Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: in Your search found 109468 occurrences
First 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 14184-18522:14184. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_277 | Paragraph | SubSect | Section]
CIPPICO, DIVINI HVMANIQUE IVRIS CONSVLTO,
CANONICO ET ARCHIDIACONO METROPOLITANAE SPALATENSIS ECCLESIAE DIGNISSIMO MARCVS
MARVLVS S. P. D.
Quod fecere quidam historias euoluendo gentilium, idem tentare mihi uenit in
mentem uitas lectitanti sanctorum, ut scilicet inde exempla traherem uirtutum
imitandaque proponerem iis, qui et ipsi sancti esse percupiunt, cum pręsertim
natura comparatum sit, ut humanus animus ad duriora subeunda negocia magis
uultis? Audio monitores, non uideo operatores.
Facite ipsi prius, quod pręcipitis, ne tam difficile factu, quam uidetur, putem
et facienti ęque, atque asseritis, profuturum credam. Nisi
uerbis facta respondere in uobis perspexero, non consuli mihi, sed illudi
arbitrabor. Hinc quidem satis patet, uir egregie et in Christo reuerende
Hieronyme, quantum debemus illis, qui primi ita eiusmodi uirtutes coluerunt, ut
cęteris ad easdem capessendas
difficile factu, quam uidetur, putem
et facienti ęque, atque asseritis, profuturum credam. Nisi
uerbis facta respondere in uobis perspexero, non consuli mihi, sed illudi
arbitrabor. Hinc quidem satis patet, uir egregie et in Christo reuerende
Hieronyme, quantum debemus illis, qui primi ita eiusmodi uirtutes coluerunt, ut
cęteris ad easdem capessendas aditum aperirent suoque exemplo ostenderent, qua
ratione quibusque artibus ueram gloriam sibi parare
Hieronyme, quantum debemus illis, qui primi ita eiusmodi uirtutes coluerunt, ut
cęteris ad easdem capessendas aditum aperirent suoque exemplo ostenderent, qua
ratione quibusque artibus ueram gloriam sibi parare possent. Neque ea in re ego,
ut multi, priscos illos uel Romanos uel Gręcos uel alios inanium deorum cultores
ualde miror, in quibus nihil perfectum esse potuit, uiam ueritatis ignorantibus,
sed Iudeos primum, deinde nostros, id est, Christianos, qui soli
capessendas aditum aperirent suoque exemplo ostenderent, qua
ratione quibusque artibus ueram gloriam sibi parare possent. Neque ea in re ego,
ut multi, priscos illos uel Romanos uel Gręcos uel alios inanium deorum cultores
ualde miror, in quibus nihil perfectum esse potuit, uiam ueritatis ignorantibus,
sed Iudeos primum, deinde nostros, id est, Christianos, qui soli Deo credentes
neque impossibile factu esse duxerunt, quod ille pręciperet, neque implere
dubitarunt.
et
emulari studeamus, ut beatitudinis ęterna pręmia, quę ipsi adepti sunt,
adipiscamur. At illos omnino relinquamus, qui omnem industriam ad captandam
hominum gloriam omnemque laborem conferentes et a uera sapientia aberrantes in
tenebris erroris disperiere. Iter enim, quod ad beatitudinem tenderet, sibi
ipsimet constituere conati sunt, et monstratum ab ipso beatitudinis autore et
largitore Deo non peruiderunt. Ideoque mentis hallucinatione elusi nequiuerunt
Ideoque mentis hallucinatione elusi nequiuerunt
eo peruenire, quo uolebant. Hi uero, quibus curę fuit diuinis potius quam
humanis niti doctrinis et philosophiam non terrenam, sed quę de cęlo lapsa est,
sequi atque amplecti, in cęlum, unde illa erat, ascenderunt. Neque enim errare
poterant illo uiam docente, qui solus nec fallit nec fallitur unquam. Quamobrem
ipsam quoque hominum gloriam repudiando fugiendoque compararunt, et longe quidem
ampliorem quam illi,
fugiendoque compararunt, et longe quidem
ampliorem quam illi, qui quęsiere. Quanuis enim istos popularis aurę uenatores
magnopere mirata sit uetustas, multo magis nostros nunc uniuersa
celebrat Ecclesia nullo non die in pręconiis laudibusque ipsorum occupata, quos
in cęlestibus habitaculis cum Deo uiuere minime dubitat. Ita fit, ut et illic
inter angelos beati et hic inter nos magni pręclarique habeantur. His arę
templaque dicata sunt, horum ubique
quam illi, qui quęsiere. Quanuis enim istos popularis aurę uenatores
magnopere mirata sit uetustas, multo magis nostros nunc uniuersa
celebrat Ecclesia nullo non die in pręconiis laudibusque ipsorum occupata, quos
in cęlestibus habitaculis cum Deo uiuere minime dubitat. Ita fit, ut et illic
inter angelos beati et hic inter nos magni pręclarique habeantur. His arę
templaque dicata sunt, horum ubique imagines errectę, horum acta dictaque ab
fit, ut et illic
inter angelos beati et hic inter nos magni pręclarique habeantur. His arę
templaque dicata sunt, horum ubique imagines errectę, horum acta dictaque ab
omnibus per orbem prędicantur, ab omnibus extolluntur, horum ossa in terra
honorantur, in cęlo animę exultant, horum non sine multo mentis stupore tum
uetera tum noua narrantur miracula utpote omnem naturę uim atque modum
supergressa. Nam primum, quod ad uitę probitatem spectat, quę tanta unquam
angelos beati et hic inter nos magni pręclarique habeantur. His arę
templaque dicata sunt, horum ubique imagines errectę, horum acta dictaque ab
omnibus per orbem prędicantur, ab omnibus extolluntur, horum ossa in terra
honorantur, in cęlo animę exultant, horum non sine multo mentis stupore tum
uetera tum noua narrantur miracula utpote omnem naturę uim atque modum
supergressa. Nam primum, quod ad uitę probitatem spectat, quę tanta unquam
constantia, fides,
tum noua narrantur miracula utpote omnem naturę uim atque modum
supergressa. Nam primum, quod ad uitę probitatem spectat, quę tanta unquam
constantia, fides, temperantia, animi magnitudo, iustitia, mansuetudo,
misericordia, liberalitas in ullis fuit, quanta in istis extitit? Nullis
tyrannorum cessere minis, ut obedirent Deo, nullis largitionibus corrumpi,
nullis uoluptatum illecebris deliniri potuerunt, et dum pro ueritate starent,
horrenda supplicia mortemque ipsam
utpote omnem naturę uim atque modum
supergressa. Nam primum, quod ad uitę probitatem spectat, quę tanta unquam
constantia, fides, temperantia, animi magnitudo, iustitia, mansuetudo,
misericordia, liberalitas in ullis fuit, quanta in istis extitit? Nullis
tyrannorum cessere minis, ut obedirent Deo, nullis largitionibus corrumpi,
nullis uoluptatum illecebris deliniri potuerunt, et dum pro ueritate starent,
horrenda supplicia mortemque ipsam contempsere. Pro illorum,
supplicia mortemque ipsam contempsere. Pro illorum, a quibus
cędebantur, salute Deo supplicabant, ignoscere quam ulcisci iniuriam et aduersus
capitales inimicicias beneficiis certare quam uindictam appetere malebant. Ad
hęc alii in uirginitatis, alii in castitatis continentięque proposito perpetuo
permansere. Possessiones opulentaque patrimonia, totum denique peculium suum, ut
egestati subuenirent alienę, prodegerunt, semper luxurię pietatem, diuitiis
ipsam contempsere. Pro illorum, a quibus
cędebantur, salute Deo supplicabant, ignoscere quam ulcisci iniuriam et aduersus
capitales inimicicias beneficiis certare quam uindictam appetere malebant. Ad
hęc alii in uirginitatis, alii in castitatis continentięque proposito perpetuo
permansere. Possessiones opulentaque patrimonia, totum denique peculium suum, ut
egestati subuenirent alienę, prodegerunt, semper luxurię pietatem, diuitiis
paupertatem pręferentes, ut
censemus. Istas igitur nostras de illis qualescunque lucubrationes,
o omnium amicorum meorum optime omnique honore et amore pariter prosequende,
tibi nunc muneri mitto, tibi lubenter offero; tum quod sciam nihil abs te
crebrius in manum uenire solere auidiusque lectitari quam scripta illa, quę ad
Dei sanctorumque eius edita sunt, tum quia pro summa tua erga me beniuolentia
innumerisque beneficiis cumulatiorem tibi gratiam me referre posse non sperem.
Leges in
in manum uenire solere auidiusque lectitari quam scripta illa, quę ad
Dei sanctorumque eius edita sunt, tum quia pro summa tua erga me beniuolentia
innumerisque beneficiis cumulatiorem tibi gratiam me referre posse non sperem.
Leges in iis fortasse, quę sepę alibi legisti. At plus aliquid oblectationis
capies, cum singula singulis uirtutum generibus non incongrue, ut reor,
accommodata, et quę apud autores effuse sparsimque referuntur, in ordinem
collecta in
posse non sperem.
Leges in iis fortasse, quę sepę alibi legisti. At plus aliquid oblectationis
capies, cum singula singulis uirtutum generibus non incongrue, ut reor,
accommodata, et quę apud autores effuse sparsimque referuntur, in ordinem
collecta in compendiumque redacta ac etiam, ut confidenter loquar, magis
argutule prolata inspexeris atque consyderaris. Plurimorum quidem actiones
operaque ad unum citantur documentum, genera autem documentorum capitulatim
Leges in iis fortasse, quę sepę alibi legisti. At plus aliquid oblectationis
capies, cum singula singulis uirtutum generibus non incongrue, ut reor,
accommodata, et quę apud autores effuse sparsimque referuntur, in ordinem
collecta in compendiumque redacta ac etiam, ut confidenter loquar, magis
argutule prolata inspexeris atque consyderaris. Plurimorum quidem actiones
operaque ad unum citantur documentum, genera autem documentorum capitulatim
digesta tituli indicant.
redacta ac etiam, ut confidenter loquar, magis
argutule prolata inspexeris atque consyderaris. Plurimorum quidem actiones
operaque ad unum citantur documentum, genera autem documentorum capitulatim
digesta tituli indicant. Multis in locis idem reperitur exemplum, cum idem
interdum multis conueniat ob cognationem affinitatemque uirtutum. Siquid in iis
disponendis, explicandis, disserendisue a me erratum deprehenderis, oro, tuę
incudi redde, tuam limam adhibe et
actiones
operaque ad unum citantur documentum, genera autem documentorum capitulatim
digesta tituli indicant. Multis in locis idem reperitur exemplum, cum idem
interdum multis conueniat ob cognationem affinitatemque uirtutum. Siquid in iis
disponendis, explicandis, disserendisue a me erratum deprehenderis, oro, tuę
incudi redde, tuam limam adhibe et castigando poliendoque effice, ut munusculum
hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex
oro, tuę
incudi redde, tuam limam adhibe et castigando poliendoque effice, ut munusculum
hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex acceptatore
dignum esse uideatur. Per te publicum recipiat, per te in aliorum manus
uenire ne formidet, per te neque in circo consistere neque in medium prodire
theatrum quicquam dubitet. Nullos liuoris morsus, nullum sibilum uerebitur, si
prius plausum meruerit tuum. Et quis enim reprehendere opus
et castigando poliendoque effice, ut munusculum
hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex acceptatore
dignum esse uideatur. Per te publicum recipiat, per te in aliorum manus
uenire ne formidet, per te neque in circo consistere neque in medium prodire
theatrum quicquam dubitet. Nullos liuoris morsus, nullum sibilum uerebitur, si
prius plausum meruerit tuum. Et quis enim reprehendere opus audebit, cui tu
summam manum imposueris, qui et ingenio
effice, ut munusculum
hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex acceptatore
dignum esse uideatur. Per te publicum recipiat, per te in aliorum manus
uenire ne formidet, per te neque in circo consistere neque in medium prodire
theatrum quicquam dubitet. Nullos liuoris morsus, nullum sibilum uerebitur, si
prius plausum meruerit tuum. Et quis enim reprehendere opus audebit, cui tu
summam manum imposueris, qui et ingenio et eloquentia pręstas,
tuique simillimis non displicuisse. Interim Deum et
Dominum nostrum Iesum Christum deprecabor, ut, sicut sanctis ad sequendum se
opitulatus est, ita ad ipsos imitandos adsit nobis, quo tandem exantlatis uitę
huius laboribus cum iisdem in illo ineffabili diuinitatis eius recepti sinu
quietis ęternę fructum capiamus.
Vale!
DE INSTITVTIONE BENE VIVENDI PER EXEMPLA SANCTORVM
Prologus
Operęprecium mihi uisum est quędam, quę de diuinis hominibus in historiis
ecclesiasticis diffusius narrata sunt, carptim collecta breuiter describere,
ut propositis euangelicarum uirtutum, id est, Christianę perfectionis
exemplis et me desidia adhuc torpentem excitarem et alios
peruenere. Sed quoniam iis, qui te sequi uolunt,
dimittenda esse primum omnia pręcepisti, ab illis potissimum, qui
ingentioribus se abdicarunt bonis, dicendi initium capiamus, ut, et qui pari
fortunarum copia perfruuntur, in promptu habeant, quos imitentur, et qui
tenuiores diuitias possident possederuntue, eas uel erogare uel iam erogasse
pro tui nominis amore minus grauari possint.
Mattheus publicanus statim, ut a Christo
uocatus est, telonium derelinquens pecuniosis uectigalibus pręposuit
apostolicę conuersationis nuditatem. Bartholomeus quoque, Syrię regum
origine clarus, non est dedignatus in piscatorum numero haberi, ut placeret
Christo, et cęlestis regni spem animo concipiens seruire
maluit in terra quam imperare, et persecutiones pati quam seculi honoribus
perfrui.
conuersationis nuditatem. Bartholomeus quoque, Syrię regum
origine clarus, non est dedignatus in piscatorum numero haberi, ut placeret
Christo, et cęlestis regni spem animo concipiens seruire
maluit in terra quam imperare, et persecutiones pati quam seculi honoribus
perfrui.
Omitto nunc alios huius ordinis uiros, non quia in contemnendis rebus minus
constantes fuerint, sed quia et ante apostolatum humiles inopesque
Christo, et cęlestis regni spem animo concipiens seruire
maluit in terra quam imperare, et persecutiones pati quam seculi honoribus
perfrui.
Omitto nunc alios huius ordinis uiros, non quia in contemnendis rebus minus
constantes fuerint, sed quia et ante apostolatum humiles inopesque extitisse
apparet, stulta tunc et infirma Deo eligente, ut sapientia fortiaque
confunderet. Quanuis uerissimum sit eos quoque non
dimittentes audacter proloquuntur: Ecce dimisimus
omnia, et secuti sumus te, quid ergo erit nobis pręmii? Et
responsum merentur accipere Domini dicentis: Amen dico uobis, quod uos,
qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede
maiestatis suę, sedebitis et uos super sedes duodecim iudicantes
duodecim tribus Israhel. Et omnis, qui reliquerit domum, uel fratres,
aut sorores, aut patrem,
dimisimus
omnia, et secuti sumus te, quid ergo erit nobis pręmii? Et
responsum merentur accipere Domini dicentis: Amen dico uobis, quod uos,
qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede
maiestatis suę, sedebitis et uos super sedes duodecim iudicantes
duodecim tribus Israhel. Et omnis, qui reliquerit domum, uel fratres,
aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros
inter se partiti essent hęreditatem Marięque Magdalum
oppidum, Marthę Bethania, Lazaro pars urbis Hierusalem sorte obuenisset,
omnibus post ascensum Domini distractis ac diuenditis pecuniam ad pedes
apostolorum proiecere in terram, ut corda errigere possent in cęlum, quo
Christum iam pręcessisse conspexerant. Hunc morem sedulo a fidelibus ea
tempestate obseruatum Lucas in Apostolorum Actis testatur dicens: Omnes
etiam, qui credebant,
Marięque Magdalum
oppidum, Marthę Bethania, Lazaro pars urbis Hierusalem sorte obuenisset,
omnibus post ascensum Domini distractis ac diuenditis pecuniam ad pedes
apostolorum proiecere in terram, ut corda errigere possent in cęlum, quo
Christum iam pręcessisse conspexerant. Hunc morem sedulo a fidelibus ea
tempestate obseruatum Lucas in Apostolorum Actis testatur dicens: Omnes
etiam, qui credebant, erant pariter, et habebant omnia
Domini distractis ac diuenditis pecuniam ad pedes
apostolorum proiecere in terram, ut corda errigere possent in cęlum, quo
Christum iam pręcessisse conspexerant. Hunc morem sedulo a fidelibus ea
tempestate obseruatum Lucas in Apostolorum Actis testatur dicens: Omnes
etiam, qui credebant, erant pariter, et habebant omnia communia.
Possessiones et substantias uendebant, et diuidebant illa, prout cuique
opus erat. Et iterum:
Barnabam * corr. ex Barsabam
cognominatum, agrum, quem habebat, uendidisse pecuniamque
apostolorum conculcandam pedibus apposuisse, ut scilicet ea contempta agrum
sibi illum de Euangelio parare posset, in quo absconditus est thesaurus
regni cęlorum.
Nunc, qui deinde horum uestigia sunt secuti, ordine referamus!
Gregorius, antequam pontifex, urbis Romę senator erat neque diuitiis minus
quam
est thesaurus
regni cęlorum.
Nunc, qui deinde horum uestigia sunt secuti, ordine referamus!
Gregorius, antequam pontifex, urbis Romę senator erat neque diuitiis minus
quam nobilitate potens. In Sicilia sex monasteria sua impensa construxit,
Romę unum, paternas auitasque ędes in illud commutans, in quod se quoque
ipsum conferens uiritimque indigentibus dispertito, quicquid bonorum reliqui
fuerat, ex nobili
sunt secuti, ordine referamus!
Gregorius, antequam pontifex, urbis Romę senator erat neque diuitiis minus
quam nobilitate potens. In Sicilia sex monasteria sua impensa construxit,
Romę unum, paternas auitasque ędes in illud commutans, in quod se quoque
ipsum conferens uiritimque indigentibus dispertito, quicquid bonorum reliqui
fuerat, ex nobili humilis, ex diuite pauper factus monachi uitam duxit,
donec communi patrum populique consensu
referamus!
Gregorius, antequam pontifex, urbis Romę senator erat neque diuitiis minus
quam nobilitate potens. In Sicilia sex monasteria sua impensa construxit,
Romę unum, paternas auitasque ędes in illud commutans, in quod se quoque
ipsum conferens uiritimque indigentibus dispertito, quicquid bonorum reliqui
fuerat, ex nobili humilis, ex diuite pauper factus monachi uitam duxit,
donec communi patrum populique consensu ad pontificale
quicquid bonorum reliqui
fuerat, ex nobili humilis, ex diuite pauper factus monachi uitam duxit,
donec communi patrum populique consensu ad pontificale culmen uel inuitus
meruit promoueri, multo gloriosius a Domino promouendus in cęlum, pro cuius
amore dilargitus fuerat terrena.
Eadem cupiditate in distribuendis opibus ardens Nicolaus, Myreę urbis
episcopus, cum Patarę, Lycię oppido, patri matrique unicus esset eique
donec communi patrum populique consensu ad pontificale culmen uel inuitus
meruit promoueri, multo gloriosius a Domino promouendus in cęlum, pro cuius
amore dilargitus fuerat terrena.
Eadem cupiditate in distribuendis opibus ardens Nicolaus, Myreę urbis
episcopus, cum Patarę, Lycię oppido, patri matrique unicus esset eique
hęreditas satis ampla satisque commoda obuenisset, nihil prius animo
agitasse dicitur, quam quo
opibus ardens Nicolaus, Myreę urbis
episcopus, cum Patarę, Lycię oppido, patri matrique unicus esset eique
hęreditas satis ampla satisque commoda obuenisset, nihil prius animo
agitasse dicitur, quam quo pacto distractis in pauperum alimenta rebus
expeditius liberiusque soli Deo obsequeretur atque deseruiret. Hinc illud
memoratu dignissimum, quod, dum uicinus quidam urgente in scelus inopia,
prostitutis trium natarum corporibus uictum sibi
nihil prius animo
agitasse dicitur, quam quo pacto distractis in pauperum alimenta rebus
expeditius liberiusque soli Deo obsequeretur atque deseruiret. Hinc illud
memoratu dignissimum, quod, dum uicinus quidam urgente in scelus inopia,
prostitutis trium natarum corporibus uictum sibi quęrere decreuisset, ille
accedens domui eius nocte intempesta, ut elemosina in occulto fieret, tantum
auri per fenestram iniecit, ut et inde uirgines honeste
deseruiret. Hinc illud
memoratu dignissimum, quod, dum uicinus quidam urgente in scelus inopia,
prostitutis trium natarum corporibus uictum sibi quęrere decreuisset, ille
accedens domui eius nocte intempesta, ut elemosina in occulto fieret, tantum
auri per fenestram iniecit, ut et inde uirgines honeste locarentur et pater
ipse in spem sustentandi se non iniquam simul deueniret. Nicolao uero,
quoniam bona sua prudenter
trium natarum corporibus uictum sibi quęrere decreuisset, ille
accedens domui eius nocte intempesta, ut elemosina in occulto fieret, tantum
auri per fenestram iniecit, ut et inde uirgines honeste locarentur et pater
ipse in spem sustentandi se non iniquam simul deueniret. Nicolao uero,
quoniam bona sua prudenter dispensauerat, ecclesiastica
credita sunt et in episcopum Myreę diuinitus est electus. Ac post
breuissimos uitę huius
fenestram iniecit, ut et inde uirgines honeste locarentur et pater
ipse in spem sustentandi se non iniquam simul deueniret. Nicolao uero,
quoniam bona sua prudenter dispensauerat, ecclesiastica
credita sunt et in episcopum Myreę diuinitus est electus. Ac post
breuissimos uitę huius labores ad ęternam uocatus est quietem dicente
Domino: Euge serue bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis,
super multa te constituam:
Myreę diuinitus est electus. Ac post
breuissimos uitę huius labores ad ęternam uocatus est quietem dicente
Domino: Euge serue bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis,
super multa te constituam: Intra in gaudium Domini tui!
Abraham quoque Aegyptius non minus grandem, iam defessis ętate parentibus,
hęreditatem mox aditurus non expectauit, sed, ut erat nudus, discedens in
solitudine sibi cęllam
super multa te constituam: Intra in gaudium Domini tui!
Abraham quoque Aegyptius non minus grandem, iam defessis ętate parentibus,
hęreditatem mox aditurus non expectauit, sed, ut erat nudus, discedens in
solitudine sibi cęllam constituit. Deinde illis uita defunctis, cum ad
capiendum tantarum opum patrimonium uocaretur, tanti illud fecit, ut loco
pedem non efferret. Porro per procuratorem ita egit, nequid sibi reliquum
est, nihil sibi omnino reseruans, Dominicę sententię memor dicentis: Qui
non renunciauerit omnibus, quę habet, non potest meus esse
discipulus. Erat autem annorum quindecim, cum sic nudus et armatus
in Christo solitudinem ingressus est, sacco tantum et pelliceo palio membra
coopertus.
Benedictus uero ille abbas, qui uiuendi formulas, quas nunc plerunque
sequuntur monachi, scriptas edidit, a parentibus ex Nursia Romam
frater. Qui postquam ipsum reliquosque omnes,
Tescelino * corr. ex Cecilino
patre et Aletha matre seque relictis, ad religionem aspirare
uideret, maluit abeuntes sequi quam paterna in domo hęres ex asse futurus
manere. Illi enim proficiscentes paruulo inter ęquales in foro ludenti
dixere: Niuarde frater, nunc te solum totius summa respicit patrimonii. Nos
nanque ius omne tibi cedentes Christum sequimur.
corr. ex Cecilino
patre et Aletha matre seque relictis, ad religionem aspirare
uideret, maluit abeuntes sequi quam paterna in domo hęres ex asse futurus
manere. Illi enim proficiscentes paruulo inter ęquales in foro ludenti
dixere: Niuarde frater, nunc te solum totius summa respicit patrimonii. Nos
nanque ius omne tibi cedentes Christum sequimur. Tunc ipse: Cęlum uos ergo
possidebitis, inquit, ego terram? Nihilque moratus post eos
Sed nec Leonardus, natione Gallus, silentio est prętermittendus. Qui inter
aulicos regis primo loco habitus relicta regia dilargitisque
facultatibus religioni se tradidit monasticisque sacris initiatus in
Aquitaniam est profectus atque operam prędicationibus dedit, haud dubie
stabiliorem amplioremque seruitii sui mercedem a cęlesti domino accepturus
quam receperat a terreno.
Non minus memoratu
quam receperat a terreno.
Non minus memoratu dignus Leonardoque aliquanto maior, siue fortuna spectetur
siue genus, Lupus, Senonum tandem archiepiscopus, nunc occurrit, siquidem
regia stirpe in Gallia ortus nobilitatem ęquauerat diuitiis. Sed dum
indeficientem in cęlo thesaurum sibi comparat, eas pia in pauperes largitate
libenter effudisse non tam liberalis quam prudentis hominis existimauit.
Egidius
memoratu dignus Leonardoque aliquanto maior, siue fortuna spectetur
siue genus, Lupus, Senonum tandem archiepiscopus, nunc occurrit, siquidem
regia stirpe in Gallia ortus nobilitatem ęquauerat diuitiis. Sed dum
indeficientem in cęlo thesaurum sibi comparat, eas pia in pauperes largitate
libenter effudisse non tam liberalis quam prudentis hominis existimauit.
Egidius Atheniensis et ipse regio genere nobilis, dum adhuc sub tutela patris
ętatem
siue fortuna spectetur
siue genus, Lupus, Senonum tandem archiepiscopus, nunc occurrit, siquidem
regia stirpe in Gallia ortus nobilitatem ęquauerat diuitiis. Sed dum
indeficientem in cęlo thesaurum sibi comparat, eas pia in pauperes largitate
libenter effudisse non tam liberalis quam prudentis hominis existimauit.
Egidius Atheniensis et ipse regio genere nobilis, dum adhuc sub tutela patris
ętatem ageret, mendico ęgrotanti (quoniam aliud,
suscepit bonorum possessionem, tam
prompto animo omnia egenis dispertiuit, ut ea non prius habuerit quam
donauerit.
Sed iam ad eos ueniamus, qui non modo priuatis opibus uerum etiam maximis
regnis in terra renunciantes digni fuerunt, qui cum Christo regnarent in
cęlis.
Polemius, *corr. ex Polemus
potentissimus Indorum rex, Bartholomei apostoli prędicationibus ad
fidem
animo omnia egenis dispertiuit, ut ea non prius habuerit quam
donauerit.
Sed iam ad eos ueniamus, qui non modo priuatis opibus uerum etiam maximis
regnis in terra renunciantes digni fuerunt, qui cum Christo regnarent in
cęlis.
Polemius, *corr. ex Polemus
potentissimus Indorum rex, Bartholomei apostoli prędicationibus ad
fidem conuersus atque baptizatus, relicto imperio eidem constanter
Christi, postquam omnes, qui suę ditionis erant,
baptismatis gratia renouandos diligenter curasset, coędificatis uicatim
ecclesiis deposuit regnum nihilque secum ferens nisi mundanę glorię
contemptorem animum secessit in solitudinem. Cum enim in urbibus adhuc sine
honore esse non posset ab hominum frequentia, procul se
habendum decreuit iunctusque ipsi Barlaam uitam traduxit in eremo, quę
dicitur turrę Senair. Itaque, quem
qui suę ditionis erant,
baptismatis gratia renouandos diligenter curasset, coędificatis uicatim
ecclesiis deposuit regnum nihilque secum ferens nisi mundanę glorię
contemptorem animum secessit in solitudinem. Cum enim in urbibus adhuc sine
honore esse non posset ab hominum frequentia, procul se
habendum decreuit iunctusque ipsi Barlaam uitam traduxit in eremo, quę
dicitur turrę Senair. Itaque, quem urbis instar regia uix
nisi mundanę glorię
contemptorem animum secessit in solitudinem. Cum enim in urbibus adhuc sine
honore esse non posset ab hominum frequentia, procul se
habendum decreuit iunctusque ipsi Barlaam uitam traduxit in eremo, quę
dicitur turrę Senair. Itaque, quem urbis instar regia uix capere poterat;
angustum informis speluncę tenuit habitaculum, et qui tot populis totque
gentibus imperitauerat, unius homunculi preceptis obediuit.
unius homunculi preceptis obediuit.
At non solum susceptum sceptri honorem deponere propter Christum, sed etiam
oblatum refutare exemplis admonemur.
Etenim Iudaelles, Britannię rex, cum monasticam uitam ducere in animo
haberet, Iudoco fratri uoluit tradere regnum. Ille itidem ad Dei aspirans
seruitium, ne, quod ultro offerebatur, uel inuitus suscipere aliquando
cogeretur, clam inde profugit atque ad ripam Alzei fluminis in agro
uitam ducere in animo
haberet, Iudoco fratri uoluit tradere regnum. Ille itidem ad Dei aspirans
seruitium, ne, quod ultro offerebatur, uel inuitus suscipere aliquando
cogeretur, clam inde profugit atque ad ripam Alzei fluminis in agro Pontini
constructo paruo humilique tugurio solitarius habitauit. I nunc, uana et
stulta mortalitas, per cędes et parricidia quęre tibi dominatum, quem
sanctissimi uiri tam uili habuerunt, ut alter deponere uellet,
solitarius habitauit. I nunc, uana et
stulta mortalitas, per cędes et parricidia quęre tibi dominatum, quem
sanctissimi uiri tam uili habuerunt, ut alter deponere uellet, alter
recusaret accipere!
In hoc sanctitatis genere foeminę quoque ęternę sibi laudis locum uendicant,
eundem affectum, quoniam et eodem impulsę spiritu; in terrenis rebus
contemnendis prę se ferentes.
Euphrasia Romana, genere nobilis, opibus
sanctissimi uiri tam uili habuerunt, ut alter deponere uellet, alter
recusaret accipere!
In hoc sanctitatis genere foeminę quoque ęternę sibi laudis locum uendicant,
eundem affectum, quoniam et eodem impulsę spiritu; in terrenis rebus
contemnendis prę se ferentes.
Euphrasia Romana, genere nobilis, opibus pollens, ętate florens, forma
pręstans, post mortem uiri Antigoni neque rursum cuiquam nubere uoluit,
licet
transmisit, ad Thebaidem uenit. Et eo
loci considens, quicquid secum attulerat facultatum, partim erogauit egenis,
partim ecclesiis neque aut sibi aut filię paruulę Euphrasię quicquam residui
fecit. Quin immo moriens eidem in monasterio manenti solicite iniunxit, ne
tardaret, quod reliquum Romę fuerat, simili liberalitate, ut distribuatur,
curare.
Paula etiam Romana tanta quidem in hac parte ac talis sese
Quin immo moriens eidem in monasterio manenti solicite iniunxit, ne
tardaret, quod reliquum Romę fuerat, simili liberalitate, ut distribuatur,
curare.
Paula etiam Romana tanta quidem in hac parte ac talis sese offert, ut non
alio ore satis digne laudari queat, quam quo laudata est. Quid enim huberius
elegantiusue ab ullo unquam afferri possit iis, quę de illa diuus Hieronymus
litteris commendauit? Sed quę
eius ab urbe describens ait: Descendit ad portum fratre, cognatis,
affinibus et, quod his maius est, liberis prosequentibus et clementissimam
matrem uincere pietate cupientibus. lam carbasa tendebantur et remorum ductu
nauis in altum protrahebatur. Paruulus Toxotius supplices manus tendebat in
littore. Ruffina iam nubilis, ut suas expectaret nuptias, tacens fletibus
obsecrabat. Et tamen illa siccos oculos tendebat ad cęlum, pietatem in
filios
affinibus et, quod his maius est, liberis prosequentibus et clementissimam
matrem uincere pietate cupientibus. lam carbasa tendebantur et remorum ductu
nauis in altum protrahebatur. Paruulus Toxotius supplices manus tendebat in
littore. Ruffina iam nubilis, ut suas expectaret nuptias, tacens fletibus
obsecrabat. Et tamen illa siccos oculos tendebat ad cęlum, pietatem in
filios pietate in Deum superans. Nesciebat se matrem, ut Christi probaret
ductu
nauis in altum protrahebatur. Paruulus Toxotius supplices manus tendebat in
littore. Ruffina iam nubilis, ut suas expectaret nuptias, tacens fletibus
obsecrabat. Et tamen illa siccos oculos tendebat ad cęlum, pietatem in
filios pietate in Deum superans. Nesciebat se matrem, ut Christi probaret
ancillam. O magni animi foeminam et tanto uirtutum suarum prqęcone dignam,
quantus fuit ipse Hieronymus!
Paris propositi
protrahebatur. Paruulus Toxotius supplices manus tendebat in
littore. Ruffina iam nubilis, ut suas expectaret nuptias, tacens fletibus
obsecrabat. Et tamen illa siccos oculos tendebat ad cęlum, pietatem in
filios pietate in Deum superans. Nesciebat se matrem, ut Christi probaret
ancillam. O magni animi foeminam et tanto uirtutum suarum prqęcone dignam,
quantus fuit ipse Hieronymus!
Paris propositi nec minoris constantię fuisse creditur
filia. Quę lantgrauio, Thuringię regulo, nuptui data, deinde marito
Hierosolymis peregre defuncto ab iis, qui eius tetrarchiam hęreditario
acceperant, nequiter eiecta maleque habita, quasi rem uiri sui dissipasset,
quoniam in dandis elemosinis minus parcam fuisse dolori erat auaris animis,
cum uix tandem dotalia ab illis extorsisset bona (ea erant duo milia pondo
argenti infecti, facti cęlatique), pauperum et peregrinorum satis amplum in
quoniam in dandis elemosinis minus parcam fuisse dolori erat auaris animis,
cum uix tandem dotalia ab illis extorsisset bona (ea erant duo milia pondo
argenti infecti, facti cęlatique), pauperum et peregrinorum satis amplum in
Marpurg ** corr. ex Marupre
construxit receptaculum ibique iis humiliter ministrando, quanto se
inter mortales fecerat uiliorem, tanto sublimius inter
sanctos
iis humiliter ministrando, quanto se
inter mortales fecerat uiliorem, tanto sublimius inter
sanctos et electos postmodum fuit exaltata. Constantis uero animi haud
obscurum argumentum fuit, quod, cum a patre, ut in Pannoniam rediret, missis
nunciis plurimum solicitaretur, nunquam acquieuit malens alienigenarum
opprimi iniuriis quam suorum illectationibus blandimentisue deliniri.
Denique orasse Dominum dicitur, ut contemptis omnibus,
cum summum dignitatis locum adhuc inter principes
foeminas retinere posset, defuncto tamen Henrico ingressa ecclesiam
inspectante populo abiecit imperialia ornamenta et religionis induit
habitum. Maluit enim abiecta uiuere in domo Domini quam sublimis uersari in
tabernaculis peccatorum.
Caput II / DE ELEMOSINIS FACIENDIS
Sed ne nimius sim in huiuscemodi exemplis
inter principes
foeminas retinere posset, defuncto tamen Henrico ingressa ecclesiam
inspectante populo abiecit imperialia ornamenta et religionis induit
habitum. Maluit enim abiecta uiuere in domo Domini quam sublimis uersari in
tabernaculis peccatorum.
Caput II / DE ELEMOSINIS FACIENDIS
Sed ne nimius sim in huiuscemodi exemplis recensendis, cum multa pręterea
Maluit enim abiecta uiuere in domo Domini quam sublimis uersari in
tabernaculis peccatorum.
Caput II / DE ELEMOSINIS FACIENDIS
Sed ne nimius sim in huiuscemodi exemplis recensendis, cum multa pręterea
sese offerant, non incommode nunc ad elemosinas transitum fecerim, quando et
eiusdem generis sint et ad omnes prorsus spectent
latissimeque pateant;
eiusdem generis sint et ad omnes prorsus spectent
latissimeque pateant; cum etiam peccatori dictum sit: Peccata tua
elemosinis redime, et iniquitates tuas misericordiis pauperum!
Verum, ut in reliquis omnibus, ita et hac in parte tutissimum erit
sanctorum niti exemplis, ne uel in dando manus erret uel in supputando mens
uacillet uel in largiendo inani ostentatione elatus animus liberalitatis
amittat mercedem, dum
generis sint et ad omnes prorsus spectent
latissimeque pateant; cum etiam peccatori dictum sit: Peccata tua
elemosinis redime, et iniquitates tuas misericordiis pauperum!
Verum, ut in reliquis omnibus, ita et hac in parte tutissimum erit
sanctorum niti exemplis, ne uel in dando manus erret uel in supputando mens
uacillet uel in largiendo inani ostentatione elatus animus liberalitatis
amittat mercedem, dum hominibus magis quam Deo
pateant; cum etiam peccatori dictum sit: Peccata tua
elemosinis redime, et iniquitates tuas misericordiis pauperum!
Verum, ut in reliquis omnibus, ita et hac in parte tutissimum erit
sanctorum niti exemplis, ne uel in dando manus erret uel in supputando mens
uacillet uel in largiendo inani ostentatione elatus animus liberalitatis
amittat mercedem, dum hominibus magis quam Deo placere studet.
Neque enim immerito Cratonem philosophum,
dictum sit: Peccata tua
elemosinis redime, et iniquitates tuas misericordiis pauperum!
Verum, ut in reliquis omnibus, ita et hac in parte tutissimum erit
sanctorum niti exemplis, ne uel in dando manus erret uel in supputando mens
uacillet uel in largiendo inani ostentatione elatus animus liberalitatis
amittat mercedem, dum hominibus magis quam Deo placere studet.
Neque enim immerito Cratonem philosophum, dum Ephesi contemnendarum
elemosinis redime, et iniquitates tuas misericordiis pauperum!
Verum, ut in reliquis omnibus, ita et hac in parte tutissimum erit
sanctorum niti exemplis, ne uel in dando manus erret uel in supputando mens
uacillet uel in largiendo inani ostentatione elatus animus liberalitatis
amittat mercedem, dum hominibus magis quam Deo placere studet.
Neque enim immerito Cratonem philosophum, dum Ephesi contemnendarum opum
ederet spectaculum, gemmas
huius
mundi stulticiam esse apud Deum.
Thomas autem apostolus ad Gondophorum, Indię regem; pro architecto non
terreni, ut ille putauit, sed cęlestis ędificii missus, cum magnam pecunię
uim in ędificandę regię sumptus accepisset, profecto in aliam prouinciam
rege argentum omne pauperibus diuisit. Quod ubi innotuit regi, uinctus
ductus est in carcerem. Interim Gad, frater regis, elatus, cum die quarto
esse apud Deum.
Thomas autem apostolus ad Gondophorum, Indię regem; pro architecto non
terreni, ut ille putauit, sed cęlestis ędificii missus, cum magnam pecunię
uim in ędificandę regię sumptus accepisset, profecto in aliam prouinciam
rege argentum omne pauperibus diuisit. Quod ubi innotuit regi, uinctus
ductus est in carcerem. Interim Gad, frater regis, elatus, cum die quarto
reuixisset, testatus est uidisse se in cęlo mirabilis
ut ille putauit, sed cęlestis ędificii missus, cum magnam pecunię
uim in ędificandę regię sumptus accepisset, profecto in aliam prouinciam
rege argentum omne pauperibus diuisit. Quod ubi innotuit regi, uinctus
ductus est in carcerem. Interim Gad, frater regis, elatus, cum die quarto
reuixisset, testatus est uidisse se in cęlo mirabilis structurę basilicam
gemmis auroque fulgentem atque audisse a Thoma regi conditam, nisi ea se
ipse fecerit
accepisset, profecto in aliam prouinciam
rege argentum omne pauperibus diuisit. Quod ubi innotuit regi, uinctus
ductus est in carcerem. Interim Gad, frater regis, elatus, cum die quarto
reuixisset, testatus est uidisse se in cęlo mirabilis structurę basilicam
gemmis auroque fulgentem atque audisse a Thoma regi conditam, nisi ea se
ipse fecerit indignum. Rex itaque rediuiui fratris tum miraculo attonitus,
tum uerbis permotus apostolum uinculis
atque audisse a Thoma regi conditam, nisi ea se
ipse fecerit indignum. Rex itaque rediuiui fratris tum miraculo attonitus,
tum uerbis permotus apostolum uinculis liberat, Christum prędicanti credit
et credens intelligit non in terra; sed in cęlo elemosinis paranda esse
mortalibus habitacula.
Non secus quidem sentiens Osualdus, Britannię rex, miserorum turbam quotidie
ad se in atrium confluentium alere solitus perhibetur. Et cum die quodam
a Thoma regi conditam, nisi ea se
ipse fecerit indignum. Rex itaque rediuiui fratris tum miraculo attonitus,
tum uerbis permotus apostolum uinculis liberat, Christum prędicanti credit
et credens intelligit non in terra; sed in cęlo elemosinis paranda esse
mortalibus habitacula.
Non secus quidem sentiens Osualdus, Britannię rex, miserorum turbam quotidie
ad se in atrium confluentium alere solitus perhibetur. Et cum die quodam
prędicanti credit
et credens intelligit non in terra; sed in cęlo elemosinis paranda esse
mortalibus habitacula.
Non secus quidem sentiens Osualdus, Britannię rex, miserorum turbam quotidie
ad se in atrium confluentium alere solitus perhibetur. Et cum die quodam
maior esset mendicantium multitudo quam ciborum copia, ne
eos, qui superfuerant, uacuos dimitteret, totidem argenti fragmentis escaria
lance
superfuerant, uacuos dimitteret, totidem argenti fragmentis escaria
lance comminuta donauit. Forte aderat Aidanus, Lindisfarnensis episcopus, et
liberalitatem miratus, apprehensam regis dexteram dum osculatur ait tam
promptam in dando manum senescere prorsus non debere. Hinc aiunt adhuc
integram in monumento illibatamque ostendi, ut, quam merito id olim ab
episcopo prolatum fuerit, tam certus euentus testis etiam posteris foret et
nemo unquam
comminuta donauit. Forte aderat Aidanus, Lindisfarnensis episcopus, et
liberalitatem miratus, apprehensam regis dexteram dum osculatur ait tam
promptam in dando manum senescere prorsus non debere. Hinc aiunt adhuc
integram in monumento illibatamque ostendi, ut, quam merito id olim ab
episcopo prolatum fuerit, tam certus euentus testis etiam posteris foret et
nemo unquam dubitaret ipsius animum fulgere in cęlo, cuius corporis partem
tot iam annos
non debere. Hinc aiunt adhuc
integram in monumento illibatamque ostendi, ut, quam merito id olim ab
episcopo prolatum fuerit, tam certus euentus testis etiam posteris foret et
nemo unquam dubitaret ipsius animum fulgere in cęlo, cuius corporis partem
tot iam annos incorruptam permanere cerneret in sepulchro.
Euphemianus quoque Romanus et Aglae, uxor eius, cum diuitiis pollerent nec
prolem ullam habere possent, quotidie positis tricliniis
ut, quam merito id olim ab
episcopo prolatum fuerit, tam certus euentus testis etiam posteris foret et
nemo unquam dubitaret ipsius animum fulgere in cęlo, cuius corporis partem
tot iam annos incorruptam permanere cerneret in sepulchro.
Euphemianus quoque Romanus et Aglae, uxor eius, cum diuitiis pollerent nec
prolem ullam habere possent, quotidie positis tricliniis pauperculos domi
conuocatos reficiebant, propriis manibus ministrantes. Quibus
Quo unico contenti
deinceps continentiam inter se perpetuo seruarunt. Tot igitur fructus
produxit elemosina, ut sterili partum daret, partui sanctitatem parentibus
castitatem, omnibus paradisum. Talem pietatis cultum ne in ethnicis quidem
sine uitę ęternę retributione marcescere passa est diuina clementia.
Cornelii nanque, Italicę cohortis centurionis, elemosinę (ut in Actis *
corr. ex Actibus
parentibus
castitatem, omnibus paradisum. Talem pietatis cultum ne in ethnicis quidem
sine uitę ęternę retributione marcescere passa est diuina clementia.
Cornelii nanque, Italicę cohortis centurionis, elemosinę (ut in Actis *
corr. ex Actibus
Apostolorum legimus) ascenderant in memoriam in conspectu Dei atque
ad illum, adhuc gentilem, angelum de cęlo, Simonem Petrum ab Ioppe Cęsaream
usque
sine uitę ęternę retributione marcescere passa est diuina clementia.
Cornelii nanque, Italicę cohortis centurionis, elemosinę (ut in Actis *
corr. ex Actibus
Apostolorum legimus) ascenderant in memoriam in conspectu Dei atque
ad illum, adhuc gentilem, angelum de cęlo, Simonem Petrum ab Ioppe Cęsaream
usque euocarunt, dignum utique reddentes, qui cum angelo colloqueretur, ab
apostolo baptizaretur, a Spiritu
ęternę retributione marcescere passa est diuina clementia.
Cornelii nanque, Italicę cohortis centurionis, elemosinę (ut in Actis *
corr. ex Actibus
Apostolorum legimus) ascenderant in memoriam in conspectu Dei atque
ad illum, adhuc gentilem, angelum de cęlo, Simonem Petrum ab Ioppe Cęsaream
usque euocarunt, dignum utique reddentes, qui cum angelo colloqueretur, ab
apostolo baptizaretur, a Spiritu Sancto, priusquam
qui cum angelo colloqueretur, ab
apostolo baptizaretur, a Spiritu Sancto, priusquam baptizatus sit,
uisibiliter illustraretur; adeo ut, et qui aderant ex circumcisione fideles,
mirati sint Spiritus Sancti gratiam etiam in nationibus esse effusam et
Petrus in ueritate se comperisse dixerit, quia non est personarum acceptor
Deus, sed in omni gente, qui timet Deum et operatur iustitiam, acceptus est
illi. Eadem quidem de causa et
apostolo baptizaretur, a Spiritu Sancto, priusquam baptizatus sit,
uisibiliter illustraretur; adeo ut, et qui aderant ex circumcisione fideles,
mirati sint Spiritus Sancti gratiam etiam in nationibus esse effusam et
Petrus in ueritate se comperisse dixerit, quia non est personarum acceptor
Deus, sed in omni gente, qui timet Deum et operatur iustitiam, acceptus est
illi. Eadem quidem de causa et beatum Eustachium tradunt ex
gentili
illustraretur; adeo ut, et qui aderant ex circumcisione fideles,
mirati sint Spiritus Sancti gratiam etiam in nationibus esse effusam et
Petrus in ueritate se comperisse dixerit, quia non est personarum acceptor
Deus, sed in omni gente, qui timet Deum et operatur iustitiam, acceptus est
illi. Eadem quidem de causa et beatum Eustachium tradunt ex
gentili Christianum factum, ex Christiano martyrem immortalitatis palmam
assecutum.
beatum Eustachium tradunt ex
gentili Christianum factum, ex Christiano martyrem immortalitatis palmam
assecutum. Cęsaris enim Traiani temporibus magister equitum super cornibus
cerui, quem uenando insecutus fuerat, Christum in cruce fulgentem uidere
meruit. Qui dum ob ipsius erga inopes beneficia ei se apparuisse diceret et
mysteria ueritatis reseraret, credentem baptizari iussit, ut, qui charitate
iuuerat miseros, fide inter uere felices recipi
iam non inter publicanos et peccatores, sed
inter Abrahę filios computari.
At contra diues ille purpuratus, quia luxurię suę deditus Lazari pro foribus
iacentis non respexit erumnas, impietatis poenas tulit sepultus in inferno.
Et qui dudum panis micas de mensa cadentes non concesserat mendicanti, nec
ipse postea in igne positus uel unam aquę guttulam, qua linguam
refrigeraret, ualuit impetrare. Quoniam sine misericordia iudicium fiet
ille purpuratus, quia luxurię suę deditus Lazari pro foribus
iacentis non respexit erumnas, impietatis poenas tulit sepultus in inferno.
Et qui dudum panis micas de mensa cadentes non concesserat mendicanti, nec
ipse postea in igne positus uel unam aquę guttulam, qua linguam
refrigeraret, ualuit impetrare. Quoniam sine misericordia iudicium fiet
illi, qui non facit misericordiam. Et, qui obturat aurem suam ad clamorem
pauperis, et ipse clamabit,
ordinis Minorum secunda gloria. Qui cum parentibus
orbatus sub Dianę materterę tutela degeret et uirenti adhuc ętate futurę
perfectionis floreret signis, prandiolum suum cum pauperculis partiri
consuesse dicitur. Et dum in panario die quodam, uix qui domesticis
sufficeret, panis extaret ac materfamilias mendicanti defectum, qui tunc
casu affuit, excusaret, eam Bernardinus tam diu orare non destitit, donec exorauit id saltem
pensionum atque prouentuum, qui uel episcopatus uel alio id genus titulo
censentur, dispensatores se, non possessores esse agnoscant.
Syluester pontifex uiduarum et orphanorum reliquorumque Christi pauperum
nomina in codicillo seriatim descripta lectitabat, ne quem die ullo
pręteriret, cuius miseriam ęqua ope non iuuaret, seruans illam
religiositatis uitęque munditiem, de qua Iacobus apostolus ait: Religio
munda et immaculata
pręteriret, cuius miseriam ęqua ope non iuuaret, seruans illam
religiositatis uitęque munditiem, de qua Iacobus apostolus ait: Religio
munda et immaculata apud Deum et Patrem hęc est: uisitare pupillos et
uiduas in tribulatione eorum, et immaculatum se custodire ab hoc
seculo.
Hoc idem ante eum et Clementem pontificem factitasse tradunt, sed ita, ut
etiam ad longinquas regiones transmitteret subsidia.
par, ita sanctitate
uitę non inferior, non contentus uulgi tantum subuenire inopię, omnibus
ubique Christi seruis, quantum Romanę census ecclesię suppeditare potuit,
necessaria ministrauit et ministrando effecit, ut in monasteriis monachorum
cresceret numerus, in solitudine degentibus incommoda solitudinis minus grauia forent, per Syriam dispersis et in Synai * corr.
ex Syna
non contentus uulgi tantum subuenire inopię, omnibus
ubique Christi seruis, quantum Romanę census ecclesię suppeditare potuit,
necessaria ministrauit et ministrando effecit, ut in monasteriis monachorum
cresceret numerus, in solitudine degentibus incommoda solitudinis minus grauia forent, per Syriam dispersis et in Synai * corr.
ex Syna
usque habitantibus Roma non ita multum abesse, ut abest,
suppeditare potuit,
necessaria ministrauit et ministrando effecit, ut in monasteriis monachorum
cresceret numerus, in solitudine degentibus incommoda solitudinis minus grauia forent, per Syriam dispersis et in Synai * corr.
ex Syna
usque habitantibus Roma non ita multum abesse, ut abest, uideretur.
Ad eundem etiam, dum adhuc abbatis officio fungeretur, uenisse quendam atque
se naufragium fecisse diceret; et cum
sex nummos ab eo accepisset, mox reuersum totidem pari facilitate (tanta
erat largitoris benignitas) impetrasse; perendie deinde rursum accessisse
lamentantem minimum quid prę iis, quę in mari amiserat, sibi fuisse
emendicatum, proinde ad opem eius implorandam iterum atque iterum necesse se
habere confugere; tunc murmurante multum dispensatore ac dicente iam aliud
nihil, quod dari possit, pręter argenteam
sibi fuisse
emendicatum, proinde ad opem eius implorandam iterum atque iterum necesse se
habere confugere; tunc murmurante multum dispensatore ac dicente iam aliud
nihil, quod dari possit, pręter argenteam lagunculam in monasterio restare,
continuo eam ipsam a Gregorio tradi iussam.
Cęterum Gregorius haud multo post summus pontifex designatus, cum duodecim
tantum peregrinos pauperes, in illis apostolos Domini ueneraturus, inuitari
quod dari possit, pręter argenteam lagunculam in monasterio restare,
continuo eam ipsam a Gregorio tradi iussam.
Cęterum Gregorius haud multo post summus pontifex designatus, cum duodecim
tantum peregrinos pauperes, in illis apostolos Domini ueneraturus, inuitari
pręcepisset, discumbentes intuitus pręstituto numero unum superesse
animaduertit, et cum inuitatorem criminis argueret, quod plures, quam iussus
fuerat, conuocasset, ille e
sumpta naufragi forma mendicanti ipse et pecuniam et argenteam lagunculam
largitus esset. Cumque subiunxisset tum demum illum a Deo electum, qui
pręesse Ecclesię post Pelagium pontificem deberet, e uestigio tenues
dilapsus in auras conspectum eius dereliquit. Gregorius igitur quoniam neque
sępius petentis procacitate sic offend
potuit, ut non miseretur, neque monasterii sui tenuitate sic
deterreri, ut petenti aliquid
accepit, sed quod talem nactus fuerat datorem, qui etiam
deprehensa dolositate manum poscenti subtrahere nesciret. Et iam tertio pari
astu uso, cum patriarcha duplicatam pecuniam numerari pręcepisset,
succlamare dispensator in maliciam hominis coepit. Conuersus uere loannes:
Tace, inquit, fili! Nam fortasse hic Dominus noster Iesus Christus periculum
nostri faciens, an tandem offensi crebris repetitionibus cessabimus
misereri. Hic, quia maxime in
in maliciam hominis coepit. Conuersus uere loannes:
Tace, inquit, fili! Nam fortasse hic Dominus noster Iesus Christus periculum
nostri faciens, an tandem offensi crebris repetitionibus cessabimus
misereri. Hic, quia maxime in dando propensi animi erat, cognomento
Elemosinarius dictus fuit.
