Filip de Diversis (c. 1390 – post 1455.) [1440], Situs aedificiorum, politiae et laudabilium consuetudinum inclitae civitatis Ragusii (1440), versio electronica (Dom i svijet, Zagreb), Ed. Zdenka Janeković-Römer [word count] [100129diversis].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
De aedificiis communibus secularibus, et primo de palatio. Cap. VI
Sicut in urbe una principalis domus divinorum requiritur, a qua caetera
Sanctorum templa dependeant, ita inter aedifitia communitatis unum est
necesse, ut habeatur principale palatium, ubi presidentis urbi sit mansio,
et conveniat regentium multitudo, et iura reddantur, ac deliberationis
consciliatione fiant. Cum igitur in MCCCCXXXV, nocte qua immediate festum
sancti Laurentii martiris sequitur, Ragusii palatium latum et amplum, quod
antiquitus castrum fuerat, cum aliquibus turribus, ignis consumpsisset, et
omnes fere munitiones et arma cuncta, quae pro defessione urbis
et armamento galearum ibidem conservabatur, omnibus illis impedimentis
defensivis armativisque in paucissimis mensibus liberalissime pulcherrime,
ac magnificentissime 34 renovatis et
abundantius reformatis, statuit regimen Ragusinum palatium id magnificentior
structura reaedificari expensis non parcendo, ac maiorem partem prioris
castri, quam ignea flamma non consumpserat, usque ad solum planum prosterni
prothomagistro quodam magistro Onofrio Jordani de Lacava regionis
Neapolitanae. Muri fiunt lapidibus vivis egregie laboratis, et sculptis
ornatissimi, cum architectis magnis fundatis super columnis altis et
grossis, quae ex Curcula per mare vectae fuerunt. Sunt illarum columnarum
capita seu summitates magno studio sculpta. Sunt quinque columnę grossae
integrae, duae autem alterae medietates, una uni turri affixa, altera
alteri; in prima sculptus est Aesculapius artis medicinae reparator, id
persuadente singulari pöeta et litterrarum doctissimo Nicolao de Laziria
nobili cremonensi viro procul dubio magni ponderis, et inter doctos dignis
eius meritis approbato, qui, ut suae patriae dissensionibus paululum
cederet, cancelariatus Ragusii onus gerere, et pati disposuit, ac nunc
patitur. Hic enim cum scivisset, et suis litterarum studiis didicisset,
Aesculapium Epidauri 35 quod nunc Ragusium
dicitur, oriundum fuisse, summo studio ellaboravit, ut insculperetur illius
symulacrum, cui epitaphium metricum muro infixum edidit. In quadam columna
introytus palatii sculptum videtur primum aequum iuditium Salomonis. In
quodam angulo ianuae principalis habetur rectoris iniurias audientis
similitudo. In introitu Minoris consilii, de quo postea fiet sermo, est
quaedam iustitiae sculptura tenens breve, ubi sic segitur. “Iussi
summa mei sua vos cuicumque tueri”. Erit in eo palatio aula magna quaedam
pro consessu omnium nobilium Ragusii in Senatu generali, ubi consciliativae
futurorum deliberationes capiuntur. Erit locus pro Consilio rogatorum, et
pro Minori consilio, habitatio perpulchra domini rectoris, sedes pro
consulibus, qui iura civilia decernunt, et pro iudicibus dantibus poenas
scelestis. Habebunt et locum proprium scribani qui notarii dicuntur, et ii,
qui cancelarii nuncupati sunt, et quidam scriba Sclavus. Erunt loca pro
littoribus, pro fascibus,[ERROR: no reftable 1:] pro captivis recludendis, et vitiosis torquendis, pro armis,
impedimentis, et caeteris tutativis et armativis munitionibus conservandis.
Et 36 multa alia in ipso erunt, quae describere
non valui, quia dum scripsi, actu fiebant, et solum quidam architecti super
columnis fundati cernebantur, sed quae fienda fuerant, a prothomagistro
collegi. Huic palatio adheret domus quaedam communis, quam bladorum
fonticum[ERROR: no reftable 2:] appellant, divisum quidem per solaria et cameras inferiores, ubi
locatur, et venduntur et blada et legumina. Ei autem contiguus est
arsenatus[ERROR: no reftable 3:] galearum domus, in qua triremes pulchre et biremes resident, quibus
armatis, cum opus fuerit, utuntur Ragusienses, vel ad honorandum aliquem
magnum principem, vel ad piratas libentius Ragusiensium navigia ditissima
depredantes capiendos, vel expellendos aut demum in metu et timore tenendos.
Ipsi arsenatui seu domui custodis ipsius, qui admiratus dicitur, proximus
est locus gabellae ponderis[ERROR: no reftable 4:] omnium mercantiarum, quae cumulatim aequi libris venduntur. Hinc ad
locum, qui dicitur gabella seu doana grandis, est quaedam via lata, sed
unitur architecto, qui quandam ianuam olim urbis cooperit. Est et alter
locus ibi prope, qui spongia vel potius mercantiarum extimatio, quae in
ballis extra feruntur, communi nomine 37 ab
omnibus nuncupatur. Hanc domum antiqui struxerant amplam cum cisterna et
cameris et porticibus semotam quidem a vicinia, ut advenarum hospitium
existere. Haec sunt aedifitia communia coniuncta quodam modo principali
palatio, de quibus satis dictum sit, cum ad alia communia aedifitia deinceps
pergendum iudicarim.
Filip de Diversis (c. 1390 – post 1455.) [1440], Situs aedificiorum, politiae et laudabilium consuetudinum inclitae civitatis Ragusii (1440), versio electronica (Dom i svijet, Zagreb), Ed. Zdenka Janeković-Römer [word count] [100129diversis].
|