem, quas ipse praescripsisset, germanas esse Naturae leges declararent!

perficiendi gloriam sibi vindicet? Nam si qui gravitatis vires, aut colorum causas ab aliis quoque saltem conjectura indicatas velint, iis ego, ut multum tribuam, hujusmodi conjiciendi operam Phaeacum carminibus comparo. Quid autem aut in rerum ordine statuendo, aut in cognoscendis viribus, aut in legibus confirmandis inchoavit quispiam, aut vel conjecit quidem? Cum vero praeclare inventa ab uno eodemque Newtono perfecta, atque absoluta dicam, nequaquam aliorum gloriae

commendatio, qui non leviora quaedam ornamenta, sed Naturae ipsius vim, atque artificium perspexerit, nobisque declararit. Qua quidem in re, illud nobis praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi

praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus convenientiam,

tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus convenientiam, consensionemque videret, eum praeesse mundo Dominum dubitare non posse. Atque hinc quidem

omnibus demerendam arbitremur; ut hinc (qui praestantissimus est Philosophiae fructus) virtutum omnia origo repetenda sit, unde excitamur ad constantiam, ad animi magnitudinem, atque omnem vitae laudem, honestatemque persequendam? Sed rerum pulchritudo jam longius me abripuit, quam provideram. Ea enim est hujusmodi admirabilis Philosophiae ratio, ut, cum in ipsa expendenda semel animum defixeris, modum tenere non possis; posteaquam vero eadem a te latinis versibus est

enim quandam laudem continere videtur. Vale. ARGUMENTUM / LIBRI PRIMI. Totius operis de natura rerum argumentum proponit Auctor, mundique Conditorem, et moderatorem Deum invocat: orat pro incolumitate Silvii Cardinalis Valentii, cui haec nuncupat; tum eundem alloquens ait, se philosophiae inhaesurum Newtoni, quem laudat;

Cardinalis Valentii, cui haec nuncupat; tum eundem alloquens ait, se philosophiae inhaesurum Newtoni, quem laudat; demum faventem, intentumque his perlegendis animum exposcit. A vers. 79 Initium facit a rerum in mentes, et corpora divisione, cum, an alia quaepiam natura existat, ignoremus. A vers. 95 ad vers. 114 Inter mentes, vel summam Mentem, nempe Deum, vel mentes creatas esse, ait; nobis primo vestigandam esse naturam

cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non esse, nisi unam ex ejus proprietatibus. A versu 158 non esse innatas in animis nostris ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales efformare; illas vero acquiri vel per sensus, vel per reflexionem ad vers. 318. Tum agit de

non esse, nisi unam ex ejus proprietatibus. A versu 158 non esse innatas in animis nostris ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales efformare; illas vero acquiri vel per sensus, vel per reflexionem ad vers. 318. Tum agit de conjunctione mentis cum corpore, de libertate hominis, de sufficienti Leibnitii ratione, quam refellit. A vers.

posito eodem, vel aequali tempore, in solam velocitatem ad vers. 972. Qua ratione, et quibus regulis proprietates corporum, et naturae leges, sint inquirendae, quidque ab aliis Philosophis veccatum sit in causis rerum investigandis: quia a nobis primae rerum causae cognosci non possunt, ab effectibus et phaenomenis naturae ejus leges esse inquirendas: tum quonam pacto ex phaenomenis illae cognoscantur, et qua ratione inductio

solam velocitatem ad vers. 972. Qua ratione, et quibus regulis proprietates corporum, et naturae leges, sint inquirendae, quidque ab aliis Philosophis veccatum sit in causis rerum investigandis: quia a nobis primae rerum causae cognosci non possunt, ab effectibus et phaenomenis naturae ejus leges esse inquirendas: tum quonam pacto ex phaenomenis illae cognoscantur, et qua ratione inductio adhibenda, quantoque haec hujusmodi rebus usui

rebus usui sit: praecipue tamen tres in naturae investigatione regulas prae oculis habendas: primam esse; eas qualitates corporum universales esse, quas omnibus convenire experimur: secundam; causas rerum non plures ponendas esse, quam quae Naturae phaenomenis explicandis sufficiant: tertiam; effectuum ejusdem generis easdem causas esse. His rite servatis, quamvis certi in statuendis causis esse non possimus, ab errandi

errorem inducamur, innuit. LIBRI TERTII. Mundi Gubernationem, et certissimas Naturae leges humanis legibus, et variis rerum publicarum constitutionibus, quas describit, longe anteponi debere, in iisque vestigandis unice conquiescendum nobis esse affirmat ad vers. 171. Hactenus lineam rectam, circulum, parabolam, in motu gravium inspexit; nunc

inveniendas, quae deinde ad delicias, ad fastum, ambitionemque traductae sunt; quod pluribus illustratur exemplis; illud praecipue exquiritur, unde homines a naturali inter se aequalitate ad inaequalitatem transierint, et ad rerum dominia, ac terrarum pro cujusque jure divisiones, qua ex re agros dimetiendi profluxit ars, praesertim in Aegypto, exundante Nilo, quae deinde mirum aucta in modum sub Geometria nomine transiit ad universae Telluris

eosque neque existere, neque, si existere, perdurare, neque, si perdurarent, leges caelestium motuum servire posse ad vers. 2147 probatur. Collapso igitur vorticum systemati successit gravitas, qua tot undique in Mundo rerum distinctam perspicuamque reddimus rationem, numerisque subjecta singula singillatim solvimus, atque expedimus; eam quapropter commendans transit ad aliam quandam generaliorem celebrandam vim gravitati analogam, cujus ipsa

densitatem progrediendo minui eo nimirum modo, quo crescunt quadrata distantiarum: Ad vers. 173. Consequitur item ab illapsis per exiguum foramen radiis in opposito clausi cubiculi pariete suis expressas coloribus pingi rerum externarum imagines, de quibus agit usque ad v. 264. Inde umbras corporum considerat, ac Perspectivae, quam vocant, artis ortum, Astronomicorum, et Geodeticorum instrumentorum usum, et Gnomonicae rationes attingit. A

evolvit, omniaque ad eam spectantia fuse persequitur ad vers. 1086. Hinc ad visum oculorum, qui per refractionem radiorum efficitur, pertractandum pergit, ac primo oculum, ejusdem sensus instrumentum, describit, tum quomodo rerum imago in oculi fundo informetur, quidque ad ejus distinctionem conducat, quaque arte oculis vitio aliquo laborantibus subveniatur, docet, occurritque difficultatibus geminis, altera ab errore figurae sphaericae, altera a

ac genus ipsum humanum convectis in medium notitiarum opibus, ac subacto quodammodo Naturae regno extollere, et altius collocare niteretur, maximis certe esset verissimisque laudibus exornanda, atque eae laudes omnibus rerum Inventoribus idcirco debent tribui, interque hos potissimum Newtono, cujus in hoc opere egregia inventa exponuntur. Jam a vers. 77. proponit pertractandum in hoc libro argumentum, de nova scilicet luminis proprietate,

solet,microcosmo, illius ubique praesens infinitae potestatis ac intelligentiae vis declaratur. Postremo ad ipsum naturae universae Auctorem ac Parentem extollitur, ac justa quadam admiratione correptus animus, unicam illam rerum Causam invocat, eidem se submittit, ac movendum, ducendum, illustrandumque tradit, suasque illi facultates omnes, animi affectus, cogitationes, spes, vota debere, referre, dicare profitetur.

10   Quippe quid humanas praestantius, utiliusque
11  Illiciat mentes, quam Veri nectare pasci
12  Largius aeterni, causas dum visere, et ortus
13  Conamur rerum, et toto discurrimus Orbe?
14  Quidve magis sacro Vatum sermone feratur
15   Per gentes hominum varias, memoresque per annos,
16  Ingens quam quod opus dia ratione peractum est?

in Rationes,
22  Per quas et magni jam primum exordia mundi
23  Ponebas, cuncta invicto et nunc ordine flectis:
24  Da Verum effari, aeterna quod Mente latebat
25   Ante ortus rerum, quod deinde per omnia fusum est,
26  Immissumque, vigent per Te quaecumque creata:
27  Da decus, et sacros Musarum inferre lepores,
28  Quos petit ipsa tuis Majestas indita gestis.

exundat in omnes
35   Pectore quae sacro populos, lumenque profundit:
36  Ipse tamen saepe ad Musas deducit ab altis
37  Consiliis animum, monumentaque docta revolvit,
38  Rerum etiam arcanas gaudens invisere causas;
39  Ut post naturae mundique exempla revertat
40   Protinus ad proprias magis usque industrius artes,
41  Atque ita nostra diu communia commoda condat

possumus ipsi,
46  Dona diu vigilata tuis haec, Inclyte, jussis;
47  Cumque vacat, fessaeque licet brevia otia menti
48  Reddere, te facilem rationibus adjice veris,
49  In rerum latebras, et intima Naturaï
50   Queis adyta irrumpam, longe vestigia servans
51  Magna Viri, cujus vis ignea discutit omnes,
52  Ignea vis animi, qua se cumque inferat, umbras:

60   Quid genus humanum propius Dis admovet ipsis?
61  Ergo parta suo qui talia pectore nobis
62  Edidit, illustrans praeclaro munere vitam,
63  Sectari si rite aveo, si maxima rerum
64  Inventa in longos aetatum immittere cursus,
65   Huc ades, atque tuum fine saltem haud mollibus ausis
66  Posse tenere animum, qui semper grandia gestit
67  Moliri

rerum
64  Inventa in longos aetatum immittere cursus,
65   Huc ades, atque tuum fine saltem haud mollibus ausis
66  Posse tenere animum, qui semper grandia gestit
67  Moliri rerum, et praestantes volvere curas.
68  Praesertim cum Te noster labor auspice primum
69  Creverit, auctifico veluti Jovis imbre rigatus,
70   Et ninc auspice Te claram ausit visere lucem;

76  Non me difficiles cogent nam absistere coepto,
77  Implexaeque viae, quin omnia dispiciamus,
78  Altaque subtili scrutemur viscera lapsu.
79  Principio quicumque solent inquirere rerum
80   Naturam, duplici res ipsas nomine signant
81  Tantum, et sub geminum late genus omnia cogunt;
82  Namque aut corpora sunt, nostros impellere possunt
83  Quae sensus,

92  Est labor, idcirco potius nescire fateri
93  Par erat, in nihilo quam mersam dicere inani,
94  Atque inter res, quae nequeant extare, referre.
95   Et jam, quae nobis geminarum est altera rerum,
96  Spiritus, aut aliquid summum est, primumque, quod uno
97  A se habet omne, quod est, finisque et originis expers:
98  Aut quae finito productae tempore mentes

omnibus ipsi
116  Percipimus, quia nostra intra sentimus eandem,
117  Corpore quae juncta est cum nostro, animamque vocamus;
118  Et sentimus item, quid in interiore recessu
119  Rerum agat: ipsa intus nimirum et cogitat, et vult.
120   At, qui percipimus peragentem haec intus, an omnem
121  Perlustrare datum est, et ab omni parte tueri?
122  An penitus, mentis quae sit natura,

mens cogitet, exteriusne
155  Non ea vis menti queat advenisse, sed ista
156  Lege, ut naturam semper comitetur eandem?
157  Praeterea impressas multarum ab origine prima
158  Rerum notitias in nostris mentibus altè,
159   Atque unà genitas, non haustas rebus ab ipsis
160  Exceptasque, animo sed in interiore repertas
161  Dicere uti possis, ratio non ulla videtur.

174   Doctrina imbuti ad vitales aeris auras.
175  Sin nihil esse velint: has formas, notitiasque,
176  Primitus insculptas quas dicunt mente, nisi ipsam
177  Vimque, potestatemque videndi plurima rerum;
178  At cur non etiam sic omnia, scilicet omni
179   Novimus in vita quaecumque, aut nosse queamus
180  Mortales? certe est nobiscum haec nata facultas,
181  Interior

haec nata facultas,
181  Interior nostris nimirum in mentibus alma est
182  Haec ratio, cujus paulatim possumus usu
183  Omnia percipere, et veri cognoscere formas,
184   Rerum notitiis per sensus omnibus haustis.
185  Quod tibi post paulo quo fiat, dicere, pacto
186  Conabor, mens omnigena ut ditescat opum vi.
187  Perspicua in nobis at quaedam notitiarum

pacto
186  Conabor, mens omnigena ut ditescat opum vi.
187  Perspicua in nobis at quaedam notitiarum
188  Semina forte velis; verba intellecta, notaeque
189   Nam si sint rerum primarum, victa repente
190  Mens se dedit, et assensu se flectit ad illas
191  Non cunctante, velut tum notas non sibi primum,
192  Sed quas ante diu quoque noverit, et meminisset

facile, et subito dignoscere; quodque videbit
216  Esse homines, esse illud equos, pecudesque negabit.
217  Atque hominum in nostro sunt, et cum luce tenebrae,
218   Montesque, vallesque, et dulcia, duraque rerum,
219  Insinuant, quae per se nostros omnia sensus.
220  Caetera sit itidem simili ratione putandum
221  Sciri, atque a nobis pernosci posse sine ullis
222  Rerum notitiis,

dulcia, duraque rerum,
219  Insinuant, quae per se nostros omnia sensus.
220  Caetera sit itidem simili ratione putandum
221  Sciri, atque a nobis pernosci posse sine ullis
222  Rerum notitiis, quae praecessisse ferantur,
223   Et latuisse diu: ratio satis una profecto
224  Si pernoscendis est omnibus, altera porro
225  Quid faciet? rere hic subito, quod inutile, falsum.

223   Et latuisse diu: ratio satis una profecto
224  Si pernoscendis est omnibus, altera porro
225  Quid faciet? rere hic subito, quod inutile, falsum.
226  Indita quapropter rerum quia mulla fatemur
227  Principia in nobis, non est, ut multa videri
228   Certa minus possint, verumque haud rebus in ullis
229  Prodat se, caecaque ideo se in nocte recondat;

inter inertia vitam
236  Silvestres homines herbis et glande trahentes,
237  Imbecillaque sunt quibus, et torpentia corda.
238   Nam quoniam paucis extra levibusque moventur
239  Rerum notitiis, neque se mens moribus ullis
240  Imbuit, aut variis populorum judiciis est
241  Corrupta, atque virûm doctrinis obsita multis;
242  Quod fixum interius, debet magis ipsa tueri:

263   Notitiam hanc animus: quae sunt hoc ordine cunque,
264  Congruere ut possint, opus esse, aequalia constent.
265  Ergo per sensus in nostra mente genuntur
266  Effigies rerum, veluti quae dulcia, dura,
267  Et varie fucata, sonora, et odora vocamus,
268   Atque alia e genere hoc, quorum sunt nomina mille,
269  Non tamen ut possint pene infinita notari

terve, quaterve,
280  Fit Poenum ausurus tentare exercitus hostem.
281  Haud frustra vocum haec compendia repperit usus,
282  Innumerabilibus ne mens oppressa labascat
283   Tot rerum signis, quot sunt res undique privae,
284  Et sit opus nova quaeque novis dare nomina rebus.
285  Communes tamen hinc naturas credere pronum est,
286  In numero veluti rerum sint, unde creatae

283   Tot rerum signis, quot sunt res undique privae,
284  Et sit opus nova quaeque novis dare nomina rebus.
285  Communes tamen hinc naturas credere pronum est,
286  In numero veluti rerum sint, unde creatae
287  Naturam res quaeque suam decerpere possint;
288   Protinus errorum seges unde uberrima manat.
289  Ac mens dum rerum formas a sensibus ortas

pronum est,
286  In numero veluti rerum sint, unde creatae
287  Naturam res quaeque suam decerpere possint;
288   Protinus errorum seges unde uberrima manat.
289  Ac mens dum rerum formas a sensibus ortas
290  Intra se recipit, variaque a parte revolvit
291  Contemplans, et se varia ratione figurans,
292  Ipsa sibi occurrit saepe, in se versaque motus

342  Nil fieri a nobis, Divina aut mente, fatentur.
343   Nonne, ubi Libertas dominatur, multa necesse est
344  Arbitrio fiant ut nostro, nullaeve constet
345  Multarum ratio rerum, nisi sola Voluntas?
346  Ipsa movet se mens, contraque moventibus ire
347  Quit causis, causis nec quoquam impellitur ullis
348   Interdum: quid Numen enim, cum conderet orbem,

350  Hac ipsa, non qua fulget Cynosura, vel ardens
351  Sirius, aut in corde furit qua flamma Leonis,
352  Perstarent tamen hoc tunc ordine ut omnia eodem?
353   Cur neque, ab exortu rerum numerentur ut anni
354  Tum plures, voluit, vel contra? quidve coegit,
355  Ut faceret non pulchra magis, melioraque multo,
356  Quae fecit? Tantis faciundis summa Potestas

subeuntibus abdita regna
364  Naturae; velut Aenean excita Sibylla
365  Taenariae duxit per opaca silentia noctis?
366  Scilicet illam ipsam vestigarunt rationem,
367  Qui causas rerum vestigavere latentes.
368   Infinita tamen causarum summa profecto est
369  Haud minus idcirco, quas ignoramus, et ullo
370  Conatu, aut ullis opibus pertingere non est:

368   Infinita tamen causarum summa profecto est
369  Haud minus idcirco, quas ignoramus, et ullo
370  Conatu, aut ullis opibus pertingere non est:
371  Ipsa latet quoniam rerum Natura tenebris
372  Obsita, nec, tenuem nobis nisi, protulit, umbram.
373   Quapropter nostra est, ut dixi, libera prorsus
374  Mens animi; ratio neque sufficit ulla profecto,

401  Hujus notitiis per sensus nam via solos
402  In mentem patefit; prima ergo fronte videtur
403   Tantum, et nil aliud, nisi quae sunt extima, mostrant
404  Sensus; non etenim penetrant in viscera rerum.
405  Propterea tantum pauca, et vix nota profecto
406  Corporis apparent, quae dicere propria suemus,
407  Ast hic officia, aut vires, aut munera dicam.
408   Atque haec

447  Multiplex genus est animantum, quod potiatur
448   Aut aliis longe, quam nosmet, sensibus, ipsis
449  Pluribus aut multo, diversoque ordine nexis:
450  atque hi non rerum, quae nos, simulacra receptant
451  Corporearum animo, sed nulla fors ratione
452  Conveniant nostris quae prorsus, at undique distent,
453   Debeat ut, diversa, eadem natura videri,.

aut tonitralia caeli
477  Atra ruant iracundo Iove templa superne.
478   Ergo iterum atque iterum sensus non posse fatendum est
479  Corpoream nobis naturam ostendere rerum:
480  Plurima quin etiam, quovis quae in corpore inesse
481  Monstrant, frigus uti nivis est, aut est calor ignis,
482  Aut odor, aut verni florum per prata colores,
483  

480  Plurima quin etiam, quovis quae in corpore inesse
481  Monstrant, frigus uti nivis est, aut est calor ignis,
482  Aut odor, aut verni florum per prata colores,
483   Aut rerum varius sapor est per texta palati,
484  Lanae mollities, ferri rigor, asperitasque,
485  Atque alia e genere hoc, in nullo corpore constant
486  Revera, sed sunt species in mente coortae

mente coortae
487  Per sensus, agitant variis quos corpora plagis.
488   vis in materis proin tantùm est, atque potestas
489  Harum, quas memoro, vel de genere hoc aliarum
490  Rerum notitias in nostra mente ciendi;
491  Quas mens ipsa quidem per sese, experta nisi esset,
492  Efficere haud ullo pacto, et formare valeret;
493   Nam neque cyanei qui sint, rufique colores,

598   Paulatim, et fines impune accedere ad ipsos;
599  Non inferre gradus intro, regnoque potiri
600  Audendam tamen: est nulli expugnabile regnum:
601  Illudunt variae species, simulacraque rerum
602  Pro rebus captantur inania, fictaque monstra,
603   Fictae arces, vani referuntur deinde triumphi,
604  Structaque Thessalico veluti stant omnia cantu.
605  Jam

614  Esse; at si verbis aliis rem pendere tentet,
615  Haeret in ambiguo, et fraudum videt omnia plena;
616  Temporis, et spatii donec ratione resolvat
617  Notitiam gemina, et distinguat nomina rerum:
618   Censeri siquidem natura haec utraque partim
619  a nobis poterit, velut in se est, veraque, rebus
620  Scilicet a cunctis secreta, abductaque: partim
621  Ipsa eadem

