Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: IdE.* Your search found 6475 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 101-200:101. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 14 | Paragraph | SubSect | Section] et eodem die adivit ad scaramussiam prior praedictus cum gente sua et tunc mortuus fuit Georgius Spartich de nostro exercitu; de exercitu suo fuerunt interfecti duo et
102. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 14 | Paragraph | SubSect | Section] in festo Sancti Grisogoni martyris, datus fuit per gentem nostram maximus conflictus in gentibus eiusdem prioris, in quo fertur fuisse inter mortuos et vulneratos ultra 120 homines et multi equi et animalia eorum per nostros tunc fuerunt accepta. Die veneris de nocte 10. mensis decembris, idem exercitus discessit a campo turpiter, et reversus est Iadram.
causa visitandi corpus beati Simeonis, comes Draghissa, frater praedicti domini bani, cum uxore sua et quibusdam aliis.
restituimus, dedimus et consignavimus thesauros et res pagensium ecclesiarum, quae erant in manibus domini archiepiscopi praedicti, et hoc in praesentia comitis Ioannis Cubretich, tunc praesidentis in Pago; et hoc fuit in sacristia ecclesiae Sanctae Anastasiae de Iadra, quos thesauros et res idem vicebanus eodem die in duobus capsis clausis aftixis et sigillatis tribus sigillis, videlicet domini archiepiscopi praedicti, sui, ac nostrae communitatis, suo nomine, praesentibus nobis rectoribus et adiunctis, in monasterio Sancti Nicolai monialium de Iadra depositavit, praesente comite
videlicet Spalatensium, Traguriensium, Sibenicensium et Nonensium et aliorum quamplurimorum ibi in ipsa prolatione sententiae existentium et eodem die recessimus a Nona et venimus Iadram.
Paulus de Georgiis, dominus Iacobus de Raduchis, ser Damianus de Nassis, ser Andreas de Grisogonis, ser Cosa de Begna, ac ego Paulus de Paulo creati fuimus provisores super facto Pagensium cum plenissima auctoritate et bailia, concessa nobis per generale consilium cuncta, scilicet in omnibus quam idem consilium habet.
dominae Catharinae uxoris ser Francisci domini Pauli de Georgiis, Perutiae uxoris ser Mazoli Petri Andreae et quamplurimum aliorum procuratorio nomine, cum filia mea Michlina matrimonium per verba de praesenti contraxit, alter alterius manum in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti tangens et idem Artivitius dotium et conventionis instrumentum, in ibidem rogatus, celebravit: examinator
argentea et perlatum, ac aliorum iocalium pro eis, inter quinquaginta nobiles et totidem populares, commissarias et viduas pro libito voluntatis, ac etiam inter monasteria et ecclesias.
omnia bona eius sint confiscata pro communi Iadrae tanquam rebellis.
castrum Vranae dedit se ipsi domino Aloysio capitaneo, nomine domini regis Ladislavi praedicti recipienti illud, quo die idem dominus capitaneus cum gente sua et nostra ingressus est illud.
in insula Pagi, confiscari debeant pro communi Iadrae.
dominico 19. mensis novembris
multis civibus et forensibus ac popularibus dominabus et foeminis puellis, virginibus et maritatis, cum magnis cautionibus ecclesiasticis et musicis instrumentis et cum multa effusione lachrymarum pro devotione, ubi consecratae fuerunt per dominum archiepiscopum cum solemnitate missarum, quo die idem Francolus magnum fecit et solemne convivium nuptiarum ad instar ipsius beatae Virginis ob reverentiam.