Idem pauperes non aliter quam dominos suos appellare solitus dicitur. Et cum
a diuite quodam uile ac sordidum grabatuli sui tomentum miserante plumeam
culcitram uenumdari, pecuniam pauperi
erogari mandauit. At diues ille ab emptore redemptam iterum misit precatus,
ne munus suum ultra uenale haberet, sed eo ipse frui uellet. Verum diuitis
preces superabat patriarchę in egenos misericordia neque ullo modo Ioannes
tenere se potuit, quin rursum itidem faceret ut prius. Diues autem iam
secundo recuperatam eidem referri iussit: Videbimus, dicens, uter nostrum
citius defatigabitur, tu uendendo,
commodum, mihi iocundum.
Itaque quoties id muneris missum sibi accepit, toties uendendum curauit, ut
inde dominis suis, id est, Christi pauperibus subueniret, faciens sibi
sacculos, qui non ueterascunt, thesaurum indeficientem in cęlis, quo fur non
appropiat nec tinea corrumpit.
Res etenim, quęcunque in sinu miserorum reconduntur, illuc inferri palam
testatus est pontifex maximus Vrbanus. A quo cum Cęcilię martyris thesauri,
inde dominis suis, id est, Christi pauperibus subueniret, faciens sibi
sacculos, qui non ueterascunt, thesaurum indeficientem in cęlis, quo fur non
appropiat nec tinea corrumpit.
Res etenim, quęcunque in sinu miserorum reconduntur, illuc inferri palam
testatus est pontifex maximus Vrbanus. A quo cum Cęcilię martyris thesauri,
quos dispensandos acceperat, quęrerentur, quoniam eos iam indigentibus
impenderat, ait: Cęcilię
illuc inferri palam
testatus est pontifex maximus Vrbanus. A quo cum Cęcilię martyris thesauri,
quos dispensandos acceperat, quęrerentur, quoniam eos iam indigentibus
impenderat, ait: Cęcilię thesauros pauperum manus in cęlum sustulerunt.
Laurentius quoque Leuita a Decio tyranno quęstione agitatus, ut argentum
indicaret, quod Philippum, Philippi Augusti filium, olim Ecclesię obtulisse
constabat, protensa in pauperes manu, quibus
thesauros pauperum manus in cęlum sustulerunt.
Laurentius quoque Leuita a Decio tyranno quęstione agitatus, ut argentum
indicaret, quod Philippum, Philippi Augusti filium, olim Ecclesię obtulisse
constabat, protensa in pauperes manu, quibus iamdudum erogatum erat: Apud
hos, inquit, Philippi argentum depositum seruatur. At Decius sibi procul
dubio illudi putauit, quia, ubi uerę diuitię essent et uera gloria,
ignorauit.
erant) confossus occubuit. Eo
corruente terni tremuit, testata, credo, tam pium hominem tam impie cęsum
non opportuisse, nisi ad pietatis mercedem cumulus accederet corona
martyrii.
Celebratissimus in hoc laudis genere Martinus nec a nobis nunc silentio
prętermittendus est. Cuius pietatem militis adhuc an iam Turonensium
episcopi magis mirer, incertus sum. Constantino et Iuliano imperantibus
stipendia faciebat, quando
Cuius pietatem militis adhuc an iam Turonensium
episcopi magis mirer, incertus sum. Constantino et Iuliano imperantibus
stipendia faciebat, quando brumę tempore pauperis nuditatem dimidiatę
clamidis suę parte operuit. Et in quiete Christum se in paupere texisse
agnouit, dum eadem illa lacinia indutum cernit dicentemque audit: Martinus adhuc catechumenus hac me ueste contexit.
Postea uero Turonensium episcopus factus, cum in
adhuc an iam Turonensium
episcopi magis mirer, incertus sum. Constantino et Iuliano imperantibus
stipendia faciebat, quando brumę tempore pauperis nuditatem dimidiatę
clamidis suę parte operuit. Et in quiete Christum se in paupere texisse
agnouit, dum eadem illa lacinia indutum cernit dicentemque audit: Martinus adhuc catechumenus hac me ueste contexit.
Postea uero Turonensium episcopus factus, cum in uestibulo ecclesię
Et in quiete Christum se in paupere texisse
agnouit, dum eadem illa lacinia indutum cernit dicentemque audit: Martinus adhuc catechumenus hac me ueste contexit.
Postea uero Turonensium episcopus factus, cum in uestibulo ecclesię
offendisset hominem detrita lacerna seminudum, in sacrarium euocato tunicam,
quam sub palio solam habebat, dedit. Allato sibi demum collobio, indutus ac
superindutus podere reliquisque sacerdotalibus
indutum cernit dicentemque audit: Martinus adhuc catechumenus hac me ueste contexit.
Postea uero Turonensium episcopus factus, cum in uestibulo ecclesię
offendisset hominem detrita lacerna seminudum, in sacrarium euocato tunicam,
quam sub palio solam habebat, dedit. Allato sibi demum collobio, indutus ac
superindutus podere reliquisque sacerdotalibus ornamentis, dum sacra peragit
atque inter agendum ambas suppliciter manus
lumine, cum Dominus Iesus Christus transformabit
corpus humilitatis nostrę, configuratum corpori claritatis suę.
Sed quid de Paulino, Nolanę urbis episcopo, dicam? Qui depopulata Campania
Vandalorum excursionibus, cum in redimendis captiuis cuncta consumpsisset,
seipsum quoque in elemosinam tradidit. Profectus enim in Aphricam uicaria
seruitute redemit uiduę Nolanę filium. Holitoremque se fecit barbari domini,
ut matrem unici amissione
nostrę, configuratum corpori claritatis suę.
Sed quid de Paulino, Nolanę urbis episcopo, dicam? Qui depopulata Campania
Vandalorum excursionibus, cum in redimendis captiuis cuncta consumpsisset,
seipsum quoque in elemosinam tradidit. Profectus enim in Aphricam uicaria
seruitute redemit uiduę Nolanę filium. Holitoremque se fecit barbari domini,
ut matrem unici amissione consternatam eo recuperato consolaretur. Iactent
se, qui
claritatis suę.
Sed quid de Paulino, Nolanę urbis episcopo, dicam? Qui depopulata Campania
Vandalorum excursionibus, cum in redimendis captiuis cuncta consumpsisset,
seipsum quoque in elemosinam tradidit. Profectus enim in Aphricam uicaria
seruitute redemit uiduę Nolanę filium. Holitoremque se fecit barbari domini,
ut matrem unici amissione consternatam eo recuperato consolaretur. Iactent
se, qui uolunt, facultates non modicas in pauperum
enim in Aphricam uicaria
seruitute redemit uiduę Nolanę filium. Holitoremque se fecit barbari domini,
ut matrem unici amissione consternatam eo recuperato consolaretur. Iactent
se, qui uolunt, facultates non modicas in pauperum usum impendisse. Ecce qui
omnia impenderat, inuenit pręterea, quemadmodum inops factus omnium diuitum
elemosinas superaret. Cęterum misericordię remunerator Deus uirum tanta
pietate pręditum non est passus
omnium diuitum
elemosinas superaret. Cęterum misericordię remunerator Deus uirum tanta
pietate pręditum non est passus diutius iugo premi impiorum. Contulit illi
prophetię spiritum; quo afflatus cum prędixisset regem in proximo moriturum
diuinationique respondisset euentus, tantę admirationi fuit, ut statim
libertatem sibi acciperet, aliis impetraret. Pro unius liberatione se in
seruitium obtulit, sed cum omnibus simul, qui e Nola abducti
illi
prophetię spiritum; quo afflatus cum prędixisset regem in proximo moriturum
diuinationique respondisset euentus, tantę admirationi fuit, ut statim
libertatem sibi acciperet, aliis impetraret. Pro unius liberatione se in
seruitium obtulit, sed cum omnibus simul, qui e Nola abducti fuerant,
liberatus, frumento insuper nauibus imposito, ad patriam postliminio rediit
pristinęque dignitati honorificentissime fuit restitutus.
Domino lucraretur. Cumque eos ad Christum conuertisset, pecunia,
quam acceperat, se redemit. Rursum idem Lacedemonię fecisse dicitur, eodem
successu, conuerso diuite quodam ac principe uiro. Post talia charitatis
officia in abbatem electus apud Arsinoen, decem milium monachorum pater
fieri meruit, et qui omnes pręibat pietate, omnibus pręesse dignus fuit.
Aeque pium uirum et Petrum Constantinopolitanum cognomento Telonarium fuisse
ferunt,
ortum est certamen: unus profitebatur se
ab eo elemosinam elliciturum, cęteri id omnino fieri posse negabant. Qui se
facturum promiserat, accessit cum multo precum ambitu, et dum hominem
auertentem sese urgere coepisset, in iram concitauit, ita ut furore ardens
repente arreptum panem (panes autem casu ancilla e fornace domum coctos
referebat) in faciem precantis intorqueret. Qui cum declinasset ictum,
sublato pane discedens, se tandem uoti sui
promiserat, accessit cum multo precum ambitu, et dum hominem
auertentem sese urgere coepisset, in iram concitauit, ita ut furore ardens
repente arreptum panem (panes autem casu ancilla e fornace domum coctos
referebat) in faciem precantis intorqueret. Qui cum declinasset ictum,
sublato pane discedens, se tandem uoti sui compotem factum sociis nunciauit.
Petrus uero postea aduersa ualitudine agitatus, cum postremo horis aliquot
exanimus
se tandem uoti sui compotem factum sociis nunciauit.
Petrus uero postea aduersa ualitudine agitatus, cum postremo horis aliquot
exanimus iacuisset et reuixisset, narrauit sibi interim uisum fuisse se ante
tribunal Dei in cęlo sisti, ab aliis accusari, ab aliis defendi, in altera
librę lance peccata, quę commiserat, appendi, in altera
unicum panem illum, quem ipse quondam proiecerat iratus. Et cum exęquatum
utrinque
Petrus uero postea aduersa ualitudine agitatus, cum postremo horis aliquot
exanimus iacuisset et reuixisset, narrauit sibi interim uisum fuisse se ante
tribunal Dei in cęlo sisti, ab aliis accusari, ab aliis defendi, in altera
librę lance peccata, quę commiserat, appendi, in altera
unicum panem illum, quem ipse quondam proiecerat iratus. Et cum exęquatum
utrinque pondus staret, reuerti ac pani superaddere aliquid,
exanimus iacuisset et reuixisset, narrauit sibi interim uisum fuisse se ante
tribunal Dei in cęlo sisti, ab aliis accusari, ab aliis defendi, in altera
librę lance peccata, quę commiserat, appendi, in altera
unicum panem illum, quem ipse quondam proiecerat iratus. Et cum exęquatum
utrinque pondus staret, reuerti ac pani superaddere aliquid, quod
pręponderet, si multi reatus supplicia cuperet euadere, sibi iussum.
expertem fieri passus.
Die quodam cum conspexisset hominem attrito laceroque amictu tantum, non
nudum, ad se euocatum ueste, qua ipse induebatur, donauit. Eam pauper (quia
honestior erat, quam ut personę suę conueniret) in forum delatam uendidit.
Quamobrem Petrus se indignum ratus, cuius uestibus tegeretur, animo
uehementer angi coepit. Et dum doleret, nocte insecuta uestimento illo
indutum Christum uidit. Hoc somnio facile persuasum habens id
aliorum subueniret inopię, seruusque factus est hominis, ut
seruitutis precium offerret Deo. Dixi dubitatum aliquando, diuitiis an
auaritia magis pręstare. Nunc adiiciam et hoc incertum esse potuisse, an
illis utrisque maior in eo deinde liberalitas fuerit, si idem liberalitatis,
qui opum, finis fuisset et non impensis facultatibus necessitati proximorum
ipse semet etiam super impendisset. O uere mutatio dexterę, Excelsi, in uno
homine summę
an
illis utrisque maior in eo deinde liberalitas fuerit, si idem liberalitatis,
qui opum, finis fuisset et non impensis facultatibus necessitati proximorum
ipse semet etiam super impendisset. O uere mutatio dexterę, Excelsi, in uno
homine summę cupiditati summa successit munificentia. Quod si tantum panis
cum iniuria datus efficere potuit; quid non efficiet benigne et cum
charitate porrectus?
Sicuti porrexisse aliquando
cupiditati summa successit munificentia. Quod si tantum panis
cum iniuria datus efficere potuit; quid non efficiet benigne et cum
charitate porrectus?
Sicuti porrexisse aliquando Iudocum legimus. Qui cum ad fluminis ripam in
solitudine sibi domicilium constituisset, uno duntaxat discipulo contentus,
partem quartam panis, quem tunc unicum habebat, mendicanti dedit; mox
iterum, et tertio et item quarto, diuersa semper, ne agnosceretur, habitu
panis, quem tunc unicum habebat, mendicanti dedit; mox
iterum, et tertio et item quarto, diuersa semper, ne agnosceretur, habitu
petitum reuertenti semper panem largitus, nihil sibi neque discipulo, nisi
certam in Domino spem, dereliquit. Et dum hęsitantem
discipulum consolatur, ne de uictu dubitaret, ei seruiens, qui
irrationabilia quoque pasceret animalia, aspiciunt duos lembos proximę ripę
applicuisse uectore nullo. Cumque
dato tam huberem alimentorum copiam sibi sine cunctatione prouidisset.
Sic et monachus Sabas, * corr. ex Sabba
dum Hilarionem abbatem cum trium milium monachorum comitatu
uenientem excipiens in uinea sua ad uuas, quę iam maturę erant, inuitasset
et omnes earum pastu refocillati essent, usque adeo multiplicatum inde
collegit fructum, ut uinea, quę integra centum lagenas ęstimata fuerat,
depasta trecentas
inde
collegit fructum, ut uinea, quę integra centum lagenas ęstimata fuerat,
depasta trecentas redderet.
Olim huiusce rei exempla pręmiserat Dominus noster Iesus iubens Discipulos,
ut turbis in deserto epulum darent. Quinque panes et duos pisces, cum nihil
aliud pręterea haberent, discumbentibus apposuerunt. Atque ubi omnes pransi
ac saturati essent, pro quinque panibus duodecim cophinos reliquiarum plenos
septem sportas fragmentis, quę
superauerant, impleuere, ut experimento discerent nequaquam fallere eum, qui
dixerat: Date, et dabitur uobis: mensuram bonam, et confertam, et
coagitatam, et supereffluentem dabunt in sinum uestrum.
Hanc grandem huberemque mensuram non tam in terra quam in cęlo repositam
esse, non ignorauit Simon monachus, Susotionis ** corr. ex
Sitionis
nequaquam fallere eum, qui
dixerat: Date, et dabitur uobis: mensuram bonam, et confertam, et
coagitatam, et supereffluentem dabunt in sinum uestrum.
Hanc grandem huberemque mensuram non tam in terra quam in cęlo repositam
esse, non ignorauit Simon monachus, Susotionis ** corr. ex
Sitionis
filius. Qui cum in coenobio illo, ubi tunc manebat, in uesperum
edendi mos
eum, qui
dixerat: Date, et dabitur uobis: mensuram bonam, et confertam, et
coagitatam, et supereffluentem dabunt in sinum uestrum.
Hanc grandem huberemque mensuram non tam in terra quam in cęlo repositam
esse, non ignorauit Simon monachus, Susotionis ** corr. ex
Sitionis
filius. Qui cum in coenobio illo, ubi tunc manebat, in uesperum
edendi mos esset uiritimque
Hanc grandem huberemque mensuram non tam in terra quam in cęlo repositam
esse, non ignorauit Simon monachus, Susotionis ** corr. ex
Sitionis
filius. Qui cum in coenobio illo, ubi tunc manebat, in uesperum
edendi mos esset uiritimque cibaria fratribus diuiderentur, sępenumero nihil
delibans, coenulam suam integram seponebat, demum, quam
poterat secretius,
Hanc grandem huberemque mensuram non tam in terra quam in cęlo repositam
esse, non ignorauit Simon monachus, Susotionis ** corr. ex
Sitionis
filius. Qui cum in coenobio illo, ubi tunc manebat, in uesperum
edendi mos esset uiritimque cibaria fratribus diuiderentur, sępenumero nihil
delibans, coenulam suam integram seponebat, demum, quam
poterat secretius, pauperculis eo uentitantibus offerebat,
Nemo tam pauper est,
ut pietatem colere non possit. Seruulus mendicus erat, immo mendicorum
miserrimus, si tantum sortis attendatur malignitas, non etiam animi
patientia, qua sola poterat uideri felix. Hic (ut Gregorius in Dialogo
refert) paralysi resolutus, cum se prorsus mouere non posset, iacebat in
carruca sub porticu sancti Clementis Romę, a prętereuntibus uictum
mendicans. Et cum elemosinis sustentaretur, quicquid in diem sibi residui
immo mendicorum
miserrimus, si tantum sortis attendatur malignitas, non etiam animi
patientia, qua sola poterat uideri felix. Hic (ut Gregorius in Dialogo
refert) paralysi resolutus, cum se prorsus mouere non posset, iacebat in
carruca sub porticu sancti Clementis Romę, a prętereuntibus uictum
mendicans. Et cum elemosinis sustentaretur, quicquid in diem sibi residui
erat, cęteris offerebat, nihil solicitus in crastinum, sed quęrens regnum
Hic (ut Gregorius in Dialogo
refert) paralysi resolutus, cum se prorsus mouere non posset, iacebat in
carruca sub porticu sancti Clementis Romę, a prętereuntibus uictum
mendicans. Et cum elemosinis sustentaretur, quicquid in diem sibi residui
erat, cęteris offerebat, nihil solicitus in crastinum, sed quęrens regnum
Dei et iustitiam eius. Quod quidem facile est adeptus, dum et suam
calamitatem patienter fert et miseretur alienę.
se prorsus mouere non posset, iacebat in
carruca sub porticu sancti Clementis Romę, a prętereuntibus uictum
mendicans. Et cum elemosinis sustentaretur, quicquid in diem sibi residui
erat, cęteris offerebat, nihil solicitus in crastinum, sed quęrens regnum
Dei et iustitiam eius. Quod quidem facile est adeptus, dum et suam
calamitatem patienter fert et miseretur alienę.
Franciscus, ordinis Minorum pater (quibus solis tantum possidere lex est,
eius. Quod quidem facile est adeptus, dum et suam
calamitatem patienter fert et miseretur alienę.
Franciscus, ordinis Minorum pater (quibus solis tantum possidere lex est, ut
medicare necesse sit) dum iter ageret, incidit in hominem, cuius uestimenta
diutino usu detrita uix pudenda corporis operuerant. Et nuditatem eius
dolens substitit, suspirauit, ingemuit. Frater uero, qui illum comitabatur:
Quid, inquit, ita tristaris, pater? Etsi hic
curru uehebatur. Et
occurrens pauperculis lignorum fasces dorso baiulantibus, ut alterius onera
portando impleret legem Christi, solui iugales equos iussit eisque tradi.
Oneratis iumentis lęti abierunt, ipsa cum suo comitatu in uia residens
pręstolabatur Domini auxilium. Ecce autem eandem uiam quidam regulus
ingrediens, ubi causam morę earum intellexit, suos illis equos largitus est.
Brigida ergo tantę pietatis fuit, ut necessitati proximorum
deseri timeret. Sic lampadi
infundens oleum, id est, uirginitatis decus misericordię operibus exornans
admissa est ad Sponsi nuptias cęlestis celebritatis, ineffabili gaudio
semper fruitura.
Paulam in largiendo sic profusam fuisse ferunt, ut sibi tandem necesse
fuerit, ne rogantibus repulsam daret, pecuniam mutuo accipere, usuris sese
obligare, uersuras facere. Prodigalitatis accusata Deum testabatur se pro
illius nomine
fuerit, ne rogantibus repulsam daret, pecuniam mutuo accipere, usuris sese
obligare, uersuras facere. Prodigalitatis accusata Deum testabatur se pro
illius nomine cuncta agere et hoc habere uoti, ut mendicans ipsa moreretur
et in funere suo alieno syndone inuolueretur. Ego, inquit, si petiero,
multos inueniam, qui mihi tribuant. Mendicans si a me non acceperit, quę ei
possum etiam de alieno tribuere, et mortuus fuerit, a quo anima eius
requiretur?
alieno syndone inuolueretur. Ego, inquit, si petiero,
multos inueniam, qui mihi tribuant. Mendicans si a me non acceperit, quę ei
possum etiam de alieno tribuere, et mortuus fuerit, a quo anima eius
requiretur? Nulla itaque in pauperes liberalitate satiata, ad egestatem pene
ultimam peruenit. Sed quanto tunc se fecerat pauperiorem, tanto postea
amplioribus locupletata est diuitiis in regno cęlorum.
Elizabeth nondum marito lantgrauio uiduata,
et mortuus fuerit, a quo anima eius
requiretur? Nulla itaque in pauperes liberalitate satiata, ad egestatem pene
ultimam peruenit. Sed quanto tunc se fecerat pauperiorem, tanto postea
amplioribus locupletata est diuitiis in regno cęlorum.
Elizabeth nondum marito lantgrauio uiduata, ob assiduam in pauperes
benignitatem, mater eorum cognominabatur. Sanis uitę subsidia mittebat,
afflictos consolabatur, ęgrotos uisitabat, mortuis funus sua
liberalitate satiata, ad egestatem pene
ultimam peruenit. Sed quanto tunc se fecerat pauperiorem, tanto postea
amplioribus locupletata est diuitiis in regno cęlorum.
Elizabeth nondum marito lantgrauio uiduata, ob assiduam in pauperes
benignitatem, mater eorum cognominabatur. Sanis uitę subsidia mittebat,
afflictos consolabatur, ęgrotos uisitabat, mortuis funus sua procurabat
impensa. Quos in plebe magis inopia pressos animaduertebat, ex his
nondum marito lantgrauio uiduata, ob assiduam in pauperes
benignitatem, mater eorum cognominabatur. Sanis uitę subsidia mittebat,
afflictos consolabatur, ęgrotos uisitabat, mortuis funus sua procurabat
impensa. Quos in plebe magis inopia pressos animaduertebat, ex his
compatruos atque commatruas sibi comparabat, ut eis liberius
subueniendi causas haberet/./ Siquando pecunia non suppeteret, uestimenta
uendebat/./ Cernens
dedignata, ut de laboris sui peculio elemosinas dare posset.
Et de illa ergo non incongrue dici potest: Manum suam aperuit inopi, et
palmas suas extendit ad pauperem. Fortitudo et decor indumentum eius, et
ridebit in die nouissimo.
Sed multa dare locupletiorum est, pauca tenuiorum; nec tamen ideo non par
meritum, quarum ęqualis affectus. Animum etenim largientis pensat Deus, non
donum. Nec quantum oblatum est
est, pauca tenuiorum; nec tamen ideo non par
meritum, quarum ęqualis affectus. Animum etenim largientis pensat Deus, non
donum. Nec quantum oblatum est inspicit, sed de quanto. Vidua paupercula duo
ęra minuta misit in gazophylacium, et diuitibus pręfertur.
Vidua etiam illa, cui nihil aliud erat pręter pugillum farinę in hydria et
paululum olei in lecytho, totum id, quod habuit, petenti Helię prophetę
concedere non dubitauit. Et ex
pensat Deus, non
donum. Nec quantum oblatum est inspicit, sed de quanto. Vidua paupercula duo
ęra minuta misit in gazophylacium, et diuitibus pręfertur.
Vidua etiam illa, cui nihil aliud erat pręter pugillum farinę in hydria et
paululum olei in lecytho, totum id, quod habuit, petenti Helię prophetę
concedere non dubitauit. Et ex illa die hydria ei farinę non defecit nec
lecythus olei fuit imminutus, donec pluuiam dedit Dominus super
Nec quantum oblatum est inspicit, sed de quanto. Vidua paupercula duo
ęra minuta misit in gazophylacium, et diuitibus pręfertur.
Vidua etiam illa, cui nihil aliud erat pręter pugillum farinę in hydria et
paululum olei in lecytho, totum id, quod habuit, petenti Helię prophetę
concedere non dubitauit. Et ex illa die hydria ei farinę non defecit nec
lecythus olei fuit imminutus, donec pluuiam dedit Dominus super terram.
Denique paruulum
Helię prophetę
concedere non dubitauit. Et ex illa die hydria ei farinę non defecit nec
lecythus olei fuit imminutus, donec pluuiam dedit Dominus super terram.
Denique paruulum filium, quem mors abstulerat, pietas uiuum in sinu matris
restituit annuente Domino precibus prophetę, quem illa et cibo pauerat et
fouerat hospitio.
Pro Tabita quoque Dorca nonne pauperum, quibus illa se benignam pręstiterat,
obsecrantium
relinquere cogeris. Victa rationibus Euticia laudauit filię
sententiam. Lucia uero iam bonis omnibus ad uotum erogatis, cum diis
sacrificare compelleretur, ait sacrificium Deo acceptissimum esse uisitare
pupillos et uiduas in tribulatione eorum. Et quia etiam inter tormenta
misericordię in egenos comminiscebatur, misericordię semper remunerator Deus
effecit, ut, cum ad lupanar traheretur, loco moueri non posset, cum
ureretur, illęsa inter
Lucia uero iam bonis omnibus ad uotum erogatis, cum diis
sacrificare compelleretur, ait sacrificium Deo acceptissimum esse uisitare
pupillos et uiduas in tribulatione eorum. Et quia etiam inter tormenta
misericordię in egenos comminiscebatur, misericordię semper remunerator Deus
effecit, ut, cum ad lupanar traheretur, loco moueri non posset, cum
ureretur, illęsa inter flammas maneret, cum iugularetur, morti non cederet,
donec ad cęlos
non posset, cum
ureretur, illęsa inter flammas maneret, cum iugularetur, morti non cederet,
donec ad cęlos itura, uitale uiaticum de manu sacerdotis accepit, corpus
uidelicet et sanguinem Agni, pro cuius amore sua omnia in elemosinam,
seipsam in sacrificium tam confidenter quam libenter obtulerat.
Caput
illęsa inter flammas maneret, cum iugularetur, morti non cederet,
donec ad cęlos itura, uitale uiaticum de manu sacerdotis accepit, corpus
uidelicet et sanguinem Agni, pro cuius amore sua omnia in elemosinam,
seipsam in sacrificium tam confidenter quam libenter obtulerat.
Caput
uel
qualiter exercenda uel quanti apud Deum momenti sit, et Patrum exemplis
patet et aliorum deinceps sanctorum, quos aut apostolicus sermo celebrat aut
celebrandos postea censuit Ecclesia.
Abraham in ualle Mambre ante ostium tabernaculi sedet, nequis pertranseat,
quem ad se diuertere non roget. Tres uenire uidet neque, donec adueniant,
expectat, sed currit obuiam atque adorat, ut hospites non fouendos solum,
sed etiam
limen exierint,
expulsi magis quam dimissi esse uideantur. Nec arbitreris ideo illos ab eo
sic acceptos, quia scierit angelos esse, sed potius, quia sic homines
acceperit, angelos quoque accipere meruisse, et tales angelos, in quibus sub
Trinitatis typo maiestas unius Dei adoranda facile appareret.
Eadem erga externos obseruatione et Loth Sodomę usus, eosdem etiam angelos
hospitio suscipere meruit, licet plures ad Abraham accesserint, quia
quam esse malle. Loth pręterea tanto
affectu hospites suos ab iniuria nefandissimorum hominum erripere nixus est,
ut duas uirgines filias pro illis stuprandas offerret. Sed perturbatus
flagitium flagitio uoluit commutare. Nos in illo fidem hospitii imitemur,
non mentis turbationem, ne, dum hospes pręter modum defenditur, offendatur
Deus. Denique angeli, ut Loth gratiam referrent, illum de consortio eorum,
quos pro scelere ultum aduenerat, cum suis
Sodomam et Gomorram sulphure et igne de cęlo misso, pepercerunt
Segor propter eum, quia illuc confugerat, ne simul cum impiis perderent
iustum et cum aduenarum infestatoribus aduenarum susceptorem.
Non dissimilis hac in re mihi uidetur senis illius fides, qui (ut in Iudicum
libro legimus) habitans in Gabaa, urbe tribus Beniamin, cum uidisset hospiti
suo leuitę uim parari ab infrenatę libidinis uiris, loco ipsius filiam eis
uirginem
misso, pepercerunt
Segor propter eum, quia illuc confugerat, ne simul cum impiis perderent
iustum et cum aduenarum infestatoribus aduenarum susceptorem.
Non dissimilis hac in re mihi uidetur senis illius fides, qui (ut in Iudicum
libro legimus) habitans in Gabaa, urbe tribus Beniamin, cum uidisset hospiti
suo leuitę uim parari ab infrenatę libidinis uiris, loco ipsius filiam eis
uirginem tradere uoluit. Hospes uero, ne illi, a quo benigne
eum, quia illuc confugerat, ne simul cum impiis perderent
iustum et cum aduenarum infestatoribus aduenarum susceptorem.
Non dissimilis hac in re mihi uidetur senis illius fides, qui (ut in Iudicum
libro legimus) habitans in Gabaa, urbe tribus Beniamin, cum uidisset hospiti
suo leuitę uim parari ab infrenatę libidinis uiris, loco ipsius filiam eis
uirginem tradere uoluit. Hospes uero, ne illi, a quo benigne exceptus
fuerat, dedecoris
misericordiam Dominus Onesiphori domui, quia sępe me refrigerauit, et
catenam meam non erubuit. Sed cum Romam uenisset, solicite me qu ę
siuit, et inuenit. Det illi Dominus inuenire misericordiam a Deo in illa
die. Et quanta Ephesi ministrauit mihi! O felix igitur Onesiphorus,
qui aliquando auditurus est optatissimam uocem illam uocantis Domini ac
dicentis: Veni, benedicte Patris mei, posside tibi regnum paratum a
igitur Onesiphorus,
qui aliquando auditurus est optatissimam uocem illam uocantis Domini ac
dicentis: Veni, benedicte Patris mei, posside tibi regnum paratum a
constitutione mundi! Hospes enim eram, et collegisti me; in carcere
eram, et uenisti ad me. Amen dico tibi, quicquid fecisti uni de his
fratribus meis minimis, mihi fecisti.
Syluestrum quoque hospitalitatis pręter cętera studiosum fuisse ferunt.
meruit
aliquando conuiuam habere Christum. Semel enim inter ministrandum, dum se
paulisper auertisset, conuersus deprehendit unum ex conuescentibus non
apparuisse. Quam rem uehementer secum admiranti nocte proxima affuit in uisu
Dominus dicens: eo quod cęteris quidem diebus membra sua hospitio mensaque
acceperit, dignum fuisse, qui hesterno acciperet et caput. Palam quippe
fieri uoluit Saluator noster, qui est caput nostrum, seipsum in
affuit in uisu
Dominus dicens: eo quod cęteris quidem diebus membra sua hospitio mensaque
acceperit, dignum fuisse, qui hesterno acciperet et caput. Palam quippe
fieri uoluit Saluator noster, qui est caput nostrum, seipsum in peregrinis
recipi, quos sua membra esse dixit sibique pręstitum
imputari, quicquid pręstaretur illis. Si ergo Iesum suscipere cupimus,
aduenas et peregrinos non contemnamus.
Quos
obiiceretur lacerandus atque inter illos illęsus uersaretur, uerecundia
regem cepit nolle ei parcere, cui ferę beluę pepercissent, ac protinus
hominem dimitti iussit.
Ad Marinum monachum paruulo sub tugurio in solitudine habitantem, aprum
aliquando a uenatoriis canibus actum confugisse legimus. Quem ille apud se
tam diu latere permisit, donec ei sine periculo ad sua lustra redeundi
facultas affuit. Cui tantę curę fuit tutum
pręstare hospitium, quo
eum studio uel suscepisse homines uel suscepturum fuisse putabimus? Certe
etiam rationis expers ac syluestre animal humanitatem fidemque illius quodam
naturę pręsagio uidetur persensisse, cum in tam pręsenti periculo sese ei
credere quam syluas fuga petere maluerit.
Nunc pauca foeminarum exempla referantur. Neque enim multis conuenit uirorum
consortium, ne, dum hospitalitas seruatur, periclitetur pudicicia.
eius frequenter diuertere, eorum consuetudine uti, cum ipsis
una cibum sumere. Multus hospitis aduentus, putas, restinxerit studium erga
se eorum? Minime quidem, sed magis inflammauit, ut etiam coenaculum illi
construerent, in quo ueniens requiesceret et diutius apud se manendi
occasionem haberet. Quibus meritis precante Eliseo et filium
genuerunt, cum antea steriles extitissent, et eundem, cum decessisset, uitę
restitutum
Quibus meritis precante Eliseo et filium
genuerunt, cum antea steriles extitissent, et eundem, cum decessisset, uitę
restitutum receperunt.
His iungatur Marthę mira sedulitas. Postquam excepit Iesum in domum suam,
ministerio intenta parandique conuiuii solicitudine ardens nequit facere
animo suo satis. Proinde Mariam sororem, uti se adiuuet secumque
collaboraret, citat. Itaque, quali cura quantoque affectu hospes
hospes honorandus
sit, documento nobis est. Nec ideo nos negligentiores esse debemus aduenam
aliquem suscipientes, quia seruum, non Dominum suscipimus, cum ipse
protestetur ac dicat: Qui susceperit unum paruulum talem in nomine meo,
me suscipit. Et iterum: Quod uni ex minimis meis fecistis,
mihi fecistis. Nec quenquam moueat, quod Maria sedens secus pedes
Iesu et uerbum illius audiens optimam partem dicitur elegisse. Non
non prius iustitię exercitationibus labem expiauerit delictorum, ut tunc
demum ad consyderanda Dei inuisibilia animus attollatur, cum liberum se esse
persenserit onere peccatorum.
Denique duo illi ex Discipulis in castellum Amaus tendentes, cum Iesu simul
eunt, simul fabulantur, et externum ac peregrinum esse putant, donec
compulsum secum manere et secum recumbere in fractione pani agnouerunt eum.
Sic igitur hospitalitatis officium ad
persenserit onere peccatorum.
Denique duo illi ex Discipulis in castellum Amaus tendentes, cum Iesu simul
eunt, simul fabulantur, et externum ac peregrinum esse putant, donec
compulsum secum manere et secum recumbere in fractione pani agnouerunt eum.
Sic igitur hospitalitatis officium ad agnitionem Dei nos adducit, ut, quem
nunc in ęnigmate et per speculum uidemus, post hęc facie ad faciem, et
sicuti est, uidere ualeamus.
eunt, simul fabulantur, et externum ac peregrinum esse putant, donec
compulsum secum manere et secum recumbere in fractione pani agnouerunt eum.
Sic igitur hospitalitatis officium ad agnitionem Dei nos adducit, ut, quem
nunc in ęnigmate et per speculum uidemus, post hęc facie ad faciem, et
sicuti est, uidere ualeamus.
Iccirco Paulus apostolus Hebreis pręcipiens ait: Charitas fraternitatis
maneat in uobis, et hospitalitatem nolite
ut, quem
nunc in ęnigmate et per speculum uidemus, post hęc facie ad faciem, et
sicuti est, uidere ualeamus.
Iccirco Paulus apostolus Hebreis pręcipiens ait: Charitas fraternitatis
maneat in uobis, et hospitalitatem nolite obliuisci! Per hanc enim
placuerunt quidam angelis hospitio receptis. Et Dominus ad
Discipulos: Qui recipit uos, me recipit; et qui me recipit, recipit eum,
qui me misit. Qui
nolite obliuisci! Per hanc enim
placuerunt quidam angelis hospitio receptis. Et Dominus ad
Discipulos: Qui recipit uos, me recipit; et qui me recipit, recipit eum,
qui me misit. Qui recipit prophetam in nomine prophetę, mercedem
prophetę accipiet. Et quicunque potum dederit uni ex
minimis istis calicem aquę frigidę tantum in nomine discipuli, amen dico
uobis, non perdet mercedem suam.
et qui me recipit, recipit eum,
qui me misit. Qui recipit prophetam in nomine prophetę, mercedem
prophetę accipiet. Et quicunque potum dederit uni ex
minimis istis calicem aquę frigidę tantum in nomine discipuli, amen dico
uobis, non perdet mercedem suam.
Caput IV / DE INANI GLORIA FVGIENDA
Nunc, quoniam
est, ne piis operationibus inanis glorię surrepat
appetitio, de iis dicendum uidetur, qui, ut iactantiam uitarent, aut
occultari magnifice facta uoluerunt aut eorum laudem aliis, non sibi
attribuere, ne se existimantes stare, in pręcipitium elationis ruerent et
gloriam quęrentes hominum, gloriam, quę a Deo est,
amitterent.
Huiusce rei documenta exibere nobis uolens Magister ac Dominus noster
Iesus Christus,
curat, surdo et
muto aurium linguęque officium instaurat, et tamen singulis, ne nemini
quicquam dicant, iniungit. Archisynagogi quoque filiam mortuam suscitaturus,
turbam iuxta cadauer tumultuantem abscedere pręcepit nec in publico, sed
domi uitale operatus est remedium, ne popularem gloriam expetere uideretur.
Quod autem multa id genus non ita secreto, sed in
conspectu peregerit plurimorum atque etiam prędicari
filiam mortuam suscitaturus,
turbam iuxta cadauer tumultuantem abscedere pręcepit nec in publico, sed
domi uitale operatus est remedium, ne popularem gloriam expetere uideretur.
Quod autem multa id genus non ita secreto, sed in
conspectu peregerit plurimorum atque etiam prędicari
uoluerit, non fuit inconstantię uolubilitas (nullum uitium in eo, qui Dei
sapientia est, cadere potest) sed pię dispensationis miseratio, quę
ne popularem gloriam expetere uideretur.
Quod autem multa id genus non ita secreto, sed in
conspectu peregerit plurimorum atque etiam prędicari
uoluerit, non fuit inconstantię uolubilitas (nullum uitium in eo, qui Dei
sapientia est, cadere potest) sed pię dispensationis miseratio, quę diuinę
conuenit bonitati. Non solum enim illi, qui iam credebant, quomodo
ostentationem uitarent, instruendi, sed etiam, qui nondum
operibus credite! Illis: Cauete, ne
iustitiam uestram faciatis coram hominibus, ut uideamini ab eis!
Sic et apostoli Dominica uestigia secuti, ad confirmationem prędicatę fidei
in propatulo quidem miracula operabantur, reuelationes autem uisionumque
mysteria, nisi necessario in uulgus proferenda essent, occultabant.
Paulus apostolus, cum raptus in paradisum, siue in corpore siue extra corpus,
ut uideamini ab eis!
Sic et apostoli Dominica uestigia secuti, ad confirmationem prędicatę fidei
in propatulo quidem miracula operabantur, reuelationes autem uisionumque
mysteria, nisi necessario in uulgus proferenda essent, occultabant.
Paulus apostolus, cum raptus in paradisum, siue in corpore siue extra corpus,
audisset arcana uerba, quę non licet homini loqui, annos quatuordecim rem
tantam silentio texit,
uestigia secuti, ad confirmationem prędicatę fidei
in propatulo quidem miracula operabantur, reuelationes autem uisionumque
mysteria, nisi necessario in uulgus proferenda essent, occultabant.
Paulus apostolus, cum raptus in paradisum, siue in corpore siue extra corpus,
audisset arcana uerba, quę non licet homini loqui, annos quatuordecim rem
tantam silentio texit, conscientia sua contentus, donec Corinthiis (ueritus,
ne pseudoapostolos sibi
confirmationem prędicatę fidei
in propatulo quidem miracula operabantur, reuelationes autem uisionumque
mysteria, nisi necessario in uulgus proferenda essent, occultabant.
Paulus apostolus, cum raptus in paradisum, siue in corpore siue extra corpus,
audisset arcana uerba, quę non licet homini loqui, annos quatuordecim rem
tantam silentio texit, conscientia sua contentus, donec Corinthiis (ueritus,
ne pseudoapostolos sibi uel sui similibus
Antonium quoque abbatem tradunt Martiniano, militum pręfecto, pro filia, quam
nequitię spiritus possederat, supplicanti respondisse: ne se opem posceret,
cum et ipse peccator esset, sed, si in Christo confideret, eidem
supplicaret, iuxta fidei meritum gratiam ab ipso impetraturus. Credidit
Martinianus, et domum rediens Deum precatus
incunctanter, filiam a demonio liberauit, ut predictum ab Antonio fuerat.
ipsum attollenti respondisse fertur: Deum deprecare, frater, ut his, quę de
me predicas, dignus efficiar, sicuti et tu dignus es, cuius opinio improbari
non debeat. Sed plerunque euenit, ut ea, quę
de iis, quos amamus, in medium proferimus, maiora uero sint. Itaque, quanuis
ista commendatione tua longe inferiorem me esse agnoscam, charitati tamen
gratias ago. Huiuscemodi responso sapientissimus pontifex et laudatori
satisfecit et, cum summo
satisfecit et, cum summo honore preditus esset, ab humilitate non discessit.
Quam autem arduum et difficile sit non illici quandoque humanę laudis
affectatione, testis est Apollonius abbas. Qui cum annos quadraginta in
deserto solitarius uixisset, iussus uoce sibi e cęlo delata iam tandem ad
frequentem locum pergere, coenobium construere, discipulos comparare tam
constanter Dominum rogasse dicitur, nequa se deinde inter homines uersantem
solitum tradunt, nequis
propterea se ante alios esse existimaret; quod aliquo miraculi ostento
insignitus esset, quando quidem et Dominus discipulos suos non ideo gaudere
iusserit, quia demonibus imperarent, sec quia in libro uitę ęternę scripti
censique essent.
Iterum admonebat, si quam aliquis ex illis uel secretę uisionis uel
spiritalis fruitionis dotem a Deo accepisset, nemini nisi necessitate
coactus
proderet. Alioquin si exinde illum prę cęteris ęstimationi haberi
contigerit haud facile uanę glorię uitio cariturum. Eo autem surrepente
gratiam omnem, quam assecutus fuerat, irritam fore dicente Scriptura: Qui
in uno peccauerit, multa bona perdet. Denique
domicilia eorum ob hoc cęllas appellari; quod in his cęlarentur, quę occulta
esse uelint.
Nec mirum aliquem interdum plausu assentatorum suorum
cariturum. Eo autem surrepente
gratiam omnem, quam assecutus fuerat, irritam fore dicente Scriptura: Qui
in uno peccauerit, multa bona perdet. Denique
domicilia eorum ob hoc cęllas appellari; quod in his cęlarentur, quę occulta
esse uelint.
Nec mirum aliquem interdum plausu assentatorum suorum blanditiisque duci, cum
frater Leonardus etiam cogitationum suarum circumuentus fuisset, nisi
inuenisset. Beatum Franciscum asello
insidentem ipse pedes comitatus mente uoluere coepit, quanto ante illum
quondam ierit generis nobilitate potentiaque seculari. Franciscus Spiritu
Sancto edoctus, ut intellexit gliscentem in pręcordiis comitis tumorem,
statim desiliens asellum se illi cedere dixit, ipse potius pedibus iter
facturus, eo quod obscuriore loco natus esset. Agnouit ille insolentis
cogitatus culpam pene aperte sibi obiici, et
Egidius Atheniensis, quoniam miraculis clarere coeperat, iactationis
occasionem fugiens patriam dereliquit, ad eremum se contulit. Et dum apud
Veredonium * cor. ex Veredenium
eremitam in agro Arelatensi habitaret, sabuloso ac sterili solo ab ipso terrę conditore Deo foecunditatem precibus
impetrauit. Mox inde decedens uastioris solitudinis latebras petiit, ibi
quęrens domicilio locum,
posset.
Iudocus item fama sanctitatis regumque Britannię stirpe iuxta clarus, dum
solitarius habitaret et signorum, quę fecerat, rumor multos ad uisendum eum
a diuersis partibus exciuisset, uidens in tanta se adeuntium frequentia
periclitari humilitatem in ulteriorem deserti angulum sedem transtulit, ut
tam ab inanis glorię cupidine semotus esset quam a consuetudine hominum.
Eulalius quoque monachus criminis olim
regumque Britannię stirpe iuxta clarus, dum
solitarius habitaret et signorum, quę fecerat, rumor multos ad uisendum eum
a diuersis partibus exciuisset, uidens in tanta se adeuntium frequentia
periclitari humilitatem in ulteriorem deserti angulum sedem transtulit, ut
tam ab inanis glorię cupidine semotus esset quam a consuetudine hominum.
Eulalius quoque monachus criminis olim suspectus, ut innocentiam probaret,
iubente abbate
de palmeis foliis ipse texuerat, igni
imposuit. Atque ubi a flammis eam lędi non posse animaduersum est, non solum
omni suspicione fuit absolutus, uerum etiam ob miraculum uenerationi haberi
a fratribus coeptus. Cęterum se in celebritate esse indigne ferens, procul
inde secessit in desertum maluitque in speluncis cum feris habitare quam in
monasterio ab hominibus honorari, memor dictum esse a propheta:
Saluabuntur qui fugerint ex eis, et
a flammis eam lędi non posse animaduersum est, non solum
omni suspicione fuit absolutus, uerum etiam ob miraculum uenerationi haberi
a fratribus coeptus. Cęterum se in celebritate esse indigne ferens, procul
inde secessit in desertum maluitque in speluncis cum feris habitare quam in
monasterio ab hominibus honorari, memor dictum esse a propheta:
Saluabuntur qui fugerint ex eis, et erunt in montibus quasi columbę
conuallium.
non posse animaduersum est, non solum
omni suspicione fuit absolutus, uerum etiam ob miraculum uenerationi haberi
a fratribus coeptus. Cęterum se in celebritate esse indigne ferens, procul
inde secessit in desertum maluitque in speluncis cum feris habitare quam in
monasterio ab hominibus honorari, memor dictum esse a propheta:
Saluabuntur qui fugerint ex eis, et erunt in montibus quasi columbę
conuallium.
omni suspicione fuit absolutus, uerum etiam ob miraculum uenerationi haberi
a fratribus coeptus. Cęterum se in celebritate esse indigne ferens, procul
inde secessit in desertum maluitque in speluncis cum feris habitare quam in
monasterio ab hominibus honorari, memor dictum esse a propheta:
Saluabuntur qui fugerint ex eis, et erunt in montibus quasi columbę
conuallium.
Sed quid de
esse indigne ferens, procul
inde secessit in desertum maluitque in speluncis cum feris habitare quam in
monasterio ab hominibus honorari, memor dictum esse a propheta:
Saluabuntur qui fugerint ex eis, et erunt in montibus quasi columbę
conuallium.
Sed quid de Hilarione abbate dicemus? Qui iam sexagenarius cernens circa se
tum monachorum multitudinem, tum eorum, qui sanandi ad cum undique
Sed quid de Hilarione abbate dicemus? Qui iam sexagenarius cernens circa se
tum monachorum multitudinem, tum eorum, qui sanandi ad cum undique
confluebant, flebat quotidie et ad seculum redisse se atque in uita mercedem
recepisse aiebat. Abire cupientem inhibebant. Denique biennio in tali animi
solicitudine peracto, cum postremo comedere nollet, donec discessum
impetraret, et iam dies septem nihil gustasset, ne inedia
cernens circa se
tum monachorum multitudinem, tum eorum, qui sanandi ad cum undique
confluebant, flebat quotidie et ad seculum redisse se atque in uita mercedem
recepisse aiebat. Abire cupientem inhibebant. Denique biennio in tali animi
solicitudine peracto, cum postremo comedere nollet, donec discessum
impetraret, et iam dies septem nihil gustasset, ne inedia conficeretur,
dimissus reliquit Palestinam. Pręterea gloriam semper fugiendo, dum
crebro
sedem mutat, Bethilium, Pelusium, Theubaton Babylonemque peragrauit, deinde
Aphroditon, eremum Antonii, rursum Aphroditon, Alexandriam, Osam, Brutium,
Paretonium, inde Siciliam et inde Epidaurum, ac post hęc Cyprum. In cuius
insulę uastiore minusque noto angulo cum sese abdidisset, diu
latere non potuit miraculis eum ubique prodentibus. Quia tamen uiribus
partim ętate, partim labore exhaustis inde iam emigrare incommodum
angulo cum sese abdidisset, diu
latere non potuit miraculis eum ubique prodentibus. Quia tamen uiribus
partim ętate, partim labore exhaustis inde iam emigrare incommodum erat,
ibidem et fugę finis et uitę fuit. Hunc tantum in ipso honoris contemptum
pręter cętera extollens Hieronymus: Mirentur, inquit, alii signa, quę fecit,
mirentur incredibilem abstinentiam, scientiam, humilitatem! Ego nihil ita
stupeo quam gloriam illum et honorem
Christianarum grandis tentatio, et hinc et inde ex urbibus et agris uulgus
ignobile, sed et potentes uiri et iudices, ut benedictum ab eo panem uel
oleum acciperent. At ille nihil aliud quam solitudinem meditabatur.
In hac salutarium uirtutum parte foeminas quoque sua laude fraudare non
decet.
Tabita, uirgo sacra monasterii magni Thebaidis, cum se omni humilitate
deiecisset, insanire putabatur. Verum quia stultum Dei sapientius est
laude fraudare non
decet.
Tabita, uirgo sacra monasterii magni Thebaidis, cum se omni humilitate
deiecisset, insanire putabatur. Verum quia stultum Dei sapientius est
hominibus, sancto Pierio abbati in eremo degenti reuelatum fuit illius
merita suis esse potiora. Proinde ad uisendam eam perrexit et responsa, quę
diuinitus acceperat, palam fecit. Ex quo ipsa
ut uidit se non iam ut stultam contemni, sed potius ut sanctam
ad uisendam eam perrexit et responsa, quę
diuinitus acceperat, palam fecit. Ex quo ipsa
ut uidit se non iam ut stultam contemni, sed potius ut sanctam honorari, clam
discedens monasterium pariter honoremque dereliquit et in solitudine uitam
duxit.
Maria, natione Gallica, de uico Niuella episcopi Leodiensis, ignobilis
genere, celebris sanctitate, frequentiam hominum illuc ad se uisendam
turmatim accurrentium moleste
obseratęque essent, aduentanti sua sponte protinus patuisse, ut uel hinc intelligas gloriam humanam fugientibus facile
pręberi aditum ad gloriam angelorum.
Euphrasia etiam, Christo dicata uirgo, signis in Thebaide diuinitus factis
clara, cum puerum quendam paralyticum mulieremque phanaticam sanitati
restituisset, ne miraculorum magnitudine insolesceret, laboribus cumulum
addidit: crebrius utens
ne desidiosa aliquando cogitaret se alicuius
momenti esse, cum nihili ęstimari mallet. Igitur, tametsi a monasterio
non recessit, inuenit tamen, quemadmodum abesse posset a gloria. Corpus
enim castigando et in seruitutem redigendo consentire coegit spiritui,
semper humilitatem affectanti.
Caput V / DE HVMILITATE APPETENDA
solum a iactantię uitio procul abesse studuerunt, sed etiam
sic humilitatem sectati sunt, ut pene omnibus seruilibus officiis sese
addixerint. Qui nihil detrectantes eorum, quę uilissima factu putantur,
tanto excellentiores in conspectu Dei apparuerunt, quanto inter mortales
magis infimi uidebantur. Horum nunc exempla percurrere non intempestiuum
duco. Monachis Nitryę morem fuisse constat, pręter cętera in
peregrinos beneficia,
tanto excellentiores in conspectu Dei apparuerunt, quanto inter mortales
magis infimi uidebantur. Horum nunc exempla percurrere non intempestiuum
duco. Monachis Nitryę morem fuisse constat, pręter cętera in
peregrinos beneficia, pedes eorum lauare linteolisque abstergere, illum
imitari uolentibus, qui Magister et Dominus discipulorum pedes lauit:
Exemplum, inquiens, dedi uobis, ut, quemadmodum ego feci, ita
et uos faciatis.
Hinc Apollonius abbas ad se magis quam ad eos, quibus pręerat, huiusmodi
seruitium pertinere arbitratus, suis ipse manibus hospitum lauabat pedes
abbatemque se in monendo duntaxat corripiendoque nouerat, pręterea omnium
minimus erat.
