Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: FrancIsc.* Your search found 951 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1-951:1. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] Veneticam, ita ut multa edificia ad terram ruerent, ciuitas uero Brixiana ex magna parte sui prostrata est multaque hominum multitudo et maxime hereticorum oppressa est et extincta.
2. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 16 | Paragraph | SubSect | Section] decem galearum, iussu Ducali ex parte quirinali portus Iadrę ultra Sagularum obsedit Iadram, ita quod exeuntibus et intrantibus penitus erat uia artissima. Ad quem Marcus Cornario, tunc comes Iadrę, cum comitiua duorum nobilium de ciuitate, quorum unus Biualdus Gregorii de Botono, alius Georgius Francisci de Carbanossis appellati sunt, transfretarunt. Considerantibus itaque Iadertinis, quod eorum comes ad regimen ciuitatis accedere minime gliscebat, de huius actu inter ipsos ciues Iadrę grandis dicitur fuisse admiratio, cum simile opus, cuius non habetur memoria, extitit perpetratum.
3. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 20 | Paragraph | SubSect | Section] et fidelibus dignetur acceptare, quos olim piissimus dominus Krolus, fęlicissimus genitor Sanctę maiestatis, tanta affectione tutabat, quod non minus ipsis Iadertinis, benigniorem charitatem quam vni ex Panonis premonstrabat. Et electione inter ipsos ciues nobilesque solemniter celebrata, Franciscum quondam Pauli de Georgio, ipsorum conciuem, elegerunt in missum. Qui XVI o12 die post crepusculum dicti mensis Augusti suum iter ad dictum regem accelerauit in breuibusque diebus ad dictam regionem Vngarię peruenit et ad ipsum regem debita reuerentia impensa accessit. Cui prono capite
4. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 30 | Paragraph | SubSect | Section] is, qui in occidente fabricatus fuerat, priusquam męnia iactus eiusdem attigisset, in humum ruit. Postquam aliquibus retroactis diebus extitit erectus. Concipientibus Iadertinis, quod ipsa militia prolixo tangebat inducias, pro inquirenda veritate duos legatos, quorum nomina sunt Franciscus Pauli de Georgio et Paulus de Grubogna, ciues, qui continue in dicto exercitu persistunt, exercitus vigilanti animo festinanter transmiserunt, tertiodecimo die noni mensis tercium nomine Cerne de Fanfogna, ad duces. Et cum ipsi nuntii coram Stephano bano Bosnensi, rebelli dictę
5. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 50 | Paragraph | SubSect | Section] Lodouicus, Dei gratia rex Vngarię, fidelibus suis Iudicibus, Rectoribus, Consilio et Comuni ciuitatis Iadrę salutem et gratiam plenam. Nouerit vestrę comunitatis fidelitas nobiles viros Cerne de Fanfognis, Paulum de Grubogna et Franciscum de Georgio, ambassatores et consocios vestros, simul cum litteris vestris tractabiliter et fauorabiliter recepisse ambassatamque et legationes vestras plenius audiendo intellexisse, quos super facto vestre comunitatis fidelitati sic prouidimus respondere. Petentes et exhortantes,
6. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 62 | Paragraph | SubSect | Section] die eiusdem mensis delegantur. Et ante conspectum regis presentantes reuerentiam condecentem impenderunt ac claues vrbis offerentes pariter et omnem vulgum. Quorum nomina nunciorum: antistes ciuitatis, Paulus de Varicassis, natus Stani, et Andreas Viti de Sloradis nec non Cerne de Fanfogna et Franciscus Pauli Georgio, qui in dicto exercitu continue morabantur atque cum eadem militia ab Vngaria peruenerunt. Partis tenorem suarum legationum humiliter in hanc explicarunt formam: Viuat regia Serenitas et triumphum peremniter de inimicis contineat suppetatque suberbos cum augmento
7. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 9 | Paragraph | SubSect | Section] Edvigae sororis eius, ac dominae Elizabeth matris earum, quae unio fuit firmata sacramento praestito eodem die super brachio Sancti Grisogoni martyris et alias res super altari in ecclesia Sanctae Barbarae, per ipsum dominum banum corporaliter, et per ser Saladinum de Saladinis, Franciscum de Zadulinis et Cosam de Begna, rectores Iadrae, cum viginti tres nobilibus de consilio dictae civitatis ac totius communitatis nostrae. 1385.
8. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 14 | Paragraph | SubSect | Section] et cum societate eius corporis fuerunt tres nobiles, scilicet ser Benedictus de Gallo, ser Marinus de Matafaris et ser Gregorius de Nassis.
9. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 25 | Paragraph | SubSect | Section] Marchuli canonici traguriensis, ser Artivitii de Rivignano cancellarii Iadrae, dominarum Marchete viduae quondam ser Ioannis de Calzina, Vladislavae uxoris praedicti ser Andreae de Grisogonis, Margaretae uxoris ser Doyci domini Ioannis de Grisogonis, dominae Catharinae uxoris ser Francisci domini Pauli de Georgiis, Perutiae uxoris ser Mazoli Petri Andreae et quamplurimum aliorum procuratorio nomine, cum filia mea Michlina matrimonium per verba de praesenti contraxit, alter alterius manum in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti tangens et idem Artivitius
10. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 26 | Paragraph | SubSect | Section] Clerius Perusinus, filius eius, Bartholomaeus etiam nepos eius, Marcus Crisani, Crisan filius dicti Marci Crisani, Nicolaus et Marinus filii Bercich, Ioannes Ioannis de Bononia, Mladinus recevo de Tragurio, Dominicus Mlinich, Daniel Barbanus et filius eiusdem Danielis, Petrulus Satnich, Franciscus et Nicolaus eiusdem Petruli nepotes, duo Natalichi, Dominicus Prodanicus Bergomensis, Dominicus filius Marci Barberii, Laurentius Cyma, Bosichius de Saxis, Bernardus et Stephanus Barcich, Blasius Radoscevich, Antonius Stanich, Marinus Radosunich, Nicolaus et Georgius Derchevich,
11. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 26 | Paragraph | SubSect | Section] Franciscus et Nicolaus eiusdem Petruli nepotes, duo Natalichi, Dominicus Prodanicus Bergomensis, Dominicus filius Marci Barberii, Laurentius Cyma, Bosichius de Saxis, Bernardus et Stephanus Barcich, Blasius Radoscevich, Antonius Stanich, Marinus Radosunich, Nicolaus et Georgius Derchevich, Franciscus et Nicolaus Pocoavancich, Georgius Prodassich, Nicolaus Gavranich et Nicolaus Supernich: Duymus Zaneri, qui huius sceleris primus auctor erat, poenitens eum tot malorum fuisset causa, fugit Sibenicum et ibi mortuus est. Principales ergo huius facinoris ut dicitur hi fuere et esse:
12. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 26 | Paragraph | SubSect | Section] Duymus Zaneri, qui huius sceleris primus auctor erat, poenitens eum tot malorum fuisset causa, fugit Sibenicum et ibi mortuus est. Principales ergo huius facinoris ut dicitur hi fuere et esse: Marcolus Slovides, quattuor nati Gardelcichi et quintus autem non impedivit se in istis duo marcuadis, Franciscus Siburni et Dessa Jacobi.
13. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 33 | Paragraph | SubSect | Section] gener eius et die mercurii de meridie reversa est Iadram, quam associavit ser Ioseph, gener eius.
14. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 36 | Paragraph | SubSect | Section] bona ser Damiani de Nassis, praecipiens ipsa describi per scribam eius, praecipiens etiam uxori suae et filio Petro, ut usque tertiam diem evacuaret domum.
15. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 38 | Paragraph | SubSect | Section] est in mari.
16. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 38 | Paragraph | SubSect | Section] ad partes nostras, et illae quae venerunt per plures dies ante tempus consuetum transfretaverunt ultra mare, et ubi aliis temporibus bis ante recessum nidificabant, tunc semel.
17. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 38 | Paragraph | SubSect | Section] domina Francischina de Zivalellis, abbatissa monialium Sancti Nicolai monialium de Iadra, obiit et cras die sequenti sepulturae tradita fuit.
18. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 40 | Paragraph | SubSect | Section] Grisogonis tunc absente, ser Colano de Matafaris et ser Gabrieli de Nosdrogna, in secreto consilio Iadrae, in quo fuerunt tredecim nobiles, videlicet domino Guidone da Matafaris, domino Cresciolo de Zadulinis, ser Ioanne de Nassis, ser Cosa de Begna, ser Elia de Grubogna, ser Georgio de Rosa, ser Francisco de Georgiis, ser Iacobo de Ferro, ser Simone de Fanfogna, ser Colano de Galello, ser Crescio de Rainerii, ser Colano de Gnaro examinatore loco domini Antonii rectoris praedicti, et me Paulo de Paulo, captum et deliberatum fuit per omnes, quod insula Novaliae intromittatur pro communi
19. Sobota, Ivan. Epistulae V ad Mapheum... [page 57 | Paragraph | Section] Idem ad eumdem. Superiori die cuidam de Campolongo commisi, ut meis verbis te exoraret, disertissimus iuris consultus Johannes de Prato ut aliquid ipso dignum adderet ad subtile consilium Francisci de Capitibusliste: pecuniam quam miseram. Nihil postea certi habui, quare, si homo ille ad te venerat, me certum facias. Reliquum est, ut luculentam illam oratiunculam ad me mittas, quam ex Pergamo ille adolescens habuit in funere fortissimi ac
20. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
21. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
22. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] referri
23. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] EPITAPHIUM NICOLAI PONTIFICIS MAXIMI
24. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
25. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] serta tegant.
26. Biličić, Stjepan. Scripta varia, versio electronica [page 72v | Paragraph | Section]
27. Rastić, Nikola. Clarissimo Equiti D. Francisco... [page 196 | Paragraph | Section]
matronarum praestantissima, nec fratres eius parentis sentirent desiderium, coepit deo
dicatum pectus zelo religionis feruescere.
uirili tamen sensu sibi delegit; ad quem a religioso quodam sene multis exorato
precibus inscia matre perductus est; diuino, ut opinor, nutu futurus ad apostolatum tam
strenuus minister ad futurum sedis apostolicae mittitur antistitem. Quem ubi
conspexisset Franciscus iam religionis
praestolaretur aetatem, quae pati
melius iugum Christi posset. Sed cum pueri constantiam nullis blanditiis, nullis
persuasionibus, nullis denique minis euincere posset, diuinum, ut erat, in eo aliquod
munus arbitratus, hortantibus fratribus diui eum Francisci sacris
ut
agunt. Et cum de condicionibus non conuenirent, legati per litteras quas pacis condiciones
pugnę
gradu
modis,
puellę:
faueant mihi numina Cyrrhę
despice, stulte, tuum!
I ELEGIJE
iubemus,
Non animos perimit nec uigilare uetat.
PREPJEVI
mundi,
Ad Franciscum Istrum
Ad Franciscum
Ad Franciscum
Qui micat totam Patauam per urbem
10.
Laurentii habet locum vocatum maceriolas, ubi Noricum de Norico nostro oppidum erat et ab eo Noricus portus ubi salis copia conficitur. Et ad [h]ostium eius Crappanum Crappanum insula plana, in qua coenobium est fratrum sub observantia divi Francisci degentium. Est et in superiori agro Noricus mons in loco vocato Nucetum. In supremo vero et Lucano plurima antiquitatis reperiuntur vestigia in aere et argento et auro et marmore.
Verum, ut agri Hilisci agro Traguritarum contermini percipiatur conditio,
Neven Jovanović
Luciani Gondolae praefatio in ridiclae fraudis historiam tituli
Baptistinus Nebulonis cuiusdam: qui sub fregosi illustrissimi Baptistini nomine
non nullis ellusis imposuit.
Francischus Lucianus Gondola Claro uiro Marino Iu. Gradeo.
S.
CVM Ex recenti iam dolore me curae acrius urgerent: Quo me conferem potius: ubi
delinimenta merori salubria meo quaererem: quam ad haec
aegrum ipse animum rebus leuo: tu
quandoque languentem excita.
uere nouo exeuntem opperiret.
Quae uerba Petro animum diuitias per compendia querere (ut in adulterato prius
argento indicauerat) properanti labefactauere: fortunaque in huiuscemodi uirum
fauente credens incidisse: negociatione omissa Francisci cuiusdam qui cum eo
uenerat licet consanguinei fraudum tamen ut quidam ex perspectis signis iam tum
suspicauere conscii suasu hospitio ueteratorem cum omni famulatu suscepit: qui
explorata illico diligenter urbis conditione: non
discesisse: uerbaque uniuersae ciuitati posse iactari se dedisse.
ciuitati posse iactari se dedisse.
vel ipsius Leonardi Aretini
Prva verzija za CroALa
residui
erat, cęteris offerebat, nihil solicitus in crastinum, sed quęrens regnum
Dei et iustitiam eius. Quod quidem facile est adeptus, dum et suam
calamitatem patienter fert et miseretur alienę.
Franciscus, ordinis Minorum pater (quibus solis tantum possidere lex est, ut
medicare necesse sit) dum iter ageret, incidit in hominem, cuius uestimenta
diutino usu detrita uix pudenda corporis operuerant. Et nuditatem eius
uix pudenda corporis operuerant. Et nuditatem eius
dolens substitit, suspirauit, ingemuit. Frater uero, qui illum comitabatur:
Quid, inquit, ita tristaris, pater? Etsi hic indumentis eget, forsan abundat
concupiscentiis. Tunc Franciscus, fraterni erroris non dissimulator, sed
corrector iussit protinus, ut ille sua se tunica exuens pauperem tegat, et
quod de ipso perperam opinatus fuerat, ab eodem ueniam roget ac tandem
discat nefas esse miserorum
esse uelint.
Nec mirum aliquem interdum plausu assentatorum suorum blanditiisque duci, cum
frater Leonardus etiam cogitationum suarum circumuentus fuisset, nisi
mature, qui eum periculo erriperet, inuenisset. Beatum Franciscum asello
insidentem ipse pedes comitatus mente uoluere coepit, quanto ante illum
quondam ierit generis nobilitate potentiaque seculari. Franciscus Spiritu
Sancto edoctus, ut intellexit gliscentem in pręcordiis comitis
circumuentus fuisset, nisi
mature, qui eum periculo erriperet, inuenisset. Beatum Franciscum asello
insidentem ipse pedes comitatus mente uoluere coepit, quanto ante illum
quondam ierit generis nobilitate potentiaque seculari. Franciscus Spiritu
Sancto edoctus, ut intellexit gliscentem in pręcordiis comitis tumorem,
statim desiliens asellum se illi cedere dixit, ipse potius pedibus iter
facturus, eo quod obscuriore loco natus esset. Agnouit ille
confitens ueniam impetrat,
cautius deinceps humilitatis propositum seruaturus. Aratrum quippe tenens
post tergum respexerat, sed magistri opera rursum cito conuersus aptum se
fecit regno Dei.
Idem Franciscus, cum se inter homines fama sanctitatis efferri percepisset,
ne quam ex eo uoluptatem caperet, alteri negocium dedit, ut econtra probris
petulantiaque ipsum incesseret. Et cum ille rusticanum, idiotam, ignauum
temporali inopia diuitias esset recepturus sempiternas, et patri adhuc
orbitatem suam lugenti causam pręberet consolationis et nobis materiam
imitationis.
Pari paupertatis uoto ardens Minorum pater Franciscus. Et nescio, an etiam
magis in proposito firmus, quando quidem neque persecutionibus auerti
potuit, quin nudus nudum Christum sequeretur. Tam primum Romam profectus,
cum pauperculo cuidam occurrisset, suas cum illius
habere nihil, possidere nihil et, quo se submissius gerant, uictum
mendicando quęrere.
Inhient nunc struendis facultatibus mortales et totis uiribus congregare
nitantur diuitias, nisi plus glorię Francisco sua compararit inopia quam
ulli unquam regum suum regnum, nisi eius nomen etiam regibus ipsis honori
habeatur et hominibus pariter et angelis celebre sit!
Vos uero, Ecclesię antistites, qui uillici personam
absque
terrore erit.
Serpens autem ille antiquus, qui fraudulentis perniciosisque suasionibus
seducere mortales non cessat, neutiquam decipere potuit humillimum
precatorem Dei serrum Franciscum. Qui cum die quodam prolixius oraret,
audiuit calmantem: Francisce, poenitentibus ignoscit Deus, non se tam
pertinaci fatigatione conficientibus. Agnouit in uerbis dolos et, sicut
coeperat, orando perseuerauit atque
autem ille antiquus, qui fraudulentis perniciosisque suasionibus
seducere mortales non cessat, neutiquam decipere potuit humillimum
precatorem Dei serrum Franciscum. Qui cum die quodam prolixius oraret,
audiuit calmantem: Francisce, poenitentibus ignoscit Deus, non se tam
pertinaci fatigatione conficientibus. Agnouit in uerbis dolos et, sicut
coeperat, orando perseuerauit atque etiam ad perferendos pro Christo labores
magis exarsit. Sciebat enim
paruum, quoniam tanquam momentum staterę
(ut Scriptura ait) sic est ante Deum orbis terrarum, et tanquam gutta
roris antelucani, qui descendit in terram.
Sed quid nunc de te, pater Francisce, dicam? Quantum tibi quoque adhuc in
terra degenti tua contulit contemplatio! Vidisti fulgentem Saluatoris nostri
crucem, uidisti sanctum Seraph, a quo Seraphicus dici meruisti. Inde tibi
singulari quodam priuilegio
solitamque Beatę Virginis frui colloquiis; librum etiam,
qui Viarum Dei dicitur, angelo dictante ab ea scriptum. Cum hęc ita sint,
nonne paradisum habuit in terris, quoniam mente semper in cęlis fuit?
Clara uirgo, beati Francisci pręceptis imbuta dignaque tanto magistro
discipula, pridie quam Natalis Domini ueniret, ęgrotauit nec licuit illi cum
reliquis sororibus ad agendas sacrę noctis precationes pergere. Veruntamen
aduersa ualitudo
dum ad ęternę salutis beatitudinem adipiscendam omnes
inuitat, illud in Psalmo Prophetę promissum implens: Docebo iniquos uias
tuas, et impii ad te conuertentur.
Minorum uero pater Franciscus etiam illud executus uidetur: Ite in mundum
uniuersum et prędicate Euangelium omni creaturę! Sic enim hominibus
prędicauit, ut mundum repleret monasteriis, sic auibus, ut ad audiendum
dociles
Veruntamen iussioni maiorum
obtemperans talem fecit sermonem, qualis exercitatissimo tribui potuisset.
Exinde prędicationibus operam dare coepit. Cumque aliquando de cruce Domini
nostri Iesu Christi uerba faceret, patrem Franciscum, qui uuius adhuc alia
in prouincia longe sepositus degebat prope astare in aere uidit nutu
confirmantem omnia, quę ab ipso dicebantur. Ad tam sublime euangelizandi
munus non nisi per humilioris gradum ascendit, hoc
subsidia comparans. Nam et palmes ille in Euangelio, quanuis fructuosus
atque foecundus, adhuc purgatur, ut fructus plus afferat et prouentu in dies
lętiore copiosius exhuberet.
Fratrum quoque Minorum institutor ac pater Franciscus, licet omni sanctitatis
genere pręstiterit, non minimum in hoc laudatur, quod maximo semper honore
sacerdotes prosecutus sit. Dicere solitum tradunt, si cui sanctorum e cęlo
in terram delapso et cum illo simul
autem res esset sacerdotium, in eo ostendit, quod se indignum illo iudicans
nunquam promoueri passus sit soloque diaconatus officio contentus, quoad
uixit, fuit. Cogitent nunc sacerdotes, qualis eos decet perfectio, si
Franciscus non sufficere credidit.
Ioannes primus, qui Hormisdę, in summo pontificatu successit,
Constantinopolim uersus pergens, cum Corinthum diuertisset, equum ei, a quo
commodatum acceperat, restituit. Hoc equo, quod
eorum exemplo ad uirtutes capessendas uiamque perfectionis confidenter
aggrediendam magis accenderemur.
Quis autem perfectionem uitę professus in ędibus magnatum secure uersari
poterit, si Seraphicus Franciscus eam ob causam diuino permissu demonum
uerbera passus sit? Apud Leonem, Sanctę Crucis cardinalem, dies aliquot
moratur, poenam sustinuit et culpam agnouit illicoque discessit atque ad
monasterium rediens rem, quę
uitam mortuos reuocans. Cuius, quęso, regum auro gemmisque refulgens aut
cocco purpuraque rubens uestimentum tantę unquam uirtutis fuit, quantę
sancti huius saccus iste cilicinus?
Neque te, pater Francisce, hoc loco pręteribo. Cuius tegendo corpori tunica
una et ea sane crassi admodum fili impolitęque texturę satis fuit, quam pro
cingulo pręcinxerat funis nodo astrictus, ubi committebatur, non fibula.
Caput et
inuentum atque ad monasterium reductum ostendit Deus, quanti talem in illo
uitę austeritatem faceret, sine cunctatione disponendo, ut ab his ipsis
honoraretur, qui expulerunt.
Pater etiam Minorum Franciscus, quam in se durus extiterit, cum sępe aliis
tum illo potissimum tempore monstrauit, quando connubii cogitationibus eum
impugnari contigit. Sibimet enim iratus, proiectis repente indumentis et
fune, quo pręcinctus
extra monasterium prorumpens, in altam niuem, sicut nudus erat, se deiecit
diuque uolutauit. Ac deinde ex illa compactas hominum effigies identidem
toto corpore astringens ipse se alloquebatur increpandoque dicebat: En tibi,
Francisce, uxor, en tibi liberi! Aut uesti illos, ne sic algeant, aut
dimitte omnia et uni Domino serui! Sic ille tandem carnis petulantiam domuit
flagellis et libidinis incendium gelidas niues nudo amplexans pectore
Basolus quoque, Rhemensis abbas in Gallię partibus dum montem solitarius
incoleret nec aquam haberet, Deum precatus fontem de rupe manare fecit, qui
etiamnum fluere dicitur.
Beatus etiam Franciscus, dum rustici cuiusdam sitim in solitudine miseratur,
procumbens Dominum deprecatus est moxque humus fonticulum emisit, cuius
haustu rusticus, qui iam moribundus sicco ore anhelabat, recreatus uixit. Ac
ne plura
crure aliorum aucupium effugisset, ipse sua
precatione sanatum dimiserit. Qui enim benigne alios accipit, facile, quod a
Domino petit, impetrat. Scriptum quippe est: Mansuetis dabit gratiam.
Francisci quoque lenitatem auicularum audacia mirabiliorem fecit. Ad
prędicantem confluebant neque refugiebant manum eius, usque adeo
obsequentes, ut non nisi, cum ipse iussisset, abirent, non nisi, cum ipse
innuisset,
fruteta deambularet, cicada ficulneam linquens
super euocantis manum consedit et, Deum laudare iussa, uoce tinnula, gutture
fistulato, suauiorem solito stridorem edidit. Humanum igitur consortium
effugere solitę bestiolę, Franciscum omnibus ex mansuetudine applaudentem
creaturis adire non timuerunt neque potuerunt non obtemperare imperanti, cui
iam diuina inerat uirtus. Talibus enim dictum est: Si monti huic
dixeritis: Tolle et iacta te
euasisset, tunc sane apparuit, quantum docilis
taciturnitas uanę et arroganti loquacitati esset pręferenda.
Cęterum et hac in parte diaboli insidię uitandę sunt. Cuidam ex fratribus
perpetuum silentium seruanti pater Franciscus, ut semel tantum in hebdomada
confessionem faceret, persuadere non potuit. Et ille sibi de se magis quam
pręposito suo credens, excidit a sanctorum collegio et ad uomitum est
reuersus. Primum irrationabile erat tam
descendere solitos accepimus, ut gelascentium aquarum frigore calorem
corporis temperarent castitati infestum.
Audomarum, Taruanensem * corr. ex Tamanensem episcopum, in
uespribus, patrem Franciscum in niuibus nudum uolutasse corpus, ut ea
castigatione uoluptatem carni insitam edomarent.
Rursum Bernardus illam, quę libidinis furore percita uim castitati suę
inferre conabatur, clamoribus abegit; Thomas
genis fuisse ferunt.
Vincentium quoque prędicatorem ad lachrymas promptissimum extitisse legimus,
sed tunc pręcipue, cum salutarem hostiam offerret, corpori et sanguini
Christi communicaturus.
Francisco, Minorum patri, plorandi assiduitas hebetauerat uisum. Et cum
oculis parcere moneretur, respondebat haud esse tanti ipsos corporis sensus,
ut eorum causa languescere debeat deuotę mentis uigor, qui certe suspiriis
ista Ioannes. Cum enim Scriptura diuina dicat: Nescit homo, utrum amore
an odio dignus sit. Qua ratione homo in altero sciet, quod in se
nescit, utrum scilicet aliquis odio uel amore dignus sit?
Beatus uero Franciscus etiam obliquę suspicionis culpam in fratre castigauit.
Cum enim pauperculo quodam sibi obuiam facto nuditatem eius dolens identidem
ingemisceret et frater, quocum una iter agebat, dixisset: »Pater, etsi ille
rebus
Spiritui
Sancto iniuriam facit, qui donum eius in illo, cui datum est, petulanter
sugillare contendit.
Sed nos ab huiuscemodi fatuitate abhorrentes imitemur Bernardum illum de
Quintaualle, beati Francisci in terris olim laboris socium, nunc in cęlo
glorię consortem regnique cohęredem. A cuius oculis, ueluti duabus
lucidissimis stellis, miri splendoris radios promicare in uisu conspexit Leo
frater. Et accepit ipsum
dignitate effulsit, multis denique miraculorum signis nobilitatus fuit.
Itaque tantum illi aliquando ęgrotasse profuit, quantum, si semper sanus
perseueraret, fortasse nocuisset.
Ipse etiam nunquam satis laudatus Franciscus non ante coepit esse perfectus
quam grauissimam corporis ualitudinem incurrisset. Vigesimo ętatis suę anno
infirmatus didicit terrena contemnere, quę sanus dilexerat. Aeger soli Deo
seruiendum intellexit, qui
ostendere
matri, ne scilicet scandalizantem oculum, quem a se iam proiecerat, rursum
quęrere uideretur. Perseuerauit ergo in monasterio, et factus est Dei
filius, qui matris esse noluit.
Et beatum Franciscum ipse, qui genuerat, pater infenso admodum animo
persecutus est nec efficere potuit, quin ille, sicuti coeperat, post
Christum ire perseueraret. Verberatur ergo Franciscus, despoliatur,
contemnitur, et gaudet, quod
filius, qui matris esse noluit.
Et beatum Franciscum ipse, qui genuerat, pater infenso admodum animo
persecutus est nec efficere potuit, quin ille, sicuti coeperat, post
Christum ire perseueraret. Verberatur ergo Franciscus, despoliatur,
contemnitur, et gaudet, quod dignus habitus sit pro nomine Iesu contumeliam
pati. Et quoniam omnia aduersa subire prius paratus erat quam proposito
discedere, mox uirtutum operatione uitęque sanctitate
felicem uiri exitum, cuis
beatitudinem locus, tempus, gestus testati sunt. Adde etiam defuncti
miracula, eo quod ęgroti et a spiritibus uexati, cum ad tumulum eius adducti
essent, conualuere.
Patrem Franciscum legimus nudum se super nudam
humum deponi fecisse, cum diem expectaret supremum, fratribusque benedixisse
et Dominico exemplo singulis buccellam panis dedisse, sumpto demum salutis
uiatico uita discessisse. Sic
fecisti et, sicuti Ioannem, apostolum
tuum, ita et hunc, seruum tuum, Virgini Matri uirginem commendasti, ut
pariter ostenderes, quantum ipse meruisset et prędicandi officio et
proposito castitatis.