anno in mense iulio 1405. Dobretza Misich, Marcus Polovinich et Radovan Pobri. Episcopus vero Benvenutus venerabilis pater, et suus vicegerens in hac insula ego Domnus. Communitas nobilium tenet dominatum insulae in omnibus rebus, quae immediate non pendent a rege et duce, cuius actiones portat idem comes Comulus. Mea, comitis et iudicum et cancellariae sedes est in Nerezi, quia ad administrandam iustitiam est locus aptus et primarius huius insulae. Duodecim sunt villae habitatae, Nerezi, Culmatium inferius, Scrip olim civitas, Dol, Prasnice, Straxevnich, Culmatium superius, Podhume,
Culmatium superius, Podhume, Mossulla, Dubrovitzza, Gradatium et Podgracischie. Sui primi habitatores, ut excerpsi ex aliquibus membranis, fuerunt Graeci, qui destructa Troia applicuerunt ad hanc insulam. Multi, et Stoissa archipresbyter scripsit, quod hi Graeci fuerunt ex civitate Ambraciae, et ideo insula Bracia fuit appellata. Progressu temporibus hi Graeci aedificaverunt civitatem Braciae, quae vulgo nominabatur Scripea, hodie Scrip, quae postea habitata fuit a Romanis, dominatoribus mundi, postquam in sua potestate redigerunt Salonam cum tota Dalmatia, in qua
veluti excellens munus deorum ipsam suscipiam.
copiam illius consilii tuo nomine et caute accipies latorique praesentium dabis, Darii sane
regis opes me superasse putabo.
malitia nostra, neque Teucrorum virtus effecerit, dum pene vacue facto viris et armis campo non hostilis militiae, sed iudicii divini plagam retulimus, nostrisque peccatis barbari tunc mansere fortiores. Recognoscentes igitur culparum potius pondera, quam vulnerum, spem firmam induximus animo ut idem ipse, qui plagam peccatis ultor intulit, conferet sperantibus miserator et medelam, movebitque mentem Sanctitatis Vestrae, ut christiani sui populi non fractum adhuc, sed inclinatum, robur erigere quam celerius patrocinetur. Ad quod quidem et ego nunc, sicut et prius astiti, quo paucis
excelsam sanctitatis vestrae dignitatem, quam divina providentia haud minus usui, quam regimini praetulit populo christiano, quatenus donec pendet spes, donec fiducia geritur et ingeritur, exurgat denuo pater ad persecutionem coepti pro filiis negotii, ferat opem et operam necessitati expugnandae, idem dux, dux salutis et comes, idem suorum rector et ultor; assistat huic lapsui, qui casui proximus est. Hostis ipse multis copiis plenus exstat, finitimos omnes aequali fulmine quatit, demtis, quorum potentiae non parcit interdum, sed cedit. Sed cum sciam fidei et fidelis populi rem agi,
quam divina providentia haud minus usui, quam regimini praetulit populo christiano, quatenus donec pendet spes, donec fiducia geritur et ingeritur, exurgat denuo pater ad persecutionem coepti pro filiis negotii, ferat opem et operam necessitati expugnandae, idem dux, dux salutis et comes, idem suorum rector et ultor; assistat huic lapsui, qui casui proximus est. Hostis ipse multis copiis plenus exstat, finitimos omnes aequali fulmine quatit, demtis, quorum potentiae non parcit interdum, sed cedit. Sed cum sciam fidei et fidelis populi rem agi, miserebitur populo suo Deus noster,
156. AD IUSTINAM
messes,
volitans flebat sua pignora mater.
