§ 79 Nec insurrectione status gravabat.

1 In cogenda etiam insurrectione Mathiam arbitrarie et contra leges egisse nemo hactenus edocuit. 2 Iam primum arbitrium indicandae insurrectionis status primo statim regni anno Mathiae sponte detulerunt (a) neque legem hanc postea revocatam fuisse uspiam deprehendimus; normam insurrectionis quod adtinet, de haec Mathias semper in comitiis egit. 3 Impetraverat quidem primo regni sui anno onerosiorem, quam quae sub Sigismundo praescripta fuit, insurrectionem, verum multo adhuc onerosior fuit illa, quae jam antea sub Ladislao Posthumo imperabatur (b). 4 Deinde ipse hic modus insurgendi statim triennio post ad normam Sigismundi reductus fuit

-- 3578 --

1471. articulo 2-o; anno vero 1474. se ab onere insurgendi status ad unum annum, anno vero 1478. articulo 3-o ad quinquennium eximi procurarunt. 5 Statarium militem et copiosiorem et magis disciplinatum quam ullus antea regum alebat quidem (c), sed et huic et baronibus, qui stataria vi muneris, quod gerebant, banderia intertenere debebant, stipendia exacte dependebat (d). 6 Prima, quae contra excessus militiae hujus occurrit, provisio 1471. adeoque 13-o regni Mathiae anno articulo 21-o occurrit. 7 Reperitur quidem eadem in 1474. articulo 15 et 1486. articulo 31-o; verum necdum invecto aetate illa disciplinae militaris rigore, quis regum antiquiorum fuit sub quo statarius miles complures excessus non commiserit?

8 (a) Diaetae Szegediensis 1485. celebratae articulus 10-us ita habet: "Dum D. rex contra potentiam inimicorum banderium suum levare voluerit... tunc universi regnicolae exercituare teneantur et arbitrio regis subjiciantur quando erit necessarium". 9 Vestigia Diaetarum, pag. 338.

10 (b) Sub Sigismundo a 33, sub Mathia 1458. a 20 portis unus, sub Ladislao Posthumo 1454. a 100 portis 4 pedites et 2 equites exigebantur. 11 Vide articulum 4 ejusdem anni.

12 (c) E littera Mathiae ad cardinalem Rangonium 1481. exarata apparet eum et equites, et pedites partim gravioris, partim levioris armaturae sub signis suis habuisse; equitum gravis armaturae, dum eos Neapolim socero in subsidium misit, annuum stipendium fuit aurei 60, levis armaturae, qui jam tum huszarones appellabantur, aurei 40, peditum graviorum 64, leviorum 32.

13 (d) In transactione, quam 1459. cum aliquot baronibus fecit, dicitur: "sed deinceps solis illis stipendiis contenti erunt, quae nos ipsis dabimus ad singulum unum quartale anni singulos quatuor millia florenorum auri." 14 In Vestigiis Diaetarum pag. 356 utinam numerum etiam militum, quos hi barones educere debebant, expressisset!

3580