Francisci etiam patris (a quo Minorum ordo coepit) ut uita, ita uitę finis
nobilis ac magnificus fuit. Quo expirante quidam fratrum animam eius in
stellę specie de ore eius emicuisse cęlumque petiisse uidit. Eadem illa hora
uidit. Eadem illa hora
minister Terrę laboris grauiter ęgrotans, cum iam deficiente spiritu et
languescente lingua obmutuisset, repente in uocem prorupit dicens: »Expecta
me, pater, expecta me!« Et interrogatus patrem Franciscum se uidere dixit
multa cum luce cęlum uersus tendentem. Hoc dicto de corpore exiit et uerba
re comprobauit, illum continuo sequens, quem cernere se
aiebat. Nunc cum illo cęlestibus fruitur diuitiis,
uersus tendentem. Hoc dicto de corpore exiit et uerba
re comprobauit, illum continuo sequens, quem cernere se
aiebat. Nunc cum illo cęlestibus fruitur diuitiis, quocum simul terrenas
contempsit. Cęterum Franciscus, sicut hic multis humilior, ita illic
clarior. Quod ne dubitaremus, in uisu apparens figuram stellę fulgentis prę
se tulit. Nam etsi alii quoque sancti stellis comparentur, stella tamen a
stella differt in
Validacija oznaka u Oxygenu (TEI P5),
tipovi pjesama, id:xml za tekstove
Choice kod ispravaka.
Označen metar.
qui nocuas non iubet esse feras.
35. Francisco Raynerio amicae suae nomen declarat
tibi terra potens, Venetae celeberrima gentis
precor at memori, placeat si, percipe mente,
seruat
46. ad Franciscum Raynerium de laudibus Aloysii Capelli,
praetoris Spalatensis dignissimi
46. ad Franciscum Raynerium de laudibus Aloysii Capelli,
praetoris Spalatensis dignissimi
Heu scelus! hoc dubiae posset tibi surgere menti;
uiret nusquam, solet ut, non gramina rident;
aue!
49. responsio eiusdem
primum
legentium animis satis aperte infundere curaui. Quicquid prisci illi gręci latinique theologi quicquid et iuniores, presertim Thomas ille angelicus sum Alexandro et Bonauentura seraphico: hi enim in docendo conueniunt: Et Ioannes sublimis dunsiensis studii Oxoniensis doctor unicus cum Francisco Landulfoque et cęteris imitatoribus, Et solennis Henricis Gandauensis cum Godfredo de fontibus. Tres nanque precipue iuniorum theologorum docendi uię: Quicuqid inquam hac in re ab his omnibus egregie dictum hic reperies, pleraque ab aliis intacta tractauimus, modos nouos: nouasque
beatitudine: peccato et malorum infoelicitate, Locutionibus et illuminationibus Nec non et de ipsorum ęuo simul ac loco et delationibus. Atque hierarchiis ordinibus et presidentia siue superioritate: Et hic Thomma, ille Henricum, alius Scotum, nonnulli Ariminensem illum Gregorium, pars Landulfum Franciscum et alii alios inducebant auctores: Quibus facere satis per nostri exilitate ingenii curauimus. Aderant certo et duo in humanis atque diuinis rebus eruditissimi uiri: Antonius Victorius Fauentinus meus et Franciscus Argillagues de Valenti, phisici huius ciuitatis qui etiam patritios
ille Henricum, alius Scotum, nonnulli Ariminensem illum Gregorium, pars Landulfum Franciscum et alii alios inducebant auctores: Quibus facere satis per nostri exilitate ingenii curauimus. Aderant certo et duo in humanis atque diuinis rebus eruditissimi uiri: Antonius Victorius Fauentinus meus et Franciscus Argillagues de Valenti, phisici huius ciuitatis qui etiam patritios iuuenes ad disputandum hortabantur. Et ne
uisusque audire tonantem,
pręmii aliquid a Deo expectant, ita idem et illi sibi sperent, qui eam publicandam curant.
Ista, quę nunc mitto archetypa nostra, postquam impręssorum typis exscripta fuerint, nobis
restitue, simul etiam aliquot exemplaria Euangelistarii nostri ad me mitte meque Francisco
Lucensi nostro, cui ipsum Euangelistarium iampridem dono misi quique plus etiam remisit, ne
ingratus uideretur, plurimum commenda!
Pręsules eqs.: cf. Per. 12,52?
42.
A 83v/3, ubi Mutinę ad Sanctum
Franciscum; cf. CIL XIV 3797
MVTINAE
HIC LOCVS VTI MACERIA CLV-
SVS EST AD RELIGIONEM SEPVL-
TVRAE LOLLIARVM ATTICILIAE FI-
LIAE ET STACTES VXORIS.
est, ut litterarum nostrarum praedicatione et testimonio non indigeat. His igitur virtutibus et obsequiis tuis inducti imperpetuum nostrae erga te benevolentiae incrementum ex speciali gratia nostra et de regiae nostrae potestatis plenitudine tibi ac per te Mathiae, fratri tuo carnali, necnon Francisco et Alexio filiis eiusdem Mathiae, et eorum haeredibus et posteritatibus universis ad arma familiae vestrae avita, quae in scuto coelestini coloris hominem armatum ab hostibus insecutum in cymbam transfretatoriam compulsum et in navicula ipsa concitatissimo cursu in aliam fluminis ripam
dies et noctes sollicitando aliquod subsidium pro nepote Maiestatis Vestrae, promissa sunt mihi maria et montes, 5 declarati cardinales in Hungariam mittendi, multi menses in his consultationibus et legatorum expeditionibus frustra consumpti, actum non solum per me et collegam meum Franciscum Marsupinum, 6 sed etiam per oratorem serenissimi principis Ferdinandi 7 diligentissime atque acerrime toto isto tempore maximo labore et
3 Cardinal Francesco Soderini, Bishop of Volterra, was arrested on 27 April 1523 for encouraging the French King to
ut sententia ferretur, sicut latius poterit haec idem Emericus referre.
and Palatine’s Secretary Ferenc Révay regarding their trial against Ferenc Szántói Botka.
Maiestati Vestrae in personis fidelium eiusdem egregiorum Stephani Theryek de Zenthersebeth 3 et Francisci de Rewa 4 secretarii palatinalis in eo, uti dignetur Maiestas Vestra ex innata sua clementia illas duas partes iudiciarias oneris et gravaminis sententiae, in quo nobilis Franciscus Bothka de Zantho per omissionem iuramenti sui in praesenti termino celebrationis idiciorum contra nobilem dominam Margaretham, relictam quondam Francisci similiter Bothka de dicta Zantho coram personali praesentia Maiestatis Vestrae convictus exstitit et aggravatus, dictis supplicantibus
in eo, uti dignetur Maiestas Vestra ex innata sua clementia illas duas partes iudiciarias oneris et gravaminis sententiae, in quo nobilis Franciscus Bothka de Zantho per omissionem iuramenti sui in praesenti termino celebrationis idiciorum contra nobilem dominam Margaretham, relictam quondam Francisci similiter Bothka de dicta Zantho coram personali praesentia Maiestatis Vestrae convictus exstitit et aggravatus, dictis supplicantibus pro fidelibus servitiis eorundem conferre gratiose.
Knights’ defeat. 3 10 April 1525.
1 Date uncertain. Brodarics says in his letter on 17 May that he received several letters but we cannot be sure that he refers to these two. 1 An
[1.] Intelleximus fratres Sancti Francisci de observantia id agere, ut loca conventualium in regno nostro et Bohemiae sibi a Sanctissimo Domino Nostro impetrarent, quasi haec sit voluntas nostra, ut ea illi potius haberent. [2.] Postulamus a te, obstes, quominus id perficere valeant. Tantum enim abest, ut haec voluntas
some respite. – 8. If there is a need for intervention regarding the Duchy of Bari, he asks Sigismund to let him know; if he happens to be away from Rome, his fellow envoy Francesco Marsupino or Cardinal Lorenzo Pucci will forward letters addressed to him. Turri or Marcus de Torre, Franciscan monk born in Venice, Polish provincial. Taught theology at the Cracow University in 1519. He was confessor of Bona Sforza, so he had excellent relationship with the Polish court. See also AT V. 242., 253.; AT VI. 268., 306.; AT VII. 63., 83., and Fraknói Vilmos, Magyarországi pápai
to the Duchy of Bari before. (More on the case of the Duchy of Bari: AT, VIII. 295–379.)
17 16 Andrzej
faciat me certiorem. Litterae Vestrae Maiestatis etiam si interim discederem per collegam meum, dominum Franciscum Marsupinum, qui hic erit, vel etiam per reverendissimum dominum cardinalem Sanctorum Quattuor fideliter ad me mittentur.
According to Władisław Pociecha (Władisław Pociecha, Królowa Bona... 545.), this letter has a replica in the Czartoryski Library, on page 62 of manuscript 3645. However, in the catalogue of manuscripts in the Czartoryski Library the item with this number contains accounts of a Conventual Franciscan monastery from the 18th century.
3 Bona Sforza also asked Dantiscus in his letter dated 5 July to make moves with the Emperor in connection to the issue of the Duchy of Bari, and to utilise Brodarics’ help. Compare: AT VII. 297–298.
atria sacra coluntur. 20
quoque apud lectorem haberet, qamuis olim in molli incude pressa fuit cuiusdam Barbule agnomine, non Policarpi, nunc grauiori ere emissam tibi mi princeps, quod et ego concupiebam dicari uoluit, nec ab re tibi est pater illustrissimus Laus ducis Urbini. Dux Franciscus Maria in maximis et belli et pacis tempore negociis exercitatus, quem ueluti alterum Martem hostes exhorrent, et nunc belli et pacis arbitrium et moderatorem uniuersa Italia habet et reueretur, praecipue Adrianus VI. sanctissimus Pon. Max. cum R. pub. Florentina hylari animo
mundum seruat et ipse deus
pro cui deceptio paradisi pro descriptio consiliis
quid consilii, nautra pauonis pro natura. Errores ex secundo, inuocat
stetu a fletu, uxores conditio uxoris
MARVLI SPALATENSIS
EVANGELISTARIVM.
Iesus Christus. Venerabili Presbytero Francisco Lucensi Cantori ecclesiae Venetae sancti Marci. M. Marulus. S. P. D.
Librum, quem de imitatione Christi ędidi, Tibi mittere
pollicitus fueram,
et certe misissem,
sed is mihi (ut nosti) ab illo fuit interceptus,
cui reluctari non
uero tactus animam perimet.
Pecunię quoque crebra contrectatio animum ad auaritiam stimulat.
Quamcunque enim rem tangere delectat,
eius largius copiosius-que potiundę auiditas crescit.
Sic egerunt inter summos pontifices |
Syluester,
Gregorius,
Leo |
et Cęlestinus;
inter episcopos Martinus,
Nicolaus,
Ambrosius et Augustinus;
inter abbates Antonius,
Hilarion,
Hieronymus et Benedictus;
inter monachos Dominicus,
Vincentius,
Franciscus et Bernardinus;
inter eremitas Paulus Thebeus,
Honophrius,
Arsenius,
Archebius et Theonas;
inter uirgines Maria Virgo simul et Mater.
Ipsum enim genuit Saluatorem,
quem sicut de Spiritu Sancto concepit,
ita
esset, a regina pecunia corruptum, quando uir ille aetate sua religiosissimus sit habitus, tum dolis ac astu Iani Boëmi, Varadinensium praesulis, cuius rei conscientia et
pudore, ut sunt plerique alienae maligni interpretes mentis, sese praesulatu abdicasse fertur, ordinisque diui Francisci habitum sumpsisse, perinde ac timuisset, ne regnum
Hungariae non sine suo periculo Vuladislauus retinere non posset, propterea quod ad
ultimum prope discrimen Vuladislauo rege declarato regnum deductum esse uisum est,
hostibus undique in Hungaros ingruentibus. Qui quidem tunc in
maxima curarum parte eos liberabis, et te a pestifero contagio reddes conseruatum.
Laeto animo haec a rege oratio accepta: itaque quum meritas Iano egisset gratias,
affirmauit se eius consilium secuturum.
Francisci ordinem amplexus Vuladislauo Volphangum quendam pro praesulatu commendat; rex, illum uerbis suis necquidquam mouens, aegre tandem annuit.
Caeterum, quoniam decreuerat Ianus, regno a Vuladislauo inito, extemplo praesulatu
abire, reliquum uitae in ordine diui Francisci acturus, quod quidem eum fecisse supra
demonstrauimus, orat supplex regem, ut in eius locum Volphangum quendam sacerdotem subrogaret, qui sane apud Ianum primum amicitiae locum obtinebat.
Verum rex diu uoluntati eius aduersatus ― erat enim molestum regi
ut plaerique uestrum experientia ipsa nostis,
gens nostra pari numero cum Hungaris conflixit, nunquam ferme inferior extitit. Quod
profecto cum saepe alias, tum hoc ipso Austriano bello declaratum est, quum dux
Saxonum parentis mei auspiciis aduersus Hungaros militans Franciscum Aragonium,
Matthiae Chugniadis uxoris fratrem, ac iusti exercitus ex fortissimisque Hungarorum conscripti ducem, pro moenibus Nouae Vrbis parua manu fugauit omnibusque exuit impedimentis. Itaque si eo tempore, quo Hungari Austriae arma intulere, pater meus uel exigua
manu illis obuiam
apud eum nullo fere in precio erant. Ab armorum et equitandi studio
prorsus abhorrebat, ac si cuiuspiam mercatoris, non autem principis filius esset, magisque meminerat se ciuem Mediolanensem esse, cuius proprium est opificio ac mercaturae, ut plaerisque Italis mos est, incumbere, quam Francisci Sforciae nepotem, qui quidem quum esset nouus homo, bellica tamen uirtute Mediolanense per adoptionem
promeruit imperium, accaepta in uxorem Philippi Mariae Vicicomitis, Insubrium ducis,
filia.
Congressus praeterea uirorum, qui uitae integritate rerumque usu clari
Veneti tum suorum multitudine fręti, tum Gallorum paucitatem contemnentes,
ac
de uictoria per imperitiam artis bellicae fere certi, et ipsi haud inuiti cum Gallo manus
conserunt, Francisco Gonzaga, duce Veneti exercitus, pro captu Italorum satis strenuo,
consilium ualde improbante, et quod nullam iustam belli causam uideret, et quod suis
copiis magna ex parte ex opificibus coactis parum admodum fideret. Sed quum legatis
ad arma pertinaciter uocantibus resistere nequiret,
reliquias solum uertere coegerunt.
Quod ubi Francorum rex Lodouicus
Aureliensis accepit, accusata Hispanorum fraude, suorum ignauia, exercitum in
Circumpadana Italia reparare constituit, quo celeriter confecto, regnum Neapolitanum
repeti iubet, creato exercitus duce Francisco Gonzaga, principe Mantuano. Iam
Francorum copiae fines regni Neapolitani ingressae ad Lyrim peruenerant, ponteque
amnem Franci iungebant, quum Consaluus, cum modica quidem suorum manu, sed duro
in armis milite, eo accessit transitu hostem prohibiturus. Caeterum
traducebant, ac leuia certamina cum
hostibus uario euentu inibant.
Nam quantum equites Galli hosticis praestabant equitibus, tantum pedites Hispani Gallis peditibus superiores erant.
Quum hic rerum status ad Lyrim esset, Franciscus Gonzaga, marchio Mantuanus,
iussu Galli regis ad exercitum uenit. Quem quum inuenisset soluto imperio inertem,
imbecillem, commeatus ac omnium rerum necessariarum inopia laborantem, licentia ac
lasciuia corruptum, ad haec graui ualetudine tentatum, eo quod castra sicut
est, a quo in carcerem coniectus quum
diu uaria consilia euadendi animo uolutasset, tandem sanguinarius homo, ne ab ingenio
suo degeneraret, subsidium ab audacia et crudelitate petendum censuit.
Itaque simulata scelerum poenitudine uocat ad se quendam Caesiae sectę, cuius diuus
Franciscus auctor est, sacerdotem, cui scilicet Christiano ritu peccata aperiret. Qui cum
custodum permissu carcerem ingressus esset, in sede procul ab hostio carceris de industria collocata confessionem auditurus considere iubetur. Caesar, quantum temporis confessioni satis esse putauit moratus,
praeterquam quod illi pontifex, qui suo praescripto
omnia agi uolebat, permisisset.
Itaque societate inita cum Maximiliano Caesare, Lodouico Aureliensi, Ferdinando
Aragonio, altero Gallorum, altero Hispanorum rege, ascriptis insuper foederi Alfonso
Ferrariensium duce, Franciscoque Gonzaga, marchione Mantuano, huiusmodi orationem apud Francorum regem pontificis legatus habuisse dicitur:
Etsi, Lodouice, rex Christianissime, pontificem Romanum, qui plane Christi locum in
terris obtinet, nihil magis decet quam non modo paci studere, uerum
interposita in uincula coniectis eam Veneti occupauerant. Inde Ceruiam,
Fauentiam, Cesenam, Ariminum, et quicquid eo in tractu locorum ad Romanam
Ecclesiam unquam pertinuit, uoluntaria item omnium deditione in potestatem pontifex
redegit. Eodem quoque tempore Alfonsus Ferrariensium dux, Franciscusque Mantuanus
marchio, quicquid Veneti de eorum imperio ad illam diem tenuerant, recuperarunt.
Vrbes item regni Neapolitani pignori, ut supra demonstrauimus, datae pulsis Venetis in
fidem Hispani regis uenerunt. Satis creditur Cretenses Cypriosque descituros fuisse si, ad
quem
propter magnitudinem rerum gestarum omnibus Enotrie principibus notus fuit. Cui fuit germanus Constantius Sfortia,
Constantius Sforcia.
summe spei iuuenis, et qui nulla ex parte maioribus suis inferiorem se promisit, et patruus Franciscus Sfortia,
Franciscus Sfortia.
summus dux, mater Constantia Varana, laudatissimi nominis femina. Tanta litteratura fuit hec inclyta Baptista, quamquam familia nobilissima et qua nescio an in Italia sit
notus fuit. Cui fuit germanus Constantius Sfortia,
Constantius Sforcia.
summe spei iuuenis, et qui nulla ex parte maioribus suis inferiorem se promisit, et patruus Franciscus Sfortia,
Franciscus Sfortia.
summus dux, mater Constantia Varana, laudatissimi nominis femina. Tanta litteratura fuit hec inclyta Baptista, quamquam familia nobilissima et qua nescio an in Italia sit
deos precibus assiduis pura sanctitas ut non mortalis femina, sed dea uideatur et iudicetur quam nihil aliud est laudare nisi eius laudes proferre non posse.
Hoc tantum addam ne pro eius pietate ingratus uidear, patrem habuit Franciscum Mariam Mantue principem, summum ducem, cui adeo fortuna tribuit, ut et Venetus Senatus, fulminante in eum grauissima cede Iulio pontifice Maximo et fere totius imperii eorum exitio, in eo spem totam poneret. Tanti erat in bello gerendo consilii, tanteque fortitudinis ut Turcarum Cesar,
tibi sit et se iactitet. De tua clarissima genitrice Leonora,
Coniunx ducis Vrbini.
illustri Mantue principis filia, quid aliud referam, nisi quod pudicitia et omnis sanctitas sibi cedit, ducique clarissimo tuo illustri parenti Francisco Marie, summo quippe duci, et cui ex eo plurimum debet etas nostra quod habemus quem possumus cum priscis illis Cesaribus magnitudine rerum gestarum in Italia comparare,
Laudes et gesta Francisce Marie Vrbini ducis.
hic
sanctitas sibi cedit, ducique clarissimo tuo illustri parenti Francisco Marie, summo quippe duci, et cui ex eo plurimum debet etas nostra quod habemus quem possumus cum priscis illis Cesaribus magnitudine rerum gestarum in Italia comparare,
Laudes et gesta Francisce Marie Vrbini ducis.
hic adhuc prima lanugine tinctus adeo floruit consilio rerum gerendarum et belli apparatu ut Iulius pontifex maximus ausus fuerit eum ducem dare toti exercitui Romani Imperii pro expugnanda Bononia, ubi adeo se ingenue et strenue habuit ut
praecipit inuadi Ferrariam, prudens animaduertit, laqueos uitat, oratores mittit, se uelle obtemperare tanto pontifici, uerum enimuero non posse pugnare, at ille parato ingenti exercitu profligare ducem enititur, utrimque pugnatur, subest magna manu pontifex et dux Laurentius. Franciscus Maria, domat Picenum, subigit Umbriam, infestat Perusiam, defendit regnum, o admirandum ducis ingenium,
Ingenium ducis.
parua manu sepius profligat hostem. Desperat Leo salutem, ne deterius fiat, subacto Laurentio, et
deorum nutu et celorum conflexu cuncta domari necessum est, hinc quae omnium rerum dari uicissitudinem uidemus. Laurentius cum coniuge et prole ab eo suscepta moritur, Alphonsina mater paulo post extremum diem claudit.
Dei ultio pro uero et christiano duce Francisco Maria.
Duos annos seuiendo Leo e superis discedit, quo genere mortis ipsos etiam clynycos uel peritissimos latuit. Quoniam nature legem
Lex nature.
nec deus, nec Christus deus ipse
caueto. Non iniuria quidem sit Medices clarissime domui
Clara domus Medices.
dei fere prese maiestatem ferenti, sed quorundam malo consilio id factum et iniuste factum fuisse dixerimus, placuit inde deo. Audita morte pontificis Franciscus Maria, pater tuus clarissimus, congregato paruo exercitu fretus populi amore recipit regnum
Quoniam recipit regnum dux mortuo pontifice maximo.
magno omnium
secula fore praestantiorem pro tuenda et Re Romana et tota Italia. Quo decreto prefectum et proconsulem eum agere perpetuo uoluerunt Romane urbis et ecclesie exercitus, quod et diis auspicibus effectum est.
Decernit senatus Puniceus Franciscum Mariam ecclesie Romanae perpetuum ducem uita et gestis.
Ecce mi princeps qualem te nobis deus dederit breuibus exposui. Quare deum optimum maximum obsecro, ut te talem quales tui parentes sint nobis prestent, ut bonis omnibus opem assidue possis auxiliumque
cano per secula nomen,
Proponit simul.
aut orbi, quam quod tenet aurea proles
Poetae admiratio.
Magistri Ioannis Policarpi Seueritani Sibenicensis Dalmate predicatorii ad illustrem Guidobaldum Castriduranti comitem, illustrissimi et inuictissimi militie Ducis Vrbini Francisci Marie filium, Feretreidos Liber Tertius.
seclo, Hesperiae magne spes altera princeps
Qualis sit ornatus aule principis pro aduentu Iouis ad ipsum.
ego sum dignus. Sat erat mihi conditor ut sic
mea perpetuo seruasti iussa libenter,
ad lectorem tetrasticon.
Eiusdem ad lectorem.
Policarpi discipuli carmen.
Qui uult Feretriae bene noscere stemata gentis
ita summam humanitatem
summae coniunxit sapientiae, ut quasi quidam novus Moyses afflictos Christi populos a dira
Aegypto, atque adeo a barbarica liberet foeditate.
Optimam quippe de te apud omnes concitasti opinionem, quam reverendus pater et dominus
Franciscus Cheregatus orator tuus, ut omnium est horarum homo, mirifice secundat augetque,
ut maxima sit spes vel solo tuo ductu posse immanem Turcarum contundi tyrannum. Non enim
(quod sacrae testantur literae) in multitudine dominica consistit virtus, neque in equorum
Cogitanti mihi, praestantissime Petre Luchare, hinc admirabille desiderium Francisci Iuliani, uiri sane
Franciscus Natalis Petro Lucharo suo S. D. P.
Cogitanti mihi, praestantissime Petre Luchare, hinc admirabille desiderium Francisci Iuliani, uiri sane tum in litteris eminentissimi, tum in moribus continentissimi, erga laudatissimam uitam ac probatissimos mores Marci Maruli nostri dignoscendos, illinc uero promptitudinem animi tui erga Iulianum obsequiosissimam, uisum fuit non absurde uobis ambobus uno tempore
annis,
Marcus Marulus, gente generosis natalibus ortus, patrem habuit Nicolaum Marulum, uirum non modo politicis moribus et liberalibus studiis excultum, sed studiosorum quoque omnium fautorem praecipuum rei
iuris consultissimus, Thomas Niger, episcopus Traguriensis reuerendissimus, duo fratres Cippici, Petrus et Hieronymus, utriusque iuris doctor eximius, duo fratres Martiniaci, Hieronymus et Franciscus, uiri eruditissimi, ego itidem Franciscus, licet ingenio ac doctrina nouissimus, in amore tamen ipsius secundis honoribus minime contentus, Nicolaus et Antonius Alberti, fratres nobilles ac in litteris admodum consummati. Hii omnes post obitum quoque illius Marci carminibus et
iuris consultissimus, Thomas Niger, episcopus Traguriensis reuerendissimus, duo fratres Cippici, Petrus et Hieronymus, utriusque iuris doctor eximius, duo fratres Martiniaci, Hieronymus et Franciscus, uiri eruditissimi, ego itidem Franciscus, licet ingenio ac doctrina nouissimus, in amore tamen ipsius secundis honoribus minime contentus, Nicolaus et Antonius Alberti, fratres nobilles ac in litteris admodum consummati. Hii omnes post obitum quoque illius Marci carminibus et elegantibus et innumeris amicitiam testati
a Natali Christi anno MDXXIIII, non difficulter (ut alii solent) aut diutina aegritudinae consternatus, sed laudans Dominum, creatorem suum. Integer uitae scelerisque purus spiritum efflauit, bonum certamen certauit, cursum consumauit, fidem seruauit. Sepultus est honorrifice in ecclesia diui Francisci extra muros in proauorum suorum sepulchro, ueluti ipsemet testamento mandauerat, per quod quicquid sibi remanserat Christi pauperibus legauit. Et hiis quae secuntur epitaphiis exhornatus ad celestem patriam, ad quam iugiter aspirabat, feliciter euolauit.
ad celestem patriam, ad quam iugiter aspirabat, feliciter euolauit.
Explicit.
puto, credibile est dominis placuisse duobus."
cupias si superesse rogo.
2 Aliud epitaphium per eundem
f. 96r, 107v =
Marković 1954, c. LXXI = LXXXI (p. 113, 121); Trag. f. 53r; V f. 58v = Šrepel
1899, p. 18; tit. Aliud... eundem S f. 107v: Epitaphium
eiusdem S f. 96r, Dicti Francisci M. M. Trag., Aliud
per eundem V, Šrepel 1899; v. 4 Vindicat: Vendicat
S, Trag., V, Šrepel 1899; eloquio: elloquio
S;
v. 8 Qui: Si
collecta sunt, uno quoque eorum aliquid de aliquo horum attestante. (100)
Iulii Capitolini, Tribellii Polionis, Flauii Vopisci, Sexti Aurelii Victoris Eutropiique ac Pauli Diaconi nec non et eorum, qui post gesta imperatorum scripserunt, lucubrationes, Blondi Platinaeque ac Francisci Petrarcae uernacula lingua summos Pontifices et Caesares perstringentis, Sabellici quoque ac Pii papae diuique Antonini et Petri episcopi Echilini, quos in hac Caesarum Augustorumque ennumeratione, ubi prae caeteris eos aliquid de Slauis dixisse perspexi, nominatim citatos esse uolo, et
Lutius, Petrus Hectoreus, qui inter caetera eleganti metro Nasonem de remedio amoris in Illyricum idioma cum magna omnium admiratione transtulit uel minimum iota non ommittens, et Michael Peregrinus, hii quatuor Pharii, cum Andronico Tranquillo Tragurita et Georgio Bixantio Catharensi ac Francisco Niconitio Corculensi, multique alii, quorum uirtus et eruditio in dies elucescit.
