IN FOEDUS ICTUM INTER PRINCIPES CHRISTIANOS, SYLVA. In foedus ictum inter Principes Christianos. VD075v Sylua secunda

Solvite iam nostrae damnata silentia Musae:
Sat precibus votisque datum: tacuere parumper
Armorum sonitus, nec classica rauca, tubasque
Audimus, nec iam saevos horrescimus enses;
Iamque retroversis classis Rodopeia signis
Terga dedit, notasque petit Athamantidos undas.
Atque hinc auricomi victricia signa Leonis
Stant erecta polo; et pedibus Iovis armiger uncis
Aurata geminum caput exornante corona
Pone subit, coeloque alacer dominatur aperto:
Necnon et Senior, cui claudere ius datur uni
Aethereasque aperire fores, sua signa, suasque
His adiungit opes. Idem omnibus ardor, et idem
Est animus, saevam Mahumeti excindere gentem,
Et CHRISTI proferre fidem, qua magnus Hydaspes
Fertur, et auriferis Ganges devolvitur undis V044v
Et qua stelliferi radices lambit Atlantis
Oceanus, posuitque suas Tyrrinthius Tyrrintius aras,
Et qua perpetuis nivibus riget ultima Thile
Parrhasiae damnata ferae, quaque accipit ortus
Nilus ab ignotis ducens cunabula terris:
Fallere nec spes tanta potest, hinc fasque piumque
Et sincera fides, et (quod super omnia pollet)
Ultores scelerum superi et Rhamnusia virgo,
Quae poscit meritas pro rupto foedere poenas,
Inde nefas, inde impietas, rectique deumque
Contemptus, tum mens tantae sibi conscia culpae.


At quamvis mediis hinc atque hinc numina votis
Aequa forent, tantasque tantęque regat sors molis habenas:
Non tamen eventu rerum cessabitur aequo. V076r
Si quid enim valet armorum rerum ualet experientia, si quid
In Marte ingenium, virtusque, animusque pericli
Contemptor, nulliquie obnoxia corda pavori,
Vinces Sancte senex, vinces Leo, tuque rebelles
Disiicies late volucrum Regina catervas,
Queis tantum furor, et rabies, sed at pectus egenum
Virtutis, patrioque animus algentior Aebro.