646   Et velut immensi spatii sint, vel possint esse, videmus;
647  Temporis immensi finitas sic quoque partes
648  Haud male cunctarum dicemus nos loca quaedam,
649  Quae durant, rerum, vel queis durare daretur.
650  At quoniam hae partes, nisi tantùm mente, videri
651   Temporis, et spatii nequeunt, neque sensibus ullis
652  Discerni inter se, et nostris non sensibus uti

ab ortu;
683  Non minus ad sensus referebant se tamen ipsos,
684  Ad suspecta sibi et loca fraudum plena relapsi.
685  Usque adeo rarum est nostris non sensibus uti
686   Rerum in judiciis, mentemque haud inde moveri.
687  Percipimus porro Tempus, sentimus ubi intus
688  Notitias aliis alias succedere semper
689  Mentis notitiis, seque inter nectier omnes

et
716   Solis equos breviore viam tum carpere gyro
717  Per caelum, et stimulis queritur flagrantibus ictos.
718  Otia sic multi naturae indagine fallunt,
719  Aut aliis rerum studiis, quae sponte sequuntur:
720  Et cui foemineo est adstrictum cor in amore,
721   Nocte sedens, carique adspectans oris honorem,
722  Aurorae subitas nimium indignatur habenas;

ultima constet.
750  Succedunt igitur sibi certo tempore mentis
751   Notitiae, quo non multo mora possit earum
752  Tardior, aut citior nobis vigilantibus esse.
753  At varios rerum quia motus cernimus extra,
754  Atque ex hoc opus est specierum continuatam
755  Prodire nobis seriem (quae temporis ipsa
756   Notitia est), fit, uti referamus motibus illam,

ullis.
883  Quare quae varia possunt ratione referri,
884  Non ipsae, quarum praemonstrant nomina, res sunt,
885  At quaedam, sensu quae percipiuntur, earum
886   Mensurae rerum, verae, errantesve, sed víum
887  Ob longum in populo firmatae: scilicet ille
888  Veris saepe quidem rebus permutat inanes.
889  Propterea veros rerum cognoscere nobis

earum
886   Mensurae rerum, verae, errantesve, sed víum
887  Ob longum in populo firmatae: scilicet ille
888  Veris saepe quidem rebus permutat inanes.
889  Propterea veros rerum cognoscere nobis
890  Difficile est, atque a visis dignoscere motus;
891   At non naturae variam callentibus artem
892  Ingeniis id semper ab omni parte negatum est:

motum,
964  Quem gignat toties repetita, in corpore puncta
965   Quot sunt, mobilitas, nimirum tantus is extat,
966  Quanto materies respondet, mobilitasque.
967  Has tibi dum rerum primas mea Musa recenset
968  Notitias, quales non intus habere necesse est,
969  Ne quae per sensus nostros, per nomina rerum
970   Irrepant fraudes animo, verumque recondant;

966  Quanto materies respondet, mobilitasque.
967  Has tibi dum rerum primas mea Musa recenset
968  Notitias, quales non intus habere necesse est,
969  Ne quae per sensus nostros, per nomina rerum
970   Irrepant fraudes animo, verumque recondant;
971  Praesertim tibi, quid constent, quibus omnia fiunt,
972  Dum memoro, quaecumque cluent, loca, tempora, motus,
973  Ne

981  Primùm vera tibi si pandimus, atque ea deinde
982  Ordine quaeque suo manifesta in luce locamus.
983  Haud etenim haec nimio poscunt perfusa videri
984  Ornatu, qui vim rerum, et nativa retundit
985   Lumina: sunt proprii nempe, ingenuique lepores,
986  Quod canimus, Veri, verbisque his addere magnum
987  Pondus, et his possunt numeris decus: ipse severis

diei
1015   Lumina cum venit; facies tres, oraque terna
1016  Ante timor, porro fuerant ludibria vulgi,
1017  Ausus et ex illo est latratus edere nullos)
1018  Tentavere novos in rerum indagine cursus.
1019  Scilicet in rebus servantes multa, tamen quae
1020   Tantae haud sufficerent noscendae denique moli,
1021  Multaque propterea rerum temere arripientes,

1018  Tentavere novos in rerum indagine cursus.
1019  Scilicet in rebus servantes multa, tamen quae
1020   Tantae haud sufficerent noscendae denique moli,
1021  Multaque propterea rerum temere arripientes,
1022  Mente sua magnum subito procudere mundum
1023  Ardebant, et opus naturae educere fictum;
1024  Saepe recudebant quod porro, fictaque fictis
1025  

ruinâ,
1030   Tantaque dissolvi facili molimina casu.
1031  Non fortuna potest, ut dites, sic sapientes
1032  Efficere, et clausi thesauros pandere veri.
1033  Nimirum causas rerum cum noscere primas
1034  Non sit opis nostrae, varios sed cernere tantùm
1035   Motus, qui valeant diversis pluribus omnes
1036  A causis, quarum numerum comprendere non est,

causis;
1042  Cum valeant hoc Omne capaci prendere gyro
1043  Hae melius, quàm cui praeferrier obtigit uni.
1044  Non igitur fas est nosmet contendere primas
1045   Ad rerum causas, mortales, atque minutis
1046  Ingeniis natos, neque menti fidere tantùm
1047  infirmae, tenebris quae, ut caeco in carcere, septa est.
1048  Scilicet hoc regnum Naturae grande potentis

1072  Quaereret, exortus, quis earum sator, et auctor.
1073  Sic itidem nobis semper versantibus ampla
1074  Naturae in ditione, et mundi in grande receptis
1075   Hospitium, rerum ad causas pertingere primas
1076  Cum nullis animi liceat conatibus unquam,
1077  Nec vidisse, recens qua mundus origine, et unde
1078  Fluxissent, per quos consistunt omnia, motus;

1083  Eruere, haec constet queis mundi machina, leges;
1084  Quae quamvis non sint Naturae a fonte petitae,
1085   Sejungi ut nequeant ab eadem, seque gregari,
1086  Non minus at rerum varias dant noscere causas,
1087  Etsi non primas, neque summas; at quibus ipsa
1088  Naturae facies aliqua de parte patescat,
1089  Atque ars sese aliquà nobis tenus abdita prodat.

1109  Convectare animos, amplas ut in horrea messes.
1110   Inter se porro, quae sunt collecta, necesse est
1111  Conferre, atque, alii simile est quodcumque, videre,
1112  Quaeque etiam rerum discrimina, quantaque constent;
1113  Demum a servatis animum deferre sagacem ad
1114  Plurima, quae inventis videantur legibus apta:
1115   Atque ea si rebus noscamus deinde retectis

1242  Complexa, et nodis variantibus indupeditas;
1243  Una potest quarum tibi quaeque evertere nostram,
1244  quam struimus conjectantes, interque pretantes,
1245   Cunctarum rerum rationem, haud vera profecto
1246  Si sit, et instabili nitentem prodere arena.
1247  Proin cum quaeque tuae rationi ex omnibus una
1248  Pars bene consentit, vulgo nihil ut sit eorum,

1400   Semina quae si sint, inquam, et res limite constant,
1401  Magno opus est menti, transmittat ut omnia, saltu,
1402  Et subito (sine fraude tamen transcurrere tantum
1403  Num liceat?) rerum ad primos se sistere fontes
1404  Possit: more Ducum, vires, et idonea bello
1405   Qui terere in parvis renuentes tempora rebus,
1406  Extemplo fines transgressi, et flumina magna,

1606  Non aliter, quam si de viribus exoriatur,
1607  Quot libeat, multis; sed enim sit ut aequa potestas
1608  Cunctarum, illius, quae nempe est una, vigori.
1609  Proin quibus est vires rerum metirier usus,
1610   De multis unam ut componunt, sic quoque multas
1611  Ex una faciunt, detexuntque, atque resolvunt,
1612  Quarum quaeque plagam in diversam tendat agendo,

1715   Exeat ut duplex in duplice, ternaque terno,
1716  Cumque illo ratione pari paria augmina sumat.
1717  Certaque nec ratio non horum, claraque constat,
1718  Praesertim quibus est mensurâ exercita rerum
1719  Mens, artisque patent templa ad sublimia diae
1720   Primi aditus, queis ignari posuere profanas
1721  Exuvias animi, et Veri micuere profusam
1722  Ad lucem; velut in

1798  Semita contingens, quà corpus labitur, arcum,
1799  Puncto, unde exurgunt vires, vicina meabit;
1800   At minor est spatio hoc puncti crescente, viaeque.
1801  O utinam non tam speciem praebentia rerum
1802  Magnam et mirandam, commentaque inania vates
1803  In sua nativâ, quàm verum, inducere formâ
1804  Carmina tentâssent, numeris et dulcibus ipsos
1805   Certâssent

1803  In sua nativâ, quàm verum, inducere formâ
1804  Carmina tentâssent, numeris et dulcibus ipsos
1805   Certâssent numeros contradere, et ordine certo
1806  Verborum, certo rerum quod in ordine constat,
1807  Multaque tam pulchri vulgare exempla per orbem
1808  Cantus, gauderet quo Juppiter ipse, recenset
1809  Dum vires et mensuras, et pondera rerum,

1806  Verborum, certo rerum quod in ordine constat,
1807  Multaque tam pulchri vulgare exempla per orbem
1808  Cantus, gauderet quo Juppiter ipse, recenset
1809  Dum vires et mensuras, et pondera rerum,
1810   Disponitque suo, quem condidit, omnia mundo;
1811  Non ita difficili Cirrhaea ad culmina gressu
1812  Rumperem iter, neque rebus in his mihi multa profecto

2056  Quandoquidem a puncto tum ipse remotius arcus
2057  Finitur quicumque, viae tangentis eundem
2058  Quam quod erit nempe extremum, limesque repertus.
2059   Jam quoniam hoc longo produximus ordine rerum
2060  Carmen, et ingenii languescunt denique motus,
2061  Lassaque suppeditat mens aegre rem, numerosque,
2062  Verbaque, me paulùm contractis condere velis
2063  Est opus

2174   Aut puppim, aut vacuo pendentia nubila caelo.
2175  Hinc nobis adeo divisis, disque sipatis
2176  Undique multiplici votorum tot ratione,
2177  Magnarum, quaeque aeterno sunt pondere, rerum
2178  Et minor, et nulla est interdum cura, quietis
2179   Hic tantùm, intentis ad caetera, sollicitisque.
2180  Quare opus est nosmet, summum, aeternumque quod extat,

17  Mentibus interdum; veluti ferus horrida cum fert
18  Arma, et barbaricis grassatur moribus hostis,
19  Et monumenta virûm ferro populatur, et igni,
20   Inducens late pulchrarum oblivia rerum;
21  Ut quondam a gelida toties venientibus Arcto
22  Gentibus huc ad nos victum sedesque petitum.
23  Indigenas propriis pellebant sedibus ipsos,
24  Omnia vastantes late

64  Conatus animo pertingere, et utier illis
65   Semper languidiore animorum percita motu
66  Progenies, memori dimittat et omnia mente;
67  Omnis uti fama, et tantarum gloria rerum
68  Excidat immani rursum superante per orbem
69  Barbarie, cultusque in gentem deteriores
70   Inducente, vel ob bella exundantia, et usus
71  Armorum nimios, saevasve

dixi
111  Vim, nec item certa non hanc ratione probavi;
112  Quod superest, prius ac gravitatem denique ad ipsam
113  Delabar, fieri satis uno carmine porro
114  Cui nequeat, rerum est adeo foecunda feraxque;
115   Hic tibi non longis, at claris versibus edam,
116  Hoc etiam officium cujusvis corporis esse,
117  Ut sit opus, cum mutatur status unius, ipsum,

caput, atque agitantem,
266  Torquentemque artus immanes aëre frustra
267  Sublimi manibus validis compresserit arcte,
268  Et tristem vitam fudisse coëgerit auris.
269  At rerum in numero prorsus consistere dura
270   Corpora quis dicat? neque enim, quae flectier ulla
271  Non possint vi vel paulum, deprendimus usquam:
272  Nec quibus a pulsis itidem vis maxima, nullave

396  Proin motus utriusque prius quae summa manebat,
397  Hanc ipsam vel post ictum perstare fatendum est.
398  Quare cum motum rebus constare duabus
399  Jam teneas, quarum tibi sit tum cognita rerum
400   Altera, materies nimirum in corpore utroque,
401  Cognosces totam pariter quoque mobilitatem,
402  Quae post impulsum moli communis utrique est:
403  Hujus et a primis

mille sub una
624  Florentes regni pariter ditione, quod ullis
625   Non repetas animo ex annalibus ante fuisse,
626  Quamquam olim Assyrios, Medos, Persasque revolvas,
627  Et rerum Dominos, qua non erat invia tellus,
628  Romanos; hominum siquidem tot millia regnum
629  Hoc aleret, quot vasta, suum quacumque per orbem
630   Incolitur, vix nunc tellus ferat. Haud tamen istic

734  Naturae varias solers et adiverit artes.
735   Non fuit idcirco, licet et sublimibus olim
736  Gentes ingeniis florerent, multaque diam
737  Paulatim in lucem proferrent abdita rerum,
738  Magnum hoc detectum munus, magnasque gerens res;
739  Inter mortales donec te protulit unum
740   Aetas, aetherium velut inter sidera solem,
741  Newtone, ingenii qui

748  Ire iter hoc tutis liquidum licet, astraque, certa
749  Qua via, consequimur vastos tranantia tractus,
750   Et spatia immensi percurrimus orbis, et alte
751  Haerentes rerum tentamus tangere metas.
752  Atque hoc materiam diffusum munus in omnem
753  Cuncta movens vis est, qua corpora nempe videmus
754  Certa inter sese trahere omnia lege, trahique;

967  Naturam cupidi dum quaerimus; unde queamus
968  Verum haurire? An mens ipsa ex se cudere coeptet,
969  Veraque constituat, quae finxerit, in numeroque,
970   Quae constant, rerum, stulte sibi credula ponat?
971  Sic fuit, ut fama est olim, de marmore qui cum
972  Finxisset trifidos jaculantem e nubibus ignes
973  Ore fero horribilique Jovem, quem dira Gygantum

996  Cuique fuit tecum, praeclarum, haud regna, nec aurum
997  Propter, quaeque solent magnos committere reges,
998  Certamen Newtone, repertum propter at ingens,
999  Vanescentia quo rerum discrimina adimus,
1000   Orbe duas scisso in partes; cum cerneret ergo
1001  Non jam per duplex geminata mobilitate
1002  Ire intervallum grave jactum corpus in auras,

1174  Quapropter satis est, si cum vi jungis inerti
1175   Exanimas vires: aliis nil viribus ultra
1176  Usus erit, nisi forte velis confingere inanes.
1177  Ast in reddunda rerum ratione, necesse est
1178  Inspicias, quo tum debet, ne protinus erres,
1179  Ordine mobilitas, seu nasci, sive perire,
1180   Totaque causarum, noscas, effecta quot extant.

1217  Tot nobis patuisse putes ulla sine vivae
1218  Vis opera omnigeno de motu posse reperta
1219  Hactenus, atque ejus nihil esse, ut debuit, actum
1220   Auxilio in rebus, si rerum existeret ipsa
1221  In numero? Qui nos, genus hoc, per plurima duxit,
1222  Quae canimus, quique hac naturam parte reclusit,
1223  Num vivas vidit, num nomine compellavit

1227  Finis adhuc; nonne ambiguis stant omnia verbis,
1228  Nil veri quibus est, certique subesse fatendum,
1229  Posse nec ipsam rem tantas dissolvere lites,
1230   Quae neque sit rerum in numero, nullamque subire
1231  Mensuram valeat, neque jam, nisi ficta, cluere?
1232  Et quoniam docui, quo temporis, atque fugaï,
1233  Ordine quo spatii pariter grave corpus in oras

1796  Jam si concipias, numero velut infinito
1797  Augentur, sic et longo decrescere ductu
1798  Aequora, uti demum curventur plana viarum:
1799  Nil perit e tota, quod constet in ordine rerum,
1800   Mobilitate, quod et nihili non limina tangat.
1801  Nil igitur corpus, dum signat curva viarum,
1802  Perdit ob id, quia curva viarum sunt loca, per quae

2040   Quo mage surgit, et a dupla plus deficit usque.
2041  Verum haec qui propius velit, interiusque tueri,
2042  Atque alte penitus scrutarier insinuatus,
2043  Plus opus est rerum, quàm possint suaviloquenti
2044  Musarum per dulce melos quae inflectier ore.
2045   Quin vix sufficiant, Veteres quos rebus in istis
2046  Invenere modos, sueti et quibus utier olim,

plicandam
2052  Naturam; longe sunt infra quippe relicti.
2053  Proinde alia ingeniis patefacta recentibus extat
2054  Nunc via doctrinae, et compendia mira reperta,
2055   In rerum per quae penetratum est innumerarum
2056  Naturam, et vires, et munera multa; latebant
2057  Quae prius humanis animis impervia prorsus.
2058  Jam prospectus in infinite tenuia rerum

2055   In rerum per quae penetratum est innumerarum
2056  Naturam, et vires, et munera multa; latebant
2057  Quae prius humanis animis impervia prorsus.
2058  Jam prospectus in infinite tenuia rerum
2059  Ille ubi tentatus primùm, quae, quantaque nobis
2060   Non subito reclusa, oculisque patentia nostris
2061  Vidimus, et prorsus disjectis clara tenebris.
2062  Unde

sistens
2081  Secretos aditus monstrabo, adeundaque paucis
2082  Qua sint haec delubra via, et quae prima, docebo.
2083  Protinus (omnis eo ratio est subnixa elemento)
2084  Rerum, perpetuò nos fingere quas variari
2085   Possumus, et veluti fluere, haec discrimina nobis
2086  Hasque vices tenues, quae parvo in tempore longe,
2087  Scilicet infinitè in parvo tempore fiunt,

2100   Nodus, ubi illorum rationem inveneris, omnis.
2101  Hac ex parte suum mira ars pervenit ad augmen.
2102  Ex alia sed parte, ubi de rationibus istis,
2103  Quas prius a rerum natura propositarum
2104  Noveris, ad rerum rationem nempe fluentem
2105   Ordine commigras inverso, illasque requiris
2106  Tenuibus, in quae jam dissolveris, ex elementis

omnis.
2101  Hac ex parte suum mira ars pervenit ad augmen.
2102  Ex alia sed parte, ubi de rationibus istis,
2103  Quas prius a rerum natura propositarum
2104  Noveris, ad rerum rationem nempe fluentem
2105   Ordine commigras inverso, illasque requiris
2106  Tenuibus, in quae jam dissolveris, ex elementis
2107  Unam compositis in summam (namque elementis

2180   Esse quid ova putent, nisi eorum exilia structa,
2181  Et tenuissima jam membrorum elementa, sed aequo
2182  Quae tamen ordine sint, similique, ut magna, figura?
2183  Deinde ubi non rerum summas a partibus ipsis
2184  Colligimus? Populi quis opes prius aestimet, ejus
2185   Quam varios seorsum per census, atque viritim
2186  Per capita ipsa eat ordinibus comprensa? Quis armis

2197  Flaventes stipula, ut paulum quoque bella retenta.
2198  Attamen hic opus est intentis esse, quid ingens
2199  Ne de tam parvis, contemnendisque oriatur
2200   Interdum, magna et rerum momenta sequantur;
2201  Dira ut saepe solet caelum turbante procella,
2202  Protinus et fluctus maris attollente sonoros,
2203  Per rimas immissa ratem cum praegravat unda,

30   Inter se populos uno, quaeque optima constant,
31  Jura sequi? Quae non contra diversa probari
32  Aspicis? Imperio quantum discrimen in omni est?
33  Unius hìc flecti moderamine publica rerum
34  Cernimus, ast illic multorum. Subditur uni
35   Quae gens, ire putat melius plerumque sibi res,
36  Hunc praefert aliis dominatum, nosque doceri
37  Hunc a Natura putat