Marcus Marulus, Cypicus Coriolanus, Helius, Ioannes Stoicus, Georgius Benignus, Ioannes Staphileus, Ioannes Pelicarpus, Hieronymus Priboeuius, Ioannes Arbensis, Paulus Paladinus, Thomas
dominum Strigoniensem omni gratia prosequendum. Non sum ego nescius earum
rerum, quę hic hiis diebus preteritis contigere, non sermonum, quos multos cum
Vestra Sanctitate et quidem liberrimos habui, sed res ita se habet, ut a domino
Francisco Marsupino Vestra Sanctitas intelliget. Ad quem plura scribo, ut dixi,
et certe omnia verissima. In summa: maiestas regia omnino optat a Vestra
Sanctitate ac ei enixe suplicat, ne dominus Strigoniensis in hac petitione
singulari certe prudentia iuvenis. Denique habeo optimam spem res bene ac ex
desiderio ac prescripto Vestrae Sanctitatis
hec etiam pauca, que nunc ad Vestram Sanctitatem scribo,
aliena manu mihi esse scribenda. In causa est oculorum lippitudo, qua tamen
levari incipio et brevi penitus liberari spero. Alia Vestra Sanctitas partim ex
litteris regiis et domino Francisco Marsupino, partim ex litteris domini baronis
intelliget. Hoc volui etiam litteris meis significare huius rei, pro qua
Maiestas Regia ad Vestram Sanctitatem scribit, conficiende Maiestatem Eius
cupidissimam esse. Ego vero, cum
similisque (qui canitur a te) Pastor praestante domino nostro Iesu Christo, cui
sit laus omnis et honor ac gloria, Amen.
duces belli erant nullo certo loco, sed ubi res postulasset, dextrum eius cornu banus Croatiae cum Ioanne Tahy, sinistrum, quod wayvodae Transsylvaniae, si adesse potuisset, designatum fuerat, Petrus Pereni curabat. Erant in hoc priori agmine plures ex primoribus, in quibus Antonius Palochy, Franciscus Homonnay, Gabriel Pereni, Thomas Zechy, Andreas Bathory, Emericus Czibak et plures alii. Tormenta bellica statim post principia posita erant. Secundum agmen sive illa acies, quam nos statariam appellamus, in qua rex erat, ex equite magis constabat, paucos admodum pedites e lateribus
historica commemorare nunc non permittit. Servatus fuit et Michael Fekethe ac Bartholomaeus Maytiny, qui postea magno aere fuerunt inde redempti. Perierunt in eo praelio et in fuga praeter regem ex antistitibus Ladislaus Zalkanus archiepiscopus Strigoniensis, Paulus Thomory Colocensis dux belli, Franciscus de Peren Varadiensis, Philippus More Quinqueecclesiensis, Blasius Paxy Iauriensis, Franciscus Chaholy Chanadiensis, Georgius de Palyna Boznensis episcopi, ex baronibus Georgius de Zapolia comes Scepusiensis alter belli dux, Ioannes Dragffy iudex curiae, Franciscus Orzagh cubiculariorum,
Maytiny, qui postea magno aere fuerunt inde redempti. Perierunt in eo praelio et in fuga praeter regem ex antistitibus Ladislaus Zalkanus archiepiscopus Strigoniensis, Paulus Thomory Colocensis dux belli, Franciscus de Peren Varadiensis, Philippus More Quinqueecclesiensis, Blasius Paxy Iauriensis, Franciscus Chaholy Chanadiensis, Georgius de Palyna Boznensis episcopi, ex baronibus Georgius de Zapolia comes Scepusiensis alter belli dux, Ioannes Dragffy iudex curiae, Franciscus Orzagh cubiculariorum, Petrus Korlatkeöy et Andreas Trepka ianitorum, Simon Horvath pincernarum regalium magistri,
Thomory Colocensis dux belli, Franciscus de Peren Varadiensis, Philippus More Quinqueecclesiensis, Blasius Paxy Iauriensis, Franciscus Chaholy Chanadiensis, Georgius de Palyna Boznensis episcopi, ex baronibus Georgius de Zapolia comes Scepusiensis alter belli dux, Ioannes Dragffy iudex curiae, Franciscus Orzagh cubiculariorum, Petrus Korlatkeöy et Andreas Trepka ianitorum, Simon Horvath pincernarum regalium magistri, Thomas Zechy, Gabriel Pereni, Ambrosius Zarkan, Antonius Palochy, Mathias Zetchiny, comes de Frangepanibus, Sigismundus Banffy, Franciscus Hampo, Ioannes de
Ioannes Dragffy iudex curiae, Franciscus Orzagh cubiculariorum, Petrus Korlatkeöy et Andreas Trepka ianitorum, Simon Horvath pincernarum regalium magistri, Thomas Zechy, Gabriel Pereni, Ambrosius Zarkan, Antonius Palochy, Mathias Zetchiny, comes de Frangepanibus, Sigismundus Banffy, Franciscus Hampo, Ioannes de Batthyan, Stephanus Slyk Bohemus et nonnulli alii Bohemi et Moravi; ex nobilioribus et potioribus regni Franciscus Balassa, Nicolaus Tharczay, Ioannes Paxy, Ioannes Istwanffy, Emericus Warday, Michael Podmaniczky, Gregorius Orlowchich capitaneus Segniensis, Stephanus
regalium magistri, Thomas Zechy, Gabriel Pereni, Ambrosius Zarkan, Antonius Palochy, Mathias Zetchiny, comes de Frangepanibus, Sigismundus Banffy, Franciscus Hampo, Ioannes de Batthyan, Stephanus Slyk Bohemus et nonnulli alii Bohemi et Moravi; ex nobilioribus et potioribus regni Franciscus Balassa, Nicolaus Tharczay, Ioannes Paxy, Ioannes Istwanffy, Emericus Warday, Michael Podmaniczky, Gregorius Orlowchich capitaneus Segniensis, Stephanus Aczel castellanus Posoniensis, Sigismundus Pogan, Ioannes Tornaly, Ioannes et Stephanus Kalnay, Nicolaus Forgach; praeter hos nobiles
regiae Mti. In his est insistendum mgcae.
Dtioni. vrae.; nam regia Mtas. misit me huc, ut gentes ipsas exspectem vel veniant ad
Munkacz vel ad Homona. nam datum est negotium hoc exsequendum mgco. dno. Francisco de Homona, si etiam per illam viam venerint. Ad quemcunque autem locum ex his
gentes ipsae venerint, reperient ea, quae erunt necessaria, sicuti per mgcam. Dtionem.
vram. fuerit cum eis concordatum; dummodo mgca. Dtio. vra.
Julii
caulium et raparum et tertium nescio quod semen ex Apulia mihi allatum, et lentem magni grani, preterea pauculum semen cuiusdam rubri floris purpurei sed nullius odoris, et unum magnum citrum pomum, et duas pixidulas tiriace. Vnam dabis domino Sarkano, alteram
vassallo, ita enim Joannem appellabat.
Abbreviatio – in longitudine circiter 0,5 cm – legi non potest.
44 Locus circiter litterarum quattuor (1 cm) exesus.
45 Locus circiter litterarum quattuor (1,5 cm) exesus.
46 Petrus de Peren.
47 Franciscus de Batthyan.
48 Litterae – circiter quattuor in longitudine 1,5 cm – sunt illegibiles.
49 Litterae circiter septemdecim – in longitudinem 7 cm – sunt illegibiles.
50 Desideratur in longitudine 2 cm locus
pater et domine, domine mihi
gratiosissime! Post beatorum pedum oscula humilemque servitiorum meorum
commendationem.
Ob quibusdam urgentissimis importantissimisque negotiis praesentium exhibitorem
nobilem Franciscum Zubranich, familiarem meum ad Sanctitatem Vestram mittere
decrevi. Quamobrem humiliter supplico Sanctitati Vestre, tanquam domino meo
gratiosissimo, quicquid idem nuntius meus Beatitudini Vestre meo nomine
retulerit, dignetur
periculo expositum.
periculo expositum.
Neven Jovanović
Sanctitati offerens me paratum orare, quoad
vivam pro Vestra Sanctitate et Sancta Sede Apostolica, in cuius gremio et vivere
et mori cupio et volo, et cum hiis me Sanctitati Vestre humillime commendo, quam
Deus Optimus Maximus sanam et felicissimam conservet ad multa tempora.
Maiestas.
23 obsequentissimus] sequitur transcr. epist. ad Franciscum um regem et Carolum imperatorem
Verum quamlibet cui uidear audacior tanto regi ausus ea referre, nihilominus si postremo in iudicio ex me debeant ista exigi, mallo mallo sic iudicari audacior modo, quam tunc reprobari iussis non obtemperasse.
Sed nil equidem dubito Franciscum Francorum regem Christianissimum ullam conditionem auersurum, si uno consensu omnium de cunctis gentibus Christianis unus debeat constitui populus. Cui legibus caueatur, ut pax omnibus perpetua constet, de infidelium manibus regna recuperentur et amissę oues suum in ouile redeant. Ratio
ad zefiros contra est Lustiza supinus,
hoc longe frondosior, et mage multo
veniunt, redeunt, illae, et sub pondere gaudent.
S. Nicolai Ord. Praedicatorum. noua condit ab imo
quam nullus coniugis olim
Jovanović
qua pollicendo, nonnihil etiam terrendo ampullosioribus apparatibus nostris, si modo tanta bellua exiguitate nostra terreri possit. Quod si quid insequenti molietur contra nos novi, aut etiam si non, speramus nos Pauli
kal. Aprilis. M. D. XXXVIII.
Neven Jovanović Početna verzija.
Reuerendiss.
vel iam par, vel mox futurus. His addo Franciscum Turzonem ecclesiae Nitriensis praesulem, de quo omnes mira et laeta augurantur.
Item inter Barones clarissima est domus Bathorea, qui auita indole praediti, armis animisque infestissimi sunt Turcico generi. Nec magnifici viri Thomas Nadasdi, Franciscus Batyani, Balassea domus illustrissimae dignitatis suo officio deerunt, inter quos facile pri mus Melchior Balassa.
Atque adeo nuper in gratiam regis Ferdinandi recepti Barones inclyti egregiam spem de se praebent Raphael et Ioannes Apodamian, quibus merito adiungitur Franciscus
Nadasdi, Franciscus Batyani, Balassea domus illustrissimae dignitatis suo officio deerunt, inter quos facile pri mus Melchior Balassa.
Atque adeo nuper in gratiam regis Ferdinandi recepti Barones inclyti egregiam spem de se praebent Raphael et Ioannes Apodamian, quibus merito adiungitur Franciscus Reuai vicepalatinus regni Hungarici, de cuius consilio, prudentia, et fide, quid uis sperare licet. Sed vt omittam Nyari Franciscum, Bartholomaeum Horuat, qui saepius cum victoria, multis occisis, multisque captis, ad regem Ferdinandum redierunt.
Frater quoque Georgius Episcopus
Atque adeo nuper in gratiam regis Ferdinandi recepti Barones inclyti egregiam spem de se praebent Raphael et Ioannes Apodamian, quibus merito adiungitur Franciscus Reuai vicepalatinus regni Hungarici, de cuius consilio, prudentia, et fide, quid uis sperare licet. Sed vt omittam Nyari Franciscum, Bartholomaeum Horuat, qui saepius cum victoria, multis occisis, multisque captis, ad regem Ferdinandum redierunt.
Frater quoque Georgius Episcopus Varadiensis,
nunc tutor regij pueri et vxoris Ioannis Vaiuodae, ducis Transyluaniae, qui si firma subsidia contra
Segr. Stato, Principi, 14, f. 382–383. Copia. Editio: THEINER 1863,
n. DCCCCI, p. 659–660. ETE IV, n. 507, p. 531–534.
f. 96r, 107v =
Marković 1954, c. LXXI = LXXXI (p. 113, 121); Trag. f. 53r; V f. 58v = Šrepel
1899, p. 18; tit. Aliud... eundem S f. 107v: Epitaphium
eiusdem S f. 96r, Dicti Francisci M. M. Trag., Aliud
per eundem V, Šrepel 1899; v. 4 Vindicat: Vendicat
S, Trag., V, Šrepel 1899; eloquio: elloquio
S;v. 8 Qui: Si S f. 96r,
prudenti
Lectori facile erit Corrigere, tu F. I. ubi pro tibi
Et ubi incipiunt Sylvae, ibi erat incip. Liber Quartus.
THEOCRENUS IULII CAMILLI AD POTENTISS. REGEM FRANCISCUM.
parantem.
vivat memoria. Ut enim non obscure vixit,
meritoque inter ductores belli relatus fuerat, ubi etiam obiit clara et
memorabili morte, clade Joannis Cocianeri in Comitatu Valco apud arcem Ivancam,
quae erat ante, quam a Turcis capta est, Francisci Zay collegae mei, dum
fugientis nostri exercitus qua frontem, qua latera, et demum omnes partes unus
inter duces magno animo et periculo suo protegendo, identidem in hostium
insultantium procurrit cuneos.
Jovanović
7. z. p. 1. Promisit autem, quotiescunque datum fuerit illi negotium ut fiant, perficiet totum opus in spatio mensium trium. De ocularibus, cum advenissem, retulit Zacharias, quod nullus artificum repertus sit, qui eo modo, quem optat dominatio vestra reverendissima, sciat ea facere. Ego tamen cum Francisco Caligorio quendam reperi, qui promisit facere experientiam; si fient, ut bona sint, mittentur brevi ad eam.
Pictorem cum maxima difficultate reperimus; omnes affirmant plus in tanto temporis spatio, quo isthuc irent, domi se lucraturos; tamen unus juvenis obtulit
etiam cumulate; unde visus est consolari et magno animo tolerare fortunae casus; videt enim non se solummodo tactum sed etiam plures in hac civitate, qui optimos filios et juvenes amiserunt. Nuper etiam soror novercae unicum filiolum amisit; mortem obiit etiam Joannes Longus alias Misich, et Franciscus Seniunich alias Ciunteta. Vina fuere paucissima, fruges carissimo pretio acquiruntur, et alia omnia desunt, ita ut a longo tempore in pejori statu haec civitas non fuerit.
Caeterum nunc si utiquam alias tempus et occasio est emendi stabilia, qui sumptibus abundat.
spiraret vehementissimus Boreas, ita ut nemo vel accedere propius potuerit ad exstinguendum; tamen praeter omnium opinionem, singulari Dei miraculo exstinctum est incendium in medio cumulo ligneorum aedificiorum, non multis absumptis domibus. Aliud nihil est tale scitu dignum, nisi si hoc: quod Franciscus Semiunich Civuleta mortem obierit, desponsata in mortis articulo Dragna concubina ejus, et turpiter et indigne ad damnum filiae suae unicae.
Noster autem consanguineus dominus Michael Lucich ex Venetiis satis honorifice rediit. Auctum enim est illi stipendium
die 9. Februarii 1559.
beata quiete.
Ad dominum Valerium Mazzarellum in Ioannis Lucari obitum. Pridoevius
Exprimis, en, lachrimas, culte poeta, deis.
Ad Ioannem Pridoevium in obitum nobilis dominae Franciscae Papalis Valerius
Mazzarellus
uoti magis et foelicitatis quam mearum uirium uel fortunae esse
uidebam, ut me in amicitiam tuam insinuarem.
Sed accidit tempus optatum magis quam speratum, ut uoti mei aliqua ex parte compos fieri sperarem.
Nam quom superiori anno Franciscus Forgacius Rhacusium ad me domum uenisset, uir summa grauitate,
multa magnarum artium et illustrium scientia ac sapientia ornatissimus, et rerum plurimarum, sed pręcipue
Hungaricarum, usu peritissimus, Tuae uero Maiestatis ita perstudiosus, Dignitatisque
et iucunde narrare solebat; me
uero, uere quasi scienter addentem, admirans interrogauit, unde in regione tam remota ea sumerem. Tum ego illi auctorem certum ac fidei plenum, tamquam testem rerum Hungaricarum praeclare gestarum locupletissimum ac grauisssimum citaui. Cuius Franciscus miro uidendi desiderio accensus maiori studio a me contendere coepit, ut illum sibi ostenderem, ostensum uero perlectum atque probatum affirmauit auctorem talem, qualem splendida atque eruditissima ingenia probarent, et quali optimus quisque delectari posset, perindignum esse iacere in
sub crepusculum eas dimisit, et postero die mitius
agens aperuit portas urbis, ut emitti possent impedimenta in navigia, quae in ancoris
stabant. Omnes demum, qui abire voluerunt vela ventis dedere sexto Idus Augusti. Non
est omittendum, quod abeuntibus Franciscanis contigit.(Utraque enim familia, et
Dominicanorum, et Franciscanorum superioribus diebus ante alios aufugerat). Hi de
monasterio suo, quod est in scopulo majori procul ab urbe duo millia passuum ex
orientali parte jampridem crucifixi immaginem
portas urbis, ut emitti possent impedimenta in navigia, quae in ancoris
stabant. Omnes demum, qui abire voluerunt vela ventis dedere sexto Idus Augusti. Non
est omittendum, quod abeuntibus Franciscanis contigit.(Utraque enim familia, et
Dominicanorum, et Franciscanorum superioribus diebus ante alios aufugerat). Hi de
monasterio suo, quod est in scopulo majori procul ab urbe duo millia passuum ex
orientali parte jampridem crucifixi immaginem mirificam, et aliam divae Virginis
Mariae Matris Domini picturam in
per viginti dies subtraxerunt.
Nonnunquam tamen cymbala cum litteris, et nuntiis e vicino litore furtim se ad nos
proripiebat. Annuntiatum igitur fuit quarto Idus Augusti esse in valle Juliana septem
semitriremes Noviensium, et in eas incidisse Presbiterum Franciscum Adonisium cum
plerisque aliis nostratibus, qui Ragusium petebant. Juliana est in continenti e
regione Augustae inter Melenam, et Melitam. Nocte sequenti illi Novienses extra
insulam nostram avecti, et tenebrarum silentio in portum ab incolis
avolvit a profluvio, et statim exsiccatus est locus.
Altera quod ex unico ictu bombardellae secus eadem omnium sanctorum jugum, seu axem
rotans rotans Z: rotarum D
confractum Nicolaus Missulius, et Franciscus Pauli carpentarii eodem Archidiacono
cohortante, et facibus cereis lumen ministrante, et coadjuvante, pene quatuor horarum
spatio refecerunt. Circa Idus Augusti ex Epidauro nuntium certum accepimus potitos
Alchinio Butua, et Antibari hostes
podcrtano Z Nos sacrificium prosecuti
circumlustrata urbe etiam tertio iteravimus Missae sacrificium in omnium Sanctorum
aede ante mirificam V. Mariae [aedem] scriba
ipse delevit Franciscanorum effigiem. Ibi contigit quidam ex nostris
ex labore, sive lacrymis, vel forsan propter timorem hostium pati spiritus
defectionem; ita ut domum delatus tres, aut quatuor horas jacuerit intercluso halitu
semimortuus. Nihilo minus postridie vix
pene paris aetatis ad
Hieronime Z: paene eiusdem aetatis cum Hieronymo. D . Nicolaus Vidosius
senior, qui licet aegrotaret, tamen ad pugnam exierat, Nicolaus Arnerius, Nicolaus
Gabrielius, Hieronymi filius, Franciscus Urbanus, Vincentius Roseneus, Lucas Baraneus,
Marcus Grusius, tunc Curiae minoris judex, Franciscus Sevileus, Michael Cetineus
Cosmae filius, Franciscus Prismius, Antonius Marineus, Joannes Scemanus, Joannes
Petrovius, Franciscus Tulius Nicolaus
Hieronymo. D . Nicolaus Vidosius
senior, qui licet aegrotaret, tamen ad pugnam exierat, Nicolaus Arnerius, Nicolaus
Gabrielius, Hieronymi filius, Franciscus Urbanus, Vincentius Roseneus, Lucas Baraneus,
Marcus Grusius, tunc Curiae minoris judex, Franciscus Sevileus, Michael Cetineus
Cosmae filius, Franciscus Prismius, Antonius Marineus, Joannes Scemanus, Joannes
Petrovius, Franciscus Tulius Nicolaus Dragineus, Antonius Baptistinus, Marinus
Sacneus, Joannes, alterius Marini Sacnei filius. Civium
licet aegrotaret, tamen ad pugnam exierat, Nicolaus Arnerius, Nicolaus
Gabrielius, Hieronymi filius, Franciscus Urbanus, Vincentius Roseneus, Lucas Baraneus,
Marcus Grusius, tunc Curiae minoris judex, Franciscus Sevileus, Michael Cetineus
Cosmae filius, Franciscus Prismius, Antonius Marineus, Joannes Scemanus, Joannes
Petrovius, Franciscus Tulius Nicolaus Dragineus, Antonius Baptistinus, Marinus
Sacneus, Joannes, alterius Marini Sacnei filius. Civium vero, et incolarum [era]
Hieronymi filius, Franciscus Urbanus, Vincentius Roseneus, Lucas Baraneus,
Marcus Grusius, tunc Curiae minoris judex, Franciscus Sevileus, Michael Cetineus
Cosmae filius, Franciscus Prismius, Antonius Marineus, Joannes Scemanus, Joannes
Petrovius, Franciscus Tulius Nicolaus Dragineus, Antonius Baptistinus, Marinus
Sacneus, Joannes, alterius Marini Sacnei filius. Civium vero, et incolarum [era] scriba ipse delevit seu artificum
erat numerus 66,
Marini Sacnei filius. Civium vero, et incolarum [era] scriba ipse delevit seu artificum
erat numerus 66, videlicet Marcus Ressa carpentarius bombarderius ad puteum salsum,
quem Slatinam dicunt, Franciscus de Milo graecus mercator. Mucus Radatovius nauta.
Georgius de Ragusio Rosenorum domesticus. Nicolaus Epirota, alter Rosenorum famulus
sagittandi peritia satis instructus
Nicolaus Epirota, alter Rosenorum famulus
sagittandi peritia satis instructus sagittandi peritia satis instructus Z: excellens sagittarius D , Anton
de Ragusio bajulus, Franciscus Profaticus Profaticus Z: Profacius D Nauta seu piscator, Nicolaus Christophori
piscator. Lucas Macellarius. Christophorus de Paulis Latomus. Franciscus ejusdem
Christophori filius
D , Anton
de Ragusio bajulus, Franciscus Profaticus Profaticus Z: Profacius D Nauta seu piscator, Nicolaus Christophori
piscator. Lucas Macellarius. Christophorus de Paulis Latomus. Franciscus ejusdem
Christophori filius similiter Latomus. Marcus Radius Agricola, Toncus Toncus Z: Tomas D Osliza bajulus infirmus,
et inutilis. Franciscus Jurievius Doliarius, qui et ipse
Lucas Macellarius. Christophorus de Paulis Latomus. Franciscus ejusdem
Christophori filius similiter Latomus. Marcus Radius Agricola, Toncus Toncus Z: Tomas D Osliza bajulus infirmus,
et inutilis. Franciscus Jurievius Doliarius, qui et ipse bombarderii munus in praelio
satis naviter satis naviter Z: optime
D obiit. Gregorius Clariceus bajulus, Nicolaus Magliceus pistor,
Jacobus Matcovus de
Martuleus Martuleus Z: Marticleus D nauta, Nicolaus Vlacotimus Vlacotimus Z: Vulathotinus
latomus. Marinus Suturiza cognomento Rex piscator, Franciscus Gerbinus Gerbinus Z: Garbinus D piscator. Petrus
famulus Tronconeorum alias Philippinorum. Nicolaus Gurdius surdus Doliarius. Joannes
Grusius piscator, et Stephanus eius filius. Nicolaus
Antonius
Costa latomus. Nicolaus eius filius bombarderius adustus Gregorius Doimius latomus,
Marinus Surateus pede truncus truncus Z:
trunculus D latomus. Antonius Pomeneus senior carpentarius, Franciscus
Bonvardo piscator. Antonius Vitcovius piscator. Marinus Bavonisius Bavonisius Z: Banisius D , alias Baziza agricola
bombarderius. bombarderius,
Bavonisius Bavonisius Z: Banisius D , alias Baziza agricola
bombarderius. bombarderius, Andreas
Vlacotinus Z: bombarderius. Andreas Riganus baiulus. Franciscus Carlius latomus.
Marcus Milanconus agricola bombarderius. Andreas Vulatcotinus D
Andreas Vlacotinus nauta aegrotus. Matheus Calavagna bajulus senex, Franciscus eius
filius bajulus, Joannes Valentinus cerdo. Franciscus Pauli de
Andreas
Vlacotinus Z: bombarderius. Andreas Riganus baiulus. Franciscus Carlius latomus.
Marcus Milanconus agricola bombarderius. Andreas Vulatcotinus D
Andreas Vlacotinus nauta aegrotus. Matheus Calavagna bajulus senex, Franciscus eius
filius bajulus, Joannes Valentinus cerdo. Franciscus Pauli de Lesina carpentarius, et
in hac expeditione papalis tormenti bombarderius valde utilis, et commendabilis, Lupus
Ucatius, Franciscus Batocanius latomus bombarderius adustus. Paulus
Riganus baiulus. Franciscus Carlius latomus.
Marcus Milanconus agricola bombarderius. Andreas Vulatcotinus D
Andreas Vlacotinus nauta aegrotus. Matheus Calavagna bajulus senex, Franciscus eius
filius bajulus, Joannes Valentinus cerdo. Franciscus Pauli de Lesina carpentarius, et
in hac expeditione papalis tormenti bombarderius valde utilis, et commendabilis, Lupus
Ucatius, Franciscus Batocanius latomus bombarderius adustus. Paulus Radeteus bajulus.
Vincentius Goriglavius, alias
nauta aegrotus. Matheus Calavagna bajulus senex, Franciscus eius
filius bajulus, Joannes Valentinus cerdo. Franciscus Pauli de Lesina carpentarius, et
in hac expeditione papalis tormenti bombarderius valde utilis, et commendabilis, Lupus
Ucatius, Franciscus Batocanius latomus bombarderius adustus. Paulus Radeteus bajulus.
Vincentius Goriglavius, alias Ardentinus, Vincentius de Ragusio bajulus, Joannes
Theodori grecus de Valona externus, quem licet suspectum haberent Cives, tamen experti
sunt
undecim D , videlicet Joannes Orebus, Nicolaus
Bajus Bajus Z: Bacius D ,
Antonius Petrovus, Jacobus Pigeus Gregorius Cheus, Joannes Ragienus. Helius Glavocius,
Franciscus Baicius Joannes Castrophilus, Antonius Sincovus, Paulus, Bossidarus. Octo
fuere Pupnatenses, videlicet Videlicet Marcus
Matusius Z: videlicet Marcus Marchiosuus. Petrus et Michael Separei. Marcus
Bernichius Jelicius,
Nicolaus Musius, Marinus Radinus, Joannes Radinus, Marcus Cernogareus, Marcus
Rogaceus, Stephanus Melissae. Zernovini ceteros superavere; utpote quorum numerus
triginta quinque armatos explevit, et sunt isti scilicet Franciscus Ostovius, Andreas
Uscocius, Jacobus eiusdem Andreae filius. Antonius Barcotius, Joannes Scocandus.