Hor etiam abbas eadem erga peregrinos obseruantia, certo tamen ordine usus
dicitur: primum cum illis simul suppliciter prouolutus Deum adorare,
ministrare, archiepiscopus
etiam pedes lauit.
Gallicanus quoque monachus, quem et consulem et uictorem et Constantini
Augusti generum fuisse diximus, omnibus pro Christo contemptis tam ardenter
in monasterio serui functus est officio, quam prius in castris imperatoris
ac ducis. Nec magis olim militaris glorię auidus fuit quam postea
humilitatis. Operęprecium erat uidere pauperum lauantem pedes, monachorum
manibus
etiam pedes lauit.
Gallicanus quoque monachus, quem et consulem et uictorem et Constantini
Augusti generum fuisse diximus, omnibus pro Christo contemptis tam ardenter
in monasterio serui functus est officio, quam prius in castris imperatoris
ac ducis. Nec magis olim militaris glorię auidus fuit quam postea
humilitatis. Operęprecium erat uidere pauperum lauantem pedes, monachorum
manibus aquas dantem, mensas concinantem, pauimenta uerrentem
quis illos euadere posset, quęsisset, responsum
fuisse: humilitas. Beati igitur humiles, quibus a periculo errutis competere
poterit illa Prophetę gratiarum actio dicentis: Benedictus Dominus, qui
non dedit nos in captionem dentibus eorum. Anima nostra sicut passer
errepta est de laqueo uenantium. Laqueus contritus est, et nos liberati
sumus. Adiutorium nostrum in nomine Domini.
Hinc est, quod
actio dicentis: Benedictus Dominus, qui
non dedit nos in captionem dentibus eorum. Anima nostra sicut passer
errepta est de laqueo uenantium. Laqueus contritus est, et nos liberati
sumus. Adiutorium nostrum in nomine Domini.
Hinc est, quod Pinisius abbas (ut liberius humilitatis incumbere operibus
posset) diuersa perquisiuit loca, in quibus minus notus maneret. Ab Aegypto
transmigrauit in Thebaidem et
Laqueus contritus est, et nos liberati
sumus. Adiutorium nostrum in nomine Domini.
Hinc est, quod Pinisius abbas (ut liberius humilitatis incumbere operibus
posset) diuersa perquisiuit loca, in quibus minus notus maneret. Ab Aegypto
transmigrauit in Thebaidem et inde ad Palestinam, semper inter alienos serui
fungens officio, donec agnitus cogebatur simul relinquere et locum. Postquam
nullibi se diu ignotum futurum
nostrum in nomine Domini.
Hinc est, quod Pinisius abbas (ut liberius humilitatis incumbere operibus
posset) diuersa perquisiuit loca, in quibus minus notus maneret. Ab Aegypto
transmigrauit in Thebaidem et inde ad Palestinam, semper inter alienos serui
fungens officio, donec agnitus cogebatur simul relinquere et locum. Postquam
nullibi se diu ignotum futurum uidit, ad suos tandem monachos reuersus aliam
abbates monachosue tantopere miramur? Ipse summus pontifex
Gregorius primus se seruum seruorum Dei appelauit. Ac ne dictu id illi quam
factu facilius fuisse putes, aduenienti Ioanni abbati assurrexit, et prior
honoris gratia in terram prouolutus est pontifex quam abbas. Cęteri deinde
maximi pontifices nomenclaturę istius titulum omnes usurparunt, opus rari.
Omnes se seruos seruorum Dei dici, pauci esse uoluerunt. Igitur Gregorii
humilitatem
qui imitari neglexerunt.
Sed quod ad priuatos attinet, mirabilis imprimis humiliatio Petri Telonarii
fuit, qui distractis pro amore Christi facultatibus a Byzantio Hierosolymam
petiit seruumque se uenalitium fecit. Et cum in aliena domo a conseruis
maledictis uerberibusque afficeretur, gaudebat in contumeliis, nunquam de
iniuria sibi illata conquestus, intantum ut de medio calumniatorum suorum
nusquam discesserit, nisi cum Byzantii hospitis
humiliatio Petri Telonarii
fuit, qui distractis pro amore Christi facultatibus a Byzantio Hierosolymam
petiit seruumque se uenalitium fecit. Et cum in aliena domo a conseruis
maledictis uerberibusque afficeretur, gaudebat in contumeliis, nunquam de
iniuria sibi illata conquestus, intantum ut de medio calumniatorum suorum
nusquam discesserit, nisi cum Byzantii hospitis indicio cognitum honorare
coepissent. Denique tunc profugit, cum coleretur ut
uice exercebat,
seruus seruo factus, ut Christo se seruire probaret, non mundo. Miles erat,
necdum baptizatus, sed tantum catechumenus, et iam perfectionis uitam
ingressus Spiritus Sancti sententiam sequebatur per Salomonem in Prouerbiis prolatam: Melius est humiliari cum mitibus quam
diuidere spolia cum superbis.
Alexius quoque, Euphemiani, consularis uiri, filius, spreta generis
consularis uiri, filius, spreta generis
nobilitate Roma decedens Edessam, Syrię urbem, uenit et inter alienigenas
septendecim annos incognitus mendicauit. At postquam uulgatum est uocem
diuinitus allatam Alexium mendicum in Ecclesia recipiendum, uidens ibidem
miraculum illud honori sibi futurum, Laodiceam est profectus, a Laodicea
Tharsum; a Tharso rediit Romam. In paterna domo pro peregrino pauperculo
susceptus alios septendecim durauit annos
mendicauit. At postquam uulgatum est uocem
diuinitus allatam Alexium mendicum in Ecclesia recipiendum, uidens ibidem
miraculum illud honori sibi futurum, Laodiceam est profectus, a Laodicea
Tharsum; a Tharso rediit Romam. In paterna domo pro peregrino pauperculo
susceptus alios septendecim durauit annos in summa rerum inopia statuque
miserabili, nec ipsis genitoribus suis sese manifestans, ob hoc solum, ne
agnitum honore afficerent. In exitu
in Ecclesia recipiendum, uidens ibidem
miraculum illud honori sibi futurum, Laodiceam est profectus, a Laodicea
Tharsum; a Tharso rediit Romam. In paterna domo pro peregrino pauperculo
susceptus alios septendecim durauit annos in summa rerum inopia statuque
miserabili, nec ipsis genitoribus suis sese manifestans, ob hoc solum, ne
agnitum honore afficerent. In exitu uitę, et quis et quantus esset,
apparuit, hoc signis prodigiisque instanter editis,
Romam. In paterna domo pro peregrino pauperculo
susceptus alios septendecim durauit annos in summa rerum inopia statuque
miserabili, nec ipsis genitoribus suis sese manifestans, ob hoc solum, ne
agnitum honore afficerent. In exitu uitę, et quis et quantus esset,
apparuit, hoc signis prodigiisque instanter editis, illud chyrographo in
manu defuncti reperto ac rei ordinem indicante, tunc scilicet, cum iam
superato uanę ambitionis periculo secura
statuque
miserabili, nec ipsis genitoribus suis sese manifestans, ob hoc solum, ne
agnitum honore afficerent. In exitu uitę, et quis et quantus esset,
apparuit, hoc signis prodigiisque instanter editis, illud chyrographo in
manu defuncti reperto ac rei ordinem indicante, tunc scilicet, cum iam
superato uanę ambitionis periculo secura humilitas ad cęlos properabat, uerę
et immortalis glorię honore semper fruitura. O beatum et felicem illum,
plagas contrectare,
regere, linire, circumligare et, siquando fascię deficerent, sui capitis
uelamento obuoluere. Denique defuncto uiro lantgrauio, cum multorum pauperum
capax construxisset habitaculum, semet illis in ministerium dedit. Ibi
puerum quendam uentris profluuio laborantem ipsa in suis ulnis ad
exonerandam aluum, etiam noctu consurgens, pluries portauit.
Ibidem mulieris leprosę curam habens omnia illi libenter
deficerent, sui capitis
uelamento obuoluere. Denique defuncto uiro lantgrauio, cum multorum pauperum
capax construxisset habitaculum, semet illis in ministerium dedit. Ibi
puerum quendam uentris profluuio laborantem ipsa in suis ulnis ad
exonerandam aluum, etiam noctu consurgens, pluries portauit.
Ibidem mulieris leprosę curam habens omnia illi libenter pręstitit
officioseque ministrauit, quę ipsa per infirmitatem non poterat.
medullitus incaluisset. Nihil quippe tam paruum aut tam
uile est, ut id se ducat indignum, qui perfecte diligit.
Brigida etiam uirgo, licet abbatissam gereret, minorem tamen se iis, quibus
pręerat, exibebat. Quasdam in monasterio longa ualitudine oppressas, ut
saltem squalore leuarentur, lauari iusserat, sed ancillis sororibusque
cunctantibus protinus ipsa accedens lauit. Tantumque humilitatis abbatissę
fuit meritum, ut illę lotę e
parentibus
idolorum culturę deditis Christo seruire non poterat, eos reliquit et sexu
cęlato, uirorum monasterium ingressa, monachi habitum induit et se Eugenium
uocari fecit. Tandem ob animi sapientiam morumque integritatem in abbatem
electa hoc primum a fratribus exegit, ut, quanuis dignitate pręstaret,
permitterent tamen se interdum officia obire infimorum, ne per ocium
insolesceret, pręsertim in illo prępositurę honore constituta.
Tandem ob animi sapientiam morumque integritatem in abbatem
electa hoc primum a fratribus exegit, ut, quanuis dignitate pręstaret,
permitterent tamen se interdum officia obire infimorum, ne per ocium
insolesceret, pręsertim in illo prępositurę honore constituta. Impetrata
igitur uenia aquam portauit, ligna concidit, pauimenta euerrit, cęllulam
sibi omnium despectissimam elegit. Denique, quo feruore concita parentes
fugerat, eodem primatum inter
quo feruore concita parentes
fugerat, eodem primatum inter monachos tenens humilitatem
coluit et tandem martyrii palmam meruit obtinere, ut, quę mundi pompam
calcauerat, tyrannorum quoque tormenta superaret et in cęlesti gloria
humilitatis pręmium perfectę patientię merces augeret.
Paulę Romanę (ut Hieronymus refert) maternum genus a Scipionibus
Gracchisque, paternum ab Agamemnone,
Christum.
Diuus Marcus Euangelista, ut sacerdotio reprobus haberetur, pollicem sibi
amputasse dicitur. Veruntamen (ut ait Hieronymus) tantum consentiens fidei
prędestinata potuit electio, ut nec sic in opere uerbi perderet, quod prius
meruerat in genere. Cum enim ex leuitis esset, ut Alexandrię episcopus
fieret, eo compelli dignior fuit, quo magis refugit.
Isaac etiam monachus, cum rescisset decerni sibi presbyteratum,
Euangelista, ut sacerdotio reprobus haberetur, pollicem sibi
amputasse dicitur. Veruntamen (ut ait Hieronymus) tantum consentiens fidei
prędestinata potuit electio, ut nec sic in opere uerbi perderet, quod prius
meruerat in genere. Cum enim ex leuitis esset, ut Alexandrię episcopus
fieret, eo compelli dignior fuit, quo magis refugit.
Isaac etiam monachus, cum rescisset decerni sibi presbyteratum, de Scythia
transmigrauit in Aegyptum, uastę
meruerat in genere. Cum enim ex leuitis esset, ut Alexandrię episcopus
fieret, eo compelli dignior fuit, quo magis refugit.
Isaac etiam monachus, cum rescisset decerni sibi presbyteratum, de Scythia
transmigrauit in Aegyptum, uastę solitudinis secessum quęritans, ut hominum
effugeret conspectum. Sed qui diuinitus eligebatur, latere non potuit. Cum
enim fratres in Aegyptum usque illum quęsitum profecti essent et asellus,
quem secum
cum rescisset decerni sibi presbyteratum, de Scythia
transmigrauit in Aegyptum, uastę solitudinis secessum quęritans, ut hominum
effugeret conspectum. Sed qui diuinitus eligebatur, latere non potuit. Cum
enim fratres in Aegyptum usque illum quęsitum profecti essent et asellus,
quem secum habebant, per desertum fugiens ad speluncam ipsius substitisset,
eo insecuti, dum asellum comprehendunt, monachum, quem uix inuenire
sperauerant,
ait: Nec quisquam sumat sibi honorem, sed qui
uocatur a Deo tanquam Aaron. Sic et Christus non semetipsum clarificauit
– inquit – ut pontifex fieret, sed qui locutus est ad eum: Tu es
sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech.
Pastumius quoque monachus a Machario abbate post uitę huius labores ad
beatitudinis quietem decedente, in locum suum succedere iussus et fratrum
curam
sed qui locutus est ad eum: Tu es
sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech.
Pastumius quoque monachus a Machario abbate post uitę huius labores ad
beatitudinis quietem decedente, in locum suum succedere iussus et fratrum
curam habere, diu renuit atque recusauit, obnixe affirmans se abbatis honore indignum, officii ignarum, solicitationum labori imparem.
Verum obedientię pressus iugo,
regendi monasterii munus
suscepit. Et quia ex humilitate sibi prorsus diffidebat, a Domino meruit
adiuuari atque ita, ut ei per angelum suum pręcepta institutionesque
dirigeret. Quibus ille fratres sibi commissos instruendo, in omni
sanctitatis genere facile reddebat perfectos. O uere igitur beatus homo,
quem tu erudieris, Domine, et de lege tua docueris eum!
Odo * corr. ex Oddo
item, Cluniacensis
pręesse deberet, cum se cunctis inferiorem
constituisset. Sic tamen se gessit, ut multis postea miraculorum signis
nobilitatus sit, Deo humilitati eius gratiam conferente.
At uero, quoniam quanto dignitas maior tanto maius in dignitate positi
periculum, Lamon monachus mori pręoptauit quam episcopus uiuere. Hieropoli
electus nullis suasionibus adduci potuit, ut electioni assentiret. Cumque
Theophilus episcopus forte ex itinere eodem loci
ut electioni assentiret. Cumque
Theophilus episcopus forte ex itinere eodem loci diuertisset atque itidem
suaderet, quando iam tantę autoritatis uiro aperte refragari difficile erat,
diem ad deliberandum impetrauit. Dum autem in solo loco genibus prouolutus
toto eo tempore secretę precationi intendisset, inuentus est efflasse
animam. Hoc ipsum petenti illi diuinitus indultum credi par est; uerenti
utique, si episcopum gereret, quę episcopi sunt,
precationi intendisset, inuentus est efflasse
animam. Hoc ipsum petenti illi diuinitus indultum credi par est; uerenti
utique, si episcopum gereret, quę episcopi sunt, pręstare non posset, aut si
pręstitisset, ne uel ex hoc in elationem aliquam mentis incidens illis iam
tandem comparandus euaderet, quibus dicitur: Vę uobis, qui diligitis
primas cathedras in synagogis et salutationes
in foro.
quę episcopi sunt, pręstare non posset, aut si
pręstitisset, ne uel ex hoc in elationem aliquam mentis incidens illis iam
tandem comparandus euaderet, quibus dicitur: Vę uobis, qui diligitis
primas cathedras in synagogis et salutationes
in foro.
Par animi humilitas uel idem periculi metus fuisse perhibetur
sancti Goar, monachi in Gallia. Qui a rege Sigiberto ad Treuerensem
ne uel ex hoc in elationem aliquam mentis incidens illis iam
tandem comparandus euaderet, quibus dicitur: Vę uobis, qui diligitis
primas cathedras in synagogis et salutationes
in foro.
Par animi humilitas uel idem periculi metus fuisse perhibetur
sancti Goar, monachi in Gallia. Qui a rege Sigiberto ad Treuerensem
episcopatum uocatus, postquam recusando nihil se proficere uideret,
primas cathedras in synagogis et salutationes
in foro.
Par animi humilitas uel idem periculi metus fuisse perhibetur
sancti Goar, monachi in Gallia. Qui a rege Sigiberto ad Treuerensem
episcopatum uocatus, postquam recusando nihil se proficere uideret, triginta
dierum manendi in monasterio moram, quasi res suas expediturus, petiit.
Interim in cęllula sua se
animi humilitas uel idem periculi metus fuisse perhibetur
sancti Goar, monachi in Gallia. Qui a rege Sigiberto ad Treuerensem
episcopatum uocatus, postquam recusando nihil se proficere uideret, triginta
dierum manendi in monasterio moram, quasi res suas expediturus, petiit.
Interim in cęllula sua se includens Dominum precatus est: paratum se ad
omnia dura pro illius amore sustinenda, tantum hoc episcopalis officii onere
ne se grauari
sancti Goar, monachi in Gallia. Qui a rege Sigiberto ad Treuerensem
episcopatum uocatus, postquam recusando nihil se proficere uideret, triginta
dierum manendi in monasterio moram, quasi res suas expediturus, petiit.
Interim in cęllula sua se includens Dominum precatus est: paratum se ad
omnia dura pro illius amore sustinenda, tantum hoc episcopalis officii onere
ne se grauari sineret. Mox ergo febri correptus reliquum uitę in lectulo
ęger
petiit.
Interim in cęllula sua se includens Dominum precatus est: paratum se ad
omnia dura pro illius amore sustinenda, tantum hoc episcopalis officii onere
ne se grauari sineret. Mox ergo febri correptus reliquum uitę in lectulo
ęger peregit, ne sanus ad pręsulatum cogeretur, quando quidem etiam quoduis
pati sibi satius putauit.
Ammonium, Origenis Didymique discipulum, aurem sibi pręcidisse ferunt, ne
idoneus
conuersus Dei seruitio sese addixisset nec adhuc tamen minoris ęstimationis
apud regem esset, episcopatum ab eodem sibi oblatum recusauit. Ac ne
deinceps huiusce rei illectatione aliqua tentari capiue posset, quando
quidem et in dignitate periclitatur humilitas et in diuitiis modestia, inde
in Aquitaniam discedens operam prędicationibus dedit. In
quanto enim salutis suę discrimine uersentur hi, qui cęteris pręsunt,
uenusto admodum
nec adhuc tamen minoris ęstimationis
apud regem esset, episcopatum ab eodem sibi oblatum recusauit. Ac ne
deinceps huiusce rei illectatione aliqua tentari capiue posset, quando
quidem et in dignitate periclitatur humilitas et in diuitiis modestia, inde
in Aquitaniam discedens operam prędicationibus dedit. In
quanto enim salutis suę discrimine uersentur hi, qui cęteris pręsunt,
uenusto admodum exemplo diuus Hieronymus docere
apud regem esset, episcopatum ab eodem sibi oblatum recusauit. Ac ne
deinceps huiusce rei illectatione aliqua tentari capiue posset, quando
quidem et in dignitate periclitatur humilitas et in diuitiis modestia, inde
in Aquitaniam discedens operam prędicationibus dedit. In
quanto enim salutis suę discrimine uersentur hi, qui cęteris pręsunt,
uenusto admodum exemplo diuus Hieronymus docere aggressus: Senex quidam,
inquit,
Ac ne
deinceps huiusce rei illectatione aliqua tentari capiue posset, quando
quidem et in dignitate periclitatur humilitas et in diuitiis modestia, inde
in Aquitaniam discedens operam prędicationibus dedit. In
quanto enim salutis suę discrimine uersentur hi, qui cęteris pręsunt,
uenusto admodum exemplo diuus Hieronymus docere aggressus: Senex quidam,
inquit, eremi cultor et Spiritu Sancto plenus, nepotem suum quęrentem, utrum
et exportari fecit.
Tum proximi montis uastam solitudinem penetrans antrum quoddam iniit, satis ibi se latere sperans. Cęterum cum quęreretur, lucida
nubes loco incumbens prodidit latentem. Inuentus ergo in sedem, quam
fugerat, rediit, non tam ab hominibus quam a Deo miraculo testante electus.
Vt igitur Deo soli obediret, non ut sibi blandiretur, ad tantę rei
gubernacula manum porrexit.
At nunc
dissuasionibus a proposito
moueri potuisset, quoniam nec regis motus est. Id neque improuide neque
inconsulte factum facile uel uno argumento probari potest, quod magis deinde
miraculis claruit quam tunc pontificatu et tandem in numero sanctorum est
habitus. Quis adeo mentis impos est, ut proposita sibi optione non mallet
eius priuati habere conuersationem quam aliorum in dignitate constitutorum
honorem, in cęllula latentis consolationem quam in
potest, quod magis deinde
miraculis claruit quam tunc pontificatu et tandem in numero sanctorum est
habitus. Quis adeo mentis impos est, ut proposita sibi optione non mallet
eius priuati habere conuersationem quam aliorum in dignitate constitutorum
honorem, in cęllula latentis consolationem quam in cathedris sedentium
potentiam, opes, delicias, luxum?
Extant hoc in genere etiam et minorum pontificum fortasse non minus
claruit quam tunc pontificatu et tandem in numero sanctorum est
habitus. Quis adeo mentis impos est, ut proposita sibi optione non mallet
eius priuati habere conuersationem quam aliorum in dignitate constitutorum
honorem, in cęllula latentis consolationem quam in cathedris sedentium
potentiam, opes, delicias, luxum?
Extant hoc in genere etiam et minorum pontificum fortasse non minus
imitatione digna exempla. Qui postquam aliquando recte ac
in numero sanctorum est
habitus. Quis adeo mentis impos est, ut proposita sibi optione non mallet
eius priuati habere conuersationem quam aliorum in dignitate constitutorum
honorem, in cęllula latentis consolationem quam in cathedris sedentium
potentiam, opes, delicias, luxum?
Extant hoc in genere etiam et minorum pontificum fortasse non minus
imitatione digna exempla. Qui postquam aliquando recte ac diligenter
mallet
eius priuati habere conuersationem quam aliorum in dignitate constitutorum
honorem, in cęllula latentis consolationem quam in cathedris sedentium
potentiam, opes, delicias, luxum?
Extant hoc in genere etiam et minorum pontificum fortasse non minus
imitatione digna exempla. Qui postquam aliquando recte ac diligenter
rexissent populum,
aliis gubernaculo substitutis tranquillę contemplationis quieti sese
rexissent populum,
aliis gubernaculo substitutis tranquillę contemplationis quieti sese dedere.
Maglorius * corr. ex Maiorus
Britannus, Dolensis archiepiscopus, cum Budocum in sua collocasset
sede, ipse se ad eremum contulit et solitariam deinceps uitam
duxit, tanto factus Deo uicinior, quanto ab urbanis tumultibus fuit
semotior.
Fecit idem et Iustus,
sede, ipse se ad eremum contulit et solitariam deinceps uitam
duxit, tanto factus Deo uicinior, quanto ab urbanis tumultibus fuit
semotior.
Fecit idem et Iustus, Lugdunensis episcopus. Qui cum in terra positus uitam
egisset cęlestem, de solitudine deserti ad paradisi celebritatem euolauit,
tugurioli angustias commutans cum amplitudine cęli. Corpus uero eius ab
eremo ad Lugdunum relatum est. Et honore, cui
deposuit et coenobium ingressus monachum se fecit ex
episcopo. Vt enim tutius, ita tranquillius sibi futurum iudicauit obedire
quam imperare, et subiectum esse quam pręeminere. Alterum optare arrogantis
est, alterum se in omnibus submittentis ei ueri serui Christi, qui
ministrare uenit, non ministrari.
Ex his iam dictis exemplis hanc demum summam colligi atque hoc concludi quis
ignorat: ut nemo primatum appetat, ne humilitatem amittat,
At uero, quia plerique religionis habitum induunt, non ut Christum, sed ut
pecuniam lucrentur, quibus dicitur: Non potestis Deo seruire et Mammonę,
eorum auaritię sanctorum continentiam opponamus, ut, qui pie in Domino
uiuere uolent, omni cupiditate deposita iam hinc discant, quod gratis
acceperint, gratis dare.
Heliseus propheta, cum Naman Syrum a lepra curasset, nullis precibus moueri
potuit, ut dona
stimulo
percitus cucurrit post Naman, quasi a magistro missus, mendacique
procacitate impudenter usus argentum et uestes ab eo accepit. Propterea et
lepra, qua Naman fuerat liberatus, adhesit illi et semini eius usque in
sempiternum, ut saltem sic punitus discat charitatem erga proximum gratuitam
esse debere, non mercenariam.
Nam et de Samuele propheta in Ecclesiastico scriptum legimus, quod pecunias
et usque ad
lepra, qua Naman fuerat liberatus, adhesit illi et semini eius usque in
sempiternum, ut saltem sic punitus discat charitatem erga proximum gratuitam
esse debere, non mercenariam.
Nam et de Samuele propheta in Ecclesiastico scriptum legimus, quod pecunias
et usque ad calciamenta ab omni carne non accepit et non accusauit illum
homo. Hoc quidem post multas eius inibi enumeratas laudes, ideo fortasse in
fine quasi in uestibulo
Nam et de Samuele propheta in Ecclesiastico scriptum legimus, quod pecunias
et usque ad calciamenta ab omni carne non accepit et non accusauit illum
homo. Hoc quidem post multas eius inibi enumeratas laudes, ideo fortasse in
fine quasi in uestibulo collocatur, ut scias donorum contemnendorum curam
non solum uirtutem esse, sed etiam uirtutum seruatricem atque custodem. Quę
si abscesserit, cupiditati linquens aditum, irruente uitio dissipabitur
Samuele propheta in Ecclesiastico scriptum legimus, quod pecunias
et usque ad calciamenta ab omni carne non accepit et non accusauit illum
homo. Hoc quidem post multas eius inibi enumeratas laudes, ideo fortasse in
fine quasi in uestibulo collocatur, ut scias donorum contemnendorum curam
non solum uirtutem esse, sed etiam uirtutum seruatricem atque custodem. Quę
si abscesserit, cupiditati linquens aditum, irruente uitio dissipabitur
uirtutum
curam
non solum uirtutem esse, sed etiam uirtutum seruatricem atque custodem. Quę
si abscesserit, cupiditati linquens aditum, irruente uitio dissipabitur
uirtutum coetus. Conturbat quippe domum suam (ut Salomon in
Prouerbiis ait) qui sectatur auaritiam; qui autem odit munera, uiuet.
Hinc etiam Daniel oraculi diuinitus in pariete descripti mysterium
expositurus regi dona dignitatemque pollicenti ait:
uitio dissipabitur
uirtutum coetus. Conturbat quippe domum suam (ut Salomon in
Prouerbiis ait) qui sectatur auaritiam; qui autem odit munera, uiuet.
Hinc etiam Daniel oraculi diuinitus in pariete descripti mysterium
expositurus regi dona dignitatemque pollicenti ait: Munera tua sint tibi,
et dona domus tuę alteri da! Scripturam autem legam
tibi, rex, et interpretationem eius
flagitiosorum hominum liuor. Nec mirum, si Deo uolente protectus
est, qui, ut suos protegeret, honorem munusque admisit, non ut sibi
indulgeret.
Sed si hi, qui adhuc sub Legis umbra uersabantur, uenalitati sese exponere in
excipiendis diuinis nefas esse ducebant, quanto eos continentiores esse par
est, quos iam coruscante Euangelio in lucem eductos omnium uirtutum decet
consummata perfectio? Proponantur nunc igitur Christi apostoli, ut magis
indulgeret.
Sed si hi, qui adhuc sub Legis umbra uersabantur, uenalitati sese exponere in
excipiendis diuinis nefas esse ducebant, quanto eos continentiores esse par
est, quos iam coruscante Euangelio in lucem eductos omnium uirtutum decet
consummata perfectio? Proponantur nunc igitur Christi apostoli, ut magis
confundantur, qui ne ueterum quidem sanctorum parsimoniam imitari student,
luxurię potius cupiditatibusque dediti,
qui ne ueterum quidem sanctorum parsimoniam imitari student,
luxurię potius cupiditatibusque dediti, nomen atque professionem clericorum
habentes, non uitam. Quos per Malachiam arguit Dominus dicens: Quis est
in uobis, qui claudat ostia, et incendat altare meum gratuito? Non est
mihi uoluntas in uobis, dicit Dominus exercituum, et munus non suscipiam
de manu uestra. Sed iam audiant, quam moribus eorum diuersa
gesserint
dediti, nomen atque professionem clericorum
habentes, non uitam. Quos per Malachiam arguit Dominus dicens: Quis est
in uobis, qui claudat ostia, et incendat altare meum gratuito? Non est
mihi uoluntas in uobis, dicit Dominus exercituum, et munus non suscipiam
de manu uestra. Sed iam audiant, quam moribus eorum diuersa
gesserint illi, quorum sectę se esse autumant.
Petrus et Ioannes missi in Samariam baptizatis
mihi uoluntas in uobis, dicit Dominus exercituum, et munus non suscipiam
de manu uestra. Sed iam audiant, quam moribus eorum diuersa
gesserint illi, quorum sectę se esse autumant.
Petrus et Ioannes missi in Samariam baptizatis imponebant manus, et
accipiebant Spiritum Sanctum. Tune Simon magus, et ipse baptizatus, sed
magis ad auaritiam quam ad fidem corde conuerso, pecuniam apostolis offerre
coepit, ab eis petens, ut simili
potestatem assequi potuisset. Adeo quippe mentem animumque eius excęcauerat
malicia, ut nesciret sacramenta Dei et uenale putaret, quod
nec uendi nec emi potest. Ideoque meruit audire: Pecunia tua tecum sit in
perditionem, quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri!
Apostoli ergo non modo pręmium non acceperunt, uerum etiam offerentis
nequitiam acerba execratione prosecuti sunt.
sibi camellos
argento auroque oneratos, eo quod filiam eius ab immundo spiritu liberam
reddidisset, nihil prorsus accipere uoluit, sibi his nequaquam opus esse
dicens neque ob hoc se uenisse, ut munera acciperet, sed ut in Christum
credentibus uiam adipiscendę salutis mostraret. Hęc res profecto non minus
quam miraculum sanatę filię impulit regem, ut baptisma susciperet et
postremo relicto regno discipulus apostoli fieret, qui fuerat
ualitudine laborantem solo tactu sanitati restituisset, magnam uim
argenti atque auri pro eo sibi oblatam constanter recusauit. Si nostra,
inquit, dereliquimus, quomodo accipiemus aliena? Itaque tantum diuitiarum
contemptum in tam paupere uiro rex admiratus, non ita cupide paulo ante
expetiuerat sanitatem ut tunc Christi suscepit fidem. Neque enim dubitauit
ueritatem ab eo syncere prędicari, a quo aberat captatio lucri.
Pari animi magnitudine
asserens, quicquid habere necessarium fuerit, qui omnium
opifici libenter seruierit, cum ipsa Veritas dicat: Quęrite primum regnum
Dei, et hęc omnia apponentur uobis.
Hilarion abbas, ut in cęteris omnibus, ita hac quoque in parte circumspectus
Orioni, a quo legionem demonum Christi uirtute propulerat, dona immodica
secum allata porrigenti: Nonne legisti, ait, quid Gezi, quid Simon passi
sint? Quorum alter
fuerit, qui omnium
opifici libenter seruierit, cum ipsa Veritas dicat: Quęrite primum regnum
Dei, et hęc omnia apponentur uobis.
Hilarion abbas, ut in cęteris omnibus, ita hac quoque in parte circumspectus
Orioni, a quo legionem demonum Christi uirtute propulerat, dona immodica
secum allata porrigenti: Nonne legisti, ait, quid Gezi, quid Simon passi
sint? Quorum alter accepit precium, alter obtulit, ut ille
per urbes
ambulas et nosti pauperes. Ego, qui mea reliqui, cur aliena appetam? Multis
nomen pauperum occasio auaritię est, misericordia uero artem non habet. Nemo
melius erogat, quam qui nihil sibi reseruat. Tristi autem et in terra
iacenti: Noli, inquit, contristari, fili! Quod facio pro me, et pro te
facio. Si enim hęc accepero, et ego offendam Deum et ad te legio reuertetur.
Idem candidato cuidam Constantii imperatoris, quem itidem
Constantii imperatoris, quem itidem nequitię spiritu
uexatum sanum fecerat, decem auri libras dono offerenti ordeaceum porrexit
panem dicens quod, qui tali cibo aluntur, non pluris aurum ęstiment quam
lutum. In Sicilia etiam quidam de primoribus uiris morbo aquę
intercutis ea ipsa die, qua ad eum uenerat, curatus, cum postea eidem
offerret plurima munera, audiuit dictum Saluatoris ad Discipulos: Gratis
accepistis, gratis
ea ipsa die, qua ad eum uenerat, curatus, cum postea eidem
offerret plurima munera, audiuit dictum Saluatoris ad Discipulos: Gratis
accepistis, gratis date!
Eugenia uirgo (ne foeminarum etiam in refutandis muneribus constantiam
sileamus) dum sub persona abbatis sexu dissimulato uirorum pręesset
collegio, Melanciam Alexandrię nobilem matronam, quadam desperatissima
corporis ęgritudine affectam, Deum precata, et
comparantur. Et certe fieri non potuit, ut, quę seipsam abnegauerat, ita ut
etiam inter uiros uiuens mulierem se nesciret, quicquam pręter Christum
concupisceret.
Lucri autem pecuniarumque detestandam cupidinem in iis, qui sacris initiati
sunt, si forte Gezi superius a nobis propositum exemplum non satis deterret
tanquam uetustate iam obliteratum, audiant recentiora.
Cyrillus, Hierosolymitanus episcopus, post diui Hieronymi in
in iis, qui sacris initiati
sunt, si forte Gezi superius a nobis propositum exemplum non satis deterret
tanquam uetustate iam obliteratum, audiant recentiora.
Cyrillus, Hierosolymitanus episcopus, post diui Hieronymi in Domino
dormitionem, ad Augustinum scribens tradit fuisse monasterium quoddam in
Thebaidis partibus ducentarum fere foeminarum, sanctarum utique, si non
auaritię foeditate sanctitatis decorem polluissent. Consuetudo pessima
exemplum non satis deterret
tanquam uetustate iam obliteratum, audiant recentiora.
Cyrillus, Hierosolymitanus episcopus, post diui Hieronymi in Domino
dormitionem, ad Augustinum scribens tradit fuisse monasterium quoddam in
Thebaidis partibus ducentarum fere foeminarum, sanctarum utique, si non
auaritię foeditate sanctitatis decorem polluissent. Consuetudo pessima apud
illas inoleuerat nullam in collegium admittendi, quę certum pecunię
scribens tradit fuisse monasterium quoddam in
Thebaidis partibus ducentarum fere foeminarum, sanctarum utique, si non
auaritię foeditate sanctitatis decorem polluissent. Consuetudo pessima apud
illas inoleuerat nullam in collegium admittendi, quę certum pecunię numerum
non afferret. Cuidam ex iis, cuius Deo deuotus animus a tam prophana
negociatione abhorrebat, apparuit in somnis Hieronymus iubens, uti cęteris
pergeret nunciare, nisi
decorem polluissent. Consuetudo pessima apud
illas inoleuerat nullam in collegium admittendi, quę certum pecunię numerum
non afferret. Cuidam ex iis, cuius Deo deuotus animus a tam prophana
negociatione abhorrebat, apparuit in somnis Hieronymus iubens, uti cęteris
pergeret nunciare, nisi actutum poenitentes ab ea exactione destiterint,
ultionem a Deo paratam iam ipsarum capitibus imminere. Cumque hęc in
conuentu omnium narrata fuissent, ridiculo
prophana
negociatione abhorrebat, apparuit in somnis Hieronymus iubens, uti cęteris
pergeret nunciare, nisi actutum poenitentes ab ea exactione destiterint,
ultionem a Deo paratam iam ipsarum capitibus imminere. Cumque hęc in
conuentu omnium narrata fuissent, ridiculo excepta sunt existimantibus
deliramentum esse mulierculę aniliter desipientis nec uera, ut erant, referentis. Altera deinceps et item tertia nocte eadem uisa
Sodomis disperiret, iustus cum
impiis. Vix etenim mulier septa monasterii egressa fuerat, cum monasterium
ipsum terribili fragore funditus concussum reliquas oppressit ruina, ut ex
tanto numero, ne una quidem saltem extremum in mortem anhelitum ducens post
casum illum sit inuenta. Itaque contusis miserabiliter artubus una omnes tam
paruo temporis momento extinctę, tunc demum auaritię, cum uitę finem fecere.
Quis hęc audiens non
casum illum sit inuenta. Itaque contusis miserabiliter artubus una omnes tam
paruo temporis momento extinctę, tunc demum auaritię, cum uitę finem fecere.
Quis hęc audiens non contremisceret, quis prauum animi propositum in melius
non commutaret? Scio tamen et uehementer doleo esse quosdam, qui etiam multa
talia legentes nihilo segnius insistere coepto sceleri pergunt spinis
concupiscentię pręfocantibus semen * corr. ex sementem
spinis
concupiscentię pręfocantibus semen * corr. ex sementem
uerbi Dei. Quibus Hieremias clamat dicens: Ecce incircumcisę
aures eorum, et audire non possunt. Ecce uerbum Domini factum est eis in
opprobrium, et non suscipient illud... A minore quippe usque ad maiorem
omnes auaritię student, et a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt
dolum. Cur ita, nisi quia (ut Philo ait) existimauerunt lusum
enim suum, sicut Osee
testatur, et argentum suum fecerunt sibi idola, ut interirent.
Auaritia nanque, si Apostolo credimus, simulachrorum seruitus est
radixque malorum omnium cupiditas. Propterea quidem et Dominus in Exodo
pręcipit dicens: Non accipies munera, quę etiam ** add. excęcant prudentes, et subuertunt uerba iustorum.
Idem in Euangelio: Videte, inquit, et cauete ab omni auaritia,
quia non in
seruitus est
radixque malorum omnium cupiditas. Propterea quidem et Dominus in Exodo
pręcipit dicens: Non accipies munera, quę etiam ** add. excęcant prudentes, et subuertunt uerba iustorum.
Idem in Euangelio: Videte, inquit, et cauete ab omni auaritia,
quia non in abundantia cuiusquam uita eius est ex iis, quę possidet.
In Ecclesiastico quoque legimus: Qui aurum diligit, non
iustificabitur...
in Exodo
pręcipit dicens: Non accipies munera, quę etiam ** add. excęcant prudentes, et subuertunt uerba iustorum.
Idem in Euangelio: Videte, inquit, et cauete ab omni auaritia,
quia non in abundantia cuiusquam uita eius est ex iis, quę possidet.
In Ecclesiastico quoque legimus: Qui aurum diligit, non
iustificabitur... Lignum offensionis est aurum. Vę illis, qui sectantur
illud! Et omnis
add. excęcant prudentes, et subuertunt uerba iustorum.
Idem in Euangelio: Videte, inquit, et cauete ab omni auaritia,
quia non in abundantia cuiusquam uita eius est ex iis, quę possidet.
In Ecclesiastico quoque legimus: Qui aurum diligit, non
iustificabitur... Lignum offensionis est aurum. Vę illis, qui sectantur
illud! Et omnis imprudens
deperiet in illo. Deperierunt nempe in illo
possidet.
In Ecclesiastico quoque legimus: Qui aurum diligit, non
iustificabitur... Lignum offensionis est aurum. Vę illis, qui sectantur
illud! Et omnis imprudens
deperiet in illo. Deperierunt nempe in illo Achan anathematis reus,
Iohel et Abias peruertentes iudicium, Saul uictis Amalechitis mandati Dei
pręuaricator, Achab cum Iezabele Naboth *corr. ex Nabaoth
In Ecclesiastico quoque legimus: Qui aurum diligit, non
iustificabitur... Lignum offensionis est aurum. Vę illis, qui sectantur
illud! Et omnis imprudens
deperiet in illo. Deperierunt nempe in illo Achan anathematis reus,
Iohel et Abias peruertentes iudicium, Saul uictis Amalechitis mandati Dei
pręuaricator, Achab cum Iezabele Naboth *corr. ex Nabaoth
Iezrahelitę interfector et uineę eius
Iohel et Abias peruertentes iudicium, Saul uictis Amalechitis mandati Dei
pręuaricator, Achab cum Iezabele Naboth *corr. ex Nabaoth
Iezrahelitę interfector et uineę eius cruentus occupator. Deperiit
in illo et Iudas, Domini uenditor, et Ananias cum Saphira precii, quod
uouerant, malignus interuersor. Quid multa? Non homines solum, sed urbes
etiam et regna auri sacra fames hausit atque consumpsit. At nos egredi
cupientes de
sacra fames hausit atque consumpsit. At nos egredi
cupientes de Babylone, fugere de Caldeis, id est, de consortio eorum, qui
satiari diuitiis nequeunt, simul cum psalmista nostro clamemus: Domine,
inclina cor nostrum in testimonia tua, et non in auaritiam, ut,
sicut Esaias dixit, proiicientes illam et manus nostras excutientes ab
omni munere, in excelsis habitemus tecum. Beati enim, qui habitant
in domo tua, Domine; in secula
consumpsit. At nos egredi
cupientes de Babylone, fugere de Caldeis, id est, de consortio eorum, qui
satiari diuitiis nequeunt, simul cum psalmista nostro clamemus: Domine,
inclina cor nostrum in testimonia tua, et non in auaritiam, ut,
sicut Esaias dixit, proiicientes illam et manus nostras excutientes ab
omni munere, in excelsis habitemus tecum. Beati enim, qui habitant
in domo tua, Domine; in secula seculorum laudabunt
nequeunt, simul cum psalmista nostro clamemus: Domine,
inclina cor nostrum in testimonia tua, et non in auaritiam, ut,
sicut Esaias dixit, proiicientes illam et manus nostras excutientes ab
omni munere, in excelsis habitemus tecum. Beati enim, qui habitant
in domo tua, Domine; in secula seculorum laudabunt te.
Caput VIII / DE PAVPERTATE SERVANDA
inclina cor nostrum in testimonia tua, et non in auaritiam, ut,
sicut Esaias dixit, proiicientes illam et manus nostras excutientes ab
omni munere, in excelsis habitemus tecum. Beati enim, qui habitant
in domo tua, Domine; in secula seculorum laudabunt te.
Caput VIII / DE PAVPERTATE SERVANDA
Diximus, qua constantia sancti, ne Deum offenderent, munera recusarunt. Nunc,
nostrum in testimonia tua, et non in auaritiam, ut,
sicut Esaias dixit, proiicientes illam et manus nostras excutientes ab
omni munere, in excelsis habitemus tecum. Beati enim, qui habitant
in domo tua, Domine; in secula seculorum laudabunt te.
Caput VIII / DE PAVPERTATE SERVANDA
Diximus, qua constantia sancti, ne Deum offenderent, munera recusarunt. Nunc,
Iacobus, Ioannes piscatu sibi uictum quęrebant, relictis
retibus et naui secuti sunt Christum et dixerunt: Ecce dimisimus omnia,
et secuti sumus te. Constat igitur eos et ante apostolatum fuisse
pauperes et in apostolatu pauperiores. Eisdem insuper pręcipitur, nequid
auri, nequid argenti possideant, non pecuniam in zonis, non peram in uia,
non duas tunicas, non calciamenta, non uirgam habeant. Quid hac uita
tenuius, quid hoc
Ecce dimisimus omnia,
et secuti sumus te. Constat igitur eos et ante apostolatum fuisse
pauperes et in apostolatu pauperiores. Eisdem insuper pręcipitur, nequid
auri, nequid argenti possideant, non pecuniam in zonis, non peram in uia,
non duas tunicas, non calciamenta, non uirgam habeant. Quid hac uita
tenuius, quid hoc angustius statu? Veruntamen, quibus rerum copia
interdicitur, iis nosse mysterium Dei datur, iis curandi,
omnia,
et secuti sumus te. Constat igitur eos et ante apostolatum fuisse
pauperes et in apostolatu pauperiores. Eisdem insuper pręcipitur, nequid
auri, nequid argenti possideant, non pecuniam in zonis, non peram in uia,
non duas tunicas, non calciamenta, non uirgam habeant. Quid hac uita
tenuius, quid hoc angustius statu? Veruntamen, quibus rerum copia
interdicitur, iis nosse mysterium Dei datur, iis curandi, ligandi, soluendi
pera et calciamentis, nunquid aliquid defuit uobis?
Et respondent: Nihil! Vt ex hoc etiam intelligas quantumuis inopi
homini nihil unquam defuturum, cui affuerit Christus.
Quid defuit Abrahę illi Aegyptio uasta in solitudine, clausa etiam cęllula
demoranti, cui nihil omnino supellectilis erat pręter catinum uestemque
cilicinam et rusticum sagum? Sic usque ad quinquagesimum ętatis suę annum
(qui uitę ultimus fuit) dicitur
erat pręter catinum uestemque
cilicinam et rusticum sagum? Sic usque ad quinquagesimum ętatis suę annum
(qui uitę ultimus fuit) dicitur perdurasse, ita ut nihil unquam amplius
concupisset. Bona enim, et ea non modica, in quibus hęreditario absens
successerat, egenis dilargiri mandauit, ne obolum quidem passus ex his ad se
deferri. In summa igitur inopia tam diues fuit, ut nihil
appeteret, in summis opibus tam largus, ut omnia
uitę ultimus fuit) dicitur perdurasse, ita ut nihil unquam amplius
concupisset. Bona enim, et ea non modica, in quibus hęreditario absens
successerat, egenis dilargiri mandauit, ne obolum quidem passus ex his ad se
deferri. In summa igitur inopia tam diues fuit, ut nihil
appeteret, in summis opibus tam largus, ut omnia donaret, semper diuitiis
pręferens paupertatem. Mennę quoque, Samnitum prouincię solitario (ut
Gregorius tradit)
Bona enim, et ea non modica, in quibus hęreditario absens
successerat, egenis dilargiri mandauit, ne obolum quidem passus ex his ad se
deferri. In summa igitur inopia tam diues fuit, ut nihil
appeteret, in summis opibus tam largus, ut omnia donaret, semper diuitiis
pręferens paupertatem. Mennę quoque, Samnitum prouincię solitario (ut
Gregorius tradit) paucula tantum apum aluearia uictum suppeditabant. Eo
accedens quidam
Deus
raptorem tradidit Sathanę uexarique permisit. Indoluit autem Mennas inimici
casum. Sciebat enim et inimicos diligere, ut obediret Christo. Indoluit
ergo, ita ut uellet nec apes habuisse. Et cum decretum ei fuisset nihil in
uita possidere, nihil quęrere, proximi uici beneficio sustentatus est, in
diem panem afferentibus, quos ille pręceptis imbuebat salutis.
Narratur et aliud de illo miraculum, quo facile cognoscas pauperis uirtutem
inimici
casum. Sciebat enim et inimicos diligere, ut obediret Christo. Indoluit
ergo, ita ut uellet nec apes habuisse. Et cum decretum ei fuisset nihil in
uita possidere, nihil quęrere, proximi uici beneficio sustentatus est, in
diem panem afferentibus, quos ille pręceptis imbuebat salutis.
Narratur et aliud de illo miraculum, quo facile cognoscas pauperis uirtutem
diuitum potentię anteferendam. Sępe enim syluestres ursos ferula, qua gradus
ferulę ictum imbelli senis manu molliter
uibratę pertimescebant. Proh facinus indignum, pauperem belluę fugiunt et
lędere formidant, hominis auaritia, quod inuideret, inuenit! Et quod
inuiderat, rapuisset, nisi in operibus manuum suarum comprehensus peccator
prius poenas dedisset quam coeptum peregisset scelus. Non est autem passus
Dominus eam paupertatem ludibrio esse malis, qua boni mercantur sibi
diuitias regni cęlorum.
Dominus eam paupertatem ludibrio esse malis, qua boni mercantur sibi
diuitias regni cęlorum.
Eadem sane benignitate Hilarionem quoque abbatem a latronum iniuria tutatus
est. Hunc adolescentulum in solitudine habitantem tota nocte quęritantes
inuenire nequiuerunt, cum nec locus illis ignotus esset, grassationibus
eorum frequens, nec hominis nuper illuc appulsi sedes. Vt autem illuxit,
inuentum de improuiso
adolescens, si te adorirentur latrones?
Nudus latrones non timet, respondit. At si uitę, aiunt, pręsens intentaretur
periculum? Nec id quidem timet, inquit, qui paratus est mori.
Tunc illi stupentes tantam in tam tenera ętate constantiam atque in Deum
fidem pariterque noctis errorem reuoluentes extemplo animos demittunt,
propositum mutant, crimen confitentur. Et quem uel terrere uel spoliare
uenerant eidem ueniam poscentes
Nudus latrones non timet, respondit. At si uitę, aiunt, pręsens intentaretur
periculum? Nec id quidem timet, inquit, qui paratus est mori.
Tunc illi stupentes tantam in tam tenera ętate constantiam atque in Deum
fidem pariterque noctis errorem reuoluentes extemplo animos demittunt,
propositum mutant, crimen confitentur. Et quem uel terrere uel spoliare
uenerant eidem ueniam poscentes supplicant, et impetrata reuerenter
neque inuidia neque insidiis carere possunt. Et dum omnia
metuunt quantum diuitiis, tantum animi solicitudinibus abundant.
At uero Hilarioni pauperculo, tametsi pene nihi: esset, cum tamen nihil
appeteret, nihil deerat. In secretiori Sicilię angulo manens succisiuis
temporibus ligna colligebat, ut uenditis uitam sustentaret ac demum
mereretur audire: Labores manuum tuarum quia manducabis, beatus es, et
bene tibi erit. Detestabatur
uitam sustentaret ac demum
mereretur audire: Labores manuum tuarum quia manducabis, beatus es, et
bene tibi erit. Detestabatur autem monachos, qui infidelitatem
quandam prę se ferre uidebantur uictui prouidentes in futurum et curam
habentes sumptuum aut indumentorum aut cęterarum huiusmodi rerum, quę non
magni momenti sunt. Quas quicquam ex his deesse possit Deo seruientibus, cum
nequam seculo seruientibus non desit!
nequam seculo seruientibus non desit!
Quendam ergo de fratribus cum percepisset hortuli fructus intentius custodire
et habere aliquantulum nummorum, a consuetudine sua submouit ac repulit.
Ille in gratiam reduci cupiens, ciceris uirentes scapos dono
fratribus misit. Quos mensę appositos solus Hilarion grauiter olere
persensit et in cicere foetere mittentis auaritiam dixit statimque totum
proiici iussit, ne mutos
aliquantulum nummorum, a consuetudine sua submouit ac repulit.
Ille in gratiam reduci cupiens, ciceris uirentes scapos dono
fratribus misit. Quos mensę appositos solus Hilarion grauiter olere
persensit et in cicere foetere mittentis auaritiam dixit statimque totum
proiici iussit, ne mutos quidem greges tam foetidam frugem comesturos
clamitans. Et fidem fecit euentus. Fasciculo enim illo ante boues in
pręsepium proiecto non modo
grauiter olere
persensit et in cicere foetere mittentis auaritiam dixit statimque totum
proiici iussit, ne mutos quidem greges tam foetidam frugem comesturos
clamitans. Et fidem fecit euentus. Fasciculo enim illo ante boues in
pręsepium proiecto non modo gustare noluerunt, sed immugientes atque auersi
perfractis stabuli repagulis diffugerunt, pręcipitatiore impetu proruendo
quam si stimulis uerberibusque agitarentur. Hinc patet neutiquam esse
sunt: Euangelium,
tunica saccea, cuculla et paliolum. Qui tantam tenuitatem diuitias suas
uocat, satis declarat, quam a diuitiarum cupiditate semper fuerit alienus.
Porro, Alexius, nobilis Romanus, clam patre Euphemiano in Syriam abiens
intantum adamauit paupertatem, ut gauderet se a seruis patris, qui ad
quęrendum eum missi fuerant, et non agnitum fuisse et * corr. ex
ut
elemosina donatum. Ex
intantum adamauit paupertatem, ut gauderet se a seruis patris, qui ad
quęrendum eum missi fuerant, et non agnitum fuisse et * corr. ex
ut
elemosina donatum. Ex his, quę emendicabat, in diem uiuens, quicquid
sibi supererat, aliis impertiebat, nihil solicitus in crastinum. Tall uitę
tenore cum septendecim annos in Syria peregisset, Romam rediit et maioris
etiam in paupertate constantię exemplum domi quam
quęrendum eum missi fuerant, et non agnitum fuisse et * corr. ex
ut
elemosina donatum. Ex his, quę emendicabat, in diem uiuens, quicquid
sibi supererat, aliis impertiebat, nihil solicitus in crastinum. Tall uitę
tenore cum septendecim annos in Syria peregisset, Romam rediit et maioris
etiam in paupertate constantię exemplum domi quam foris dedit. In paternis
enim ędibus pro mendico susceptus, nee ulli
ex
ut
elemosina donatum. Ex his, quę emendicabat, in diem uiuens, quicquid
sibi supererat, aliis impertiebat, nihil solicitus in crastinum. Tall uitę
tenore cum septendecim annos in Syria peregisset, Romam rediit et maioris
etiam in paupertate constantię exemplum domi quam foris dedit. In paternis
enim ędibus pro mendico susceptus, nee ulli cognitus nec ipse se prodens
totidem peregit annos. Mortuus
elemosina donatum. Ex his, quę emendicabat, in diem uiuens, quicquid
sibi supererat, aliis impertiebat, nihil solicitus in crastinum. Tall uitę
tenore cum septendecim annos in Syria peregisset, Romam rediit et maioris
etiam in paupertate constantię exemplum domi quam foris dedit. In paternis
enim ędibus pro mendico susceptus, nee ulli cognitus nec ipse se prodens
totidem peregit annos. Mortuus postremo indicauit, quod uiuens cęlauerat,
relicto
quicquid
sibi supererat, aliis impertiebat, nihil solicitus in crastinum. Tall uitę
tenore cum septendecim annos in Syria peregisset, Romam rediit et maioris
etiam in paupertate constantię exemplum domi quam foris dedit. In paternis
enim ędibus pro mendico susceptus, nee ulli cognitus nec ipse se prodens
totidem peregit annos. Mortuus postremo indicauit, quod uiuens cęlauerat,
relicto breui chyrographo, quo quis esset, quidue egisset,
sempiternas, et patri adhuc
orbitatem suam lugenti causam pręberet consolationis et nobis materiam
imitationis.