tela
te, recte in infirmitatibus, passionibusque nostris gloriabimur, hostilem pressuram, captivitatem et caeteras fortunas abunde experti, sed iuvat inter haec, quod non ignavo quaestu passi sumus, sed in eo negocio, utpote fidei, in quo nec armis, sed nec morti cedere destinatum erat, ubi cum adhuc idem exstet animus, poterit habere et ipsa fortuna regressum. Ex Turcorum deinde manibus erepti, apud Despotum Rasciae ad hos usque dies restitimus, tanto videlicet tempore, ut in vigilia festi nativitatis Domini ad hunc locum in medium Dominorum Praelatorum et Baronum, ac Procerum
exigendarum conditione quod contenta in ipsa parte locum habeant in quantum
Rv:mus Dominus Episcopus Sibenicensis cum clero suo contribuerit
in dictam fabricam ducatos centum omni anno ad annos novem,
aliter vero non, prout in ipsa parte plenius continetur; ideo in
predicto Generali Consilio capta fuit pars sive additio ipsius
partis, tenoris infra scriptis, videlicet: Quod Rv:mus Dominus
Episcopus Sibenicensis cum suo clero habeat terminum ad respondendum et deliberandum, ac respondisse et deliberasse super
et cum dicatur quod aliqui Cives fecerunt dictas promissiones sub conditione quod, dantibus presbiteris Sibenicensibus subventionem pro dicta Ecclesia, sue promissiones tenerent
et essent firme, aliter non, et quod aliqui promiserunt libere et
expedite absque aliqua conditione; ideo detur juramentum illis
nobilibus qui fecerunt dictas promissiones, et illi qui jurabunt se
promisisse sub conditione quod presbiteri deberent dare subventionem, sint absoluti ab eorum promissionibus; illi autem qui
jurabunt se promisisse libere absque aliqua
mensura esse definiatur: primumque omnium Auctorem singula
egisse et agere sub numero pondere et modo sive mensura nedum theologi sed etiam vero philosophantes rationabiliter et catholice profitentur. Et quia modus in prefata parte contentus in
principalioribus defficere videtur, ideo nulli mirum esse debet si
debito ac optato fine claudi non meretur. Quod ex tribus liquido
constare et patere potest, primo quod est contra Deum, secundo
quod est contra salutem animarum, tertio quod est contra ecclesiastice libertatis emunitatem. Primum
corpus peragerent. Fatentes quod ymago crucifixi cepit obturare aures suas manibus a cruce separatis. Quod cum omnes circumstantes aspicerent mirabantur. Tunc sacerdos ait ad populum: Scitis quale signum est hoc. vos
scitis, quod iste qui hic iacet nunquam voluit audire verbum dei. et ideo modo est in manu dyaboli. Idcirco sic obturavit aures suas ne audiat preces quas pro eo fundimus. Et cessaverunt omnes orare,
ubi facile parva manu oprimi posset: tum pręter opinionem adversariis obviam datis: tum preda impediente: tum quoque locorum amfractibus prealtis altrinsecus rupibus imminentibus transitum precludentibus nec permittentibus sine negotio vel alioquin expeditos, et nullis obsistentibus, idem evadere. Hac cogitatione impulsus et spe magna fretus collecto subitario milite perpropere nocturno itinere per avia et incertas semitas die appetente ad fauces ipsas pervenit. Offendit omnia hostili preocupata manu: incertum, sive custodiendi
Pannonius Marco Aurelio. S.
Iterum me acerrimis cohortationibus tuis, Marce aureli, ad interpretandi officium, quod antea constantissime deprecari consveveram, impulisti. Accipe ergo iterum ex eodem Plutarcho libellum, mores negotiosorum hominum comice depingentem; quem ideo studiosis non inutilem fore arbitror, quod sive hoc morbo laborantes eum legent, poterunt sanari; sive plane valentes, qualis tu es, poterunt oblectari. Ceterum si mandatum meum de eo expectas; ad superioris opusculi, cui et hoc annectendum curabis, praefatiunculam te remitto. Nam in
Aulus Gellius, opinor, in Noctibus Atticis, de hoc ipso tractans ita respuit, ut aliud statim
concinnius requirat; postremo desperata ejus inventione, quid
Credo item et