Antonius Zuitanus, Jacobus Cebalius, Franciscus Zagoreus, Andreas Stancovas,
Franciscus Catharinus, et Hieronymus, et alter Hieronymus Banisii
Zernovini ceteros superavere; utpote quorum numerus
triginta quinque armatos explevit, et sunt isti scilicet Franciscus Ostovius, Andreas
Uscocius, Jacobus eiusdem Andreae filius. Antonius Barcotius, Joannes Scocandus.
Antonius Zuitanus, Jacobus Cebalius, Franciscus Zagoreus, Andreas Stancovas,
Franciscus Catharinus, et Hieronymus, et alter Hieronymus Banisii Roseneorum coloni,
et clientes. Marcus senior, et alter Marcus Culianovi Antonius Zugareus, Joannes
Nicolicius, Franciscus Luchinus, Antonius cum filio
triginta quinque armatos explevit, et sunt isti scilicet Franciscus Ostovius, Andreas
Uscocius, Jacobus eiusdem Andreae filius. Antonius Barcotius, Joannes Scocandus.
Antonius Zuitanus, Jacobus Cebalius, Franciscus Zagoreus, Andreas Stancovas,
Franciscus Catharinus, et Hieronymus, et alter Hieronymus Banisii Roseneorum coloni,
et clientes. Marcus senior, et alter Marcus Culianovi Antonius Zugareus, Joannes
Nicolicius, Franciscus Luchinus, Antonius cum filio Joanne
Antonius Zuitanus, Jacobus Cebalius, Franciscus Zagoreus, Andreas Stancovas,
Franciscus Catharinus, et Hieronymus, et alter Hieronymus Banisii Roseneorum coloni,
et clientes. Marcus senior, et alter Marcus Culianovi Antonius Zugareus, Joannes
Nicolicius, Franciscus Luchinus, Antonius cum filio Joanne Joane Bericius Z: Joanne, et Marco fratre Cocchionovus,
Marcus et Jacobus Radovini, Jacobus Vaceta. Marcus Bericius D
Bericius, Marcus Pignatiza,
Franciscus Luchinus, Antonius cum filio Joanne Joane Bericius Z: Joanne, et Marco fratre Cocchionovus,
Marcus et Jacobus Radovini, Jacobus Vaceta. Marcus Bericius D
Bericius, Marcus Pignatiza, Franciscus Cernogoreus, Joannes Croilo, Marinus Cuspilus,
Michael Baranus, Petrus Cuspilus, Jacobus Businovus. Nicolaus Cuspilus, Joannes
Bosinovus. Stephanus Bella infirmus. Praeter hos, qui centum, et quinquaginta trium
summam complent nemo alius manum
nisi forte quisque infans, ut erat Horatius, et Annibal
Vidalei in ea repertus est, quin et ex his senio confecti, et effatis viribus plerique
erant. Ex omnibus nostris duos tantum invenimus interemptos, Andream Uscocium ad
latus, Vincentii Rosenei, et Franciscum de Ostois obrutum ruinis maeniorum ex ictu
hostili collapsorum. Vulneratos, et quidem leviter sex, totidem quoque mulieres
saucias, adustos ex rapida festinatione a semetipsis quinque, quorum unus Franciscus
Costa latomus paucis post diebus
Andream Uscocium ad
latus, Vincentii Rosenei, et Franciscum de Ostois obrutum ruinis maeniorum ex ictu
hostili collapsorum. Vulneratos, et quidem leviter sex, totidem quoque mulieres
saucias, adustos ex rapida festinatione a semetipsis quinque, quorum unus Franciscus
Costa latomus paucis post diebus interiit dignus certe juvenis memoria perenni, ut
pote qui maluit cum parente, et patria commune [omnia] scriba ipse delevit subire periculum, quam sibi
sponte se intra muros inclusit semper sermone, et re ipsa cives ad deffensionem
Patriae cohortatus, quem eo libentius collaudo, ut discat posteritas imitari. Alter
eorum eorum Z: etiam D
Franciscus Batocamius arefacta manu, et utroque pede claudus, evasit; reliqui
convaluere. Numerus elapsorum fuit centum paulo plurium nec ab hostibus, quisquam
captus fuit praeter solam Catharinam Marci Radoevvii pastoris suburbani filiam.
Pharensibus, qui urbem deseruerant, et
in arcem confugerant sex dies sumpserunt sumpserunt Z: consumpserunt D , in quibus totum pene suburbium cum
duobus Monasteriis Franciscano, et Dominicano, et intra maenia multas aedes
sacras et prophanas concremaverunt. Per totam quoque Pharensem Insulam circum vicina
maria prepravljeno iz maenia
impune vagati incendiis, et
Z: Terstenizae D viginti quatuor stadia procul a Curzola ex orientali
parte per duas oras substitit. Ibi ter aciem instruxit tanquam in nos irruiturus, ter
etiam instructam solvit. Demum a caeteris avulsae quatuor semitriremes ad
Franciscanorum scopulum perexerunt, et monasterium totius Illyrici pulcherimum ablatis
campanis incenderunt. Templum autem augustissimum non potuit cremari, quoniam ex saxo
vivo, et topho in fornicis modum constructum fuerat, interiora tamen quaeque lignea in
semel ad Clementem Septimum ejus nominis pontificem maximum anno Domini 1531. secundo post Caroli V. imperatoris coronationem.
Reversus ex urbe denuo ad Sigismundum regem ter est missus, post has Polonicas legationes alia Romae perfunctus ad Paulum tertium pontificem, ad Franciscum Galliae regem cum mandatis prosectus est. Inde statim ad Henricum VIII. regem Anglorum in Britanniam usque secessit. Hinc reversus cum aliis regis sui oratoribus ad Ferdinandum regem Romanorum Viennam est missus.
Ea legatione non satis ex voto regibus subsecuta,
pro praesenti suo flatu minoribus quibusdam dignitatibus ecclesiasticis honoratus est, quoad tribus circiter autumnis elapsis primum ad Alypassam Budam cum mandatis missus est. Nec multo post quinque ecclesiensis pontifex creatus, et inter regios consiliarios assertus, statim orator in Turciam cum Francisco Zay post memorabilem illam Agriensem obsidionem pro pace impetranda delegatus. Magni ea legatio momenti fuit, nam et apud barbaros agebatur, et eos quidem tot victoriis triumphisque nuper reportatis insultantes, divino tamen beneficio peragrata late Cappadocia, caeterisque
istas externas pietatis laruas, vestes loca, ritus, motus ac gesticulationes plurimum ad mortificationem facere. Verum Deus, qui dixit, Non occides, nequaquam praecepit tristia media, longas vigilias, nuditates ac frigora, et comestionem cinerum, ut de quibusdam monachis legitur: aut, ut Franciscus sese nudum in nivem abiecit (vel ut quidam etiamnum, praesertim Hispani) more Baalitarum semet flagellis et scorpionibus consauciarunt, Nimis facile etiam validissima natura frangi potest. Sic sane potatores ac scortatores corpus suum mortificant et enervant. Vult autem Deus, ut ipsum
successus, aut propagationis Evangelii mihi metitus est. Gal. 6 in quit Apostolus: Pax super eos qui secundum hanc regulam incesserint ubi regula doctrinam significat, ab ipso praescriptam. Monachi id ad suas monasticas regulas traditiuncularum rapiunt, praesertim cum sequatur de stigmantibus S. Francisci. Eadem metaphora et sententia est Philip. 3, Eâdem incedamus regula, idem sentiamus. per regulam, normam doctrinae et pie agendi significat, iubetque eos concordes esse.
REIECTAMENTUM, Philip. 3. habet Vulgata versio, ubi in Graeco est
filios: cum interim Synagoga in servitutem generans multos haberet. Reddiderunt sterilitatem animae meae, vel orbitatem, Psal. 35. i. privare me sunt conati ipsa vita.
STIGMATA Domini circumfero in corpore meo, Gal. 6. quod (si Funigeris credendum est) Paulus de sancto Francisco, et de eorum Regula prophetavit. Verum vetustiores intellexerunt, quod sicut olim domini suos servos, praesertim fugitivos, suis quibusdam stigmatibus notare solebant, ut facile agnosci possent, nemoque eos pro suis vendicaret: sic etiam Paulus dicat, se et cruce et propagatione
ac socii eius, et quibusdam regibus Iuda sub finem regum. Sic et Christus Petro, et filiis Zebedaei nomina mutet.
Quem morem et monachi servant, ut indicent se ex familia Christi in familiam aut peculium Francisci aut Dominici migrasse, neglectoque priore foedere baptismi, nunc per cucullum initiari et consecrari tanquam per novum baptismum aut rebaptizationem. Cuculli enim efficaciam baptismo aequalem esse docent. Eodem mysterio etiam Pontifex Romanus assumit nomen novum, ut iam peculiaris sit
sibi rapuit totum regimen conscientiarum, Ecclesiae et Religionis. Quid ergo opus est Sacris codicibus?
44 Innumeri libelli in Papatu miserae multitudini obtruduntur, in quibus nec mica quidem Scripturae tractatur aut explicatur: ut sunt, Hortuli animae, Rosaria, Vitae et miracula Francisci, aut aliorum sanctulorum: Missalia, Breviaria, Officia, Exe quia, Benedictionaria, Agendae, innumerae Summae, Specula, Exempla sanctorum, infinita Sententiariorum volumina, et similia. Quare necessario Bibliae oblivisci coguntur, in tanta monasti carum nugarum copia.
45 Recte
et eius Pseudospiritualium contemptus sacrarum Literarum et syncerae Theologiae, etiam ex eo perspicue deprehenditur, quod non solum alios Christianos ob inscitiam sacrarum Literarum laudarunt, dictaruntque id esse Christianam simplicitatem: sed etiam illos ipsos Ecclesiae gubernatores ac lumina, Franciscum et alios: quem negant literatos monachos pro suis fraterculis aut sectatoribus coram Christo extremo iudicio agniturum, ut est in ipsorum libro Deformitatum aut Conformitatum.
53 Quantopere regno Antichristi sacrarum Literarum autoritas et eruditio aut institutio contemnatur,
eorum factis cernitur.
52 Tristissimus exitus eorum, qui contra conscientiam vel abnegarunt agnitam huius Religionis veritatem, vel etiam persequuti sunt, satis indicat, divinam hanc esse et veram doctrinam, ut Spierae nostra aetate, ut Iuliani Apostatae, aliorumque multorum. Francisci Spierae, qui Evangelium Christi Venetiis abnegavit, horrendus casus in celeberrima Patavii urbe a plurimis spectatus, et plurimorum ac fide dignorum linguis et scriptis celebratus, aeternum monumentum est omnipotentiae Christi et veritatis Evangelii.
53 Quaecunque in Scriptura
forum gratiae 326. iustitiae. ibid.
fora duo, iudicii, divini et approbationis hominum, Scripturam constituere. ibid.
forensem morem nosse, theologo necessarium 329
Fragilitatis humanae typus 277
Francisci Spierae horrendus casus 445
fratres qui dicantur in Scriptura 85
frigus ieiunos plus affligere quam saturos 309
fruges cur in Iudaea citius maturescant quam in nostris regionibus 331
frui, quid 93. 94
fructus
zaglavlje.
comitatur gloria semper.
celebrabit in aeuum.
De Ioannis Lascari nobilissimi / atque honoratissimi uiri optime de / Veneta
Republica meriti obitu / Francisci Musaei Sicensis carmen
Si reverendae dominationes vestrae consulunt ad duas tresve septimanas retinendi adhuc bombardarii, sin minus, die Lunae expediendi Zagrabiam.
Cum his reverendas dominationes vestras felicissime valere optamus.
Alterum in Drenchina alimus et, ut iubent, adhuc per mensem alemus. Aquae acreverunt bene, Deo volente, sed nondum demissum milium natabit.
Valeant reverendae dominationes vestrae felicissime, nostri memores.
possit videri non immerito, catholica fidei, omnium primus, etiamsi rudia, fere iecisse fundamenta. Eum ergo tibi consecro, et tu, me tam rari muneris ne spreveris largitorem.
et Aonius mentem calor impulit. inde
perit hora brevis.
FLAVI IACOBI EBORENSIS CARMINUM MORALIUM, LIBER QUARTUS.
Ad Franciscum Sagrium praeclarum iuvenem Et amicum singularem. Precatur
claudere rure diem.
Quinto Pontifice maximo, cui et iam pridem sacrosancte devoveras,
et debitam deserebas religiosam obedientiam, obsequi iubereris, in locum
magni illius, et in animis atque laudibus hominum nunquam intermorituri
Francisci Forgach Cardinalis in sedem Archi-Episcopalem
Metropolitanae Ecclesiae Strigoniensis collocaret; quod etsi priusquam
faceret, non prius tamen quam te in Archi-Episcopum designaret, (dignum
augustis annalibus
in illam tuendam atque amplificandam natus es,
alumna tua. Nostri temporis sunt, tuae gentis sunt, et patriae nostrae, tua
quidem communione sanguinis, nostra vero imitationis utilitate, et tua, et
nostra lumina, Simon, et Franciscus Forgach, ille quidem pater tuus, et eius
quem iam honoris causa nominavi, Francisci; Pater inquam tuus, et plurium a
Patria virtute non degenerum, sed ante alios, duorum maximorum in Hungaria
filiorum, quorum post
tuae gentis sunt, et patriae nostrae, tua
quidem communione sanguinis, nostra vero imitationis utilitate, et tua, et
nostra lumina, Simon, et Franciscus Forgach, ille quidem pater tuus, et eius
quem iam honoris causa nominavi, Francisci; Pater inquam tuus, et plurium a
Patria virtute non degenerum, sed ante alios, duorum maximorum in Hungaria
filiorum, quorum post regiam Maiestatem, in utroque statu, ecclesiastico
scilicet atque politico, suprema
virtute non degenerum, sed ante alios, duorum maximorum in Hungaria
filiorum, quorum post regiam Maiestatem, in utroque statu, ecclesiastico
scilicet atque politico, suprema spectata est authoritas; tua quidem
Palatinalis, Francisci vero fratris tui, natu tantum te minoris,
Cardinalitia atque Archi-Episcopalis. Pater dico tuus, toga, sagoque tantus,
qui et pacis consiliis, et primis militiae praefecturis claruerit, supremus
Vyvarum, generalis
et primis militiae praefecturis claruerit, supremus
Vyvarum, generalis vero partes Hungariae Cis-danubianas Capitaneus,
foelicissime gubernaverit, et plenus tam annis, quam meritis, diem suum, non
sui memoriam clauserit. Franciscus frater tuus, eum se, toto vitae suae
tempore, ac tenore praestitit, ut in illo tantarum dignitatum splendor, cum
summa humilitate decertaverit, nec facile censeri potuerit, an authoritati
illius, vel sanctitati
Mutium, de Iure
interrogasset; respondisse, turpe esse patricio, et Nobili viro, Ius in quo
versatur ignorare. Qua reprehensione Sulpitius motus, adeo Iuri operam dedit, ut
merito inter Iurisconsultos, palmam assecutus fuerit. Ioannes Franciscus de
Pavinis, in praefatione Extravagan. D. Ioannis Papae XXII.
Apud Persas autem pueros Ius a Magistris, sicut alibi Grammaticam, didicisse;
refert Osorius libro 7. de Institutis Regis.
Quidni igitur
intitulato, Ritus explorandae Veritatis, in
dirimendis Controversiis; in Sacrario summi Templi Varadinensis
reperto, et recuso Colosvarini, anno 1550. Iam autem prae
manibus Generosorum Dominorum Francisci Loranth de Inke, et alterius
Francisci Nagy-Mihály de Petrócz, Sacrae Caesariae et Regiae Maiestatis,
inclytae Camerae Hungaricae Consiliariorum habito. Ex quo, qui volet,
diversa barbara nomina Hungarorum, plus
dirimendis Controversiis; in Sacrario summi Templi Varadinensis
reperto, et recuso Colosvarini, anno 1550. Iam autem prae
manibus Generosorum Dominorum Francisci Loranth de Inke, et alterius
Francisci Nagy-Mihály de Petrócz, Sacrae Caesariae et Regiae Maiestatis,
inclytae Camerae Hungaricae Consiliariorum habito. Ex quo, qui volet,
diversa barbara nomina Hungarorum, plus quam satis cognoscere poterit,
certis
intendat; quia qui se ulterius non defendit,
convinci solet. Et ideo, si praesens adfuerit, atque Actor executionem
contra ipsum petierit, statim capi iubebitur; quemadmodum factum est
Eperiesini, Anno 1611. cum Francisco Desőfi. De quo vide
plura infra, Quaest. 31. cap. 9. II. Respondens ad Principalem
Actionem in Iudicio, etiamsi Prohibita usus fuerit, nihilominus tamen ad
Exceptionem dilatoriam, vel
casu eo,
ubi forte insons ad necem accusaretur indigne. Ut in capitali quoque causa
Ioannis Varossi, aliter Zabo, non est admissa
Revisionalibus, vel autem Plenipotentialibus literis,
prouti scilicet causae meritum postulabit, ad agendum accedet, art.
34. anni 1575. quia alias in Emenda linguae
convincetur; veluti et Franciscus Pinkoczi Eperiessini, Anno
1611. Et si pro Actore fuerit, causam amittet, ipsumque
principalem suum, in Iudicio Regali convinci faciet, et In-causam-attractum
absolvet.
Resumptae et reerectae sunt suprascriptae causae partibus consentientibus in feriam sextam proxime futuram.
claris cerneret veteris, nostraeque memoriae scriptoribus occupatam, satisque intelligeret, nullam mediocribus poetis in re litteraria gratiam esse; liberiorem exercenda industria, et proferendi ingenii campum delegit, illyricas camoenas: accensus gloria nobilis in Ciuitate Poetae Ioannis Gundulae Francisci filii, consobrini sui; cuius ingenium per ea tempora magno cum ciuium, exterorumque plausu in edendis elegantibus fabulis, et nobilitando Ragusino theatro versabatur, famaque iam inclytum erat edito illustri poemate de Vladislai Рolonоrum Principis rebus in bello Turcico gestis. Vetus
ut sic dicam, tam vastum, ac penè inexhaustum pererrare contigisset. Quemadmodum enim cuilibet post
autem, quod uni fratrum in dominium cessit, versus septentrionem a Tarahumara 150 circiter milliaribus distat. A 34M circiter gradu altitudinis polaris usque 40UM omnes Christiani fonte baptismatis abluti fuerunt. Ibidem missiones valde celebres administris Reverendis Patribus primi Ordinis Sancti Francisci longe lateque in hac America Septentrionali promulgatae optimum progressum habuere. Illius terrae incolae 8 sponte se se iam bonis moribus ac educationi Christiana tradidere. Erecta iam ubique templa ampla ornamentis sacris sufficienter instructa,
bene versati, ad instar Hispanorum terram excolebant, equos instruebant, boves et tauros domabant, patres in omnibus pietatis officiis adiuvabant; ante duos vero annos prohdolor 9 non sine calamitosa strage multorum Hispanorum viginti 10 duorum religiosorum Ordinis Sancti Francisci violenta morte crudeli auso 11 , nefaria traditione rebellionem eiusdem incolae attentarunt ac suppeditante daemone a catholica religione deficientes, suave iugum Christianae fidei rejicientes, quo liberius scelerum immanitas ibidem vigeret, se se pristinis erroribus tradiderunt
novi Mexici dicta.
Versus Orientem immediate habet hos populos particulares ante Floridam novam, Franciam novam et Regnum Leon, quos vocamus Conchos, Tobosos et Parras; Conchia gens est barbara Tarahumarae non multum absimilis, alia tamen lingua utitur. Eos patres reverendi Ordinis Sancti Francisci administrant. Hos longe in barbarie superant Tobosi, illi nimirum ipsissimi, quos Societatis nostrae Viri Apostolici multis ante abhinc annis magno cum fervore et speciali religioni a Deo ad hoc munus concessa gratia cum summa laude administrarunt; quia tamen iuxta Societatis institutum
discit, ut cum 2 patribus primus sedem figat. Ad citius hoc negotium componendum ipse gubernator Guadianam ad Episcopum hac septimana contendet 17 Septembri 1682, ne nobis obsistat et sit contrarius, cum ille solum adversetur moramque bonis eventibus iniiciat. Episcopus quidam est Ordinis Sancti Francisci ad instar aliquorum Episcoporum, qui ante hic vivebant nobis contrarii 40 . Retardare forte poterit itum nostrum, non tamen impedire, ne in illam admittamur messem. Deo enim adiuvante optime omnia disposita apparent, ut victor facile Societas ad maiorem Dei gloriam evadat, ut
agonalem solvit mors flammea luctam.
putant, antiquius est: Regnumque amplioribus olim
terminis describebatur. Eam alii Chrovaitam et Chrovatiam, Horvatiam sive Hrvatiam
dicendam, scribunt. Nomen a Corvino Messalla Antonius Bonfinius, Foris a Curati Bulgarorum
Duce regioni natum falso autumant. Franciscus Glavinitius ab Harvatska fluvio Harvatiae
nuncupationem format; quod fluvii nomen cum Adiectivum sit, fluvio a gente inditum esse
potius credam. sed et hic quod solum irrigat, ignoramus: nisi sit Harvatska amnis exiguus
penes Castellum sui nominis, in
Omnibus hanc trepidae detulit unus opem:
possent tam firma videri
C. D. FRANCISCO XAVERIO IN SANCIANO MORIENTI
EPICEDIUM
denas, veluti saecli compendia, messes.
Horum in conspectu poterit non perdere nomen.
Spalatensis, archidiaconus ejusdem civitatis non mediocri ingenio et humani divinique juris admodum peritus Latinisque literis eruditus. Scripsit non pauca, versu praesertim, quorum nonnulla extant apud me, non sine eruditione et elegantia.
Franciscus Martiniacus Spalatensis floruit eodem tempore quo et Hieronymus, ejus frater natu major, cui par fuit ingenio, eruditione et eloquentia; parem etiam cum eo indolem habuit ad poesim, multa reliquit ingenii sui praeclarissima monumenta, ex quibus extant apud me carmina non pauca, quae
eloquentia; parem etiam cum eo indolem habuit ad poesim, multa reliquit ingenii sui praeclarissima monumenta, ex quibus extant apud me carmina non pauca, quae ad excellentiam poetarum sui temporis accedere videntur.
satis amoenum et ad poesim mirifice propensum, in qua addiscenda omnem industriam collocavit, ut brevi tum Latina, tum Italica ac vernacula lingua elegantissimos versus faceret. Reliquit varii generis carmina pure, dilucide, perspicue eleganterque composita, in cujus gratiam Marcus Marulus Francisci Petrarchae de Beata Virgine Maria cantilenam suo vernaculo sermone compositam Latinam fecit; vir doctus et poetica laude adeo celebris ut cum Musis contendere
Ex
atque ob eam rem magnae semper auctoritatis apud suos, magnae existimationis apud exteros. Hic nobilissimo genere Spalati natus omnibus in patria functus est praecipuis officiis et muneribus, quibus multum et verae gloriae consecutus est. Mortuus tandem est in patria et sepultus in claustro divi Francisci cum inscriptione quae in lapide ejusdem claustri in muro his verbis legitur:
Leo de Albertis istum elegit locum suae quietis pro se et suo filio Stephano ac suis omnibus haeredibus, quo loco et quiescit sepultus.
Anno Domini MCCXCVI, mense Decembri, die XX.
Marcus Capogrossus, Francisci, civis Spalatensis integerrimi, filius eique morum integritate non absimilis. Pictor fuit admodum excellens, ut ostendunt signa et tabellae excellentissimis coloribus ad vivum expressae; et nisi juvenis e vita decessisset, Matthaeum Ponzonum, pictorem eximium, magistrum suum, non solum
in monasterio quodam divi Petri Vallis surdae sic appellatae per biennium moratus, deinde ob pyratarum formidinem in patriam reversus est, in qua mortalis esse desinit nonis Januarii anno Domini 1528 (a) .
(a) Franciscus Natalis, perfamiliaris Marulo, scripsit, ut est
Ex in primis. eruditum, ingenio clarum, disertum eloquio, fidei propugnatorem acerrimum, principem suae aetatis philosophum, poetam gravem et ingeniosum, sacrarum literarum scientia nemini secundum. In ecclesia sancti Francisci extra muros sepultus fuit. Quia vero locus ubi situs erat non agnoscebatur ex inscriptione, ideo multis annis post ejus obitum instauratus fuit tumulus et ad decus familiae apposita sequens inscriptio:
maxime, uno quorum Vitum Ruschium, episcopum Dumnensem, patria Pharensem laudat, quorum altero Venetos ex Sibylla
Ex Sybilla. Erythraea orbis dominos vaticinatus est.
(a) Antiquissima opinio fert illum exiisse ex antiquissima praedura familia Alberti.
ex familia cujus nomen ignoratur, et scientias didicit Bononiae, ubi sanctum Franciscum, ordinis minorum institutorem, vidit et audivit concionantem. Postquam in ea urbe studiorum suorum cursum confecisset, in patriam reversus est anno circiter 1223, et cum clericali militiae dedisset nomen, tabularii munere functus est atque postea in canonicorum collegio cooptatus.
laude ac vitae integritate et innocentia fuit conspicuus. Multa composuit tum soluta oratione tum versibus, ex quibus elegiam qua continentur Cretae regni querelae edidit Venetiis anno 1666, typis Zachariae Conzatti; de bello Batavo et pace Noviomasi composita carmen ibidem anno 1680, typis Francisci Tramontini; in natali Leopoldi Jacobi Archiducis, Leopoldi Caesaris filii, idulium ibidem apud eumdem impressorem, anno 1682; de Vienna Turcarum obsidione liberata carmen, quo continetur Sarmaticus de Turcis ad Viennam Austriae triumphus, ibidem apud eundem impressorem, anno 1687.
Leopoldi Caesaris filii, idulium ibidem apud eumdem impressorem, anno 1682; de Vienna Turcarum obsidione liberata carmen, quo continetur Sarmaticus de Turcis ad Viennam Austriae triumphus, ibidem apud eundem impressorem, anno 1687.
Vincentius de Franciscis erat Spalatensis archipresbyter, illius fori vicarius capitulariumque negotiorum summus curator, quem Joannes Tomcus Marnavitius in libro Romae excusso cui titulus
fuit sacerdos Spalatensis, vir admodum doctus ac eruditus atque in patriae ac nationis suae rebus admodum versatus optimeque de ea meritus. De eo meminit Robertus Papafava, patricius Venetus, in historia de situ Carniolae et Carintiae, pag. 63.
Franciscus Patricius natus est Andetrii seu Clissii
Ex Clisii. in Dalmatia, dioecesis Spalatensis. Hic doctissimus vir admirabilis ac portentuosi ingenii fuit. Floruit tempore Clementis VIII. pontificis
Clisii. in Dalmatia, dioecesis Spalatensis. Hic doctissimus vir admirabilis ac portentuosi ingenii fuit. Floruit tempore Clementis VIII. pontificis maximi in archilyceo Romano publicus philosophiae professor. Sic
illi mors est, qui jàm contempserat illam:
Dalmatae Issaei, Iuris Vtriusque Doctori.