150   Cedere amor patriae cum libertate, procaxque
151  Tum demum in populo per cuncta licentia ferri.
152  Sic quodque a pulchro devolvitur ordine saepe
153  Imperium ad turbas, faecemque, et perdita rerum:
154  Destruit et cito se, facies niqua altera surgat
155   Ordinis, ipsa etiam mox decessura recenti,
156  Mutandaeque itidem: sic rerum hic vertitur ordo.
157  incertis

153  Imperium ad turbas, faecemque, et perdita rerum:
154  Destruit et cito se, facies niqua altera surgat
155   Ordinis, ipsa etiam mox decessura recenti,
156  Mutandaeque itidem: sic rerum hic vertitur ordo.
157  incertis non tam vastum mare volvitur undis,
158  Ventorumque vices agitatum percipit omnes,
159  Quam vario rerum mutantur publica motu.
160   Haec

recenti,
156  Mutandaeque itidem: sic rerum hic vertitur ordo.
157  incertis non tam vastum mare volvitur undis,
158  Ventorumque vices agitatum percipit omnes,
159  Quam vario rerum mutantur publica motu.
160   Haec ubi cognôris, multaque revolveris ipse
161  Parte vigil, si tum te ad foedera Naturaï
162  Certa, ratasque feras ad leges, haec quibus omnis

201  Illud in orbe videt munus quoque, quo fit, ut arcus
202  Arcum alium ex uno possit latere integere omnem.
203  Ex his, res aptas mensuris comparat omnes
204  Inter se, et rerum mensuras percipit ipsas,
205   Usa velut primis his mensurarum elementis,
206  Scilicet, aequales, quas congruere aspicit, esse
207  Res inter se, ititdemque pares remanere, pares si

535   Corporum in impulsu;superà quae carmine longo
536  Omnia te docui, et vera ratione probavi:
537  Scilicet unam ad rem non uno tramite tantùm
538  Pervenisse queas: aditus patet undique rerum,
539  Si tamen insistas rectâ regione; neque extat,
540   Quod nequeas et ab ha, et ab illa parte tueri,
541  Et quod perceptum non longe plurima prodat.
542  Quod

617  Ipsaque pauxillo ternos protenditur ultra
618  Virga pedes, genus hoc, quae se illo tempore vibrat.
619  Hac semel inventa mensura, protinus omnes
620   Mensuras per eam possis transmittere rerum
621  Ad seros nimium disjuncta aetate nepotes.
622  Non mutata etenim, vicibusque obnoxia nullis
623  Illa manet, dum solis iter, quo tempora nobis
624  Currunt, dum

700   Ut, quod opus filum est evolvier ob gravitatem
701  Ponderis, id tantùm a convexa respiciatur
702  Parte, et propterea via sit nova concava sursum.
703  Ergo ingens, genus hoc, rerum Monstrator, et Auctor,
704  Ortam ex orbe viam cum mente revolveret aequo,
705   Ejus et hoc in natura latitare receptum
706  Vidit, et arripuit praeclarum ante omnia munus:

Possit, uti spatiis aequaliter haeret altis.
934  Quod superest, demum ad nostros remeare labores,
935   Et coeptae par est jam reddere nos gravitati,
936  Unde objectarum hinc, atque illinc plurima rerum
937  Abduxere: velut qui aggressi longa viarum,
938  Non possunt recta semper regione meare,
939  At divertere et huc vario coguntur, et illuc
940   Hospitio, saepe et

955   Multa, sit, inquiram; cumque ipsa impellat eadem
956  Semper corpus idem ratione, an pellat eadem
957  Corpora cuncta etiam semper ratione, videndum.
958  Hìc subito rerum nobis obstare videntur
959  Pondera, diverso diversa in corpore quae nos
960   Sentimus: verùm diversa a pondere constat
961  Et gravitas, quae vis est punctum quodque repellens

proinde fuga in praeceps se deorsum ferre tuamur.
1024  Haec via quapropter nobis est pervia sola,
1025   Corpore par gravitas num sit, quaerentibus, omni,
1026  Et pro materia num constent pondera rerum:
1027  Nempe videre, graves sese res inter eodem
1028  Tempore num labantur, inaequalive, cadentes,
1029  Cum paribus spatiis decurrunt, mobilitasque
1030   Incrementa sui

1090   Offensuque moras isto per corpora gigni,
1091  Ne temere his videar tibi quidquam ponere rebus,
1092  Ignotamque sequi rationem, percipe, quae par
1093  Te nôsse, et rerum generatim hìc multa recense,
1094  Et varias, quantum licet hactenus, inspice causas.
1095   Res igitur gemina tantùm ratione fluentes
1096  Possunt officere, atque obstare meantibus intra

1133  Nam neque tam subito retrorsum flectier aër
1134  Ipse queat, neque non antrorsum densior esse.
1135   Si quaedam inspicias, paria et sint caetera circum,
1136  Ipsa obstans rerum fluidarum causa videtur
1137  Congruere in sese repetitae mobilitati,
1138  Scilicet ut bis dupla ex ista duplice fiat,
1139  Ternaque ter, si tantùm auctùs tres ista receptet.

1367  Scilicet in mediis cum corpora pendimus auris.
1368  Si quoque corporeas cohibentes pondera moles
1369  Ignores, quantum sint augmina densa fluentum,
1370   Et solidarum inter se, possis prendere, rerum;
1371  Has primùm exterius, post ipso pende liquore
1372  Mergens; quandoquidem quantum illo corpora mersa
1373  Ponderis amittunt, tanto pollere liquorem
1374  Nempe sub

1575   inde moras cupias, perquirere, quaeque ibi fila
1576  Quotque, quibusque modis intorta, et viribus extent.
1577  Haec certa verùm ratione quis aestimet? usus
1578  Usus erit rerum, et longa experientia, quae, quo
1579  Non possit ratio pertingere, semper agendo
1580   Efficiat: nescit rerum commenta, neque audit;
1581  Sed tantùm ad varias exemplis ducitur artes.

1577  Haec certa verùm ratione quis aestimet? usus
1578  Usus erit rerum, et longa experientia, quae, quo
1579  Non possit ratio pertingere, semper agendo
1580   Efficiat: nescit rerum commenta, neque audit;
1581  Sed tantùm ad varias exemplis ducitur artes.
1582  Nonne ope diversa, variisque a partibus unum
1583  Quemque opifex urgere solet Natura laborem?

1732  Externasque etiam peragrando visere terras,
1733  Quaeque alibi gravitas nostrae collata, tueri,
1734  Quodque in diversis terrarum partibus orbis
1735   Discrimen gravium rerum sit. Tu mihi mentem
1736  Da vacuam curis, verique cupidine captam,
1737  Gaudebit quoniam perceptis excita rebus.
1738  Principio gravitas disjunctis insita terris

1777  Quapropter gravitas dum curvam pondere terram
1778  Desuper elapso rectà ferit; ipsa profecto
1779  Omnibus usque locis non sese dirigit aeque,
1780   Aeque nec gravium rerum via distat ubique.
1781  Quandoquidem prorsus si tellus nostra globosa est,
1782  Recta via ad terram quaevis signata cadendo,
1783  Est opus, ad medium contendat ut undique punctum,

1790   Non gravitas punctum terraï tendet in unum:
1791  Haec est nimirum connexaque, conque ligata
1792  Inter se certa ratione, atque ordine certo
1793  Utraque res, ut per numeros, quibus abdita rerum
1794  Quaerimus, ex una reperirier altera possit;
1795   Quod mihi posterius, cum res feret ipsa, docendum est.
1796  Ut, non esse viis aeque distantibus inter
1797  Sese

1819  Quod mage se condat, quam nosmet, nostraque nobis.
1820   Sensus confusa nimium ratione per ipsos
1821  Omnia percipimus; tactus tamen omnibus ipse est
1822  Ambiguus magis, ut nequeas discrimina rerum
1823  Parvula metiri, et conatus noscere veros,
1824  Quos tunc exserimus, cum pondera forte tenemus.
1825   Demum in tam duris fors adfuit optima rebus,
1826  Ostenditque

2053  Materiam, et magno per mundi vasta volatu
2054  Corpora deferri; at melius tentanda supersint
2055   Haec porro, cum jam vires, animique recentes
2056  Aequos sufficient ausus: nunc pondera rerum
2057  Jam vidisse sat est terras non una per omnes,
2058  Diversisque locis urgeri corpora deorsum
2059  Dissimili nisu gravitatis, scilicet illic
2060   Tardius, hìc

longa.
2116  Jam nunc pro varia regione, et tempore mores
2117  Mens varios est inspicere; et Natura magistra
2118  Injusti, justique licet sit certior intus
2119  In nobis, quam rerum ullarum forsitan extet;
2120   Non minus ipsius manifestae lumina lucis
2121  Obruere interdum, penitusque extinguere possunt
2122  Mores, judicia, affectus, exemplaque, et usus;

2240   Saepe rogo, et lymphas ferventes saepe subiret.
2241  Servandum fore credebant, qui justus, et insons,
2242  Justitiam Superis, rectumque probantibus ipsis;
2243  Ut si proinde forent versuri rerum elementa,
2244  Et subitò arbitrio missuri fulmina nostro.
2245   Saepe etiam sumptis pugnabant cominus armis:
2246  Sed rectum, verumque tamen cum viribus esse

7  Solem, et quae certo circum palantia lapsu
8  Astra feruntur, et immenso quae consita tractu
9  Undique nativam diffundunt sidera lucem,
10   Cunctarum vires, et foedera denique rerum
11  Scrutari, atque artem, qua totus flectitur Orbis.
12  Quo nunc terra parens, hominum gratissima sedes,
13  Nostrae ubi sunt et opes, et maxima regna, ubi curae

alienaque, nesciat idem.
28  Nam quocumque oculos lustrantes proferat extra,
29  Inveniat majora, opus est, melioraque notis
30  Usque; ferax adeo rerum est Natura bonarum,
31   Magnarumque itidem; consistunt undique pulchro
32  Ordine cuncta, atque invicto se foedere nectunt
33  Tenuia cum magnis, cum parvis magna vicissim.

movere;
51   Invictae quoniam leges sunt. Arbiter, olim
52  Qui sanxit, modo sancit item, sanctasque tuetur:
53  Nostrum admirari est, spectare, inquirere mundi
54  Leges, et rerum naturam noscere velle:
55  Proin vidit qui plura, per astraque lapsus, et altum
56   Aethera mente sua domuit non ante subacta,
57  Eduxitque diu latitantia multa sub auras

distendere fines,
59  Ille aliis longe praecurrere dignior unus,
60  Ut Patriae Pater, et Princeps, viventia saecla
61   Omnia quandoquidem non auro, et viribus anteit,
62  Rerum at notitiis magnarum, Orbisque regundi;
63  Ast alii Plebs sunt, qui pauca, et prima tuentur,
64  Et velut externo Naturae in cortice adhaerent,
65  Et patriam agnoscunt, ut sensus afficit ipsos

101   Principio, incerto ne tramite procurramus
102  Rapti praecipiti per vasta, per invia motu,
103  Sternere iter prius est opus, et vestigia firma
104  Figere paulatim, et post terga relinquere rerum
105  Indomitum, ignotumque nihil, ne fallere possit,
106   Sed gradibus veluti tuto conscendere structis.
107  Sic quoque qui cupiunt metiri sidera

228  Quapropter gravis esse in terram luna videtur,
229  Haud minus, ac lignam, lapides, ac dura metalla;
230  Aequa sed an lunae gravitas, majorne, minorne
231   Harum sit rerum gravitate, age, perspice mecum.
232   A terra quantis jam tractibus illa recedat,
233  Cum notum tibi sit, cognosces, quanta sit orbis
234  Illius via circum; et cum ejus tempora noscas

illas,
266   Nimirum quanto loca per majora minores.
267   Utque fidem minus his renuas adjungere dictis,
268  Protinus exemplo multarum constabilire
269  Ipse queas legem hanc rerum, quas cernimus uno
270  A puncto circum exire, et diffundere vires,
271   Scilicet ut lux est, quam fulgida lumina jactant;
272  Tractibus haec etenim duplis, bis duplice debet

381   Quin etiam immotam Tellurem, cunctaque contra
382  Sidera converti, Solemque ascendere currum
383  Propterea, et circum Vestae inservire vagantem.
384  At quia erant rerum tunc absona cuncta, nec ullas
385  Idcirco quibant certas agnoscere leges,
386   Ut tunc esset opus, numerorumque ordine clausas;
387  Sollicitata aliis ratio ne motibus esset

deprendere curvi.
772  Haec tamen haud facilis ratio, nec pervia cuique,
773  Sed cui volvendis ingentibus incita curis
774  Vis animi est, usu et jamdudum exercita longo
775   Rerum in mensuris, quas nostro in carmine non est
776  Dicere, tractatas non vocibus utpote nostris,
777  Plus ubi cognosci, quam dici denique possit.
778  Difficili proin abstentis procul ipse labore

972  Concrescunt, adeo distant nam saepe, repelli
973  Tam procul ut neqeant tam densa mole vapores
974  Ad solem assidua solis gravitate trahente.
975   Restat, ut antiqua cunctarum ab origine rerum
976  Ipsi etiam antiquo sint corpore, qui moveantur
977  Certis per caelum, ut circumvaga legibus astra.
978   Qui, quot luce sua flammantia sidera fulgent,
979  Turbineos

ex ipso possis quod noscere motu
1044   Illorum inter se collato, et lumine, quo sunt
1045   Perfusi, pariter collato errantibus astris,
1046  Si varias rerum mensuras scilicet, atque
1047  Si numeros tentare ausos caelestia calles.
1048  Proin veluti, quicumque aliqua in ditione moratur,
1049  Cogitur illius leges, et jura subire

una,
1225   Omnia sic collecta simul suffragia firmant,
1226  Quas docui, leges gravitatis in ardua fusae
1227  Illa etiam spatia, excurrunt queiscumque Cometae;
1228  Unaque rerum vox Naturae detegit artem.
1229  Adde, quod ex illo dein tempore ad ultima demum
1230   Quotquot fulserunt haec tempora nostra Cometae,
1231  Et servati omnes, numerisque recentibus omnes

ab omni;
1243  Hic et opinandi varios sic sustulit usus,
1244  Et magis inventos gravitatis constabilivit
1245   Undisque firmatos ita mores: quin magis harum
1246  Aucta fides rerum: quidquid servatur ubique
1247  Nimirum, numerus testantum crescit id ipsum;
1248  Et nihil est quod dissideat, prorsusque repugnet.
1249  Et velut incorrupta, atque optima proinde fatemur

1349  Illius et late prolatam expandere lucem.
1350   Sed jam ad finitima, et veluti cognata reperta
1351  Progrediamur ab his paulatim, ad caetera porro
1352  Multa; retectarum procul est quippe ultima rerum
1353  Meta, et adhuc longi cursús pars magna relicta est.
1354  Ergo hinc indicium certum est, in Sole receptas
1355   Non tantùm vires, quibus ad se cuncta reducit;

constet
1898  Quasque peregrinas ideo mensura per oras.
1899  Sic quoque, si gravitas eadem perdurat in annos
1900   Non mutata, potes servara in postera saecla
1901  Mensuras rerum, serosque docere Nepotes.
1902   Jam facilis magis est operae, incrementa videre
1903  Haec gravitatis uti referantur mutuà sese
1904  Inter fronte

1913  Corporis externo, formam cui finiat axe
1914  Curva super revoluta suo via, ductaque circum.
1915   Est, genus hoc, etiam ratio non una reperta,
1916  Ardua nec nimium. Tu nos, tu maxime rerum
1917  Inventor docuisti, e primo segmine coni
1918  Axe super verso cum nata est corporis ora
1919  Exterior, gravitas puncti ut respondeat ejus,
1920   Aequali spatio quod

1957  Atque, polos inter, medias attollier oras
1958  Mensura circum, dixi qua nuper, eadem
1959  Propterea debere, atque hinc quoque crescere eodem
1960   Ordine, quo dixi, paulatim pondera rerum,
1961  Inque polos illas gravitati accedere vires.
1962   Nonne videtur ab his tibi rebus vera profecto
1963  Prodita Telluris facies, dispulsaque circum
1964  Caligo? tamen

2422  Paulatim; sed post audentior unus, et alter
2423  Emergat, victumque sibi quaerere campis,
2424  Saecla propagare, et cultores condere terrae.
2425   Proin partem Oceanum rerum, Veneremque marinis
2426  Flucibus exortam, nantemque ad littora fingant.
2427   Jam quo non mentem primus procul auferat error?
2428  Alta movet veluti qui per declivia gressus,

creavit
27  Nos Homines, mortale, omnes, genus, ut neque quisquam
28  Jactet sese aliis potiori vivere ab ortu,
29  Nec majora sibi deberi, primaque rerum.
30   Omnibus aequum jus vitam, stirpemque tueri est,
31  Et capere ad victum de terra, quae velit usus;
32  Utile quidquid habet nam tellus, divitae sunt
33  Commines

325   Sed magnum numeris prendas discrimen in illis.
326  At si sexque, decemque retrorsum in lustra abeamus
327  Mente haud immemori, admissique Lutetia muris
328  Pulchrarum rerum, et magnarum daedala mater,
329  Hospitioque tuo, peregrinis subjiciamus
330   Cuncta oculis, alte magnas consurgere moles
331  Aeternam in sedem doctrinarum, atque leporum

405   Tenditur adjuncto quod deorsum a pondere plumbi;
406  Binaque, ab hoc medio curvas quod tendit ad oras,
407  Vitra haerent lateri, queis sidera transpiciuntur;
408  Vitra inter, species ubi rerum pingitur omnis,
409  Fac, transversa loces, seseque secantia recta
410   Aerea fila: latus tum si direxeris alte
411  In terram vertens signati marginis oras,
412  Videris e

nolint
435   Vadentem, hasque etiam super alto inscribere Pindi
436  Culmine mensuras, artemque ex ordine totam.
437   Scire licet triquetra in quacumque hoc esse figura,
438  Ut rerum sex de summa, quae constat et ipsis
439  Flexibus, et laterum costis, si terna patescant
440   Aut latere aut gemina haec cum flexu scilicet uno,
441  Cum latere aut contra duo flexus simplice,

684  Tranandum scopulis, efflantes naribus ignem
685   Et Tauri aeripedes subigendi, atque atra veneno
686  Ora soporifero vigilis religanda draconis;
687  Quot subeunda olli horrenti rerum aspera terra;
688  Et quot erat curis duras opus addere curas.
689  Lecta fuit sedes operi opportuna gerendo
690   Tornea, ad gelidae procul Urbs confinia Zonae,

tenuere per annos.
854  Tandem inventa gradus longo quaesita labore
855  Mensura est; potuere haud corrumpere quidquam
856  Extinctae nondum, atque incertam reddere lites.
857  Rerum non inter certantes scilicet harum
858   Exitus ambigitur; quin major constat ab ipsis
859  Litibus orta sides; cavere utrinque sagaces
860  Quippe Viri, ne parte queant culparier ulla,

1046  Perfacile expositae, et probe consentire videmus
1047   Inter se aptatas. Fundata est vi gravitatis
1048  Scilicet haec Terrae moles, conflataque forma,
1049  Et maris, et terrae; quanquam et rerum Arbiter amplae
1050  Compagi formam quamcumque inducere, Mundum
1051  Cum strueret, potuisset; at, ut Faber, aut super undas
1052   Labentes, aut forte vias cum fornice pontem

1169  Omnia gente procul si conducantur ab omni.
1170  Rex stupet, atque viri magnum admiratus acumen
1171  Regni consiliis ratus est ingentibus aptum;
1172   Proin opibus donatum in publica munera rerum
1173  Detinuit, nunquam et propria dimisit ab aula.
1174  Tanta vi numeri cumulantur progredientes
1175  Ordine vel duplo: quot erunt, si quadrupla constent
1176  Perpetua

1324  Debebit splendor tenuis: mirantur agentes
1325  Excubias proin interdum, vel longa viarum
1326  Carpentes noctu: cur nox hac suscior illa,
1327   Scilicet haec formas varias distinguere rerum
1328  Cur sinat, illa nigris aeque omnia contegat alis:
1329  Ignorant, id qua possit contingere causa.
1330   Aeris hujus at hic num meta, et terminus haerens,
1331  Ipsum

1384  Umbras projicere, et tenebras discedere noctis.
1385  Ista minax species finitur denique luce
1386  Innocua, placidaque, poli sublimis ad axem;
1387   Ut si illinc versa vice rerum nuncia Solis
1388  Prodire, et Mundo roseos ostendere vultus
1389  Diva velit, thalamisque senis frigentibus illas
1390  Praeferat iracunda nives,

1581  Caetera, quae saeclis longe noscenda futuris
1582   Transmisit) censeri inter memoranda Virorum
1583  Nomina, Naturae qui fuerunt pandere claustra
1584  Aerea, nec victi rerum atra nocte recedunt.
1585   Hac tibi subjuncta Borealis origine lucis,
1586  Et spatio, quo se tollit celsissima, quo tu
1587   Millia pertingas post

1659  In decies senas partes divisae, iterumque
1660  In decies pariter senas pro qualibet illa.
1661  Atque hoc a vario tentamine constabiliri
1662   Percipies, si fors ire in tentamina rerum,
1663  Vel, genus hoc, cognosse aliis tentata libebit.
1664   His a principiis sonitus ad caetera defer
1665  Munera te, cunctosque aurarum conjice

1848  Corpora quas varie varias projecta per oras
1849  Conficiunt, dum se retrahuntque, trahuntque vicissim.
1850   Verum has scire vias, atque omnes noscere flexus
1851   Tam varios, ortos rerum a gravitate vicissim,
1852  Humanae positum est vim supra mentis, et ultra
1853  Obtutus animi, saltem majoribus ipsi
1854  Auxiliis donec firmentur, ut aucta potestas

animi vis illa sagaci
1856   Excutiat motu, et modo quae sunt invia, lustret.
1857  Jam nunc, quidquid in his est artis opisque, feraci
1858  Obruitur rerum numero, dum viscera tentat
1859  Intima, multiplicique opera, longaque laborat,
1860  Quasque suo nequeat dum res comprendere textu.
1861   Corpora terna etiam, quae se ad se mutua ducunt,

2184  Viribus, et speciem sese conformet in ovi,
2185  Nempe locis laterum paulo productior extet,
2186   Inque locis aliis se finibus inferat arctis.
2187  Quandoquidem (rerum paria extent caetera circum)
2188  Mobilitas cum major inest, mediumque petendi
2189  Conatus minor; arcus item, quem mobile signat
2190  Corpus, erit minus incurva ratione reflexus.

