Hymnus ad Deum
Nunc sublime ferens trans ardua nubila mundi
Magnanimum, mea Musa, pedem, trans sydera cęli
Ad superas scandens arces atque aurea templa
Ętherio fer sacra Patri fidibusque canoris
Aera permulcens diuinas concine laudes.
Tuque faue coeptis nostram nec sperne Camenam,
Magne Pater, quanquam digno Tua numina cantu
Non colimus: quisnam dictis mortalibus ęquet
Immortale decus? Sed non tacuisse iuuabit.
O cęli terręque sator mundique uerenda
Maiestas nullumque Deus reticende per ęuum;
Ęterne o rerum genitor, cui summa potestas,
Infinita boni uirtus, sapientia prima,
Cui neque principium nec in ullo tempore finem
Constituo; superas solus longe omnia sęcla
Tempus in omne idem, sine mensuraque modoque,
Ipsi par Tibi, cui conferri nulla queat res,
Et cuius formam concessum effingere nullo
Ingenio nullisque datum perscribere chartis,
Et quem nulla uirum scrutantibus excita pennis
Mens capit, alta licet potis est penetrare; sed ultra
Ipse lates, procul arcano semotus in antro,
Magnus ubique Deus, facti infectique repertor,
Autor cunctarum et moderator denique rerum.
Tu chaos antiquum confusaque semina mundi
Quęque suis discreta locis secedere certa
Lege iubes, magno complectens omnia cęlo;
Tu clarum Titana creas, qui lumine largo
Sydereum circum curru uectatus Olympum
Alternas nobis rediens daret ordine luces;
Tu roseum lunę uultum stellasque minores,
Vt, dum lentus habet mortalia corpora somnus,
Lustrarent tacitas nocturno lumine terras.
Diuidis inde diem a tenebris mensesque reducis
Et partita quater sua tempora sufficis anno
Restituisque uices quibus unco uomere putrem
Pinguibus in campis glebam uersaret arator
Et quibus aut messor fruges aut uinitor uuas
Cogeret, ante acti gratissima dona laboris,
Et quibus immites tectus lare temneret Euros
Ocia lętus agens. Per Te foeta ubere tellus
Aequatis circum spatiis, distante profundi
Conuexa regione poli pariterque remota,
Orbe quidem in medio librata mole pependit;
Quam tumidis uastę uallarunt fluctibus undę
Oceanusque parens animantum squamigerarum,
Quamque etiam obliquo torrentia flumina lapsu
Fregere et dulcem cęlo ostendere liquorem.
Tu uentos spirare iubes, Tu rore madentes
Foecundas campos et densis imbribus arua,
Horrendosque cies tonitrus et nubila flamma
Disiicis et rapido feris altos fulmine montes;
Teque uolente ruens crepitanti grando fragore
Aspera pulsat humum numeroso concita saltu,
Teque uolente niues late candentibus alis
Peruolitant hyememque ferunt camposque patentes
Occuluere, uagus frustra cum forte uiator
Ter notum quęsiuit iter, ter deuius alto
Frigore contectis gelidisque errauit in aruis.
Tu tempestatem diram sęuasque procellas
Colligis atque fugas rursum redeunte sereno.
Per Te terra suos educit prodiga foetus,
Frugifero partu nunquam frustrata coloni
Spem cupidam, sata lęta ferens et dulcia Bacchi
Munera, in apricis flauentem collibus uuam,
Herbasque et uario uernantia prata colore,
Felices arbusta simul pandentia ramos
Et nemora et nubes tangentem uertice siluam.
Tu pecudum genus omne simul, genus omne ferarum,
Et uolucrum uarios arguto gutture cantus
Edentum lapsuque uago per inane uolantum
Esse iubes totidemque salo degentia uasto
Corpora, quot superas tellus sustentat ad auras.
Per Te post uarium terrę cęlique decorem,
Post tot res genitas, cumulato Copia cornu
Orbis adauxit opes; et iam uenere metalla
Quęsita in uenis terrę pulchrumque superne
Efulsit flaui genus auri, argentea massa
Canduit et duri riguit noua lamina ferri,
Vtilis et multos olim diffluxit in usus
Aenea materies calidis liquefacta caminis.
Tum, quem Erithręi felicibus ęquoris undis
Progenerant grauidę cęlesti semine conchę,
Vnio difusi lactis candore decorus,
Tum uarii, quos Indus habet, micuere lapilli,
Perspicuo penitus late fulgore nitentes,
Tumque alię uenistis, opes, quas promere uersu
Infinitus erit labor; et iam fessa uagato
Sudat Musa pede atque unum nunc dicere restat,
O Rex omnipotens, magnum et memorabile factum.
Nam genus humanum, quod nulla in parte careret
Formę animique bonis, dextra formasse potenti
Diceris et gentem, totum quę cuncta per orbem
Possideat rebusque simul potiatur opimis,
Et quę, quicquid habet aer, mare, flumina, tellus,
Posset habere sibi; mox fato functa supernas
Expletura foret sedes omnesque per annos
Conspectu fruitura Tuo, quę sola beatum
Fertur uita uirum: tanta est reuerentia uisi
Numinis et sacro tantum decus emicat ore.
Sed nimis alta cano, nullis concessa cothurnis
Aggredior: quo me tantarum culmine rerum
Captum, Musa, rapis? Quę si Tibi forte darentur
Promere posse palam, num tanti carminis orbis
Esse capax poterit? Nunquid confinia cęli
Non angusta forent? Sed nec Tibi dicere fas est,
Quę quoque scire nefas: arcanum denique mundi
Hic Deus est, cui nosse datum, qui solus in omnes
Ingreditur latebras causasque et nomina rerum
Cuncta habet ante oculos et certa lege gubernans
Ardua syderea super ęthera sede recumbit.
Ergo pone chelim, tacita iam mente uoluta,
Vrania, Deum, quem totum exponere sęcla
Nulla queunt: hic est, hic est et trinus et unus,
Terrarum cęlique potens, quem (ut spero) facultas
Visendi dabitur tunc cum tellure leuatis
Stelliferi nobis aditus reserabit Olympi.