Ad Illustrissimum Dominum, Dominum Ioannem
Petrum Fustinionum, amicorum optimum.
acciti ac magna mercede conducti, qui eos ad litterarum studia condocefacerent et omnibus praeclaris scientiis atque disciplinis informarent et imbuerent. Hos inter omnium liberalium artium ac disciplinarum magistros vetera commendant monumenta Marinum Becichemum,
Xenophonta Philelphum, Francisci viri celeberrimi filium, Marinum de Benedictis, Dominicum Facium, Nascimbenum Nascimbenium, Franciscum Serdonatum, Iacobum Flavium Eborensem et alios summos sua quosque aetate viros, qui doctissimis etiam lucubrationibus editis in litteraria republica magnam nominis existimationem
scientiis atque disciplinis informarent et imbuerent. Hos inter omnium liberalium artium ac disciplinarum magistros vetera commendant monumenta Marinum Becichemum,
Xenophonta Philelphum, Francisci viri celeberrimi filium, Marinum de Benedictis, Dominicum Facium, Nascimbenum Nascimbenium, Franciscum Serdonatum, Iacobum Flavium Eborensem et alios summos sua quosque aetate viros, qui doctissimis etiam lucubrationibus editis in litteraria republica magnam nominis existimationem consecuti sunt. Neque vero ii ipsi, qui domi semper haeserint, suis tantum civibus noti fuere angustisque
patre Lampridio Cervino (vulgo
Cerva), viro patritio, matre ex Zamagniorum certe familia, aeque nobili ac patritia, cuius tamen nomen excidit; hinc est quod ipse in oratione funebri, quam suo loco laudabimus, fratrem Petrum Zamagnium, eximium Franciscani instituti virum, fratrem suum amitinum nuncupat; quod vero Lampridio patre genitum
dixi, id ex publicis monumentis iustamque habentibus authoritatem adeo certum est, ut nullus dubitandi locus relinquatur, neque omnino verum eum, cum Romae esset, ex academicorum more,
paulatim exoleverat et non modo multis intermissa seculis, sed
iam fere oblivioni tradita, Benedicto XII, Romano pontifice, renovata fuit, cum anno MCCCXLI Ursus Anguillariae comes et Iordanus de filiis Ursi miles, Romani optimates et tunc Urbis senatores, Roberto, Siciliae rege, curante Franciscum Petrarcham, virum omni deinceps aetate celeberrimum et cum eloquentiae, tum poeticae laude eximium poetica corona ex lauro contexta in Capitolio donarunt. At vero iterum mos ille antiquatus est, nec forte cuiquam
post Petrarcham tributa fuit laurea, donec Blondus instaurandum et quasi
vagus nivalem,
praesertim matronas, reperire. Quod
singulare, quod proprium decus eius fuit et ad mulieres, ut ita
dixerim, non pertinens, illud laudabo. Sed primum omnium nobilissimae poetriae genus referendum mihi est.
II. Itaque Franciscus Zuzoreus, Blasii filius, Floriae pater, vir ex civium
ordine, cum opibus, tum cultu et vitae honestate admodum spectabilis Ragusii, uxorem
duxit in patria Marinam, Petri Radalei, honestissimi civis, filiam, ex qua multos
utriusque sexus suscepit
vir ex civium
ordine, cum opibus, tum cultu et vitae honestate admodum spectabilis Ragusii, uxorem
duxit in patria Marinam, Petri Radalei, honestissimi civis, filiam, ex qua multos
utriusque sexus suscepit liberos. Nos ex maribus suo loco laudabimus fratrem Franciscum,
Capucinum caenobitam, virum clarissimum; at vero sex ei natae sunt filiae, quarum
Margarita, natu minima, nupsit Ragusii Hieronymo de Primis, Benedicti filio, quatuor
Anconae, in qua urbe post susceptos omnes fere liberos, quam ob causam plane
virum clarissimum; at vero sex ei natae sunt filiae, quarum
Margarita, natu minima, nupsit Ragusii Hieronymo de Primis, Benedicti filio, quatuor
Anconae, in qua urbe post susceptos omnes fere liberos, quam ob causam plane ignoro,
sedem suam domumque locaverat Franciscus, nobilibus viris in matrimonium collocatae
fuerunt, nempe Nicolea Camillo Gabriellio, Lucretia Paulo Torreleonio, Elisabetha Petro
Gentili Bonarello, Catharina Iulio Armentico; at Floria inter filias Secundo loco nata
cum Bartholomaeo Pescionio
jussa ac dispositiones principis. Praeest confiniis dictis banalibus, eaque regit absolute, nec in iis dependet a consilio bellico; horum regendi ratio ab anno 1750, ut infra videbitis est alia, ac olim fuerit.
Carolus comes de Batthyan ab anno 1742. ad 1756.
Franciscus comes Nadasd ab anno 1756.
fuerit.
Carolus comes de Batthyan ab anno 1742. ad 1756.
Franciscus comes Nadasd ab anno 1756.
Franciscus comes Nadasd ab anno 1756.
1756.
Verocensis.
Dominus comes Ludovicus Patachich.
Dominus Georgius Klimo, episcopus Quinque-Ecclesiensis, administrator.
Comes Joannes Patachich administrator.
Comes Cristophorus Niczky.
Syrmiensis.
Marcus liber baro Pejachevich.
Franciscus de Paula liber baro Balassa.
Posegani.
Comes Petrus Keglevieh.
Comes Ludovicus Erdoedy.
Domius Josephus Chiolnich, episcopus Bosnensis.
Comes Joannes Patachich.
ad haec regna pertinentes:
Segniensis.
Dominus Joannes Antonius Benzoni.
Dominus Georgius Wolffgangus Chiolich.
Dominus Pius Manzzador.
Bosnensis.
Dominus Petrus Bakich, vere Bachich.
Dominus Franciscus Thauszy.
Dominus Josephus Antonius Chiolnich.
Syrmiensis.
Dominus Ladislaus Szöreny.
Dominus Nicolaus Josepus Givovich.
Dominus Joanes Baptista Paxi.
Graeci ritus Unitorum, passim
baro Lalersperg.
Zdellarovich.
Mikassinovich.
Petardi.
Lakopich.
Malordi alias Hermann.
Pauer Elias.
Sancti Georgii vulgo Giurgievech.
Colonelli.
Dominus Nicolaus Kengell.
Brentano.
Riese Franciscus Carolus.
Generalatus Sclavoniae.
Sedes est Essekinum vulgo Oszeg. Tria habet regimina: Brodense et Petrovaradinense pedestria, item Brodense equestre unum.
Generales commendantes Essekini.
Comes Antonius de Gvadagni.
Comes de Gaisrugh.
Comes
regimina habent, nempe Glinanum et Kostanicense; unam legionem ex 600 equestrem. Ante regulationem fuere commendantes.
Memoriae commendantum priorum.
Kostaniczae.
Comes Georgius Erdoedy, postea camerae praeses.
Comes Emericus Erdoedy, mortuus.
Comes Joannes Franciscus Chiculini.
Baro Stephanus Patachich ultimus.
Vicecommendantes.
Dominus Nicolaus Petkovich.
Dominus Jacobus Jellachich.
Dominus Georgius Pogledich.
Commendantes antea Szrachichenses postea Glinani dicti.
Dominus
bano constitutus.
Dominus Georgius Pogledich.
Dominus Gabriel Skerlecz.
Dominus Ladislaus Plepelich.
Dubiczae.
Hinc unus semper e numero canonicorum Zagrabiensium fuit. Memoria mea sequentes.
Georgius Dumbovich.
Josepus Chiolnich.
Franciscus Thauszy.
Nicolaus Magdich.
Joannes Radich.
Josephus Pogledich.
Nicolaus Petrichevich.
Adamus Patachich.
Post secutam confiniorum reformam.
Colonelli.
1. Baro Stephanus Patachich colonellus Glinanus.
2. Dominus Georgius
Georgius Preindmayr.
Commissarii regni seu provisores.
Dominus baro Stephanus Patachich.
Dominus Josephus Raffay.
Dominus Stephanus Markovich.
Dominus Nicolaus Plepelich.
Auditor generalis cum titulo vicecolonelli salario 1000 fl.
Dominus Franciscus Kussevich.
Memoria eorum, qui dignitates (et) honores sunt consecuti.
Episcopatus.
Dominus Stephanus Putz titulum episcopi Belgradiensis.
Camerarii.
Comes Joannes Patachich.
Comes Petrus Sermage.
Comes Joannes Draskovich capitaneus.
Kussevich.
Memoria eorum, qui dignitates (et) honores sunt consecuti.
Episcopatus.
Dominus Stephanus Putz titulum episcopi Belgradiensis.
Camerarii.
Comes Joannes Patachich.
Comes Petrus Sermage.
Comes Joannes Draskovich capitaneus.
Comes Franciscus Patachich.
Comes Franciscus de Nadasd bani filius.
Actualis intimi consiliarii.
Dominus episcopus Zagrabiensis.
Dominus episcopus Segniensis Chiolich.
Dominus episcopus Syrmiensis Givovich.
Dominus metropolita Carlovicensis.
Dominus
dignitates (et) honores sunt consecuti.
Episcopatus.
Dominus Stephanus Putz titulum episcopi Belgradiensis.
Camerarii.
Comes Joannes Patachich.
Comes Petrus Sermage.
Comes Joannes Draskovich capitaneus.
Comes Franciscus Patachich.
Comes Franciscus de Nadasd bani filius.
Actualis intimi consiliarii.
Dominus episcopus Zagrabiensis.
Dominus episcopus Segniensis Chiolich.
Dominus episcopus Syrmiensis Givovich.
Dominus metropolita Carlovicensis.
Dominus generalis de Petazzi.
Dominus episcopus Zagrabiensis.
Dominus episcopus Segniensis Chiolich.
Dominus episcopus Syrmiensis Givovich.
Dominus metropolita Carlovicensis.
Dominus generalis de Petazzi.
Comites facti.
Dominus Petrus Sermage antea baro.
Dominus Franciscus Patachich antea baro.
Dominus Sigismundus Voikffy.
Dominus Christophorus Voikffy, fratres ante nobiles Voikovich.
Barones liberi.
Dominus Mikasinovich colonellus.
Dominus Settwicz colonellus.
Dominus Liubibratich colonellus.
Dominus
Joannes Paxi beatae virginis Mariae de Albei, item Chasmensis.
Paulus Goymirecz sancti Ladislai de Zemlin, item postea Chasmensis.
Joannes Kukuljevich sancti Benedicti in comitatu Simeghiensi.
Nicolaus Sigismundus Thauszy sancti Stephani de Kö ad Tibiscum.
Franciscus Antonius Popovich beatae virginis Mariae de Adony.
Georgius Delinich beatae virginis Mariae de Abraham.
Antonius Zlatarich canonicus Zagrabiensis sancti Irenaei.
Antonius Zdenehay praepositus beatae virginis Mariae ante castrum novum Budense.
Ordinis
Delinich beatae virginis Mariae de Abraham.
Antonius Zlatarich canonicus Zagrabiensis sancti Irenaei.
Antonius Zdenehay praepositus beatae virginis Mariae ante castrum novum Budense.
Ordinis militaris Theresiae crucis.
1mae crucis.
Dominus comes banus Franciscus Nadasd.
Dominus baro Philippus Levindus de Beck.
Dominus comes de Brentano.
Minoris crucis.
Dominus comes generalis Josephus Draskovich.
Dominus baro Antonius Settwicz generalis.
Dominus Pauer Elias vicecolonellus Crisiensis.
Dominus
Sechen.
Dominus Petrus Bottichky.
Dominus Wolgemut.
Dominus Samuel Orlyk.
Dominus Jellachich Petrus.
Dominus Skerlecz civis Zagrabiensis.
Dominus Emericus Vollich.
Familiae in masculo deficientes.
Baro Dismas Voinovich.
Comes Franciscus Joannes Chiculini.
Baro Gabriel Gotthal.
Baro Theodoras Ratky.
Baro Antonius Patachich.
Baro Ladislaus Patachich.
Comes Petrus Keglevich supremus comes Poseganus.
Baro Petrus Praszinszky.
Baro Nicolaus Patachich.
Comes
Patachich.
Comes Alexander Patachich.
Nicolaus Messich.
Josephus Magdich.
Daniel Jurassich.
Georgius Ligutich.
Franciscus Grossich.
Petrus Paraminszky.
Adamus Naisich.
Adamus Krisanich.
Joannes Braniug.
Franciscus Praskay.
Thomas Schytaroczi.
in que sexu.
Georgius Mihanovich nobilis in que sexu.
Georgius Jellachich nobilis in que sexu.
Mathias Svagell nobilis in masculo.
Ignatius Ztepanich nobilis in masculo.
Ludoncus Lukauszki nobilis in masculo.
Franciscus Peharnik integre.
Magnates actuates in hoc regno Croatiae possessionati.
quae sunt dominii olim Kostell; item Ternovecz, Szikad venditum domino Bedekovich. Josephus possidet Lobor, Veleskovecz, et ad hos pertinet Topolovecz seu Totussevina, quamvis pro interim possideatur ab haerula Josepha.
Ramus Petri in masculo deficientis habet filias Catharinam nuptam Francisco Patachich, cui obtigerunt bona et arces Popovecz, Kalnik, Guscherovecz, domus Varasdinensis. Josephae in capillis existenti Zachretje vulgo sanctissimae Crucis, Ladanje, Kostaniek, domus Zagrabiensis et usque ad emaritationem Topolovecz. Bisztricza etiam huic cessit.
Haec familia
superiorem Sztubiczam, Bisztra, Szeverin.
P. Patachich Ludovicus ac hujus filius Joannes comites. Possident Zajezda,Verbovecz, Rakovecz,Vinicza,Varasdini domum cum appertinentiis,Szent Illia portionem,Martianecz, Hrasztovlian, Szlanje,Preszeka, Chernkovecz.
Patachich Franciscus comes, filiusStephani baronis, Novigrad, Vidovecz,Szent Illia portionem, etsupra relata Catharinae Keglevichuxoris suae bona. Vinicza item.
Patachich Ladislai vidua, bona inVinicza.
Patachich Adamus liber baro episcopusMagno Varadiensis, bonaCastell, Lovich, Demerje.
ut supra.
Dominus comes Klobusiczky ut supra.
Dominus comes de Nadasd ut supra.
Dominus Emericus Pasztori, venit pro procuratore Sermagiano; sed ducta uxore nobili Regina Jellachich ex Rosina Voinovich factus possessionatus in Zabok.
Dominus Franciscus Kanotay nobilis, hic allegare incepit; ducta uxore Barbara Zaverszki possessionatus factus in Lipovcz, Grancsari etc.
Dominus Sigismundus Komaromi. Venit pro ammanuensi ad protonotarium Petrum Skerlecz, inde allegando fiscalis episcopi, tum fiscalis in Croatia
Gabellich viduam Josephi Magdich, possessionatus Konschinae.
Dominus Ladislaus Szalle judex civitatis Zagrabiensis et senator, per uxorem Jagussich possessionatus effectus.
Dominus Stephanus Szalle vicejudlium, patruum secutus in Croatiam venit.
Dominus Franciscus Dudich ex ammanuensi domini Nicolai Skerlecz allegans, dein fiscalis domicellarum Keglevich, vicenotarius Varasdinensis. Ducta uxore nata Theresia Suvich possessionatus factus in Jalsovecz.
Franciscus Dudich ex ammanuensi domini Nicolai Skerlecz allegans, dein fiscalis domicellarum Keglevich, vicenotarius Varasdinensis. Ducta uxore nata Theresia Suvich possessionatus factus in Jalsovecz.
banus Franciscus de Nadasd.
Comes Joannes Patachich praesestabulae judiciariae.
Dominus Nicolaus Skerlecz protonotariusregni.
Dominus Petrus Skerlecz.
Dominus Balthasar Adamus Kercselich canonicus Zagrabiensis.
Pater Cherubinus Pehm Franciscanus.
Pater Petrus Martinovich Paulinus.
catechismos varios, cantilenas pias, libros precum varios edidit.
Pater Andreas Jambressich Jesuita dictionarium utile et bonum latino croaticum edidit in 4. majori.
Pater Orlovich Paulinus dictionarium croaticum sub nomine Bellosztenecz edidit.
Pater Franciscus Xaverius Pejachevich Jesuita controversias orientalis et occidental ecclesiae.
Pater Antonius Werntle Jesuita aque eontroversias aequales ut prior.
Pater Joannes Baptista Simunich Jesuita prioribus melius de eadem materia scripsit et edidit.
Pater
aequales ut prior.
Pater Joannes Baptista Simunich Jesuita prioribus melius de eadem materia scripsit et edidit.
Pater Casimirus Bedekovich Jesuita:
Paulini provinciae Croaticae.
In
provinciae sancti Capistranidictae in Sciavonia.
Posegae conventus.
Nassiczae conventus.
Chernekini conventus.
Chultich residentia.
Gradiscae conventus.
Brodii conventus.
Bajae, Budae et per Hungariam multi conventus et residentiae.
Franciscanorum reformatorum
Memoriae virorum illustrium summariae
ab anno 1748. inclusive ad 1764.
Romanus papa.
Benedictus XIV. e domo Lambertini Bononiensis, ab anno 1740. 16. Augusti ad 1758. 3. Maji. Clemens XIII. e domo Rezzenico Veneta, ab anno 1758. 6. Julii papa.
Imperatores.
Franciscus I. Lotharingus imperator occidentis.
Josephus II. ab anno 1765. 18. Augusti.
Reges Europae.
Hungariae.
Maria Theresia rex Hungariae ab anno 1740. 20. Octobris post mortem patris sui Caroli VI. Nata 1717. 13. Maji. Desponsata Francisco duci Lotharingiae 12.
Imperatores.
Franciscus I. Lotharingus imperator occidentis.
Josephus II. ab anno 1765. 18. Augusti.
Reges Europae.
Hungariae.
Maria Theresia rex Hungariae ab anno 1740. 20. Octobris post mortem patris sui Caroli VI. Nata 1717. 13. Maji. Desponsata Francisco duci Lotharingiae 12. Februarii 1736. Viennae. Coronata rex Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae 25. Junii 1741., Bohemiae 12. Maji 1743. Imperatrix a 23. Septembris 1745.
Angliae.
Georgius II. e domo Hannoverana, mortuus die 15. Octobris 1760. Georgius
5. Aprilis 1751.
Memoria baronum et episcoporum Hungariae
ab anno 1748. ad 1764.
Primas Hungariae
princeps et archiepiscopus Strigoniensis.
Vacat a 1745. 6. Decembris.
Comes Nicolaus Csaky ab anno 1751. ad 1757.
Vacat.
Comes Franciscus Barkoczi ab anno 1761.
Colocensis et Bacsiensis archiepiscopus.
Comes Nicolaus Csaky ad 1751.
Baro postea comes Franciscus Klobusiczky a 1751. ad 1760. 5. Aprilis.
Comes Josephus de Batthyan.
Agriensis episcopus.
Comes
et archiepiscopus Strigoniensis.
Vacat a 1745. 6. Decembris.
Comes Nicolaus Csaky ab anno 1751. ad 1757.
Vacat.
Comes Franciscus Barkoczi ab anno 1761.
Colocensis et Bacsiensis archiepiscopus.
Comes Nicolaus Csaky ad 1751.
Baro postea comes Franciscus Klobusiczky a 1751. ad 1760. 5. Aprilis.
Comes Josephus de Batthyan.
Agriensis episcopus.
Comes Franciscus Barkoczi, factus primas.
Comes Carolus Eszterhazy ab anno 1762.
Vaciensis.
Michael Carolus ab Altham cum titulo
Comes Franciscus Barkoczi ab anno 1761.
Colocensis et Bacsiensis archiepiscopus.
Comes Nicolaus Csaky ad 1751.
Baro postea comes Franciscus Klobusiczky a 1751. ad 1760. 5. Aprilis.
Comes Josephus de Batthyan.
Agriensis episcopus.
Comes Franciscus Barkoczi, factus primas.
Comes Carolus Eszterhazy ab anno 1762.
Vaciensis.
Michael Carolus ab Altham cum titulo archiepiscopi Barensis.
Comes Christophorus Migazzi.
Comes Paulus Forgacs, mortuus.
Comes Carolus Eszterhazy, ad Agriensem
Christophorus Migazzi.
Comes Paulus Forgacs, mortuus.
Comes Carolus Eszterhazy, ad Agriensem translatus.
Comes Christophorus Migazzi iterum, jam sanctae Romanae ecclesiae cardinalis.
Jaurinensis.
Dominus Adolphus a sancto Georgio e scholis piis.
Comes Franciscus Zicsy.
Quinque-Ecclesiensis.
Comes Sigismundus Berény, mortuus 1749.
Dominus Georgius Klimo ab anno 1751.
Nitriensis.
Comes Emericus Eszterhazy, mortuus 1764.
Dominus Joannes Gusztiny.
Vesprimiensis.
Dominus
Comes Emericus Eszterhazy, mortuus 1764.
Dominus Joannes Gusztiny.
Vesprimiensis.
Dominus Adamus Acsády.
Dominus Martinus Biro.
Dominus Ignatius Koller.
Zagrabiensis.
Dominus Georgius Braning, mortuus 1748.
Dominus baro Franciscus Klobosiczky, factus Colocensis.
Dominus Franciscus Thauszy ab anno 1751.
Magno-Varadiensis.
Dominus comes Nicolaus Csaky, Colocensis, tum primas.
Comes Paulus Forgács, factus Vaciensis.
Baro Adamus Patachich.
Transylvaniensis.
Joannes Gusztiny.
Vesprimiensis.
Dominus Adamus Acsády.
Dominus Martinus Biro.
Dominus Ignatius Koller.
Zagrabiensis.
Dominus Georgius Braning, mortuus 1748.
Dominus baro Franciscus Klobosiczky, factus Colocensis.
Dominus Franciscus Thauszy ab anno 1751.
Magno-Varadiensis.
Dominus comes Nicolaus Csaky, Colocensis, tum primas.
Comes Paulus Forgács, factus Vaciensis.
Baro Adamus Patachich.
Transylvaniensis.
Franciscus baro Klobusiczky, translatus Zagrabiam.
baro Franciscus Klobosiczky, factus Colocensis.
Dominus Franciscus Thauszy ab anno 1751.
Magno-Varadiensis.
Dominus comes Nicolaus Csaky, Colocensis, tum primas.
Comes Paulus Forgács, factus Vaciensis.
Baro Adamus Patachich.
Transylvaniensis.
Franciscus baro Klobusiczky, translatus Zagrabiam.
Sigismundus baro Stoika, sponte resignavit 1760.
Comes Josephus de Batthyan, factus Colocensis.
Antonius baro Baythai e scholis piis.
Chanadiensis.
Dominus Nicolaus Sztanislavich Franciscanus.
Comes
Transylvaniensis.
Franciscus baro Klobusiczky, translatus Zagrabiam.
Sigismundus baro Stoika, sponte resignavit 1760.
Comes Josephus de Batthyan, factus Colocensis.
Antonius baro Baythai e scholis piis.
Chanadiensis.
Dominus Nicolaus Sztanislavich Franciscanus.
Comes Franciscus Antonius Engell.
Bosnensis.
Petrus Bakich de Lák alias Bachich.
Franciscus Thauszy 1749. factus, translatus Zagrabiam.
Josephus Antonius Chiolnich ab anno 1751.
Syrmiensis.
Ladislaus Szoereny.
Josephus
baro Klobusiczky, translatus Zagrabiam.
Sigismundus baro Stoika, sponte resignavit 1760.
Comes Josephus de Batthyan, factus Colocensis.
Antonius baro Baythai e scholis piis.
Chanadiensis.
Dominus Nicolaus Sztanislavich Franciscanus.
Comes Franciscus Antonius Engell.
Bosnensis.
Petrus Bakich de Lák alias Bachich.
Franciscus Thauszy 1749. factus, translatus Zagrabiam.
Josephus Antonius Chiolnich ab anno 1751.
Syrmiensis.
Ladislaus Szoereny.
Josephus Givovich, mortuus 1762.
1760.
Comes Josephus de Batthyan, factus Colocensis.
Antonius baro Baythai e scholis piis.
Chanadiensis.
Dominus Nicolaus Sztanislavich Franciscanus.
Comes Franciscus Antonius Engell.
Bosnensis.
Petrus Bakich de Lák alias Bachich.
Franciscus Thauszy 1749. factus, translatus Zagrabiam.
Josephus Antonius Chiolnich ab anno 1751.
Syrmiensis.
Ladislaus Szoereny.
Josephus Givovich, mortuus 1762.
Joannes Baptista Paxi.
Segniensis.
Joannes Antonius de Benzoni.
Georgius
Syrmiensis.
Ladislaus Szoereny.
Josephus Givovich, mortuus 1762.
Joannes Baptista Paxi.
Segniensis.
Joannes Antonius de Benzoni.
Georgius Wolffganges Chiolich.
Pius Manzzador Barnabita.
Belgradiensis.
Comes Franciscus Antonius Engell, translatus ad Chanadiensem.
Stephanus Putz.
Barones: Palatinus.
Comes Joannes Palffy, olim Croatiae banus.
Comes Ludovicus de Batthyan, mortuus 1765. in Novembri.
Judices curiae regiae.
Comes Josephus
1765. in Novembri.
Judices curiae regiae.
Comes Josephus Eszterhazy, 1748. mortuus.
Comes Georgius Erdoedy.
Comes Josephus Illyeshazy, resignavit.
Comes Nicolaus Palffy ab anno 1765.
Bani Croatiae.
Comes Carolus de Batthyan.
Comes Franciscus de Nadasd ab 1756.
Tavernicorum magistri.
Comes Leopoldus de Nadasd, factus cancellarius.
Comes Franciscus Eszterhazy.
Comes Josephus Illyeshazy.
Comes Adamus de Batthyan senior.
Agazonum magistri.
Comes Franciscus Eszterhazy, factus
Comes Josephus Illyeshazy, resignavit.
Comes Nicolaus Palffy ab anno 1765.
Bani Croatiae.
Comes Carolus de Batthyan.
Comes Franciscus de Nadasd ab 1756.
Tavernicorum magistri.
Comes Leopoldus de Nadasd, factus cancellarius.
Comes Franciscus Eszterhazy.
Comes Josephus Illyeshazy.
Comes Adamus de Batthyan senior.
Agazonum magistri.
Comes Franciscus Eszterhazy, factus tavernicus.
Comes Leopoldus de Nadasd, ex tavernico ut cancellarius.
Comes Antonius Grassalkovich.
de Batthyan.
Comes Franciscus de Nadasd ab 1756.
Tavernicorum magistri.
Comes Leopoldus de Nadasd, factus cancellarius.
Comes Franciscus Eszterhazy.
Comes Josephus Illyeshazy.
Comes Adamus de Batthyan senior.
Agazonum magistri.
Comes Franciscus Eszterhazy, factus tavernicus.
Comes Leopoldus de Nadasd, ex tavernico ut cancellarius.
Comes Antonius Grassalkovich.
Pincernarum magistri.
Comes Ludovicus de Batthyan, factus palatinus.
Comes Paulus Balassa.
Dapiferorum
Cubiculariorum magistri.
Antonius S. R. I. princeps Eszterhazy.
Paulus princeps Eszterhazy.
Cancellarii Hungariae.
Comes Ludovicus de Batthyan, hodie palatinus.
Comes Leopoldus de Nadasd.
Comes Nicolaus Palffy, resignavit.
Comes Franciscus Eszterhazy et una Georgius comes Fekette vicecancellarius.
Personalis praesentiae.
Comes Antonius Grassalkovich, factus praeses camerae.
Comes Georgius Fekette, vicecancellarius.
Baro Franciscus Koller.
Dominus Jacobus Szvetich ab anno 1765.
de Nadasd.
Comes Nicolaus Palffy, resignavit.
Comes Franciscus Eszterhazy et una Georgius comes Fekette vicecancellarius.
Personalis praesentiae.
Comes Antonius Grassalkovich, factus praeses camerae.
Comes Georgius Fekette, vicecancellarius.
Baro Franciscus Koller.
Dominus Jacobus Szvetich ab anno 1765.
Vitae trium episcoporum.