Pari paupertatis uoto ardens Minorum pater Franciscus. Et nescio, an etiam
magis in proposito firmus, quando quidem neque persecutionibus auerti
potuit, quin nudus nudum Christum sequeretur. Tam primum Romam profectus,
cum pauperculo cuidam occurrisset, suas cum illius uestibus permutauit.
Quibus indutus
Dominus solicitus est mei.
Cum autem haberet fortasse non parum pecuniarum, ut qui antehac mercaturę
operam dederat, et egenis distribueret idque percrebuisset, a patre, cuius
pietatem in furorem uerterat auaritia, manum sibi iniici iniuriamque
irrogari ęquanimiter tulit atque eidem, quicquid sibi reliquum uel pecunię
uel tegumenti fuit, tam lubenter cessit, quam auide petebatur. Simulque
abdicatione
abiit; nec minus lętus quam olim
Ioseph, cum de manu adulterę dominę relicto euasit palio, nec minus nudus
quam adolescens ille, qui reiecta syndone pharisaicas effugit manus.
Nuditatis pudorem libertatis gaudium superabat, in illam forsan erumpens
uocem: Diripuisti, Domine, uincula mea: tibi sanctificabo hostiam
laudis.
Exinde uili tunica contentus detectisque incedens uestigiis uerbum Dei
pauperior apparuisset. Paupertatem dominam suam uocabat, se non modo
pauperem constituens, sed etiam pauperum seruum. Dum cum
fratribus posita mensa recumberet, supermensarium lectorem de Virginis
Puerperę in Bethlehem hospitantis angustia mentionem fecisse audiuit et
continuo consurgens, humi resedit atque ait: Nunquid ego peccator, ego
nequam et inutilis seruus, ad mensam sedere debeo, cum Dei Genitrici in
diuersorio locus non
de Virginis
Puerperę in Bethlehem hospitantis angustia mentionem fecisse audiuit et
continuo consurgens, humi resedit atque ait: Nunquid ego peccator, ego
nequam et inutilis seruus, ad mensam sedere debeo, cum Dei Genitrici in
diuersorio locus non fuerit, cum mundi Opifex ac Dominus natus sit in
stabulo reclinatus in pręsepio? Sic dicens panem suum prouolutus in terra
cum gemitu comedit.
Denique, quemadmodum ipse
audiuit et
continuo consurgens, humi resedit atque ait: Nunquid ego peccator, ego
nequam et inutilis seruus, ad mensam sedere debeo, cum Dei Genitrici in
diuersorio locus non fuerit, cum mundi Opifex ac Dominus natus sit in
stabulo reclinatus in pręsepio? Sic dicens panem suum prouolutus in terra
cum gemitu comedit.
Denique, quemadmodum ipse seruandę paupertatis imprimis maximeque studiosus
erat, haud aliter etiam
consurgens, humi resedit atque ait: Nunquid ego peccator, ego
nequam et inutilis seruus, ad mensam sedere debeo, cum Dei Genitrici in
diuersorio locus non fuerit, cum mundi Opifex ac Dominus natus sit in
stabulo reclinatus in pręsepio? Sic dicens panem suum prouolutus in terra
cum gemitu comedit.
Denique, quemadmodum ipse seruandę paupertatis imprimis maximeque studiosus
erat, haud aliter etiam fratres suos instituendos curauit, iussos
ego peccator, ego
nequam et inutilis seruus, ad mensam sedere debeo, cum Dei Genitrici in
diuersorio locus non fuerit, cum mundi Opifex ac Dominus natus sit in
stabulo reclinatus in pręsepio? Sic dicens panem suum prouolutus in terra
cum gemitu comedit.
Denique, quemadmodum ipse seruandę paupertatis imprimis maximeque studiosus
erat, haud aliter etiam fratres suos instituendos curauit, iussos proprii
habere nihil,
induistis dicentis:
Fodere non ualemus, mendicare erubescimus, uillici saltem et
exemplo facite uobis amicos de Mammona iniquitatis, fideliter dispensantes,
quę uobis commissa sunt, alioquin audituri: Si in alieno infideles
fuistis, quod uestrum est, quis dabit uobis? Bona, quę habet
Ecclesia, pauperum sunt, bona uero sacerdotis, uita ęterna. Qui ergo ea, quę
pauperibus debentur, in suos conuerterit usus, uitam
sunt, alioquin audituri: Si in alieno infideles
fuistis, quod uestrum est, quis dabit uobis? Bona, quę habet
Ecclesia, pauperum sunt, bona uero sacerdotis, uita ęterna. Qui ergo ea, quę
pauperibus debentur, in suos conuerterit usus, uitam ęternam, quę sibi
propria erat, amittet. Et cum nec illa secum ferre poterit, quoniam
uelit-nolit relinquenda sunt, nonne egere incipiet? Nonne, qui dudum
mendicare erubescebat, iam etiam
qui mendicauerunt, inuidebit? Et
more diuitis purpurati nequaquam uerecundabitur opem poscere ab iis, quibus,
cum deberet, dare neglexit. Tormenta patietur, et nemo miserebitur, sed
dicetur ei: Memento, quia recepisti bona in uita tua, mendicantes autem
mala! Tu nunc cruciaris, illi consolantur.
Igitur, quisquis ecclesiastici dispensatoris curam gerit, si
metu supplicii liber et spe pręmii securus esse desyderat, agnoscat
liber et spe pręmii securus esse desyderat, agnoscat se
pauperis Domini seruum et paupertatem, quam ille coluit, et ipse colat.
Pontificali dignitate fulges, non est, cur Christi uitam imitari non debeas,
qui Christi in terra uicem tenes. Non est, inquit, discipulus
super magistrum, nec seruus super dominum suum. Sufficit discipulo, ut
sit sicut magister eius, et seruo, sicut dominus eius. Attende
itaque, cuius
pro se et apostolo didragmam
solueret. Alieno usus est hospitio, alienis impensis sustentatus, aliena
syndone inuolutus, alieno conditus sepulchro. Denique suum habuit nihil,
cuius sunt omnia. Quęris, quare tam pauper uixerit in terra, qui tam diues
est in cęlo? Quare, nisi ut discas terrena contemnere et amare cęlestia? Hęc
apprehendi non possunt, nisi illa relinquantur. Hinc ipse ait: Vade,
quęcunque habes, uende et da pauperibus, et
solueret. Alieno usus est hospitio, alienis impensis sustentatus, aliena
syndone inuolutus, alieno conditus sepulchro. Denique suum habuit nihil,
cuius sunt omnia. Quęris, quare tam pauper uixerit in terra, qui tam diues
est in cęlo? Quare, nisi ut discas terrena contemnere et amare cęlestia? Hęc
apprehendi non possunt, nisi illa relinquantur. Hinc ipse ait: Vade,
quęcunque habes, uende et da pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo,
diues
est in cęlo? Quare, nisi ut discas terrena contemnere et amare cęlestia? Hęc
apprehendi non possunt, nisi illa relinquantur. Hinc ipse ait: Vade,
quęcunque habes, uende et da pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo,
et ueni, sequere me! Qui ergo pauper non fuerit, Christum sequi non
poterit.
Primi quidem illum secuti sunt apostoli, qui et ipsi quam pauperes fuerint,
in principio capitis huius
et habebis thesaurum in cęlo,
et ueni, sequere me! Qui ergo pauper non fuerit, Christum sequi non
poterit.
Primi quidem illum secuti sunt apostoli, qui et ipsi quam pauperes fuerint,
in principio capitis huius diximus euangelicę historię sequentes fidem. Id
si parum est, age modo, citentur etiam prophetarum uaticinia, ut utriusque
Scripturę collatis testimoniis nullus ambiguitati relinquatur locus. Esaias
Scripturę collatis testimoniis nullus ambiguitati relinquatur locus. Esaias
propheta: Conculcabit, inquit, eam (hoc est Hierusalem) pes
pauperis, gressus egenorum. Rursus idem: Pauperes homines in
Sancto Israhel exultabunt... Sanctificabunt Sanctum Iacob, et Deum
Israhel prędicabunt. Item Hieremias: Ecce ego
mittam piscatores multos, dicit Dominus, et piscabuntur eos.
Sanctificabunt Sanctum Iacob, et Deum
Israhel prędicabunt. Item Hieremias: Ecce ego
mittam piscatores multos, dicit Dominus, et piscabuntur eos.
Sophonias quoque ait: Derelinquam in medio tui populum pauperem et
egenum, et sperabunt in nomine Domini – dicit Dominus. Quę quidem
omnia de ipsis Domini apostolis fuisse significata, expositorum nostrorum
assertio consentit. Igitur, si Ecclesię
prędicabunt. Item Hieremias: Ecce ego
mittam piscatores multos, dicit Dominus, et piscabuntur eos.
Sophonias quoque ait: Derelinquam in medio tui populum pauperem et
egenum, et sperabunt in nomine Domini – dicit Dominus. Quę quidem
omnia de ipsis Domini apostolis fuisse significata, expositorum nostrorum
assertio consentit. Igitur, si Ecclesię Christianę fundatores atque
ędificatores iam ab initio
et custos?
Respiciendum est, et quid uas electionis Paulus ea de re decernat, diligenter
attendendum. Habentes, inquit, alimenta et quibus tegamur, his
contenti simus. Nam qui uolunt diuites fieri, incidunt in tentationem et
laqueum diaboli, et desyderia multa inutilia et nociua, quę mergunt
homines in interitum et perditionem. Radix enim omnium malorum est
cupiditas.
Habentes, inquit, alimenta et quibus tegamur, his
contenti simus. Nam qui uolunt diuites fieri, incidunt in tentationem et
laqueum diaboli, et desyderia multa inutilia et nociua, quę mergunt
homines in interitum et perditionem. Radix enim omnium malorum est
cupiditas.
Iccirco sanctissimi uiri habentes tantum, sine quibus hic uiui non potest,
nihil pręterea quęsierunt et illi, quibus res
uita migraret, haud parum lętatus esse
dicitur, dum gratias Deo ageret, quod morienti sibi nihil superesset pręter
unum nummum, sed et hunc statim indigenti dari pręcepisse. Annuum quippe
illi patriarchatus uectigal annuę in egenos elemosinę erant, nihil sibi
reseruanti pręter Christum. Neque enim quicquam aliud suum esse aiebat,
asserens ideo sacerdotibus neque possessionem neque partem neque hęreditatem
inter reliquas tribus datam, quoniam
sacerdotibus neque possessionem neque partem neque hęreditatem
inter reliquas tribus datam, quoniam pars et hęreditas et possessio eorum
esset Dominus. Vę ergo uobis (ut Amos propheta ait) qui opulenti
estis in Syon, et confiditis in monte Samarię, optimates, capita
populorum, ingredientes pompatice domum Israhel! Talibus et per
Ezechielem comminatur Dominus dicens: Vę pastoribus
Israhel, qui
neque partem neque hęreditatem
inter reliquas tribus datam, quoniam pars et hęreditas et possessio eorum
esset Dominus. Vę ergo uobis (ut Amos propheta ait) qui opulenti
estis in Syon, et confiditis in monte Samarię, optimates, capita
populorum, ingredientes pompatice domum Israhel! Talibus et per
Ezechielem comminatur Dominus dicens: Vę pastoribus
Israhel, qui pascebant semetipsos! Nonne
Nonne greges a pastoribus pascuntur?
Lac comedebatis, et lanis operiebamini, et, quod crassum erat,
occidebatis, gregem autem meum non pascebatis. Vbicunque autem
Fortioribus fortior instat cruciatio.
Sed dum nos auaritię ardorem extinguere cupimus paupertatis commendatione,
pene modum excessit oratio. Ne tamen et foeminę sua laudatione hac quoque in
parte fraudentur, uno duntaxat exemplo eam concludamus, iam ad reliquas
tractationes generatim processuri.
Elizabeth, regis Pannonum filia Ludouicoque lantgrauio, Thuringię principi,
matrimonio
tantum pro
Christo impendisse, nisi amore illius etiam seipsam addiceret seruitio
miserorum. Igitur, postquam constructo diuersorio non modicam egenorum
ęgrotantium turbam coegisset, ministram se eorum fecit. Cumque a patre in
Pannoniam reuocaretur, noluit eo ire, talem uitam pręponens regno Hinc, ubi ea postremo in sanctorum gloriam recepta
miraculorum patuit indiciis, apparuit uerum esse, quod Propheta ait, quia
constructo diuersorio non modicam egenorum
ęgrotantium turbam coegisset, ministram se eorum fecit. Cumque a patre in
Pannoniam reuocaretur, noluit eo ire, talem uitam pręponens regno Hinc, ubi ea postremo in sanctorum gloriam recepta
miraculorum patuit indiciis, apparuit uerum esse, quod Propheta ait, quia
melius est modicum iusto, super diuitias peccatorum multas , et
uerissimum, quod a Domino dicitur: Beati
uerissimum, quod a Domino dicitur: Beati pauperes spiritu, quoniam
ipsorum est regnum cęlorum! Vę autem diuitibus, qui habent
consolationem suam. Argentum eorum et aurum eorum non ualebit liberare eos
in die furoris Domini, dicit Dominus.
Caput IX / DE VITA SOLITARIA
Diximus de obseruatione paupertatis. Nunc de his dicemus, qui, ut liberius
Caput IX / DE VITA SOLITARIA
Diximus de obseruatione paupertatis. Nunc de his dicemus, qui, ut liberius
cęlestium contemplationi uacarent innocentiusque se haberent, delinquendi
occasione sublata, relictis urbibus in solitudine uictitarunt, habentes iam
olim propositi huius duces: Heliam in torrente Charith prope Iordanem a
coruis nutritum, Heliseum in monte Carmeli cum prophetarum choro habitantem,
filios Rechab sub tentoriis demorantes
Nunc de his dicemus, qui, ut liberius
cęlestium contemplationi uacarent innocentiusque se haberent, delinquendi
occasione sublata, relictis urbibus in solitudine uictitarunt, habentes iam
olim propositi huius duces: Heliam in torrente Charith prope Iordanem a
coruis nutritum, Heliseum in monte Carmeli cum prophetarum choro habitantem,
filios Rechab sub tentoriis demorantes et incertis sedibus uagos, Ioannem
denique Baptistam in Ennon iuxta Salim
uacarent innocentiusque se haberent, delinquendi
occasione sublata, relictis urbibus in solitudine uictitarunt, habentes iam
olim propositi huius duces: Heliam in torrente Charith prope Iordanem a
coruis nutritum, Heliseum in monte Carmeli cum prophetarum choro habitantem,
filios Rechab sub tentoriis demorantes et incertis sedibus uagos, Ioannem
denique Baptistam in Ennon iuxta Salim iam baptismi mysteria auspicantem et
eos, qui ad se
huius duces: Heliam in torrente Charith prope Iordanem a
coruis nutritum, Heliseum in monte Carmeli cum prophetarum choro habitantem,
filios Rechab sub tentoriis demorantes et incertis sedibus uagos, Ioannem
denique Baptistam in Ennon iuxta Salim iam baptismi mysteria auspicantem et
eos, qui ad se confluerent, nunc arguentem, nunc docentem. Erat enim uox
clamantis in deserto: Dirigite uiam Domini, rectas facite semitas
eius! Et quoniam hos
Rechab sub tentoriis demorantes et incertis sedibus uagos, Ioannem
denique Baptistam in Ennon iuxta Salim iam baptismi mysteria auspicantem et
eos, qui ad se confluerent, nunc arguentem, nunc docentem. Erat enim uox
clamantis in deserto: Dirigite uiam Domini, rectas facite semitas
eius! Et quoniam hos omnes, quo magis a consuetudine mortalium semoti
erant, eo familiarius Dei colloquiis reuelationibusque
usos nemo dubitat,
Quorum primus Paulus Thebeus apud inferiorem Thebaidem, * corr. ex
Thebaidam
cum Decii et Valeriani persecutionem fugeret, sedecim annorum
adolescens solus deserta petiit. Et inuenta in montis radicibus saxea
spelunca, quam iuxta molliter fluens riuulus terram irrigabat et effusis
desuper ramorum umbraculis palma solis defendebat ardores, captus amoenitate
loci, ubi latere concupierat, habitare coepit;
est, deinde per annos sexaginta dimidiati panis
fragmentum singulis diebus comedit coruo alite homini ministrante. Neque
aliud quam aquam bibit. Indumento de palmarum foliis contexto nuditatem
operuit. Hoc tenore uitę in Dei seruitio tandiu perdurans non effugisse mihi
uidetur martyrium, sed protraxisse et, qui diei unius mortem non tulerit,
mortem annorum septem et nonaginta tulisse. Tanto quippe tempore hic
perpetuus eremi cultor, humanis
et, qui diei unius mortem non tulerit,
mortem annorum septem et nonaginta tulisse. Tanto quippe tempore hic
perpetuus eremi cultor, humanis inspectibus semper inuisus, quotidianis
corporis mortificationibus sese afficere, ut in ęternum cum Christo uiueret,
non cessauit.
Antonius uero triginta quinque annorum erat, quando eremum adiit, multas
demonum insidias, insuper et uerbera passus a proposito deterrentium, cum
cum Christo uiueret,
non cessauit.
Antonius uero triginta quinque annorum erat, quando eremum adiit, multas
demonum insidias, insuper et uerbera passus a proposito deterrentium, cum
scirent se in solitudine uincendos, qui in frequentia solerent esse
uictores. Superatis igitur eorum machinationibus, montem conscendens in
quodam castello ab hominibus deserto se inclusit, ubi pane tantum et aqua
sustentatus, cum iam
non cessauit.
Antonius uero triginta quinque annorum erat, quando eremum adiit, multas
demonum insidias, insuper et uerbera passus a proposito deterrentium, cum
scirent se in solitudine uincendos, qui in frequentia solerent esse
uictores. Superatis igitur eorum machinationibus, montem conscendens in
quodam castello ab hominibus deserto se inclusit, ubi pane tantum et aqua
sustentatus, cum iam uiginti peregisset annos, ui
adiit, multas
demonum insidias, insuper et uerbera passus a proposito deterrentium, cum
scirent se in solitudine uincendos, qui in frequentia solerent esse
uictores. Superatis igitur eorum machinationibus, montem conscendens in
quodam castello ab hominibus deserto se inclusit, ubi pane tantum et aqua
sustentatus, cum iam uiginti peregisset annos, ui eductus et abbas ordinatus
obstructis monasterii foribus manere coepit, ita ut mutasse latebram
et abbas ordinatus
obstructis monasterii foribus manere coepit, ita ut mutasse latebram
uideretur, non deseruisse. Cum tamen multi uariis morbis laborantes eo
uentitarent et sani reuerterentur cresceretque in dies
confluentium numerus, gloriam fugiens procul in ulteriorem deserti partem
solus abiit et in loco ab angelo monstrato consedit, ubi etiam sementem
fecit et holuscula coluit, fratrum labori parcens, ne sibi necessaria
manere coepit, ita ut mutasse latebram
uideretur, non deseruisse. Cum tamen multi uariis morbis laborantes eo
uentitarent et sani reuerterentur cresceretque in dies
confluentium numerus, gloriam fugiens procul in ulteriorem deserti partem
solus abiit et in loco ab angelo monstrato consedit, ubi etiam sementem
fecit et holuscula coluit, fratrum labori parcens, ne sibi necessaria
deferendo fatigarentur, cum tridui iter ab eis distaret.
non deseruisse. Cum tamen multi uariis morbis laborantes eo
uentitarent et sani reuerterentur cresceretque in dies
confluentium numerus, gloriam fugiens procul in ulteriorem deserti partem
solus abiit et in loco ab angelo monstrato consedit, ubi etiam sementem
fecit et holuscula coluit, fratrum labori parcens, ne sibi necessaria
deferendo fatigarentur, cum tridui iter ab eis distaret. Ibidem ultimum Deo
spiritum reddidit, cum
cum tridui iter ab eis distaret. Ibidem ultimum Deo
spiritum reddidit, cum centum et quinque uixisset annos, miraculis ac
uirtutibus clarus.
Non alienum uidetur de hoc Antonii habitaculo uerba Hieronymi apponere in
Hilarionis abbatis uita sic dicentis: Saxeus et sublimis mons per mille
circiter passus ad radices suas aquas exprimit, quarum alias harenę ebibunt,
alię ad inferiora delapsę paulatim riuum efficiunt, super quem ex
erat; has uites, has arbusculas
ipse plantauit. Illam areolam manibus suis ipse composuit. Hanc piscinam ad
irrigandum hortulum multo sudore fabricatus est; istum sarculum ad fodiendam
terram plurimis annis habuit. Iacebat in stratu eius Hilarion et quasi
calens adhuc cubile deosculabatur. Erat autem cęllula non plus mensurę per
quadrum tenens, quam homo dormiens extendi poterat. Pręterea in sublimi
montis uertice, quasi per cochleam
ad fodiendam
terram plurimis annis habuit. Iacebat in stratu eius Hilarion et quasi
calens adhuc cubile deosculabatur. Erat autem cęllula non plus mensurę per
quadrum tenens, quam homo dormiens extendi poterat. Pręterea in sublimi
montis uertice, quasi per cochleam ascendentibus, et ardue ualde, duę
eiusdem mensurę cęllulę uisebantur, in quibus uenientium frequentiam et
discipulorum suorum contubernium fugiens moratus est. Verum hęc in
Erat autem cęllula non plus mensurę per
quadrum tenens, quam homo dormiens extendi poterat. Pręterea in sublimi
montis uertice, quasi per cochleam ascendentibus, et ardue ualde, duę
eiusdem mensurę cęllulę uisebantur, in quibus uenientium frequentiam et
discipulorum suorum contubernium fugiens moratus est. Verum hęc in uiuo
excisę saxo ostia tantum adita habebant. His quidem uerbis diuus Hieronymus,
ut mihi uidetur, non solum loci formam
in sublimi
montis uertice, quasi per cochleam ascendentibus, et ardue ualde, duę
eiusdem mensurę cęllulę uisebantur, in quibus uenientium frequentiam et
discipulorum suorum contubernium fugiens moratus est. Verum hęc in uiuo
excisę saxo ostia tantum adita habebant. His quidem uerbis diuus Hieronymus,
ut mihi uidetur, non solum loci formam atque naturam pulchre expediteque
descripsit, uerum etiam eleganter effinxit enucleateque expressit,
excisę saxo ostia tantum adita habebant. His quidem uerbis diuus Hieronymus,
ut mihi uidetur, non solum loci formam atque naturam pulchre expediteque
descripsit, uerum etiam eleganter effinxit enucleateque expressit, quantus
in illis Dei seruis intimi amoris feruor accendebatur, dum singula
circumspectando sic penitus Antonii memoria commouentur,
tanquam pręsentem cernerent, non tanquam desyderarent absentem. Vsque adeo
ille
edidicisset. Deinde frequentiam uentitantium non
ferens, cum quibusdam monachis ad patriam rediit. Et postquam defunctis
parentibus omnem hęreditatem partim fratribus, partim pauperibus
distribuisset, solitudinem, quę in septimo milliario a Maioma, Gazę emporio,
per littus euntibus Aegyptum ad leuam flectitur, ingressus est. Sacco tantum
membra coopertus et pelliceum habens ependyten, quem beatus Antonius
proficiscenti dederat, sagumque
littus euntibus Aegyptum ad leuam flectitur, ingressus est. Sacco tantum
membra coopertus et pelliceum habens ependyten, quem beatus Antonius
proficiscenti dederat, sagumque rusticum uasta et terribili eremo fruebatur,
nunquam in eodem loco manens, ne latronum pateret iniurię. Sed et demonum
ibi multas uariasque terrificationes constanter tolerauit, multas eorundem
euasit insidias. A sexto decimo usque ad uicesimum suę ętatis annum ęstus et
talibus delectantur habitaculis, etiamsi tacuerint, clamare
cum Apostolo mihi uidentur: Non habemus hic ciuitatem manentem, sed
futuram inquirimus.
Honophrius quoque monachus, cum Hermopoli in monasterio sese aliquandiu
exercuisset, quasi e ludo ad certamen progredi cupiens, ad quandam
uastissimam Aegypti eremum solus abiit et in ea annos sexaginta hominibus
prorsus incognitus permansit. Consumptis autem, quę
inquirimus.
Honophrius quoque monachus, cum Hermopoli in monasterio sese aliquandiu
exercuisset, quasi e ludo ad certamen progredi cupiens, ad quandam
uastissimam Aegypti eremum solus abiit et in ea annos sexaginta hominibus
prorsus incognitus permansit. Consumptis autem, quę secum tulerat,
indumentis superiorem corporis partem barba et capillis, inferiorem, ubi
plus pudoris inest, arborum foliis uirgultisque
uictum sibi ab angelo, a quo etiam eucharistiam Dominico quoque
die accipere solitus erat, suppeditatum ferunt. Pafnutius abbas, qui uitam
eius Gręco sermone scriptam edidit, dum desertum illud peragraret, eodem
die, quo in cum incidit, cum uiuo collocutus est et defunctum sepeliuit. Non
est enim passus Dominus serui sui, tantę sanctitudinis uiri, neque
corpusculum dimitti inhumatum neque conuersationem posteros latere. Illi
prouidit tumulum,
sui, tantę sanctitudinis uiri, neque
corpusculum dimitti inhumatum neque conuersationem posteros latere. Illi
prouidit tumulum, nobis uirtutis exemplum.
Ioannes Aegyptius, anachoreta, cuius responsis Theodosium principem in suis
aduersus barbaros expeditionibus usum accepimus, habitauit in ea Thebaidis
eremo, quę adiacet oppido Lyco. Spelunca eius in pręrupti montis uertice,
ascensu difficili adituque obstructo erat, ita ut nemo ad cum
neque conuersationem posteros latere. Illi
prouidit tumulum, nobis uirtutis exemplum.
Ioannes Aegyptius, anachoreta, cuius responsis Theodosium principem in suis
aduersus barbaros expeditionibus usum accepimus, habitauit in ea Thebaidis
eremo, quę adiacet oppido Lyco. Spelunca eius in pręrupti montis uertice,
ascensu difficili adituque obstructo erat, ita ut nemo ad cum ingressus sit
a quadragesimo usque ad nonagesimum ętatis suę annum. Per
nobis uirtutis exemplum.
Ioannes Aegyptius, anachoreta, cuius responsis Theodosium principem in suis
aduersus barbaros expeditionibus usum accepimus, habitauit in ea Thebaidis
eremo, quę adiacet oppido Lyco. Spelunca eius in pręrupti montis uertice,
ascensu difficili adituque obstructo erat, ita ut nemo ad cum ingressus sit
a quadragesimo usque ad nonagesimum ętatis suę annum. Per fenestram
uenientibus pręcepta salutis dabat eisque
corr. ex Thebaidam
non procul ab urbe atque etiam porrectę de fenestra manus tactu
infirmos curasse, sed tamen noctibus ad eremum progredi solitum tradunt. De
Domino quoque Lucas ait: Erat diebus docens in templo, noctibus morabatur
in monte, qui uocatur Oliueti. Discamus igitur et Domini et serui
exemplo locum tempusque seruare: aliud, quo iuuetur proximus, aliud, quo
Deus adoretur.
non procul ab urbe atque etiam porrectę de fenestra manus tactu
infirmos curasse, sed tamen noctibus ad eremum progredi solitum tradunt. De
Domino quoque Lucas ait: Erat diebus docens in templo, noctibus morabatur
in monte, qui uocatur Oliueti. Discamus igitur et Domini et serui
exemplo locum tempusque seruare: aliud, quo iuuetur proximus, aliud, quo
Deus adoretur.
Apollonius abbas, ut ętatis
exemplo locum tempusque seruare: aliud, quo iuuetur proximus, aliud, quo
Deus adoretur.
Apollonius abbas, ut ętatis primitias Domino consecraret, quindecim annos
natus eremum adiit, in finibus Hermopolis apud Thebaidem. Quadragesimo
secessionis suę anno propius urbem redire diuinitus iussus discipulos
congregauit. lam enim dignum se fecerat, per quem et cęteri immortalitatis
pręmia consequerentur.
Quadragesimo
secessionis suę anno propius urbem redire diuinitus iussus discipulos
congregauit. lam enim dignum se fecerat, per quem et cęteri immortalitatis
pręmia consequerentur.
Helias monachus in finibus ciuitatis Antinoi * corr. ex Athineos
(quę quondam Thebaidis metropolis fuit) annos septuaginta in
uastissima solitudine perdurauit. Erat desertum horroris plenum, semita, quę
ad ipsum ducebat,
dignum se fecerat, per quem et cęteri immortalitatis
pręmia consequerentur.
Helias monachus in finibus ciuitatis Antinoi * corr. ex Athineos
(quę quondam Thebaidis metropolis fuit) annos septuaginta in
uastissima solitudine perdurauit. Erat desertum horroris plenum, semita, quę
ad ipsum ducebat, angusta scrupeaque et inuentu etiam difficilis. Antrum
quoque, quod inhabitabat, tetrum atque horrens ac statim propius
centum et decem annorum senem. Ferebatur autem
interdum etiam futura prędicere, euentu haud incerto, ut super eo quoque
Helię prophetę spiritum requieuisse dicerent, cuius et nomen sortitus fuerat
et secutus propositum, Deo in solitudine seruiendo.
Rarissimum est, quod de Ioanne quodam relatum legimus. Dicitur enim, cum
primum ad eremum secessisset, tribus continuis annis sub cuiusdam saxi rupe
stans semper orasse, nunquam resedisse, tantum
Dicerem equidem talia nemini factu
possibilia esse, si quicquam impossibile esset credentibus.
Neque tamen, ut mihi uidetur, minus stupendę uitę speciem prębuit Simon,
Susotionis filius. Hic annum tantum cum fratribus in monasterio Antiochię
conuersatus ad eremum abiit, annos tres in spelunca clausus permansit. Sed
hoc ei commune cum multis. Illud autem proprium et peculiare, quod deinde
super columnas dicitur habitasse, quarum altissimam
impossibile esset credentibus.
Neque tamen, ut mihi uidetur, minus stupendę uitę speciem prębuit Simon,
Susotionis filius. Hic annum tantum cum fratribus in monasterio Antiochię
conuersatus ad eremum abiit, annos tres in spelunca clausus permansit. Sed
hoc ei commune cum multis. Illud autem proprium et peculiare, quod deinde
super columnas dicitur habitasse, quarum altissimam cubitorum triginta
fuisse ferunt; in una cum perstitisse annos
ad eremum abiit, annos tres in spelunca clausus permansit. Sed
hoc ei commune cum multis. Illud autem proprium et peculiare, quod deinde
super columnas dicitur habitasse, quarum altissimam cubitorum triginta
fuisse ferunt; in una cum perstitisse annos quatuor, in alia duodecim, in
alia rursum duodecim, in alia iterum quatuor et in illa postremo, quę
procerissima erat, usque ad obitum uitę, sedecim. Eas pro pulpitis habuisse
satis probabiliter
clausus permansit. Sed
hoc ei commune cum multis. Illud autem proprium et peculiare, quod deinde
super columnas dicitur habitasse, quarum altissimam cubitorum triginta
fuisse ferunt; in una cum perstitisse annos quatuor, in alia duodecim, in
alia rursum duodecim, in alia iterum quatuor et in illa postremo, quę
procerissima erat, usque ad obitum uitę, sedecim. Eas pro pulpitis habuisse
satis probabiliter uideri potest, quando quidem multi ex
Sed
hoc ei commune cum multis. Illud autem proprium et peculiare, quod deinde
super columnas dicitur habitasse, quarum altissimam cubitorum triginta
fuisse ferunt; in una cum perstitisse annos quatuor, in alia duodecim, in
alia rursum duodecim, in alia iterum quatuor et in illa postremo, quę
procerissima erat, usque ad obitum uitę, sedecim. Eas pro pulpitis habuisse
satis probabiliter uideri potest, quando quidem multi ex gentibus rei
cum multis. Illud autem proprium et peculiare, quod deinde
super columnas dicitur habitasse, quarum altissimam cubitorum triginta
fuisse ferunt; in una cum perstitisse annos quatuor, in alia duodecim, in
alia rursum duodecim, in alia iterum quatuor et in illa postremo, quę
procerissima erat, usque ad obitum uitę, sedecim. Eas pro pulpitis habuisse
satis probabiliter uideri potest, quando quidem multi ex gentibus rei
nouitate exciti ad uidendum
et peculiare, quod deinde
super columnas dicitur habitasse, quarum altissimam cubitorum triginta
fuisse ferunt; in una cum perstitisse annos quatuor, in alia duodecim, in
alia rursum duodecim, in alia iterum quatuor et in illa postremo, quę
procerissima erat, usque ad obitum uitę, sedecim. Eas pro pulpitis habuisse
satis probabiliter uideri potest, quando quidem multi ex gentibus rei
nouitate exciti ad uidendum illum confluebant et ab
uero monachus inter
precandum rursus uocem audiuit dicentis: Arseni, fuge, tace, quiesce; ut
scilicet deuitet fuga frequentiam, taciturnitate iactantiam, quiete fluxarum
atque fragilium rerum solicitudinem. Proinde secendens in partes Syrię eo
loci, qui Troen dicitur, sedit solitarius annos quadraginta, deinde in
deserto uastiore ultra Babylonem, Memphim uersus annos decem, postea ad
Canopum Alexandrię annos tres, rursum in Troen * corr. ex
ut
scilicet deuitet fuga frequentiam, taciturnitate iactantiam, quiete fluxarum
atque fragilium rerum solicitudinem. Proinde secendens in partes Syrię eo
loci, qui Troen dicitur, sedit solitarius annos quadraginta, deinde in
deserto uastiore ultra Babylonem, Memphim uersus annos decem, postea ad
Canopum Alexandrię annos tres, rursum in Troen * corr. ex Troe
annos duos. Sicque peracto uitę cursu nonagenarius
Proinde secendens in partes Syrię eo
loci, qui Troen dicitur, sedit solitarius annos quadraginta, deinde in
deserto uastiore ultra Babylonem, Memphim uersus annos decem, postea ad
Canopum Alexandrię annos tres, rursum in Troen * corr. ex Troe
annos duos. Sicque peracto uitę cursu nonagenarius
terram reliquit et ad Dominum migrauit, bonis cęlestibus semper fruiturus.
Idem, cum Theophilus, Alexandrię
ut sibi adeundi copiam concederet, solicitaretur: Si
ueneris, ait, et quod petis concedam et loco cedam. Itaque Theophilus
mutauit aditionis propositum, ne ille longius discedendo mutaret habitaculi
locum. Grata enim ei erat in sua dioecesi talis ac tanti uiri mansio, cuius
merita sibi quoque adiumento esse credebat ad conciliandam gratiam apud
Deum.
Quamobrem autem Arsenius se ab ullo hominum adiri ęgre pateretur, breui
Id enim a Marco abbate interrogatus, cum Deo et
hominibus simul se omnino esse non posse dixit. Vsque adeo uel modica
alicuius interpellatione a diuinę contemplationis dulcedine se auocari
indigne ferebat. Quanuis enim adhuc in terris esset, iure suo tamen cum
Apostolo dicere poterat: Conuersatio nostra in cęlis est.
Hinc illud est, quod sanctus Iudocus non dubitarit eremi angustias pręponere
Britannię regno
posse dixit. Vsque adeo uel modica
alicuius interpellatione a diuinę contemplationis dulcedine se auocari
indigne ferebat. Quanuis enim adhuc in terris esset, iure suo tamen cum
Apostolo dicere poterat: Conuersatio nostra in cęlis est.
Hinc illud est, quod sanctus Iudocus non dubitarit eremi angustias pręponere
Britannię regno malueritque in deserto Christo seruire quam in patria
Britannis imperare. Inde fugitans
esset, iure suo tamen cum
Apostolo dicere poterat: Conuersatio nostra in cęlis est.
Hinc illud est, quod sanctus Iudocus non dubitarit eremi angustias pręponere
Britannię regno malueritque in deserto Christo seruire quam in patria
Britannis imperare. Inde fugitans ad Alzeium fluuium agri Pontini peruenit.
Et cum ibidem sedem sibi ponere uellet ab Hymeone, regionis tetrarcha,
prohibitus est. Sed neque ideo
Apostolo dicere poterat: Conuersatio nostra in cęlis est.
Hinc illud est, quod sanctus Iudocus non dubitarit eremi angustias pręponere
Britannię regno malueritque in deserto Christo seruire quam in patria
Britannis imperare. Inde fugitans ad Alzeium fluuium agri Pontini peruenit.
Et cum ibidem sedem sibi ponere uellet ab Hymeone, regionis tetrarcha,
prohibitus est. Sed neque ideo propositi poenitens, dum ad ulterioris
sibi ponere uellet ab Hymeone, regionis tetrarcha,
prohibitus est. Sed neque ideo propositi poenitens, dum ad ulterioris
solitudinis loca pergit, ab eo ipso, a quo pulsus fuerat reuocatus rediit
atque etiam ope illius adiutus, in qua coeperat ripa, gurgustiolum compegit
et cum unico discipulo solitarius habitauit. Vis nosse, quantum in ea
solitudine manens profecerit? Pro terrena et caduco regno,
quod contempserat, cęleste et
ulterioris
solitudinis loca pergit, ab eo ipso, a quo pulsus fuerat reuocatus rediit
atque etiam ope illius adiutus, in qua coeperat ripa, gurgustiolum compegit
et cum unico discipulo solitarius habitauit. Vis nosse, quantum in ea
solitudine manens profecerit? Pro terrena et caduco regno,
quod contempserat, cęleste et ęternum accepit, quod concupierat.
Quid mirum igitur, si et ipse aliquando uastę solitudinis, nunc paradisi
quod concupierat.
Quid mirum igitur, si et ipse aliquando uastę solitudinis, nunc paradisi
incola Hieronymus, dum Heliodorum inuitat, sic demum illam laudibus efferat
dicens: O desertum Christi uernans! O solitudo, in qua illi nascuntur
lapides, de quibus, in Apocalypsi, ciuitas magni regis construitur! O eremus
familiarius Deo gaudens! Quid agis, frater, in seculo, qui maior es mundo?
Quandiu te tectorum umbrę premunt? Quandiu fumosarum
si et ipse aliquando uastę solitudinis, nunc paradisi
incola Hieronymus, dum Heliodorum inuitat, sic demum illam laudibus efferat
dicens: O desertum Christi uernans! O solitudo, in qua illi nascuntur
lapides, de quibus, in Apocalypsi, ciuitas magni regis construitur! O eremus
familiarius Deo gaudens! Quid agis, frater, in seculo, qui maior es mundo?
Quandiu te tectorum umbrę premunt? Quandiu fumosarum urbium carcer includit?
Crede mihi,
sic demum illam laudibus efferat
dicens: O desertum Christi uernans! O solitudo, in qua illi nascuntur
lapides, de quibus, in Apocalypsi, ciuitas magni regis construitur! O eremus
familiarius Deo gaudens! Quid agis, frater, in seculo, qui maior es mundo?
Quandiu te tectorum umbrę premunt? Quandiu fumosarum urbium carcer includit?
Crede mihi, nescio quid plus lucis aspicio. Libet sarcina corporis abiecta
ad purum ętheris uolare fulgorem.
membra collidere? Sed Dominus tecum iacet. Squalida capitis horret
inculta cęsaries? Sed caput tuum Christus est. Infinita eremi uastitas
terret? Sed tu paradisum mente deambula! Quotiescunque illuc mente
conscenderis, toties in eremo non eris. Scabra sine balneis attrahitur
cutis. Sed qui in Christo semel lotus est, non habet necesse iterum lauare.
Et breuiter, ad cuncta audias Apostolum respondentem: Non sunt condignę,
inquit, passiones
inculta cęsaries? Sed caput tuum Christus est. Infinita eremi uastitas
terret? Sed tu paradisum mente deambula! Quotiescunque illuc mente
conscenderis, toties in eremo non eris. Scabra sine balneis attrahitur
cutis. Sed qui in Christo semel lotus est, non habet necesse iterum lauare.
Et breuiter, ad cuncta audias Apostolum respondentem: Non sunt condignę,
inquit, passiones huius seculi ad superuenturam gloriam, quę
reuelabitur in
qui in Christo semel lotus est, non habet necesse iterum lauare.
Et breuiter, ad cuncta audias Apostolum respondentem: Non sunt condignę,
inquit, passiones huius seculi ad superuenturam gloriam, quę
reuelabitur in nobis. Delicatus es, frater, si et hic uis gaudere
cum seculo et postea regnare cum Christo. Beatus seruus, quem Dominus
inuenerit uigilantem!
Ipse uero Hieronymus in illa, in qua hęc scripsit, eremo, in illa, inquam
quę
reuelabitur in nobis. Delicatus es, frater, si et hic uis gaudere
cum seculo et postea regnare cum Christo. Beatus seruus, quem Dominus
inuenerit uigilantem!
Ipse uero Hieronymus in illa, in qua hęc scripsit, eremo, in illa, inquam (ut
ipse ait) uasta solitudine, quę solis exusta ardoribus horridum monachis
pręstabat habitaculum, annos quatuor moratus est, scorpionum tantum et
ferarum socius, sacco
reuelabitur in nobis. Delicatus es, frater, si et hic uis gaudere
cum seculo et postea regnare cum Christo. Beatus seruus, quem Dominus
inuenerit uigilantem!
Ipse uero Hieronymus in illa, in qua hęc scripsit, eremo, in illa, inquam (ut
ipse ait) uasta solitudine, quę solis exusta ardoribus horridum monachis
pręstabat habitaculum, annos quatuor moratus est, scorpionum tantum et
ferarum socius, sacco uestitus,
reuelabitur in nobis. Delicatus es, frater, si et hic uis gaudere
cum seculo et postea regnare cum Christo. Beatus seruus, quem Dominus
inuenerit uigilantem!
Ipse uero Hieronymus in illa, in qua hęc scripsit, eremo, in illa, inquam (ut
ipse ait) uasta solitudine, quę solis exusta ardoribus horridum monachis
pręstabat habitaculum, annos quatuor moratus est, scorpionum tantum et
ferarum socius, sacco uestitus, humi cubans, aquam frigidam
exultabat, ut diceret: Oppidum
mihi carcer, solitudo paradisus est. Post hęc, cum ad Bethlehem accessiset
constructo monasterio cum fratribus habitaret, flens fateri solebat
se iam non esse eum, qui fuerat; adeo in solitudine sibi melius fuisse
existimauit. Post labores inquit, et lachrymas et cęlo inherentes oculos
nonnunquam mihi uidebar agminibus interesse angelorum et lętus gaudensque
cantabam: Post te in odorem unguentorum
eum, qui fuerat; adeo in solitudine sibi melius fuisse
existimauit. Post labores inquit, et lachrymas et cęlo inherentes oculos
nonnunquam mihi uidebar agminibus interesse angelorum et lętus gaudensque
cantabam: Post te in odorem unguentorum tuorum curremus.
Haud equidem dubitauerim, quin pari consolatione perfrui solitus sit etiam
Martinus ille, quem Gregorius in Massico, Campanię monte, uitam duxisse
tradit.
angelorum et lętus gaudensque
cantabam: Post te in odorem unguentorum tuorum curremus.
Haud equidem dubitauerim, quin pari consolatione perfrui solitus sit etiam
Martinus ille, quem Gregorius in Massico, Campanię monte, uitam duxisse
tradit. Etenim tanti solitudinem fecit, ut, nequando ulla uel rerum
difficultate uel demonum molestia superatus inde recederet, ad ferream
catenam, quam saxo affixerat, uix solubili
obstruso
habitare coepit. Deinde etiam discipulos aliquot secum adunauit
multisque pręterea miraculis nobilitatus atque inter sanctos habitus. Nunc
spacia metitur paradisi, qui tam anguste habitauit in terris.
Fuisse etiam quoddam monachorum genus legimus, qui per diuersa solitudinum
loca errantes ac uagi, sedibus semper incertis, ne ab hominibus conueniri
possent, peregrinabantur. Hos, quia procul secedebant,
crucis uexillum errexerat, necdum tamen se
fecisse satis putauit, donec solitudinis angustiis carnem suam aliquando
delicti ream macerasset afflixissetque. Annos itaque triginta nulli hominum
uisa, nulli cognita uixit in deserto, non humano cibo, sed angelicis
fomentis assidue sustentata, ut ex hoc intelligas angelorum ministeria
promereri, quisquis propter Deum declinauerit hominum consortia. Die uero
obitus sui imminente sacram communionem
ex hoc intelligas angelorum ministeria
promereri, quisquis propter Deum declinauerit hominum consortia. Die uero
obitus sui imminente sacram communionem de manu Maximini episcopi accepit,
ne sine illo ad cęlum ascenderet, cui in terra toto corde, totis uiribus
seruierat, fidem ipsius in urbibus prędicando, gloriam in solitudine
meditando.
Maria Aegyptiaca, cum corpus suum uulgaret, uiuens mortua erat. Sed qui uenit
propter Deum declinauerit hominum consortia. Die uero
obitus sui imminente sacram communionem de manu Maximini episcopi accepit,
ne sine illo ad cęlum ascenderet, cui in terra toto corde, totis uiribus
seruierat, fidem ipsius in urbibus prędicando, gloriam in solitudine
meditando.
Maria Aegyptiaca, cum corpus suum uulgaret, uiuens mortua erat. Sed qui uenit
quęrere, quod perierat, et non iustos, sed peccatores uocare ad
consortia. Die uero
obitus sui imminente sacram communionem de manu Maximini episcopi accepit,
ne sine illo ad cęlum ascenderet, cui in terra toto corde, totis uiribus
seruierat, fidem ipsius in urbibus prędicando, gloriam in solitudine
meditando.
Maria Aegyptiaca, cum corpus suum uulgaret, uiuens mortua erat. Sed qui uenit
quęrere, quod perierat, et non iustos, sed peccatores uocare ad
poenitentiam, ipse tandem cordis
erat. Sed qui uenit
quęrere, quod perierat, et non iustos, sed peccatores uocare ad
poenitentiam, ipse tandem cordis eius domum ingressus ait: Puella, tibi
dico, surge! Et confestim surrexit, quę diu iacuerat in impudicicię
coeno. Surrexit, ut Iesum, quem in deliciis amiserat, in amaritudine animę
suę quęreret. Cum enim de Alexandria Hierosolymam uenisset, non potuit
templum Dei ingredi uique inuisibili inhibita, substitit in
et non iustos, sed peccatores uocare ad
poenitentiam, ipse tandem cordis eius domum ingressus ait: Puella, tibi
dico, surge! Et confestim surrexit, quę diu iacuerat in impudicicię
coeno. Surrexit, ut Iesum, quem in deliciis amiserat, in amaritudine animę
suę quęreret. Cum enim de Alexandria Hierosolymam uenisset, non potuit
templum Dei ingredi uique inuisibili inhibita, substitit in limine, miratur,
stupet, erubescit et pedem inuita
uocare ad
poenitentiam, ipse tandem cordis eius domum ingressus ait: Puella, tibi
dico, surge! Et confestim surrexit, quę diu iacuerat in impudicicię
coeno. Surrexit, ut Iesum, quem in deliciis amiserat, in amaritudine animę
suę quęreret. Cum enim de Alexandria Hierosolymam uenisset, non potuit
templum Dei ingredi uique inuisibili inhibita, substitit in limine, miratur,
stupet, erubescit et pedem inuita refert. Vbi
in impudicicię
coeno. Surrexit, ut Iesum, quem in deliciis amiserat, in amaritudine animę
suę quęreret. Cum enim de Alexandria Hierosolymam uenisset, non potuit
templum Dei ingredi uique inuisibili inhibita, substitit in limine, miratur,
stupet, erubescit et pedem inuita refert. Vbi recognouit sacro aditu se
indignam, quod prophanis uitę obscoenitatibus esset polluta, nequiter actę
ętatis poenitudine grauiter angi animo coepit et
orantem procul a terra subleuari, trans
flumen euntem super aquas siccis uestigiis ambulare. Ad tantam perfectionem
eremi cultrix deuenit, tam disperdita urbium cultrix.
Verum, nequis solitarię uitę affectione incautus in laqueum incidat diaboli,
cum scriptum sit: Vę soli, quia, cum ceciderit, non habet subleuantem
se, * add.
ante pręparet domi uiatica uirtutum, qui uult diu uagari peregre foris.
cum scriptum sit: Vę soli, quia, cum ceciderit, non habet subleuantem
se, * add.
ante pręparet domi uiatica uirtutum, qui uult diu uagari peregre foris.
Exerceatur prius in simulachro pugnę, qui ad singulare certamen callidissimi
hostis cupit prodire. Hoc congrediendi genus ueteranos desyderat, non
tyrones. De ludo monasteriorum Hieronymus noster inquit: Volumus huiuscemodi
egredi milites,
imperitos
et uiles homines miraculum sui faciant et exinde lucra sectentur. Qui ergo
talis erit, quam hic Ecclesię nostrę Plato luculenter explicuit, huic
solitudo non periculum, sed periculorum effugium erit et puppis diu in alto
iactatę portus, et animi soli Deo uacanti quies, et locus myrrha, lacte,
casia, omnibus sanctimonię aromatibus fragrans, mannę inuisibilis rore
perfusus Sanctique Spiritus lumine illustratus, noctes quoque lucidas
et animi soli Deo uacanti quies, et locus myrrha, lacte,
casia, omnibus sanctimonię aromatibus fragrans, mannę inuisibilis rore
perfusus Sanctique Spiritus lumine illustratus, noctes quoque lucidas habens
et iam quidam in terra paradisus.
Caput X / DE VIGILIIS ET SOMNO ET STRATV
Quoniam uero, siue quis in solitudine solus siue cum multis in monasterio
uitam ducere
lumine illustratus, noctes quoque lucidas habens
et iam quidam in terra paradisus.
Caput X / DE VIGILIIS ET SOMNO ET STRATV
Quoniam uero, siue quis in solitudine solus siue cum multis in monasterio
uitam ducere constituerit, imprimis eniti debet, ne somnolentię deditus ad
ea, quę
religiose obeunda sunt, segniter exurgens ignaua cunctatione obtorpescat, qua
lucidas habens
et iam quidam in terra paradisus.
Caput X / DE VIGILIIS ET SOMNO ET STRATV
Quoniam uero, siue quis in solitudine solus siue cum multis in monasterio
uitam ducere constituerit, imprimis eniti debet, ne somnolentię deditus ad
ea, quę
religiose obeunda sunt, segniter exurgens ignaua cunctatione obtorpescat, qua
cura, quo studio sacras
obtorpescat, qua
cura, quo studio sacras uigilias obseruarint, qualibus etiam stratis usi
sint ac quam minimum sopori indulserint hi, quos ueniens Dominus inuenit
uigilantes, hinc iam perscrutemur. Traditum est in ea eremo,
cui Euagrius abba: pręfuit, fuisse monachos, qui sedendo somnum caperent non
iacendo, magis repugnantes sopori quam dormientes. Hi profecto iure suo
dicere poterant: Omnes nos filii lucis et filii diei sumus,
Beatum Hilarionem Hieronymus refert super nuda humo stratuque iunceo ad
mortem cubitasse. Sciebat enim eos, qui exquisitioribus culcitris per luxum
utuntur, prophetę uerbis deuoueri, dum ait: Vę uobis, qui dormitis in
lectis eburneis, et lasciuitis in stratis uestris! Pastumio quoque,
quandiu in eremo moratus est, nudum atque interdum sparsis ex industria
scrupulis asperatum solum lectus fuit. Quid hoc est, nisi nolle unquam ita
super nuda humo stratuque iunceo ad
mortem cubitasse. Sciebat enim eos, qui exquisitioribus culcitris per luxum
utuntur, prophetę uerbis deuoueri, dum ait: Vę uobis, qui dormitis in
lectis eburneis, et lasciuitis in stratis uestris! Pastumio quoque,
quandiu in eremo moratus est, nudum atque interdum sparsis ex industria
scrupulis asperatum solum lectus fuit. Quid hoc est, nisi nolle unquam ita
resoluto corpore obdormiscere, ut mens
Sciebat enim eos, qui exquisitioribus culcitris per luxum
utuntur, prophetę uerbis deuoueri, dum ait: Vę uobis, qui dormitis in
lectis eburneis, et lasciuitis in stratis uestris! Pastumio quoque,
quandiu in eremo moratus est, nudum atque interdum sparsis ex industria
scrupulis asperatum solum lectus fuit. Quid hoc est, nisi nolle unquam ita
resoluto corpore obdormiscere, ut mens ad Deum non uigilet? Hinc sane et
Esaias propheta
asperatum solum lectus fuit. Quid hoc est, nisi nolle unquam ita
resoluto corpore obdormiscere, ut mens ad Deum non uigilet? Hinc sane et
Esaias propheta semper cum Deo esse anhelans ait: Anima mea desyderauit
te in nocte, sed et spiritu meo in pręcordiis meis de mane uigilabo ad
te.