posset, usquam applaudebat auditor. Nec vero ego nunc totam ausu temerario Iliadem aggressus, fastidiosum lecturis et ridendum Satyris texui volumen; sed exercendi tantummodo mei gratia, unam ex tanti operis libro sexto particulam libavi, quae Bellerophontis in primis fabulam continet; quem locum ideo potissimum delegi, quod hujus Herois nomen quidem apud Latinos celebre cognoveram, at vero genus et facta et exitum, passim ignorari videbam. Verum et alia quaedam, notitia et memoratu digna hoc habet carmen. Hic quippe et Lycurgi illius fabula intercurrenti narratione inseritur, quem Baccheo
Quia tam Apostolica Sedes, quam regia Majestas Episcopatum Tinniniensem R. in Christo P. D. Marco Episcopo, amico nostro speciali contulerunt; cujus quidem Ecclesiae Tinniniensis decimae, aliqua ex parte in dominio M. F. V. constitutae esse dignoscuntur; ideo M. F. V. rogamus diligenter, quatenus praefatum D. M. Episcopum in huiusmodi decimis sibi de jure debitis tueri, ac easdem manibus suis vel suorum, libere et legitime administrari facere dignemini. Non solum nobis, sed etiam Deo in hac parte rem placitam
diis laborare, sudare, per arduum extendere, malos autem lasciuire, uoluptatibus fluere, cogita filiorum nos nos] correxi ex esse modestia delectari, uernularum licentia; illos disciplina tristiore contineri, horum ali audaciam. Idem tibi de Deo liqueat: bonum uirum in deliciis non habet; experitur, indurat, sibi illum praeparat. Et post haec subdit: Miraris tu, si Deus, ille bonorum amantissimus qui illos quam optimos atque excellentissimos uult esse, fortunam illis cum qua exerceantur assignat? Ego uero non miror, si
hoc stabit, si tamen ob unam noxam peccatores et praesentibus et futuris affligerentur flagris? Cuius contrarium et Hieronymus sensisse uidetur, qui illam Hieremiae tractans imprecationem ait: Quod genus humanum diluuio, Sodomitas igne, Aegyptios mari, Israelitas in eremo perdidit, scitote igitur ideo temporaliter pro peccatis punisse, ne in aeternum puniret, quia non iudicabit iudicabit] corr. lector A1 ex iudicabat Deus bis in id ipsum. Qui ergo puniti sunt postea non punientur; alioquin mentiretur scriptura, quod dicere nefas est. – Ceterum hoc de illis
quod dicere nefas est. – Ceterum hoc de illis dumtaxat intellegere, monet Lombardus, qui inter ipsa flagella paenitentiam egerunt, quam utique Deus uel tenuem aut momentaneam tamen non aspernatur, quod uero hi, qui temporalibus non emendantur uerberibus, aeternis excrucientur tormentis. Idem ipse Hieronymus auctor est. Nam mox fere intulit: Quaeret hic aliquis: Si fidelis deprehensus in adulterio decolletur, quid de eo de eo] corr. lector A1 ex deo postea fiat? Aut enim punietur, et falsum est quod dicitur post dicitur canc.
Posidonius, Carneades,
Chrysippus, et Crantor, quem Cicero illo secutus est.
Verum hi omnes officio consolandi perfuncti sunt et quidem dignissime
sapientissimeque; ceterum quo pacto idem munus et alii sequi possent, pauci admodum praecipere uoluerunt.
Et hi quidem pro admirabili ingenii eorum acumine fortasse satis copiose,
sed pro illorum desiderio, qui nondum in philosophia
contabuit. Huic erat
illa opinio quotidie recens, quae tum denique non appellatur recens cum
uetustate exaruit.
Itaque idem est dicere recentem ac si uiuidam dixeris aut uehementem!
Recens ergo opinio malorum Hecubam, Medeam, Niobem, Bellerophontem usque ad
ultimos dies persecuta est.
Tristitia autem, non iniuria, dicitur aggrauare animum, utpote quae
uires eius ligat. Contudit enim ingenium (ut ait idem
poeta) patientia longa malorum, et pars antiqui longa uigoris
abest.
Cohartatur namque uoluntas in malis nec se explicare ualet; ac maxime
sapientia et rerum ingens scientia erat!" et tu,
inquam, sapiens eris si ad naturam uixeris, non ad opinionem; nam neque illi de
facultatibus fortunae amplius erat quam tibi; diues tamen erat, quia ei, quod
habebat, erat satis. Idem, si cito cupis ditari, tibi faciendum est;
mox enim ditaberis si cupiditati detraxeris et pecuniis adiicere non curaueris.