Vita resque gestae Nema paginacije.
admirationem causavit omnibus in capitulo, dum vota ejusdem pro Braniughio esse intellexissent. Et licet mentem suam aperte Eszterhazius aperuisset, capitulum tamen Braniughium in suo ad Carolum supplici plane nec proposuit, verum Paulum Cheskovich praepositum majorem, Nicolaum Gotthal lectorem, Franciscum Novachich cantorem, Thomam Kovachcvich custodem, Georgium Reess praepositum Chasmensem, Nicolaum Bedekovich cathedralem, Michaelem Verbanich Dubicensem et electum episcopum Scardonensem, ac tandem Gregorium Subarich Camarcensem, prouti haec ex protocollo cancellariae aulico Hungaricae
haec clam ordinabat dabatque. Studiosos pauperes constanter cum praeceptore numero sex aluit. Singulis sabbatinis diebus pro numero, quot veniebant, iisdem dabat eleemosynas, prouti et aliis pauperibus. Ex quibus in xenodochio plures intertenuit constanter iisque peroptime providebat. Patribus Franciscanis et
et sanctae Marthae in Sissinecz noviter fundavit et erexit, providitque universis. Ecclesiam sancti Ladislai in Pokupszko e fundamentis cum cinctura coemiterii, aris, organo, campanis, calicibus aliisque necessariis erexit. Item sancti Spiritus Hrasztoviczae, aeque ex fundamentis, prouti et Franciscanorum Hrasztoviczae. In Sclavonia ecclesiam Franciscanorum in Cernik cum majori ara, in Gradecz turrim arasque, in Goricza cis Colapim ecclesiam ex fundamentis cum parochi residentia; Biskupeczii ad Varasdinum aram majorem, aliaque in aliis; neque enim universarum rerum, ut altarium,
et erexit, providitque universis. Ecclesiam sancti Ladislai in Pokupszko e fundamentis cum cinctura coemiterii, aris, organo, campanis, calicibus aliisque necessariis erexit. Item sancti Spiritus Hrasztoviczae, aeque ex fundamentis, prouti et Franciscanorum Hrasztoviczae. In Sclavonia ecclesiam Franciscanorum in Cernik cum majori ara, in Gradecz turrim arasque, in Goricza cis Colapim ecclesiam ex fundamentis cum parochi residentia; Biskupeczii ad Varasdinum aram majorem, aliaque in aliis; neque enim universarum rerum, ut altarium, pulpitorum, reliquiarum, reminisci possum et longus foret
successoribus beneficia. Sed et cum ipso praeposito in metalibus, tam circa Berkissevinam quam et hic circa Zagrabiam lites habuit, quas praepositus tunc accomodaverat.
Anno quoque 1729., dum canonicus Zagrabiensis Gabriel Patachich ex archidiacono Camarcensi Syrmiensis crearetur in locum Francisci Vernich episcopus, Patachichio canonicatum etiam retinere volente, episcopus una cum capitulo sese opposuit, et promotis aliis statutum latum est, quo promotus in canonicatum jurare cogitur, quod episcopatum obtinens beneficiis hujus ecclesiae abdicare sponte se velit. Quae tamen lis cum
in congregationibus et publicis congressibus quod huic plurimum faverit. De reliquo nihil audire est.
In exercendis et obeundis muniis episcopalibus erat diligentissimus. Altaria consecravit in diversis ecclesiis plurima, ecclesias plures, uti Bisztricensem beatae virginis, Samoboriensem Franciscanorum et Carolostadiensem, Pokupszkensem, Gorrensem sancti Spiritus, et patrum Franciscanorum Hrasztovicensem. Ordinationes frequentissimas habuit, ordinatis non uno sed pluribus milibus, confirmatis aeque milibus milium. Abbates consecravit 12. Aliaque muneris episcopalis officia lubens
audire est.
In exercendis et obeundis muniis episcopalibus erat diligentissimus. Altaria consecravit in diversis ecclesiis plurima, ecclesias plures, uti Bisztricensem beatae virginis, Samoboriensem Franciscanorum et Carolostadiensem, Pokupszkensem, Gorrensem sancti Spiritus, et patrum Franciscanorum Hrasztovicensem. Ordinationes frequentissimas habuit, ordinatis non uno sed pluribus milibus, confirmatis aeque milibus milium. Abbates consecravit 12. Aliaque muneris episcopalis officia lubens et diligenter peragebat, ac dum eidem ordinandi praesentarentur et ad parochias
priorum saltem faciam mentionem. Ergo.
Catalogus canonicorum a Georgio Braniug creatorum.
Anno 1728. Josephus Antonius Chiolnich ex parocho Berdovicensi, in locum Thomae Plessich archidiaconi Chasmensis.
Stephanus Putz ex parochiae in Bisztra parocho, in locum Francisci Somsich Viennae mortui et sepulti in metropolitana qua rectore collegii Croatici.
Adamus Chegetek ex parocho Caproncensi, in locum Francisci Novachich cantoris.
Ladislaus Bedekovich ex praebendario cathedralis ecclesiae et custode capituli Chasmensis, in locum Georgii
Chiolnich ex parocho Berdovicensi, in locum Thomae Plessich archidiaconi Chasmensis.
Stephanus Putz ex parochiae in Bisztra parocho, in locum Francisci Somsich Viennae mortui et sepulti in metropolitana qua rectore collegii Croatici.
Adamus Chegetek ex parocho Caproncensi, in locum Francisci Novachich cantoris.
Ladislaus Bedekovich ex praebendario cathedralis ecclesiae et custode capituli Chasmensis, in locum Georgii Braniug ad episcopatum Zagrabiensem promoti.
Adamus Ztepanich ex seminarii sublectore, in locum comitis Jonathae Ivanovich tantum diaconi. Anno
Novachich cantoris.
Ladislaus Bedekovich ex praebendario cathedralis ecclesiae et custode capituli Chasmensis, in locum Georgii Braniug ad episcopatum Zagrabiensem promoti.
Adamus Ztepanich ex seminarii sublectore, in locum comitis Jonathae Ivanovich tantum diaconi. Anno 1729. Franciscus Thauszy ex parocho Sztanievicensi, in locum Joannis Zebecz archidiaconi Goricensis.
Georgius Marcellevich, in locum Mathiae Augustich archidiaconi Vaska, ex parocho Dernensi.
Anno 1730. Joannes Radich ex parocho Bisztricensi, in locum Nicolai Graczky lectoris.
Patachich 1728.
Stephano Vuchetich 1730.
Gabrieli Bisztriczey 1732.
Adamo Chegetek 1737.
Adamo Ztepanich 1745.
Goricensem.
Joanni Lukauszki 1729.
Stanislao Pepelko 1730.
Petro Matachich 1733.
Stephano Putz 1739.
Francisco Thauszy 1743.
Kemlek.
Joanni Lukauszki 1728.
Stanislao Pepelko 1729.
Stephano Skerlecz 1730.
Georgio Plepelich 1737.
Josepho Pogledich 1737.
Vaska.
Stephano Skerlecz 1729.
Michaeli Kalamer 1730.
1729.
Michaeli Kalamer 1730.
Adamo Patachich 1745.
Chasmensem.
Stanislao Pepelko 1728.
Georgio Dumbovich 1729.
Petro Matachich 1730.
Georgio Plepelich 1733.
Adamo Chegetek 1737.
Ladislao Bedekovich 1737.
Francisco Thauszy 1739.
Nicolao Terihay 1743.
Joanni Koosz 1745.
Bexin.
Wolffgango Kukuljevich 1747.
Varasdinensem.
Stephano Putz 1734.
Nicolao Petrichevich 1739.
Stephano Varovich 1747.
Urbocz.
Gabrieli Bisztriczey 1730.
Nunc memorabilioria quaedam, quae sub illius episcopatu acta sunt, referamus.
Annis, quibus Braniughius ut episcopus vixit, Romanae praefuerunt ecclesiae Benedictus XIII., Clemens XII., et Benedictus XIV.
Romanorum imperium habuerunt Carolus VI., Carolus VII. Bavarus et Franciscus I.
Hungariae reges Carolus VI., 1740. mortuus, et ejusdem filia Maria Theresia.
Bani Croatiae fuerunt Joannes Palffy, ad officium judicis curiae translatus, ac dein factus regni Hungariae palatinus; comes Joannes Draskovich, brevi mortuus; comes Josephus Eszterhazy, 1741.
ara sanctorum Fabiani et Sebastiani in cathedrali erecta.
Incendia notabiliora Zagrabiae acciderunt. Primum 1731. mense Majo die 31., a quo magna pars civitatis superioris et capitularis absumpta. In
superiori civitate seminarium sancti Josephi, in capitulari monasterium Franciscanorum cum turri et ecclesiae tecto, liquefactis etiam campanis aliisque pluribus domibus. In hoc incendio memoria dignum accidit. Inter medias flammas inviolata conservatio imaginis beatae virginis Mariae, quae hodie sub fornice civitatis portae, Kamenita vrata dictae, viduae cujusdam
masculo, Hussinecz, Novoszel Lucas, Markovchich, Delimanich, Hohnemer, Levachich aliique plures, praesertim in Sclavonia, propter officia comitatensia.
Episcopus Braniug scripsit contra Joannem Rauch vicebanum librum de ecclesiastica immunitate, quem possideo, praeclarum sane.
Francisci Xaverii Klobusiczky
liberi baronis de Zetthény episcopi Zagrabiensis synoptica narratio.
Quamvis ex libri hujus parte alia universa hujus episcopi acta, prouti et quae sub eodem acciderunt vel gesta sunt, notata descriptaque legantur, placuit tamen synoptice, vel quae ibi
ex libri hujus parte alia universa hujus episcopi acta, prouti et quae sub eodem acciderunt vel gesta sunt, notata descriptaque legantur, placuit tamen synoptice, vel quae ibi descripta non invenirentur, vel ibi fusius narrata, pro lectoris commodo et posterorum notitia referre et scribere. Itaque Franciscus Xaverius Joannes Nepomucenus liber baro Klobusiczky de Zetthény in comitatus Sarossiensis civitate Eperiess die 31. Octobris 1708. natus est ex parentibus Francisco barone Klobusiczky et Clara Kappi, foemina illustri, etiamnum vivente, domique educatus, scholas, ut vocamus, minores
quae ibi descripta non invenirentur, vel ibi fusius narrata, pro lectoris commodo et posterorum notitia referre et scribere. Itaque Franciscus Xaverius Joannes Nepomucenus liber baro Klobusiczky de Zetthény in comitatus Sarossiensis civitate Eperiess die 31. Octobris 1708. natus est ex parentibus Francisco barone Klobusiczky et Clara Kappi, foemina illustri, etiamnum vivente, domique educatus, scholas, ut vocamus, minores partim Eperiessini, partim Cassoviae absolvi. Ad altiores Viennam Austriae submissus in collegio convictorum dicto rhetoricam logicamque absolvit, physicam qua collegii
locumtenentialis, dein cancelariae aulicae regiae Hungaricae consiliarius, et hodie meritissimus episcopus Quinque-Ecclesiensis, ac tandem Adamus Galgoczi, hodie capituli Strigoniensis lector, pluresque alii.
Anno 1741. occasione diaetae a feliciter regnante regina Maria Theresia idem Franciscus Klobusiczky in episcopum Transylvaniensem fuerat nominatus, et a Benedicto XIV. Romano pontifice confirmatus; quamvis statim causa publicorum negotiorum Carolinum abire debuerit, ibidemque guberniali adesse qua consiliarius consilio, adeoque ut pure electus episcopus sollenem ingressum
profectus, ibidemque archiepiscopus Colocensis declaratus, amplius non rediit. Lites tamen cum successore habuit causa nobilium, in quibus etiam triumphavit.
Vir prudens omnino et judicii alti, in ecclesiasticis Balthasare Kercselich canonico Zagrabiensi usus, in aliis secretario suo Francisco Bandi, viro insigni. Cum nobilitate multum non tenuit causa offensionis, dum
capituli jura tueretur, et quod militares praeamaret. Oeconomiae nallum gessit curam, famulis servisque suis indulgentissimus, nec sine vitio. Lusui addictus
nec sine vitio. Lusui addictus
statu nempe suae conditionis. Meticulosus fuit admodum. Aulae adulator, religionis indifferentis, atque ad Jesuitarum, vel fors liberorum murariorum principia, ejusdem cultor. Vide librum alium a nobis scriptum de actis ejus in episcopatu Zagrabiensi.
Franciscus Thauszy episcopus Zagrabiensis ejusque gesta.
Thausziorum obscura ignotaque in Croatia ac Sclavonia de sui origine est familia, et umdenam ad Carlostadienses partes advenerit, ignotum. Certe episcopus iste 1751. in Croatiam quosdam hujus agnominis duxit; quod armales litteras
cognatum dicebat episcopus.
Undecunque ergo eorum origo sit, Wolffgangus Thauszy in parochia sub Lipnik primus innotuit. Fuit is in Transcolapianis partibus conscriptor, tum judlium, demum et vicecomes. Uxores plures habuit. Prima fuit nata Krisanich, ex qua natus est praefatus episcopus Franciscus anno 1698. die 25. Martii. Item Nicolaus Sigismundus, modo archidiaconus Bexin et canonicus Zagrabiensis. Alia quaedam Germana, ex qua natus Josephus, nunc parochus ad sanctum Joannem in Novavilla, cantor et canonicus Chasmensis. Tertia Orehocziana, ex qua filiam habuit, nuptam domino
ob mariticidium sui ipsius fuit homicida.
Praedictus episcopus, uti et caeteri sui fratres, Nicolaus ac Josephus, fuere ad clericorum cathedralis ecclesiae Zagrabiensis seminarium, vulgo alumnatum, a teneris mancipati, ac in eodem enutriti, et absolutis humanioribur scholis, Viennam missi. Franciscus quidem triennio pro vigente tunc more, sub patre Leopoldo Galler Jesuita philosophiae auditor fuit, et hanc sine gradibus consecutis absolvit 1716. Et quia profectus fuisset debilioris, Viennae remansit in collegio Croatico et biennio relictus fuit theologiae scholasticae auditor.
tunc more, sub patre Leopoldo Galler Jesuita philosophiae auditor fuit, et hanc sine gradibus consecutis absolvit 1716. Et quia profectus fuisset debilioris, Viennae remansit in collegio Croatico et biennio relictus fuit theologiae scholasticae auditor. Presbyther 1721. factus, a comite Joanne Francisco Chiculini primo parochiam sancti Dominici in Konschina obtinuit, ex eadem translatus per eundem comitem ad parochiam beatae virginis Mariae ad Sztenievecz. Ubi suis obsequiis, hospitalitate,
exmissionibus fructuum per canonicos, horumque tractatione meruit, ut ad preces
schismaticos protegendo, praecipue quendam popam Terbuhovich, qui 1751. rebellionis fuit secretarius, inde per capitulum fuit amotus, eidemque successerat Michael Zlatarich. Sed cum iste equo luxato per levitatem volens fossatum quoddam equester transvolare, fractis cervicibus mortuus remansisset, Franciscus Thauszy eidem successit; occasione belli Turcici 1738., sed propter easdem confusiones iterum revocari debuit, succedente eidem Nicolao Magdich canonico. Interim sub ejus Dubiczae anteriori praefectura arx illa trans Vunnam, quam ab anno 1743. Turca incolit, aere et sumptibus capituli e
ratus, eidem objiceret, se a visitatione confiniorum eundem pernosse et hoc in mei praesentia. Caeterum praefectura Sisciensi adjutus Thauszy, praetextu curandae valetudinis, post mortem Georgii Braniugh Viennam appulit et schismaticorum more largitionibus quaerebat amicos, praecipue Franciscum Koller et Ladislaum Bisztriczey, cancelistam quidem, sed Zagrabiae educatum et lingvae gnarum Croaticae, adeoque notitiam subjectorum Croatiae habere suppositum, in ea cumprimis circumstantia, ubi tum ex parte Croatiae ad cancellariam dignior nemo fuisset. Pollensque suarum laudum
futurus, vel si non esset, certissimo transferendus, prouti et accidit ob habitas cum protonotario Adamo Naisich discordias. Itaque cum ageretur satis, quis ad Zagrabiensem sedem foret promovendus, et destinaretur Georgius Klimo, episcopus tum Noviensis ac consiliarius ad cancellariam Hungaricam; Franciscus Koller primo banum disposuit, ut Croatarum aliquis promoveretur, tum ipsos Croatiae ablegatos ad diaetam, ut hoc a bano peterent, quod ipsi et fecerunt. Cumque Adamus Patachich fuisset a Klobusiczkio projectatus aut Wolffgangus Kukuljevich, ob metum utriusque, propter doctrinam, ac quod
historiam patriae spectantium, in originali; sed desunt prima aliquot folia.... folio.
14. Ejusdem: Idem pertractatus monumentorum ac diplomatum copiatus et in ordinem chonologicum iuxta seriem episcoporum usque ad annum 1500. reductus.... folio.
(sic!).... folio.
30. Ejusdem: Extractus diversorum diplomatum et litteralium instrumentorum..... folio.
31. Ejusdem: Fasciculus diversorum excerptorum notatorum et lucubrationum imperfectorum, inter quos reperitur: Dissertatio de Cileja; item: De Provincia Franciscanorum Croato-Carniolica; item: Copia aucta operis Ritteriani.... folio.
32. Ejusdem: Historia episcopatus Quinqueecclesiensis.... folio.
33. Ejusdem: Copia opusculi Ritteriani de banatu Croatiae, cum adnexa dissertatione de locumtenentibus, quae est
Hungariae ab anno 1748. ad 1764. 556.
resque gestae reverendissimi, excellentissimi et illustrissimi domini Georgii Braniugh 558.
Catalogus canonicorum a Georgio Braniugh creatorum 570.
Francisci Xaverii Klobusiczky liberi baronis de Zetthény episcopi Zagrabiensis synoptica narratio 576.
Franciscus Thauszy episcopus Zagrabiensis ejusque gesta 578.
apponeret, conclusum. Scrutinio acto dominus praepositus major et generalis vicarius baro Sigismundus Sinersperg, vota ut ajunt 20, dominus lector Josephus Chiolnich 18, dominus cantor Petrus Matachich 12, dominus custos Stephanus Putz 14, dominus cathedralis Adamus Chegetek 15, dominus Goricensis Franciscus Thauszy 4, dominus Dubicensis Nicolaus Terihay 2, dominus Kemlek(ensis) Josephus Pogledich 1, dominus praepositus Chasmensis Nicolaus Petrichevich 10, aeque 10 dominus Vasca(nus) baro Adamus Patachich, dominus autem Bexin(ensis) Wolffgangus Kukuljevich 8, retulit.|
cantorem, custodem, cathedralem et Vasca. Et praeposito Viennensem ablegationem recusante, dominus lector et cathedralis, ut postulatores novi a Sua Majestate episcopi, Viennam expediti fuere in capituli sumptibus. Quo et die 10. Maii appulere.
(Francisci liberi baronis Klobusiczky electio.) Interim dominus vicebanus a morte statim prioris episcopi, staffetaliter ejusdem ut locumtenentis mortem, et cancellariae Ungarico aulicae, et domino comiti bano Carolo comiti Batthyan armadae caesareae in Belgio supremo commendanti
adveniente excellentissimus dominus comes cancellarius Hungaricus Leopoldus Nadasdy ecclesiae et regno prospecturus effecit, ut die 4. Maii 1748. constaret pluribus, ad vacantem Zagrabiensem basilicam a Sua Majestate
sacratissima regina Maria Theresia excellentissimum dominum Franciscum liberum baronem Klobusiczky e sede Transilvaniensi transferri, ipsique eatenus cursore celeri perscriptum Cibinium fuerat. Ad 13. tamen Maii, diem videlicet natalem Suae Majestatis sacratissimae, promulgatio novi episcopi suspensa fuerat. Viennam capituli ablegatos die 10. Maii circa
Maii, diem videlicet natalem Suae Majestatis sacratissimae, promulgatio novi episcopi suspensa fuerat. Viennam capituli ablegatos die 10. Maii circa vesperum appulisse superius retuli, altero mox die advenientibus etiam illustrissimo domino barone Patachich Adamo, archidiacono Vasca, et domino Francisco Thauszy, archidiacono Goricensi, postulatoribus episcopatus.
(Quid de candidatione senserit cancellaria.) Die 12. credentionales suas domino comiti cancellario exhibuerunt ablegati capituli, qui
aliisque numero frequentissimis, post peracta in sacello aulico divina, nomine Suae Majestatis sacratissimae suprascriptus dominus comes cancellarius gratias distributas in Hungariae regno promulgavit sequentes. 1. Ad episcopatum Zagrabiensem transferri dominum episcopum Transilvaniensem Franciscum Xaverium baronem Klobusiczky. 2. Officium et baronatum regni judicis curiae (vacantis per mortem, 10. Maii secutam Posonii comitis Josephi Eszterhazy) domino comiti Georgio Erdoedy, hactenus camerae Hungaricae praesidi. 3. Camerae praesidem creari dominum comitem Antonium Grassalkovich,
aulico Hungaricae Viennensis.
Atque post octo huius declarationis dies ad cancellariam Hungaricam promoti | sunt dominus Antonius Somsich, comitatus Simeghiensis vicecomes, in locum comitis Alexandri Patachich 1747. die 6. Maii Viennae mortui, et dominus Franciscus Xaverius Koller, cancellariae eiusdem pro priori secretarius.
(Constitutio plenipotentiariorum.) Cum autem excellentissimus dominus resolutus Zagrabiensis episcopus hac occasione Viennae non fuisset, ne idem damni quidpiam pateretur,
delegatus ab eodem domino nuncio fuerat ad effectum istum dominus Joannes Kastall, capituli Albae Carolinae praepositus, quo ibi praestito ac Viennam submisso'solitum coram nuncio examen ad initium mensis Julii, examinatis de personae qualitatibus domino quodam ex Transilvania et patre Franciscano Cibiniensi Gvardiano, et de statu Zagrabiensis ecclesiae dominis canonicis Zagrabiensibus Francisco Thauszy et Balthasare Kercselich. Finito examine processus Romam expeditus est. Excellentissimo domino nuncio pro ipsius ut vocant congrua dati aurei Cremnicenses 100, ipsius cancellario
Albae Carolinae praepositus, quo ibi praestito ac Viennam submisso'solitum coram nuncio examen ad initium mensis Julii, examinatis de personae qualitatibus domino quodam ex Transilvania et patre Franciscano Cibiniensi Gvardiano, et de statu Zagrabiensis ecclesiae dominis canonicis Zagrabiensibus Francisco Thauszy et Balthasare Kercselich. Finito examine processus Romam expeditus est. Excellentissimo domino nuncio pro ipsius ut vocant congrua dati aurei Cremnicenses 100, ipsius cancellario et auditori ac familiae aurei Cremnicenses 50, quibus contentari debuit potius quam maluit, cum 400
(Croatae Viennae militare producunt exercitium a regina praemiati.) Croatae ex Belgio reduces, numero 3000 Viennam die 12. Octobris appulerunt, et in campo penes Senprun militare exhibuerunt exercitium die 14. Octobris coram augustissimo imperatore Francisco I., serenissimo Lotharingiae duce Carolo, serenissimo archiduce Austriae Josepho, et augustissima imperatrice et Hungariae regina Maria Theresia, eo die primum in publicum post puerperium prodeunte, prouti et aliis plurimis eo hac occasione concurrentibus. Applausu communi omnium dictum
sic dum praesunt publico, qui ignorant publici boni interesse.
(Palatini litterae.) 4. Lectae quoque fuere missiles litterae comitis palatini Joannis Palffi et judicis curiae regiae Georgii Erdoedy, quibus ex odio cancellarii, et ne frater suus Franciscus banus evadat, svadent statibus, petere a Majestate, ut comes banus in officio banali permaneat, non obstante sui e regno absentia. Quod eo lubentius factum, ut imperium esset penes Rauch vicebanum, Naisich, Magdich et Busan.
(Pro domo
ut de his disponat banus constituitur, et demum nundinales in Gotthalovecz publicantur.
Annus Domini 1749.
Annus iste excellentissimi illustrissimi et reverendissimi domini Francisci liberi baronis Klobusiczky secundus est. Quo sequentia ocurrunt ad memoriam posterorum notanda.
(Bullae Roma veniunt episcopo.)
Anno hoc, immo illius initio, tandem Roma bullae dari solitae Viennam ad manus eminentissirni cardinalis a
(Creatus canonicus 1728.) Camarcensis reverendissimus dominus Adamus Ztepanich abbas sanctissimae Trinitatis de Petri-Varadino.
(Creatus canonicus 1729.) Goricensis reverendissimus dominus Franciscus Thauszy praepositus sancti Joanni de Develics.
(Creatus canonicus 1724.) Kemlek(ensis) reverendissimus dominus Josephus Pogledich.
(Creatus canonicus 1741.) Vaska(nus)
Canonici magistri. Joannes Jambrekovich parochus Chasmensis.
Georgius Pozvinszky emeritus praebendarius, qui causa podagrae resignato beneficio ad domum deficientium se transtulit.
Georgius Igerchich parochus Capronczensis et vicearchidiaconus Camarcensis.
Franciscus Vlahovich parochus Ivanicensis et vicearchidiaconus Chasmensis.
Josephus Vitnich parochus ad sanctum Petrum in vico Latinorum Zagrabiae et vicearchidiaconus cathedralis.
Joannes Vagyon parochus sanctissimae Trinitatis in Inferiori Stubicza.
Georgius Jambrekovich.
et vicearchidiaconus Chasmensis.
Josephus Vitnich parochus ad sanctum Petrum in vico Latinorum Zagrabiae et vicearchidiaconus cathedralis.
Joannes Vagyon parochus sanctissimae Trinitatis in Inferiori Stubicza.
Georgius Jambrekovich.
Stephanus Raffay.
Franciscus Mihanovich.
Praebendarii ecclesiae cathedralis fuerunt.
Georgius Kovachevich lector et canonicus Chasmensis.
Georgius Berkovich custos et canonicus Chasmensis. Paulus Tychkorich. Georgius Jambrekovich canonicus Chasmensis et sacrista.
Franciscus Mihanovich.
Praebendarii ecclesiae cathedralis fuerunt.
Georgius Kovachevich lector et canonicus Chasmensis.
Georgius Berkovich custos et canonicus Chasmensis. Paulus Tychkorich. Georgius Jambrekovich canonicus Chasmensis et sacrista.
Franciscus Mihanovich canonicus Chasmensis.
Joannes Persich.
Joannes Koosz.
Stephanus Raffay canonicus Chasmensis.
Stephanus Gerkavecz.
Mathias Antolovich.
Paulus Szudinich et Paulus Prigorecz.
Officia
Ispod toga precrtano: in fine mensis Junii conferentia quibusdam tantum praesentibus Zagrabiae celebrata de fundo solutionis officialium occasione futurae ad desiderium Suae Majestatis, per litteras domini comitis bani insinuati, tantummodo refformae confiniorum, et per dominum Franciscum Kussevich in certis punctis deducta, et domino comiti bano submissa. Vide infra in fine diffusius, nempe post pag. 61.
(Baroni Antonio Klobusiczky duo praedia, et qualiter conferuntur.) Frater suae
census fl. 9, et occasione congregrationum Varasdini celebrandarum provisione pro equis 12 in foeno, ut videre est ex protocollata in secretaria donatione. Ad eadem praedia in persona domini Balthasaris Kercselich canonici Zagrabiensis, idem illustrissimus dominus baro, per dominum Franciscum Hadrovich hominem episcopalem et reverendissimum dominum Paulum Sikuten canonicum Zagrabiensem eatenus per capitulum exmissum, nemine contradicente, statutus est.