Honophrio uero neque tectum ullum neque certus quietis locus fuit. Ibi somnus
erat, ubi per desertum uaganti nox
fuit. Quid hoc est, nisi nolle unquam ita
resoluto corpore obdormiscere, ut mens ad Deum non uigilet? Hinc sane et
Esaias propheta semper cum Deo esse anhelans ait: Anima mea desyderauit
te in nocte, sed et spiritu meo in pręcordiis meis de mane uigilabo ad
te.
Honophrio uero neque tectum ullum neque certus quietis locus fuit. Ibi somnus
erat, ubi per desertum uaganti nox occurrisset. Sed et ipsa quoque nox
uero neque tectum ullum neque certus quietis locus fuit. Ibi somnus
erat, ubi per desertum uaganti nox occurrisset. Sed et ipsa quoque nox
peruigilio magis quam dormitione peragebatur, ut illud seruaret a Propheta
dictum: In noctibus extollite ma nus uestras in sancta, et benedicite
Dominum!
Arsenius tam breui quidem somno naturę satisfecit ut etiam dicere solitus sit
monacho satis esse, si horam unam dormierit.
quietis locus fuit. Ibi somnus
erat, ubi per desertum uaganti nox occurrisset. Sed et ipsa quoque nox
peruigilio magis quam dormitione peragebatur, ut illud seruaret a Propheta
dictum: In noctibus extollite ma nus uestras in sancta, et benedicite
Dominum!
Arsenius tam breui quidem somno naturę satisfecit ut etiam dicere solitus sit
monacho satis esse, si horam unam dormierit. Surrepenti somno obnixe
ex oriente cessaret. Itaque semper sic cum somno pugnauit, ut sabbatorum
noctibus nihil ei cederet, aliis tam parum, ut etiam naturam uicisse
uideretur.
Beatus Hieronymus ad Eustochium uirginem scribens, dum, quibus in eremo
corporis fatigationibus contra urbanarum uoluptatum
cogitationem contenderit, enarrat, de ipsa etiam cubandi austeritate
mentionem faciens: Siquando, inquit, repugnantem somnus imminens
contenderit, enarrat, de ipsa etiam cubandi austeritate
mentionem faciens: Siquando, inquit, repugnantem somnus imminens
oppressisset, nuda humo uix ossa herentia collidebam. Et quisnam securum se
arbitratur, si uel in stratis paleis uel uili tomento cubitauerit, uel
plusculum quam compellit necessitas, quieti indulserit? Non potest resistere
diabolo, qui facile superatur a somno.
Propterea quidem Martinus, Turonensis episcopus (sicuti
sentire non posset furem illum, qui perfosso pariete pedetentim ingrediens
expilat stertentium domos. Diabolus enim semper uigilat, ut eos, qui non
uigilant, perimat et mactet.
Idem sanctissimus pręsul, cum in monasterio quodam suę dioecesis reuerenter
susceptus, hora quiescendi cęllam ingrederetur, cubili paulo apparatius
instructo offensus stragula paleasque euertit et in nudis tabulis, sicut
uestitus erat, sese collocauit.
perimat et mactet.
Idem sanctissimus pręsul, cum in monasterio quodam suę dioecesis reuerenter
susceptus, hora quiescendi cęllam ingrederetur, cubili paulo apparatius
instructo offensus stragula paleasque euertit et in nudis tabulis, sicut
uestitus erat, sese collocauit. Iamque delibutis leni sopore membris
quiescebat, cum stramenta, quę eiecerat, igni succensa iacentem
excitauerunt. Illico exurgens ac trepidans, cum cęllę exitum, per
Illico exurgens ac trepidans, cum cęllę exitum, per quem
effugeret, fumo omnia inuoluente non inuenisset, ad orationem se uertit. Mox
flammę uis illa omnis extincta fumusque consumptus illęsum reliquerunt. Et
impletum est in eo illud Prophetę dictum: Probasti cor meum, Domine, et
uisitasti nocte. Igne me examinasti, et non est inuenta in me iniquitas.
Potuit quidem illi quiescenti turbare somnum repentinus ardor, nocere
non potuit,
uertit. Mox
flammę uis illa omnis extincta fumusque consumptus illęsum reliquerunt. Et
impletum est in eo illud Prophetę dictum: Probasti cor meum, Domine, et
uisitasti nocte. Igne me examinasti, et non est inuenta in me iniquitas.
Potuit quidem illi quiescenti turbare somnum repentinus ardor, nocere
non potuit, quoniam, qui sic dormiunt, Dominus pro eis uigilat.
Bernardus abbas et ipse pręcipuus uigiliarum obseruator, dum ad eas
sit.
Idem quoque conuersationis eorum, quibus pręerat, non segnis speculator, si
quem ex fratribus aliquando stertentem persensisset, parum religiose illum
dormire aiebat, modum modestiamque ab eis exigens, sicuti cęteris in rebus,
ita etiam in dormiendo. Quod si breuis etiam somni ronchus uiris religiosis
uitio datur, quomodo non dabitur nimia dormitio? Cui quantumcunque temporis
indultum fuerit, tantum a spiritalium actionum exercitatione
conuersationis eorum, quibus pręerat, non segnis speculator, si
quem ex fratribus aliquando stertentem persensisset, parum religiose illum
dormire aiebat, modum modestiamque ab eis exigens, sicuti cęteris in rebus,
ita etiam in dormiendo. Quod si breuis etiam somni ronchus uiris religiosis
uitio datur, quomodo non dabitur nimia dormitio? Cui quantumcunque temporis
indultum fuerit, tantum a spiritalium actionum exercitatione computabitur
cessatum.
manus tua!
Germanus, Antisiodorensis episcopus, lectulum suum cilicio saccoque et cinere
strauit, ut non lectum, sed luctum, et doloris potius quam quietis locum
diceres. Insuper ipse quoque (ut in uita eius scriptum legitur) sic iacens
identidem suspirare ingemiscereque audiebatur, ita ut, cum parumper
iacuisset (ad nocturnas enim cerimonias celebrandas primus exurgebat) multo
minus dormisse putaretur quam iacuerat. O
sic iacens
identidem suspirare ingemiscereque audiebatur, ita ut, cum parumper
iacuisset (ad nocturnas enim cerimonias celebrandas primus exurgebat) multo
minus dormisse putaretur quam iacuerat. O te felicem, Germane, qui in cinere
dormiens in uitam euigilasti sempiternam, ascendens ad illud Christi
beatorumque omnium immensum, inęstimabile cęleste diuinumque contubernium!
Quam exigui temporis labor quam ingentis iocunditatis tibi peperit
suspirare ingemiscereque audiebatur, ita ut, cum parumper
iacuisset (ad nocturnas enim cerimonias celebrandas primus exurgebat) multo
minus dormisse putaretur quam iacuerat. O te felicem, Germane, qui in cinere
dormiens in uitam euigilasti sempiternam, ascendens ad illud Christi
beatorumque omnium immensum, inęstimabile cęleste diuinumque contubernium!
Quam exigui temporis labor quam ingentis iocunditatis tibi peperit quietem!
Ad quam
Et quoniam sacris initiatus omni
sanctitatis genere pręcelluit, etiam uigilantissimum fuisse nemo dubitat.
Quod ergo noctu didicerat uigilando, hoc die alios docuit prędicando
multosque, qui peccatorum oppressi ueterno in morte dormiebant, excitauit in
salutem. Dederat enim Dominus uerbum euangelizanti, dederat uoci illius
uocem uirtutis. Nisi somni semper parcissimus fuisset, nunquam tantum in Dei
seruitio profecisset.
omni
sanctitatis genere pręcelluit, etiam uigilantissimum fuisse nemo dubitat.
Quod ergo noctu didicerat uigilando, hoc die alios docuit prędicando
multosque, qui peccatorum oppressi ueterno in morte dormiebant, excitauit in
salutem. Dederat enim Dominus uerbum euangelizanti, dederat uoci illius
uocem uirtutis. Nisi somni semper parcissimus fuisset, nunquam tantum in Dei
seruitio profecisset.
Proponamus et foeminis,
multosque, qui peccatorum oppressi ueterno in morte dormiebant, excitauit in
salutem. Dederat enim Dominus uerbum euangelizanti, dederat uoci illius
uocem uirtutis. Nisi somni semper parcissimus fuisset, nunquam tantum in Dei
seruitio profecisset.
Proponamus et foeminis, quę sequantur, exempla, quibus attendentes
somnolentię grauedinem possint discutere.
Paula illa Romana, quę summam generis nobilitatem
Proponamus et foeminis, quę sequantur, exempla, quibus attendentes
somnolentię grauedinem possint discutere.
Paula illa Romana, quę summam generis nobilitatem superauit uitę sanctitate,
in grauissima etiam febre (ut Hieronymus inquit) mollia lectuli strata non
habuit, sed super durissimam humum in stragulis cilicinis quiescebat, si
tamen illa quies dicenda est, quę iugibus pene orationibus dies noctesque
grauedinem possint discutere.
Paula illa Romana, quę summam generis nobilitatem superauit uitę sanctitate,
in grauissima etiam febre (ut Hieronymus inquit) mollia lectuli strata non
habuit, sed super durissimam humum in stragulis cilicinis quiescebat, si
tamen illa quies dicenda est, quę iugibus pene orationibus dies noctesque
iungebat, illud implens de psalterio: Lauabo per singulas noctes lectum
meum; lachrymis meis stratum meum
Idem autor Asellę uirginis sanctitatem efferens laudibus ait: Unius cęllulę
clausa angustiis, latitudine paradisi fruebatur; idem terrę solum et
orationis locus extitit et quietis.
Legimus etiam in monasterio illo Thebaidis, in quo Euphrasia uirgo summis
effulsit uirtutibus, moris fuisse in terra cilicino stragulo
tecta cubitare. Ac quoties aliqua sororum minus pudici somnii pręstigiis
ludificatam se
autor Asellę uirginis sanctitatem efferens laudibus ait: Unius cęllulę
clausa angustiis, latitudine paradisi fruebatur; idem terrę solum et
orationis locus extitit et quietis.
Legimus etiam in monasterio illo Thebaidis, in quo Euphrasia uirgo summis
effulsit uirtutibus, moris fuisse in terra cilicino stragulo
tecta cubitare. Ac quoties aliqua sororum minus pudici somnii pręstigiis
ludificatam se cognouisset, abbatissę
angustiis, latitudine paradisi fruebatur; idem terrę solum et
orationis locus extitit et quietis.
Legimus etiam in monasterio illo Thebaidis, in quo Euphrasia uirgo summis
effulsit uirtutibus, moris fuisse in terra cilicino stragulo
tecta cubitare. Ac quoties aliqua sororum minus pudici somnii pręstigiis
ludificatam se cognouisset, abbatissę confiteri et, quantum uisa
displicerent, cinere stratis insperso testari. Quis igitur
quam quietis, semper uerentibus, ne quam eiusmodi
somnotinam speciem menti obuersari contingat. Pręter hęc autem Euphrasia,
cum quicquam tale per quietem passa fuisset, biduanis triduanisque ieiuniis
sese macerabat, ut in cinere iacens, etiam cum obdormiuisset, cibos potius
quam abominationes somniaret.
Non tamen minori curę Othilię uirgini uigilias fuisse accepimus. Cui, quanuis
monasterii in quodam Bauarię monte siti pręposita esset,
sese macerabat, ut in cinere iacens, etiam cum obdormiuisset, cibos potius
quam abominationes somniaret.
Non tamen minori curę Othilię uirgini uigilias fuisse accepimus. Cui, quanuis
monasterii in quodam Bauarię monte siti pręposita esset, pro stragulo ursina
pellis, pro puluillo saxum erat. Solebat enim, uti in cęteris religiosę
conuersationis laboribus, ita et in hac parte grauius onus sibiipsi quam
aliis,
somniaret.
Non tamen minori curę Othilię uirgini uigilias fuisse accepimus. Cui, quanuis
monasterii in quodam Bauarię monte siti pręposita esset, pro stragulo ursina
pellis, pro puluillo saxum erat. Solebat enim, uti in cęteris religiosę
conuersationis laboribus, ita et in hac parte grauius onus sibiipsi quam
aliis, quibus pręerat, uirginibus imponere. Super ursi autem pelle cubans
magisque uigilię quam somno indulgens, conculcauit
uigilias fuisse accepimus. Cui, quanuis
monasterii in quodam Bauarię monte siti pręposita esset, pro stragulo ursina
pellis, pro puluillo saxum erat. Solebat enim, uti in cęteris religiosę
conuersationis laboribus, ita et in hac parte grauius onus sibiipsi quam
aliis, quibus pręerat, uirginibus imponere. Super ursi autem pelle cubans
magisque uigilię quam somno indulgens, conculcauit ursum illum, quem Dauid
typum gerens Christi scribitur
conculcauit ursum illum, quem Dauid
typum gerens Christi scribitur interfecisse, et de quo per Hieremiam
dicitur: Vrsus insidians factus est mihi. Lapidem uero capiti
supponens placuit lapidi illi, qui factus est in caput anguli, qui fecit
utraque unum. Cui nunc inseparabiliter iuncta et ipsum, quocunque ierit,
sequens concinit canticum nouum, quod in Apocalypsi nemo potest dicere, nisi
fuerit uirgo. Virginitas autem ipsa in tantis
factus est mihi. Lapidem uero capiti
supponens placuit lapidi illi, qui factus est in caput anguli, qui fecit
utraque unum. Cui nunc inseparabiliter iuncta et ipsum, quocunque ierit,
sequens concinit canticum nouum, quod in Apocalypsi nemo potest dicere, nisi
fuerit uirgo. Virginitas autem ipsa in tantis quidem uersatur periculis, ut,
nequando corrumpatur, custodiri a uigilantibus raro possit, * corr.
ex potest
factus est in caput anguli, qui fecit
utraque unum. Cui nunc inseparabiliter iuncta et ipsum, quocunque ierit,
sequens concinit canticum nouum, quod in Apocalypsi nemo potest dicere, nisi
fuerit uirgo. Virginitas autem ipsa in tantis quidem uersatur periculis, ut,
nequando corrumpatur, custodiri a uigilantibus raro possit, * corr.
ex potest
a somnolentis nunquam.
Vos igitur, siue uirgines,
clamor nunciauerit, promptum uobis sit obuiam illi procedere, cum illo ad
nuptias introire, per illum supernę cęlestisque celebritatis gaudiis
perpetuo frui. At contra cauete maxime et enitimini, nequando in illam
fatuarum uirginum sortem concedatis, quę ueniente Sponso dormitauerunt
et dormierunt seriusque quam oportuit excitatę, tunc demum oleum emere
uolebant, cum peractis nundinis iam nemo esset, qui uenderet.
sortem concedatis, quę ueniente Sponso dormitauerunt
et dormierunt seriusque quam oportuit excitatę, tunc demum oleum emere
uolebant, cum peractis nundinis iam nemo esset, qui uenderet. Extinctis
iam lampadibus in tenebris remanentes, aditu beatitudinis indignę,
somnolentię suę poenas dederunt. Vigilate itaque, ait Saluator noster,
quia nescitis, quando dominus domus ueniet: sero, an media nocte, an
galli cantu, an
quando dominus domus ueniet: sero, an media nocte, an
galli cantu, an mane, ne, cum uenerit repente, inueniat uos dormientes.
Pręcipue autem noctibus uigilandum esse etiam Prophetę exemplo
admonemur, qui in Psalmis ait: Memor fui nocte nominis tui, Domine, et
custodiui legem tuam... Media nocte surgebam ad confitendum tibi... In
noctibus extollite manus uestras in sancta, et benedicite Dominum!
Esaias quoque:
Pręcipue autem noctibus uigilandum esse etiam Prophetę exemplo
admonemur, qui in Psalmis ait: Memor fui nocte nominis tui, Domine, et
custodiui legem tuam... Media nocte surgebam ad confitendum tibi... In
noctibus extollite manus uestras in sancta, et benedicite Dominum!
Esaias quoque: Anima mea, inquit, desyderauit te in nocte. Et item
Hieremias: Consurge, lauda in nocte in principio uigiliarum; effunde
esse etiam Prophetę exemplo
admonemur, qui in Psalmis ait: Memor fui nocte nominis tui, Domine, et
custodiui legem tuam... Media nocte surgebam ad confitendum tibi... In
noctibus extollite manus uestras in sancta, et benedicite Dominum!
Esaias quoque: Anima mea, inquit, desyderauit te in nocte. Et item
Hieremias: Consurge, lauda in nocte in principio uigiliarum; effunde
sicut aquam cor tuum in conspectu Domini;
nominis tui, Domine, et
custodiui legem tuam... Media nocte surgebam ad confitendum tibi... In
noctibus extollite manus uestras in sancta, et benedicite Dominum!
Esaias quoque: Anima mea, inquit, desyderauit te in nocte. Et item
Hieremias: Consurge, lauda in nocte in principio uigiliarum; effunde
sicut aquam cor tuum in conspectu Domini; leua ad eum manus pro anima
paruulorum tuorum. Quid multa? Ipsum noctis silentium
Media nocte surgebam ad confitendum tibi... In
noctibus extollite manus uestras in sancta, et benedicite Dominum!
Esaias quoque: Anima mea, inquit, desyderauit te in nocte. Et item
Hieremias: Consurge, lauda in nocte in principio uigiliarum; effunde
sicut aquam cor tuum in conspectu Domini; leua ad eum manus pro anima
paruulorum tuorum. Quid multa? Ipsum noctis silentium quiesque actionum
ad contemplanda cęlestia, ad
nocte surgebam ad confitendum tibi... In
noctibus extollite manus uestras in sancta, et benedicite Dominum!
Esaias quoque: Anima mea, inquit, desyderauit te in nocte. Et item
Hieremias: Consurge, lauda in nocte in principio uigiliarum; effunde
sicut aquam cor tuum in conspectu Domini; leua ad eum manus pro anima
paruulorum tuorum. Quid multa? Ipsum noctis silentium quiesque actionum
ad contemplanda cęlestia, ad preces
extollite manus uestras in sancta, et benedicite Dominum!
Esaias quoque: Anima mea, inquit, desyderauit te in nocte. Et item
Hieremias: Consurge, lauda in nocte in principio uigiliarum; effunde
sicut aquam cor tuum in conspectu Domini; leua ad eum manus pro anima
paruulorum tuorum. Quid multa? Ipsum noctis silentium quiesque actionum
ad contemplanda cęlestia, ad preces offerendas nos hortantur, ut
scilicet a terra prorsus
II
Caput I / DE CVRA ET MODO ORANDI
Age igitur, hinc iam sanctarum precum exempla perscrutemur, deinceps etiam
contemplationis altitudinem ostensuri, qua diuini homines in terra degentes
mente cęlos permeabant. Hi uero, quantum orandi studio dediti fuerint uel
quam efficaciter orarint uel quantas inter orandum diaboli molestias
tolerarint, si quem consyderare non piguerit, nec imitari
diebus ac noctibus, quibus eum suppliciter deprecabar,
ne deleret uos, ut fuerat comminatus. Vtinam nos nostris peccatis
tam impense atque perseueranter ueniam posceremus quam ille alienis!
Septies in die laudem Domino dicens, ipse sanctus propheta Dauid septem
canonicarum horarum, quas nunc seruat Ecclesia, orandi documentum reliquit.
Quali autem quantoue mentis affectu orauerit, testatur dicens: Deprecatus
sum
horarum, quas nunc seruat Ecclesia, orandi documentum reliquit.
Quali autem quantoue mentis affectu orauerit, testatur dicens: Deprecatus
sum faciem tuam ex toto corde meo. *add. Et item:
Clamaui in toto corde meo: *add. exaudi me, Domine!
In corde ad Dominum clamant, qui ardenter orant, non qui tantum uocibus
obstrepunt et, quod labiis uolutant, mente non concipiunt.
Post illum Salomon, omnium Iudeę
Quali autem quantoue mentis affectu orauerit, testatur dicens: Deprecatus
sum faciem tuam ex toto corde meo. *add. Et item:
Clamaui in toto corde meo: *add. exaudi me, Domine!
In corde ad Dominum clamant, qui ardenter orant, non qui tantum uocibus
obstrepunt et, quod labiis uolutant, mente non concipiunt.
Post illum Salomon, omnium Iudeę regum sapientissimus, in eo libro (si modo
illius liber
exaudi me, Domine!
In corde ad Dominum clamant, qui ardenter orant, non qui tantum uocibus
obstrepunt et, quod labiis uolutant, mente non concipiunt.
Post illum Salomon, omnium Iudeę regum sapientissimus, in eo libro (si modo
illius liber est) qui Sapientię inscribitur: Adii, inquit,
Dominum, et deprecatus sum illum, et dixi ex totis pręcordiis
meis. Ex toto quippe corde rogandus est, qui ex toto corde
pręcipitur
diligendus. Negligenter autem orantes, et eum, a quo aliquid petunt, parum
reuereri, et id, quod petunt, non satis magnipendere arguuntur, ideoque nec
impetrant. Reprobatur enim eiusmodi rogator dicente Domino in Apocalypsi:
Quia tepidus es, et nec frigidus, nec calidus, incipiam te euomere ex
ore meo.
Vir desyderiorum Daniel ingressus coenaculum, id est, superiorem partem
tepidus es, et nec frigidus, nec calidus, incipiam te euomere ex
ore meo.
Vir desyderiorum Daniel ingressus coenaculum, id est, superiorem partem
ędium, apertis fenestris contra Hierusalem, ter in die statutis horis genua
sua flexisse et adorasse Deum suum dicitur. Hinc tu, quoties orare uolueris,
domum Dei ingressus, mente cęlum conscende apertisque fenestris purę
synceręque intentionis Spiritui Sancto ad cor tuum
fenestris purę
synceręque intentionis Spiritui Sancto ad cor tuum aditum para et semper ad
cęleste Hierusalem animo conuersus terrena contemne ac die uno ter genua
flectens Trinitatem personarum Vnitatemque substantię in Deo crede,
confitere, adora.
Tobias cum lachrymis orasse perhibetur, et cum casu quodam oculos amisisset,
ab angelo Raphaele de cęlo in terras misso meruit curari.
Adeo inter
flectens Trinitatem personarum Vnitatemque substantię in Deo crede,
confitere, adora.
Tobias cum lachrymis orasse perhibetur, et cum casu quodam oculos amisisset,
ab angelo Raphaele de cęlo in terras misso meruit curari.
Adeo inter orandum illi fleuisse profuit.
Tobię autem, filio eius, etiam nuptiarum celebritatem sacris precationibus
placuit initiari. Cum Sarra enim, uxore sua, priusquam copulę coniugali
Adeo inter orandum illi fleuisse profuit.
Tobię autem, filio eius, etiam nuptiarum celebritatem sacris precationibus
placuit initiari. Cum Sarra enim, uxore sua, priusquam copulę coniugali
operam darent, tres noctes totas in cubiculo simul orando consumpserunt.
Inde illa, quę primo statim concubitu iam septem extulerat uiros, cum hoc
postremo diu feliciter uixit.
Post hęc quaque et pater a cęcitate et filius ab internicione liberati, ut
Inde illa, quę primo statim concubitu iam septem extulerat uiros, cum hoc
postremo diu feliciter uixit.
Post hęc quaque et pater a cęcitate et filius ab internicione liberati, ut
pro beneficio gratias agerent, uterque in faciem se prosternentes per horas
tres benedixerunt Deum. Et cum exurrexissent (ut ait Scriptura) narrauerunt
omnia mirabilia eius, ut scias, peractis etiam precibus a laudibus Creatoris
non esse cessandum. Pręterea
illum, quicquid de Scripturarum fontibus haustum orando
effundimus, quod prophetę, quod apostoli nobis tradiderunt, sed pręcipue
quod Dominus noster Iesus Christus. Ipse enim est Patris uerbum, ipse Filius
suus dilectus, in quo sibi bene complacuit, ipsum audiamus!
Sic, inquit, orabitis: Pater noster, qui es in cęlis. Si Pater in
cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę
super terram.
nobis tradiderunt, sed pręcipue
quod Dominus noster Iesus Christus. Ipse enim est Patris uerbum, ipse Filius
suus dilectus, in quo sibi bene complacuit, ipsum audiamus!
Sic, inquit, orabitis: Pater noster, qui es in cęlis. Si Pater in
cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę
super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis
existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne
sed pręcipue
quod Dominus noster Iesus Christus. Ipse enim est Patris uerbum, ipse Filius
suus dilectus, in quo sibi bene complacuit, ipsum audiamus!
Sic, inquit, orabitis: Pater noster, qui es in cęlis. Si Pater in
cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę
super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis
existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne in nobis regnet
in cęlis. Si Pater in
cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę
super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis
existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne in nobis regnet
peccatum. Fiat uoluntas tua sicut in cęlo et in terra. Quoniam, qui
facit uoluntatem tuam, manet in ęternum. Panem nostrum
supersubstantialem, uel quotidianum, da nobis hodie. Panem, qui de
sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę
super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis
existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne in nobis regnet
peccatum. Fiat uoluntas tua sicut in cęlo et in terra. Quoniam, qui
facit uoluntatem tuam, manet in ęternum. Panem nostrum
supersubstantialem, uel quotidianum, da nobis hodie. Panem, qui de
cęlo descendit. Nostrum, quia pro nobis oblatus est.
quę sursum sunt, sapiant, non quę
super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis
existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne in nobis regnet
peccatum. Fiat uoluntas tua sicut in cęlo et in terra. Quoniam, qui
facit uoluntatem tuam, manet in ęternum. Panem nostrum
supersubstantialem, uel quotidianum, da nobis hodie. Panem, qui de
cęlo descendit. Nostrum, quia pro nobis oblatus est.
nomen tuum. Ita, nequid a nobis
existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne in nobis regnet
peccatum. Fiat uoluntas tua sicut in cęlo et in terra. Quoniam, qui
facit uoluntatem tuam, manet in ęternum. Panem nostrum
supersubstantialem, uel quotidianum, da nobis hodie. Panem, qui de
cęlo descendit. Nostrum, quia pro nobis oblatus est. Supersubstantialem,
quia omnibus substantiis, omnibus pręeminet
da nobis hodie. Panem, qui de
cęlo descendit. Nostrum, quia pro nobis oblatus est. Supersubstantialem,
quia omnibus substantiis, omnibus pręeminet creaturis. Vel quotidianum, quia
Christus Iesus heri et hodie, ipse et in secula. Da nobis hodie. Da semper,
ne unquam separemur ab eo. Quoties enim separamur, toties deficimus in uia.
Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus
quia omnibus substantiis, omnibus pręeminet creaturis. Vel quotidianum, quia
Christus Iesus heri et hodie, ipse et in secula. Da nobis hodie. Da semper,
ne unquam separemur ab eo. Quoties enim separamur, toties deficimus in uia.
Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus
nostris. Vt, cum ignouerimus in nos peccantibus, tu nobis ignoscas,
quicquid peccauimus tibi.
ne unquam separemur ab eo. Quoties enim separamur, toties deficimus in uia.
Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus
nostris. Vt, cum ignouerimus in nos peccantibus, tu nobis ignoscas,
quicquid peccauimus tibi. Et ne nos inducas in tentationem. Id est,
ne patiaris nos tentari supra id, quod possumus. Sed libera nos a malo.
Vt tandem sine timore de manu
Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus
nostris. Vt, cum ignouerimus in nos peccantibus, tu nobis ignoscas,
quicquid peccauimus tibi. Et ne nos inducas in tentationem. Id est,
ne patiaris nos tentari supra id, quod possumus. Sed libera nos a malo.
Vt tandem sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati seruiamus
tibi in sanctitate et iustitia coram te omnibus
peccauimus tibi. Et ne nos inducas in tentationem. Id est,
ne patiaris nos tentari supra id, quod possumus. Sed libera nos a malo.
Vt tandem sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati seruiamus
tibi in sanctitate et iustitia coram te omnibus diebus nostris. Amen.
Veruntamen idem Saluator noster ac Dominus, sicuti nos orare docuit, ita
etiam ante orationem ut pie nos pręparemus, iubet fidem, spem, charitatem
Veruntamen idem Saluator noster ac Dominus, sicuti nos orare docuit, ita
etiam ante orationem ut pie nos pręparemus, iubet fidem, spem, charitatem
exigens a nobis. Fidem ibi: Omnia, quęcunque petieritis in oratione
credentes, accipietis. Spem ibi: Nolite timere pusillus grex,
quia complacuit Patri uestro dare uobis regnum. Charitatem ibi:
Cum stabitis ad orandum, dimittite, siquid habetis aduersus
dimittite, siquid habetis aduersus
aliquem.
Quo deinde corporis gestu, quaue humilitate orandum esset, suo sępe exemplo
monstrauit, dum (sicut ueritatis scriptores retulerunt) nunc procidens in
faciem, nunc positis genibus, nunc eleuatis in cęlum oculis obsecrat Patrem.
Locum quoque orantibus aptum designauit, uel dicens: Domus mea domus
orationis uocabitur, uel monens: Cum oraueris, intra in
Quo deinde corporis gestu, quaue humilitate orandum esset, suo sępe exemplo
monstrauit, dum (sicut ueritatis scriptores retulerunt) nunc procidens in
faciem, nunc positis genibus, nunc eleuatis in cęlum oculis obsecrat Patrem.
Locum quoque orantibus aptum designauit, uel dicens: Domus mea domus
orationis uocabitur, uel monens: Cum oraueris, intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio ora Patrem tuum
in
faciem, nunc positis genibus, nunc eleuatis in cęlum oculis obsecrat Patrem.
Locum quoque orantibus aptum designauit, uel dicens: Domus mea domus
orationis uocabitur, uel monens: Cum oraueris, intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito, uel faciens:
quando dimissa turba ascendit in montem solus orare.
Tempus etiam orandi pręscripsit, et uespertinum, uespere facto orans in
cęlum oculis obsecrat Patrem.
Locum quoque orantibus aptum designauit, uel dicens: Domus mea domus
orationis uocabitur, uel monens: Cum oraueris, intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito, uel faciens:
quando dimissa turba ascendit in montem solus orare.
Tempus etiam orandi pręscripsit, et uespertinum, uespere facto orans in
monte, et nocturnum, pernoctans in oratione, et antelucanum, ualde
designauit, uel dicens: Domus mea domus
orationis uocabitur, uel monens: Cum oraueris, intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito, uel faciens:
quando dimissa turba ascendit in montem solus orare.
Tempus etiam orandi pręscripsit, et uespertinum, uespere facto orans in
monte, et nocturnum, pernoctans in oratione, et antelucanum, ualde diluculo
surgens et in desertum locum secedens, ut ibi oret,
intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito, uel faciens:
quando dimissa turba ascendit in montem solus orare.
Tempus etiam orandi pręscripsit, et uespertinum, uespere facto orans in
monte, et nocturnum, pernoctans in oratione, et antelucanum, ualde diluculo
surgens et in desertum locum secedens, ut ibi oret, et pene continuum,
dicens: Vigilate omni tempore orantes!
et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito, uel faciens:
quando dimissa turba ascendit in montem solus orare.
Tempus etiam orandi pręscripsit, et uespertinum, uespere facto orans in
monte, et nocturnum, pernoctans in oratione, et antelucanum, ualde diluculo
surgens et in desertum locum secedens, ut ibi oret, et pene continuum,
dicens: Vigilate omni tempore orantes!
Assiduitate denique in orando opus esse
quando dimissa turba ascendit in montem solus orare.
Tempus etiam orandi pręscripsit, et uespertinum, uespere facto orans in
monte, et nocturnum, pernoctans in oratione, et antelucanum, ualde diluculo
surgens et in desertum locum secedens, ut ibi oret, et pene continuum,
dicens: Vigilate omni tempore orantes!
Assiduitate denique in orando opus esse tum uerbis docuit, tum exemplo
significauit. Dormientibus
nocturnum, pernoctans in oratione, et antelucanum, ualde diluculo
surgens et in desertum locum secedens, ut ibi oret, et pene continuum,
dicens: Vigilate omni tempore orantes!
Assiduitate denique in orando opus esse tum uerbis docuit, tum exemplo
significauit. Dormientibus apostolis ipse uigilans iterum et tertio eundem
repetendo sermonem orasse dicitur. Et ut Lucas ait: Factus in agonia
prolixius orabat; ne
Assiduitate denique in orando opus esse tum uerbis docuit, tum exemplo
significauit. Dormientibus apostolis ipse uigilans iterum et tertio eundem
repetendo sermonem orasse dicitur. Et ut Lucas ait: Factus in agonia
prolixius orabat; ne scilicet aliter egisse uideretur quam
pręcepisset. Pręceperat autem similitudinem afferens ac dicens: Siquis
nocte intempesta ad amici pulsans fores perseueret,
ab aduersarii sui calumnia tandem decreuit uindicare: Audite, inquit,
quid iudex iniquitati: dicit! Deus autem non faciet uindictam
electorum suorum clamantium ad se die ac nocte, et patientiam habebit in
illis? Non uindictam intelligas contra inimicos, quo: diligere
iubemur, sed contra tentationes, quibus resistere nemo ualet, nisi Domini
ope auxilioque adiutus fuerit. Quandiu ergo cum his nobis colluctandum est,
prohibuit, sed eos, qui labiis multum corde parum orant, imitari.
Ideoque subiunxit: Nolite uos assimilari eis!
Siquidem et apostoli, postquam ille deuicta morte ad cęlos, unde uenerat,
rediit, in Hierusalem reuersi cum coenaculum ascendissent (ut Lucas in Actis
eorum testatur) perseuerantes erant unanimiter in oratione cum mulieribus et
Maria, matre Iesu, et fratribus eius. Inde refert Spiritum Sanctum
aduenisse,
Ideoque subiunxit: Nolite uos assimilari eis!
Siquidem et apostoli, postquam ille deuicta morte ad cęlos, unde uenerat,
rediit, in Hierusalem reuersi cum coenaculum ascendissent (ut Lucas in Actis
eorum testatur) perseuerantes erant unanimiter in oratione cum mulieribus et
Maria, matre Iesu, et fratribus eius. Inde refert Spiritum Sanctum
aduenisse, domum, ubi erant sedentes, repleuisse, supra singulos eorum
Siquidem et apostoli, postquam ille deuicta morte ad cęlos, unde uenerat,
rediit, in Hierusalem reuersi cum coenaculum ascendissent (ut Lucas in Actis
eorum testatur) perseuerantes erant unanimiter in oratione cum mulieribus et
Maria, matre Iesu, et fratribus eius. Inde refert Spiritum Sanctum
aduenisse, domum, ubi erant sedentes, repleuisse, supra singulos eorum
linguas tanquam ignis apparuisse, ut intelligas
aduenisse, domum, ubi erant sedentes, repleuisse, supra singulos eorum
linguas tanquam ignis apparuisse, ut intelligas perseueranti ac iugi
oratione Spiritus Sancti gratiam conciliari solere.
Petrus et Ioannes ascendebant in templum ad horam orationis nonam, et
languido ante uestibulum mendicanti pro elemosina sanitatem dederunt. Itaque
documento nobis sunt, ne soli orationi uacantes misericordię in egenos
obliuiscamur. Scriptum est enim:
solere.
Petrus et Ioannes ascendebant in templum ad horam orationis nonam, et
languido ante uestibulum mendicanti pro elemosina sanitatem dederunt. Itaque
documento nobis sunt, ne soli orationi uacantes misericordię in egenos
obliuiscamur. Scriptum est enim: Non apparebis ante conspectum Domini
uacuus!
Arrogantiam quoque in orando fugiendam humilitatemque sequendam hinc
phariseus,
documento nobis sunt, ne soli orationi uacantes misericordię in egenos
obliuiscamur. Scriptum est enim: Non apparebis ante conspectum Domini
uacuus!
Arrogantiam quoque in orando fugiendam humilitatemque sequendam hinc
phariseus, hinc publicanus monent. Alter insolenter sese efferens et inani
iactatione cęteris pręponens reprobatur: alter uero cęlum
intueri non ausus, sed in
in orando fugiendam humilitatemque sequendam hinc
phariseus, hinc publicanus monent. Alter insolenter sese efferens et inani
iactatione cęteris pręponens reprobatur: alter uero cęlum
intueri non ausus, sed in terram pronus pugnis pectus uerberans rediit (ut
Veritas ait) iustificatus prę illo. Quia omnis, qui se exaltat,
humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur. Oratio humiliantis se
(ut Ecclesiasticus inquit)
prę illo. Quia omnis, qui se exaltat,
humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur. Oratio humiliantis se
(ut Ecclesiasticus inquit) nubes penetrabit.
Hinc ipse uas electionis Paulus in Apostolorum Gestis ubique memoratur
positis genibus preces Domino obtulisse. Bartholomeum quoque centies in die
et centies in nocte flexisse genua, dum orationes iteraret, ferunt, Iacobo
Alphei utrunque genu, in modum
se
(ut Ecclesiasticus inquit) nubes penetrabit.
Hinc ipse uas electionis Paulus in Apostolorum Gestis ubique memoratur
positis genibus preces Domino obtulisse. Bartholomeum quoque centies in die
et centies in nocte flexisse genua, dum orationes iteraret, ferunt, Iacobo
Alphei utrunque genu, in modum camellorum, procumbendi assiduitate
occaluisse. Quod si sic orarunt, qui iam Spiritus Sancti igne excocti omni
inquit) nubes penetrabit.
Hinc ipse uas electionis Paulus in Apostolorum Gestis ubique memoratur
positis genibus preces Domino obtulisse. Bartholomeum quoque centies in die
et centies in nocte flexisse genua, dum orationes iteraret, ferunt, Iacobo
Alphei utrunque genu, in modum camellorum, procumbendi assiduitate
occaluisse. Quod si sic orarunt, qui iam Spiritus Sancti igne excocti omni
purius auro
Paulus in Apostolorum Gestis ubique memoratur
positis genibus preces Domino obtulisse. Bartholomeum quoque centies in die
et centies in nocte flexisse genua, dum orationes iteraret, ferunt, Iacobo
Alphei utrunque genu, in modum camellorum, procumbendi assiduitate
occaluisse. Quod si sic orarunt, qui iam Spiritus Sancti igne excocti omni
purius auro renitebant, quid nos facere oportet, qui peccatis peccata
cumulantes, quotidie diuinam in nos
genu, in modum camellorum, procumbendi assiduitate
occaluisse. Quod si sic orarunt, qui iam Spiritus Sancti igne excocti omni
purius auro renitebant, quid nos facere oportet, qui peccatis peccata
cumulantes, quotidie diuinam in nos indignationem prouocamus? Submissius
supplicare debet, qui grauius delinquit.
Porro, Bartholomeum imitatus Apollonius abbas et ipse centenis genu
flexionibus die noctuque precationes repetisse perhibetur. In
diuinam in nos indignationem prouocamus? Submissius
supplicare debet, qui grauius delinquit.
Porro, Bartholomeum imitatus Apollonius abbas et ipse centenis genu
flexionibus die noctuque precationes repetisse perhibetur. In repetendo
assiduitas, in genu flectendo laudem meretur humilitas.
Antonius abbas, et ipse non nisi submissis genibus orans, sępe diem noctemque
peregisse dicitur precatione perpetua. Nescio, quod maius miraculum, an
supplicare debet, qui grauius delinquit.
Porro, Bartholomeum imitatus Apollonius abbas et ipse centenis genu
flexionibus die noctuque precationes repetisse perhibetur. In repetendo
assiduitas, in genu flectendo laudem meretur humilitas.
Antonius abbas, et ipse non nisi submissis genibus orans, sępe diem noctemque
peregisse dicitur precatione perpetua. Nescio, quod maius miraculum, an illo
corporis gestu tandiu
Sic superasse
demonum tendiculas atque dolos, qui sopitum uoluptuosis phantasmatum
imaginibus ad illicita prouocabant. Experimento ergo didicit, quanti momenti
illud Domini pręceptum sit: Vigilate et orate, ne intretis in
tentationem!
Stantem atque orantem et Ioannem abbatem in superioris Thebaidis eremo, sub
quodam * corr. ex quadam
cauę rupis fornice, annos
ad illicita prouocabant. Experimento ergo didicit, quanti momenti
illud Domini pręceptum sit: Vigilate et orate, ne intretis in
tentationem!
Stantem atque orantem et Ioannem abbatem in superioris Thebaidis eremo, sub
quodam * corr. ex quadam
cauę rupis fornice, annos treis perseuerasse legimus, nunquam
procubuisse, ne minus orare, quam uellet, cogeretur, quoniam cubanti citius
simul et animę cibus et sustentamentum corporis erat.
Par obsecrandi cura Sisinium, Elpidii abbatis discipulum, commendat. Qui cum
annos septem sub illius institutionibus fuisset conuersatus, tandem
discedens et in quodam satis grandi lapideo monumento se occludens, per
triennium semper rectus orasse dicitur neque interim aut sedisse aut
iacuisse aut inde pedem extulisse. Quid prius mirer, nescio, anguste
habitantem, an immobiliter
anguste
habitantem, an immobiliter stantem, an continenter orantem. Cuncta quidem
dura factuque difficilia, nisi quod corporis lassitudinem animus Deo
intentus minus sentire potuit. Qui enim tam perseueranter orauit, is in cęlo
magis quam in sepulchro fuit.
Paulus, in finibus Aphricę quingentorum monachorum quondam pater, nullo uitę
suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus
Domino
an immobiliter stantem, an continenter orantem. Cuncta quidem
dura factuque difficilia, nisi quod corporis lassitudinem animus Deo
intentus minus sentire potuit. Qui enim tam perseueranter orauit, is in cęlo
magis quam in sepulchro fuit.
Paulus, in finibus Aphricę quingentorum monachorum quondam pater, nullo uitę
suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus
Domino obtulisset, quas calculos in sinum ingerendo
Cuncta quidem
dura factuque difficilia, nisi quod corporis lassitudinem animus Deo
intentus minus sentire potuit. Qui enim tam perseueranter orauit, is in cęlo
magis quam in sepulchro fuit.
Paulus, in finibus Aphricę quingentorum monachorum quondam pater, nullo uitę
suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus
Domino obtulisset, quas calculos in sinum ingerendo numerabat. Atque hi
multo
magis quam in sepulchro fuit.
Paulus, in finibus Aphricę quingentorum monachorum quondam pater, nullo uitę
suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus
Domino obtulisset, quas calculos in sinum ingerendo numerabat. Atque hi
multo felicius in sinum iactati sunt quam illi in sitellam, quibus in senatu
decerni magistratus solent. Alteris terrenus honor quęritur,
alteris Paulus cęlestem gloriam
Aphricę quingentorum monachorum quondam pater, nullo uitę
suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus
Domino obtulisset, quas calculos in sinum ingerendo numerabat. Atque hi
multo felicius in sinum iactati sunt quam illi in sitellam, quibus in senatu
decerni magistratus solent. Alteris terrenus honor quęritur,
alteris Paulus cęlestem gloriam est adeptus.
Isaac Syrus, tunc quidem monachus,
quondam pater, nullo uitę
suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus
Domino obtulisset, quas calculos in sinum ingerendo numerabat. Atque hi
multo felicius in sinum iactati sunt quam illi in sitellam, quibus in senatu
decerni magistratus solent. Alteris terrenus honor quęritur,
alteris Paulus cęlestem gloriam est adeptus.
Isaac Syrus, tunc quidem monachus, deinde etiam ipse abbas, postquam
nullo uitę
suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus
Domino obtulisset, quas calculos in sinum ingerendo numerabat. Atque hi
multo felicius in sinum iactati sunt quam illi in sitellam, quibus in senatu
decerni magistratus solent. Alteris terrenus honor quęritur,
alteris Paulus cęlestem gloriam est adeptus.
Isaac Syrus, tunc quidem monachus, deinde etiam ipse abbas, postquam
Constantinopolitani, exemplum nos
hortatur. Qui cum totum psalterium singulis noctibus perlegere moris haberet
atque aliquando citius, quam consueuerat, consopitus ipsum semilectum
dimisisset, monitus est a Petro apostolo in somnis, ut surgeret et coeptum
opus intentius perficere curaret. Quę res argumento est non nisi peractis
finitisque orationibus dandum esse quieti locum.
Nequando a missarum auditione orante tunc pro nobis sacerdote res
ascenso equo frustraque calcaribus fatigato, ubi bestiam,
ut inde se moueret, compellere nequiuit, semetipsum reprehendens desiliit et
missam perfecte integreque audiuit. Atque eodem equo statim, quo optabat,
est auectus. Et in tempore domum reuersus rei gerendę occasionem non amisit,
sed promptiorem expeditioremque, quasi pręuenisset, habuit.
Hac eadem in re Ioannis, patriarchę Alexandrini, imprimis laudanda est
solertia, qua populum, audito
missam perfecte integreque audiuit. Atque eodem equo statim, quo optabat,
est auectus. Et in tempore domum reuersus rei gerendę occasionem non amisit,
sed promptiorem expeditioremque, quasi pręuenisset, habuit.
Hac eadem in re Ioannis, patriarchę Alexandrini, imprimis laudanda est
solertia, qua populum, audito Euangelio mox ab ecclesia delabi solitum,
curauit continere. Et ipse enim intermissa celebratione sequi egredientes
coepit, dicens, ubi
lumine circumfusus reddidit spiritum. Dum ergo moriendo ora et orando
moritur, mortis tenebras non sensit.
Seruatio autem, Traiectensi episcopo, oranti igneus supra uerticem radius
apparuit, qui mox in sublime euolans cęlum petiit, testatus
(ut mihi uidetur) in ignis specie orationum eius feruorem, in splendore uitę
puritatem, in ascensu meritorum altitudinem.
Philiberti quoque, abbatis apud
moritur, mortis tenebras non sensit.
Seruatio autem, Traiectensi episcopo, oranti igneus supra uerticem radius
apparuit, qui mox in sublime euolans cęlum petiit, testatus
(ut mihi uidetur) in ignis specie orationum eius feruorem, in splendore uitę
puritatem, in ascensu meritorum altitudinem.
Philiberti quoque, abbatis apud Rothomagum, Galliarum urbem, in ecclesia
deprecantis oculi uelut duo sydera fulgere
non sensit.
Seruatio autem, Traiectensi episcopo, oranti igneus supra uerticem radius
apparuit, qui mox in sublime euolans cęlum petiit, testatus
(ut mihi uidetur) in ignis specie orationum eius feruorem, in splendore uitę
puritatem, in ascensu meritorum altitudinem.
Philiberti quoque, abbatis apud Rothomagum, Galliarum urbem, in ecclesia
deprecantis oculi uelut duo sydera fulgere uisi sunt, ut ex hoc cognoscas
Traiectensi episcopo, oranti igneus supra uerticem radius
apparuit, qui mox in sublime euolans cęlum petiit, testatus
(ut mihi uidetur) in ignis specie orationum eius feruorem, in splendore uitę
puritatem, in ascensu meritorum altitudinem.
Philiberti quoque, abbatis apud Rothomagum, Galliarum urbem, in ecclesia
deprecantis oculi uelut duo sydera fulgere uisi sunt, ut ex hoc cognoscas
humiliter intenteque deprecantium mentis
euolans cęlum petiit, testatus
(ut mihi uidetur) in ignis specie orationum eius feruorem, in splendore uitę
puritatem, in ascensu meritorum altitudinem.
Philiberti quoque, abbatis apud Rothomagum, Galliarum urbem, in ecclesia
deprecantis oculi uelut duo sydera fulgere uisi sunt, ut ex hoc cognoscas
humiliter intenteque deprecantium mentis oculos Spiritus Sancti fulgore
illuminari, ne unquam obdormiant in morte, nequando dicat inimicus
apud Rothomagum, Galliarum urbem, in ecclesia
deprecantis oculi uelut duo sydera fulgere uisi sunt, ut ex hoc cognoscas
humiliter intenteque deprecantium mentis oculos Spiritus Sancti fulgore
illuminari, ne unquam obdormiant in morte, nequando dicat inimicus eorum:
Pręualui aduersus eos.
Nunc, ut alter etiam sexus sua habeat exempla, foeminarum in orando studia
breuiter explicemus.
oculos Spiritus Sancti fulgore
illuminari, ne unquam obdormiant in morte, nequando dicat inimicus eorum:
Pręualui aduersus eos.
Nunc, ut alter etiam sexus sua habeat exempla, foeminarum in orando studia
breuiter explicemus.
Anna, Helcanę uxor, ita ardenter orauit ad Dominum, ut temulenta putaretur.
Heli sacerdoti sibi ebrietatem exprobranti nihil turbata respondit: Vinum
et
Anna, Helcanę uxor, ita ardenter orauit ad Dominum, ut temulenta putaretur.
Heli sacerdoti sibi ebrietatem exprobranti nihil turbata respondit: Vinum
et omne, quod inebriare potest, non bibi, sed effudi animam meam in
conspectu Domini. Et tunc quidem homo faciem tantum uidens deceptus
est. Sed scrutator cordis et renum Deus conpunctionem consyderauit orantis
et misertus, quod rogabatur, concessit, ut, quę propter sterilitatem
concessit, ut, quę propter sterilitatem
contemnebatur, propter partum multis matribus honorabilior appareret edito
Samuele, sacerdote simul et propheta.
Sarra, Raguelis filia, superiori cubiculo se recludens, dies treis in
oratione perseuerauit, cibi ac potus expers, Qua solicitudine a
Domino meruit obtinere, ne priorum uirorum interfectrix crederetur. Tobia
uiro seruato, cum hoc unico felici admodum matrimonio iuncta, ad
priorum uirorum interfectrix crederetur. Tobia
uiro seruato, cum hoc unico felici admodum matrimonio iuncta, ad decrepitam
usque ętatem uixit sine querela.
Porro Iudit oratorium ingressa, cilicio induta, cinere conspersa, in terram
prostrata Domino supplicauit, et sola meruit Iudeam uniuersam die uno ab
Assyriorum oppressione liberare. Ausa enim facinus omnibus seculis
memorandum, inter tot armatorum milia Olophernem ducem sua occidit manu. Quo
et sola meruit Iudeam uniuersam die uno ab
Assyriorum oppressione liberare. Ausa enim facinus omnibus seculis
memorandum, inter tot armatorum milia Olophernem ducem sua occidit manu. Quo
cęso reliqui metu perculsi in fugam conuersi sunt. Si sic orauerimus,
sternetur Sathanas, uitia recedent, malarum tentationum nexus dissoluentur.
Annam uiduam in Euangelio legimus de templo nusquam
discedentem, ieiuniis et
milia Olophernem ducem sua occidit manu. Quo
cęso reliqui metu perculsi in fugam conuersi sunt. Si sic orauerimus,
sternetur Sathanas, uitia recedent, malarum tentationum nexus dissoluentur.
Annam uiduam in Euangelio legimus de templo nusquam
discedentem, ieiuniis et obsecrationibus nocte ac die seruientem, et eodem
in templo uidisse Iesum, uiso credidisse, creditum prophetando prędicasse.
Tot illi simul attulit bona nec sola
sternetur Sathanas, uitia recedent, malarum tentationum nexus dissoluentur.
Annam uiduam in Euangelio legimus de templo nusquam
discedentem, ieiuniis et obsecrationibus nocte ac die seruientem, et eodem
in templo uidisse Iesum, uiso credidisse, creditum prophetando prędicasse.
Tot illi simul attulit bona nec sola uiduitatis castitas nec solum corporis
ieiunium, sed utrique accedens etiam assidua deuotę mentis obsecratio.
quandoque concidat animi uigor
et cogitationibus diffluat atque dilabatur, recte maiores nostri horas
diuiserunt, alias orationi, alias actioni, alias uero lectioni. Hinc quidam
tradunt Virginem Beatam, postquam a parentibus in templo cultui diuino fuit
dedicata, a mane ad horam tertiam precibus, a tertia ad nonam manuum labori,
tum sumpto cibo a nona ad uesperam Scripturarum meditationi operam dare
consueuisse. His uicissitudinum successionibus
semper operentur, nec semper legant, et tamen semper hęc omnia, nequis
unquam sit ocio locus. Quoniam multam maliciam (ut Ecclesiasticus
inquit) docuit ociositas.