2211   Debeat a prima non aequus origine gigni,
2212  Sed species fieri coni de segmine princeps,
2213  Continuo ejusdem ut mutetur tempore forma,
2214  Sic tamen, ut si sint rerum paria omnia circum,
2215  Luna silens, vel plena micans minus esse remota
2216   Debeat, in medio secta quam fronte renidens.
2217   Nunc orbis locus a terra sublimior unus

2218  Longe extrans, cur non mundi prospectet easdem
2219  Perpetuo partes, at ad has vertatur, et illas,
2220  Quaerendum est; quin, quo praecesserit inclytus harum
2221   Monstrator rerum, et rationum Inventor, eundum.
2222  Ipse igitur primo discrimen virium earum
2223  Inquirens, fieret per quas immotus, et idem
2224  Mobilis orbis, uti, quem Lunae conterit astrum,

2505  Pax bona, praesentum pax munus amabile Divum?
2506   scilicet humanae status optimus est Rationis,2510
2507  Pectore pacato constans, vultuque sereno:
2508  Tunc nihil exagitit rerum, quaecumque quietis
2509  Advenisse queant, solido nil pectore stantes
2510  Concutit: usque procax, fac, turba irrideat; ipsi,
2511   Lantrantis vocem catuli ut bos fortis eundo

vitae
5   Haud cessare homines juvat, et languescere semper:
6  Quoddam pondus inest animo, cum torpet, inerti,
7  Quod deponere quaerit, et ipsam taedia vitam
8  Lassant nil rerum peragentem; proinde teneri
9  Optat, et usque aliquo contendere vires.
10   Nil dare, quo possint exerceri, est sinere illas
11  Diffluere, et propria fraudari sorte vacantes.

46  Otia, cum non sunt multo interrupta labore.
47  Quin et nobilior quo sit, jucundior omnis
48  Est opera, haec quanquam lasset magis: ire per altum
49  Mente juvat caelum, juvat ima in viscera rerum,
50   In Superumque domos, atque insinuarier artem,
51  Fataque, Naturamque, et eo lassarier ausu.
52  Me quoque causarum lassat labor, et juvat idem,
53  Me quoque Musarum,

301   Qui fiunt,uno prope tempore conficerentur;
302  Propterea ut parvo sit opus discrimine densa
303  Astri in materia, sive in variante figura.
304  Quare nonne vides, rerum ut Natura reposcat
305  Ipsa, ut Luna sua facie se vertat eadem
306   Perpetuo ad Terram? Proin ut quoque credere possis
307  Perfacile, assimili circum vertigine volvi

469  Et motu impellunt vario, quem dicimus aestum.
470   Sed prius ad causas quam labar, dicere par est
471   Quid fiat, motusque, ut sunt, evolvere cunctos,
472  Et seriem veluti gestarum pandere rerum.
473  Tunc effecta suis tribuentur cognita causis
474  Perfacile: haud illas opus est finxisse, potentes.
475  Sed cognoscere et hic, quae pluribus ante repertae
476   In

565  Quem non perciperet prorsum, ut caperetur ab illo.
566   Hic furor interdum sublimia pectora vexat,
567  Ut, ni cuncta suae possint supponere menti,
568  Indignentur, uti rerum de jure suarum
569  Depulsi. Cur non videant, quam parva supellex
570  Perceptorum animo? quantis Natura per omnes
571   Sit foecunda modis res undique, quas tamen ipsis

est? quae tanta insania notis
573  Ut paucis prima in Naturae fronte locatis
574  Debere ignotum nobis nihil esse putemus?
575  At multi causas tot rerum quaerere nuper
576   Tentarunt acri ingenio, plausumque repertis
577  Deinde suis hilares, frustra tamen, ingeminarunt;
578  Instabili fundata solo nam machina, visu

718  Tantum, quo superans vis fervida raptat equorum.
719   At quia materies vi praedita semper inerti est
720  Omnis, aqua in subitam nequeat se vertere formam,
721   Quam poscunt, rerum quae sunt praesentia; motus
722  Nam remanent prius impressi, turbantque recentem:
723  Pendula virga velut vibrata haud sistitur imo
724  Desuper adveniens puncto, sed surgit in arcum

1584  Abraditque vagis idem quoque plurima ab astris,
1585  Ipsum quae recidunt in Solem, non secus ac quae
1586  Sunt in eo maculae, forbentur ab illus aestu.
1587   Hac ratione tibi rerum stat summa perennis
1588  Paritbus in magnis, nec eget, quae corrigat, ulla
1589  Auxiliante manu, et deformia multa reformet:
1590  Nil ibi

1667   Sollicito, nimis et tam rara timere pericla,
1668  Desipere est, instent cum tot propiora, premantque
1669  Undique Mortales. Novit, cum condidit orbem,
1670  Ille Opifex rerum, Mundi suprema Potestas,
1671  Facto quid sit opus, bene uti partita vicissim
1672   Maxima sint, quae sese huc illuc corpora volvunt;
1673  Quodque sua, alterius sine noxa, ut lege teneri,

repulsa:
1725  Porro quae superant, imbellia multa videntur
1726  Partim tela, neque hoc certamine digna retundi;
1727   Id genus est, audis saepe harum vociferari
1728  Quod rerum ignaros, Lunam, dum transmeat inter
1729  Tellurem Solemque, ubi plus raptatur in istum,
1730  Quam contra in terras, in eum debere trahentem
1731  Aut cadere, aut ibi plus a Terra abscedere multo,

1805   Cum nequeant multi gravitatem in corpora fusam
1806  Omnia percipere, et quid constet, cum fateantur
1807   A se non penitus cognosci posse, neque unde
1808  Adveniat, rerum a numero secludere certant;
1809  Praesertim quoniam spatio discurrere inani,
1810  Nulla et re media, distantia nectere cuncta
1811  Corpora non possit, nisuque agitare valenti;

1809  Praesertim quoniam spatio discurrere inani,
1810  Nulla et re media, distantia nectere cuncta
1811  Corpora non possit, nisuque agitare valenti;
1812   Cum nisi permultis rerum contactibus, ullae
1813  Transmitti nequeant disjuncta in corpora vires.
1814  Ergo qua tot res peragi, tantasque per omnem
1815  Undique materiam clara ratione probatum est,

1816  Ipsa tamen gravitas nobis erit inficianda
1817   Propterea, quoniam ejusdem natura latescit,
1818  Ut si res extent ideo, quia novimus ipsi?
1819  Num bene naturae ratio non reddita rerum
1820  Idcirco, quia cum gravitatem denique ventum
1821  Est ad communem, gravitatis reddita non sit
1822   Ipsius ratio? Nili fons invius olim.

1926  Nonne hoc a vera demum ratione remotum est
1927   Haud minus, in nostro pariter quam si aere fingas
1928  Flumina materiae totidem procurrere, quot sunt
1929  Diversi rerum projectarum aere motus?
1930  Cumque lubet lapidem varianti emittere nisu
1931  E funda, magis ut procurrat saepe, minusve,
1932   Praesto materiem tibi protinus esse ferentem,

Id videas, haec structa tibi si machina constet:
1989  Vitreus aptatur globus, ut super axe revolvi
1990  Te versante queat, lympha tamen ante repletus;
1991  Frustaque, quae possint extare natantia, rerum
1992  Clauduntur, sucata tamen, ne mersa latescant.
1993   Immoto hoc vitro super undam educta natabunt;
1994  Non ita si celeres coeptes agitare per orbes;

ea non penetret quoque tunc, adeatque sine ictu?
2026  Cur latere hoc tantum, cur hac regione resistat
2027  Materies? Mireris aquam, quae pondera ligni
2028   Vi depressa vomit sursum, levioraque rerum
2029  Caetera, ni videas prono quoque flumine ferre,
2030  Verum ea, praecipiti quanquam amne, immota natare.
2031  Utque haec materies cogit deflectere Lunam
2032  Circum,

2089  Tempus at id gyri brevius si constat, idipsum
2090  Ire iter antrorsum spectabitur, ire retrorsum,
2091  Si contra gyri tempus diuturnius exit.
2092   Tanto sed quid agit rerum molimine? semper
2093  Labendique vices, faliendique esse necesse est,
2094  Nec minui, neque postremo finire fluenti
2095  Illa in materie, quae quiddam e motibus aufert

2167   Sola potens ima, et media, et conjungere summa.
2168  Jam quibus ipsa ratis immensum temperat orbem
2169  Legibus, in lucem nobis non invida claram
2170  Extulit, et rerum communia foedera pandit;
2171  Nec levia inducit nos per vestigia tantum,
2172   Magnarum defert sed prorsus in intima rerum,
2173  Et, quae nativa sunt obsita nocte, recludit

2169  Legibus, in lucem nobis non invida claram
2170  Extulit, et rerum communia foedera pandit;
2171  Nec levia inducit nos per vestigia tantum,
2172   Magnarum defert sed prorsus in intima rerum,
2173  Et, quae nativa sunt obsita nocte, recludit
2174  Funditus, et tenui dat quaeque evolvere filo,
2175  Contemptimque sinit nil jam transcurrere,

nocte, recludit
2174  Funditus, et tenui dat quaeque evolvere filo,
2175  Contemptimque sinit nil jam transcurrere, fidens
2176  Scilicet ipsa sibi, et rerum secura suarum.
2177   Humanae non haec simulacrum, ut plurima, mentis,
2178  Ingenioque refert sua non exordia nostro:
2179  Inventa est nobis, non edita; rebus ab ipsis,

reliquit,
2307   Acceptura novam porro rediviva figuram.
2308  Quae facitis ceras, et mella liquentia, parvae,
2309  Vos ego apes sileam? quando divinius esse
2310  Ingenium, et rerum fato prudentia major
2311  Creditur in vobis. Plebs duro nata labori est
2312   Atque operis, sexuque caret; stirps mascula, fuci,
2313  Rarior est, multo sed foemina rarior, una

2377   Sentimus vires; inde esse, et vivere quemque
2378  Allicit; et miseram quanquam, duramque trahamus
2379  In luctu vitam, tamen esse, et vivere dulce est.
2380  Notitiis trahimur rerum quoque, veraque nostri
2381  Exoptant animi, et dulcedine tangimur horum
2382   Mira, nescio qua; de veris exoriuntur
2383  Vera alia, et cupido se nexu in pectore jungunt.

longius, atque
2389  Porro alias, semperque novas adjungere vires.
2390  Quae semel arripuere animi, retinere tenaces
2391  Contendunt; exin fiunt constantia quaedam
2392   Rerum judicia, et fluxerunt protinus usus,
2393  Et varii mores: ea si quis vellere tentat
2394  Ex animis, vitam prorsum ipsam evertere ab imo,
2395  Naturamque alio convertere velle videtur.

motus dissolvere, donec ad ipsa
2446  Prima retexendo sit ventum elementa; vicissim
2447   Tum conferre elementa iner se, quoque geratur
2448  Ordine quid rerum, qua quid quoque lege, videre
2449  Nec tamen interea nostrae, quae libera, mentis
2450  Vim secludere ab his, dominam ast adsciscere talem,
2451  Arbitrio mens ipsa suo ut quascumque movere

2453  Texere post contra, ad motusque redire priores
2454  Esset opus, quales nos intra percipiuntur.
2455  Ipse sequens at se sensus fugit, undique nodos
2456  Nectens difficiles, magnoque volumine rerum
2457   Implicat, ut proprias nequeat cognoscere vires.
2458  Nobis hunc tenuem nostrum lustare profecto
2459  Difficile est mundum, et, quid simus, scire; videmus

nimium cum grandia, labi,
60   Semper nec proprio sine possunt crescere damno,
61  Ni simul exaucta leges ditione noventur,
62  Et populi mores, et regni forma regundi.
63  Rerum ita ne pariter mirere in viribus esse
64  Quiddam, ut nec possint a magis parva referri,
65   Magna nec a parvis contra, quaecumque geruntur.65
66  Parva quidem tenuisque suis quoque viribus acta

se tramite, fiet
173  Illud, quod vulgus miratus saepe, foramen
174   Per tenue occlusi thalami dum forte tuetur
175  Transmitti radios, pingique in parjete parvas
176  Objecto rerum effigies, quae extrinsecus extant,
177  Inversas tamen, et pendentes culmine deorsum,
178  Inferius caelum, terram super, aequora, campos,
179   Tectaque parva, sed ut vacuas revoluta per auras,

190  Res ipsae videantur ibidem, ast ordine verso.
191  Amplius est illud sed si tibi forte foramen,
192  Tota adaperta domus vel, quantum est lata, fenestra,
193  Nusquam illa effigies rerum, picturaque muri
194   Apparet; radii per quodvis trajicientes
195  Nam punctum, species totidem fecere, quot illa
196  Tum fuerint puncta; hinc orietur plurima rerum

193  Nusquam illa effigies rerum, picturaque muri
194   Apparet; radii per quodvis trajicientes
195  Nam punctum, species totidem fecere, quot illa
196  Tum fuerint puncta; hinc orietur plurima rerum
197  Effigies simul expressarum, at conteget alteram
198  Altera; confundunt mixti proin cuncta colores,
199   Picturam et delet picturam copia rerum,
200  Non secus ac muro

196  Tum fuerint puncta; hinc orietur plurima rerum
197  Effigies simul expressarum, at conteget alteram
198  Altera; confundunt mixti proin cuncta colores,
199   Picturam et delet picturam copia rerum,
200  Non secus ac muro si nil pingatur in illo.
201   Arctius at quo sit, parvo et magis orbe foramen,
202  Et quo longius effigies sistatur ab illo,
203  Hoc eadem est

231  Templum, et, Roma, tuum, qua scilicet admirande
232  Termarum visuntur adhuc vestigia, tanti
233  Parvula pars operis, quod nomen praetulit olim
234   Caesaris augustum: hic defessus pondere rerum
235  Herbis imperii mutavit frena colendis,
236  Dalmaticoque libens sudare est visus in horto.
237  Post et magnificis saepe haec adjuncta potentum
238  Cernuntur domibus

285  Omnigena, ut faciem trans ipsam nempe videntur,
286  Quaeque locis variisque suisque, ut postulat ordo.
287  Concipitur siquidem series permulta viarum
288  Rectarum, ex oculo quae tendunt ad loca rerum,
289   Quas faciem ipsam ultra fingis constare; notantur
290  Puncta hac in facie trajecta a quaque viarum:
291  Esse ea pictarum loca rerum puncta necesse est.
292   Te

288  Rectarum, ex oculo quae tendunt ad loca rerum,
289   Quas faciem ipsam ultra fingis constare; notantur
290  Puncta hac in facie trajecta a quaque viarum:
291  Esse ea pictarum loca rerum puncta necesse est.
292   Te directa etiam lucis via pertrahet illuc,
293  Ut noscas usum, tibi quem caelestibus apta
294   Instrumenta dabunt, metandique eminus artem

315  Ut possis adhibere fidem, ne singula mecum
316  Scrutari pigeat, quae sunt opus, atque ita multis
317  Multa quidem, quae sunt noscenda, evolvere dictis,
318  Tenuia praesertim rerum; nam certior omnis
319   Est ratio, tenues quoque solveres undique nodos.
320   Primo dum Comites illi Jovis orbibus astrum,
321  Quisque suis, obeunt, Soli cum parte feruntur

385  Quis ratione, recens fuerit cum cognitus ipse
386  Paucis ante Comes lustris, paucique notati
387  Illius varii, tam parvo tempore motus?
388  Haec tua jam demum mens pervigil aspera rerum,
389   Cassine, edomuit; leges ea fixit eunti
390  Huic Comiti, tabulisque novis inscripsit, ut inde
391  Praedici possint medii ipsi pene labores.
392  Attamen et suberant

mittas,
728   Tempore non fundi spatiis, ur caetera, lucem,
729  Corpora, cum variis adeo haec rationibus inter
730  Sese, et tam vario pariter tentamine rerum
731  Constiterint? Raro errori bene congruit error.
732   Inspice ab his, luci quam magna et mira meanti
733   Reddita mobilitas, ut saepe fefellerit, ejus
734  Mensura in

867  Tunc, oculis cum subjicimus, digitoque valemus
868   Monstrare extento; teneris quin discit ab annis
869  Cum luce ipsas res mens jungere nostra ciente
870  Sensum, hoc extantum ut rerum certum ese putetur
871  Officium; hinc novitas percellit mira legentes,
872  Corpora, quae fuerint, nec jam sint, posse videri.
873   Quin animi inter se nosce contraria nostri

962  Tam vastum in spatium ut per saecula plurima manet.
963   At lux non adeo subtili corpore multis
964  Esse videtur; eo nam corpore plurima rerum
965  Efficit, et quid non validis impulsibus urget?
966  Concutit illa oculi fibras, motumque propagat
967  In cerebrum, et mentem simulacris excitat ipsam:
968   Illa fovet

illum
998   Tam vastum, immanemq. globu, que fingimus amplum
999  Telluris duci medio de Sole per orbem,
1000  Seque novet semper per saecula longa fluendo?
1001   Tantarum at rerum quas diximus, unica causa
1002  Cur lux sit, causas prior ipsa nec excitet omnes?
1003   Scilicet in quovis sunt partes corpore parvae
1004  Viribus

1593  Praesertim magni refert cognosse, meantis
1594  Inflectunt ut lucis iter, vitrum, undaque; quippe,
1595  Dum pluit, unda parit, variisque coloribus Irim
1596  Imbuit; at vitrum distantia cernere rerum,
1597  Et quae sunt infra sensus dat tenuia nostros.
1598  Ergo cum in vitrum radius migrabit ab auris,
1599  Fit minus omne illud spatium, quo distat ab axe,

1688   Voce vocamus, at hoc triquetrum seu dicere vitrum
1689  Carmine, si libeat, seu forte triforme queamus.
1690  Proh! quantas manibus versata haec vitrea moles
1691  Notitias nobis rerum, quantam intulit artem,
1692  Dum lucem dissolvit, et in septena coegit
1693   Stamina partiri, et proprios disjungere cultus,
1694  Multiplices quanquam invitam et dediscere fraudes!