(Cur dominus canonicus Sikuten fuerit praesens in statutione.) Dominus
Leopoldus Nadasd in praediis sibi collatis in persona plenipotentiariorum suorum, domino Ladislao Bisztriczey cancelista cancellariae aulico-Hungaricae et domino Joanne Jursich, per dominum vicarium temporaneum Balthasarem Magdalenich statutus est, cui statutioni interfuit aeque dominus canonicus Franciscus Thauszy, sed ut executor, dominus Krisanich praediorum illorum dum viveret usufructuarii et possessoris causa rerum ibidem vendendarum. |
Quamvis autem observatum fuisset, statutiones donatariis episcopalibus factas fuisse aliquando per praediales
34, ibidemque in parochiali sanctissimae Crucis sepultus. Bona, quae prius ad consangvineos procuraverat, iisdem reliquit cum copiosa substantia alia. Pro episcopatu autem ejusdem ex Zagrabiensi capitulo institerunt dominus lector Josephus Chiolnich et dominus arhidiaconus Goricensis Franciscus Thauszy, qui et die sexta Augusti eodem consolatus est Viennae.
(lnstitutio sedis vicarialis novae. Vicarius novus et consiliarii episcopales.) Sua episcopalis excellentia rebus in hae dioecesi sua spiritualibus primum providere
sua excellentia cum aliis, tam nomine episcopi per canonicum Kercselich, quam et capituli per dominum lectorem (commendante praesidii Ivanich domino Lalersperg sese absentante, neque ex parte praesidii quidquam faciente) in adventu suo die 1. Septembris circa horam nonam. Audito apud patres Franciscanos sacro, sumptoque Ivanichii in curia episcopali prandio, Zagrabiam eodem die progressi sumus. Ubi penes Kopchevecz, metalibus capituli, 100 rursus equites suam exceperunt excellentiam, qui venerabilis capituli fuerunt. Supra ipsos alii 50 episcopales. In campo lato capitaneus cum
reverentia comitati sunt. Ubi etiam currus episcopi cum sex ejusdem equis missus obviam, et ex parte episcopi illustrissimus dominus baro Adamus Patachich cum reverendissimo Wolffgango Kukuljevich vicario generali et canonicis Zagrabiensibus in curru alio, in tertio tandem admodum reverendus pater Franciscus Xaverius Petriss, rector collegii societatis Jesu cum suis theologiae professoribus. Et infra parochialem sancti Petri 400 pedites cum vexillis et tympanis banderii episcopalis. Qui tamen ob pluviam et noctem salve dare non potuerunt et vix observati ab omnibus.
Circa horam
quam ex libro archidiaconali videre est.
(Canonicus ab episcopo corripitur, nempe Stephanus Varovich, quem designant litterae S. V.) Canonicus quidam S. V. murmurare praesumens, et medii (sic) secretarii domini Francisci Bandi admonere episcopum attentans in rebus ab illo non intellectis, graviter sed paterne ab episcopo monitus et repraehensus, non solum ipse curatus, sed et plures exemplo suo cautiores redditi.
(Tricesimae per cameram
olim titulo arendae per diversos possessas, camera administrare ipsa a prima die Septembris anni hujus incepit et in ordinem redigere.
(Bosnensis et Segniensis episcopi Zagrabiam veniunt.) Die 12. Septembris et episcopus novus Bosnensis dominus Franciscus Thauszy Vienna Zagrabiam rediit, et Segniensis episcopus Wolffgangus Georgius Chiolich, comitantibus eum quatvor canonicis, Zagrabiam appulit, tum visitandi episcopi gratia, cum et ad regni congregationem pro 15. die Septembris Zagrabiae indictam, qui in arce episcopali hospitium
regnotenus posita.) Finita tandem deputatione et in congregatione praesentata infra denominandi fundi reperti sunt. Ennata rursus quaestione de Dubicza, ut praesidium et commanda est, ac etiam pro illius emolumentis, volente regno, ut e manibus evellatur capituli. Quare et dominus Franciscus Kussevich, qua constitutus fiscalis regni, petiit sibi edoceri quo jure eandem capitulum possideat. Satis rursus cum disputatum fuisset, tandem ad Suae Majestatis determinationem res suspensa est. Quare combinatis iis, quae Suae Majestati praesentari deberent videlicet. Primo. Ut in
satisque percussus, effecit apud status, ut dehinc magistratus restauratio penes assessores esset, neque singuli ex communitate, sed ex singulo pago bini, per coeteros electi, ad diem restaurationis accederent suffragiaque dicerent suorum principalium, quod ipsum etiam observaretur.
Francisci Tolnay e comitatu Castriferrei, Georgii Turjak et familiae Chegetek nobilitas per status in hac congregatione fuit recognita.
(Initium discordiarum. in Croatia intuitu regulandorum confiniorum.) Secunda regni congregatio pro die 10.
Wolffgango Kukuljevich canonicis Zagrabiensibus informato de cujuslibet genio, ipse singularius vicebanum Joannem Rauch coluit observavitque, cum eodem de regulandis egit banalibus confiniis, filii sui Pauli promotiones aperuit, merita quae habiturus apud aulam esset exaggeravit, tam sibi, quam et Francisco Kussevich, regni cassae perceptori exactorique. Quibus rebus utrumque involvit, ut hic fundos scripto exhiberet, ex quibus denominandorum officialium pro banalibus confiniis emergeret, videlicet tricessimas medias, Transcolapianorum dicas aliosque infra ponendos. Alter sive vicebanus
promulgatum. Item jus juris patronatus parochiae illius, et quia annis singulis 500 fl. ex dominio illo ad capellam sancti Josephi juxta Carolostadium dare obligaretur, abbatiam ex iis fundare intenderat. Sed talis per se fundandae abbatiae jus patronatus a principe obtinere nequiens, Franciscanis provinciae sanctissimae crucis supplicantibus fundationem reliquit.
(Sermage Petrus comes.) Petrus Sermage, filius Josephi ex Juliana Moscon. hoc anno comes est resolutus, ejusdemque diploma in congregatione regni sequenti anno
stabo projectatur, credebatur enim consilium bellicum neutiquam consensurum, ut Petrinja a jurisdictione generalatus Varasdinensis avelleretur, praecipue cum generalis Marquiere superiore anno unam militarem compagniam in loco erexisset, Joanni Habianecz talem cum commando attribuendo. Interea cum Franciscus Kussevich auditor generalis confiniorum fuisset resolutus, resoluto ipsi ex cassa regni annuo 300 fl. salario, instructio tam pro constituendo confiniorum commissario, quam futuro in locum domini Kussevich cassae regni exactori est ellaborata. Huic quidem,
4. Nullum aliud officium gerere poterit, quod aliquam cum rationibus exactoralibus connexionem haberet, constitutoque exactori annuo salario una cum sibi subalternis fl. 700 ex
Bussich. Idem dominus Busan jam olim officii hujus martyr pro exactore regni constituitur, deputaturque ad tractandum cum camera Posoniensi intuitu auctionis et mediae tricesimae ita instructus, ut ad triennium pro 7000 cum camera contrahere possit, siquidem temporibus arendatorum tricesimalium Francisci Suvich et Ignatii Czindery tricesimam annue exportasse constet 1700. Fatus attamen exactor cum camera pro auctione et media tricesima in 9000 contraxit, uti in sequente retulisset congregatione. Commissario data instructio: 1. Suppellectilem bellicam, singulorum emolumentorum qualitatem,
litteris bani assecuratus, se proxime in Petoviensi campo resolvendum in generalem vigiliarum praefectum cum competente salario. Quibus allectus Patachich, subjacere etiam Kleffeldio renuens, et hic illum amotum cupiens ex confiniis, passus est se pro commissariatu candidari cum Joanne Busan et Francisco Kussevich ad speciem propositis, ipseque acclamatione omnium in commissarium fuit electus, commutans colonelli officium cum provisoratu. Insigniter deceptus. Nova totius regni conscriptio sic est ordinata, ut Ciscolapiana dominia, officiales habentia, per officiales eosdem coram
tricesimatores (qui a camera dependebant) regno deponere forent obligati. |
Sua quoque episcopalis excellentia Vienna ad consecrandos sacros liquores rediit. Et cum dominus episcopus Bosnensis pro consecratione Zagrabiam advenisset, eundem dominum episcopum Franciscum Thauszy die 12. Aprilis occurente in dominicam secundam post Pascha consecravit. Et quidem, cum episcopus Antemuranus dominus Nicolaus Givovich, Quinque Ecclesiensis praepositus et coadjutor episcopi Sirmiensis adesse non potuisset, adstantes consecrationi episcopi fuerunt
quidem, cum episcopus Antemuranus dominus Nicolaus Givovich, Quinque Ecclesiensis praepositus et coadjutor episcopi Sirmiensis adesse non potuisset, adstantes consecrationi episcopi fuerunt dominus Wolffgangus Chiolich episcopus Segniensis et Bonifacius episcopus Pettinensis ex ordine Franciscanorum, inter quos dum pro dextera et praecedentia lis oborta fuisset, Pettinensis tanquam episcopus consecratione anterior eandem habuit, qui episcopi in arce hospitabantur.
(Episcopus Bosnensis consecratur.) Ipsam autem Bosnensis
viros, interfuere etiam plures officiales ex generalatibus et abbas ex Lonstross, prouti et plures nobiles foeminae. Adstantes episcopi reversi postea, et quidem episcopus Pettinensis per Samoborinum ad sanctum Leonardum rediit, qua occasione accepta in scriptis facilitate ecclesiam patrum Franciscanorum ad sanctum Leonardum consecravit. Segniensis Jaskam directe profectus est, ubi aeque patrum Franciscanorum ecclesiam consecravit, et ex data facultate tam Jascae quam et Carolostadii sacramentum confirmationis administravit et pontificalibus usus est. Bosnensis autem episcopus habita
nobiles foeminae. Adstantes episcopi reversi postea, et quidem episcopus Pettinensis per Samoborinum ad sanctum Leonardum rediit, qua occasione accepta in scriptis facilitate ecclesiam patrum Franciscanorum ad sanctum Leonardum consecravit. Segniensis Jaskam directe profectus est, ubi aeque patrum Franciscanorum ecclesiam consecravit, et ex data facultate tam Jascae quam et Carolostadii sacramentum confirmationis administravit et pontificalibus usus est. Bosnensis autem episcopus habita aeque facultate in cathedrali ecclesia portatilia consecravit, fuitque primus quem fecit actus suae
remitteretur, quam excellentissimus dominus episcopus eidem benigne condonavit.
(Moritur episcopus Chanadiensis. Jacobus Szvetich consiliarius.) Obiit hoc Aprili mense dominus episcopus Chanadiensis Nicolaus Sztanislavich ex ordine Franciscanorum. Ad cancellariam aulico Hungaricam pro consiliario ex directore causarum regalium dominus Jacobus Szvetics promotus est, director autem causarum regalium factus dominus Antonius Hrabovszky motu proprio, uti referebatur Suae Majestati.
et Chaktorniae. Fundatio Baloghiana.) Episcopus autem Varasdinum concessit, ibique diutius commoratus, primo sacramentum confirmationis in ecclesia patrum societatis Jesu saepius administravit, confirmatis amplius sex mille hominibus. Inde Chaktornjam profectus, ibi ecclesiam patrum Franciscanorum sub titulo sancti Nicolai cum tribus aris consecravit, dominica 4. post Pentecosten occurrente, in 14. Junii, et sacramentum confirmationis pluribus animarum milibus administravit. Quasdam etiam parochum inter et civitatem ac religiosos controversias decidit, dato parocho ejusque
episcopum duos ex magistratu miserunt, qui repraehensi fuere. Et occasione processionis theophoricae dum parochus episcopum invitare meditaretur, offensi fuerunt arbitrando, contra senatorum dignitatem futurum, si ipsi baldachinum deferent. Quare festo corporis Christi episcopus in Franciscanorum ecclesia religiosis ordines contulit et processio pluvia fuit impedita.
(Campamentum Petoviense. Kleffeld colonellus Costanicensis.) Interea ut in campo Petoviensi legiones quinque, videlicet principis Hilphrugshausen (sic),
item Stephanus Patachich aliique plurimi. Ex clero sua episcopalis excellentia, dominus generalis vicarius Wolffgangus | Kukuljevich cum domino a latere canonico, item dominus lector, Petrichevich, Gal, Galiuff, canonici Zagrabienses. Dominus episcopus Bosnensis Franciscus Thauszy, aliique ex clero praesertim parochi ibidem vicini et religiosi. Augustissimus autem imperator cum regina Maria Theresia et fratre suo Carolo Lotharingiae duce, bano item Croatiae aliisque viris, qui Suas Majestates comitati sunt, die 4. Julii a prandiis circa horam mediam sextam
plurimos in civitate et domi decipiens, profugitque in Prussiam. Vir alias ingenio et studiis inter suos non ultimus.
Eodem Augusto Suae caesareae Majestates ad Moraviam ad campamentum profectae sunt. Sua autem episcopalis excellentia Ivanichium concesserat, etiam animo consecrandi Franciscanorum ibidem ecclesiam, sed pridie infirmata redire debuit.
(Generalis Woon Petriniam visitat.) Generalis de Woon praesidia confiniorum visitavit in fine mensis Augusti, et praesertim Petriniam, ubi diebus octo moratus delineavit
dilucide tum in historiae ecclesiae Zagrabiensis libro partis primae cap. 6. pag. 25. et sequentibus, quae vide sis. Carolostadii quoque intra parochum Dubovaczensem et ejusdem parochi capellanum occasione sepulturae cujusdam scandalosae contentiones exortae, quod et capellanus et Franciscani tres in censuram Si quis svadente |
incurrisse fuerint pronunciati, atque ideo ab episcopo post dictatam poenitentiam absoluti. Et cum iidem patres Franciscani ibidem pure in praesidio parochi essent, caemiterio autem omni carerent, admissum fuit
capellanum occasione sepulturae cujusdam scandalosae contentiones exortae, quod et capellanus et Franciscani tres in censuram Si quis svadente |
incurrisse fuerint pronunciati, atque ideo ab episcopo post dictatam poenitentiam absoluti. Et cum iidem patres Franciscani ibidem pure in praesidio parochi essent, caemiterio autem omni carerent, admissum fuit ipsis capellae sancti Antonii caemiterium. Cum autem occasione tali plura fuissent praejudiciosa et absurda detecta, idem illustrissimus archidiaconus Goricensis ad visitam fuit ordinatus, qui quid
praejudiciosa et absurda detecta, idem illustrissimus archidiaconus Goricensis ad visitam fuit ordinatus, qui quid aut invenerit aut statuerit tanquam necdum relatum reffere nequeo.
(Hrasstoviczae residentia versa in monasterium.) Patres quoque Franciscani provinciae sancti Ladislai in Sclavonia, cum hoc eodem anno Romae generale capitulum et generalis electionem habuissent, ut vetus Hrasztovicensis residentia in conventum sive monasterium erigi possit, supplicarunt, regnantis Suae Majestatis producentes diploma, in quo eorum monasteria
diploma, in quo eorum monasteria confirmantur, residentiae ut in conventus erigantur praecipitur, ac tandem prohibetur, ne in ullo loco dehinc sive conventum sive residentiam erigere valeant vel praesumant. Plures tamen subortae erant eatenus considerationes: 1. ratione parochiae, quam ibidem Franciscani administrant. 2. Ratione vicinarum parochiarum, ne graves pro more suo parochis evadant. 3. Ne capellanias in confiniis successive erigant et subesse praetendant a castrensi, uti non sine incommodo in generalatu Varasdinensi. Attamen cum haec omnia, tamquam suspicio, non sufficerent, ut
pro investitura accipere a domino generali vicario ad parochiam sancti Spiritus Hrasztoviczae, hocque ideo, ne tam facile | exemptionem inducere possint. Quod nunc primo factum, hactenus enim non investiebantur. Interim parochia illa ad arbitrium episcoporum penes Franciscanos est et admodum tenuis.
(Dilluvium Zagrabiense.) Hoc eodem anno tanta fluvii Medvenschicza, vulgo Kervavi potok, fuit exundatio, ut damna plurima adjacentibus fluvio penes Mandussevecz domibus causaverit, stabula aliaque aedificia
et terrarum quarundam ad Pokupszko constituta fuit revisio pro 3. Septembris, sed aventu domini generalis Won turbata.
(Ob inferiorem Sclavoniam, de his vide cap. 6. historiae ecclesiae Zagrabiensis.) 5tum. Cum episcopo Bosnensi Francisco Thauszy, qui medio militariam astute omnino procuravit Viennae, ut in praesidiis Brod, Gradisca et Ratcsa capellanatus erigerentur, ex cassa parochorum assignatis pro quolibet 200 fl. Rh. propter stollam, qui priores duo capellani de dato 22. Junii episcopo Bosnensi per
Graeci ritus unitorum assumpserunt. Quorum licet defectus esset, tamen pater Gabriel Palkovich ordinis sancti Basilii cum quodam audiente universae illius provinciae titulo missionaristico curam assumpsere.
(Repen Jesuitarum rector Zagrabiensium, quorum Franciscus Retz generalis moritur.) Die 28. Octobris rectoratum collegii societatis Jesu assumpsit pater Stephanus Repen, pater autem Franciscus Petris officio defunctus Flumen pro ministro missus est. Die 19. Novembris Jesuitarum generalis pater Franciscus Retcz Bohoemus
illius provinciae titulo missionaristico curam assumpsere.
(Repen Jesuitarum rector Zagrabiensium, quorum Franciscus Retz generalis moritur.) Die 28. Octobris rectoratum collegii societatis Jesu assumpsit pater Stephanus Repen, pater autem Franciscus Petris officio defunctus Flumen pro ministro missus est. Die 19. Novembris Jesuitarum generalis pater Franciscus Retcz Bohoemus obiit Romae in Domino.
(Resolutio Romana.) Cum sequenti anno 1751. per vigiliam sancti
Jesuitarum rector Zagrabiensium, quorum Franciscus Retz generalis moritur.) Die 28. Octobris rectoratum collegii societatis Jesu assumpsit pater Stephanus Repen, pater autem Franciscus Petris officio defunctus Flumen pro ministro missus est. Die 19. Novembris Jesuitarum generalis pater Franciscus Retcz Bohoemus obiit Romae in Domino.
(Resolutio Romana.) Cum sequenti anno 1751. per vigiliam sancti Mathiae apostoli occureret in feria
ad diaetam ablegarentur, illudque statutum per articulum tolleretur. Ut videre est in ejus diaetae articulis. Sane ut hoc agant, ablegatis instructio data non fuit.
(Sancti Victoriani reliquiae.) N. B. Ivanichii apud Franciscanos allatum Roma ex catacumbis sancti martyris ex dato nomine Victoriani reliquiae a provinciali Joanne Baptista Bellanovich allatae dum ex generali rediret capitulo, approbante episcope publicae venerationi sunt expositae ad aram 14 auxiliatorum dictam.
autem ab aliis ex defectu vel quovis modo contractis. |
Porro ut exactius universa fierent, dies prima Maji anni currentis pro hujus jubilaei initio constituta est. Ecclesiae designatae sancti Stephani regis cathedralis ecclesia, sancti Marci, patrum Franciscanorum et patrum Jesuitarum, eo quod majores et consequenter ratione populi magis idoneae forent, etiam propter binas portcas, quas haberent. Et cum universa dioecesis ad cathedralem invitaretur, ratione commoditatis majoris menses sex a Majo inclusive dati sunt, ut ita fidelis populus et
accusantis. Deputatio item revidens acta deputationis in negotio fumorum et peractae conscriptionis.
(Lecti ex candidatis ablegati ad diaetam.) Post haec ex quinque a comite bano candidatis pro ablegatis regni ad diaetam, nempe domino Francisco Kussevich, domino Josepho Magdich, domino Joanne Jursich, domino Luca Novoszel vicecomite Posegano, et domino Josepho Raffay (qui sub initium Januarii Segnia, ex suo commissariatu reddiverat) atque hoc pro tabula statuum, ad magnatum autem tabulam propositi a bano fuere dominus Joannes
pagi episcopales, item familiae Erdoedianae nimium aggravati fuissent, Zagoriani autem alleviati admodum, nec posset in promptu mederi, constituta est deputatio, quae mense Julio Zagrabiae considebit, auditisque lamentantibus, plena autoritate illico medelam adferet. 2. Dominus prior regni exactor Franciscus Kussevich ut reddat rationes, impositum, et ut militares, quam primum fieri poterit, exsolvantur. Reliqua privatorum decreta sunt. Ablegatis ad diaetam impositum, ut per Viennam iter instituerent Posonium, et banum tam in hac congregatione de ejusdem actis, quam et de proponendis in
ad Hungariam concessit die 22. mensis Martii. Comes iste domum et quarterium quaesivit. Primum non reperit, alterum apud parochum superioris civitatis consecutus est, quo in suo abitu etiam res suas ex arce universas composuit.
(Mors patris provincialis Franciscanorum.) Sub congregationis decursu obiit Zagrabiae 28. suae infirmitatis die admodum reverendus pater Joannes Baptista Bellanovich, ordinis minorum actualis provincialis, communi universorum luctu. Vir erat discretus et industrius et pro regimine aptus. Ecclesiam et conventum
religiosus optimus. Huic in definitorio suffectus est, pro vicario ut vocant, pater Cherubinus Fabsich, lector jubilatus et exprovincialis, homo revera insignis. Atque pro Fabsichio custos designatus pater Antonius Gorner, vir aeque emeritus, et jam vicarius provincialis. Caeterum provincia haec Franciscanorum necdum completo biennio gravissimos suae provinciae viros amisit et fere orbata est. Habuit ante biennium sex provinciae patres, tres priori anno obiere. Spacio autem mensis unius suprascriptus provincialis actualis, pater item Antonius Fabsich, item Aloysius Babich, uterque
ad electionem generalis pergerent, et quidem pater Wilibaldus Krieger, rector actualis collegii Graecensis, nomine et in locum patris provinciae provincialis, pater Augustinus Hingerle, praepositus domus professae Viennensis, omnes exprovinciales. In horum defectu vel impedimento substituti pater Franciscus Kunich rector Tyrnaviensis et pater Ludovicus Debiel rector Lincensis.
(Electio ablegatorum ad diaetam ex parte capituli.) In capitulo Zagrabiensi (quod hactenus nunquam vel auditum) communis erat ambitio exmissionis ad diaetam. Pars
novus comes Ludovicus de Batthyan. Vicebano credita cura regni.) Interim sub diaetae hujus initium in regni Hungariae palatinum ex tribus ab aula propositis, videlicet domino comite Ludovico Batthyani, olim aulae cancellario, domino Georgio Erdoedy, judice curiae, et Francisco Esterhazy, conclamatione omnium comes Ludovicus Batthyani electus est, qui ut palatinus et diaetae praefuit. Comes autem Erdoedius inter equites aurei velleris lectus suscepto gratis vellere a Sua Majestate, suique accomodati filii, Esterhazius autem mareschallus declaratus est. Sed ad
Tunc autem ob labores exigui domi detinebantur.
(Ittinger electus generalis Paulinorum.) Patribus Paulinis generalis sui in Mariaethal fuit electio, creatusque pater Matheus Ittinger, Croata Petrinensis, generalis autem definitor pater Franciscus Kovacsich, prior Remetensis.
(Contumacia Lupoglavensium.) Episcopales homines Transcolapiani et Ivanich tam dicam regno quam et labores definitos publicos renuunt, et Lupoglavenses per erectionem cserdakae et vigilias sese ad
miserunt negotium. Canonicum item Balthasarem Kercselich ad episcopales homines Transcolapianos a tumultu continendos, prudenter enim metuebatur, ne hi ratione novae dicationis sese tumultuantibus associent, atque ita evadant tumultuantes fortiores. Itaque suprascripti tres cum domino quoque Francisco Kussevich in pervigilio sanctorum Petri et Pauli apostolorum Hrasztoviczam appulerunt, statimque congregatis Komogovinae tumultuantibus nunciatum est, ut sub salva gvardia e medio sui quosdam exmitterent, qui omnium nomine audirentur. At hi quinto die in submissis sex ablegatis ac uno
decurrebat diaeta, cumque Majestati Suae septingenta de quanto contributionali milia accordata fuissent, die 30. Julii Posonii a Sua Majestate sequentes factae sunt promotiones. Et quidem ex parte cleri: Primas Hungariae nominatus comes Nicolaus Csaky. Loco hujus archiepiscopus Colocensis baro Franciscus Xaverius Klobusiczky ex episcopo Zagrabiensi, cum regali insuper 12 milium fl. ac gratuita expeditione cancellariae. Episcopus Zagrabiensis resolutus dominus Franciscus Thauszy, hujus episcopatus Bosnensis domino Josepho Chiolnich, lectori ecclesiae Zagrabiensis. Episcopatus
Et quidem ex parte cleri: Primas Hungariae nominatus comes Nicolaus Csaky. Loco hujus archiepiscopus Colocensis baro Franciscus Xaverius Klobusiczky ex episcopo Zagrabiensi, cum regali insuper 12 milium fl. ac gratuita expeditione cancellariae. Episcopus Zagrabiensis resolutus dominus Franciscus Thauszy, hujus episcopatus Bosnensis domino Josepho Chiolnich, lectori ecclesiae Zagrabiensis. Episcopatus autem Quinque Ecclesiensis domino Georgio Klimo, in cujus locum Noviensis episcopus simul et consiliarius ac refferendarius cancellariae regiae aulicae Hungaricae factus est |
hinc spe magna erat promotionis alicujus consequendae delusus, ex apprehensione, quod Posonii adhuc ab electo episcopo alter in vicarium fuisset promulgatus, infirmatus, consummatusque. Mors viri tanti magnum in capitulo, summum inter archiepiscopum Klobusiczky et episcopum Zagrabiensem Franciscum Thauszy excitavit incendium, et perpetuam utinam non animorum dissensionem. Rem ut mihi apprime et optime notam fidelitate omni pro posteritatis notitia et veridice narrabo et referam, ut nemo de veritate ambigat. Sed antequam ad rem ipsam descendero, sciendum 1.
notitia et veridice narrabo et referam, ut nemo de veritate ambigat. Sed antequam ad rem ipsam descendero, sciendum 1.