In orando autem fidem, patientiam, humilitatem necessaria esse etiam Cananeę
mulieris monstrauit euentus. A Domino sanari posse filiam credidit, et
despecta supplicare non destitit, et canibus comparata non modo non
cumulatius tribuat.
Martham *corr. ex Martha
centies per diem et centies per noctem submittere genua solitam
ferunt, dum illum supra cęlos regnantem adorat, quem in terris morantem
suscepisse hospitio beneficii loco habuit, non iam minus in supplicando
solicita quam olim fuerat in ministrando.
Huiuscemodi solicitudinis ęque mirandum exemplum in Gregorii pontificis
ex Martha
centies per diem et centies per noctem submittere genua solitam
ferunt, dum illum supra cęlos regnantem adorat, quem in terris morantem
suscepisse hospitio beneficii loco habuit, non iam minus in supplicando
solicita quam olim fuerat in ministrando.
Huiuscemodi solicitudinis ęque mirandum exemplum in Gregorii pontificis
Dialogo relatum legimus. Ipse enim testatur in uita Trasillę uirginis, amitę
per diem et centies per noctem submittere genua solitam
ferunt, dum illum supra cęlos regnantem adorat, quem in terris morantem
suscepisse hospitio beneficii loco habuit, non iam minus in supplicando
solicita quam olim fuerat in ministrando.
Huiuscemodi solicitudinis ęque mirandum exemplum in Gregorii pontificis
Dialogo relatum legimus. Ipse enim testatur in uita Trasillę uirginis, amitę
suę, cum uita defunctam lauare uellent, genibus
supra cęlos regnantem adorat, quem in terris morantem
suscepisse hospitio beneficii loco habuit, non iam minus in supplicando
solicita quam olim fuerat in ministrando.
Huiuscemodi solicitudinis ęque mirandum exemplum in Gregorii pontificis
Dialogo relatum legimus. Ipse enim testatur in uita Trasillę uirginis, amitę
suę, cum uita defunctam lauare uellent, genibus cubitisque callorum duritiem
apparuisse palamque factum exanimi iam corporis
hospitio beneficii loco habuit, non iam minus in supplicando
solicita quam olim fuerat in ministrando.
Huiuscemodi solicitudinis ęque mirandum exemplum in Gregorii pontificis
Dialogo relatum legimus. Ipse enim testatur in uita Trasillę uirginis, amitę
suę, cum uita defunctam lauare uellent, genibus cubitisque callorum duritiem
apparuisse palamque factum exanimi iam corporis indicio, quanta illi adhuc
uiuenti sanctarum precum cura
ingrauescebant, quoties Pharao ad cordis sui duritiam peruersitatemque
redibat, ut et oratione auerti mala intelligas et obstinatione augeri.
Idem, dum populus Israheliticus Iesu duce contra Amalechitas decertarent,
stans in uertice collis orabat. Cumque manus in cęlum tolleret, uincebant
Israhelitę, cum remitteret, superbantur. Perseuerandum enim est, ut uincas.
Nam et ipse deinde non lassatis manibus usque ad occubitum solis orans,
suorum
sui duritiam peruersitatemque
redibat, ut et oratione auerti mala intelligas et obstinatione augeri.
Idem, dum populus Israheliticus Iesu duce contra Amalechitas decertarent,
stans in uertice collis orabat. Cumque manus in cęlum tolleret, uincebant
Israhelitę, cum remitteret, superbantur. Perseuerandum enim est, ut uincas.
Nam et ipse deinde non lassatis manibus usque ad occubitum solis orans,
suorum gladiis terga prębuit hostium. Ad hęc
ad occubitum solis orans,
suorum gladiis terga prębuit hostium. Ad hęc Dei iram, quoties ille populi
flagitiis ac scelere prouocatus excandescebat, deprecando placauit. Mariam
sororem lepra perfusam mundauit, pestilentiam in diffidentes grassaturam
inhibuit. In seditionem uersos omnes pariter cum Datan et Abiron repentinus
terrę hiatus absorbuisset, nisi ipse reliquę multitudini ueniam orando
impetrasset.
Rursus, cum
terga prębuit hostium. Ad hęc Dei iram, quoties ille populi
flagitiis ac scelere prouocatus excandescebat, deprecando placauit. Mariam
sororem lepra perfusam mundauit, pestilentiam in diffidentes grassaturam
inhibuit. In seditionem uersos omnes pariter cum Datan et Abiron repentinus
terrę hiatus absorbuisset, nisi ipse reliquę multitudini ueniam orando
impetrasset.
Rursus, cum in illum et Aaron turbę insurgentes incendio diuinitus
diffidentes grassaturam
inhibuit. In seditionem uersos omnes pariter cum Datan et Abiron repentinus
terrę hiatus absorbuisset, nisi ipse reliquę multitudini ueniam orando
impetrasset.
Rursus, cum in illum et Aaron turbę insurgentes incendio diuinitus excitato
disperiret, eius monitu Aaron obtulit thimiama, processit in medium et, cum
orasset, flamma substitit, internitio cessauit. Postremo, cum
in
terrę hiatus absorbuisset, nisi ipse reliquę multitudini ueniam orando
impetrasset.
Rursus, cum in illum et Aaron turbę insurgentes incendio diuinitus excitato
disperiret, eius monitu Aaron obtulit thimiama, processit in medium et, cum
orasset, flamma substitit, internitio cessauit. Postremo, cum
in deserto in Deum murmurantes passim serpentum ictibus sternerentur,
supplicante pro eis Moyse Deus placatus ęneum serpentem in
cum in illum et Aaron turbę insurgentes incendio diuinitus excitato
disperiret, eius monitu Aaron obtulit thimiama, processit in medium et, cum
orasset, flamma substitit, internitio cessauit. Postremo, cum
in deserto in Deum murmurantes passim serpentum ictibus sternerentur,
supplicante pro eis Moyse Deus placatus ęneum serpentem in ligno suspendi
pręcepit, quem percussi dum aspicerent, sanabantur. Percussum quippe erat
humanum
illum et Aaron turbę insurgentes incendio diuinitus excitato
disperiret, eius monitu Aaron obtulit thimiama, processit in medium et, cum
orasset, flamma substitit, internitio cessauit. Postremo, cum
in deserto in Deum murmurantes passim serpentum ictibus sternerentur,
supplicante pro eis Moyse Deus placatus ęneum serpentem in ligno suspendi
pręcepit, quem percussi dum aspicerent, sanabantur. Percussum quippe erat
humanum genus
in medium et, cum
orasset, flamma substitit, internitio cessauit. Postremo, cum
in deserto in Deum murmurantes passim serpentum ictibus sternerentur,
supplicante pro eis Moyse Deus placatus ęneum serpentem in ligno suspendi
pręcepit, quem percussi dum aspicerent, sanabantur. Percussum quippe erat
humanum genus antiqui serpentis mortifera seductione, sed Deo miserante
Christum in ligno pendentem uidit et remedium accepit
pro eis Moyse Deus placatus ęneum serpentem in ligno suspendi
pręcepit, quem percussi dum aspicerent, sanabantur. Percussum quippe erat
humanum genus antiqui serpentis mortifera seductione, sed Deo miserante
Christum in ligno pendentem uidit et remedium accepit salutis.
Ad orationem Helię prophetę annos tres et menses sex non pluerat super
terram, donec rursum orauit, et cęlum dedit pluuiam et terra fructum suum.
Sareptanę uiduę,
se Heliseo, palio
percussit flumen, et diuisis aquis per siccum aluei tramitem ambo ad ripam
ulteriorem peruenere. Eodemque rursum palio Heliseus, cum solus
reuerteretur, eandem expertus est uirtutem. Quod si tanta uis in prophetę
palio erat, quanto maior in oratione eius? Qua etiam rimatus est secreta
cęli et pręuidit futura et uiuens atque sentiens e mortalium consortio ad
paradisi loca transferri meruit.
et diuisis aquis per siccum aluei tramitem ambo ad ripam
ulteriorem peruenere. Eodemque rursum palio Heliseus, cum solus
reuerteretur, eandem expertus est uirtutem. Quod si tanta uis in prophetę
palio erat, quanto maior in oratione eius? Qua etiam rimatus est secreta
cęli et pręuidit futura et uiuens atque sentiens e mortalium consortio ad
paradisi loca transferri meruit.
Heliseus propheta apud Hiericuntem * corr. ex
paradisi loca transferri meruit.
Heliseus propheta apud Hiericuntem * corr. ex Hiericontem
aquas potantibus noxias, cum orasset, salubres fecit, terrę
sterilitatem foecunditate mutauit. Ascendens in Bethel pueris sibi
illudentibus male imprecatus est, non ut suam, sed Dei iniuriam
ulcisceretur. Qui statim ab ursis laniati poenas dederunt.
In Samaria mulieris uiduę inopiam miseratus, modico oleo non
sterilitatem foecunditate mutauit. Ascendens in Bethel pueris sibi
illudentibus male imprecatus est, non ut suam, sed Dei iniuriam
ulcisceretur. Qui statim ab ursis laniati poenas dederunt.
In Samaria mulieris uiduę inopiam miseratus, modico oleo non modica uasa
impleuit, ita ut illa eo uendito et a creditore se redimeret et uictum, qui
satis esset, sibi filiisque pararet. In ciuitate Suna mulieri hospitę
poenas dederunt.
In Samaria mulieris uiduę inopiam miseratus, modico oleo non modica uasa
impleuit, ita ut illa eo uendito et a creditore se redimeret et uictum, qui
satis esset, sibi filiisque pararet. In ciuitate Suna mulieri hospitę
infoecundę ac sterili, ut uiro suo filium pareret, a Domino impetrauit. Et
eundem puerum postea exanimum ad uitam reuocauit. Reuersus in Galgala
pulmentum amarissimum in dulce conuertit.
et uictum, qui
satis esset, sibi filiisque pararet. In ciuitate Suna mulieri hospitę
infoecundę ac sterili, ut uiro suo filium pareret, a Domino impetrauit. Et
eundem puerum postea exanimum ad uitam reuocauit. Reuersus in Galgala
pulmentum amarissimum in dulce conuertit. Panibus uiginti ordeaceis uiros
centum satiauit, et superfuit. Naman Syrum a lepra curauit. Securis ferrum
in Iordanem delapsum enatare fecit. Obsessus in Dothaim,
sibi filiisque pararet. In ciuitate Suna mulieri hospitę
infoecundę ac sterili, ut uiro suo filium pareret, a Domino impetrauit. Et
eundem puerum postea exanimum ad uitam reuocauit. Reuersus in Galgala
pulmentum amarissimum in dulce conuertit. Panibus uiginti ordeaceis uiros
centum satiauit, et superfuit. Naman Syrum a lepra curauit. Securis ferrum
in Iordanem delapsum enatare fecit. Obsessus in Dothaim, aduersariis subita
cęcitate percussis,
eundem puerum postea exanimum ad uitam reuocauit. Reuersus in Galgala
pulmentum amarissimum in dulce conuertit. Panibus uiginti ordeaceis uiros
centum satiauit, et superfuit. Naman Syrum a lepra curauit. Securis ferrum
in Iordanem delapsum enatare fecit. Obsessus in Dothaim, aduersariis subita
cęcitate percussis, liberatus est. Super ossa eius, defuncti proiectum
cadauer statim reuixit, ut uel hinc facile disci possit, quantę ille
uirtutis
reuocauit. Reuersus in Galgala
pulmentum amarissimum in dulce conuertit. Panibus uiginti ordeaceis uiros
centum satiauit, et superfuit. Naman Syrum a lepra curauit. Securis ferrum
in Iordanem delapsum enatare fecit. Obsessus in Dothaim, aduersariis subita
cęcitate percussis, liberatus est. Super ossa eius, defuncti proiectum
cadauer statim reuixit, ut uel hinc facile disci possit, quantę ille
uirtutis fuerit uiuens, qui mortuus alteri uitam
et pugnante pro Israhel.
Porro, de inimicorum potestate atque iniuria oratione liberari posse Ioachan
quoque, regis Israhel, exemplo apparet. Qui cum suos, eo quod se idolorum
cultura polluerant, in ditionem Syrorum redactos uidisset, ad Dominum
conuersus pro ipsis deprecatus est et a seruitutis iugo misericorditer
erreptos recepit.
Ezechia, rege Iuda, deprecante, cum in extremo rerum periculo esset
cultura polluerant, in ditionem Syrorum redactos uidisset, ad Dominum
conuersus pro ipsis deprecatus est et a seruitutis iugo misericorditer
erreptos recepit.
Ezechia, rege Iuda, deprecante, cum in extremo rerum periculo esset
constitutus, nocte una angelus Domini percussit in castris Senacherib centum
octoginta quinque milia Assyriorum. Sicque eum, quem arma nequiuerant,
oratio seruauit. Hinc nos, quoties siue
conuersus pro ipsis deprecatus est et a seruitutis iugo misericorditer
erreptos recepit.
Ezechia, rege Iuda, deprecante, cum in extremo rerum periculo esset
constitutus, nocte una angelus Domini percussit in castris Senacherib centum
octoginta quinque milia Assyriorum. Sicque eum, quem arma nequiuerant,
oratio seruauit. Hinc nos, quoties siue occultis siue manifestis demonum
oppugnationibus infestabimur, a Domino auxilium
sanitatem. Nonne magnum hoc et admirabile, ut poenitentis oratio mutet Dei
sententiam et, quem Deus ipse morti iam addixerat, eum rursus ne ęgrotare
quidem permittat?
Certe non paruam orationis uim et in Asa, rege Iuda, *corr. ex
Iudę
belli euentus ostendit. Cum exigua enim manu obuiam procedens Zarę,
Aethiopum regi, cuius exercitus decies centum milium hominum armatorum et
curruum erat, inuocauit Dominum. Et repente lymphatico quodam
pauore conterriti Aethiopes terga uerterunt persequenteque eos Asa a Maresa
usque Gerrara ad internitionem cęsi sunt. Quia Domino cędentę, sicut
in secundo Paralipomenon libro scriptum legimus, contriti sunt, et
exercitu illius pręliante.
Aeque sane, sed aliquanto mirabilius, et Iosaphat regi diuinus propiciatus
est fauor. Nam cum
nisi Deum deprecari indictoque ieiunio
se et sua illi impensius commendare. Denique urbem egressus gladium non
eduxit nec pugnam iniit, et hostes mutuis inter se uulneribus ante eum
conciderunt. Iudeorumque tunc labor non in uincendo, sed in spoliando fuit,
cum predam prope moenia iacentem uix per triduum prę magnitudine auferre
quiuerint.
Iudę quoque Machabei orationes magis quam arma de hostibus triumpharunt. Sępe
indictoque ieiunio
se et sua illi impensius commendare. Denique urbem egressus gladium non
eduxit nec pugnam iniit, et hostes mutuis inter se uulneribus ante eum
conciderunt. Iudeorumque tunc labor non in uincendo, sed in spoliando fuit,
cum predam prope moenia iacentem uix per triduum prę magnitudine auferre
quiuerint.
Iudę quoque Machabei orationes magis quam arma de hostibus triumpharunt. Sępe
enim peracta
Gorgię
exercitum quinque milium peditum et mille equitum nec minus
armis quam uiris munitum ad Amaum fudit fugauitque, et tribus milibus eorum
cęsis uictor est reuersus. Iterum cum decem milium manu profectus in
Bethoron Lysiam superauit, cuius copię erant sexaginta milia peditum
electorum et quinque milia equitum. Rursum in Bethoron non plus quam tria
milia bellatorum secum habens cum ualidissimo Nicanoris exercitu, sicuti
fudit fugauitque, et tribus milibus eorum
cęsis uictor est reuersus. Iterum cum decem milium manu profectus in
Bethoron Lysiam superauit, cuius copię erant sexaginta milia peditum
electorum et quinque milia equitum. Rursum in Bethoron non plus quam tria
milia bellatorum secum habens cum ualidissimo Nicanoris exercitu, sicuti
confidenter, ita et feliciter conflixit. Ea siquidem pugna aduersariorum
castra fuere euersa, Nicanor interfectus, reliqui
pręstabiliusque est animi magis quam corporis bonis
excellere? Sed et hęc quidem a Deo petentibus dari Sapientię liber testatur,
ubi scriptum est: Optaui, et datus est mihi sensus; et inuocaui, et uenit
in me spiritus sapientię; et pręposui illam regnis et sedibus, et
diuitias nihil esse dixi in comparatione illius. Iacobus uero
apostolus idem astruens, etiam qualiter petere debeamus, docet, cum ait:
Siquis
a Deo petentibus dari Sapientię liber testatur,
ubi scriptum est: Optaui, et datus est mihi sensus; et inuocaui, et uenit
in me spiritus sapientię; et pręposui illam regnis et sedibus, et
diuitias nihil esse dixi in comparatione illius. Iacobus uero
apostolus idem astruens, etiam qualiter petere debeamus, docet, cum ait:
Siquis uestrum indiget sapientia, postulet a Deo, qui dat omnibus
affluenter, et non improperat; et
uero
apostolus idem astruens, etiam qualiter petere debeamus, docet, cum ait:
Siquis uestrum indiget sapientia, postulet a Deo, qui dat omnibus
affluenter, et non improperat; et dabitur ei. Postulet autem in fide,
nihil hęsitans.
Aliis quidem prophetis Christi uenturi reuelata fuere mysteria, Danieli uero
etiam annorum numerus, usque in diem ipsum, quo nasci debuit, indicatus est;
affluenter, et non improperat; et dabitur ei. Postulet autem in fide,
nihil hęsitans.
Aliis quidem prophetis Christi uenturi reuelata fuere mysteria, Danieli uero
etiam annorum numerus, usque in diem ipsum, quo nasci debuit, indicatus est;
fortasse, quia solicitior cęteris ac submissior ad orandum processerat.
Posui, inquit, faciem meam ad Dominum, Deum meum, rogare et
deprecari in ieiuniis, sacco
numerus, usque in diem ipsum, quo nasci debuit, indicatus est;
fortasse, quia solicitior cęteris ac submissior ad orandum processerat.
Posui, inquit, faciem meam ad Dominum, Deum meum, rogare et
deprecari in ieiuniis, sacco
autem ueni, ut
indicarem tibi. Is igitur gratiam recipiet, qui deuotius
rogarit.
Ionam prophetam de uentre cęti ad Dominum, Deum suum, clamasse legimus, et
die tertia Domini iussu a pisce in aridam uomitu effusum. Grande profecto
miraculum, tum quod deglutitus tandiu intra aluum
uixerit, tum quod eiectus nusquam, ut lęderetur, impegerit. Vtrunque tamen
hominis precibus ab eo, qui omnia
hominis precibus ab eo, qui omnia potest, datum.
Et, si his, qui sub seruitute Legis erant, tanta ac talia concessa sunt, quid
eorum precibus non concessum dicemus, quibus sub Euangelio dies illuxit
libertatis, de quibus in psalmo dicitur: Pro patribus tuis nati sunt tibi
filii; constitues eos principes super omnem terram. Memores erunt
nominis tui, Domine, in omni generatione et generatione. Propterea
populi confitebuntur tibi
concessum dicemus, quibus sub Euangelio dies illuxit
libertatis, de quibus in psalmo dicitur: Pro patribus tuis nati sunt tibi
filii; constitues eos principes super omnem terram. Memores erunt
nominis tui, Domine, in omni generatione et generatione. Propterea
populi confitebuntur tibi in ęternum, et in seculum seculi.
Ex his apostolus Petrus (cui regni cęlorum claues datę sunt, ligandi atque
soluendi
in psalmo dicitur: Pro patribus tuis nati sunt tibi
filii; constitues eos principes super omnem terram. Memores erunt
nominis tui, Domine, in omni generatione et generatione. Propterea
populi confitebuntur tibi in ęternum, et in seculum seculi.
Ex his apostolus Petrus (cui regni cęlorum claues datę sunt, ligandi atque
soluendi ius tributum, cura commissa Ecclesię Dei) claudo elemosinam petenti
sanitatem
Pro patribus tuis nati sunt tibi
filii; constitues eos principes super omnem terram. Memores erunt
nominis tui, Domine, in omni generatione et generatione. Propterea
populi confitebuntur tibi in ęternum, et in seculum seculi.
Ex his apostolus Petrus (cui regni cęlorum claues datę sunt, ligandi atque
soluendi ius tributum, cura commissa Ecclesię Dei) claudo elemosinam petenti
sanitatem dedit. Aeneam
tributum, cura commissa Ecclesię Dei) claudo elemosinam petenti
sanitatem dedit. Aeneam paralysi laborantem curauit, Dorcam mortuam uitę
restituit. Denique umbram illius contigisse ęgrotantibus saluti fuit.
Porro idem in carcere positus, catenis duabus uinctus, a militibus
custoditus, orante pro eo Ecclesia, ab angelo de cęlo misso liberatus est.
Andream, fratrem eius, ferunt cuidam, cui Nicolao nomen fuit, qui toto uitę
tempore
cum etiam uellet, non poterat,
deprecando continentiam a Domino impetrasse et illum, poenitentia ductum,
castitatem deinceps perpetuo custodisse. Plerique elata corpora oratione ad
uitam reuocarunt, Andreas animam diu in peccatis mortuam suscitauit.
Bartholomei apostoli oratio obsessos a demonibus liberauit; Polemii, Indię
regis, filiam lunaticam mentis compotem fecit.
Iacobus, Zebedei filius, dum Herodis Agrippę iussu decolandus
Bartholomei apostoli oratio obsessos a demonibus liberauit; Polemii, Indię
regis, filiam lunaticam mentis compotem fecit.
Iacobus, Zebedei filius, dum Herodis Agrippę iussu decolandus duceretur,
paralyticum in uia iacentem saluti restituit. Et cum spiculatoris gladius
ceruici suę immineret, necis proprię oblitus pro alterius sanitate orauit.
Vtrunque autem uera charitas faciebat, ut et proximi misereretur et pro
Christo mori non
Ioannes, frater eius (quem Iesus
amasse plurimum dicitur) cum a Pathmo Ephesum reuerteretur, Drusianam
defunctam ab ipso feretro, quo ad sepeliendum portabatur, sanam surgere ac
domum redire fecit. Virgulta in aurum, littorales lapillos in gemmas
mutauit. Ac ne diuitiis illi opus fuisse putes, eadem rursum pristinę naturę
formęque restituit. Dianę Ephesię templum funditus euertit, pręsentaneum
uenenum inoffense hausit
eius (quem Iesus
amasse plurimum dicitur) cum a Pathmo Ephesum reuerteretur, Drusianam
defunctam ab ipso feretro, quo ad sepeliendum portabatur, sanam surgere ac
domum redire fecit. Virgulta in aurum, littorales lapillos in gemmas
mutauit. Ac ne diuitiis illi opus fuisse putes, eadem rursum pristinę naturę
formęque restituit. Dianę Ephesię templum funditus euertit, pręsentaneum
uenenum inoffense hausit eodemque haustu enectos ad uitam
Dianę Ephesię templum funditus euertit, pręsentaneum
uenenum inoffense hausit eodemque haustu enectos ad uitam reuocauit.
Thomę Didymi deprecatio Sinticę oculis captę uisum redintegrauit, idola lapsu
pręcipiti in puluerem redegit, ut ostenderet simulachra gentium opera esse
manuum hominum.
Ad Matthei apostoli inuocationem Egippi, Aethiopis regis, filius, qui fuerat
mortuus, exurrexit uiuus mortique pariter et diabolo erreptus,
uitę, Publii patrem sanitati restituit. Sudaria et
semicinctia a corpore eius ad ęgrotos delata morbo liberabant immundosque
spiritus ab obsessis expellebant. Ipse a uipera percussus nihil sensit
lęsionis. Et cum Philippis in carcere una cum Syla discipulo compedibus
uincti tenerentur nocteque intempesta Deo laudes concinerent, terra
quatitur, carceris ostia aperiuntur, uincula soluuntur. Postremo a
magistratu, cuius iussu in carcerem coniecti
Et cum Philippis in carcere una cum Syla discipulo compedibus
uincti tenerentur nocteque intempesta Deo laudes concinerent, terra
quatitur, carceris ostia aperiuntur, uincula soluuntur. Postremo a
magistratu, cuius iussu in carcerem coniecti fuerant, liberi dimittuntur.
Barnabas apostolus Cypri aliquandiu commoratus morbo affectos Euangelio
Matthei manu scripto tangens curauit, eum precatus, cuius religionem
astruebat curando.
quidem et alia huiuscemodi multa
operandi facultatem discipulis suis concesserat Dominus. Sed ne miraculorum
autor ignoraretur, a Deo ea petere credentes uoluit. Quodcunque
petieritis, inquit, Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut
glorificetur Pater in Filio. Et iterum: Quodcunque uolueritis,
petitis, et fiet uobis. Et quid mirum, quod sic ad nos Filius, si
sic etiam ad Filium Pater? Postula a me,
facultatem discipulis suis concesserat Dominus. Sed ne miraculorum
autor ignoraretur, a Deo ea petere credentes uoluit. Quodcunque
petieritis, inquit, Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut
glorificetur Pater in Filio. Et iterum: Quodcunque uolueritis,
petitis, et fiet uobis. Et quid mirum, quod sic ad nos Filius, si
sic etiam ad Filium Pater? Postula a me, inquit, et dabo tibi
gentes hęreditatem tuam,
petitis, et fiet uobis. Et quid mirum, quod sic ad nos Filius, si
sic etiam ad Filium Pater? Postula a me, inquit, et dabo tibi
gentes hęreditatem tuam, et possessionem tuam terminos terrę. Hinc
illum in Euangelio non semel orantem legimus, quandoque tamen propria
potestate utentem, ut nec solum hominem nec solum Deum credas, sed Deum et
hominem unum Christum Iesum, Doctorem ac Saluatorem nostrum. Qui tamen, ut
in
illum in Euangelio non semel orantem legimus, quandoque tamen propria
potestate utentem, ut nec solum hominem nec solum Deum credas, sed Deum et
hominem unum Christum Iesum, Doctorem ac Saluatorem nostrum. Qui tamen, ut
in Discipulis, ita et in illis, qui postea fuere, sanctis mirabilis
apparens, eadem benignitate uotis precibusque eorum semper fauit et,
quicquid petierant, indulsit.
Ammonis, Aegyptii abbatis, oratio immanem atque
non semel orantem legimus, quandoque tamen propria
potestate utentem, ut nec solum hominem nec solum Deum credas, sed Deum et
hominem unum Christum Iesum, Doctorem ac Saluatorem nostrum. Qui tamen, ut
in Discipulis, ita et in illis, qui postea fuere, sanctis mirabilis
apparens, eadem benignitate uotis precibusque eorum semper fauit et,
quicquid petierant, indulsit.
Ammonis, Aegyptii abbatis, oratio immanem atque terribilem draconem, et qui
nocetur, miseratione.
Rophilus quoque Popiliensis et Mercurialis Liuiensis, ambo episcopi, draconem
ęque pecori atque hominibus infestum stolis suis, non repugnantem, sed quasi
mansuefactum ligauerunt ac post se trahentes in puteum altitudinis immensę,
nunquam inde exiturum, deiecere. Litterę ibidem in lapide incisę factum hoc
indicant et adhuc extantes legentibus fidem faciunt.
Seuerinus, in Pannonię finibus abbas, cum Phauianum, oppidum
episcopi, draconem
ęque pecori atque hominibus infestum stolis suis, non repugnantem, sed quasi
mansuefactum ligauerunt ac post se trahentes in puteum altitudinis immensę,
nunquam inde exiturum, deiecere. Litterę ibidem in lapide incisę factum hoc
indicant et adhuc extantes legentibus fidem faciunt.
Seuerinus, in Pannonię finibus abbas, cum Phauianum, oppidum Danubio
adiacens, fame laboraret, eo quod concreto frigoribus fluuio
mansuefactum ligauerunt ac post se trahentes in puteum altitudinis immensę,
nunquam inde exiturum, deiecere. Litterę ibidem in lapide incisę factum hoc
indicant et adhuc extantes legentibus fidem faciunt.
Seuerinus, in Pannonię finibus abbas, cum Phauianum, oppidum Danubio
adiacens, fame laboraret, eo quod concreto frigoribus fluuio frumentarię
naues iter agere nequibant, oratione glaciem soluit et uectoribus
nauigationem aperiens
agmina deuastabant, iussit omnes
loci incolas una secum ad ecclesiam pergere. Dumque ibi simul orarent, omnis
illa locustarum tempestas inde sublata fugam fecit. Ac ne casu aliquo
discessisse uiderentur, pars earum non minima in cuiusdam agro resedit, qui
cum aliis ad orandum non uenerat. Tantumque homini illi obfuit non orasse,
quantum cęteros orasse iuuit.
Romualdus abbas (qui ordinis Camaldulensis fuit autor) cum a Parentio,
Germanus quoque, Antisiodorensis episcopus, Britanniam uersus ad hereses
extirpandas contendens, una cum Lupo, episcopo Trecasino, dum nauis, qua
uehebantur, undis impetu ruentibus illisa tantum non operiretur, manus ambas
in cęlum sustulit atque orauit. Et continuo ponentibus uentis ęquatum salum
tranquillum illis prębuit iter cursuque, quo uolebant, satis prospero
peruenere.
Fantinus Syracusanus, cum Messanę a Stradicone pręfecto ad
Balzanius
uero misericorditer seruatus uixit. Iam enim Filius hominis uenerat, ut
saluet, non ut iudicet mundum.
Aeque admirandum facinus et Faronis, Meldensis episcopi, fuit. Etenim
submersam in flumine simul cum uectoribus nauim miseratus, cum in ripa se
prosternens Deum orasset, ab imo fundo in summas aquas enatare fecit, saluis
omnibus, qui in ea erant. Tale quid et Apostolo euenisse credimus, qui ad
Corinthios
seruatus uixit. Iam enim Filius hominis uenerat, ut
saluet, non ut iudicet mundum.
Aeque admirandum facinus et Faronis, Meldensis episcopi, fuit. Etenim
submersam in flumine simul cum uectoribus nauim miseratus, cum in ripa se
prosternens Deum orasset, ab imo fundo in summas aquas enatare fecit, saluis
omnibus, qui in ea erant. Tale quid et Apostolo euenisse credimus, qui ad
Corinthios scribens ait: Ter naufragium feci, nocte et die in
saluet, non ut iudicet mundum.
Aeque admirandum facinus et Faronis, Meldensis episcopi, fuit. Etenim
submersam in flumine simul cum uectoribus nauim miseratus, cum in ripa se
prosternens Deum orasset, ab imo fundo in summas aquas enatare fecit, saluis
omnibus, qui in ea erant. Tale quid et Apostolo euenisse credimus, qui ad
Corinthios scribens ait: Ter naufragium feci, nocte et die in profundo
maris fui.
facinus et Faronis, Meldensis episcopi, fuit. Etenim
submersam in flumine simul cum uectoribus nauim miseratus, cum in ripa se
prosternens Deum orasset, ab imo fundo in summas aquas enatare fecit, saluis
omnibus, qui in ea erant. Tale quid et Apostolo euenisse credimus, qui ad
Corinthios scribens ait: Ter naufragium feci, nocte et die in profundo
maris fui.
Sed neque de illis nunc silendum, qui orando
in ripa se
prosternens Deum orasset, ab imo fundo in summas aquas enatare fecit, saluis
omnibus, qui in ea erant. Tale quid et Apostolo euenisse credimus, qui ad
Corinthios scribens ait: Ter naufragium feci, nocte et die in profundo
maris fui.
Sed neque de illis nunc silendum, qui orando bonarum artium scientias, quibus
operam nunquam impenderant, perceperunt.
Hor, montis Nitryę abbas,
Quam autem efficaciter Hor ipse pro sua eruditione orauit, tam pro aliena
Magnus Basilius, episcopus. Etenim Effren, Syrię solitario, Gręci sermonis
usum a Deo precibus impetrauit, cum ille antehac non nisi Syram linguam, in
qua natus erat, habuisset. Impletum est in his illud credentium signum:
Linguis loquentur nouis.
Thomas Aquinas, Christianę disciplinę egregius philosophus, quoties aut ad
eruditione orauit, tam pro aliena
Magnus Basilius, episcopus. Etenim Effren, Syrię solitario, Gręci sermonis
usum a Deo precibus impetrauit, cum ille antehac non nisi Syram linguam, in
qua natus erat, habuisset. Impletum est in his illud credentium signum:
Linguis loquentur nouis.
Thomas Aquinas, Christianę disciplinę egregius philosophus, quoties aut ad
legendum accederet aut disputationem iniret aut
recte auspicari, nihil agi ratus sine maiestatis diuinę
inuocatione, cuius donum est, quicquid bene feceris, bene dixeris, bene
cogitaueris.
Idem sacra prophetarum uaticinia legens incidit in locum explicatu
difficillimum. Oranti ergo Petrus et Paulus apostoli in uisu affuerunt, et
sensum Scripturę, quam percipere non poterat, aperuerunt. Hanc rem ab ipso
adhuc uiuente se audisse Reginaldus frater post obitum
inuocatione, cuius donum est, quicquid bene feceris, bene dixeris, bene
cogitaueris.
Idem sacra prophetarum uaticinia legens incidit in locum explicatu
difficillimum. Oranti ergo Petrus et Paulus apostoli in uisu affuerunt, et
sensum Scripturę, quam percipere non poterat, aperuerunt. Hanc rem ab ipso
adhuc uiuente se audisse Reginaldus frater post obitum eius testatus est.
Per orationem igitur declaratio quoque sermonum tuorum,
temporis ab oblatione missę cessatum erat) proinde petens, ut ipse tandem
necessitati suę subueniret. Quo uisu ille admonitus easdem pro sorore
supplicationes nullo non die celebrans iterum ipsam uidit, et primum quidem
in limine ecclesię stare, deinde ecclesiam ingredi, postremo altari proximam
albatorum quorundam choro iungi. Quo indicio patuit ipsam fraternarum precum
assiduitate multo celerius quam suis meritis purgatam ad consortium
ita etiam uiuis, ut corrigantur, suffragari
solet oratio iustorum.
Stephanus abbas, ordinis Grandimontensis institutor, dum montis Mureti *
corr. ex Moreti
(qui est in Aquitania) solitudinem incoleret, pro milite quodam, ut
flagitium, in quo obstinatior uidebatur, dimitteret, orauit. Hinc ille, qui
neque iam ab eo desistere se posse neque, si posset, uelle dixerat, repente
mutatus peccatum
Stephanus abbas, ordinis Grandimontensis institutor, dum montis Mureti *
corr. ex Moreti
(qui est in Aquitania) solitudinem incoleret, pro milite quodam, ut
flagitium, in quo obstinatior uidebatur, dimitteret, orauit. Hinc ille, qui
neque iam ab eo desistere se posse neque, si posset, uelle dixerat, repente
mutatus peccatum suum fleuit uitamque correxit.
Lupi, Senonum archiepiscopi, oratio
orauerat.
Econtra Geraldus, castitatis cultor pręcipuus, ab ea desciuisset, si tentatus
ad orationem non confugisset.
Cum enim et generis nobilitate et diuitiis polleret atque in cuiusdam
uillici, serui sui, filiam oculos coniecisset, forma eius captus, an se i11i
Venereo amore iungeret, deliberare secum coepit. Diu uoluptas cum honestate
contendit et tandem uicit. Decreuit puellam domi suę
eius hanc ipsam esse, quam adamauerat,
uix crederet. Itaque intactam relinquens ad se rediit, et turpis propositi
poenitens, filiam dote, patrem libertate donauit ac deinceps uixit cautius.
Postremo monachus factus meruit in catalogum redigi sanctorum. At si tunc
non orasset, cecidisset; si cecidisset, fortasse nec monachus nec sanctus
fuisset.
Anselmus episcopus, cum fratrem quendam ex langore morti iam proximum
terribiles
minaciterque ringentes et inde se timere, ne dilanietur ab eis. Tunc
episcopus pro ipso Dominum orauit ac post orationem eodem fratre referente
audiuit feras illas bestias discessisse, fugatas flamma ex ore orantis in
fulguris morem promicante. Hoc demum remedio frater pauoris molestia
liberatus, ac securior factus, ad Dominum migrauit. Quę res documento est
tunc maxime nobis opus esse precibus sanctorum, cum e uita discedimus, nullo
morem promicante. Hoc demum remedio frater pauoris molestia
liberatus, ac securior factus, ad Dominum migrauit. Quę res documento est
tunc maxime nobis opus esse precibus sanctorum, cum e uita discedimus, nullo
tempore acrius in nos insurgente demonum pugna.
Nec solum demones, sed quandoque etiam homines cum orantibus congredi non
ausos legimus.
Sauinianum martyrem multos ad fidem Christi a gentilitatis errore miraculorum
muro omnes euaserunt Deo Deique seruo gratias agentes, cuius precibus homo
restitit, et lapides paruerunt.
Magnobodus, * corr. ex Magnobonus
eiusdem loci episcopus, et ipse similiter iis, qui in ergastulis et
uinculis detinebantur, liberationem a magistratu frustra contendit, a Deo
autem facile impetrauit. Nam dum ipse ante aram suppliciter prouolutus
deprecatur, claustra laxantur, compedes ferrei franguntur, et qui
obsidentibus una cum
suis clericis de muro ipso sanctos et sanctas omnes inuocans litanias
decantabat. Sacerdos autem unus ex captiuis, quem ne captiuitatis quidem
iugum a procacitate oris coercere poterat, cum forte in acie urbi proxima
uersaretur, uocem intendens, ut ab omnibus audiri posset: Cassa, inquit, spe
duceris, o Aniane, si uerbis abigi posse aduersarios credis. Eędem
precationes ualidioribus etiam urbibus nihil profuerunt. His
ualidioribus etiam urbibus nihil profuerunt. His dictis corruit
exanimus nec ultra quicquam est prolocutus. Post hęc barbaris oppidum
inuadentibus tanta uis aquę de cęlo cecidit, ut coacti sint dimissa
oppugnatione in castra se recipere. Sic misericors et iustus Dominus simul
et orantibus affuit et orationum uirtuti detrahentis ultus est scelus.
Siquis igitur, quo facilius Dei gratiam conciliet, de sanctorum coetu
deligere sibi
putat, siue illis, quibus hoc priuatim a Domino indultum
legimus, ut aduersos casus eorum, qui se inuocauerint, aut imminentes
repellant aut incidentes leuent. Huiusce autem pręrogatiuę hi sunt:
Honophrius monachus, cuius in uastissima Aegypti eremo defuncti animam ab
angelis ad cęlum ferri uidit Pafnutius abbas; decem milia martyrum, qui apud
Alexandriam pro Christo omnia pene Christi tormenta sibi ab impiis illata
constanter sustinuerunt;
Alexandriam pro Christo omnia pene Christi tormenta sibi ab impiis illata
constanter sustinuerunt; Nicetas martyr, Maximiani, Nicomedię regis, filius,
qui et suppliciis et patri, a quo ea passus est, superstes, populum ante in
idolis mortuum docendo reuiuiscere in Christo fecit; Venerandus martyr
Trecasii passus, qui de fide ab angelo meruit instrui et a Christo ad
fluuium Sequanam sibi apparente baptizari, cuius interfecti sanguis
tormenta sibi ab impiis illata
constanter sustinuerunt; Nicetas martyr, Maximiani, Nicomedię regis, filius,
qui et suppliciis et patri, a quo ea passus est, superstes, populum ante in
idolis mortuum docendo reuiuiscere in Christo fecit; Venerandus martyr
Trecasii passus, qui de fide ab angelo meruit instrui et a Christo ad
fluuium Sequanam sibi apparente baptizari, cuius interfecti sanguis
interfectori suo cęsari Aureliano illitus, ut
et a Christo ad
fluuium Sequanam sibi apparente baptizari, cuius interfecti sanguis
interfectori suo cęsari Aureliano illitus, ut beneficium referret pro
iniuria, oculum amissum reparauit; Veneranda, uirgo et martyr, quę in Gallia
Christum prędicando multos una secum ad palmam adduxit
martyrii Antonino imperatore Ecclesiam persequente; Catharina, uirgo et
martyr, per quam Dei sapientia mundi sapientes uicit et cuius corpus de
et
martyr, per quam Dei sapientia mundi sapientes uicit et cuius corpus de
Alexandria, ubi pro Christo passa est, ad montem Synai angelicis manibus
translatum dicunt, ut nemo dubitet
mundi sapientes uicit et cuius corpus de
Alexandria, ubi pro Christo passa est, ad montem Synai angelicis manibus
translatum dicunt, ut nemo dubitet
eam multum posse in cęlo, quę
sic honorata est in terris.
Sed profecto inter sanctos sanctasque omnes, ut primum apud Deum locum
obtinet, ita prior inuocari debet Regina cęli, gratia plena, benedicta in
mulieribus, Maria Virgo, Maria simul et Mater, cuius immaculatus et intactus
uenter Spiritu Sancto repletus edidit Saluatorem mundi. Nihil certius
speratur, largius tribuitur, tutius conseruatur quam quod ipsa pro nobis
cum Deum orasset,
foecunditate compensauit. Genuit primo Samuelem, genuit deinde filios tres
duasque filias. Phenenna uero, altera Helcanę uxor, consorti suę semper
infensa, post susceptos liberos parere desiit et in idem uitium, quod illi
petulanter obiicere consueuerat, ipsa incidit. Denique sterilis peperit
plurimos, et quę multos habebat filios, infirmata est. Vltio enim superbiam,
orationem sequitur gratia.
quod illi
petulanter obiicere consueuerat, ipsa incidit. Denique sterilis peperit
plurimos, et quę multos habebat filios, infirmata est. Vltio enim superbiam,
orationem sequitur gratia.
Iudit in humilitate cordis Deum precata tantum audacię concepit, ut a
Bethulia ad hostes, qui eam obsederant, egressa inter tot milia militum
armatorum Olophernem ducem, qui iam Ciliciam, Mesopotamiam Syriamque
deuicerat, ipsa et
qui eam obsederant, egressa inter tot milia militum
armatorum Olophernem ducem, qui iam Ciliciam, Mesopotamiam Syriamque
deuicerat, ipsa et sola, et inermis, et mulier interimeret, interempti caput
abscinderet, abscissum secum in urbem ad suos referret. Iam seruitutis iugum
Israhelitarum imminebat ceruicibus; omnes simul uno die
una Iudit liberauit. Nunquam tantum facinus perpetrare potuisset, nisi prius
perpetrandi facultatem a
exclamauit ad
Dominum, et Dominus exaudiuit uocem ipsius. Spiritum quippe Danielis
pueri suscitauit, qui malignos accusatores falsitatis conuictos talionem
subire compulit, plebe illos iisdem ipsis lapidibus obruente, quos in
Susannam apprehenderat. Duo erant, senes erant, presbyteri erant. Numerus,
ętas, dignitas uerbis fecerat fidem. Nisi inuocatus pręsto affuisset, qui
manifestat occulta cordium, pudicicia infamiam, innocentia necem passa
senes erant, presbyteri erant. Numerus,
ętas, dignitas uerbis fecerat fidem. Nisi inuocatus pręsto affuisset, qui
manifestat occulta cordium, pudicicia infamiam, innocentia necem passa
fuisset.
Et in Barbara quidem uirgine, ut constans Sanctę Trinitatis confessio, ita
efficax fuit pro necessitate deprecatio. Dum enim infidelem et iratum
fugeret patrem et fugam pręrupti montis crepido inhiberet, orauit Dominum.
Ac
quidem uirgine, ut constans Sanctę Trinitatis confessio, ita
efficax fuit pro necessitate deprecatio. Dum enim infidelem et iratum
fugeret patrem et fugam pręrupti montis crepido inhiberet, orauit Dominum.
Ac protinus illo, in quo heserat, saxo in aduersam paris altitudinis partem
se inclinante euasit. Neque tamen tanto miraculo inclinatus est impius
pater. Ut uel sic elapsam quęrere cessaret. Proh nefas! Pater persequitur,
saxa miserantur, et ad
Sanctę Trinitatis confessio, ita
efficax fuit pro necessitate deprecatio. Dum enim infidelem et iratum
fugeret patrem et fugam pręrupti montis crepido inhiberet, orauit Dominum.
Ac protinus illo, in quo heserat, saxo in aduersam paris altitudinis partem
se inclinante euasit. Neque tamen tanto miraculo inclinatus est impius
pater. Ut uel sic elapsam quęrere cessaret. Proh nefas! Pater persequitur,
saxa miserantur, et ad inuocationem Christi
saxa miserantur, et ad inuocationem Christi montes mollescunt, hominis
infidelitas obduratur.
Ad Radegundis, Clotarii, Gallorum regis, uxoris, sed magis Christi ancillę
orationem ferreę pedicę eorum, qui in uinculis publicis erant, contritę
sunt, illi absoluti. Sic et nos orare oportet, ut peccatorum nostrorum
nexibus liberemur et liberati Deo gratias agamus dicentes: Dirupisti,
Domine, uincula nostra. Tibi
Elizabeth uidua, et ipsa quidem regia progenies, sed melius regnans cum
Christo, pro iuuene quodam seculi uanitatibus dedito orasse dicitur. Qui
continuo nouum induens hominem seculi huius amorem in amorem conuertit
Christi religionisque suscepto uoto ordinem Fratrum Minorum subiit. Et
ingenue confessus est se illa orante ita intimis flagrasse
pręcordiis, ut ardori remedium nullum inuenerit, donec uitam
Fratrum Minorum subiit. Et
ingenue confessus est se illa orante ita intimis flagrasse
pręcordiis, ut ardori remedium nullum inuenerit, donec uitam mutare
decreuit. Ad eius ergo orationem Dominus ignem misit in terram, et quid
uoluit, nisi ut accendatur?
Theodora Romana, Sisinii coniux, a Clemente pontifice conuersa et ob hoc a
uiro infideli odio habita, pro conuersione eius orauit et exaudita est.
Petrus
accepit et
uir infidelis per mulierem fidelem saluatus fuit. Non illum suasionibus, non
argumentis est aggressa, ne peruicacis animi hominem, dum lenire nititur,
grauius irritaret. Tacita Dominum rogauit, et lupus in agnum mutatus est
factaque sunt praua in directa et aspera in uias planas.
Quid mirum autem tantum uirium inesse orationibus sanctorum, cum hę usque ad
illius solium auresque perueniant, qui, quodcunque uult, facit in
mulierem fidelem saluatus fuit. Non illum suasionibus, non
argumentis est aggressa, ne peruicacis animi hominem, dum lenire nititur,
grauius irritaret. Tacita Dominum rogauit, et lupus in agnum mutatus est
factaque sunt praua in directa et aspera in uias planas.
Quid mirum autem tantum uirium inesse orationibus sanctorum, cum hę usque ad
illius solium auresque perueniant, qui, quodcunque uult, facit in cęlo et in
terra? Angelus ad Tobiam:
fuit. Non illum suasionibus, non
argumentis est aggressa, ne peruicacis animi hominem, dum lenire nititur,
grauius irritaret. Tacita Dominum rogauit, et lupus in agnum mutatus est
factaque sunt praua in directa et aspera in uias planas.
Quid mirum autem tantum uirium inesse orationibus sanctorum, cum hę usque ad
illius solium auresque perueniant, qui, quodcunque uult, facit in cęlo et in
terra? Angelus ad Tobiam: Ego, inquit,
in agnum mutatus est
factaque sunt praua in directa et aspera in uias planas.
Quid mirum autem tantum uirium inesse orationibus sanctorum, cum hę usque ad
illius solium auresque perueniant, qui, quodcunque uult, facit in cęlo et in
terra? Angelus ad Tobiam: Ego, inquit, obtuli orationem tuam
Domino. Et in Apocalypsi dicitur: Ascendit fumus incensorum de
orationibus sanctorum de manu angeli coram Deo. Sancti
mutatus est
factaque sunt praua in directa et aspera in uias planas.
Quid mirum autem tantum uirium inesse orationibus sanctorum, cum hę usque ad
illius solium auresque perueniant, qui, quodcunque uult, facit in cęlo et in
terra? Angelus ad Tobiam: Ego, inquit, obtuli orationem tuam
Domino. Et in Apocalypsi dicitur: Ascendit fumus incensorum de
orationibus sanctorum de manu angeli coram Deo. Sancti orant, angeli
uirium inesse orationibus sanctorum, cum hę usque ad
illius solium auresque perueniant, qui, quodcunque uult, facit in cęlo et in
terra? Angelus ad Tobiam: Ego, inquit, obtuli orationem tuam
Domino. Et in Apocalypsi dicitur: Ascendit fumus incensorum de
orationibus sanctorum de manu angeli coram Deo. Sancti orant, angeli
ministrant, Deus dat gratiam, qui facit mirabilia solus et cuius potentiam,
sapientiam,
uerba, quę pensiculate ruminanda sunt, contemptim effugiamus,
similes ebriis, qui sępe multa quidem loquuntur, nec tamen, quid loquantur,
satis sciunt. Detegamus nunc huiusmodi inimici dolos atque insidias
sanctorumque in cauendo industriam simul consyderemus, ut hos imitando,
illos, qui neminem nisi uolentem uincunt, floccifacere atque contemptui
habere possimus.
Sulpitius, Bituricensis episcopus, dum nocturnis precibus incumberet,
Sulpitius, Bituricensis episcopus, dum nocturnis precibus incumberet,
horrendos circa se strepitus uocesque terribiles audiuit. Neque tamen aut
loco cessit aut orare desiit, donec sedatus est tumultus. Qui enim confidit
in Domino, sicut mons Syon: non commouebitur in ęternum. Par terrori erit
atque dicet: Si consistant aduersum me castra, non timebit cor meum. Si
exurgat aduersum me pręlium, in hoc ego sperabo.
nocturnis precibus incumberet,
horrendos circa se strepitus uocesque terribiles audiuit. Neque tamen aut
loco cessit aut orare desiit, donec sedatus est tumultus. Qui enim confidit
in Domino, sicut mons Syon: non commouebitur in ęternum. Par terrori erit
atque dicet: Si consistant aduersum me castra, non timebit cor meum. Si
exurgat aduersum me pręlium, in hoc ego sperabo.
Qui Sulpitium terrere uolebant, iidem
sedatus est tumultus. Qui enim confidit
in Domino, sicut mons Syon: non commouebitur in ęternum. Par terrori erit
atque dicet: Si consistant aduersum me castra, non timebit cor meum. Si
exurgat aduersum me pręlium, in hoc ego sperabo.
Qui Sulpitium terrere uolebant, iidem Maximum monachum (qui postea Rhegiensis
episcopus fuit) seducere conati sunt. Nam cum noctu ad littus processisset,
ut oraret (monasterium
quod scilicet fama eius usque ad Syrię fines peruenisset quodque
multi eum uidere desyderarent, quod denique, si illo proficisci uellet,
saluti plurimis foret, et si modo secum ire disponeret, se
iam in rem paratos esse, pro lucro habituros, si talem uirum uehere sibi
contigisset. His inanis glorię officiis diaboli calliditas nitebatur
subuertere hominis mentem, ut, qui in orando humilitatem imitabatur
publicani pectus
foret, et si modo secum ire disponeret, se
iam in rem paratos esse, pro lucro habituros, si talem uirum uehere sibi
contigisset. His inanis glorię officiis diaboli calliditas nitebatur
subuertere hominis mentem, ut, qui in orando humilitatem imitabatur
publicani pectus percutientis, iam tandem imitaretur iactantiam pharisei
sese arroganter efferentis. Attamen Maximus antiqui hostis captiosas
tendiculas circumspecto sagacique animo percipiens,
humilitatem imitabatur
publicani pectus percutientis, iam tandem imitaretur iactantiam pharisei
sese arroganter efferentis. Attamen Maximus antiqui hostis captiosas
tendiculas circumspecto sagacique animo percipiens, positis in littore
genibus, sicut proposuerat, orauit. Et statim auersi sunt erubescentes, qui
dixerunt illi: Euge, euge? Discamus eius exemplo cauere adulantium adopertos
delinificis sermonibus dolos melleque circumlita uenena, cum
eis!
Launomaro, abbati Carnotensi, noctu oranti lucernam ter a demonio extinctam
fuisse ferunt et ter ab angelo rursum accensam. Non enim passus est Dominus
illum deridiculi gratia in tenebris derelinqui, qui orando seruiebat luci.
Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Quid tunc solacii,
quid gaudii cepisse Launomarum dixerim, cum pro se contra nequitię spiritum
stare Dominum uideret?
oranti lucernam ter a demonio extinctam
fuisse ferunt et ter ab angelo rursum accensam. Non enim passus est Dominus
illum deridiculi gratia in tenebris derelinqui, qui orando seruiebat luci.
Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Quid tunc solacii,
quid gaudii cepisse Launomarum dixerim, cum pro se contra nequitię spiritum
stare Dominum uideret? Potuit lętus concinere Dauidicum illud: Quoniam tu
illuminas lucernam meam,
quid gaudii cepisse Launomarum dixerim, cum pro se contra nequitię spiritum
stare Dominum uideret? Potuit lętus concinere Dauidicum illud: Quoniam tu
illuminas lucernam meam, Domine; Deus meus, illumina tenebras meas. In
te erripiar a tentatione, et in Deo meo transgrediar murum.
Leonardo, Corbiacensi monacho, oranti serpens a pedibus in sinum usque sursum
uersus reptauit. Quem quidem ille usque adeo nihil
cum pro se contra nequitię spiritum
stare Dominum uideret? Potuit lętus concinere Dauidicum illud: Quoniam tu
illuminas lucernam meam, Domine; Deus meus, illumina tenebras meas. In
te erripiar a tentatione, et in Deo meo transgrediar murum.
Leonardo, Corbiacensi monacho, oranti serpens a pedibus in sinum usque sursum
uersus reptauit. Quem quidem ille usque adeo nihil expauit, ut immobilis
permaneret, donec
tu
illuminas lucernam meam, Domine; Deus meus, illumina tenebras meas. In
te erripiar a tentatione, et in Deo meo transgrediar murum.
Leonardo, Corbiacensi monacho, oranti serpens a pedibus in sinum usque sursum
uersus reptauit. Quem quidem ille usque adeo nihil expauit, ut immobilis
permaneret, donec precum finem fecit. Quin etiam peractis precibus ultro
sese pestiferę bestię ingerebat dicens, ne facere
terruit, sic etiam omnia pati paratum minime lęsit. Quotus
quisque uel uiso tantum iuxta se serpente non continuo trepidus exiluisset?
At Leonardus etiam intra gremium illabentem contempsit. Cur ita, nisi quia
uerum est, quod in Prouerbiis Salomon ait:
Fugit impius nemine persequente, iustus autem quasi leo confidens absque
terrore erit.
Serpens autem ille antiquus, qui fraudulentis perniciosisque suasionibus
neutiquam decipere potuit humillimum
precatorem Dei serrum Franciscum. Qui cum die quodam prolixius oraret,
audiuit calmantem: Francisce, poenitentibus ignoscit Deus, non se tam
pertinaci fatigatione conficientibus. Agnouit in uerbis dolos et, sicut
coeperat, orando perseuerauit atque etiam ad perferendos pro Christo labores
magis exarsit. Sciebat enim inimici consilia semper eo spectare, ut fallant,
nunquam, ut doceant, scriptumque esse: Ne
coeperat, orando perseuerauit atque etiam ad perferendos pro Christo labores
magis exarsit. Sciebat enim inimici consilia semper eo spectare, ut fallant,
nunquam, ut doceant, scriptumque esse: Ne desyderes de cibis eius, in quo
est panis mendacii.
Rursum tamen humani generis perpetui hostes, quoniam fraudulenta inductione
nihil profecerant, terrificationibus aggredi illum decernunt. Dumque ipse
illum decernunt. Dumque ipse
nocte quadam precationi operam daret, super tectum domus immaniter strepere
atque horribiliter mugire coeperunt. At ille intrepidus exurgens: En assum,
inquit, nequissimi spiritus, venite, exercete in me, quicquid vobis
permissum est. Quod si corpus hoc uerberibus affeceritis, quid aliud quam
uindicabitis me de aduersario meo? His dictis confusi discesserunt. Ille ad
preces Deo persoluendas rediit, nullis tentationibus
est. Quod si corpus hoc uerberibus affeceritis, quid aliud quam
uindicabitis me de aduersario meo? His dictis confusi discesserunt. Ille ad
preces Deo persoluendas rediit, nullis tentationibus cedens, sed fiduciam
habens in Domino semper.
Cęterum neque sic superata Sathanę improbitas conquiescere potuit iterumque
oranti illi plus etiam molestię intulit tacita suggestione quam intulerat
manifesta infestatione. Intimo nanque
nanque medullarum titillatu
cogitationem ei libidinis excitauit. Atque ille intermissa precatione
repente exurgens uiolentum mentis motum dura corporis flagellatione
repressit uenarumque calescentium pruritum semet in gelida niue nudum
prosternens extinxit. Hoc enim est genus illud, quod non eiicitur nisi per
orationem et ieiunium.
His iam dictis exemplis Agathonis sententia probari potest, qui interrogatus:
Caput IV / DE CONTEMPLATIONE
Satis hęc de oratione. Nunc res ipsa poscere uidetur, ut gradum faciamus ad
contemplationem. Prius enim orandum, deinde contemplandum, ut, cum gratiam
impetrauerimus, tunc demum in cubiculum introducamur regis, iam tacito
mentis obtutu consyderaturi maiestatem glorię illius, cuius potentia nihil
potentius, sapientia nihil sapientius, bonitate nihil melius. ęternitate
nihil prius, nihil posterius
dulcedine pascitur, reuelationes quandoque accipit mysteriorum. Sic credimus Abraham, Isaac, Iacob cum Deo collocutos
futurorum notitiam recepisse, Moysen etiam pręteritorum. Is enim mundum a
Deo in principio creatum uere didicit et omnibus palam fecit. Sic pręterea
Dauid uersu oracula cecinisse, de quibus gloriatur dicens: Incerta et
occulta sapientię tuę manifestasti mihi. Sic denique Esaiam,
Hieremiam,
palam fecit. Sic pręterea
Dauid uersu oracula cecinisse, de quibus gloriatur dicens: Incerta et
occulta sapientię tuę manifestasti mihi. Sic denique Esaiam,
Hieremiam, Ezechielem cęterosque prophetas omnia in spiritu hausisse, quę
quondam ad populum nunc prospera, nunc aduersa uaticinantes effuderunt.
Semper enim de Deo cogitantes digni habiti sunt, qui cum Deo etiam sermones
miscerent et (ut ait Scriptura) facie ad faciem
eorum typicę uisiones reuelationesque modo a nobis enarrari
possent, nisi omnibus satis notę forent et ab iis, qui sub Lege erant, ad
eos, qui sub Euangelio fuerunt, nostra festinaret oratio.
De Simone Petro in Actis Apostolorum traditum legimus, quod, cum in
coenaculum circa horam sextam oratum ascendisset, cecidit super eum mentis
excessus. Et uidit cęlum apertum et inde uas quatuor initiis submitti,
immundis animalibus plenum,
modo a nobis enarrari
possent, nisi omnibus satis notę forent et ab iis, qui sub Lege erant, ad
eos, qui sub Euangelio fuerunt, nostra festinaret oratio.
De Simone Petro in Actis Apostolorum traditum legimus, quod, cum in
coenaculum circa horam sextam oratum ascendisset, cecidit super eum mentis
excessus. Et uidit cęlum apertum et inde uas quatuor initiis submitti,
immundis animalibus plenum, sed quę a Deo mundata dicerentur. Ex quo
quoque, qui plane immundi errorum inquinatione
erant, per fidem euangelicę ueritatis mundandos et Ecclesię gremio
excipiendos esse, sicuti et Iudeos. Quoniam non est, inquit,
personarum acceptor Deus, sed in omni gente, qui timet eum et
operatur iustitiam, acceptus est illi.
Paulus apostolus raptus usque ad tertium cęlum, utrum in corpore, an extra
corpus, nescit, Deus scit, audiuit arcana uerba,
Quoniam non est, inquit,
personarum acceptor Deus, sed in omni gente, qui timet eum et
operatur iustitiam, acceptus est illi.
Paulus apostolus raptus usque ad tertium cęlum, utrum in corpore, an extra
corpus, nescit, Deus scit, audiuit arcana uerba, quę non licet homini loqui.
Hinc demum in illam prorupit uocem: O altitudo diuitiarum sapientię et
scientię Dei! Quam incomprehensibilia sunt
iustitiam, acceptus est illi.
Paulus apostolus raptus usque ad tertium cęlum, utrum in corpore, an extra
corpus, nescit, Deus scit, audiuit arcana uerba, quę non licet homini loqui.
Hinc demum in illam prorupit uocem: O altitudo diuitiarum sapientię et
scientię Dei! Quam incomprehensibilia sunt iudicia eius et
inuestigabiles uię eius! Quis enim cognouit sensum Domini? Aut quis
consiliarius eius
incomprehensibilia sunt iudicia eius et
inuestigabiles uię eius! Quis enim cognouit sensum Domini? Aut quis
consiliarius eius fuit? Aut quis prior dedit illi, et retribuetur ei?
Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia. Ipsi, gloria in
secula. Amen.
Ioannes apostolus: Fui, inquit, in spiritu Dominica
die, et audiui, et uidi, ea utique, quę in Apocalypsi commemorat.
eius et
inuestigabiles uię eius! Quis enim cognouit sensum Domini? Aut quis
consiliarius eius fuit? Aut quis prior dedit illi, et retribuetur ei?
Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia. Ipsi, gloria in
secula. Amen.
Ioannes apostolus: Fui, inquit, in spiritu Dominica
die, et audiui, et uidi, ea utique, quę in Apocalypsi commemorat.
Quorum pręstantiam diuus
consiliarius eius fuit? Aut quis prior dedit illi, et retribuetur ei?
Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia. Ipsi, gloria in
secula. Amen.
Ioannes apostolus: Fui, inquit, in spiritu Dominica
die, et audiui, et uidi, ea utique, quę in Apocalypsi commemorat.
Quorum pręstantiam diuus Hieronymus admirans ait: Apocalypsis Ioannis tot
habet sacramenta, quot uerba. Parum dixi: in uerbis
Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia. Ipsi, gloria in
secula. Amen.
Ioannes apostolus: Fui, inquit, in spiritu Dominica
die, et audiui, et uidi, ea utique, quę in Apocalypsi commemorat.
Quorum pręstantiam diuus Hieronymus admirans ait: Apocalypsis Ioannis tot
habet sacramenta, quot uerba. Parum dixi: in uerbis singulis multiplices
latent intelligentię et pro merito uoluminis laus
inquit, in spiritu Dominica
die, et audiui, et uidi, ea utique, quę in Apocalypsi commemorat.
Quorum pręstantiam diuus Hieronymus admirans ait: Apocalypsis Ioannis tot
habet sacramenta, quot uerba. Parum dixi: in uerbis singulis multiplices
latent intelligentię et pro merito uoluminis laus omnis inferior est.
Apostolici quoque uiri cęlum ipsum animo transcendentes et uiderunt et
prędicauerunt multa non mediocri admiratione
prędicauerunt multa non mediocri admiratione digna.
Antonius abbas, dum seculi uoluptatum malignas illectationes secum
consyderat, totum terrarum orbem laqueis refertum uidisse dicitur. Quę res
nonne aperte nobis indicat, in quantis uersemur uitę periculis, qui quotidie
inter mortiferarum cupiditatum tam multiplices pedicas uestigia figimus?
Quod si iis nolumus implicari, meditanda sunt cęlestia, relinquenda terrena,
contemplationis alis ad
pedicas uestigia figimus?
Quod si iis nolumus implicari, meditanda sunt cęlestia, relinquenda terrena,
contemplationis alis ad superna euolandum, inferiora dimittenda atque
contemnenda. Qui sic agunt, securi sunt. Et de illis in Prouerbiis dicitur:
Frustra iacitur rete ante oculos pennatorum.
Bonitius, Aruernensis episcopus, dum noctu in ecclesia meditationibus
inuigilat diuinis, ecce pulchram ut luna, electam ut
inferiora dimittenda atque
contemnenda. Qui sic agunt, securi sunt. Et de illis in Prouerbiis dicitur:
Frustra iacitur rete ante oculos pennatorum.
Bonitius, Aruernensis episcopus, dum noctu in ecclesia meditationibus
inuigilat diuinis, ecce pulchram ut luna, electam ut sol, Beatam Virginem
Mariam uirgineis choris comitatam ad se uenire uidet, iussus missam
celebrat, indumentum miri candoris ab ipsa Dei Genitrice
adhuc extare dicitur et
cernentibus rei fidem facere, nemine deprehendente neque lini neque texturę
genus. Magnum fuit tale munus accepisse, sed maius tali spectaculo
interfuisse et eius uisionis dulcedinem, qua nunc fruitur in cęlo, gustare
coepisse in terra.
Romualdus abbas, ordinis Camaldulensis autor, cum ad Sutrii montis
monasterium deuenisset et ibidem missam celebraret, aliquandiu in extasi
raptus stetit. Post
rei fidem facere, nemine deprehendente neque lini neque texturę
genus. Magnum fuit tale munus accepisse, sed maius tali spectaculo
interfuisse et eius uisionis dulcedinem, qua nunc fruitur in cęlo, gustare
coepisse in terra.
Romualdus abbas, ordinis Camaldulensis autor, cum ad Sutrii montis
monasterium deuenisset et ibidem missam celebraret, aliquandiu in extasi
raptus stetit. Post hęc Psalmorum effici meruit expositor, quorum paulo
et eius uisionis dulcedinem, qua nunc fruitur in cęlo, gustare
coepisse in terra.
Romualdus abbas, ordinis Camaldulensis autor, cum ad Sutrii montis
monasterium deuenisset et ibidem missam celebraret, aliquandiu in extasi
raptus stetit. Post hęc Psalmorum effici meruit expositor, quorum paulo ante ne lector quidem satis idoneus fuerat. Dum enim ipsum
Dei uerbum (quod tunc manibus contrectabat) intentius consyderat,
eruditionis profectum nunquam
illum extulisset, ad quantum die una Christi perduxit contemplatio.
Augustinus, Hipponensis episcopus, philosophię Christianę assertor egregius,
dum Sanctę Trinitatis mysterium solus in cubiculo sedens contemplatur, ita a
seipso abscesserat, ut a muliere, quę illum quadam de re consulere
uehementer cupiebat, sępius interpellatus nihil responderet, immo ne
respiceret quidem. Mulier denique, quia se
ut a muliere, quę illum quadam de re consulere
uehementer cupiebat, sępius interpellatus nihil responderet, immo ne
respiceret quidem. Mulier denique, quia se contemptam putauit, abiit
tristis. Postero autem die, cum eum in ecclesia missam celebrantem audiret,
in spiritu rapta uidit de Trinitate disputantem atque audiuit iccirco se
illum die hesterno frustra quidem adisse, quod eiusmodi meditatione
occupatus ipsam neque uidere neque omnino
uehementer cupiebat, sępius interpellatus nihil responderet, immo ne
respiceret quidem. Mulier denique, quia se contemptam putauit, abiit
tristis. Postero autem die, cum eum in ecclesia missam celebrantem audiret,
in spiritu rapta uidit de Trinitate disputantem atque audiuit iccirco se
illum die hesterno frustra quidem adisse, quod eiusmodi meditatione
occupatus ipsam neque uidere neque omnino sentire potuisset. Ac proinde ne
redire
Sed ne contemplando tantum
apprehendisset, nisi, ut apprehenderet, pie prius ac iuste uiuendo dignus
euasisset. Vitę sanctitate meritum sibi comparet, qui uult contemplatione
proficere. Scriptum est enim: Homini bono in conspectu suo dedit Deus
sapientiam, et scientiam, et lętitiam.
Qua quidem bonitate pręditus diuus Hieronymus meruit etiam ipse spiritalis
contemplationis ingentem et ineffabilem haurire
contemplationis ingentem et ineffabilem haurire dulcedinem. Post multas,
inquit, lachrymas, post cęlo inherentes oculos nonnunquam uidebar mihi
interesse agminibus angelorum et lętus gaudensque cantabam: Post te in
odorem unguentorum tuorum curremus. Et ad uirgines Deo dicatas
scribens ait: Experto itaque seni deuote consulenti credite,
filię: si semel gustastis, quam dulcis est Dominus, ad quem accedentes
audire: Venite, et ostendam uobis omne bonum.
Et tunc ostendet uobis talia, qualia non nisi mentes assuetę norunt.
Scio, quid loquor, charissimę. Nam ut meam insipientiam loquar, ego
homunculus sic abiectus, sic uilis in domo Domini, adhuc uiuens in corpore,
angelorum sępe choris interfui, de corporeis per hebdomadas sustentationibus
et nutrimentis nihil sentiens, diuinę uisionis intuitu. Post multorum forte
dierum spacia pręscius
uobis omne bonum.
Et tunc ostendet uobis talia, qualia non nisi mentes assuetę norunt.
Scio, quid loquor, charissimę. Nam ut meam insipientiam loquar, ego
homunculus sic abiectus, sic uilis in domo Domini, adhuc uiuens in corpore,
angelorum sępe choris interfui, de corporeis per hebdomadas sustentationibus
et nutrimentis nihil sentiens, diuinę uisionis intuitu. Post multorum forte
dierum spacia pręscius futurorum redditus corpori flebam.
dicens: Non potest ad tantę contemplationis dulcedinem cor
secularibus plenum negociis aspirare, sed oportet, ut seculo moriatur, ut
soli Deo per tantas meditationes et desyderia supernis inhereat. Vnde granum
frumenti cadens in terram, nisi mortuum fuerit, semper sic manet, ut
cecidit. Quod si moritur, fructum plurimum affert.
Thomam Aquinatem, catholicę ueritatis locupletissimum dissertorem, dum de Deo
diu multumque cogitat, a solo attolli et
semper sic manet, ut
cecidit. Quod si moritur, fructum plurimum affert.
Thomam Aquinatem, catholicę ueritatis locupletissimum dissertorem, dum de Deo
diu multumque cogitat, a solo attolli et altitudine fere cubitali in aere
pendere uisum ferunt neque deinde tantę contemplationis fructum dissimulare
potuisse, uultu prodente iocunditatem, quam intima conceperant pręcordia.
Extasi autem tam profunda rapi solitum, ut interdum candelam
tam profunda rapi solitum, ut interdum candelam accensam
tenens, ea demum ad manum usque absumpta, flammę calorem non senserit. Quem
prorsus non sensisse, iis etiam, qui id factum non uiderunt, fidem facere
poterant non pauca in manu ipsius ac digitis adustionis uestigia. Qualia
ergo illa aut quantę delectationis fuisse dixerimus, quibus occupatus animus
non aduertebat corporis tormenta uel ad quę sese mens
errigens carnis quoque
occupatus animus
non aduertebat corporis tormenta uel ad quę sese mens
errigens carnis quoque pondus secum trahere uidebatur, dum supinum stare et
humum non contingere cogit.
Nec in Bernardo, Clareuallensi abbate, non satis clarum signum mentis in cęlo
uersantis fuit, quod, cum aliquando equum ascendens fratres Cartusienses
inuisere perrexisset et prępositus eorum ephippio nimis decoro illum usum
corporis tormenta uel ad quę sese mens
errigens carnis quoque pondus secum trahere uidebatur, dum supinum stare et
humum non contingere cogit.
Nec in Bernardo, Clareuallensi abbate, non satis clarum signum mentis in cęlo
uersantis fuit, quod, cum aliquando equum ascendens fratres Cartusienses
inuisere perrexisset et prępositus eorum ephippio nimis decoro illum usum
arguisset, quęrere a comitibus coepit, quale equi sui ephippium
seque eum penitus non uidisse asseruit. Nec
tamen mirum uideri debet, si rem oculi cernere non potuerint, cui animus non
attenderit, qui sępius quidem cum Deo quam cum hominibus erat.
Aeque altę contemplationis indicium in Benedicto abbate mirabilis uisus
prębuit. Nocte intempesta cęlum per fenestram intuens Deum adorabat, quando
lumen uidit, quo nox ipsa ita resplenduit, ut cum die posset contendere. Mox
totum mundum conspexit arcte atque
atque anguste constipatum perexiguę pilę
instar. Cęlum quippe intuens supra cęlum mente euectus est, et per creaturę
consyderationem ad Creatorem usque peruenit. Illius ergo lucem, quam animo
agitauerat, oculis uidit et in illius luce tanquam in speculo mundum
uniuersum. Sed ideo quidem tam paruum, quoniam tanquam momentum staterę
(ut Scriptura ait) sic est ante Deum orbis terrarum, et tanquam gutta
roris antelucani, qui
perexiguę pilę
instar. Cęlum quippe intuens supra cęlum mente euectus est, et per creaturę
consyderationem ad Creatorem usque peruenit. Illius ergo lucem, quam animo
agitauerat, oculis uidit et in illius luce tanquam in speculo mundum
uniuersum. Sed ideo quidem tam paruum, quoniam tanquam momentum staterę
(ut Scriptura ait) sic est ante Deum orbis terrarum, et tanquam gutta
roris antelucani, qui descendit in terram.
illius luce tanquam in speculo mundum
uniuersum. Sed ideo quidem tam paruum, quoniam tanquam momentum staterę
(ut Scriptura ait) sic est ante Deum orbis terrarum, et tanquam gutta
roris antelucani, qui descendit in terram.
Sed quid nunc de te, pater Francisce, dicam? Quantum tibi quoque adhuc in
terra degenti tua contulit contemplatio! Vidisti fulgentem Saluatoris nostri
crucem, uidisti sanctum Seraph, a quo
(ut Scriptura ait) sic est ante Deum orbis terrarum, et tanquam gutta
roris antelucani, qui descendit in terram.
Sed quid nunc de te, pater Francisce, dicam? Quantum tibi quoque adhuc in
terra degenti tua contulit contemplatio! Vidisti fulgentem Saluatoris nostri
crucem, uidisti sanctum Seraph, a quo Seraphicus dici meruisti. Inde tibi
singulari quodam priuilegio Dominicę
singulari quodam priuilegio Dominicę
Dominicę
Dominicę
humilitatem fueras imitatus, eius etiam sanctissimę passionis signa in
manibus, in latere, in pedibus referres et cum Paulo gloriari posses dicens:
Christo confixus sum cruci. Viuo autem, iam non ego; uiuit uero in me
Christus... Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Iesu
Christi, per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo... Ego enim
stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. O felicem seruum,
passionis signa in
manibus, in latere, in pedibus referres et cum Paulo gloriari posses dicens:
Christo confixus sum cruci. Viuo autem, iam non ego; uiuit uero in me
Christus... Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Iesu
Christi, per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo... Ego enim
stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. O felicem seruum, cui
Dominus quinque tradidit talenta, ut, quibus ille
cruci. Viuo autem, iam non ego; uiuit uero in me
Christus... Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Iesu
Christi, per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo... Ego enim
stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. O felicem seruum, cui
Dominus quinque tradidit talenta, ut, quibus ille perditum redemit mundum,
hic labentem repararet Ecclesiam!
Nunc, quę foeminis in meditando miracula contigere, ut instituti
stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. O felicem seruum, cui
Dominus quinque tradidit talenta, ut, quibus ille perditum redemit mundum,
hic labentem repararet Ecclesiam!
Nunc, quę foeminis in meditando miracula contigere, ut instituti nostri ordo
seruetur, referamus.
Mariam Magdalenam, cum in solitudine ętatem ageret, statutis diei horis supra
cęlum ab angelis uectatam tradunt. Quod si (ut aiunt) in corpore,
ut, quibus ille perditum redemit mundum,
hic labentem repararet Ecclesiam!
Nunc, quę foeminis in meditando miracula contigere, ut instituti nostri ordo
seruetur, referamus.
Mariam Magdalenam, cum in solitudine ętatem ageret, statutis diei horis supra
cęlum ab angelis uectatam tradunt. Quod si (ut aiunt) in corpore, cum
Apostolus de se dubitet, quanti illam meriti fuisse dixerim? Mirarer post
hęc mori potuisse, si non
foeminis in meditando miracula contigere, ut instituti nostri ordo
seruetur, referamus.
Mariam Magdalenam, cum in solitudine ętatem ageret, statutis diei horis supra
cęlum ab angelis uectatam tradunt. Quod si (ut aiunt) in corpore, cum
Apostolus de se dubitet, quanti illam meriti fuisse dixerim? Mirarer post
hęc mori potuisse, si non eodem die semper ad terras relatam dicerent.
Tantillum temporis in illis ęternitatis locis morabatur, quantum
angelis uectatam tradunt. Quod si (ut aiunt) in corpore, cum
Apostolus de se dubitet, quanti illam meriti fuisse dixerim? Mirarer post
hęc mori potuisse, si non eodem die semper ad terras relatam dicerent.
Tantillum temporis in illis ęternitatis locis morabatur, quantum competere
poterat mortali. Interim ergo, etiam corpori proxima, illi inherebat, quem
mente atque animo nunquam dimittebat. Adeo assidua Dei meditatio prius
carnem ipsius cęlo
mortali. Interim ergo, etiam corpori proxima, illi inherebat, quem
mente atque animo nunquam dimittebat. Adeo assidua Dei meditatio prius
carnem ipsius cęlo dignam fecerat quam terrena labe liberam. Et, si tantum
fuit Marię in deserto contemplantis fructus, quanta est nunc in paradiso cum
Christo regnantis gloria? Iam ibi perpetuo habitat, ubi quondam uel unius
horę momento mansisse felicitatis fuit.
Mariam quoque Aegyptiacam, quę urbanę
inherebat, quem
mente atque animo nunquam dimittebat. Adeo assidua Dei meditatio prius
carnem ipsius cęlo dignam fecerat quam terrena labe liberam. Et, si tantum
fuit Marię in deserto contemplantis fructus, quanta est nunc in paradiso cum
Christo regnantis gloria? Iam ibi perpetuo habitat, ubi quondam uel unius
horę momento mansisse felicitatis fuit.
Mariam quoque Aegyptiacam, quę urbanę luxurię mollitiem eremi asperitate
fuit.
Mariam quoque Aegyptiacam, quę urbanę luxurię mollitiem eremi asperitate
fregit, Zosimas abbas orantem corpore supra terram suspenso altitudine ferme
cubitali uidit. Itaque quantum olim per corporis turpitudinem in profundum
perditionis corruerat, tantum postea per mentis contemplationem necdum
sarcina carnis deposita extolli meruit, dum oraret. Quam male cum illa actum
erat cum deliciis difflueret, tam deinde bene, cum
corruerat, tantum postea per mentis contemplationem necdum
sarcina carnis deposita extolli meruit, dum oraret. Quam male cum illa actum
erat cum deliciis difflueret, tam deinde bene, cum
resipiscere coepit et in sensu cogitare circumspectionem Dei.
Elizabeth, Pannonum regis filia, cuius sępe mentionem fecimus, dum se supra
se tollens cęlestia meditatur, in extasin abibat et mente cernebat, quod
oculi peruidere non possunt. Quod
difflueret, tam deinde bene, cum
resipiscere coepit et in sensu cogitare circumspectionem Dei.
Elizabeth, Pannonum regis filia, cuius sępe mentionem fecimus, dum se supra
se tollens cęlestia meditatur, in extasin abibat et mente cernebat, quod
oculi peruidere non possunt. Quod ne tunc quidem, cum ad se redisset,
dissimulare poterat; tantam etiam tacita facies hilaritatem pręferebat.
Eadem, cum aliquando nimio labore fatigata
quod
oculi peruidere non possunt. Quod ne tunc quidem, cum ad se redisset,
dissimulare poterat; tantam etiam tacita facies hilaritatem pręferebat.
Eadem, cum aliquando nimio labore fatigata lassaque resedisset, oculis in
cęlum intentis fronte modo iocunda, modo tristi apparuit. Et confessa est se
in nubibus uidisse Iesum, qui nunc se ostendens lętam reddebat, nunc tegens,
moestam. Denique ipsum sibi dixisse: Bono animo esto, filia! Ego
dissimulare poterat; tantam etiam tacita facies hilaritatem pręferebat.
Eadem, cum aliquando nimio labore fatigata lassaque resedisset, oculis in
cęlum intentis fronte modo iocunda, modo tristi apparuit. Et confessa est se
in nubibus uidisse Iesum, qui nunc se ostendens lętam reddebat, nunc tegens,
moestam. Denique ipsum sibi dixisse: Bono animo esto, filia! Ego tecum sum.
Et se respondisse: Ita, Domine, tu mecum atque ego tecum. Magnum profecto
Ita, Domine, tu mecum atque ego tecum. Magnum profecto
diuinę liberalitatis beneficium, ut homo Deum alloquatur, maius, ut
alloquentem audiat, maximum, ut una cum illo sit. Et tamen, quoties eum
contemplamur nihil in fide hęsitantes, quoties eius amore desyderioque
inardescimus, toties cordi nostro insidet. Et uere nobiscum atque adeo intra
nos est dicente Apostolo: Qui adheret Domino, unus spiritus est.
illi non pauca, quę futura erant, diuinitus reuelata
fuisse perhibent solitamque Beatę Virginis frui colloquiis; librum etiam,
qui Viarum Dei dicitur, angelo dictante ab ea scriptum. Cum hęc ita sint,
nonne paradisum habuit in terris, quoniam mente semper in cęlis fuit?
Clara uirgo, beati Francisci pręceptis imbuta dignaque tanto magistro
discipula, pridie quam Natalis Domini ueniret, ęgrotauit nec licuit illi cum
reliquis sororibus ad
diuinitus reuelata
fuisse perhibent solitamque Beatę Virginis frui colloquiis; librum etiam,
qui Viarum Dei dicitur, angelo dictante ab ea scriptum. Cum hęc ita sint,
nonne paradisum habuit in terris, quoniam mente semper in cęlis fuit?
Clara uirgo, beati Francisci pręceptis imbuta dignaque tanto magistro
discipula, pridie quam Natalis Domini ueniret, ęgrotauit nec licuit illi cum
reliquis sororibus ad agendas sacrę noctis precationes
Domini ueniret, ęgrotauit nec licuit illi cum
reliquis sororibus ad agendas sacrę noctis precationes pergere. Veruntamen
aduersa ualitudo corpus impedire potuit, animum non potuit,
et ancilla Christi affuit in spiritu, ubi in carne adesse nequibat. Reuersis
quippe sororibus, quicquid inter absentes actum dictumque esset, ordine
retulit et mirantibus adiunxit sibi tunc ibidem loci, ubi absens cum ipsis
fuit, Iesum puerum, qua hora
ęgrotauit nec licuit illi cum
reliquis sororibus ad agendas sacrę noctis precationes pergere. Veruntamen
aduersa ualitudo corpus impedire potuit, animum non potuit,
et ancilla Christi affuit in spiritu, ubi in carne adesse nequibat. Reuersis
quippe sororibus, quicquid inter absentes actum dictumque esset, ordine
retulit et mirantibus adiunxit sibi tunc ibidem loci, ubi absens cum ipsis
fuit, Iesum puerum, qua hora quondam nasci
quicquid inter absentes actum dictumque esset, ordine
retulit et mirantibus adiunxit sibi tunc ibidem loci, ubi absens cum ipsis
fuit, Iesum puerum, qua hora quondam nasci uoluit, apparuisse. Iesum ergo
deuote contemplata, cum in lectulo iaceret, omnia, quę procul in oratorio
agerentur, perspiciebat. Et quod ne ipsę quidem, quę illo conuenerant,
uiderunt, uidere meruit.
Alias etiam, a die Coenę Domini usque ad Sabbatum sanctum, corporeorum
esset, ordine
retulit et mirantibus adiunxit sibi tunc ibidem loci, ubi absens cum ipsis
fuit, Iesum puerum, qua hora quondam nasci uoluit, apparuisse. Iesum ergo
deuote contemplata, cum in lectulo iaceret, omnia, quę procul in oratorio
agerentur, perspiciebat. Et quod ne ipsę quidem, quę illo conuenerant,
uiderunt, uidere meruit.
Alias etiam, a die Coenę Domini usque ad Sabbatum sanctum, corporeorum
sensuum usu
quę illo conuenerant,
uiderunt, uidere meruit.
Alias etiam, a die Coenę Domini usque ad Sabbatum sanctum, corporeorum
sensuum usu subtracto quasi mortua permansit. Sed interim toto animi uigore
in Deum translato omnia Dominicę passionis mysteria iisdem horis, eodem
ordine geri cernebat, quo gesta noverat. Vbi autem corpori fuit reddita,
haud amplius quam unius horę spacio se dormisse putauit. Ex quo facile
percipi
contempta
terrenarum rerum cura, ad cęlestium meditationem accingamur. Pensemus, quam
potens sit, a quo condita sunt omnia, quam sapiens, qui gubernat uniuersa,
quam bonus, per quem cuncta, quę ubique sunt, conseruantur ac in sua natura
permanent, quam magnificus sit, cui semper adsistit cęlestis militię
innumerabilis exercitus: angeli, archangeli, throni, uirtutes, potestates,
dominationes, cherubin et seraphin et omnis beatorum spirituum
cui semper adsistit cęlestis militię
innumerabilis exercitus: angeli, archangeli, throni, uirtutes, potestates,
dominationes, cherubin et seraphin et omnis beatorum spirituum concio
gloriosa; quem uiginti quatuor seniores in facies suas cadentes adorant et
cuius maiestatem uenerantur centum quadraginta quatuor milia signatorum ex
omni tribu filiorum Israhel et illa omnis generis omniumque populorum turba,
quam in Apocalypsi dinumerare nemo
quem uiginti quatuor seniores in facies suas cadentes adorant et
cuius maiestatem uenerantur centum quadraginta quatuor milia signatorum ex
omni tribu filiorum Israhel et illa omnis generis omniumque populorum turba,
quam in Apocalypsi dinumerare nemo potest. Hunc omnis spiritus laudat, omnis
lingua confitetur, huic omnia famulantur elementa, huius nutui cuncta etiam
inanimata et omni prorsus sensu carentia absque ulla
carentia absque ulla cunctatione parent. Cum igitur talem ac tantum cogitauerimus, qualis
quantusque nec uerbis explicari nec cogitatione possit comprehendi, semper
Dauidicum illud occurrat: Seruite Domino in timore, et exultate ei cum
tremore!
Ad hęc, multum quidem nobis conferre poterit suorum erga nos beneficiorum
assidua iugisque meditatio. Ad imaginem et similitudinem suam nos fecit;
suorum erga nos beneficiorum
assidua iugisque meditatio. Ad imaginem et similitudinem suam nos fecit;
cęlum, terram, mare usui nostro subdidit; patriarchas, prophetas, leges
cęteraque multa, egregia sane et admiranda, quę in Veteri Testamento
continentur, quibus et in uiam iustitie et agnitionem sui plenius
dirigeremur, nobis indulsit. Postremo, cum omne hominum genus primorum
parentum culpa sub maledicto deperiret, ita ut neque Lex ipsa
meditatio. Ad imaginem et similitudinem suam nos fecit;
cęlum, terram, mare usui nostro subdidit; patriarchas, prophetas, leges
cęteraque multa, egregia sane et admiranda, quę in Veteri Testamento
continentur, quibus et in uiam iustitie et agnitionem sui plenius
dirigeremur, nobis indulsit. Postremo, cum omne hominum genus primorum
parentum culpa sub maledicto deperiret, ita ut neque Lex ipsa quenquam
iustificare posset, misertus nostri
iustificare posset, misertus nostri expandit pietatis sinum Filiumque suum
unigenitum nobis misit, qui non uitulorum aut hircorum, sed proprio sanguine
nos redemit et filios fecit lucis, qui fuimus tenebrarum. Erat enim Deus in
Christo mundum reconcilians sibi; pro nobis Christus Dominus formam
assumpsit serui, Discipulorum pedes lauit, paupertatem inopiamque sustinuit,
persecutiones tulit, labores suscepit, omnia aduersa atque aspera tolerauit,
insignia audiamus: Amen dico uobis, nescio uos. Discedite a me
omnes, qui operamini iniquitatem! Denique, ut breuiter concludam:
Dominus noster pro nobis mortuus est et resurrexit. Commori Domino nostro
nos oportet in humilitate, si cum illo cupimus consurgere in gloria.
Caput V / DE SCRIPTVRARVM LECTIONE
His et aliis huiuscemodi meditationibus eo commodius utemur, quo diligentius
uos. Discedite a me
omnes, qui operamini iniquitatem! Denique, ut breuiter concludam:
Dominus noster pro nobis mortuus est et resurrexit. Commori Domino nostro
nos oportet in humilitate, si cum illo cupimus consurgere in gloria.
Caput V / DE SCRIPTVRARVM LECTIONE
His et aliis huiuscemodi meditationibus eo commodius utemur, quo diligentius
lectioni Scripturarum
siquando fastidierit
animus, excitandus erit iis, quę modo referemus, sanctorum exemplis, ut
eorum legendi studium secutus fructum quoque percipere, quem illi
perceperunt, mereatur.
Hilarion abbas in omni sanctitatis genere memorandus Scripturas diuinas (ut
inquit Hieronymus) post orationes et Psalmos, quasi Deo pręsente, recitabat.
Quę enim per prophetas et apostolos dictante Spiritu Sancto prolata nouerat,
ea non
meo.
Diuus Hieronymus uanitatem seculi fugiens, Roma relicta, Hierosolymam petiit.
Et cum nec adhuc se tenere posset, quin gentilium libros pręcipueque
Ciceronis auidius legeret, fatetur in quiete sibi uisum fuisse se ad superni
Iudicis tribunal in cęlum trahi, accusari, uerberibus affici, quod
Ciceronianum dicerent esse, non Christianum. Denique cum iuramento dimissum,
ne unquam posthac alios pręterquam
uanitatem seculi fugiens, Roma relicta, Hierosolymam petiit.
Et cum nec adhuc se tenere posset, quin gentilium libros pręcipueque
Ciceronis auidius legeret, fatetur in quiete sibi uisum fuisse se ad superni
Iudicis tribunal in cęlum trahi, accusari, uerberibus affici, quod
Ciceronianum dicerent esse, non Christianum. Denique cum iuramento dimissum,
ne unquam posthac alios pręterquam diuinos codices prę manibus haberet,
tanto deinde studio
cum Apostolo Cicero? Demum ait: Non debemus
bibere simul calicem Christi et calicem demoniorum. Eadem sentire si quem
non mouet admonentis autoritas, moueant saltem patientis flagella, quę ille
experrectus, cum et uibices in corpore apparerent et discedente somno dolor
non discederet, intellexit non soporis fuisse, sed punitionis.
Augustinus, dum inter dialecticorum sophismata Christum quęreret, heresi se
implicaverat Manicheorum. Tandem
aspicere coepit lucem ueritatis consuluitque Ambrosium episcopum,
quid primum de Scripturis legere deberet, quo iam confidentius catholicę
fidei posset adherere. Et audiuit Esaiam sibi legendum esse, utpote qui ea,
quę in Christo contigerint, explicatius prophetarit et
gentium uocationem annis multis post futuram quasi pręsentem uiderit.
Denique ab Ambrosio baptizatus, diuinos codices perlegendo, non solum
fidelis, sed etiam
synceręque ueritatis luce cupiunt illustrari, dicente Propheta: Lucerna
pedibus meis, Domine, uerbum tuum, et lumen semitis meis.
Thomę uero Aquinati uaticinia prophetarum legenti, ut alibi diximus, cum in
locum obscuriorem incidisset hereretque uelut in salebra atque adeo
intelligentiam efflagitaret, Petrus et Paulus apostoli apparuerunt et, quod
quęrebatur, exponentes satis ei fecere. Id quoties legentibus nobis usu
Lucerna
pedibus meis, Domine, uerbum tuum, et lumen semitis meis.
Thomę uero Aquinati uaticinia prophetarum legenti, ut alibi diximus, cum in
locum obscuriorem incidisset hereretque uelut in salebra atque adeo
intelligentiam efflagitaret, Petrus et Paulus apostoli apparuerunt et, quod
quęrebatur, exponentes satis ei fecere. Id quoties legentibus nobis usu
uenerit, doctiores consulamus uel Thomę exemplo a Deo
propius astantes uiderit neque interpellantes audierit, sensibus
omnibus cum mente simul uni lectioni intentis. Hinc est, quod ad
confirmationem fidelium infideliumque confutationem tales nobis commentarios
reliquit, ut nihil in Ecclesia quicquam scrupuli sit, nihil nodi, quod non
explanatum in illis absolutumque inuenies. Declaratio sermonum eius
illuminat et intellectum dat paruulis. Et ipse uere scriba doctus in regno
cęlorum, proferens de
cum mente simul uni lectioni intentis. Hinc est, quod ad
confirmationem fidelium infideliumque confutationem tales nobis commentarios
reliquit, ut nihil in Ecclesia quicquam scrupuli sit, nihil nodi, quod non
explanatum in illis absolutumque inuenies. Declaratio sermonum eius
illuminat et intellectum dat paruulis. Et ipse uere scriba doctus in regno
cęlorum, proferens de thesauro suo noua et uetera.
Bernardum abbatem, cuius non inelegans
commentarios
reliquit, ut nihil in Ecclesia quicquam scrupuli sit, nihil nodi, quod non
explanatum in illis absolutumque inuenies. Declaratio sermonum eius
illuminat et intellectum dat paruulis. Et ipse uere scriba doctus in regno
cęlorum, proferens de thesauro suo noua et uetera.
Bernardum abbatem, cuius non inelegans ingenium neque mediocrem doctrinam
testantur opuscula ipsa, quę edidit, nullo magistro usum aiunt, sed sola
Constantinopolitanum, fuisse accepimus. Qui quoniam omni uitę perfectione
pręstantissimus fuit, uidetur, quicquid legerat, opere implesse; ut se
probaret non uiam, de qua semen uerbi Dei ab auibus aufertur, non petrosam,
in qua arescit, non spinas, in quibus suffocatur, sed terram illam bonam, in
quam cum ceciderit, fructum affert uirtutum.
Equitius, Valerię urbis monasterii abbas, ne qua die deesset, quod legeret,
quocunque ibat, scorteas
accepimus. Qui quoniam omni uitę perfectione
pręstantissimus fuit, uidetur, quicquid legerat, opere implesse; ut se
probaret non uiam, de qua semen uerbi Dei ab auibus aufertur, non petrosam,
in qua arescit, non spinas, in quibus suffocatur, sed terram illam bonam, in
quam cum ceciderit, fructum affert uirtutum.
Equitius, Valerię urbis monasterii abbas, ne qua die deesset, quod legeret,
quocunque ibat, scorteas manticas libris refertas
pręstantissimus fuit, uidetur, quicquid legerat, opere implesse; ut se
probaret non uiam, de qua semen uerbi Dei ab auibus aufertur, non petrosam,
in qua arescit, non spinas, in quibus suffocatur, sed terram illam bonam, in
quam cum ceciderit, fructum affert uirtutum.
Equitius, Valerię urbis monasterii abbas, ne qua die deesset, quod legeret,
quocunque ibat, scorteas manticas libris refertas secum deferebat. Neque
secum deferebat. Neque
illi oneris huius molesta erat grauitas, dum lectionis sacrę compensatur
utilitas. Sic nec militem strenuum ferrea lorica, cassis ensisque gravant,
quę sibi saluti fore sperat. Vtque iis munitus in certamen prodire et
confidenter cum hoste congredi solet, ita, qui sese lectionibus diuinis
libenter instruit, omnia diaboli machinamenta facile contemnit.
Antonius, monasterii olim a beato Gregorio Romę constructi
solet, ita, qui sese lectionibus diuinis
libenter instruit, omnia diaboli machinamenta facile contemnit.
Antonius, monasterii olim a beato Gregorio Romę constructi monachus, non (ut
multi) captiosam argutamque scientiam in legendo perquisiuit, sed pie
uiuendi doctrinam, cordis compunctionem, poenitentię lachrymas. Illis
duntaxat lectionibus occupabatur, unde tales fructus posset carpere, multo
malens effici sanctus quam
comprobabant, cum persecutionem fugientes,
annos decem domi latuissent, toto eo tempore nihil aliud quam orasse atque
legisse narrantur. Quantę autem hoc uitę institutum perfectionis esset,
diaboli inuidia patuit. Qui in idolo loquens dum consuleretur, non se prius
responsa daturum dixit quam Geruasius Prothasiusque sibi thura adolerent.
Sed qui legendo fidem, orando constantiam perceperant, occidi potuerunt,
cogi autem, ut Christum
daturum dixit quam Geruasius Prothasiusque sibi thura adolerent.
Sed qui legendo fidem, orando constantiam perceperant, occidi potuerunt,
cogi autem, ut Christum negarent, non potuerunt. Itaque inimici malignitas
atque doli in contrarium cessere: quos perdere cupiebat, martyrii corona
honestatos uidit. Armis enim, quę de manibus illorum erripere cogitauerat,
ipse uictus succubuit, hoc est, oratione et lectione.
Seruulus mendicus, et ęger et
tradunt. Inde
fit, ut ad omnem fortunę ictum pauidi imbecillesque sint. At seruulus noster
mundi calamitates ridens, inopiam diuitiis, ęgritudinem sanitati pręferebat,
quia lectiones audiendo didicerat: Vsque in tempus sustinebit patiens, et
postea redditio iocunditatis.
Quam uero grata acceptaque Deo sit sanctę lectionis cura, miraculorum quoque
testimoniis probari potest.
iuuant: confuso, tedium sui faciunt et plerunque
mentis affectum languere cogunt.
Ei curę nocturnum tempus Syluia, Ruffini, Alexandrię pręfecti, soror,
dedicauerat. Quam quidem eloquentissimam fuisse aiunt et, cum in eremo
Thebaidis uitam duceret, fama sanctitatis plurimum claruisse. In solitudine
ergo inuenerat, quemadmodum sola non esset, eorum consuetudine ac
familiaritate utens, quorum in Deum pietatem lectitando consyderabat,
languere cogunt.
Ei curę nocturnum tempus Syluia, Ruffini, Alexandrię pręfecti, soror,
dedicauerat. Quam quidem eloquentissimam fuisse aiunt et, cum in eremo
Thebaidis uitam duceret, fama sanctitatis plurimum claruisse. In solitudine
ergo inuenerat, quemadmodum sola non esset, eorum consuetudine ac
familiaritate utens, quorum in Deum pietatem lectitando consyderabat,
consyderando emulabatur, emulando ęquabat.
quidem eloquentissimam fuisse aiunt et, cum in eremo
Thebaidis uitam duceret, fama sanctitatis plurimum claruisse. In solitudine
ergo inuenerat, quemadmodum sola non esset, eorum consuetudine ac
familiaritate utens, quorum in Deum pietatem lectitando consyderabat,
consyderando emulabatur, emulando ęquabat.
Cęcilia Romana, patritii quidem generis uirgo, sed fidei claritate superans
genus, dicitur Euangelicum codicem nunquam a se dimisisse et,
consyderando emulabatur, emulando ęquabat.
Cęcilia Romana, patritii quidem generis uirgo, sed fidei claritate superans
genus, dicitur Euangelicum codicem nunquam a se dimisisse et, si quo illi
eundum esset, in sinu repositum secum tulisse, colloquiis eius in Scripturis
assidue fruens, quem gestabat in pręcordiis. Sic castitatem conseruauit, sic
ad martyrii palmam peruenit tormentorumque acerbitatem forti animo
ęquabat.
Cęcilia Romana, patritii quidem generis uirgo, sed fidei claritate superans
genus, dicitur Euangelicum codicem nunquam a se dimisisse et, si quo illi
eundum esset, in sinu repositum secum tulisse, colloquiis eius in Scripturis
assidue fruens, quem gestabat in pręcordiis. Sic castitatem conseruauit, sic
ad martyrii palmam peruenit tormentorumque acerbitatem forti animo pertulit, dum ad Christum festinat, cuius
generis uirgo, sed fidei claritate superans
genus, dicitur Euangelicum codicem nunquam a se dimisisse et, si quo illi
eundum esset, in sinu repositum secum tulisse, colloquiis eius in Scripturis
assidue fruens, quem gestabat in pręcordiis. Sic castitatem conseruauit, sic
ad martyrii palmam peruenit tormentorumque acerbitatem forti animo pertulit, dum ad Christum festinat, cuius dulcedine quotidie
aliquid de illo legens capta
dum ad Christum festinat, cuius dulcedine quotidie
aliquid de illo legens capta fuerat.
De Marcella uero, uidua nobili ac sancta foemina, Hieronymus sic ait:
Diuinarum Scripturarum ardor incredibilis ei semper cantabat: In corde
meo abscondi eloquia tua, ut non peccem tibi. Et illud de beato
uiro: In lege Domini uoluntas eius, et in lege eius meditabitur die ac
nocte. Meditationem legis non in replicando, quę scripta sunt
Marcella uero, uidua nobili ac sancta foemina, Hieronymus sic ait:
Diuinarum Scripturarum ardor incredibilis ei semper cantabat: In corde
meo abscondi eloquia tua, ut non peccem tibi. Et illud de beato
uiro: In lege Domini uoluntas eius, et in lege eius meditabitur die ac
nocte. Meditationem legis non in replicando, quę scripta sunt (ut
Iudeorum existimant pharisei) sed in opere intelligens, iuxta illud
Apostolicum:
ac sancta foemina, Hieronymus sic ait:
Diuinarum Scripturarum ardor incredibilis ei semper cantabat: In corde
meo abscondi eloquia tua, ut non peccem tibi. Et illud de beato
uiro: In lege Domini uoluntas eius, et in lege eius meditabitur die ac
nocte. Meditationem legis non in replicando, quę scripta sunt (ut
Iudeorum existimant pharisei) sed in opere intelligens, iuxta illud
Apostolicum: Siue comeditis siue bibitis siue
ei semper cantabat: In corde
meo abscondi eloquia tua, ut non peccem tibi. Et illud de beato
uiro: In lege Domini uoluntas eius, et in lege eius meditabitur die ac
nocte. Meditationem legis non in replicando, quę scripta sunt (ut
Iudeorum existimant pharisei) sed in opere intelligens, iuxta illud
Apostolicum: Siue comeditis siue bibitis siue aliud * add.
quid agitis, omnia in gloriam Domini
ut non peccem tibi. Et illud de beato
uiro: In lege Domini uoluntas eius, et in lege eius meditabitur die ac
nocte. Meditationem legis non in replicando, quę scripta sunt (ut
Iudeorum existimant pharisei) sed in opere intelligens, iuxta illud
Apostolicum: Siue comeditis siue bibitis siue aliud * add.
quid agitis, omnia in gloriam Domini facite. ** corr. ex
facientes
legis non in replicando, quę scripta sunt (ut
Iudeorum existimant pharisei) sed in opere intelligens, iuxta illud
Apostolicum: Siue comeditis siue bibitis siue aliud * add.
quid agitis, omnia in gloriam Domini facite. ** corr. ex
facientes
Et Prophetę uerba dicentis: A mandatis tuis intellexi. Vt,
postquam mandata complesset, tunc se sciret
uestium
sericarum. Hęc ille.
Sed idem et ad Furiam uiduam scribens: Post Scripturas sanctas, inquit,
doctorum hominum tractatus lege, eorum duntaxat, quorum fides nota est. Non
necesse habes aurum in luto quęrere: multis margaritis diuenditis unam
redime margaritam!
Illi ergo haud immerito reprehendendi sunt, qui gentilium poetarum nęniis
figmentisque deliniti ne respicere quidem ad Scripturas sacras uolunt.
inutili delectatione penitus seclusa id solum exquiratur, quod pię
institutionis disciplinam iuuare possit. Itaque secernenda erit a uoluptate
continentia, a lasciuia honestas, ab omni uitio uirtus. Zizania paleęque
leues in fasciculos colligendę ad comburendum, triticum uero in horreum ad
salubrioris uitę usum recondendum. Neque tamen his contenti, Domini nostri
sermones, in quibus perfectę consummatęque iustitię certissima documenta
sunt,
quod pię
institutionis disciplinam iuuare possit. Itaque secernenda erit a uoluptate
continentia, a lasciuia honestas, ab omni uitio uirtus. Zizania paleęque
leues in fasciculos colligendę ad comburendum, triticum uero in horreum ad
salubrioris uitę usum recondendum. Neque tamen his contenti, Domini nostri
sermones, in quibus perfectę consummatęque iustitię certissima documenta
sunt, die ullo uel legere uel audire prętermittamus. Quoties
a lasciuia honestas, ab omni uitio uirtus. Zizania paleęque
leues in fasciculos colligendę ad comburendum, triticum uero in horreum ad
salubrioris uitę usum recondendum. Neque tamen his contenti, Domini nostri
sermones, in quibus perfectę consummatęque iustitię certissima documenta
sunt, die ullo uel legere uel audire prętermittamus. Quoties ab iis
discedimus, toties periclitamur, ne in sempiternę perditionis baratrum
corruamus. Horrent
Neque tamen his contenti, Domini nostri
sermones, in quibus perfectę consummatęque iustitię certissima documenta
sunt, die ullo uel legere uel audire prętermittamus. Quoties ab iis
discedimus, toties periclitamur, ne in sempiternę perditionis baratrum
corruamus. Horrent uerba, iacet oratio. Sed si mature discutiantur, nihil
est eorum pręstantia sublimius, autoritate grauius, traditione uerius,
pręceptione iustius, sensu suauius,
conarentur.
Caput VI / DE FIDE VNIVS DEI CONTRA GENTILES
Quam ipsam fidem nos peropportune nunc more nostro exemplis astruere
pergemus, nequis in scrupulum aliquem incidat infidelitatis, cum nusquam
plus periculi sit. Impossibile enim est (ut Apostolus ait) sine
fide placere Deo.