apta colorem
2185  Corpora, quam quemvis alienum ad rejiciendum,
2186  Candida reddendis sunt longe aptissima cunctis.
2187   Propterea radiis eadem est natura propulsis
2188  A rerum facie, quae Phoebi a fronte profusis
2189   Esse observantes cognovimus. Ipse triformi
2190  Nempe albens corpus vitro si transpicis, albens
2191  Apparet, quamquam radii quocumque fluentes

locare,
2259   Excerptae quam si varia res parte, modoque
2260  Multiplici inter se collatae mutua, easdem
2261  Nos ad notitias non uno tramite ducant;
2262  Haec quoque, quae rerum, genus hoc, dicenda videntur,
2263  Percipere aequo animo, mentemque advertere debes.
2264   Nimirum, veluti quoque lucis diximus ante,
2265  Rerum itidem mixtos septenos percipe sucos

2262  Haec quoque, quae rerum, genus hoc, dicenda videntur,
2263  Percipere aequo animo, mentemque advertere debes.
2264   Nimirum, veluti quoque lucis diximus ante,
2265  Rerum itidem mixtos septenos percipe sucos
2266  Candorem efficere; at permixti non simul omnes
2267  Si sint, verum aliqui, quendam formare colorem,
2268  Qualem a permixtis formari nempe necesse est,

rem
2271  Pulvere, commiscens una, versansque vicissim,
2272  Post servans, quid fiat, et incidat inde coloris
2273  Quae species nostrum ad sensum, quae forma lacessat.
2274   Rerum harum inventor tentavit primus, et omni
2275  Propterea hac voluit nos cura exsolvere solers.
2276  Ille colorato vario de pulvere, ut esset
2277  In speciem similis de septem quilibet uni,

2322  Pars minor aut major sed erit de pulvere quovis
2323  Hic adhibenda, magis quanto lux viva minusve est.
2324   Cunctis rebus ab his certa ratione profecto
2325  Deduces, varia rerum de fronte colores
2326  Qui saliunt, unam naturam prorsus habere,
2327  Atque illos, solis quos ore reteximus haustos;
2328  Nempe color suus est, et constans omnis ubisque.

ita componat plumas natura imitatrix.
2466  Quidquid id est, ne multa statim, cave, prodita credas;
2467  Nam crebro, nusquam quae fiunt, facta feruntur.
2468  Scilicent approperat qui causas reddere rerum
2469  Cunctarum, quidquid vulgi sermone feratur,
2470  Arripit, et credit, tum causam quaerit, et instat
2471  Noctes, atque dies in terram lumina figens;
2472  Non res,

106  Quosque ferant nobis usus, inquirere pergam.
107  Irrita, tu facies, ne ventis verba profundam.
108  Multarumne ferax minus est, multosque per usus
109  Deducendarum rerum, quam caetera, lucis
110  Officium facie de corporis exsiliendi,
111  Quodque minus praestet jucunda, et idonea vitae?
112  Principio facies si laevis, planaque constet

308  Esse urbis positae trans ardua culmina montium
309  Effigiem; nubes radii namque urbe sub altas
310  Immissi, rediere obliqui, et in aequora lapsi,
311  Atque repercussi rursus, non ordine rerum
312  Turbato, magnae speciem tenuere priorem
313  Urbis, et hanc Nautis mirantibus ostendere.
314  Illi percussi novitate hac inscia corda
315  Credunt proinde coli

457  Nempe jacit lucem, non qua se Cynthia flectit:
458  Illi non igitur propria haec, nativaque constat.
459  Ob Solis radios a Lunae fronte repulsos
460  Non una ratione queas dignoscere, rerum
461  A duris, quae sint ibi fluvida, densaque raris;
462  Fluvida enim lucis minus a se, raraque pellunt,
463  Tum quia pars introrsum obrepit, tum quia frons est

521  Exemplumne queat pulchrum mage suppeditari,
522  Quodque mage ardentes noscendi exsuscitet aestus?
523  Quare age, quae vero nobis jam proditur ortu,
524  Praeferat unde suos rerum pulcherrima fucos
525  Iris, habe,pluviumque Jovem, atque tonantia saepe
526  Regna Jovis specie cur inter nubila amoena
527  Perfundat. Ratio est horum tam certa profecto,

ortus
838  Noscere! ab hoc primum patuit tentamine certe
839  Et res et ratio paulatim, adapertaque tota est.
840  Multarum haud primum rationes noscere rerum
841  Posse datum est nobis, post in discrimina notas
842  Ducere; quid tali mens unquam more videret
843  Res nova nam, tentes quam prendere non habet ullum
844  Quod latus

841  Posse datum est nobis, post in discrimina notas
842  Ducere; quid tali mens unquam more videret
843  Res nova nam, tentes quam prendere non habet ullum
844  Quod latus arripias; aliarum proin ope rerum
845  Quaerenda est: igitur vario torquenda paratu
846  Est natura diu nobis prius, ut sua prodat
847  Consilia, et multos saepe inducenda per usus,
848  Omnis uti demum

voluti,
868  Atque adhibenda alia instrumenta, aliique paratus;
869  Erigitur victo sic demum pondere laxum:
870  Atque ita saepe levi peraguntur maxima nisu.
871  Scilicet hoc rerum est ire in discrimina, et usu
872  Multiplici tentare, quod optes, exque periri;
873  Quippe aliter vanos contendes edere motus
874  Ingenii; longe siquidem subtilior ipsa est

docemus
986  Que nos de flexu, magnorumque et minimorum
987  De vario inter se discrimine, et ordine eorum,
988  De varioque situ, varia et ratione colorum
989  Tentatis rerum innixi successibus, una
990  Ambiguum nec proinde animum res ferre per istas.
991   Propterea fatis est, si noveris ante, sub undas
992  Quod ruit ex auris, quantum

1078  Cum pars luce alia, lucentem ubi cernimus orbem.
1079  Nunc age, cur radiis oculorum ambage refractis
1080  Fiat, uti videamus, et ipsas quatenus intus
1081  Effigies rerum turbet divisa colorum
1082  Multiplices lux trans aditus in stamina septem,
1083  Percipe, nam par est usus perquirere veros,
1084  Et caecas penitus sensus penetrare latebras

1083  Percipe, nam par est usus perquirere veros,
1084  Et caecas penitus sensus penetrare latebras
1085  Illius, per quem in natura cuncta videmus,
1086  Grataque tot per quem rerum spectacla patescunt,
1087  Scilicet innumerûm specie mutata leporum.
1088  Ergo ubi vitaï sensus tam commodus extat,
1089  Forma globi est oculo prope, convestita tenaci

1099  Sic frangit tamen, ut qui devenere fluentes
1100  Uno de puncto, punctum jungantur in unum
1101  Dein oculi parte in postica convenientes,
1102  Et positarum extra rerum simulacra struantur:
1103  Pingitur in fundo nimirum plurima rerum
1104  Effigies, quas nos tuimur, sed vertitur ordo
1105  Et loca vertuntur, veluti jam diximus ante,

1100  Uno de puncto, punctum jungantur in unum
1101  Dein oculi parte in postica convenientes,
1102  Et positarum extra rerum simulacra struantur:
1103  Pingitur in fundo nimirum plurima rerum
1104  Effigies, quas nos tuimur, sed vertitur ordo
1105  Et loca vertuntur, veluti jam diximus ante,
1106  Vitrea lens clausum in thalamum simulacra meare
1107  Cum faceret

1104  Effigies, quas nos tuimur, sed vertitur ordo
1105  Et loca vertuntur, veluti jam diximus ante,
1106  Vitrea lens clausum in thalamum simulacra meare
1107  Cum faceret rerum: tuimur tamen omnia recta
1108  Haud minus; ipsa etenim radios mens docta secari,
1109  Nempe docet natura, revolvit cuncta, situsque
1110  Ad proprios, ad vera refert loca quasque figuras;

1114  Judicioque suo longos constante per usus
1115  Externis junxit sic partes partibus illas,
1116  Quasque videre situ ut positas non ambigat apto.
1117  Tunc igitur rerum effigies distincta videtur,
1118  Puncto omnes radii cum conciliantur in uno
1119  Uno ante a puncto digressi, vel prope punctum
1120  Quae simulet, simul exigua in regione locantur:

Quantum opus est, nec, ut ante, a fundi limite distans;
1136  Incurrunt fundo prius ipsi namque, vicissim
1137  Quam coëant, radii; confusa apparet imago
1138  Propterea, nisi quae longe distantia rerum
1139  Monstret; namque minor radiorum hinc angulus exit;
1140  Proin cito convenient: vitris quoque fessa juvetur
1141  Convexis oculorum acies, ut muneris unam
1142  Tunc

1142  Tunc obeant, quam lens debet crystallina, partem.
1143  At quibus et turgescit, uti turgere necesse est,
1144  Distat et a fundo crystallinus humor; in ipso
1145  Pingetur fundo rerum distincta figura.
1146  Atque ut propterea propiora, remotaque possint
1147  Idem oculi aspicere, et sensu pollere valenti,
1148  Ipsius facile immutari forma situsque

ut funiculis oculi suspenditur arce
1151  In media, possunt qui tendi plusve minusve,
1152  Aut paulum adduci quoque, deducique vicissim.
1153  Distantum rerum, vicinarumque fluentes
1154  Per radios igitur fieri tum debet imago,
1155  Parvarumque itidem, ut puncti nigrantis in alba
1156  Signati chartae facie, in regione locare

1155  Parvarumque itidem, ut puncti nigrantis in alba
1156  Signati chartae facie, in regione locare
1157  Quam possis illa, sensus quam, resque reposcunt.
1158  Forsitan at mirum videatur, cur ita rerum
1159  Distincta effigies fieri queat, in sua fila
1160  Cum confracti abeant radii, variosque colores:
1161  Quin duplex causa est, obsistere quae videatur,
1162  Ex uno

1196  Crustis, quae densae ad mediam mage sunt regionem.
1197  Attamen haec quoque sunt, quae filis de genere uno
1198  Prosint, ast aliis contra obsint; praetereaque
1199  Prosint tantum uni rerum spatioque plagaeque,
1200  Mutatis contra rerum spatiisque, plagisque
1201  Obsint, ut prorsus non unquam his omnibus aptes.
1202  Proin jungenda simul lux sparsa jacebit in orbem.

1197  Attamen haec quoque sunt, quae filis de genere uno
1198  Prosint, ast aliis contra obsint; praetereaque
1199  Prosint tantum uni rerum spatioque plagaeque,
1200  Mutatis contra rerum spatiisque, plagisque
1201  Obsint, ut prorsus non unquam his omnibus aptes.
1202  Proin jungenda simul lux sparsa jacebit in orbem.
1203  At porro, nulla tolli ratione, quod obstat,

corrigere hoc, et tollere tenue queamus,
1212  Alterum erit, quod obest, majus tamen, atque opis expers.
1213  At non idcirco, si cunctas vertere mentem
1214  In res sponte velis, nequeas agnoscere rerum
1215  Distinctas intra effigies debere videri.
1216  Egressi radii de puncto quolibet uno,
1217  Scilicet in punctum non possint jungier unum,
1218  Atque adeo parvum circum

1216  Egressi radii de puncto quolibet uno,
1217  Scilicet in punctum non possint jungier unum,
1218  Atque adeo parvum circum effundantur in orbem,
1219  Ut tamen effigie rerum sit major earum
1220  Orbis hic, exigua quae nobis mole, sed ipsa
1221  Distincta nimis, apparent, velut augmen arenae,
1222  Et fibrae, atque pili tenues: lux scilicet orbis

1272  Cominus apparet; discedunt moenia mundi;
1273  Inde novi patefacti ignes, novus ignibus ordo:
1274  Inde etiam sensus infra deteximus ipsam
1275  Naturam, neque parvarum spectacula rerum
1276  Miramur minus, atque animantum tenuia structa.
1277  Quare ades; evolvam miram tibi protinus artem,
1278  Naturae fines quae laxat, et undique pandit.
1279  Neve

1431  Qui subter fuerant, et qui super, esse superni;
1432  Proinde suo sic ipsa situ remanebit imago,
1433  Ut si tantum oculis spectasses, recta stabit.
1434  Intra sic oculum cum rerum crescat imago,
1435  Pallidior fieri debebit, ni quoque crescat
1436  Lux oculum ingrediens a rebus; copia nam par
1437  Lucis debilitatur, ubi loca per magis ampla
1438  It

1451  At si non ea lens spatio, quo debet, aperta est,
1452  Arctior at paulo; poterit sat clara videri
1453  Haud minus, imbuerit rem si lux plurima, imago.
1454  Arctior at multo si fiat, pallida rerum
1455  Effigies confit visarum, offusaque nocte,
1456  Expers nec vitio constabit machina turpi.
1457  Incuset rerum tum forsitan inscius artem,
1458  Cum manus in culpa

si lux plurima, imago.
1454  Arctior at multo si fiat, pallida rerum
1455  Effigies confit visarum, offusaque nocte,
1456  Expers nec vitio constabit machina turpi.
1457  Incuset rerum tum forsitan inscius artem,
1458  Cum manus in culpa siet, atque indocta mali mens
1459  Artificis, qui turbet opus plerumque, laborem
1460  Ad durum nisi contulerit, mentemque peritam,

1571  Mercuriique orbem tranantem cernere subter
1572  Interdum, Lunaeque ora obscurata latentis,
1573  Cum parte ex aliqua Solis jubar invida carpit.
1574  Jam quia sunt rerum caelestia quaeque rotunda,
1575  Nil refert, videas, inversa, an recta; licebit
1576  Atque ea proinde tubo, cui bina est utraque lens, et

magis usque tumescat;
1614  Primae orbem at facias grandescere, vixque tumere
1615  Hanc exaequato prope tergo, fiat, oportet,
1616  Ut sine fine etiam rerum grandescat imago.
1617  Verum an tunc eadem pariter distincta manebit
1618  Claraque, quantum opus est? confusa nec omnia cernes?
1619  Lens convexa quidem, quae prima est, jungere dixi

1627  Est extensa super patefactaque, crescere debent
1628  Ipsi orbes radiorum, et crescere proinde tumultus.
1629  Quod certe nequeat vitari, si simulacra
1630  Augeri libeat longe, et grandescere rerum.
1631  Altera lens etiam faciens res crescere visas
1632  Errores faciet radiorum crescere: quare
1633  Major ab hoc etiam crescet cum mole tumultus.
1634  Praeterea

res crescere visas
1632  Errores faciet radiorum crescere: quare
1633  Major ab hoc etiam crescet cum mole tumultus.
1634  Praeterea augeri quia primae lentis hiatus
1635  Rerum ipsa debet cum mole, extendere forsan
1636  Si nimis hanc libeat, tantus debebit hiatus
1637  Esse, globum ut superet lentis quoque, nec fatis orbis
1638  Integer esse queat. Quantum at dispergier

aequum
1670  Accipiant; horum multo minus incrementum
1671  Sed sit, uti numeri est, in sese qui repetitus
1672  Evaleat cum mole tubi componier illa:
1673  Sic duplo fiat si rerum major imago,
1674  Majorem prima molem quater esse necesse est,
1675  Aut novies etiam, ter eam si increscere cordi est.
1676  Ipse tubum sed jam producas, atque secundam

1690  Si vitrei conflata globi de segmine forma
1691  Non bene junctorum radiorum, et proinde tumultus
1692  Unica causa foret, diverso increscere moles
1693  Ordine deberet visarum tum nova rerum,
1694  Quam quem jam docui, et facilis medicina clueret,
1695  Scilicet errores quae partim tolleret illos:
1696  Primum nempe quod est vitrum, si

1728  Vel centum moles sit partibus amplior horum.
1729  Quae primum ars olli prolata est, tempore crevit,
1730  Venit et ad summum crescendi tempore culmen.
1731  Quanquam tempus edax rerum est, atque omnia vertit,
1732  Haud minus at primos tempus dat et artibus ortus,
1733  Et magna incrementa: Virûm praestantia tempus
1734  Ingenia

1832  Ora foci medii; quare lens altera fractos
1833  Mittet distantes spatiis aequalibus omnes
1834  Inter se, atque oculi faciet sic claustra subire;
1835  Unde fit, ut docui, rerum distincta figura.
1836  Utque oculis valeas variis aptare, necesse est,
1837  Possit ut adduci paulum, contraque reduci
1838  Majore e speculo speculum minus, atque reflexi

1867  Copulat, et flexu, vel adhuc majore reclinat.
1868  Sic oculo tum nos admoto prendimus omnes.
1869  Jam quoniam se bis per iter secuere vicissim,
1870  Non inversa venit, rerum sed recta figura;
1871  Et quoniam cepit terna augmina flexus eorum,
1872  Ingens, quas tuimur, rerum fit imaginis auctus.
1873  Jam tubus e genere hoc te per caelestia ferre,

1869  Jam quoniam se bis per iter secuere vicissim,
1870  Non inversa venit, rerum sed recta figura;
1871  Et quoniam cepit terna augmina flexus eorum,
1872  Ingens, quas tuimur, rerum fit imaginis auctus.
1873  Jam tubus e genere hoc te per caelestia ferre,
1874  Haud secus ac alii, queat, amplum et pandere mundum,
1875  Si geminas inter lentes, ubi jungitur omnis

a rebus; nec tu quoque magne latescas
1912  Juppiter, aut Saturne, tuusque ille annulus ingens,
1913  Vestraque, quotquot sunt, famulantia sidera circum;
1914  Atque ita distantum longe sit nuncia rerum
1915  Lux cita, plusque illic, quid fiat, quidve novetur,
1916  Quam trans oceanum, trans alpes, scire queamus.
1917  At magis haec multo est spes irrita propterea, quod

1977  Qui prior intactum, atque ignotum proscidit aequor.
1978  Inserere ast etiam docuit ratio ipsa, vel usus
1979  Haec specula exiguis tubulis, queis cernimus, infra
1980  Nostros quae sensus rerum tenuissima constant;
1981  Lentium in his, vitrique sed est communior usus.
1982  Hinc longe nobis jucundus et utilis extat
1983  Naturam parte hac alia prospectus in ipsam.

2007  Altera lens propior non tam tumet, ut neque porro
2008  Altera, quae media interdum in regione locatur.
2009  Hic quoque perfacile est cognoscere, quidquid oportet,
2010  Ut distincta simul rerum sit, et aucta figura,
2011  Scilicet ut supera jam dictum est; clara sed esse
2012  Non poterit, limen nisi de flammante lucerna
2013  Excipias lente exterius, nimiumque coactum

2033  Corpora quae multa possint inspergere luce
2034  Tenuia detortâ, vel quae convertere possint
2035  Quo radios vis cumque eruptos lentibus, atque
2036  Projicere, et quovis rerum deferre figuras.
2037  Sic quoque in obscuro thalamo si adjungere rimae
2038  Exili tentes tubulum hunc, extraque fenestrae
2039  Adfixum speculum sic vertere, solis ut ictus

Tum magis atque magis primo decedere cultu,
2187  Et speciem, crassis quae sensibus obvia, pulchram
2188  Ponere paulatim, et demum in contemptibus esse,
2189  Haud secus ac umbras longe et vestigia rerum.
2190  Nonne vides igitur, vel ab ista parte tuaris
2191  Naturam, qua nos infra descendit, et amplam
2192  Esse, et magnificam nihilo minus, immensamque,
2193  Quam late

nihilo minus, immensamque,
2193  Quam late aetherios supera dum construit orbes,
2194  Et vastas mundi sese distendit in oras?
2195  Nos velut in media rerum regione locati,
2196  (Quanquam hic quid mediu constet, summumque vel imu?)
2197  Quo jam cumque oculos sursum, deorsumque movemus,
2198  Vertimus

2198  Vertimus atque animum, mirandaque, magnaque vulgo
2199  Omnia conspicimus, nostros fugientia longe
2200  Omnia conatus, aciem exsuperantia nostram;
2201  Scilicet attonitam ut series rerum utraque mentem
2202  Hinc illinc distenta pari ratione relinquat,
2203  Et fassam nihil esse suis non altius orsis.