(Lis prima inter episcopum electum Zagrabiensem et canonicum Balthasarem Kercselich.) Dominum electum Zagrabiensem episcopum Franciscum Thauszy a me a pueris cultum et pro singulari patrono habitum fuisse, ipsumque omnem mihi affectum adminus simulative exhibuisse, hinc in anno 1748., dum mortuo Braniugio Viennam appulisset, nihil a me neglectum, quominus amico famularer. Cumque, ut Deo notum, de eodem ejusdemque dotibus
observasset, facile suspicari cepit, me quoque eidem adversari, quin Klobusiczkianae malae in se voluntatis autorem esse, quod tamen nuspiam. Heu, quae non facit suspitio. Sciendum 7. Factis, ut superius dictum, a Sua Majestate sacratissima promotionibus cum suprafatus Bosnensis episcopus dominus Franciscus Thauszy in Zagrabiensem promoveretur, omnium studium eo conversum est, ut ejusdem forent directores suasque gratias consequerentur, illorum etiam, qui illum ut canonicum | nec pati nec videre poterant, nec mortuo Braniugio vel pro episcopatu
dictum, vicarius fuerat generalis suaque diuturnior infirmitas Klobusiczkio nota fuerat, hinc in casum eventurae mortis mihi suoque praefecto in mandatis dederat, ut hanc eidem staffetaliter significarem. Die 27. Novembris percrebuit rumor, Kukuljevichium mortuum esse, mihique istud ab affine meo Francisco Hadrovich fuerat revelatum. At compertum est, eundem vivere, hinc nescio quis rumore deceptus Klobusiczkio mortem ejusdem staffetaliter scripsit, quod et ego sequenti die, cum mortuus fuisset, morte mihi statim ab avunculo meo Adamo Ztepanich significata, brevissimis perscripsi litteris,
responsum episcopo daretur. In hoc ipso tamen consistorio canonicus Kercselich perlectis donationalibus admonendum ad quos attinet episcopum pronunciavit, quod in aliorum antecessorum suorum collationalibus expressum fuisset, et abbatiam eidem episcopatui unitam . in modo autem electi Francisci Thauszy et abbatiam beatae virginis Mariae de Topuszka a Zagrabiensi episcopo possideri solitam , ne stylus mutatio successive exemplo praepositurae sancti Petri de Posega etiam possessorium mutet. Res ut acta a tot tantisque relata episcopo, qui hanc observationem Kercselichii ex
Attamen, cum declaratio Paxii non fuisset capitularis, ipseque circa canonici promotionem variasset, asserens postea, se de canonico non bene abservasse episcopum, de candidatione actum consultatumque. Candidarunt in fine Paulum Goymerecz, parochum Bisztricensem, Georgium Delinich, sublectorem, Franciscum Popovich, parochum Crisiensem, Balthasarem Petkovich, parochum in Magierovo, Joannem Kukuljevich, parochum in Mihovlyan, et Nicolaum Thauszy, ex puro respectu episcopi, parochum in Kupinecz, hosque candidatos archiepiscopo submittendos resolverunt, et effective 12. Decembris litteris
de gratia et collatione juris principis gaudebat, prouti haec non solum ex ecclesiae hujus monumentis forent certissima, sed indubie etiam in protocollis aulico Hungaricae Majestatis Vestrae sacratissimae cancellariae invenientur. Egoque in dubium vocanti comprobare semper paratus sum. A Francisco Erghelio, qui fors ultimus super jure patronatus hujus ecclesiae donationes regias distinctas acceperat, passim Zagrabienses episcopi beneficia universa, etiam praeposituras et abbatias conferebant, ita tamen, ut jam Romae ad mentem 1. tt. 11. confirmati ejusmodi jure patronatus
successori beneficia, qui illa post sui Romae factam confirmationem 1728. mense Februario (docente protocollo ecclesiae Zagrabiensis) distribuit, suscepta Viennae die 7. Martii 1728. consecratione. Quorum exemplo | dominus quoque archiepiscopus electus Colocensis Franciscus liber baro Klobusiczky tanquam ordinarius archidiaconatum Bexin consiliario Majestatis Vestrae sacratissimae baroni Adamo Patachih contulit, me ipsius loco archidiaconum Goricensem nominando. Et licet capitulum ipsum Zagrabiense per postulationem canonici die 12. Decembris
a Vestra Majestate sacratissima 1748. luculenter in capitulo Strigoniensi testatum, jus patronatus ad Vestram Majestatem sacratissimam devolutum legitime haberetur; exemplo anni 1628., ubi in hac Zagrabiensi ecclesia, ejusdem monumentis sine dubio attestantibus, dura demortuo canonico Zagrabiensi Franciscus Ergelius, electus Zagrabiensis et super beneficiorum ecclesiae hujus distincto pollens privilegio regio, collatione beneficia per mortem canonici vacantia litteris suis ad capitulum Szimeghino de dato 28. Octobris datis conferre voluit, ipsique postulatio |
contradicente, capitulo autem Zagrabiensi ad Ferdinandum tanquam Hungariae regem pro resolutione supplicante, idem Perdinandus juris sui resolutionem esse respondit, eo quod, electo confirmato non existente, sedes pro vacante haberetur, neque super collatione juris patronatus beneficiorum electo Francisco Erghelio elargita, intentio regia, quam ad mentem sensumque canonicarum legum esset, vigore quarum antea Romae confirmari, quam jurisdictione uti electum oporteret, hinc et Ferdinandus quendam Joannem Mixa Zagrabiensem resolvit canonicum, testantibus non solum ecclesiae hujus protocollis,
dominus Pogledich mandato regio jussus fuerit, suas expeditiones producere vel veritatem fateri, a quonam fuerit episcoporum promotus. 3. Quid si idem stringetur capitulum sub obligatione fidei dignitatis ad
patrocinii impetratorias scripsit dominus Patachich. Rectori collegii Viennensis Croatici, Josepho Mikinovich, capitulariter et per episcopum impositum, ut ubique agat, exoret veniam, offendendosque tali facto placare studeat et adlaboret. Episcopus ad consiliarium cancellariae Hungaricae, Koller Franciscum, supplicando recurrit, tum ad dominum comitem banum, patrem societatis Jesu Thauss, concionatorem aulicum, et per eum ad patrem Ignatium Kampmiller, Suae Majestatis sacratissimae confessarium, per omnia implorando auxilium et protectionem (uti mihi per amicos Vienna significata haec
plerumque intravit processio per portam arcis episcopalis orientalem sive ex Lathinorum vico, intrans cathedralem ecclesiam per portulam minorem ad aram sanctae Dorotheae, cumque copiosiores advenissent, orarunt in cathedrali 7 Pater et Ave. Tum per majorem portam egressi per capitulum ad Franciscanorum ecclesiam proficiscebantur, quam per portulam conventus versus capitulum intrabant, orantesque exibant per majorem portam, inde per Kervavi moszt ducebatur processio ad Jesuitas, ubi per portam minorem studiosorum ingressi per majorem exibant, profecti inde ad parochialem sancti
quorum diligentia omnino laudanda et assiduitas. Religiosi in ipsorum ecclesiis fuere diligentissimi, saepe ad 2. pomeridianam assidentes ac, modicum pransi, ad horam noctis 10. Et matutina 4. ubique ad confessionalia sedebatur. Porro patres Capucini pro hoc anno suorum numerum auxerant, prouti et Franciscani, victu ipsis ex arce dato usque ad Augustum. In cathedrali juxta horarum distributionem canonici, praebendarii, et ex domo deficientium octo constanter sedebant, qua occasione facta in cathedrali confessionalia. In parochiali sancti Marci, praeter praebendarios, capellanos duos et
Croatia et Sclavonia possessionati, videlicet comes palatinus, judex curiae regiae Georgius Erdoedy, comes locumtenens Ludovicus Erdoedy, item Nicolaus aliique plurimi. Ex episcopis Zagrabiensis, Bosnensis, Segniensis, Syrmiensis etc. Ablegati regni, capitulorum item aliique plurimi. Franciscus Koller, Somsich, consiliarii cancellariae. Ipse comes cancellarius Leopoldus Nadasd qua possessionatus fuit aeque invitatus, sed ob officium suum comparere non potuit. Itaque
(Nil agunt regni ablegati pro Segniensibus.) 1. De
Annus domini 1752.
Hoc jam anno ea, quae episcopalia sunt quaeve dioecesis, a me non praestoleris lector, quia extra occasionem resciendi ea positus, nec commemorabo, iis exceptis, quae rescire certo potui.
Die prima Januarii obiit pater Franciscus Xaverius Conti e societate Jesu, Zagrabiae professor theologiae, vir omnino lectus ac insignis in omni genere, ut memoriam mereatur.
(Balthasar Kercselich assessor tabulae judiciariae et frater ejus Ignatius parochus sanctissimae
habeat, hactenus Crisii duae civitates habebantur. Inferior illa vocabatur, quae est intra civitatis fossatum ac versus orientem post portam, qua intratur penes Paulinos. Haec commoditatem rerum distrahendarum et commertii magnam habuit, fuitque celebrior. Superior illa dicta est, quae est penes Franciscanos ac ad occidentem. Utraque suum habebat magistratum, sigillum et haec superior tenuta omnino majora. Saepe et frequentissime partes inter rixae fuerunt variae, occasioque militarium excessuum non modica, nam modo hae modo illae ad militares recurrebant ac ipsorum quasi mancipia
lector dominus Stephanus Putz, custos Adamus Chegetek, in locum hujus cathedralis Adamus Ztepanich, pro hoc Camarcensis Joannes Koosz, et Chasmensis Gregorius Gaszparich, canonicus autem Georgius Delinich ex sublectore, qui et statim sublectoratum resignavit, factusque sublector, volente episcopo, Franciscus Popovich ex parocho Crisiensi. Episcopus autem Bosnensis Josephus Chiolnich haec resciens, apud metropolitam Colocensem lamentatus est, quin et suis litteris ad capitulum scriptis, sed episcopi epistola risu accepta est, nec scio an eidem vel rescriptum sit. Colocensi autem significatum,
sui antea apoplexia tactus nempe die 15. Petrus Matachich, cantor et abbas sancti Nicolai de Ercsy, obiit. Vir bonus et mitis, corpore parvo ac sangvineus. Hujus cantoratus collatus fuerat Adamo Ztepanich cathedrali, cathedralatus Georgio Reess, Urboczatus Joanni Jellussich, canonicatus demum Francisco Popovich sublectori.
(Introductio episcopi Zagrabiensis.) Die nona Julii episcopi actualis fuit instituta solemnis introductio, quae hoc ordine fuit absoluta. Praecedentibus eum suis praedialibus et valde exiguis ei ex nobilitate
camerarius et actualis intimus consiliarius, ac banalis horum regnorum locumtenens. Vir pius, prudens, proles parvulas commendavit cum tutella omnium domino comiti Adamo Batthyan. Postquam hic in domibus suis biduo fuisset expositus, continuoque lecta sacra, sepulturae mandandum corpus ad patres Franciscanos, provinciae sanctae Crucis ad sanctum Leonardum in Sylvis dictos, juxta ejus dispositionem ductum est, ibidemque sepultus.
(Comes Orsich colonellus Batthyan Adamus locumtenens a Kleffeldio alienus.) Eo communi bonorum luctu mortuo,
Petri Liubojevich, Marcha schismaticos amovit, eamque quasi in sequestrum generalatus, positis in ea vigiliis, posuit sine tumultu quopiam. Immo ad hanc occupationem officiales ex schismaticis misit, praesens ipse etiam.
(Episcopus in Sclavonia, amotis Franciscanis, e clero parochos substituit.) Hoc quoque anno Zagrabiensis episcopus patres Franciscanos provinciae Bosnae Argentinae ex parochiis Sclavoniae inferioris jurisdictionis comitatensis amovit, clero saeculari ibidem accommodato. Haud tamen actum praevie de parochiarum
ea vigiliis, posuit sine tumultu quopiam. Immo ad hanc occupationem officiales ex schismaticis misit, praesens ipse etiam.
(Episcopus in Sclavonia, amotis Franciscanis, e clero parochos substituit.) Hoc quoque anno Zagrabiensis episcopus patres Franciscanos provinciae Bosnae Argentinae ex parochiis Sclavoniae inferioris jurisdictionis comitatensis amovit, clero saeculari ibidem accommodato. Haud tamen actum praevie de parochiarum fundationibus, sed ex his dioecesis partibus parochos sub spe accommodationis ad canonicatus collegit, qui
dioecesis partibus parochos sub spe accommodationis ad canonicatus collegit, qui contra jura canonica omnia utrobique parochias servant, ut ex harum parochiarum redditibus vivant ibidem, hic autem cooperatores tenent, per quos istae eorum parochiae administrantur. Ipse Posegam descenderat et cum Franciscanis jurgia habuit. Instituit ibi quoque consistorium et alia sine fundamento et ordine, seminarium item aliquod clericorum. Immo arcem dirutam |
se reparare velle adpromisit, quin capitulum fundare voluit, quae in effectum deducere illi fuisset impossibile.
procurare privilegium, quo eidem historiae hujus typus imponeretur. Utrumque obtinui. Cancellarius scripsit eatenus episcopo, qui tunc Georgium Reess et Nicolaum Magdich revisores nominavit. Volebant autem tradendum sibi a me opus integrum. Ego assentiri non potui, quod, exemplo Roich Josephi et Franciscae Tompa monialis Zagrabiensis edoctus, sciverim opera, quae integra dantur ad capitulum pro revisione, semper perire, prouti et mea sancti Francisci Salesii Philoteae traductio, quam ut parochus fato praeposito ut tunc vicario dederam, periisset nec visa est unquam amplius vel inventa.
et Nicolaum Magdich revisores nominavit. Volebant autem tradendum sibi a me opus integrum. Ego assentiri non potui, quod, exemplo Roich Josephi et Franciscae Tompa monialis Zagrabiensis edoctus, sciverim opera, quae integra dantur ad capitulum pro revisione, semper perire, prouti et mea sancti Francisci Salesii Philoteae traductio, quam ut parochus fato praeposito ut tunc vicario dederam, periisset nec visa est unquam amplius vel inventa. Item odio ad publicam notorietatem mei considerato, et vel maxime perpensis prioribus rationibus, tanto fortius, quod praxis aliorum foret eadem, quin
scripto, hinc duo talismodi 1. qui eorum, qui sub vexillis erunt, 2. eorum, qui sine vexillis, atque nullo virorum et masculi sexus cellatu. Insuper rustici robotantes quoque jubebantur comparere ad vias et instructi clamare: vivat regina Maria Theresia et imperator Franciscus. Quia vero et praejuncturae imponebantur, item hospitia, ideo rescriptum comiti bano fuerat, ut informare dignaretur, quis numerus equorum futurus necessarius. Quoad hospitia, Zagrabiae arx episcopi pro regina, pro aliis domus canonicorum plane per praetensionem oblatae nemine
ad mille centum aliquot fumos reducti, et per 30 fl. a fumo impositum. Quod factum pro dolo manifesto repraesentabatur et in aula habebatur.
(Repraesentatio militarium Viennae.) Accessit quoque colonelli Kleffeld et vicecolonelli Francisci Kussevich facta Viennae gravis repraesentatio. 1. Quod ea mens esse videatur, ut petita confiniorum regulatio stare nequeat sine officialium salariis, ideoque sub praetextu regulationis privatam |
duntaxat fuisse quaesitam interessentiam, et dominandi
nempe Joannem Patachich, remanserunt. |
Superius descriptae a folio 204. regni congregationi 27. Maji Zagrabiae incoatae addendum.
1.
(Klobusiczki comites.) Barones hactenus Klobusiczki, videlicet Franciscum archiepiscopum Colocensem antea Zagrabiensem, item fratres hujus Antonium supremum comitem comitatus Zempliniensis hujusque filium Antonium, Stephanum archiepiscopi fratrem alterum, atque Stephani hujus duos filios in comites esse publicatos et in Sclavonia inarticulatos articulo 2.
talem confirmationem (quia ante Nenadovich nemo Carlovicensium
Majestati, ut dimensio geometrica per generalatum Varasdinensem in vicinis dominorum terrestrium locis, ne regno praejudicet, cum eorundem dominorum terrestrium interventu perageretur. Josephi Liubetich ex Domagovich nobilitas recognoscitur.
(Nota bene.) Hujus anni mense Octobri per patrem Franciscum Remigium, Capucinum provinciae Austriae, Lepoglavam ad exilium et arestum adductus est dominus baro de Wiesenhütter, vir capax et idoneus. Iste Hollandus esse perhibetur. Viennam appulit copiosiore cum aere. Pompam fecit majorem, splendorem, luxum. Primo ad gratiam domini baronis
caput trucidandos voluit, trucidati fuere.
(Officiales occisi per tumultuantes.) Hos inter misere fustibus et scloporum manubriis trucidatos fuere capitaneus Buzjakovich, majores laitinantii Josephus Kercselich (antea Ternoviticzae patri Franciscano Quirino Horvath generaliter confessus et sanctissimo viatico refectus, testamento condito etiam), laitinantius item Cedjak, wohmester (sic) laitinant Komogovich cum quodam vigiliarum praefecto, utpote primi adducti, quorum ibi cadavera amplius quindecim diebus jacuerunt intra
loqui prohibeor. Quo dato utrique responso et ex Reinfenstuel ipsis demonstrato, me reliquerunt. Neque scio, eujus consilio postea Stephanus atque cum eo Ignatius frater appulere Zagrabiam, hospitium quaerentes primo apud sibi agnatum canonicum Pogledich, qui istud negans, in conventu patrum Franciscanorum hospitati sunt. Ignatius Althamio, monachum hunc se adduxisse Zagrabiam, retulit. Paulini, metuentes in ordinis habitu ne detrudatur ad carceres, soliciti ultro citroque concursabant, ut novitius iste habitu privaretur. Quem is tamen deposuit et rasus duntaxat ad episcopi cum fratre
Erdoedy, aut Stephanus Patachich, vel demum Joannes. Ex clero: si non videretur episcoporum quispiam, nempe ex Zagrabiensi, Bosnensi, Syrmiensi et Segniensi, tanquam in regno Sclavoniae existentibus, tunc aut Josephus Galliuff, aut ego, vel Balthasar Petkovich. Ex nobilitate: Adamus Naisich, Franciscus Kussevich, ut rerum notitia magis praediti; Georgius Pogledich item, aut Joannes Jursich, vel Lucas Novoszel Posegae vicecomes et commissionis Veröcensis membrum, vel demum Josephus Jagussich, sive Georgius Petkovich. Addita cuivis ratione et gestorum hactenus consideratione. Pro
est, quae eodem tempore, quo Zagrabiensis, incepit. Praeses hujus commissionis erat dominus comes Josephus Keglevich e locumtenentiali consilio, ad latus ejus generalis Serbelloni, dominus Mailath tabulae regiae assessor, dominus Lucas Novoszel comitatus Posegani vicecomes, pro actuario dominus Franciscus Herlein consilii locumtenentialis secretarius. |
Finienda credebatur ab omnibus primo loco haec Veröcensis commissio, utpote quae lamenta duntaxat subditorum audienda habuit. Verum, nescio, quo ex motivo, subortis intra generalem Serbelloni et
demum ejusdem Eszterhazii protectione 1724. factus praepositus; homo eruditorum omnium et litterarum juratus hostis, simplicium amicus et fautor, hinc quae sub eo accepit praejudicia ecclesia, alibi notavimus) aetatis suae anno 74. Hoc mortuo, virus passionesque suas, quas episcopus Zagrabiensis Franciscus Thauszy contra me Balthasarem Kercselich habuit haberetque, instigantibus canonicis, ejusdem episcopi adulatoribus, et jactura mei suas promotiones quaerentibus et obtinentibus, ad summam cumulumque deduxit. Equidem, quantumvis, perlecto defuncti testamento, die 20. Junii in capitulo
deprecabatur, postremo tamen, postquam intellexisset, comitem etiam sibi futurum socium, eam suscipit. Ad lectorem dein capituli Chasmensis Georgium Kovachevich progressus est rogatque, sibi dari e capitulo
duos pro excipienda quadam fassione. Missi sunt Georgius Berkovich custos et Franciscus Mihanovich succentor, qui, quo ducerentur, ignorabant. Hos sequenti die ad Szeszvete adduxit comes ipse, coram quibus ego in plenipotentiarios meos |
cantorem Adamum Ztepanich et comitem Joannem Patachich fassus sum, illique cum comite rediverunt
aliis, num fors repetere confessionem vellem, interrogat.
At me de festo interrogante, et, quae mihi repraesentabantur in phatasmate, referente, reposuit, festum beatae virginis Mariae scapularis celebrari. Ipse vero Deo vota dedit et sancti Francisci Xaverii reliquiam attulit. Tum ego in extremam phrenesim abripior, ex qua liberatus non sum. 4ta matutina pater abiit, atque cum tota schola ad aram sancti Xaverii sacrificium Deo obtulit pro felici exitu. Quo ad aras operante, homo ille supradescriptus adfuit et me sanavit, ut altero
In eos, qui ad me accedebant, implacabili est hodiedum odio. Hinc vel amici in manifesta hac persecutione sibi cavebant ab accessu, vel, si accedere voluerunt, noctu et furtivo tempore. 6to. Qui affectus suos mereri voluit, mentiri eum contra me necesse erat. Hinc et quidam Franciscus Bedechich, a prioribus annis provisoratum mercans, eum assequi non valuit, sed hac occasione, nescio quae et qualia, scripto eidem tradidit, praetexens, a se audita a Koncsek occasione illa anni 1751., quando episcopus universa Klobusiczkii mobilia occupaverat, talique via Pokupszkensem
quo tamen plane per carceres et suarum rerum privationem post annum corruit. Vir autem integer et amicus meus dominus Petrus Skerlecz, qui mendacia illa Bedechichiana legit, haec mini aperuit. Etc., etc.
(Tumultus VII. patrum Franciscanorum.) In summis episcopi gratiis ac episcopalis familiae directorium fuit domini Josephi Jellachich uxor, domina Rosina, nata Voinovich, et veteri jam nectebantur summaque amicitia, uti mihi perbene notum, nec est, quod explicem. Foeminae hujus favoribus dominus Busan, quem ab
et veteri jam nectebantur summaque amicitia, uti mihi perbene notum, nec est, quod explicem. Foeminae hujus favoribus dominus Busan, quem ab olim non ferebat episcopus, in summum devenit consiliarium. Maritus ejus canonici et custodis Reess sororem antea pro uxore habuit. Praeterea intra Franciscanos provinciae hujus, sancti Ladislai vocatae, fratrem dictum Alexium Jellachich, monachum judicii nullius prouti et scientiae, commodum attamen in pulpitis declamatorem,
cantorem, organistam, et scripturae, ut vocant, splendidae, ob quam quin pater olim Styber provincialis
gvardianus, sed a subjectis sibi monachis virgis caesus et depositus, in lites rion necessarias provinciam cum capitulo involverat, deduxitque ob pias quasdam summas, quae antea sub cura fuere capituli, ut insolentia |
Jellachichii exacerbatum capitulum Franciscanis summas omnes enumeraverit, quae dein pluribus annis haeserunt et eorum onerarunt syndicos ad curam et processuales expensas, quas antea habebat capitulum. Hac re pater Alexius Jellachich et capitulum et totam Franciscanorum provinciam sibi infensam reddidit, ut postea nullas apud eos
Jellachichii exacerbatum capitulum Franciscanis summas omnes enumeraverit, quae dein pluribus annis haeserunt et eorum onerarunt syndicos ad curam et processuales expensas, quas antea habebat capitulum. Hac re pater Alexius Jellachich et capitulum et totam Franciscanorum provinciam sibi infensam reddidit, ut postea nullas apud eos promotiones nactus sit. Cum vero Alexius praesumens et ambitiosus esset, de episcopatu cogitare coepit, et matrem, quae tum vivebat, prouti et fratrem suum Josephum disposuerat, sumptus necessaries sibi non defuturos ad
etiam obtinuit, spondente aureos montes episcopo, si is elevatus fuerit. Erat autem istud ideo a commissario et Jellachich inventum, ut hac communi ecclesiasticorum et saecularium commendatione virtutumque suarum depraedicatione et desiderio suae
nullius frugis referebatur.
Proinde in habita Chaktornyae provincial congregatione, quantumvis commissarius pro Alexio vel maximum poneret studium, generalis vota ediceret, commendationem item episcopi, obtinere tamen nil valuit. Patres enim nec audire voluerunt de Jellachichio, sed patrem Franciscum Rogecz mense Junio in provincialem elegerunt, aliosque. Dum de gvardianis creandis quaestio occurrisset, quos aliunde novus provincialis cum definitoribus eligendos habebant, ad complacendum commissario et episcopo avertendamque opinionem illam, quod provincia odio eundem prosequeretur,
patribus vero conventus respondit, tolerarent septem mensibus hominem, quia primo definitorio certissime deponeretur. Jellachich, tanquam objurgatus et septem duntaxat mensium dominatum suum fore subintelligens, monachos gravius habere, et affligere coepit. Erant theologiae lectores pater Franciscus Kutnjak cum patre Ottone Peper, philosophiae autem pater Cherubinus Pehm. Isti cum discipulos suos protegerent, et philosophiae lector nec gvardianum sine suo praescitu punire posse discipulum sustineret, eidem lectori gvardianus poenam abstinentiae et publicae in refectorio disciplinae
ex definitorii mente, quod aptum dignumque subjectum pro superiore dare debet, Jellachichium, tanquam indignum et ineptum, pro tali non habendum; et ex suis annalibus tot jam ordinis decisiones et exempla haberi. Itaque cum poenitentiae tales diebus veneris peragi
soleant, pater Franciscus Kutnjak ad baronessam Szermagianam bonaque ejus, Sesztine vocata, pridie sive die Jovis sub praetextu recreationis abiit. Pater autem Peper, a tota
dum is etiam poenis emendare voluit, ideo semet ejectum esse, et implorare patrocinium episcopi. Totius factionis caput patrem Kutnjak insimulat et diffamat. Episcopus rem hanc totam fecit publicam et praecipue de patris Kutnjak ac monachorum laxitate, eleemosynamque, quam ab olim ex arce habebant Franciscani, inhibet. Scribit Batthyanio bano, ut informatus erat a Jellachichio, provinciali item, qui tum Quinque Ecclesiis erat; ad omnia haec ridentibus monachis. Bano nihilominus, postquam scripsisse episcopum rescivisset, conventus scripsit etiam, summaque litterarum erat, (quas postea a
illo omnia dependebant. Postquam provincialis venisset, processus institutus habitusque est, atque, ut fieri apud eos solet, nomine accusatoris provinciae, qui una et contra gvardianum egit et monachos tanquam praetensive disciplinae reos, singulique se tueri debent. Et quemadmodum ab ipsis Franciscanis audivi et horum primoribus, lectores absoluti sunt, immo coram toto conventu Jellachich flexis genibus deprecari eos debuit pro facta coram vicario et episcopo diffamatione, et praecipue patrem Kutnjak, qui occasione nec domi erat nec vel indicio gravabatur, quod vel scivisset de
fuerit gvardianatui, quem tamen paulo post resignavit sponte, ut dubium sit, an resignatio ad speciem non fuerit. Quo de tumultu plura scribere nescio.
Similiter in Sclavonia, sive Bosnensi antea dicta provincia, nunc ab anno 1757. sancti Capistrani, ingens erat monachos inter Franciscanos tumultus, et quidem intra emeritum provincialem Ivanovich, item ejus successorem Josephum Jankovich, qua actualem ordinis definitorem, patrem item actualem provincialem Georgium....
Qua re Austria ipsa, tam metu rei hujus quam et necessitatis pecuniae, Venetis, quoad limites difficultates insinuantibus, semet insinuare et promittere incepit, quod res eas accomodatura foret. Venetae etiam observantes res Caroli VII. inclinari et post secutam ejusdem mortem, datumque imperium Francisco I. Lotharingiae, marito Mariae Theresiae, oportunitatem videntes augendarum suarum rerum, re cum Romana curia praevie
commissionem demum ad partes illas maritimas pro sedandis et accomodandis quaerellis populi submittendam esse, quae in effectu etiam mense Junio anni hujus 1755. illac ordinata exstitit. Fuereque praecipui praeses bancalitatis Codeck, generalis Serbelloni, et consiliarius ex cancellaria Hungarica Franciscus Koller, ad vota ministerii et ab eodem instructi. Isti Labacum, Goritiam, Flumen, Buccari, demum Carolostadium pervolarunt potius quam lustrarunt, atque
ad vota ministerii et Venetorum fecerunt omnia. Fluminense illud, adeo depraedicatum commercium, a tempore commissionis
rusticani Kellekianam turmam dissipaverint, fl. 100 dandi ordinantur.
Armales Felicis Josephi Loöb publicantur articulo 4. Familiae Moletich et Kubachevich nobilitas recognoscitur.
(Novus tavernicus.) Mortuo domino comite Francisco Eszterhazy tavernico, ejus loco tavernicus resolutus fuit dominus comes Josephus Illieshazy ex dapiferorum regalium magistro etc., ac ut talis in congregatione sequentis anni publicatus articulo 1.
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.