Horrendum fuerat, et formidabile nomen
Barbaricum, multos ad saecula tempora nostra per annos:
At nunc, si qua prius fuit huius gloria gentis,
In ventos abiit, turpique est obruta labe.
Vidimus Ismarii, viresque, omnemque Tyranni
Virtutem, quum Pannonios penetravit in agros
Mente furens, totum quo secum traxerat orbem.
Quotquot ab Aurorae regionibus ad freta Rubri
Aequoris, extremis quotquot numerantur ab Indis
Usque ad Hyperboreos sinuoso tramite montes,
Immanes populi; quotquot rigat Amphitrite,
Syrtibus a geminis, et littoribus Nabatheis
Ad Tanaim; rursusque alio se margine curvans,
Donec in Hadriacas sua brachia porrigat undas,
Convenere omnes: nec cernitur obruta tellus
Sub pedibus, tantas nec quis numerare catervas
Sufficeret, Lybicas potius numeraret arenas:
Omnibus his animi immites, et pectora bello
Prompta satis. sed enim rudis indigestaque turba
Consilii, et rationis inops, non stringere ferrum,
Non inferre gradum, nec scit pulchro ordine iusso
Stare loco, premit et premitur, seque implicat ultro.
Contra autem, magni clarum qui Caesaris agmen
Cerneret humanae nihil illic artis inesse,
Omnia sed superum manibus curata putaret.
Illic Ausoniae bello delecta iuventus
Ingentes animos, et fortia pectora pandens,
Hispanique Duces, quos Martia gloria coelo
Extulit, aeternumque dedit tolerantia nomen,
Et Rheni gens clara armis, et vincere sueta,
Sive mori nulli est victo cura ulla salutis,
Omnes assueti bellis, fulgentibus omnes
Septi armis stabant, quisque ad sua munia, iuncti,
Ordine dispositi ductorum iussa tenentes.
Flexit inops animi trepidas *.......... habenas
Non ausus tentare novi discrimina Martis,
Cuncta timens, solitosque aliis mutavit amictus,
Ignotusque suis patrias aufugit in oras:
Terga dedere suo vacuae ductore catervae;
Et quo quem fortuna tulit, sine lege, sine armis
Pallantesque vagique suas referuntur ad oras;
Profuit hybernis fugientibus imbribus auctus
Danubius, gelidaeque nives tenuere sequentes,
Quos tum laudis amor longe ad maiora tulisset
Facta, modum reliquis forsan factura periclis.
Sed vetuit fortuna, Deusque, ut Caesar habere
Posset, ubi innumeris se se exercere tryumphis;
Tunc, ubi nulla data est optatae copia pugnae
Protinus Hesperias vertit se victor ad oras
Caesar, et Ismario statuit de Rege trophoeum
Coelitibus, meritosque aris indixit honores.
Parte alia impatiens irarum *....... in undis
Eventum renovare parat, missisque repente
Classibus innumeris incautos opprimit Affros,
Atque hinc ingentes ubi erant Carthaginis arces
Haud procul, antiquum sub proditione Tunetem
Occupat, et patrio pulsum secedere regno
Cogit, amicitiae praetenso nomine Regem,
Et longa exilia, et longinquas quaerere sedes
Non tulit hoc Caesar, subito sed comparat omnes,
Quas habet in ditione rates, citusque relatu
Eijicit infestos Lybicis de finibus hostes,
Disiecitque mari classes, atque ignibus ausit,
Multaque (quod longe ante alia est memorabile facta)
Millia captorum, quos saeva compede vinctos
Barbarus obscura clausos in rupe tenebat;
Mollibus eversis quae carceris ostia duri
Undique cingebant, superas eduxit ad auras:
Et quot nec votis poterant sperare solutos,
Muneribusque graves patrias dimisit ad urbes;
Ipsumque extorrem parvo post tempore Regem
Advocat, et scaeptrum laetanti reddit avitum.
Non fuit Ismario toties tentasse Tyranno
Fortunam sine laude satis; sed rursus in arma
Fertur, et insano bellorum flagrat amore:
Ac, veluti Herculeae reparatur bellua lernae,
Maiores reparat terraque marique catervas:
Obruit arva viris, et totum classibus aequor,
Quot neque Threijcias Xerxes traduxit in oras,
Per medium cum navit Athon, neque littore ab Indo
Demens Leucadiae traxit Cleopatra ruinae.
Miratur Triton, imis Neptunus in undis
Extimuit sortita rapi sibi iura tridentis;
Et celer Herculeas aufugit ad usque columnas.
Iamque animo totum terrarum concipit orbem
Barbarus, haud fidei memor, et rectumque piumque
Spernit; et incautos neglecto foedere pacis
Aggreditur Venetos, Phaeacumque obsidet arces,
Et late ferro populatur et ignibus agros,
Quodque potest genus omne mali Phaeacibus infert.
At contra Veneti, quum se videre nephando
Marte peti, toto extemplo conamine nixi
Instruxere suas quotquot potuere Carinas.
Illic Euganei convenit turba Timavi
Vincere sueta mari, volucresque aequantia cursu
Rostra liburna notos: necnon Mavortia pubes
Illyriae manus aequoreis assueta tryumphis
Illic Dictaeaeque rates, quibus omnis in armis
Gloria, difficilique arcu, levibusque sagittis.

Adiungit se se socium, cui credita mundi
Cura, caputque datur triplici irradiare Tyara.
Nec Caesar negat auxilium. Venere tenentes
Scaeptra maris Ligures, necnon trinacria pubes,
Et Melitaea Rhodos veterem mutata figuram: ueteres mutata penates,
Tum, qui nubivago Balearica littora plumbo
Nota colunt, herbasque legens Sardous amaras;
Quosque Pyrenaeis Hispania misit ab oris,
Quam Bethis, quam findit Anas, et maior Iberus,
Et Tagus auriferis quam nobis nobiles irrigat undis;
Qui sinuosa colunt Tyrrheni littora ponti,
Qui Calabros montes habitantque Lacinia saxa
Quosque Phalantęi mollis tenet ora Tarenti
Oraque Gargani mediisque in fluctibus Ancon,
Venerunt ad iussa alacres sub nomine magni
Caesaris.Ismario cecidit spes fracta Tyranno,
Extemplo rapit inde fugam, cursuque citato
Navibus infandum amissis , sparsisque per aequor
Threicias refugit formidine victus ad undas.


At vos, quos sancto iunxerunt foedere Divi
Tuque adeo Caesar, cui se fortuna perennem uolenti
Dat sociam ,virtusque Ducem, cui terra fretumque
Et conspirati famulantur ab aethere venti:
Nanque tuis meritis hic, qui nos continet unus,
Non satis orbis erat: alias tibi numina terras
Atque alium tribuere orbem, quem coelifer Atlas V079v
Nescit, et a summo Phebus miratur olympo;
Unde tibi pleno coelestis copia cornu
Advehitur, magnumque argenti pondus et auri,
Divitiaeque aliae, et quicquid natura creavit.


Ite alacres, properate citi: nil vestra moretur
Arma Deis ducibus: vobiscum Fasque vobisque phasque piumque
Et pietatis amor, causę et melioris honestas
Et tandem plenis veniet victoria velis.