58  Quae diuturna premant, vindex, non Induperator,
59  Hostibus incutiens gelidum per membra timorem,
60  Et pacem per bella petens; meruere sagaces
61  Quantum Inventores rerum: benefacta propagant
62  In genus omne hominum; non his gens proficit una,
63  Una brevi non urbs; omnis sed et orbis, et aetas;
64  Vi sine perficiunt, sine turbis gaudia nostra,

77  Pergama: erunt nostris decora hinc magis ampla Camoenis.
78  Et jam, quod superest, praeter, quae diximus ante,
79  Munera lucis: habe praeclarum ante omnia munus
80  Hic aliud, rerum multarum unde extat origo.
81  Nempe fit, exsiliant radii ut de corpore quidam;
82  Quidam introgressi subeant in viscera caeca.
83  Munus id obstructum, ac longe longeque reductum est

101  Scilicet; hasque vices, sive exoriantur ab ipso
102  Corpore mutatô, in quod tenditur, exoriantur
103  Mutata seu luce ipsa, quae tendit, inesse
104  In radio lucis revera plurima rerum
105  Demonstrat apte servantibus; agnoruntque,
106  Qui bene servarunt, ipsa intervalla, reflecti
107  Vel queis est facilis lux, vel queis mittier

161  Quam non prodidit, at solum observata reliquit;
162  Veri quandoquidem nunquam simile esse putandum est,
163  Cum genus hoc, leges implexaeque, inque plicatae
164  Sint adeo, et longa tot rerum ambage latentes,
165  Tantum ex servatis quisse illum has prendere rebus;
166  Quamvis, perceptae cum sunt, firmarier ipsis
167  Possint exemplis, certa et ratione patere.

378  At praenosse licet tamen id, mirabile longe
379  Quod fuerit, qui naturae miracula nescit,
380  Aut bene non animo perlustrans volvit inerti:
381  Scilicet in rerum numero non corpus habebis
382  tam densum implexumque, suis quod partibus ausit
383  Luci obstare levi, hanc ipsam transire vetando.
384  Omnes usque adeo, quae texunt corpora, partes

643  Haec illi, quae fit gemina inter vitra, colorum;
644  Nam minus ad crassam lamellam hic pergitur usque,
645  Dum rumpantur aquae septa attenuata tenacis.
646  Jam liquet hinc ratio, quare subtilia rerum
647  Quaedam diffundant variatos per loca fucos;
648  Ut suspensa vomens quae texit aranea, quaeque
649  Longa nova attolunt se veste, et tenuia fila

840  Purpureo proin siqua tamen tibi corpora fuco
841  Sunt saturata magis, minus ipsa rubentia contra,
842  Quam viola, in serie bene erunt statuenda secunda.
843  In numero rerum sed nondum vidimus ullum
844  Corpus, cui saturus magis hic color haereat, ipsi
845  Quam violae constanter; ob hanc rem qui color extat

886  Fusi in supremo faciei cortice, quadam
887  Sive in pellicula, quae supra adnascitur, illud
888  Incipiet postquam nativo frigore stringi.
889  Praeterea ut candor qui rerum est fulgidus, ille
890  Fortior est, quam qui de pellucentibus extra
891  Lamellis resilit, sic multo fortior idem est
892  Exsiliens fronte a quavis splendente metalli,

966  Diversos auctus noscamus particularum,
967  Diversi in rebus venerunt unde colores,
968  Cujusque et molis discrimina percipiamus;
969  Ostendant nam si simulacra ingentia rerum,
970  Nimirum quam res, adeo majora, repente
971  Conspiciantur uti quingentis molibus auctae
972  Res ipsae, non jam positae pede longius uno
973  A nostris oculis non

990  Illius, et secreta opera, et potiora tueri
991  Particularum in particulis, quas nosse locatas,
992  Et textas, ut sunt, quid jam foret, inde orientes
993  Res multas nisi nosse, et rerum munera multa,
994  Quae nunc spectamus mirantes, ambiguique;
995  Non exinde queant etenim reflectier ulli
996  In nostras acies radii, non ulla venire
997  Lumina, rerum

et rerum munera multa,
994  Quae nunc spectamus mirantes, ambiguique;
995  Non exinde queant etenim reflectier ulli
996  In nostras acies radii, non ulla venire
997  Lumina, rerum ita nec parvarum sensus oriri
998  Ullus, notities animo quoque surgere nulla;
999  Pellucent siquidem haec corpuscula inepta colori
1000  Nunc opus est causas tantarum inquirere rerum,

997  Lumina, rerum ita nec parvarum sensus oriri
998  Ullus, notities animo quoque surgere nulla;
999  Pellucent siquidem haec corpuscula inepta colori
1000  Nunc opus est causas tantarum inquirere rerum,
1001  Et cur se radii recta regione propagent
1002  Per vacuum, cur frangantur, saliantque, vicesque
1003  Cur redeant illis frangendi, atque

1025  Mellis dona legens, proprio sed et unde labore
1026  Efformare queat ceras; opere omnia fervent,
1027  Consurguntque favi miro ordine, mellaque cellis
1028  Funduntur: sic et convectis undique rerum
1029  Nos opus est spoliis nostri nunc viribus uti
1030  Ingenii, intra nos ea volvere: nempe operaï
1031  Hoc summum humanae est, natura hoc ipsa reposcit.
1032  Quare

operaï
1031  Hoc summum humanae est, natura hoc ipsa reposcit.
1032  Quare age, lectas res acri a ratione subactas,
1033  Mutatasque animo par reddere rursus in auras,
1034  Et rerum veras effari et prodere causas.
1035  Principio tamen hic liceat praemittere, lucem
1036  Non ipsam, ut sonitum, tremulis educier undis
1037  Auraï aetheriae, neque pressas aetheris auras

1189  Laevia postremo quae corpora, perque polita,
1190  Ordine non possent certo jactare repulsos
1191  A sese radios, si frons percussa repellit,
1192  Ut certo a speculis species salit ordine rerum.
1193  Vitrea nam facies frictu, attrituque politur
1194  Pulvereo; non est idcirco ut funditus omni
1195  Asperitate vacet, neque sit via multa per illam

mobilitas fuerit, mutarier unquam
1506  Non queat in nostris oculis, eademque manebit;
1507  Quandoquidem, ut nuper docui, nihil efficit ingens
1508  Tot rerum series mediarum, ut corpus in imum
1509  Ne ratione pari, ac sublatis, ingrediatur,
1510  Corporibus mediis, proin aequa et mobilitate,
1511  Ac si oculos subeat, cum primum a Sole profugit.

trajecta ut non refringi posset ibidem
1611  Tantundem, primo quantum lux frangitur; esset
1612  Languida at innumeros post flexus, postque repulsus,
1613  Digressuque alios, post multa obstantia rerum?
1614  Hoc neque praeterea credendum est, esse tremorum,
1615  Filorum quot sunt discrimina, corpore in uno,
1616  Ut sit cuique suus filo tremor, innumerali
1617  Omnes

almae,
1662  Ejus et ad causam, quartum licet, aggrediamur,
1663  More quidem certi non unquam abscedere nostro;
1664  Nam non propterea tentemus in ultima rerum
1665  Delabi; haud etenim sub nostros ducere sensus,
1666  In numero rerum quae constant, cuncta valemus:
1667  Confingens quae mente velis si forte feraci
1668  Cudere, et

certi non unquam abscedere nostro;
1664  Nam non propterea tentemus in ultima rerum
1665  Delabi; haud etenim sub nostros ducere sensus,
1666  In numero rerum quae constant, cuncta valemus:
1667  Confingens quae mente velis si forte feraci
1668  Cudere, et ambiguas causis adnectere causas,
1669  Quas non natura tute edocearis ab ipsa,

1667  Confingens quae mente velis si forte feraci
1668  Cudere, et ambiguas causis adnectere causas,
1669  Quas non natura tute edocearis ab ipsa,
1670  Quam procul a vera rerum ratione recedes!
1671  Haud ita, naturam si quaerens, sensibus uti
1672  Constituas, et ab his rationum ducere pondus,
1673  Et paulum proferre, et certos figere gressus.

pondus,
1673  Et paulum proferre, et certos figere gressus.
1674  Prendere quanquam ipsi non possunt omnia sensus,
1675  Certior haud ratio tamen est, et pulchrior ulla
1676  Rerum in natura quaerenda: haud omnia subdit
1677  Mens sibi, et extremis abstitit sobria causis,
1678  Arripit at, quae sunt propiores, et mage certae,
1679  Naturamque videt, quantum sinit ipsa videri.

mirata vetustas
1681  Ante omnes, aevum tulit id quascumque, tabellae,
1682  Extremus quamvis operi labor abforet, atque
1683  Exiguas non ars absolveret undique partes,
1684  Rerum at naturam referebant pulchrius ipsam:
1685  Proin mage jucunda spectantum et imagine veri
1686  Fallebant oculos, quam quaelibet altera, cui tum
1687  Addere tentarat summum extremumque cacumen

1688  Pictorum nimia in parvis industria rebus.
1689  Quare diffringi lucem quoque quid sit, et istud
1690  Dehinc, causa qua fiat, habe: cognoscere vera
1691  Jam poteris supera dictarum consequa rerum.
1692  Particula ut lucis nimium vicina trahenti
1693  Materiae vires ejus praesentit, et intro
1694  Aut flectit cursus, aut retro diffugit acta;
1695  Sic quoque cum

quid rebus in his, erretque; videtur
1971  Et si aliquid certo deflectere ab ordine, possit
1972  Comprendi ut facile, et veluti sua sub juga cogi,
1973  Adstringique datis jam prima ab origine rerum
1974  Moribus (arbitrio nos nostro inducere non quos
1975  Tentemus, quibus elabi, exsolvique quid obstet?)
1976  Naturaeque suae vinciri compede

tantum.
1977  Quod genus exemplum praesto facit esse eadem lux,
1978  Quam docui certis refringi legibus omnem
1979  Cuncta introgressam generatim corpora, quae nos
1980  Rerum in natura servamus saepe, ratasque
1981  Has ideo leges generatim dicimus esse.
1982  Attamen esse aliqua inventum dein corpora, legem
1983  Praeter communem frangendi, quae quoque quandam

2148  Flumine abundanti circum loca cuncta, replensque.
2149  Tertius ille igitur modus est, quo lumina nostros
2150  Afficiunt visus, ut missi a rebus odores.
2151  Quare cum radiis tot rerum obstantia vincens
2152  Pervenit ad fibras, ubi pingi debet imago,
2153  Cumque fugam plaga inflicta parat, hospitioque
2154  Admissus salit huc illuc, hac mergitur illac,

2164  Diversis cerebrum proin motibus exagitare,
2165  Unde et diversae mente in vigilante genantur
2166  Lucis notitiae variosque videre colores
2167  Possimus, varios rerum distinguere fucos.
2168  Cum varii certa miscentur lege tremores,
2169  Harmoniae quoddam cur non genus exorietur,
2170  Ut solet in sonitu, in sensu

2201  Nescio quae, vacua tum surgit mente voluptas,
2202  Sed non tam multos propter variosque colores
2203  Conspectos, quam propter eas res, propter et haustas
2204  Illinc notitias tot in uno tempore rerum:
2205  Nam si nil simulent ipsi, referantque colores
2206  Quo vis dispositi tabulam super ordine, parca
2207  Illinc tentemur moti dulcedine

2259  Tantum intra cerebri fibras exorta potest vis.
2260  Hac etiam incolumes, sicci, vigilesque movemur;
2261  Praesertim in tenebris per caeca silentia noctis
2262  Mira videre facit rerum, atque audire; vagantes
2263  Hinc occursantes lemures, larvaeque per aedem
2264  Insuetos sonitus, per et atria nigra cientes,
2265  Panesque, et Satyri, et Nympharum mille figurae.

2316  Corpora candentem sese convertere in ignem;
2317  Igni oportunum quin uno de genere esse
2318  Undique dispersum corpus, passimque locatum
2319  Omnia per spatia, et fibras, et viscera rerum,
2320  In quod corpus agat lux tantum, et agatur ab ipso
2321  Viribus internis, quod denique fiat et ignis.
2322  Involvatque suo violento caetera motu

post eructata caminis
2489  Omnia contexere ardentis flumina massae,
2490  Et tumulo cives uno abscondere, domosque.
2491  Jam subito in duram silicem concreta, recentem
2492  Rerum ostenderunt faciem, sic finitimorum
2493  Mentibus ut locus urbis, et urba ipsa inclyta demum
2494  Excideret, siquidem inducto sub monte latebat.
2495  Longa tamen proferre solet, quod conditur

2507  Templisque, et domibus direpta, forisque, viisque,
2508  Et quaecumque fuisse ad victum, ad sacra suppellex,
2509  Ad varias artes: ludos, spectacula, pompas
2510  Creditur, ad rerum privata et publica, vectant.
2511  Parvis longa etiam, vilique in sede locatis
2512  Aetas dat pretium, et praeclarum rebus honorem,
2513  Dignae ut servari sint in penetralibus aureis.

Quanto vos fastu vestram imperioque per urbem
2528  Ire videremus, quantos canere inde triumphos,
2529  Prisces in prisca ritus quam velle novare
2530  Sede, et adhuc non visa tamen quoque fingere rerum
2531  Multa, et inauditos ut veros prodere mores:
2532  Cuncta palam extarent, nisi quae corruperit ardor;
2533  Et labefactarit largo olim flumine inundans,
2534  Lignea

visum,
19  Atque, intervallo vario quae proxima veris
20  Sint, et quae fieri non pugnent posse, doceri:
21  Non tamen ut valeas idcirco protinus illa
22  Verarum in numero rerum, unique ordine habere,
23  Nam fors illusus specie tunc avius erres;
24  Nec contra par sit contemnere, scilicet esse
25  Quae fors vera queant, vacua et dimittere mente;

ictus,
35  Quis dubitet per et haec vasta, et male tuta locorum
36  Te, Newtone, sequi? cujus gradus altius ima
37  Infigi terra valeat? quis clarius unquam
38  Extulit e tanta rerum caligine lumen?
39  Inclyta quo tua mens prospexit cumque, nec ulla
40  Territa nigranti, nec victa refugit ab umbra,
41  Lux quaedam tanquam sublustri in nocte repente

40  Territa nigranti, nec victa refugit ab umbra,
41  Lux quaedam tanquam sublustri in nocte repente
42  Apparet, retegitque viam, qua accedere spes sit
43  Ad sacros propius rerum ortus, ad ditionem
44  Illam etiam immensam Naturae, abducta recepit
45  Quo sese magis, et longe secreta recessit.
46  Haec propter, vel si Gravitas educta per oras

88  Id nequeat sensus, veluti lucentibus esse
89  Quas in particulis monstratum est, quaeque per artem
90  Mutantem saepe, et domitantem corpora flamma
91  Produntur varia rerum ratione modisque;
92  Scilicet ut fit, ubi quid fervet, bullit, acescit,
93  Solvitur effusum, disjungitur, atque abit a se
94  Divisum, sursumve volat, vel conciliatur,

378  Postremo nonne hoc manet de fronte, necesse est,
379  Quod vulgo perhibent, quae convenientia, jungi,
380  Disjungi contra, quae sunt diversa, calore?
381  His aliisque modis miscendo plurima rerum,
382  Hoc genus, atque aliud, torquendoque igne ministro,
383  Jam nihil invenies esse, ut facile evolet auris
384  Sublatum, quin id fixis quoque partibus extet,

537  Totaque nutritur, paulatimque augmina sumit.
538  Nonne etiam efficiunt, genus hoc, concrescere multa
539  In speciem, varios qui miscent arte colores?
540  Quae tunc ante oculos rerum miracula ponunt?
541  Sic ubi ferrea frusta nitri rodente soluta
542  Sunt humore, salisque madentia pondera ab unda
543  Tunc immissa super, qui jam intra dolia lectus,

res contendunt jungier una,
699  Res ipsae spatio mutato inimica repente
700  Est opus exercere odia, abducique vicissim.
701  Quod tibi ne mirum possit fortasse videri,
702  Rerum multa potes jam decrescentia nosse
703  Paulatim, donec nihilum veniatur ad ipsum;
704  Nec non a nihilo si tum quoque progrediaris
705  Excerpens animo, quiddam, quod dicere possis

Conveniant, multae et coalescant corpus in unum.
787  Quippe ita servatum est, intra si vitrea septa
788  Clausa super, subter longo excipientia lymphas,
789  In queis mersa, tubo, servescere plurima rerum
790  Efficias, ut, quos carpis per dolia odorâ
791  Crusta obducta, sales, ubi Rhenus profluit amnis,
792  Ut lapides, qui praesertim concrescere

sub undas.
835  Cunctis rebus ab his manifestum denique constat
836  Certas naturae peragentes munera vires
837  Esse in corporibus, motum ipsum quippe creantes;
838  Motus enim rerum servari non queat idem
839  In summa, neque materiae peragi omnia solo
840  Impulsu valeant; nec iners par omnibus est vis.
841  Proin debes, sese inter, agentes addere vires,

912  Tam varia, et variis per corpora praedita formis.
913  Ante tamen, quam cum Natura congrediaris
914  Illius ad fontes, et rebus stamina prima
915  Ponentem aspicias; ipsa haec primordia rerum,
916  Quaerendum est, simili num sint vi, mole, figura,
917  Atque pari, an contra diversa, dissimilique
918  Omnia, uti rerum diversa effingere possint.
919  Quaerendum

prima
915  Ponentem aspicias; ipsa haec primordia rerum,
916  Quaerendum est, simili num sint vi, mole, figura,
917  Atque pari, an contra diversa, dissimilique
918  Omnia, uti rerum diversa effingere possint.
919  Quaerendum porro est, spatiis quae debeat esse
920  In primis vis, et postremis, scilicet illis,
921  Effugiant nostros quae sensus, vel quia parva,

notae;
929  Nec similis pars, quae Saturni in corpore constet,
930  Intra se quidquam, cur in Jove non sit, haberet,
931  In Venere, in Luna; nusquam ergo posset inesse.
932  At rerum variarum alii primordia contra
933  Contendunt paria inter se potuisse creari,
934  Et similem potius Saturni in mole locatam
935  Particulam dicunt, quia sic, quae condidit, almae

varias praefert varie conflata figuras
960  Murrhina massa, domus qua splendida, mensaque dives
961  Instruitur, quotque argentum aut induxeris aurum,
962  Quot ferrum in formas? quanta et variantia rerum
963  Visitur in pictis tabulis per templa, per aedes
964  Pulvere de mixto haud multorum nempe colorum?
965  De latere, et saxis constat, lignisque, quod ipsi

1007  Quidquid dissimile est, coge unam in partem, aliamque,
1008  Quodcumque est simile, et confer; jam protinus istam
1009  Agnosces longe longeque excedere partem
1010  Quovis in rerum genere uno; affectat eandem
1011  Hanc igitur Natura viam; et quod distrahit inde,
1012  Opposita propriis veniens ab origine jussis
1013  Perfert, cum nequeat fundo mala gramina ab omni e-

1014  Vellere, quandoquidem est horum infinita propago.
1015  Hac ergo potius ratione est conjiciendum,
1016  Cum genere in quovis videamus tendere ad unum
1017  Naturam, genera et rerum distantia pauca
1018  Cum sint prae humero cunctarum, haec ipsaque pauca
1019  Cum vel adhuc magis exiguo discrimine distent
1020  Inter se, si sint domita igne, solutaque magno,

forsan et unum,
1025  Postremo, quod det rebus fundamina cunctis.
1026  Progrediens ita nos Natura inducit ad unum.
1027  Propterea visus rationes reddere privas
1028  Privarum rerum labor irritus esse; putatum
1029  Atque ideo est rerum cunctarum, non nisi pauca
1030  Vestigenda animo, quantum licet, et statuenda
1031  Principia, atque omnem naturam esse huc referendam.

cunctis.
1026  Progrediens ita nos Natura inducit ad unum.
1027  Propterea visus rationes reddere privas
1028  Privarum rerum labor irritus esse; putatum
1029  Atque ideo est rerum cunctarum, non nisi pauca
1030  Vestigenda animo, quantum licet, et statuenda
1031  Principia, atque omnem naturam esse huc referendam.
1032  jam tria revera sunt primum arrepta elementa,