His igitur atque eiusmodi suasionibus hi inducendi sunt ut uel
fortunas omnes contemnant uel, si id
ut uel se uel quempiam alium e fato impendenti eripiat, utque Polycrates
bene moreretur bonam fortunam semper expertus, insuper ea quoque reperiret, quae
abiecisset, misso Samum caduceatore uoluit ius cum eo hospitii soluere.
Quod ideo fecit ne in tristem aliquem grauemque casum incidente
Polycrate animi dolorem, ueluti de hospite, ipse contraheret. Neque
eum profecto fefellit opinio. Nam post aliquot annos Polycrates ab Oroete quodam
Persa Asiae praefecto
offendat. At
Cicero haec omnia consolationis medicamina complexus est, et recte quidem. Neque
enim omnes similiter mouentur, uerum alius alio et unus quidem grauius quam alter,
neque satis exploratum habes quid cui magis conducat; ideo tentanda sunt singula
etiam si sint parua uel tenuia, quia, ut ille ait:
Fortasse quae non prosunt singula multa iuuant
Parua necat morsu spatiosum uipera taurum
A cane non magno saepe tenetur aper,
ad hoc ueni, hoc ago; huc me singuli dies
ducunt. Nascenti mihi natura posuit protinus hunc terminum: quid habeo quo
indigner?
Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam
docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur.
Et hic locus leuando funebri
luctui est aptissimus; quem tamen aliis
donatur. Infirmus qui fidit medico et a
quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones,
nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat
neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut
merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali
euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur:
Si uos, qui estis mali, nostis uestris
aut Locrensem, sic noctu ad eas
uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam
et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque
solacium suscipere. Idcirco intulit:
Restat ut his ego me ipse regam solerque elementis,
hoc est philosophicis institutis, quibus (ut idem testatur)
nemo adeo ferus est qui non mitescere possit
si modo culturae patientem commodet aurem.
– unde et paulo post deridet eos qui maxima credunt
esse mala exiguum censum turpemque repulsam.
tu
inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi
nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus.
Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero
satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse,
quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere.
Diximus enim
ad hoc ueni, hoc ago; huc me singuli dies
ducunt. Nascenti mihi natura posuit protinus hunc terminum: quid habeo quo
indigner?
Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam
docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur.
Et hic locus leuando funebri
luctui est aptissimus; quem tamen aliis
donatur. Infirmus qui fidit medico et a
quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones,
nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat
neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut
merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali
euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur:
Si uos, qui estis mali, nostis uestris
ad hoc ueni, hoc ago; huc me singuli dies
ducunt. Nascenti mihi natura posuit protinus hunc terminum: quid habeo quo
indigner?
Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam
docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur.
Et hic locus leuando funebri
luctui est aptissimus; quem tamen aliis
donatur. Infirmus qui fidit medico et a
quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones,
nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat
neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut
merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali
euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur:
Si uos, qui estis mali, nostis uestris
aut Locrensem, sic noctu ad eas
uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam
aut Locrensem, sic noctu ad eas
uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam
aut Locrensem, sic noctu ad eas
uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam
et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque
solacium suscipere. Idcirco intulit:
Restat ut his ego me ipse regam solerque elementis,
hoc est philosophicis institutis, quibus (ut idem testatur)
nemo adeo ferus est qui non mitescere possit
si modo culturae patientem commodet aurem.
– unde et paulo post deridet eos qui maxima credunt
esse mala exiguum censum turpemque repulsam.
tu
inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi
nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus.
Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero
satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse,
quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere.
Diximus enim
et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque
solacium suscipere. Idcirco intulit:
Restat ut his ego me ipse regam solerque elementis,
hoc est philosophicis institutis, quibus (ut idem testatur)
nemo adeo ferus est qui non mitescere possit
si modo culturae patientem commodet aurem.
– unde et paulo post deridet eos qui maxima credunt
esse mala exiguum censum turpemque repulsam.
tu
inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi
nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus.
Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero
satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse,
quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere.
Diximus enim
Et nos non ulciscamur nos pro his quae patimur, sed reputantes peccatis nostris
haec ipsaque supplicia minora esse flagello quod meremur.
Amicus quoque Iob idem attigit cum ait:
Numquid homo Dei comparatione iustificabitur, aut factore suo purior erit uir?
Ecce qui serui sunt ei non sunt stabiles et in angelis suis repperit prauitatem;
quanto magis hi qui habitant domos luteas.
aegre ferebat: "Pater est", inquit, "Pamphile," ac si diceret "non licet tibi eius spernere mandata."
Hinc uulgaris illa consolatio orta est: "Patere; oportet; ita Dominus
iubet." Quod nimirum ideo ad consolandum ualet quoniam principi licet
quaecumque libet.
Vnde Isaac,
ut refert Ioseph, ubi cognouit se tam
uidetur casus eius dolendos non esse. Hinc est et illud poetae ad
amicum qui pecunias perdiderat: iste casus tritus est et e medio fortunae ductus
aceruo.
Ideo autem explicatio conditionis fortunae confert ad consolationis
officium, quo tristitia lenitur, quoniam per talem fortunae commemorationem
inducitur homo ad credendum ea, quae sibi euenerunt, iure quodammodo euenisse nec
inde se aliqua
filium consularem uirum et magnis rebus gestis amisit, et L. Paulum, qui duobus
septem diebus orbatus est, et M. Catonem, qui summo ingenio summaque uirtute
filium perdidit.
Idem fecit et
Hieronymus ad uirginem in exilium missam ita scribens:
Sed cur ego te ad tribulationis patientiam humanis aut praesentis uitae prouocare
conor exemplis, cum nullum paene
8 Septimus locus a necessitate
Quod si ita est, locus ergo a necessitate praecipue ad mitigandum
laborem erit accommodatus; ut ostendas quam stultum sit iniquius ferre eas res
quas aliter tenere non uales. Ideo Seneca ait: Stultum est timere quod uitare non
possis, et Hieronymus ad Tyrasium: Non tam grauiter eos casus feramus quos nullo
modo euitare possimus.
Magnorum bonorum interitu aliquando etiam uiri fortes ingemiscunt, sed non
absque insigni nota; quanto ergo foediore aduruntur nota qui minima mala in maximis
habent, quales sunt illi quos idem poeta paulo post deridet dicens:
Maiore tumultu
planguntur nummi quam funera. Nemo dolorem
fingit in hoc casu, uestem deducere summam et
contentus uexare oculos humore coacto;
ploratur lacrimis
in quem si quis delatus intra
primos annos est, non magis queri debet quam qui cito nauigauit. Alium enim, ut
scis, uenti segnes ludunt ac detinent et tranquillitatis lentissime taedio
lassant, alium pertinax flatus celerrime perfert. Idem euenire nobis puta. Alios
uita uelocissime adduxit quo ueniendum erat etiam cunctantibus, alios macerauit et
coxit.
Hic Senecae est discursus; sed
nongentos uitae
extenderemus annos, ut ante diluuium uiuebat genus humanum, et Mathusalem nobis
tempora donarentur, tamen nihil esset praeterita longitudo quae esse desisset.
Etenim inter eum qui decem uixit annos et illum qui mille, postquam idem uitae
finis aduenerit et irrecusabilis mortis necessitas, transactum omne tantundem est
nisi quod magis senex onustus peccatorum fasce proficiscitur.