1031  Principia, atque omnem naturam esse huc referendam.
1032  jam tria revera sunt primum arrepta elementa,
1033  Tres positae vires, fieri queis cuncta videbant,
1034  Vis gravium rerum, et ferventum, et vis coëuntum.
1035  Est ut materiem rerum diffusa per omnem
1036  Vis gravium, sic et coeuntum, at proditur ista
1037  Exiguo in spatio, ad contactum fortior usque,

1032  jam tria revera sunt primum arrepta elementa,
1033  Tres positae vires, fieri queis cuncta videbant,
1034  Vis gravium rerum, et ferventum, et vis coëuntum.
1035  Est ut materiem rerum diffusa per omnem
1036  Vis gravium, sic et coeuntum, at proditur ista
1037  Exiguo in spatio, ad contactum fortior usque,
1038  Et tanto magis in contactu, ubi maxima, praestans,

1073  Nasci particulae; perventum dum sit ad illas,
1074  Munera quae luci sua dant, sua munera cunctis
1075  Corporibus, quae se vario tentamine produnt,
1076  Unde tot in mundo rerum diversa videmus.
1077  Altera sed quae est vis, quam dixi in corpora ferre
1078  Fervorem, non, qua constet ratione, docemur:
1079  Sed quia sit motu fervor, mediisque tenetur

videmus.
1077  Altera sed quae est vis, quam dixi in corpora ferre
1078  Fervorem, non, qua constet ratione, docemur:
1079  Sed quia sit motu fervor, mediisque tenetur
1080  Rerum in particulis, magnas inter minimasque
1081  Scilicet, et gravium quae rerum, et quae coëuntum,
1082  Ut docui, fines stant intra, proin quoque visum
1083  In mediis queisdam spatiis agnoscere

1078  Fervorem, non, qua constet ratione, docemur:
1079  Sed quia sit motu fervor, mediisque tenetur
1080  Rerum in particulis, magnas inter minimasque
1081  Scilicet, et gravium quae rerum, et quae coëuntum,
1082  Ut docui, fines stant intra, proin quoque visum
1083  In mediis queisdam spatiis agnoscere certas
1084  Esse repellentes vires, atque esse trahentes;

1086  Qui secus haud certe constet, nam sola repellens
1087  Vis subito quasvis procul in spatia ampla fugaret,
1088  Et vis sola trahens densaret corpus in unum.
1089  Proin non haec rerum, gravium velut, et coëuntum,
1090  Aeque materiem vis est diffusa per omnem,
1091  Ast agitat varie variam, neque corpore constat
1092  Mutato: fervet subito hoc cum corpore corpus

1305  Innixusque aquilae ut pennis cum venit ad altos
1306  Viribus integris fines, se robore coepit
1307  Ipse movere suo, propriosque educere nisus:
1308  Non mens, non animi deerant, non copia rerum,
1309  Mentis opes; audax obstanti quaeque viarum
1310  Disjecit; patuere aditus ad templa latentis
1311  Intima Naturae, inductique per abdita gressus.
1312  Tu quoque

ad Parnassi supremum attollite culmen,
1319  Et facite, ut tacitum pertentent gaudia pectus,
1320  Cum leget ipse sua, et quoque tum probet, et mihi plaudat.
1321  Principio cum quid molitur daedala rerum
1322  Natura, ire gradus assueta est usque per omnes;
1323  Nec queat extemplo se magno immittere saltu,
1324  Paulatim sed progreditur gravis et pedetentim;
1325  Scilicet

1670  Sors nempe est recti, curvi infinita, nec ipsa
1671  Non infinitis rebus prodire valebit,
1672  Nempe ita collatis. Rationem nosse duarum
1673  Proin si fors detur rerum, super axe manente
1674  Tum statuas punctum, mutandi unde omnis origo
1675  ,Invenies curvum facile ipse deinde meatum,
1676  Illam qui referat rationem, ubicumque loci sit.

cursum.
1681  Et contra si fors detur cognoscere curvi
1682  Naturam tractus, positumque, est qualis ad axem, et
1683  Axis origo ubi sit, rationem tum geminarum
1684  Inter se rerum, certumque tuebere nexum.
1685  Altera si fuerit res infinita priori
1686  Respondens, incurvus in infinita meatus
1687  Diffugiet loca; sed cum res minuetur eundo

1694  Curvum iter accedens axem pertingere demum,
1695  Atque secare, aliaque iterum discedere parte.
1696  Curva revolvetur quoties via, trajicietque
1697  Axem flexilibus maeandris, altera rerum
1698  In nihilium toties merget se, et protinus ipso
1699  Elapsa e nihilo, opposito tamen ordine crescet:
1700  Ut postquam perventum ad inanem est aere profuso

texta
1829  Argenti vivi latices: quae rapta trahendo
1830  Sunt, adeunt, quae sunt adverso pulsa vigore.
1831  Omnia at a minimis etiam insinuata fugantur
1832  Particulis rerum, ut pariter consistere in uno
1833  Non possint spatio, et contactu adjungier ullo.
1834  Est etiam ut nimia quid jactum mobilitate
1835  Transcurrat per multa brevi loca tempore, tempus

2036  Tempore quodque suo, spatiisque, et legibus îsdem.
2037  Denique materiae quia non mutata fatendum est
2038  Prima elementa tot ob constantem, perque manentem
2039  Naturam rerum, quas semper cernimus unas,
2040  Assimilesque sui, neque longo vertier aevo,
2041  Quam bene convenient punctis haec ipsa elementa,
2042  Quae formam mutare suam non posse necesse est,

2274  Ergo curva quibus spatiis via serpit, in îsdem
2275  Vires, quantum vis, minui vel crescere possunt,
2276  Vel mutare plagas; supera quae diximus ipsi
2277  Accidere in variis rerum fervoribus, atque
2278  Fermentis, motus et mixtorum, aestuque liquorum;
2279  Unda alii plantas succi nutrire, vel artus
2280  Possunt, non alii, sed carpere, disque sipare,

protinus ire
2488  Incipiat, notoque recedat ab orbe, valebit
2489  Perfacile huc illuc converti liberum et exlex.
2490  Hunc calor atque ignis defert subtilibus ictum
2491  Rerum particulis, paulumque recedere cogit,
2492  Et velut orbe exire suo; facilesque repente
2493  Illa circuitus glomerant: sic dura liquescit
2494  Materies resoluta, fluunt sic saepe metalla.

2596  Particula alterius, nusquam ut sinire queamus.
2597  Sed nimium tenuis mens est, finitaque nostra,
2598  Ut tantum extendat se, quantum summa Potestas
2599  Cunctarum rerum, Naturaeque alma Creatrix;
2600  Ut videat, fecunda queat quodcumque referre
2601  Haec via curva, sinuque suo quod condere cumque,
2602  Una

2609  Mundorum transmittantur, neque transeat ullus,
2610  Qui doceat cursor, neque vox, neque littera migret.
2611  At nos in rebus, quae possint esse, morari
2612  Quid juvat? Omnipotens rerum quid fecerit Auctor,
2613  Conjicere e paucis, quae cernimus, exiguisque
2614  Non datur. Arbitrio sed quod deducta sit omnis
2615  Haec natura suo, sapienti struxerit ille

2622  Lustratus meliora sua spectacula scena
2623  Ingerit, et longe super evehit, atque recludit
2624  Unum ad Principium faciles certosque meatus,
2625  Principium Sapiens rerum, aeternoque coërcens
2626  Omnia consilio. Praesens mage, conspicuumque
2627  Quid menti queat esse per ardua sidera vectae,
2628  Corpora naturae per vasta, per intima rerum,

2625  Principium Sapiens rerum, aeternoque coërcens
2626  Omnia consilio. Praesens mage, conspicuumque
2627  Quid menti queat esse per ardua sidera vectae,
2628  Corpora naturae per vasta, per intima rerum,
2629  Totius et leges scrutanti et foedera mundi,
2630  Quid queat esse, quod introrsum magis insinuetur
2631  Undique diffundens manifesti lumina veri,
2632  Quam tantas

si vires et motus percipientis
2676  Vestigarem animi, et versantis in omina sese,
2677  Quam tum magna fuat, videatur, ut illa creatrix
2678  Tantarum rerum, quam pollens alma Potestas,
2679  Et quantum nostros conatus exsuperare,
2680  Quantum a notitiis, quantumque recedere nostris.
2681  Atque utinam haec animi finita arctataque nostri

gesta per Orbem,
2712  Nec dominum agnoscat, nec ineluctabile regnum
2713  Unius, hic media patitur de luce tenebras
2714  Infelix quoniam effari magni primordia Mundi,
2715  Et rerum causas indûxti, artemque repôstam,
2716  Se tua per vacuos qua flexit dextera tractus
2717  Omniparente means motu, numerosque recenti
2718  

2716  Se tua per vacuos qua flexit dextera tractus
2717  Omniparente means motu, numerosque recenti
2718   Menusrasque suas infundens undique summae,
2719  Te, Pater, haec rerum nobis trans nubila monstra,
2720  Illabensque tuum radium infer mentibus, illo
2721  Circumfunde animos ad lumina dia inhiantes
2722  Jamdudum, et semper potiores erige ad haustus,

parvis primum ortae initiis fuerint, ac levibus incrementis paulatim auctae, tamen unius poetarum artis principia ipsa tam illustria extiterunt, ut Diis, deorumque Liberis auctoribus tribuentur. Nimirum illa suavitatis novitate, ac rerum nunquam antea cognitarum admiratione capti homines, artem, et artifices, quos humani ingenii excedere vires crederent, facile consecraverunt. Sed neque deinde, cum poetica multorum usu ac studiis excoleretur, aut consuetudine ipsa

vetustissimum ac in primis nobilem poetam considero tanquam praeclarum quoddam religionis ac doctrinae illorum Graeciae temporum nobis reliquum monumentum. Quot enim in illo, quam insignes de divina vi, ac natura, quot de elementis, ac rerum causis, quam suavibus fabulis inclusae sententiae! sed hoc loco vetus illa didascalici carminis, et doctrinae allegoriis obtegendae ratio occurrebat animo, ac mecum cogitabam, quanta in hoc poeticae genere doctrinarum studiis ipsa

rerum causis, quam suavibus fabulis inclusae sententiae! sed hoc loco vetus illa didascalici carminis, et doctrinae allegoriis obtegendae ratio occurrebat animo, ac mecum cogitabam, quanta in hoc poeticae genere doctrinarum studiis ipsa rerum obscuritas, ac difficultas ab ea fabulandi consuetudine poetas retraxisset. Tum B. at cur, inquit, non pristinum hunc morem deinceps etiam retinere potuissent, aut cur nostri nunc homines repetere vetustam illam musarum

nunc possint, quando iste fabulandi usus, tanquam Egyptiorum aenigmata, tandiu obsoleverit? Quamobrem si quis nunc fabulas in rebus praesertim difficilioribus explanandis revocet, meo judicio perinde faciat, ac si incertas ac dubias rerum notas magis ad divinandum, quam ad intelligendum proponat. Tum B. Quid causae est, inquit, ut ob variam Hesiodi interpretationem totum fabularum genus in invidiam adducas? Usuvenire enim facile potuit, ut ejusmodi

possunt, si ipsae interpretes alio interprete indigebunt? Nam si ob suavitatem carminis adhibendas censes, qui caelo lepor, quae jucunditas ex obscuritate ac tenebris exoriri unquam potest? Perspicuitatem enim praesertim cum de abditis rerum causis erit agendum, primam dicendi virtutem esse judico, utque egregiae picturae, sic omnem scribendi laudem intercipi, si luce careat. Atque hanc unam ob causam opinor fuisse fabulas a veterum sapientium carminibus paulatim

studium Homerum philosophorum nuncupatum fuisse opinor. Tum A. imo, inquit, Platonem totum a nobis esse judico. Quando enim isthaec fabularum ornamenta, nisi in facilioribus argumentis adhibet? Sed cum ad obscuriores rerum causas explicandas interdum delabitur, quam accurate omnem comminiscendi licentiam removet! quam aperte omnia, quam nude pronunciat! Illius, quae in Timaeo est, de universitate naturae, disputationis velim recordere. Quod magis a

velim in memoriam revoces. Nonne apertissime Stoicorum sententiam exponi, et omnia fabularum involucra removeri vides? Alios etiam Georgicorum, et Bucolicorum locos recordere: nam et Silenum Epicureorum more philosophantem, et causas rerum aperte ubique explicatas agnosces. Hoc loco B., equidem, inquit, nunquam Virgilium tot locis, tamque constanter in difficilioribus doctrinis refugientem fabulas animadverteram. Tum ego, at eundem, inquam, hunc morem

atque egregia omnia de hoc artium moderatore sentio, eo difficilius mihi in animum possum inducere hac illum mente fuisse, ut poetarum studia ullis brevioribus spatiis, quam naturae ipsius amplitudine circumscriberet. Nam si ex hac rerum universitate exclusos ad humanarum actionum imitationem quasi in exiguum gyrum compulit, et si ad illas, quas commemorasti, imitandi leges eorum praestantiam aestimare oportebit, jam Homerum ipsum, quem alioquin caeteris omnibus

atque oculorum fidem accedet, quae haec alienae personae ac sermonis imitatio. Atque idcirco, opinor, perfecti poematis exemplar, verasque imitationis sedes tragoedias esse statuit. Nam etsi poetae alias etiam habeant, quas sequi possint, rerum effingendarum rationes, tamen, si ab hac una alieni sermonis inductione recesserint, describere illos tunc potius, quam imitari dixeris. Hic A. sed si hac, inquit, describendi opera ita nos commovebunt, ut res ipsae, si

imitandi, nostrique percellendi rationem solis humanarum actionum finibus concludemus, perinde ac ad caeteras res nullas, cum ad naturae similitudinem expressae sint, ista nostrorum afficiendorum animorum virtus permanaret? Nam cum in hac rerum universitate permulta sint inanima quidem, nulloque sensus praedita, in quibus tamen plurima vis inest, sive magnitudine, sive ordine, sive alia multiplici ac varia specie nos commovendi, satis erit

sint inanima quidem, nulloque sensus praedita, in quibus tamen plurima vis inest, sive magnitudine, sive ordine, sive alia multiplici ac varia specie nos commovendi, satis erit manifestum in earundem rerum imagine exprimenda magnam aeque poetis relictam esse copiam ad voluptatem, tristitiam, admirationem, aliosque sensus in nobis excitandos. Iidemque tum tandem germani imitatores erunt putandi, cum hanc universae naturae imitationem

possit nec ad res cognoscendas pulchrius, nec ad legentium delectationem praeclarius. Qui istiusmodi ornatu compti instructique sunt, hi sane in quascumque naturae regiones ingrediantur, sive de hominum actionibus, sive de rerum initiis, sive de administranda Republica, sive de Religionum sanctitate agant, quodcumque denique argumenti genus pertractent, omni laude cumulati poetae nuncupentur. Si qui vero eo comptu careant, illos nullo imitationis, nullo

ad hanc, de qua dicimus, praecellentem pulchritudinem comparandam. Sic enim censeo: peculiare hoc esse acrioribus quibusdam ingeniis atque ad musarum studia natis, incredibili ut sagacitate atque animadversione vigeant, ad varios rerum aspectus ut subito excitentur, atque ad earum imagines excipiendas agiles atque experrecti sint. Quae caeteros languidius impellunt, ipsi acriter sentiunt, celeriterque arripiunt; omnes rerum gradus, discrimina omnia, varietates,

atque animadversione vigeant, ad varios rerum aspectus ut subito excitentur, atque ad earum imagines excipiendas agiles atque experrecti sint. Quae caeteros languidius impellunt, ipsi acriter sentiunt, celeriterque arripiunt; omnes rerum gradus, discrimina omnia, varietates, similitudines, vim animadvertunt, interque se conferunt. In animis recenti hoc imaginum appulsu agitatis, eoque fervore raptis permultae subito oriuntur, atque inter se permiscentur rerum antea

omnes rerum gradus, discrimina omnia, varietates, similitudines, vim animadvertunt, interque se conferunt. In animis recenti hoc imaginum appulsu agitatis, eoque fervore raptis permultae subito oriuntur, atque inter se permiscentur rerum antea perceptarum formae, ex quarum mira conjunctione ipsi varie commoventur, ad hilaritatem, ad moerorem inducuntur, inflammantur, exardescunt. Neque vero hujusmodi rerum perceptio obscuriore quodam sensu concluditur, ut cum multae

raptis permultae subito oriuntur, atque inter se permiscentur rerum antea perceptarum formae, ex quarum mira conjunctione ipsi varie commoventur, ad hilaritatem, ad moerorem inducuntur, inflammantur, exardescunt. Neque vero hujusmodi rerum perceptio obscuriore quodam sensu concluditur, ut cum multae in imperitorum etiam animos aliquando species influunt, neque causas, cur ita afficiantur, tenent. Hoc enim habent praestantiora ingenia, summam ut sentiendi vim par

ut cum multae in imperitorum etiam animos aliquando species influunt, neque causas, cur ita afficiantur, tenent. Hoc enim habent praestantiora ingenia, summam ut sentiendi vim par intelligendi solertia consequatur. Inter illos rerum appulsus, animique nostri motus, quae cognatio intercedat, exquirunt: cumque ut nervos in fidibus, ita a variis rerum formis varie animos percelli sciant, eorumque motus tanquam chordarum sonos tristes, aut jucundos esse, quae

Hoc enim habent praestantiora ingenia, summam ut sentiendi vim par intelligendi solertia consequatur. Inter illos rerum appulsus, animique nostri motus, quae cognatio intercedat, exquirunt: cumque ut nervos in fidibus, ita a variis rerum formis varie animos percelli sciant, eorumque motus tanquam chordarum sonos tristes, aut jucundos esse, quae movendis atque in quamque partem inflectendis mentibus aptiores sint imagines, vident. Atque ita in intimos animorum sinus,

quoscumque motus inflectant, nostrosque sensus dicendo validius moveant, quam praestantes res ipsae movere possent? Nimirum inde exorta est eorundem illa vis ac virtus, atque inde profecta sunt illa miracula ac portenta, quibus nobis hunc rerum aspectum formosiorem, et in ipsa natura pulchriorem alteram naturam efficiunt. Hinc si ad narrandos hominum eventus, vitaeque casus se conferunt, tam variis luminibus distinguunt omnia, ut perjucunda ea ipsi dicendo praestent, quae

et in ipsa natura pulchriorem alteram naturam efficiunt. Hinc si ad narrandos hominum eventus, vitaeque casus se conferunt, tam variis luminibus distinguunt omnia, ut perjucunda ea ipsi dicendo praestent, quae experiendo ob quotidianam rerum sive pravitatem, sive satietatem, vitae ipsius taedium nobis afferunt. Ipsae aegritudines ac perturbationes animorum, quae tam acriter nos cruciant, si ab ipsis excitantur, gratissimae sunt: suaviter nos angunt, ad dolorem, ad

beatorum hominum sedes videmur secedere. Sed nulla in re, inquit A., mirabilior atque utilior eorum est opera, quam cum res a sensibus, intelligentiaque communi remotissimas nobis propius admovent, et veritatem ipsam, ac rerum altissimarum cognitiones ad oculorum consuetudinem traducunt, ac suavibus simulacris involutas in animos inferunt, ut quae cogitando atque intelligendo assequi possumus, quasi intuendo teneamus.