Optima quaeque dies miseris mortalibus aeui
prima fugit,
alterius mali grauioris
Mali igitur minuitur opinio eiusque angor leuatur si illud ad grauiora
mala conferas; ex talium enim ratione efficies ut hoc, de quo consolari amicum
cupis, leue ipsi suum malum uideatur atque ideo incipiat cruciari minus. Quod
attigit illo carmine Iuuenalis:
Rem pateris modicam et mediocri bile ferendam
si flectas oculos maiora ad crimina: confer
conductum latronem, incendia sulphure cepta
interiit aut occisus sit,
quorum uita breuior esse debet, cum uno loco tot oppidorum cadauera proiecta
iacent. Visne tu te, Serui, cohibere et meminisse te hominem esse natum? Crede
mihi, cogitatione ea non mediocriter sum confirmatus: hoc idem, si tibi uidetur,
fac ante oculos tibi proponas: modo uno tempore tot uiri clarissimi interierunt,
de imperio praeterea tanta imminutio facta est, omnes prouinciae conquassatae
sunt; in unius mulierculae animula commoueris tantopere?
male sibi consciis euenire
consueuerunt, quae procul dubio maximis animum angoribus cruciari solent.
Plus tamen ad solacium aduersarii exteriora mala conferunt, quamuis
tenuiora sint et leuiora. Nam cum inimicus unusquisque ideo praecipue inimici sui
gaudet malis quod suas uices ea ulcisci putat et de hoste suo optatas sumere poenas, ultio autem omnis et uindicta
non potest nisi in apertis consistere detrimentis, ut in ratione
cum non inanis et
uanus redire noscatur qui Christianitatis mercatus est lucrum, propter quod
descendit ad mundi commercium.
Negotium explicauit, reddidit et ideo debitum soluit; comparauit
margaritam propter quam descenderat ad temptationem, ad Dominum regredi properauit
cui afferat mercedem ut comparatae mercis merito tam securitatem capiat quam
honorem.
Huic
Ceterum quis posset enumerare singularum nationum proprias
consuetudines quas de sepeliendis mortuis habuerunt, cum et usque in hodiernam diem uix duas
gentes inuenies exceptis Christianis quibus idem sit mos sepulturae!
Vnde ergo, cum una sit omnium mors, tanta diuersitas sepeliendi
inoleuit? Non certe aliunde quam ex diuersa uiuentium uoluntate aut opinione, ad
quos, ut uel ex hoc ipso deprehendi potest, omnis tumulandi
neque uestibus utuntur
splendidis atque id triginta diebus quidam agunt, alii quadraginta, nonnulli et
septuaginta. Laceratio uero uestium et alius Iudaeorum luctus nota
sunt.
Haec uero cuncta ideo fiunt quod quidam putant rem se gratam et
acceptam mortuis suis facturos si eos grauius luxerint. Alii quadam muliebri
superstitione adducti Deo se facilius satisfacere arbitrantur si eius plaga
percussi afflictos se et prostratos
gratias age.
Pari quoque ratione et illos consolamur, quibus uel ex incendio uel
naufragio, uel alio simili casu quippiam superfuit, dicendo: "Age gratias Deo qui
tibi uel haec saltem reliqua esse uoluit." Quo in casu ideo homo
solacium accipit, immo nonnumquam et se ipsum consolatur, quod dirior pernicies
discriminis ac tempestas uehementior omnia absorbere poterat ac per eam cuncta
sublata erant uel diruta, nec aduersus eam nostrum aut consilium aut opera
mali mollis ictus uenit, at stultis et fortunae credentibus omnis
uidetur noua rerum et inopinata facies; magna autem pars est apud imperitos mali
nouitas. Hoc ut scias ea, quae putauerant aspera, fortius, cum assueuere,
patiuntur. Ideo sapiens assuescit futuris malis et quae alii diu patiendo leuia
faciunt, hic leuia facit diu cogitando. Audimus aliquando uoces imperitorum
dicentium 'Sciebam hoc mihi restare'; sapiens scit omnia sibi restare; quicquid
factum est, dicit
iugum suum. Hinc Hieronymus Tyrasium monuit.
"Sapienter", inquit, "debet dolere qui dolet, ne perdat sine causa quod
dolet."
Idem et Boethius attigit quando ait:
uos deo mente consimiles ab rebus infimis excellentis naturae ornamenta captatis,
nec intelligitis quantam conditori uestro iniuriam faciatis. Ille genus humanum
terrenis omnibus praestare uoluit, uos
Vbi se longo carmine consolatur ostenditque inimico suo non tantum
grauibus se oneratum malis, quantum ipse putabat; licet ipse aliter sentiret, tamen dissimulabat quoad poterat.
Valet autem ideo dissimulatio doloris quia merentes comprimunt
luctum
dumque id frequentius tentant, tandem efficiunt ut uere accipiant consolationem.
Et aliis quoque modis tristitiam
me sciat in media uiuere barbaria;
Sauromatae cingunt, fera gens, Bessique Getaeque
quae non ingenio nomine digna meo.
ubi ad longum exponit suas miserias; idem facit et aliis in locis complurimis.
Vnde indignatus scribit aduersus illum a quo lamentari uetabatur:
Exigis ut nulli gemitus tormenta sequantur
acceptoque graui uulnere flere uetas?
Ipse Perilleo
qui, ut physici docent, praecipuus in cerebro est, in animo uero phantasiam aut
opinionem malorum quibus se oppressum cernit. Humorem illum
melancholicum quidam philosophorum praestantissimi dixerunt per lacrimas purgari
atque ideo asserere non dubitauerunt salubriores esse lacrimas homini quam nimium
risum, quippe quod ploratus quaedam erat malorum humorum purgatio. Sed
de humore aut purgatione eius utcumque; illud tamen indubia fide tenendum est,
Hranković, Dujam (m. 1422) [1405], Braciae Insulae Descriptio, versio electronica (, Nerezi Braciae), Verborum 899, Ed. Vedran Gligo ; Hrvoje Morović ; Karlo Kadlec [genre: prosa oratio - descriptio] [word count] [hrankdbracia].
Sobota, Ivan (m. 1467) [1438], Epistulae V ad Mapheum Vallaressum, versio electronica. (, Trogir), Verborum 672, Ed. Arnaldo Segarizzi [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [sobotaiepistvallar5].
Vitez od Sredne, Ivan (c. 1405-1472) [1445], Joannis de Hunyad virtus et character militaris, una rei praelio ad Varnam gestae series, sinistri exitus causae ac subsidiorum petitio, versio electronica (, Pesth), Verborum 977, Ed. György Fejér [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [viteziepist1445].
Jan Panonije (1434-1472) [1447], Epigrammata et elegiae, versio electronica (, Italia; Hungaria), 5735 versus, verborum 37748, Ed. Sándor Kovács [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [ianpanepigreleg].
Vitez od Sredne, Ivan (c. 1405-1472) [1448], Epistolae duo a. 1448, versio electronica (, Servia; Segedinum), Verborum 1682, Ed. György Fejér [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [viteziepist1448].
Grad Šibenik (1449) [1449], Documenta de ecclesia Sibenicensi a. 1449, versio electronica (), Verborum 1210, Ed. Vincenzo Miagostovich [genre: prosa - acta officialia] [word count] [documentaecclsibenic].
Šižgorić, Juraj (stariji) (biskup 1437-1454) [1449], Documenta de ecclesia Sibenicensi a. 1449, versio electronica (), Verborum 1087, Ed. Vincenzo Miagostovich [genre: prosa - acta officialia; prosa - epistula] [word count] [sizgorjdocumentasibenic].
Biličić, Stjepan (floruit 1450) [1450], Scripta varia, versio electronica (, Šibenik), Verborum 887, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - fabula; prosa oratio - chronica] [word count] [bilicicscronica].
Sagudinus, Nicolaus (fl. 1452) [1452], Fragmentum epistulae, versio electronica. (), Verborum 251, Ed. Luka Jelić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [sagudinusnepist1452].
Jan Panonije (1434-1472) [1456], Epistulae, versio electronica (, Italia; Hungaria), 1969 verborum, Ed. Sámuel Teleki [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [ianpanepist].
Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1463], Nauicula Petri, versio electronica (), Verborum 6607, Ed. Luka Špoljarić [genre: prosa - tractatus; prosa - epistula] [word count] [modrnnavic].
Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.