consuetudinem traducunt, ac suavibus simulacris involutas in animos inferunt, ut quae cogitando atque intelligendo assequi possumus, quasi intuendo teneamus. Consentanea nobis est haec una maxime rerum cognoscendarum ratio, utpote cui diu a pueris nos natura ipsa assuefecerit. Atque idcirco a sensuum societate sevocare atque abstrahere animos, ac sequi simplex ac sincerum illud intelligendi genus sine labore non possumus, neque

propterea removent, quia res a sensuum usu longe abductas, ac intelligentia comprehensas pertractant, atque ita in eo reprehendunt in quo potissimum ipsi praestant. Nam si formarum illa ubertas, in qua praecipua vis carminis est posita, a rerum ubertate proficiscitur, undenam amplior poterit, quam a doctrinarum fontibus efflorescere? Quae unquam sedes pulchritudinis erit aptior, quam veritas, ac rerum plurimarum scientia? Ubi magis alitur animus, aut unde potest imaginum

illa ubertas, in qua praecipua vis carminis est posita, a rerum ubertate proficiscitur, undenam amplior poterit, quam a doctrinarum fontibus efflorescere? Quae unquam sedes pulchritudinis erit aptior, quam veritas, ac rerum plurimarum scientia? Ubi magis alitur animus, aut unde potest imaginum effectrix ingenii vis fecundior exoriri atque erumpere? Quippe in rerum maximarum intelligentia defixa mens majores etiam habet impetus, ut, quae penitus

fontibus efflorescere? Quae unquam sedes pulchritudinis erit aptior, quam veritas, ac rerum plurimarum scientia? Ubi magis alitur animus, aut unde potest imaginum effectrix ingenii vis fecundior exoriri atque erumpere? Quippe in rerum maximarum intelligentia defixa mens majores etiam habet impetus, ut, quae penitus intimeque perviderit, pulchre item splendideque efferat. Quare poetarum animos excitat haec artium doctrinarumque cognitio, et quasi materiem viresque

exprimere tam apte potest, tamque multipliciter, quae poetae interdum ex abditioribus eruta naturae latebris educunt? Nam omnis demum pingendi fingendique ars quid aliud potest, nisi extremam tantummodo faciem ostendere, et commodiores rerum aspectus uno oculorum intuitu, uno temporis momento circumscriptos? Hi vero intimos corporum atque animorum recessus aperiunt, mutationes omnes ac vicissitudines describunt, caecasque res omnino

se dissidentium imagine utilitatem legum ac magistratuum in animos intulit. In ipsis philosophiae incunabulis eadem fabulandi industria sapientes usos scimus ad morum doctrinam imperitorum mentibus communicandam. Sermonis autem copia, ac rerum notitiis paulatim deinde auctis, quamvis eo praesidio propter utilitatem instituto carere homines facile possent, tamen cum non mediocrem inde consequutam jucunditatem viderent, detracta etiam necessitate propter voluptatem

paulatim deinde auctis, quamvis eo praesidio propter utilitatem instituto carere homines facile possent, tamen cum non mediocrem inde consequutam jucunditatem viderent, detracta etiam necessitate propter voluptatem retinuerunt. Sed cum ad rerum obscuritatem, ac longiores sermonis ambages vitandas amoveri fabulas oportuit, tunc circumcisis ambagibus, earum vim atque elegantiam in hos concinniores dicendi modos traduxerunt. Unde quod in scripturae inveniendis elementis

ac longiores sermonis ambages vitandas amoveri fabulas oportuit, tunc circumcisis ambagibus, earum vim atque elegantiam in hos concinniores dicendi modos traduxerunt. Unde quod in scripturae inveniendis elementis accidit, ut ipsae rerum picturae, quae initio ad res designandas adhibebantur, paulatim contractae in litterarum notas transierint, illud idem etiam in hominum sermone videtur contigisse: nimirum ut fabulae quasi cogitationum imagines ad rudiorum

concinnitatis rationem intelligere, cum eandem a rebus distrahunt. Siquidem non citharoedum aut auloedum aliquem instituimus, quorum inanes etiam vocum soni per se possunt consistere, neque de modorum quopiam artifice, sed de praecellente rerum pulcherrimarum effectore, ac dicendi moderatore inquirimus. Cujus illa demum erit germana concinnitas, quae ex hac numerorum cum rebus ac sententiis consensione coalescet. Tum B. hac etiam ex parte, inquit, quanta

latiores videbantur. Sed aliud etiam inest, inquit A., in hac veri docendi suavitate, quod ad singularem legentium delectationem valere plurimum opinor. Illa harmoniae vi, illa numerorum concinnitate quam multarum in nobis rerum memoriam excitari necesse erit! Quot latentium veritatum igniculos ac semina commoveri! Hinc quae intelligemus, magis a nobis ipsis inventa, quam lecta putabimus, plura nobis comprehendi, quam explicata sint, mirabimur. Quam haec nos

A. equidem, inquit, neque turbas metuo ab his minime ambitiosis civibus, neque ullam arbitror, aut certe levem esse posse contentionem ordinum inter se dissimilium. Sejunctae cuique sunt sedes, dispares carminum gradus, varia rerum discrimina intercedunt. Neque enim eosdem impetus omnia, nec eosdem spiritus postulant. Epici siquidem illustrium virorum gesta concinunt; patrias res etiam ab eorum versibus cognoscimus, regna ac gentes, quibuscum multa nobis

omnia, nec eosdem spiritus postulant. Epici siquidem illustrium virorum gesta concinunt; patrias res etiam ab eorum versibus cognoscimus, regna ac gentes, quibuscum multa nobis communia sunt jura, discimus. Quae quidem omnia et ipsa rerum magnitudine nostros sublimium atque admirabilium appetentes animos valde capiunt, et nostra magnopere intersunt, nosque propius attingunt. Temperatior autem dicendi modus, veritatis nimirum docendae, didascalicis poetis erit

Homeri similis esse noluit, neque vitio sibi dandum putavit, si propriis contentus dotibus, alienis careret. Tum B. an, inquit, didascalicos, quoniam in remissiore scribendi genere versantur, idcirco ab omni sublimium rerum magnitudine arcebimus? An solis Epicis ingentium hujusmodi argumentorum omnem apparatum tribuemus? At ne illi quidem ipsi in eadem semper magnificentia versantur. Iliadem dicendi vi ac magnitudine Odissea uberiorem ipsa rerum

sublimium rerum magnitudine arcebimus? An solis Epicis ingentium hujusmodi argumentorum omnem apparatum tribuemus? At ne illi quidem ipsi in eadem semper magnificentia versantur. Iliadem dicendi vi ac magnitudine Odissea uberiorem ipsa rerum magnitudo ac dignitas faciebat: nec iis assentior, qui Homeri magniloquentiam cum aetate consenuisse existimant; sed πολίτειας οικονομία grandiorem opinor sonos etiam majores

Homeri magniloquentiam cum aetate consenuisse existimant; sed πολίτειας οικονομία grandiorem opinor sonos etiam majores sua sponte protulisse. Verum quot genera hujusmodi sublimium rerum pertractari a Didascalicis possunt, quae ipsis Epicorum argumentis nec admirationis minus habeant, nec nostra minus intersint? Si de virtute atque honestate, si de moribus ac legibus, si de

nec admirationis minus habeant, nec nostra minus intersint? Si de virtute atque honestate, si de moribus ac legibus, si de administranda civitate dicere instituent, quae series, quae ubertas orietur rerum magnificentissimarum? Sed si Empedoclem illam rationem velint persequi, ac de rerum naturas et causis dicere, quid esse poterit ad agendum amplius, quid hac mundi universitate majus, quid nobis opportunius? Illae Graecorum

intersint? Si de virtute atque honestate, si de moribus ac legibus, si de administranda civitate dicere instituent, quae series, quae ubertas orietur rerum magnificentissimarum? Sed si Empedoclem illam rationem velint persequi, ac de rerum naturas et causis dicere, quid esse poterit ad agendum amplius, quid hac mundi universitate majus, quid nobis opportunius? Illae Graecorum concertationes, atque ipsa Romani Imperii constitutio, quam minutae res atque angustae

ipsa Romani Imperii constitutio, quam minutae res atque angustae videbuntur, quam ad nos fere nihil pertinentes, si huic tantae magnitudini, totque commodis conferantur. At de illa, inquit A., magnitudine, atque utilitate rerum agimus, quae sensu ipso per se gignitur, suaque sponte nos excitat. Sint enim haec, quae de naturae causis atque effectibus dici possunt, magna aeque, nobisque percommoda, num tamen idcirco perinde quadam naturae nobis tam finitimae

ac propinque? Proinde quis unquam siderum, et caeli conversiones aeque, atque civitatum motus ac mutationes ad sese pertinere existimat? Nuda scilicet ac vacua omnia animorum perturbatione ista sunt, neque propterea cum illa humanarum rerum utilitate comparanda, quae cum suavibus hisce motibus tam arcte conjungitur. Nosti enim, quem ictum habent, quo pellunt animos, falsae illae atque inanes affectiones; quam jucunde agitamur, cum amamus, cupimus, expavescimus.

utilitate comparanda, quae cum suavibus hisce motibus tam arcte conjungitur. Nosti enim, quem ictum habent, quo pellunt animos, falsae illae atque inanes affectiones; quam jucunde agitamur, cum amamus, cupimus, expavescimus. Similitudine rerum abrepti nos ipsos in illis fortunae commutationibus versari fere credimus, et affinitatis quadam conjunctione commovemur. Haec ab ipsis naturae initiis profecta, et in omnium insita sensibus subito nos excitant; illa autem, quae tam

cognoscemus, nisi cum easdem antea animo et cogitatione probe perspexerimus. quid enim quempiam nulla cogitatione instructum, nisi pene stipitem aut beluam ad paulum abjectam censeas? Earum quippe etiam rerum, quarum peculiares nobis conciliationes natura fecerit, facile tum sensus hebescit atque extinguitur, cum nullo usu intelligentiaque excitatur. Proinde, si qui ab omnium societate sejuncti in montibus ac sylvis nati atque alti sunt,

gentium propinquitate devinctus, humani nihil a se alienum putat; regionum etiam remotissimarum res, moresque inquirit, casibus fortunisque movetur, tantum denique caritate ac benevolentia, quantum cognitione progreditur. Verum si idem rerum cognoscendarum limites non terrae finibus terminaverit, sed eo usque intelligendo perrexerit, quoad animo et cogitatione potest pertingere; si non solum fluxa haec et brevia, sed immensa etiam ac perennia mundi corpora, eorumque

animadversione excitatus, quam se antea hospitem ac peregrinum in hac naturae universitate fuisse mirabitur! Cumque se non unius loci popularem, sed mundi ipsius tanquam ingentis municipii civem agnoscet, quam illum fere poenitebit rerum atque commoditatum omnium, quae angustis nostrarum urbium ac regionum spatiis coarctantur! Quam nihil majus reputabit, nihil quod nostra magis intersit, quam hunc tam ingentem rerum omnium ac tam praeclarum ordinem! Peragrare tum

municipii civem agnoscet, quam illum fere poenitebit rerum atque commoditatum omnium, quae angustis nostrarum urbium ac regionum spatiis coarctantur! Quam nihil majus reputabit, nihil quod nostra magis intersit, quam hunc tam ingentem rerum omnium ac tam praeclarum ordinem! Peragrare tum sibi immensos naturae fines videbitur, ac supra hominis fortunam ac vitae conditionem erigi; neque enim annorum brevitate atque imbecillitate corporis, sed animorum comprehensione, et

sibi immensos naturae fines videbitur, ac supra hominis fortunam ac vitae conditionem erigi; neque enim annorum brevitate atque imbecillitate corporis, sed animorum comprehensione, et scientiae amplitudine vivendi rationes aestimabit. Qua rerum admiratione qui semel rapti sese iis cognoscendis implicuerunt, ab iisdem divelli vix unquam patiuntur. Neque enim si tranquilliores, ac minus turbulenti sunt, quam caeterarum cupiditatum, hi

sequentur, quid est, quod illis singularem movendi et delectandi opportunitatem non concedamus? Quid enim aliud indicant illi Sirenum cantus, qui ab Homero tam valentes ad sapientis animum fuisse memorantur, ut Ulisses de suis, qui uberem rerum scientiam polliceretur, suavitate carere? Quid a Virgilio convenientius repertum est epulis Conditorum Romani et Cartaginensis Imperii, quam illud ab Atlante traditum? Nempe ut declararet optimo cuique, doctrinam cum elegantia

eos oporteat facile item ac dilucide omnibus dicere, atque hebetiorum etiam ingenia acuere. At cur non illud idem a caeteris compte et jucunde scribentibus expetimus? Qui quidem scribendi officio facere satis putantur, si a peritis earum rerum, de quibus agunt, probentur. Qui historiis scribendis dant operam, cum de regionum situ, de instruenda acie accuratius dicunt, ab iis fere solis, qui locorum descriptiones rite teneant, et militari scientia instructi sint, intelligi

praeseferant. Si ad hanc igitur legem Didascalicorum conatus exigemus, qui in hac ingenii contentione duas habent excellendi partes, duplicemque commendationis causam, alteram a dicendi laude, alteram a rerum praestantia deductam. Ac de dicendi quidem laude satis esse arbitror, quae hactenus sunt commemorata. Quod ad res ipsas attinet, certe non minorem ingenii vim declarant. Nam quaecumque in promovendis doctrinis excogitata ab aliis,

ipsas attinet, certe non minorem ingenii vim declarant. Nam quaecumque in promovendis doctrinis excogitata ab aliis, atque inventa divinitus fuerunt, dum illi in bono lumine collocant, atque eo Musarum speciem afferunt, ut parem iisdem rerum auctoribus ingenii sibi gloriam vindicent. Quidni enim inveniendi pene laudem promereri ii possint, quorum egregio dicendi artificio quaecumque exposita sint, continuo eadem nova omnino, et nunquam antea aut lecta, aut audita

eadem nova omnino, et nunquam antea aut lecta, aut audita videantur? Quare quae tam praeclara erit Epicorum et Tragicorum opera in fabula rite constituenda, atque in rebus, quas quis gesserit, apte disponendis, quae hoc admirabili rerum contextu a naturae ipsius fonte deducto, ac Musarum comptu exornato non obscuretur? Tum ego, sed vide, inquam, quid hoc constituendae fabulae nomen valeat, ne ejus significationem, quo minime est aequum, trahas, si propriam Epicorum

a naturae ipsius fonte deducto, ac Musarum comptu exornato non obscuretur? Tum ego, sed vide, inquam, quid hoc constituendae fabulae nomen valeat, ne ejus significationem, quo minime est aequum, trahas, si propriam Epicorum in recta rerum constitutione laudem cum Didascalicis communices. Quid enim quaeso commune habet cum eo, quem Didascalici sequuntur in rebus apte collocandis ordine, haec, de qua est sermo, rerum, sive fabulae constituendae ratio? Nosti eam totam

minime est aequum, trahas, si propriam Epicorum in recta rerum constitutione laudem cum Didascalicis communices. Quid enim quaeso commune habet cum eo, quem Didascalici sequuntur in rebus apte collocandis ordine, haec, de qua est sermo, rerum, sive fabulae constituendae ratio? Nosti eam totam Epicorum, ac Tragicorum virtutem esse, qua omnes poematis partes mira rerum consensione constringunt, unamque rem efficiunt. Quorum artificium in eo nimirum versatur, ut summa

commune habet cum eo, quem Didascalici sequuntur in rebus apte collocandis ordine, haec, de qua est sermo, rerum, sive fabulae constituendae ratio? Nosti eam totam Epicorum, ac Tragicorum virtutem esse, qua omnes poematis partes mira rerum consensione constringunt, unamque rem efficiunt. Quorum artificium in eo nimirum versatur, ut summa varietate distinguant omnia, rursus eadem ut inter se nectant, et posteriora prioribus, quae praecedunt, consequentibus ita

sese traduxerint, nec in pictura, nec in architectura praeclarum quidquam esse possit, quod non ex hac partium conjunctione efflorescat. Sed ab ea laude Didascalicos suapte natura longe removeri vides. Ob ipsam tam multiplicem ac variam rerum inter se plerumque disjunctissimarum tractationem quo pacto possunt adipisci illud unum et simplex, de quo nobis est sermo? Aut si id quoque modo consequentur, isthaec iners materiae

pulchritudinem in suis artificiis conantur imitari, cur eandem Didascalici, si propriam minus habeant, non item mutuentur, ad seque transferant? Quod Pictoribus, Architectis, Musicis concedimus, cur illis invidebimus? Nam si ex ipsa rerum conjunctione potest isthaec carminis colligatio proficisci, qua ex re aptius eadem, quam ex his Didascalicorum argumentis orietur? Quod unquam facinus, quae hominum actiones possunt tam multas, ac tam varias res tam apte colligare

conversa, uno temporis, locique termino circumscripta, nihilne consilii subesse existimas in iis ipsis tam bene convenientibus motibus? Ex hac ipsa materiae conjunctione nullane erumpit, seseque prodit ratio atque intelligentia? Cum hanc rerum molitionem, ac naturae ordinem numeris, et carminis vi patefactum intuebimur, non in animum irruet, ac sensus omnem occupabit actio varia, multiplex, infinita, una eademque simplex, integra, absoluta, rationis ac sapientiae

intuebimur, non in animum irruet, ac sensus omnem occupabit actio varia, multiplex, infinita, una eademque simplex, integra, absoluta, rationis ac sapientiae plenissima? Quis auctorem ac moderatorem operis non subito agnoscet, nec rerum aeque, et carminis πρωταγωνισην Deum esse perspiciet varias corporibus vires, potestatesque adjungentem, atque his tanquam administris hanc rerum summam stabilientem ac servientem? Num solemnem etiam ac

Quis auctorem ac moderatorem operis non subito agnoscet, nec rerum aeque, et carminis πρωταγωνισην Deum esse perspiciet varias corporibus vires, potestatesque adjungentem, atque his tanquam administris hanc rerum summam stabilientem ac servientem? Num solemnem etiam ac justam tam ingentibus rebus continendis loci ac temporis circumscriptionem desiderabit? Nam si annuo ac diurno solis circuitu, ac urbium, et domorum ambitu hujusmodi actionis

videlicet naturae immensitate prorogatos. Sed quid diutius in hac epici et didascalici carminis comparatione insistimus? Quid in his immoramur, quasi dubitemus divina humanis anteponere? Tum ego, Tu vere, inquam, dum Didascalicis tantam rerum magnificentiam tribuis, sublimius quoddam carminis genus ab iis postulas, quam quod hominum ingeniis convenire possit. Si in coetus, et concilia deorum musas introduci oporteret, nullum certe esset, quod illis dari posset, neque

postulas, quam quod hominum ingeniis convenire possit. Si in coetus, et concilia deorum musas introduci oporteret, nullum certe esset, quod illis dari posset, neque majus, nec diis auditoribus dignius, quam quale est a te adumbratum de rerum ordine ac mundi conformatione carmen. Cur vero, inquit A., non censeamus etiam inter homines versari posse divinos eosdem cantus, si praeclara haec argumenta Didascalicorum studio eo usque recolantur et celebrentur, quoad

omnis eorum industria concidet atque diffluet? Num magnopere nos capient concinendis tenuiorum etiam hominum casibus, quorum ignotam nobis antea fortunae conditionem praeter expectationem recognoscimus, cum vero abditas atque obscuras rerum causas, descriptionemque naturae nobis aperient, neque satis allicere neque detinere nos poterunt? At si tanta est in poetarum artibus vis illius, quam αναγνωρισιν vocant, nos agnitionem reddere possumus, in

nos agnitionem reddere possumus, in nullis aliis eadem certe melius, quam in Didascalicorum cantibus enitebit. Nunquam enim mihi persuasum erit ullis inopinatis ac mirabilibus hominum casibus nos tam jucunde posse affici, ut ex maximarum rerum ac naturae ipsius agnitione non multis partibus uberiorem voluptatis fructum capiamus. Cum igitur ortus ac principia intelligemus rerum hujusmodi, quarum vim atque effectus ignotis etiam causis mirabamur, cum iisdem subesse legibus,

erit ullis inopinatis ac mirabilibus hominum casibus nos tam jucunde posse affici, ut ex maximarum rerum ac naturae ipsius agnitione non multis partibus uberiorem voluptatis fructum capiamus. Cum igitur ortus ac principia intelligemus rerum hujusmodi, quarum vim atque effectus ignotis etiam causis mirabamur, cum iisdem subesse legibus, et certo et constantis cum reliquis omnibus ordine nexa atque aptata illa videbimus, quae discrepantia rebamur, interque se pugnantia,

omnibus ordine nexa atque aptata illa videbimus, quae discrepantia rebamur, interque se pugnantia, et quorum non intellectis antea motibus perturbari caetera pene timebamus, quaenam erit unquam ex aliarum rerum agnitione profecta delectatio, quae non hujus tantae voluptatis copia superetur? Quae mutationes, qui repentini eventus ex ignotis antea cujuspiam parentibus praeter opinionem compertis derivati tam suaves esse possunt, ut pares sint

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report