Per hanc autem primum placuit pater noster
periculi sit. Impossibile enim est (ut Apostolus ait) sine
fide placere Deo.
Per hanc autem primum placuit pater noster Abraham. Cum enim promissiones
seminis sui, id est, Christi, in quo benedicendę omnes nationes erant,
accepisset, sic de illo scriptum legimus: Credidit Abraham Deo, et
reputatum est ei ad iustitiam. Non est autem scriptum tantum propter
ipsum, inquit Apostolus, quia
Abraham Deo, et
reputatum est ei ad iustitiam. Non est autem scriptum tantum propter
ipsum, inquit Apostolus, quia reputatum est illi ad iustitiam,
sed et propter nos, quibus reputabitur credentibus in eum, qui
suscitauit Iesum Christum nostrum a mortuis, qui traditus est propter
delicta nostra, et resurrexit propter iustificationem nostram.
Ad hęc, fidei ueritatem sępissime apertissimeque
Dei est
hic. Pharao, qui credere noluit, periit. Fidelibus uero mare ipsum
discussis aquis, ut illęsi euaderent, siccum prębuit iter fideique uirtutem
etiam insensibilia senserunt, Pharaonis duritia non admisit. In aquis maris
Pharao, in aquis baptismi diabolus interiit, credentes uero saluati sunt.
Helias quoque propheta cum prophetis idoli Baal contendens coram Achab rege
in monte Carmeli, ut eos, qui auersi erant, reuocaret, ita
qui credere noluit, periit. Fidelibus uero mare ipsum
discussis aquis, ut illęsi euaderent, siccum prębuit iter fideique uirtutem
etiam insensibilia senserunt, Pharaonis duritia non admisit. In aquis maris
Pharao, in aquis baptismi diabolus interiit, credentes uero saluati sunt.
Helias quoque propheta cum prophetis idoli Baal contendens coram Achab rege
in monte Carmeli, ut eos, qui auersi erant, reuocaret, ita conuenit, uti
duos
insensibilia senserunt, Pharaonis duritia non admisit. In aquis maris
Pharao, in aquis baptismi diabolus interiit, credentes uero saluati sunt.
Helias quoque propheta cum prophetis idoli Baal contendens coram Achab rege
in monte Carmeli, ut eos, qui auersi erant, reuocaret, ita conuenit, uti
duos boues in frusta concisos super geminam lignorum struem separatim
componerent offerentes holocausta pro se quisque Deo suo. Et cuius Deus
ignem
aquis baptismi diabolus interiit, credentes uero saluati sunt.
Helias quoque propheta cum prophetis idoli Baal contendens coram Achab rege
in monte Carmeli, ut eos, qui auersi erant, reuocaret, ita conuenit, uti
duos boues in frusta concisos super geminam lignorum struem separatim
componerent offerentes holocausta pro se quisque Deo suo. Et cuius Deus
ignem mitteret ad perficiendum sacrificium, is esset omnium Deus, aliis diis
repudiatis.
donec fossa impleretur, iussit. Et cum
Deum Abraham et Isaac et Israhel inuocasset, illico ignis e cęlo delapsus
carnes, ligna, lapides aquamque et omnem fossę limum hausit atque absumpsit.
Quo miraculo commotus populus, et in Deum uerum credidit et Helię, seruo
eius, obediuit, mactans prophetas Baal, Deo uolente, ut, qui mortiferum
idolorum cultum aliis persuaserant, impietatis crimen morte luerent. Et
quoniam propter illorum flagitium atque
Baal, Deo uolente, ut, qui mortiferum
idolorum cultum aliis persuaserant, impietatis crimen morte luerent. Et
quoniam propter illorum flagitium atque scelus diutina siccitate (annos enim
tres et menses sex non pluerat) omnia in agris exaruerant, orante Helia
Dominus dedit pluuiam et terra protulit fructum. Fides restaurauit, quod
uastauerat perfidia.
fructum. Fides restaurauit, quod
uastauerat perfidia.
Caput VII / DE FIDE CHRISTI CONTRA IVDEOS
Credere deinde in Iesum Christum, Dei Filium, patribus promissum, nobis
datum, et quicquid de illo apostolica autoritate sancitum firmatumque esse
nouimus, quam certum atque indubitatum sit, cum ueterum prophetarum iam
impleta uaticinia, tum
et quicquid de illo apostolica autoritate sancitum firmatumque esse
nouimus, quam certum atque indubitatum sit, cum ueterum prophetarum iam
impleta uaticinia, tum quotidiana pene miracula, tum etiam itidem, ut supra,
multorum in diuersum agentes, eiectę tamen explosęque sententie docent.
Primus ergo religionis nostrę propugnator Stephanus, cum signa et prodigia
faceret in populo, infidelium in se inuidiam concitauit. Conspirant omnes de
tum quotidiana pene miracula, tum etiam itidem, ut supra,
multorum in diuersum agentes, eiectę tamen explosęque sententie docent.
Primus ergo religionis nostrę propugnator Stephanus, cum signa et prodigia
faceret in populo, infidelium in se inuidiam concitauit. Conspirant omnes de
synagoga Libertinorum, Cyrenensium, Alexandrinorum, Cilicum et Asiaticorum,
ut inita cum illo disputatione fidem ab illo prędicatam, quoquo modo
possint,
pene miracula, tum etiam itidem, ut supra,
multorum in diuersum agentes, eiectę tamen explosęque sententie docent.
Primus ergo religionis nostrę propugnator Stephanus, cum signa et prodigia
faceret in populo, infidelium in se inuidiam concitauit. Conspirant omnes de
synagoga Libertinorum, Cyrenensium, Alexandrinorum, Cilicum et Asiaticorum,
ut inita cum illo disputatione fidem ab illo prędicatam, quoquo modo
possint, sugillent. Nec tamen
synagoga Libertinorum, Cyrenensium, Alexandrinorum, Cilicum et Asiaticorum,
ut inita cum illo disputatione fidem ab illo prędicatam, quoquo modo
possint, sugillent. Nec tamen resistere potuerunt sapientię et spiritui, qui
in sancto loquebatur. Et dum pudet tam multos ab uno superatos, innocentem
blasphemię aduersus Moysen insimulant. Postremo, quem argumentis uincere non
poterant, ui opprimunt et lapidibus obruentes enecant. Tantum autem
eorum uictos se faterentur ueritatique concederent. Nam (ut Lucas de
apostolorum gestis scribens testatur) Petro Hierosolymis Christum euangelizante die uno tria milia hominum baptizati sunt, et
quidem in tanta fidei unitate, ut omnia inter eos communia haberentur.
Altero etiam die eorum, qui Christo credidere, quinque milium numerus fuit,
in dies pręterea crescente multitudine de Synagoga ad Ecclesiam, de
circumcisione ad
Christum euangelizante die uno tria milia hominum baptizati sunt, et
quidem in tanta fidei unitate, ut omnia inter eos communia haberentur.
Altero etiam die eorum, qui Christo credidere, quinque milium numerus fuit,
in dies pręterea crescente multitudine de Synagoga ad Ecclesiam, de
circumcisione ad baptismata confluentium.
Sed dicet aliquis ueritatis calumniator facile fuisse rudem plebeculam uerbis
decipere, suasione supplantare.
crescente multitudine de Synagoga ad Ecclesiam, de
circumcisione ad baptismata confluentium.
Sed dicet aliquis ueritatis calumniator facile fuisse rudem plebeculam uerbis
decipere, suasione supplantare. Quid Paulus in Lege doctissimus, qui prius
spirans minarum et cędis in Christi discipulos erat, nonne mox conuersus
eorum, quos persequebatur, factus est socius, collega, coapostolus? Nonne
synagogas ingressus prędicauit, quod Iesus
circumcisione ad baptismata confluentium.
Sed dicet aliquis ueritatis calumniator facile fuisse rudem plebeculam uerbis
decipere, suasione supplantare. Quid Paulus in Lege doctissimus, qui prius
spirans minarum et cędis in Christi discipulos erat, nonne mox conuersus
eorum, quos persequebatur, factus est socius, collega, coapostolus? Nonne
synagogas ingressus prędicauit, quod Iesus esset Christus, Dei Filius?
Denique, qui prius in gratiam
et cędis in Christi discipulos erat, nonne mox conuersus
eorum, quos persequebatur, factus est socius, collega, coapostolus? Nonne
synagogas ingressus prędicauit, quod Iesus esset Christus, Dei Filius?
Denique, qui prius in gratiam Iudeorum uinciebat Christianos, idem deinde
pro Christianis confundebat Iudeos, qui Damasci erant. Qui cum, quod
responderent, non habuissent, in necem illius coniurarunt. Sed qui iam
apertis mentis oculis Christum
prędicauit, quod Iesus esset Christus, Dei Filius?
Denique, qui prius in gratiam Iudeorum uinciebat Christianos, idem deinde
pro Christianis confundebat Iudeos, qui Damasci erant. Qui cum, quod
responderent, non habuissent, in necem illius coniurarunt. Sed qui iam
apertis mentis oculis Christum aspiciebat, nullis minis, ne illum
prędicaret, coerceri poterat atque in ipsum, qui uita est, credens mortem
non pertimescebat.
confundebat Iudeos, qui Damasci erant. Qui cum, quod
responderent, non habuissent, in necem illius coniurarunt. Sed qui iam
apertis mentis oculis Christum aspiciebat, nullis minis, ne illum
prędicaret, coerceri poterat atque in ipsum, qui uita est, credens mortem
non pertimescebat.
Contendit cum illis et Syluester pontifex, sed ita felici successu, ut
superatos baptizaret. Hic primus Romanum imperium Christo subdidit,
est, credens mortem
non pertimescebat.
Contendit cum illis et Syluester pontifex, sed ita felici successu, ut
superatos baptizaret. Hic primus Romanum imperium Christo subdidit,
Constantino cęsare in fidem recepto. Constantini uero mater Helena, cum
esset in Bithynia, ut conuersionem filii audiuit, eidem scripsit se quidem
gaudere, quod idola uana reliquerit, sed moleste ferre, quod hominem
crucifixum adorare maluerit
Contendit cum illis et Syluester pontifex, sed ita felici successu, ut
superatos baptizaret. Hic primus Romanum imperium Christo subdidit,
Constantino cęsare in fidem recepto. Constantini uero mater Helena, cum
esset in Bithynia, ut conuersionem filii audiuit, eidem scripsit se quidem
gaudere, quod idola uana reliquerit, sed moleste ferre, quod hominem
crucifixum adorare maluerit quam deum Iudeorum. Postremo, cum, utra eorum
uera esset
quod idola uana reliquerit, sed moleste ferre, quod hominem
crucifixum adorare maluerit quam deum Iudeorum. Postremo, cum, utra eorum
uera esset opinio, disceptatione dirimi placuisset, Helena Romam rediens
phariseorum scribas in Lege peritos secum aduexit. Ex his duodecim
pręstantissimos delegit uni Syluestro aduersaturos. Causę cognitio alienę
sectę uiris defertur, ne iudicium suspectum foret, id est, gentilibus
philosophis Cratoni
medicus, adiens, deprehensis mortis
signis, eum uesperi illius diei decessurum dixisset: Quid, inquit, si et
alterum diem superuixero? Ille tunc Christianum fore, cum id contigisset,
respondit. Igitur Basilius non uitę suę in terris producendę, sed salutis
proximi cupidus, orando a Domino impetrauit exitus dilationem. Maneque hora
tertia sanus de lectulo consurgens ad ecclesiam uenit ac Iudeum tanto
miraculo stupentem baptizauit. Et quem sępe
Hebreis Gręcisque litteris ęque eruditus, nemine
cogente, contulerit sese ad Christianitatem. Nunquid nesciuit Legem?
Ignorauit prophetas? Non intellexit Psalmos? Immo, quia ista omnia
percalluit, ideo credidit in eum, quem in iis scriptum reperit, ipso
dicente: Scrutamini Scripturas! Illę sunt, quę testimonium perhibent de
me. Et iterum: Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi.
De me enim ille scripsit.
Hebreis Gręcisque litteris ęque eruditus, nemine
cogente, contulerit sese ad Christianitatem. Nunquid nesciuit Legem?
Ignorauit prophetas? Non intellexit Psalmos? Immo, quia ista omnia
percalluit, ideo credidit in eum, quem in iis scriptum reperit, ipso
dicente: Scrutamini Scripturas! Illę sunt, quę testimonium perhibent de
me. Et iterum: Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi.
De me enim ille scripsit. Signanter,
magis eligerent obstinatione sua perire quam Christum a Moyse et prophetis
pręmonstratum confitendo suscipere et per eum saluari. Neque enim est
aliud nomen sub cęlo datum hominibus (ut Petrus apostolus ait) in
quo oporteat nos saluos fieri.
Caput VIII / DE FIDE CHRISTI CONTRA GENTILES
Vicimus Iudeos. Nunc uertenda est acies
Caput VIII / DE FIDE CHRISTI CONTRA GENTILES
Vicimus Iudeos. Nunc uertenda est acies aduersus gentilium fatuitatem, quorum
dii demonia erant.
Bartholomeo apostolo in partibus Indię templum ingresso idolum Astaroth
desiit responsa dare atque obmutuit. Demum iussu apostoli se non deum, sed
diabolum esse, seductorem hominum, confiteri coepit, ut, cum sibi cultum
diuinum exibuerint, secum
Demum iussu apostoli se non deum, sed
diabolum esse, seductorem hominum, confiteri coepit, ut, cum sibi cultum
diuinum exibuerint, secum simul ad inferna corruant. Tunc
rursum iubente apostolo simulachrum in puluerem redigitur, teterrimus demon
catenis circumligatus uisibiliter apparet omnibusque palam fit, quam
peruersa hactenus fuerit eorum religio. Ille magno et horrenti edito ululatu
e medio abiit, populus conuertitur,
fuerit eorum religio. Ille magno et horrenti edito ululatu
e medio abiit, populus conuertitur, templum Deo uero dedicatur,
Polemius *corr. ex Polemus
rex baptizatus relicto regno apostolum sequitur; ut in paupertate
Christum adoret, qui in diuitiis et potentatu adorauerat diabolum.
Ephesii quoque fidem a Ioanne apostolo prędicatam recepturi, ut eam signis
approbaret, petierunt. Qui Christi nomine inuocato uetustum Dianę
e medio abiit, populus conuertitur, templum Deo uero dedicatur,
Polemius *corr. ex Polemus
rex baptizatus relicto regno apostolum sequitur; ut in paupertate
Christum adoret, qui in diuitiis et potentatu adorauerat diabolum.
Ephesii quoque fidem a Ioanne apostolo prędicatam recepturi, ut eam signis
approbaret, petierunt. Qui Christi nomine inuocato uetustum Dianę templum
ruere fecit, ut, in qua
qui in diuitiis et potentatu adorauerat diabolum.
Ephesii quoque fidem a Ioanne apostolo prędicatam recepturi, ut eam signis
approbaret, petierunt. Qui Christi nomine inuocato uetustum Dianę templum
ruere fecit, ut, in qua illi plus confidebant, minus pro ipsis ualere
intelligerent, quando quidem semetipsam dea defendere nequibat. Aristodemus
uero, templi antistes, adhuc incredulus aliud etiam experimenti genus
perquisiuit. Venenum
uero Tiburtius pręfectus Pergentinum et Laurentinum fratres, ne
Christum prędicaren±, suasionibus primum blanditiisque lactat. Vbi id parum
successit, comprehensos fustibus uerberari iussit; uerberantium brachia
aruerunt. In carcere conclusis cibum denegat; ab angelo aliti sunt. Eductos
super candentes prunas ambulare nudis pedibus cogit; ut super harenam ierunt
illęsi. Allato Iouis simulachro, ut adorarent, minaciter
hortatur.
sunt. Eductos
super candentes prunas ambulare nudis pedibus cogit; ut super harenam ierunt
illęsi. Allato Iouis simulachro, ut adorarent, minaciter
hortatur. Illis autem Iesum inuocantibus ęneus Iuppiter in puluerem solutus
periit. Parum nempe fuerat Tiburtii sęuitiam immanitatemque calcasse, nisi
et deos eius contriuissent. Multi gentiles, cum illos diis suis fortiores
uidissent, ad Christum conuersi sunt. At impiissimus
postremo cędi iussit, nullo tamen manifestiore indicio uictum se ostendens,
uiuere permissurus, quos occidit, si uicisset.
Augustinus preterea, Anglorum episcopus, a Gregorio pontifice (ut Beda
tradit) in Britanniam missus, cum Iesum, Dei Filium, asseruisset, Edilbertum
regem magnamque procerum eius partem credentes baptizauit. Cęterum multis
adhuc religioni refragantibus cum idolorum pontificibus contendit. Qui
quoniam
Cęterum multis
adhuc religioni refragantibus cum idolorum pontificibus contendit. Qui
quoniam satis firmam rationem, qua causam suam tueri possent, non habebant,
miraculis certare decernunt. Atque oculis captum quendam in medium
producunt, nescientes minus ueri se uidere quam ille lucis. Pro eo, ut uisum
reciperet, supplicarunt diis; quasi uero lapides preces possent audire et
non etiam ipsi cęci, insuper et surdi et muti essent. Cum ergo
iam exhuberans fructibus salutis.
Quid de Mutio abbate dicemus? Qui dum esset gentilis, natura ferox et
latrociniis deditus, ita ut etiam sanctorum delubra expoliando prophanaret,
uidit tandem in quiete uirum forma habituque augustiore quam humano,
comminantem sibi necem, nisi protinus a flagitiis sacrilegioque se
submoueret. Cumque pauore perculsus repente euigilasset, nihil moratus ad
ecclesiam confugit et
imperare non nisi fidelium fuit.
Pręter hęc etiam, licet populus Romanus omnes reliquas nationes suo
subiecerit imperio lateque dominatus sit, fidem tamen Christianam euertere
(cum maxime conaretur) non potuit. Cędes passim in Christianos sęua atque
horrenda peragebatur, sed interdum et ii, qui eos cędebant, repente mutati
conuertebantur et iam credentes in martyrum numero censeri gaudebant. Ita
unius supplicium conuersionis multorum causa erat.
sit, fidem tamen Christianam euertere
(cum maxime conaretur) non potuit. Cędes passim in Christianos sęua atque
horrenda peragebatur, sed interdum et ii, qui eos cędebant, repente mutati
conuertebantur et iam credentes in martyrum numero censeri gaudebant. Ita
unius supplicium conuersionis multorum causa erat. Videbant enim signa inde
sequi, pro quibus uitam hanc deseri non graue uidebatur, sed iocundum. Aut
si nihil uiderint (ut quidam
diceret. At cum Philippus
diaconus illo accessisset et Euangelium Christi miraculorum operationibus
confirmasset, Samaria uerbum Dei accepisse dicitur et ad baptismum simul
uenisse. Nonne ideo, quia maiora quędam certioraque in discipulo Domini
deprehendit quam deprehenderat in mago? Qui ubi se Philippo longe inferiorem
uidit, et ipse credere se dixit, baptizari uoluit, non fidei ardore, sed
operum, quę ipse facere nequibat, cupiditate, ratus
et Euangelium Christi miraculorum operationibus
confirmasset, Samaria uerbum Dei accepisse dicitur et ad baptismum simul
uenisse. Nonne ideo, quia maiora quędam certioraque in discipulo Domini
deprehendit quam deprehenderat in mago? Qui ubi se Philippo longe inferiorem
uidit, et ipse credere se dixit, baptizari uoluit, non fidei ardore, sed
operum, quę ipse facere nequibat, cupiditate, ratus recepto baptismate se
etiam ęque grandia admirandaque
inde lucri facturum. Sed qui spiritalia credentibus gratuito erogabat,
maledixit procacis hominis peruersam nequitiam, qua ille donum Dei pecunia
parandum putauit. Qualis ergo arbor, talis et fructus eius:
in malefico infirmitas et auaritia, in Christi seruo uirtus et pecuniarum
contemptio.
Post hęc Simon (ut quidam scriptores asseruerunt) de Samaria Romam una cum
suis maleficiis se transtulit. Et cum eodem loci Petrus et
credentibus gratuito erogabat,
maledixit procacis hominis peruersam nequitiam, qua ille donum Dei pecunia
parandum putauit. Qualis ergo arbor, talis et fructus eius:
in malefico infirmitas et auaritia, in Christi seruo uirtus et pecuniarum
contemptio.
Post hęc Simon (ut quidam scriptores asseruerunt) de Samaria Romam una cum
suis maleficiis se transtulit. Et cum eodem loci Petrus et Paulus
de Samaria Romam una cum
suis maleficiis se transtulit. Et cum eodem loci Petrus et Paulus
aduenissent, cum ipsis coram Nerone miraculis certauit. Denique se relictis
terris cę1um petiturum dicens, a spiritibus immundis in aera ferebatur
iamque fere omnes Simonem uere Deum esse acclamabant. Tunc in tanto
errantium periculo apostoli minime cunctandum rati spiritibus in nomine
Christi pręceperunt, ut illum dimitterent. Itaque demonum auxilio
Petrus et Paulus
aduenissent, cum ipsis coram Nerone miraculis certauit. Denique se relictis
terris cę1um petiturum dicens, a spiritibus immundis in aera ferebatur
iamque fere omnes Simonem uere Deum esse acclamabant. Tunc in tanto
errantium periculo apostoli minime cunctandum rati spiritibus in nomine
Christi pręceperunt, ut illum dimitterent. Itaque demonum auxilio destitutus
pręceps ad terram corruit ac repentino ellisu extinctus, qualis
Denique se relictis
terris cę1um petiturum dicens, a spiritibus immundis in aera ferebatur
iamque fere omnes Simonem uere Deum esse acclamabant. Tunc in tanto
errantium periculo apostoli minime cunctandum rati spiritibus in nomine
Christi pręceperunt, ut illum dimitterent. Itaque demonum auxilio destitutus
pręceps ad terram corruit ac repentino ellisu extinctus, qualis ipse Deus
esset, ostendit; dignus certe, qui sic interiret, ne illi, quos
a fide auertere
moliebatur, cęcitate damnauit, ut nec solem hunc super iustos et super
iniustos orientem posset aspicere, qui tam auersus abibat a sole iustitię.
Proconsul autem apostolum secutus magum contempsit nec in illo ueritatis
lumen esse iudicauit, qui oculorum lumen amittere dignus fuit, sed in illo,
qui, dum ueritatem doceret, eum, qui ueritati repugnabat, in tenebris
reliquit.
Philetes quoque,
et super
iniustos orientem posset aspicere, qui tam auersus abibat a sole iustitię.
Proconsul autem apostolum secutus magum contempsit nec in illo ueritatis
lumen esse iudicauit, qui oculorum lumen amittere dignus fuit, sed in illo,
qui, dum ueritatem doceret, eum, qui ueritati repugnabat, in tenebris
reliquit.
Philetes quoque, Hermogenis magi discipulus, cum Iacobo Maiore de fide
certamen iniit. Victus autem credidit et
a sole iustitię.
Proconsul autem apostolum secutus magum contempsit nec in illo ueritatis
lumen esse iudicauit, qui oculorum lumen amittere dignus fuit, sed in illo,
qui, dum ueritatem doceret, eum, qui ueritati repugnabat, in tenebris
reliquit.
Philetes quoque, Hermogenis magi discipulus, cum Iacobo Maiore de fide
certamen iniit. Victus autem credidit et ad magistrum suum reuersus: Magus
abieram, inquit, redeo
Tunc
apostolus sudariolum suum misit, cuius tactu liberatus Philetes, discipulum
diaboli relinquens, adhesit discipulo Christi. Rursum tamen Hermogenes
imperat spiritibus, ut extemplo ambos coram se uinctos sisterent. Sed in
foueam, quam fecit, ipse incidit. Profecto enim spiritus ne
tangere quidem Dei seruos potuerunt. Supra illos in aera pendentes fremebant
ac lamentabantur, quod ab Hermogene missi, ut eos ligarent, ipsi igneis
Rursum tamen Hermogenes
imperat spiritibus, ut extemplo ambos coram se uinctos sisterent. Sed in
foueam, quam fecit, ipse incidit. Profecto enim spiritus ne
tangere quidem Dei seruos potuerunt. Supra illos in aera pendentes fremebant
ac lamentabantur, quod ab Hermogene missi, ut eos ligarent, ipsi igneis
catenis ligati ibidem detinerentur. Expediti tandem, et apostolo quam mago
obsequentiores facti, Hermogenem ipsum uinculis
pendentes fremebant
ac lamentabantur, quod ab Hermogene missi, ut eos ligarent, ipsi igneis
catenis ligati ibidem detinerentur. Expediti tandem, et apostolo quam mago
obsequentiores facti, Hermogenem ipsum uinculis complicatum in medium
adducunt, nihil pręterea ei mali inferre iussi. Qui deinde libertati
redditus, ab apostoli latere discedere non audebat, nequid grauius a
demonibus pateretur, donec baculo eius accepto abiit securus, plus iam
sunt et
sanctum, quem capitali odio persecuti fuerant, reuereri coeperunt.
Cyprianus Damascenus, primum quidem magus et gentilis, deinde uero episcopus
Christique martyr. Cum enim totis maleficorum uiribus Iustinam uirginem in
amorem Agladii * corr. ex Aglai
iuuenis, qui eam deperibat, pellicere molitus fuisset et demones re
infecta reuersi nullum sibi in ipsam peccandi locum relictum dixissent, eo
quod
Christique martyr. Cum enim totis maleficorum uiribus Iustinam uirginem in
amorem Agladii * corr. ex Aglai
iuuenis, qui eam deperibat, pellicere molitus fuisset et demones re
infecta reuersi nullum sibi in ipsam peccandi locum relictum dixissent, eo
quod crucis munimine Christiana foemina castitatem suam protegeret, continuo
relictis demoniis Christianorum religionem sequi decreuit. Baptizatus ergo
tantum fide et sanctitate
fidem se
habiturum dixit, si Paulus cęco, qui forte aderat, Christi inuocatione uisum
restituisset. Tunc ille: Ne me, inquit, magico carmine usum, Dionysi,
suspicari possis, tute ipse accedens cęco illi iube, ut uideat in nomine
Domini Iesu Christi. Id ubi peregisset prospero euentu, protinus Areopagum
reliquit atque apostolum secutus et ipse Christum prędicare gentibus coepit,
tanta constantia, ut sęuientes tyrannos nihil timeret et mori
reliquit atque apostolum secutus et ipse Christum prędicare gentibus coepit,
tanta constantia, ut sęuientes tyrannos nihil timeret et mori pro Christo
cuperet, quando quidem illi ratio iam constabat beatos esse mortuos, qui in
Domino moriuntur.
Basilius ille Magnus, cum esset gentilis et bonarum artium apprime eruditus,
inter conflictantes philosophorum sententias nihil certi
asserentium nutabat, donec ab
Domino moriuntur.
Basilius ille Magnus, cum esset gentilis et bonarum artium apprime eruditus,
inter conflictantes philosophorum sententias nihil certi
asserentium nutabat, donec ab Athenis transiens in Aegyptum, explorato
philosophię nostrę sensu, Christo credere coepit. Inde reuersus
Eubulum * corr. ex Eubolum
pręceptorem suum de ratione uerę sapientię disputando superauit et
sensu, Christo credere coepit. Inde reuersus
Eubulum * corr. ex Eubolum
pręceptorem suum de ratione uerę sapientię disputando superauit et
ad Domini nostri cultum conuertit. Reperit ergo Basilius in Ecclesia, quod
in Academia non poterat reperire, et discipulos docuit, quod non didicerat a
magistro. Dum autem uterque Hierosolymis a Maximino episcopo baptizaretur,
circumfusos lumine uiderunt, qui aderant, eaque res
Eubulum * corr. ex Eubolum
pręceptorem suum de ratione uerę sapientię disputando superauit et
ad Domini nostri cultum conuertit. Reperit ergo Basilius in Ecclesia, quod
in Academia non poterat reperire, et discipulos docuit, quod non didicerat a
magistro. Dum autem uterque Hierosolymis a Maximino episcopo baptizaretur,
circumfusos lumine uiderunt, qui aderant, eaque res indicio fuit eos antehac
reperire, et discipulos docuit, quod non didicerat a
magistro. Dum autem uterque Hierosolymis a Maximino episcopo baptizaretur,
circumfusos lumine uiderunt, qui aderant, eaque res indicio fuit eos antehac
ueri ignoratione in tenebris fuisse.
Constantinus imperator ob Christi cultum, quoniam nouam religionem in rem
publicam Romanam inducere piaculare uidebatur, a philosophis redargutus diem
constituit, quo cum Christianis ad rem inter se
a Maximino episcopo baptizaretur,
circumfusos lumine uiderunt, qui aderant, eaque res indicio fuit eos antehac
ueri ignoratione in tenebris fuisse.
Constantinus imperator ob Christi cultum, quoniam nouam religionem in rem
publicam Romanam inducere piaculare uidebatur, a philosophis redargutus diem
constituit, quo cum Christianis ad rem inter se contentione discutiendam
conuenirent, ut hi, qui probabiliora in medium attulerint, cęteris
cultum, quoniam nouam religionem in rem
publicam Romanam inducere piaculare uidebatur, a philosophis redargutus diem
constituit, quo cum Christianis ad rem inter se contentione discutiendam
conuenirent, ut hi, qui probabiliora in medium attulerint, cęteris sequendi
autores fierent. Id agebatur Byzantii. Aderat Alexander episcopus, mundanę
quidem sapientię non satis gnarus, sed morum sanctitate pręstans. Is cum
disputaret, uni ex philosophis
attulerint, cęteris sequendi
autores fierent. Id agebatur Byzantii. Aderat Alexander episcopus, mundanę
quidem sapientię non satis gnarus, sed morum sanctitate pręstans. Is cum
disputaret, uni ex philosophis dicere paranti in nomine Christi silentium
imperauit. Cumque ille ueluti elinguis ne uerbum quidem proloqui potuisset,
manum Alexandro dedit uictum se confitens. Reliqui miraculo conuersi
sepositis altercationibus uolentes fidem receperunt,
a fide Christi philosophorum suasionibus auerti
cupierat. Igitur ex omnibus prouincię oppidis quinquaginta sapientissimos
deligi curauit, qui illam respondere paratam impugnarent. Ferunt ita tunc
locutam, ut omnium animos in stuporem uersos tandem ad credulitatem
induxerit. Immanissimus tyrannus credentium ceruicibus cum
gladio imminebat, illi uero maluerunt iugulum prębere ferienti quam cognitę
iam et perceptę contradicere
Caput XI / DE FIDE CHRISTI CONTRA HERETICOS
Deuictis etiam mundanę sapientię professoribus reliquum est, ut cum hereticis
confligamus. Qui superseminantes zizania in medio tritici subuertere
Scripturas conati sunt, sensum deprauare, ueritatem polluere, sectas
impiissimi erroris perniciosissimęque doctrinę inducere.
Alexander, episcopus Constantinopolitanus, Constantini Augusti
intestinis profluentibus expirauit.
Reliquos obmutescere fecit timor atque illum, quem prima
Nicena synodus damnauerat, etiam Dei iudicio damnatum omnibus palam fuit.
Mattheus quoque Palmerius Florentinus in suo Chronicon libro testatur
Olympium quendam, Arrianum episcopum, quingentesimo decimo Dominicę
humanitatis anno, dum apud Carthaginem in balneis lauans sanctam Trinitatem
sacrilego ore lacessisset, tribus igneis iaculis
Dei iudicio damnatum omnibus palam fuit.
Mattheus quoque Palmerius Florentinus in suo Chronicon libro testatur
Olympium quendam, Arrianum episcopum, quingentesimo decimo Dominicę
humanitatis anno, dum apud Carthaginem in balneis lauans sanctam Trinitatem
sacrilego ore lacessisset, tribus igneis iaculis ab angelo uisibiliter
percussum conflagrasse. Recte quidem tot ictibus scelestus ille interiit,
quot in Deo personas offenderat, quarum
humanitatis anno, dum apud Carthaginem in balneis lauans sanctam Trinitatem
sacrilego ore lacessisset, tribus igneis iaculis ab angelo uisibiliter
percussum conflagrasse. Recte quidem tot ictibus scelestus ille interiit,
quot in Deo personas offenderat, quarum Trinitatem unius esse substantię
unus percussor iuxta fidei nostrę confessionem declarauit.
Verum Dominus noster, ut fidei ueritatem ostenderet, sicuti sępe ab impiis
hereticis
sicuti sępe ab impiis
hereticis prauitatis poenas exegit, ita ab eorundem insidiis tutatus est
seruos suos.
Ioannes Chrysostomus, episcopus Byzantinus, quoniam Gainę, militię magistro,
uolenti in dioecesi ipsius ecclesiam ponere Arrianorum obnixe restitit, ab
illo capitali odio petitus Dei beneficio protectus est. Gainas enim irę
impatiens quibusdam ex militibus suis negocium dederat, ut domum, in qua
Ioannes erat,
magistro,
uolenti in dioecesi ipsius ecclesiam ponere Arrianorum obnixe restitit, ab
illo capitali odio petitus Dei beneficio protectus est. Gainas enim irę
impatiens quibusdam ex militibus suis negocium dederat, ut domum, in qua
Ioannes erat, noctu aggressi incenderent atque ipsum, si forte flammas
euasisset, ferro perimerent. Qui ubi domui appropinquassent, uisis circa eam
angelorum copiis territi fugam petierunt. Iterum nocte insequenti missi
qui sibi pręsidio essent, cum
ualidiore militum manu ad eum inuadendum profectus est. Sed et ipse simili
modo perterrefactus celerius abiit quam uenerat. Et quoniam putauit
ciuitatem cum Ioanne stare, furore percitus perrexit in Thraciam, coegit
exercitum et reuersus deuastabat Byzantinum agrum, etiam urbi proxima
incursans. Arcadius uero imperator molestiam hanc absque hominum cęde
auertere cupiens, cum ad illum placandum legationem destinare
iurgiis eo deducta est res, ut fidei periculum facerent. Clauserunt
ecclesię fores, decernentes, ut, ad quorum precationem per se patefierent,
illis eius possessio cederet. Arriani dies treis perpetuis supplicationibus
in cassum orarunt. Basilius uero, postquam precatus est, leui bacillo portas
tetigit dicens: Attollite portas, principes, uestras, et eleuamini, portę
ęternales, et introibit rex glorię! Et statim ac si uocem iubentis
aduocata populi concione pyram extrui iussit, proponens, ut, qui ipsorum
duorum ignem ingressus aduri nequiret, ei fidem omnes probatam haberent.
Manicheus, timidum animal, Copretem prius rem experiri petiit. Copres autem
in Domino confidens sine cunctatione in flammas irrupit. Ac qualis
intrauerat, talis exiit; non nidoris, non caloris molestiam sensit.
Dubitantem post hęc Manicheum auertentemque sese hi, qui spectaculo aderant,
ui
iussit, proponens, ut, qui ipsorum
duorum ignem ingressus aduri nequiret, ei fidem omnes probatam haberent.
Manicheus, timidum animal, Copretem prius rem experiri petiit. Copres autem
in Domino confidens sine cunctatione in flammas irrupit. Ac qualis
intrauerat, talis exiit; non nidoris, non caloris molestiam sensit.
Dubitantem post hęc Manicheum auertentemque sese hi, qui spectaculo aderant,
ui corripientes in ignem impegerunt. Ardoris
Domino confidens sine cunctatione in flammas irrupit. Ac qualis
intrauerat, talis exiit; non nidoris, non caloris molestiam sensit.
Dubitantem post hęc Manicheum auertentemque sese hi, qui spectaculo aderant,
ui corripientes in ignem impegerunt. Ardoris impatiens Copretis opem
implorauit et ab illo exemptus periculum euasit. Sed tamen,
cuius uirtutem et tentando cognouit et inuocando confessus est et euadendo
sensit, eius
periculum euasit. Sed tamen,
cuius uirtutem et tentando cognouit et inuocando confessus est et euadendo
sensit, eius credulitatem sequi noluit. Tanta iam mentem illius
pręoccupauerat insania, tantus furor. Itaque in malo perseuerans
thesaurizauit sibi iram in die irę.
At non ita Ecclesię sanctę illustrator Augustinus. Qui in initio eadem heresi
pollutus, cum Ambrosium prędicantem audisset, perspexit errorem, in quo
uirtutem et tentando cognouit et inuocando confessus est et euadendo
sensit, eius credulitatem sequi noluit. Tanta iam mentem illius
pręoccupauerat insania, tantus furor. Itaque in malo perseuerans
thesaurizauit sibi iram in die irę.
At non ita Ecclesię sanctę illustrator Augustinus. Qui in initio eadem heresi
pollutus, cum Ambrosium prędicantem audisset, perspexit errorem, in quo
erat, atque abiecit. Et tandem omnis expers ambiguitatis
sensit, eius credulitatem sequi noluit. Tanta iam mentem illius
pręoccupauerat insania, tantus furor. Itaque in malo perseuerans
thesaurizauit sibi iram in die irę.
At non ita Ecclesię sanctę illustrator Augustinus. Qui in initio eadem heresi
pollutus, cum Ambrosium prędicantem audisset, perspexit errorem, in quo
erat, atque abiecit. Et tandem omnis expers ambiguitatis Christi suscepit
fidem iuxta traditionem catholicę religiositatis. Non
tantus furor. Itaque in malo perseuerans
thesaurizauit sibi iram in die irę.
At non ita Ecclesię sanctę illustrator Augustinus. Qui in initio eadem heresi
pollutus, cum Ambrosium prędicantem audisset, perspexit errorem, in quo
erat, atque abiecit. Et tandem omnis expers ambiguitatis Christi suscepit
fidem iuxta traditionem catholicę religiositatis. Non signa requisiuit, non
experimenta tentauit; audiendo tantum agnouit ueritatem et de
ut ab eo discederet,
summi pontificis Hormisdę denunciationibus monitus, sed obtemperare
negligens atque contemnens, fulmine ictus poenas dedit. Reliqui, ne idem
paterentur, catholicę fidei adherentes, ab eodem pontifice in Ecclesiam
recepti sunt. Non enim dubitarunt eam religionem esse uerissimam, pro qua
Deus ipse sic depugnaret, ut neque imperatoribus aduersus eam niti impune
esset.
Summus quoque pontifex Agapetus
sic depugnaret, ut neque imperatoribus aduersus eam niti impune
esset.
Summus quoque pontifex Agapetus Constantinopolim profectus, cum Iustinianum
Augustum adisset, uerbis aliquot ultro citroque habitis deprehendit illum in
hanc ipsam Euticetis heresim incidisse atque ait: Putaram me cum Iustiniano
loqui, non cum Diocletiano; aperte ostendens, quanta esset erroris huius
malignitas, ob quam solam mitissimum principem sęuissimo Christianorum
disputatum, Augustus tandem pontificis sententię cedens catholicum se fecit.
Porro Anthemium * corr. ex Antonium
episcopum de eadem prauitate publice conuictum, improbe tamen in
flagitio persistentem et ab Agapeto depositum, in exilium egit, suffecto in
locum suum sancto ac fideli uiro Menna. Sicque sapientissimus princeps, cum
fidei nostrę synceritatem paulo plenius didicisset, usque adeo
se fecit.
Porro Anthemium * corr. ex Antonium
episcopum de eadem prauitate publice conuictum, improbe tamen in
flagitio persistentem et ab Agapeto depositum, in exilium egit, suffecto in
locum suum sancto ac fideli uiro Menna. Sicque sapientissimus princeps, cum
fidei nostrę synceritatem paulo plenius didicisset, usque adeo approbauit,
ut et ipse correctus crederet et credere
Porro Anthemium * corr. ex Antonium
episcopum de eadem prauitate publice conuictum, improbe tamen in
flagitio persistentem et ab Agapeto depositum, in exilium egit, suffecto in
locum suum sancto ac fideli uiro Menna. Sicque sapientissimus princeps, cum
fidei nostrę synceritatem paulo plenius didicisset, usque adeo approbauit,
ut et ipse correctus crederet et credere denuentem puniret.
manum iam ad feriendum errectam.
Mox ad hereticum conuersus acerrime illum increpuit, doli ac fallacię
accusans. Abiit uisio, et maius secutum est miraculum: Sabiniani caput,
nemine percutiente, ab humeris auulsum in terram procidit. Denique, qui
aderant, orthodoxi pro uictoria, quam paulo ante desperauerant, Deo et diuo
Hieronymo gratias egerunt. Reliqui ad Syluanum confugientes illius fidei
sese dedidere. Et perniciosissimus error (qui
Eusebius, ecclesiasticę historię scriptor, tradit, dum Ephesi moram
traheret, balnea ingressum. Viso ibi Cherinto heretico statim retulisse
pedem et ad suos conuersum dixisse: Fugiamus hinc, ne balnea nos ruina
opprimant, in quibus Cherintus lauat, ueritatis inimicus.
Polycarpus autem Martioni aliquando obuiam factus quęrentique, an se
agnosceret: Agnosco, inquit, primogenitum Sathanę, agnosco. Atque auersus ab
eo pertransiit.
subuersus est, qui eiusmodi est, et delinquit, cum sit proprio iudicio
condemnatus. Et ipse Ioannes Epistola secunda: Siquis ,
inquit, uenit ad uos, et hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum
in domum nec »Aue« ei dixeritis. Qui enim dicit illi »Aue«, communicat
operibus eius malignis. Et in Apocalypsi: Angelus, id est,
episcopus Pergami ecclesię arguitur, non quod fidem negarit, fidelis
enim
Epistola secunda: Siquis ,
inquit, uenit ad uos, et hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum
in domum nec »Aue« ei dixeritis. Qui enim dicit illi »Aue«, communicat
operibus eius malignis. Et in Apocalypsi: Angelus, id est,
episcopus Pergami ecclesię arguitur, non quod fidem negarit, fidelis
enim erat, sed quod prope se habeat tenentes doctrinam Balaam, doctrinam
Nicolaitarum. Quod si cohabitare
prope se habeat tenentes doctrinam Balaam, doctrinam
Nicolaitarum. Quod si cohabitare cum illis crimini est datum, quanto
grauius peccant, qui familiaritate et consuetudine eorum utuntur?
Facessant igitur a nobis in uestimentis ouium lupi rapaces Dominico semper
insidiantes gregi. Recedant spinę et tribuli, de quibus nec ficus nec uua
colligi possunt. Procul absit hereticę insanię fermentum, ne purissima
orthodoxę fidei massa
insidiantes gregi. Recedant spinę et tribuli, de quibus nec ficus nec uua
colligi possunt. Procul absit hereticę insanię fermentum, ne purissima
orthodoxę fidei massa corrumpatur. Caueantur uulpium foueę et uolucrum nidi,
in quibus Christus non habet, ubi reclinet caput suum. Quos et Apostolus
cauendos rursum pręcipit dicens: Obseruetis eos, qui dissensiones et
offendicula pręter doctrinam, quam uos didicistis, faciunt, et declinate
Domini magna est, multitudinis
peccatorum meorum miserebitur. Misericordia enim et ira ab illo cito
proximant, * corr. ex proximat et in peccatores respicit
ira illius.
Nos igitur errorem istorum refugientes eos sequamur, qui uel grauissime lapsi
sic sese (dum flagitii poenitet) errexere, ut spem recuperandę gratię non
se arbitretur securum. Rursum, si idem
tanti reatus damnatione absolutus est, nemo delinquentium desperet.
Manasses regum omnium, qui Hierosolymis regnarunt, sceleratissimus, stellas
adorauit, aras Baalim errexit, in templo Dei idolum posuit, somnia
obseruauit, auguria sectatus est, super hęc sanguinem innoxium fudit,
interficiens prophetas, Esaiam serra medium secans. Cumque ob hęc flagitia
Dominus tradidisset eum in manus principum
Baalim errexit, in templo Dei idolum posuit, somnia
obseruauit, auguria sectatus est, super hęc sanguinem innoxium fudit,
interficiens prophetas, Esaiam serra medium secans. Cumque ob hęc flagitia
Dominus tradidisset eum in manus principum Assyriorum ferroque uinctus
ductus esset in Babylonem, angustiis compellentibus agnouit peccatum, egit
poenitentiam, orauit, exauditus est Deoque propicio rediit Hierusalem et
recuperauit regnum atque in
auguria sectatus est, super hęc sanguinem innoxium fudit,
interficiens prophetas, Esaiam serra medium secans. Cumque ob hęc flagitia
Dominus tradidisset eum in manus principum Assyriorum ferroque uinctus
ductus esset in Babylonem, angustiis compellentibus agnouit peccatum, egit
poenitentiam, orauit, exauditus est Deoque propicio rediit Hierusalem et
recuperauit regnum atque in alium mutatus, idolis sublatis, prophanata
expiauit et unum Deum
eum in manus principum Assyriorum ferroque uinctus
ductus esset in Babylonem, angustiis compellentibus agnouit peccatum, egit
poenitentiam, orauit, exauditus est Deoque propicio rediit Hierusalem et
recuperauit regnum atque in alium mutatus, idolis sublatis, prophanata
expiauit et unum Deum Israhel impense coluit. Quis igitur ueniam desperet,
si Manasses inuenit? Aut quis adeo pessimis moribus uiuit, ut euadere bonus
non possit, si ille
didicissent,
peccatorum, ob quę id passuri erant, poenitentiam agentes dixerunt: Quis
scit, si conuertatur et ignoscat Deus et reuertatur a furore irę suę, et
non peribimus. Grandis fiducia, in ipso diuinę
ultionis procinctu sperare misericordiam; sed frustra quidem sperassent,
nisi uitiis finem statuissent. Quod sperauerant, poenitendo obtinuerunt
dicente Scriptura: Et uidit Deus opera eorum, quia conuersi
quam locutus fuerat, ut
faceret eis, et non fecit. Ea igitur spes impetrandę salutis non
fallitur, quam uitę correctio comitatur.
Euangelii tempora percurramus! Cuius spem non incitat atque accendit latro in
cruce poenitens? Quam quidem crucem, si nihil mali commisisset, si nemo
cogeret, ipse sua sponte hac mercede ascendere debuit, ut a Domino audiret
uocem illam, qua nihil iocundius: Hodie mecum eris in paradiso! Ob
atque accendit latro in
cruce poenitens? Quam quidem crucem, si nihil mali commisisset, si nemo
cogeret, ipse sua sponte hac mercede ascendere debuit, ut a Domino audiret
uocem illam, qua nihil iocundius: Hodie mecum eris in paradiso! Ob
latrocinia noxę deditus mortique addictus, dum moriens dignum se supplicio
confitetur, dum in Christum credit, dum iuxta se pendentem deprecatur,
transiuit de morte ad uitam, de cruce ad paradisum. O
sua sponte hac mercede ascendere debuit, ut a Domino audiret
uocem illam, qua nihil iocundius: Hodie mecum eris in paradiso! Ob
latrocinia noxę deditus mortique addictus, dum moriens dignum se supplicio
confitetur, dum in Christum credit, dum iuxta se pendentem deprecatur,
transiuit de morte ad uitam, de cruce ad paradisum. O diuinę clementię
immensitas, quam serę conuersioni quam grandem tribuisti mercedem!
Sed neque de illis quidem
dum iuxta se pendentem deprecatur,
transiuit de morte ad uitam, de cruce ad paradisum. O diuinę clementię
immensitas, quam serę conuersioni quam grandem tribuisti mercedem!
Sed neque de illis quidem desperandum est, quos in omne uitium egit
cumulandarum opum immoderata libido et impudens exigendi foenoris cupiditas.
Mattheus de telonio ad apostolatum uocatus est, Zacheus, publicanorum
princeps, et ipse diues, Saluatorem mundi hospitio suscipere
publicanorum
princeps, et ipse diues, Saluatorem mundi hospitio suscipere meruit. Vterque
igitur, cum usuras reliquissent, lucrati sunt regna cęlorum. Talem quęstum
facere solent, qui conuersi spem suam de terrenis diuitiis in Deum
transferunt, cęlestium diuitiarum ęternęque beatitudinis largitorem.
Neque enim Nouatianorum impietati adhibenda est fides, qui aiunt iis, qui
post baptismi lustrationem peccati maculam contraxerunt, gratię
lustrationem peccati maculam contraxerunt, gratię recuperandę
non esse locum. Petrus, de piscatore apostolus, iam carni et sanguini Domini
communicauerat, iam speciali priuilegio cum Iacobo et Ioanne eiusdem Domini
gloriam in monte uiderat, iam Iesum Dei Filium confessus fuerat, et tamen
Dominicę passionis tempore, dum homines timet, Deum negauit.
At quoniam post negationem amare fleuit, non solum quod peccando amiserat,
potestatem accepit. Benignissimus Dominus plus
contulit eius poenitentię quam contulerat innocentię, pristinis beneficiis
cumulum faciens tam excellentis prępositurę honorem.
At contra Iudas de culmine ipso apostolatus in baratrum inferni infeliciter
corruit; non utique quia Dominum uendidit, sed quia eo uendito magis de
flagitio doluit quam de uenia sperauit. Peccaui, inquit, tradens
sanguinem iustum. Conueniens
ut coronam indulgeret martyrii?
Sed quis pręterea desperet, quanuis impius et crudelis et omni immanitate
pręditus, si Paulus, Christiani nominis persecutor; factus est Christi
apostolus, si uas irę conuersum est in uas electionis, si is, qui
infensissimus fuerat Ecclesię hostis, repente euasit constantissimus eiusdem
Ecclesię propugnator? Sed dices: Ille in uia uocatus est et, ut se
corrigeret, pene coactus est. Quid tu? Quoties
nominis persecutor; factus est Christi
apostolus, si uas irę conuersum est in uas electionis, si is, qui
infensissimus fuerat Ecclesię hostis, repente euasit constantissimus eiusdem
Ecclesię propugnator? Sed dices: Ille in uia uocatus est et, ut se
corrigeret, pene coactus est. Quid tu? Quoties peccatorum conscientia
compungeris, nonne uocaris? Quoties aduersitate aliqua solicitaris, nonne
cogeris? Quid ergo auerteris? Quid reluctaris? Ille
Quoties peccatorum conscientia
compungeris, nonne uocaris? Quoties aduersitate aliqua solicitaris, nonne
cogeris? Quid ergo auerteris? Quid reluctaris? Ille increpitus statim
obediuit, et tu, quęso, ne obdurescas. Ille, cum in terram cecidisset,
iussus est surgere et ciuitatem ingredi, ut ibi audiat, quid se oporteat
facere. Et tu terrenarum cupiditatum malignitate subuersus iam tandem surge
et ingredere ciuitatem mandatorum Dei, ut ibi discas,
oporteat, ut salutem tibi parare possis. Illi Ananias manum imponens,
uisum, quem cadendo amiserat, restituit. Ananias interpretatur donum gratię
Domini. Hoc donum tibi manum imponet conferens uirtutem, ut
in spe confirmeris et uisum recipias, quem peccando perdidisti; non uisum
carnis neque oculorum, sed quo Deus uidetur, mentis et intellectus, ut demum
cum ipso Paulo gloriari queas dicens: Gratia Dei sum id, quod sum, et
et uisum recipias, quem peccando perdidisti; non uisum
carnis neque oculorum, sed quo Deus uidetur, mentis et intellectus, ut demum
cum ipso Paulo gloriari queas dicens: Gratia Dei sum id, quod sum, et
gratia eius in me uacua non fuit, sed gratia eius in me manet
semper.
Audi et aliud id genus exemplum! Dauid quidam, in finibus Hermopolis
grassatorum princeps, cum diu exercendis latrociniis operam
perdidisti; non uisum
carnis neque oculorum, sed quo Deus uidetur, mentis et intellectus, ut demum
cum ipso Paulo gloriari queas dicens: Gratia Dei sum id, quod sum, et
gratia eius in me uacua non fuit, sed gratia eius in me manet
semper.
Audi et aliud id genus exemplum! Dauid quidam, in finibus Hermopolis
grassatorum princeps, cum diu exercendis latrociniis operam impendisset,
tandem
cum ipso Paulo gloriari queas dicens: Gratia Dei sum id, quod sum, et
gratia eius in me uacua non fuit, sed gratia eius in me manet
semper.
Audi et aliud id genus exemplum! Dauid quidam, in finibus Hermopolis
grassatorum princeps, cum diu exercendis latrociniis operam impendisset,
tandem poenitudine pulsatus ad monasterium uenit monachusque factus Deo in
humilitate seruiuit. Et cum post aliquot dierum
Audi et aliud id genus exemplum! Dauid quidam, in finibus Hermopolis
grassatorum princeps, cum diu exercendis latrociniis operam impendisset,
tandem poenitudine pulsatus ad monasterium uenit monachusque factus Deo in
humilitate seruiuit. Et cum post aliquot dierum poenitentiam dimissa sibi
esse peccata, quę commiserat, angelo referente accepisset, multitudinis
eorum conscius dubitauit, an uera audiret. Ob incredulitatem linguę officio
latronem antea fuisse
memorant, multorum spoliis cędibusque infamem. Igitur compunctus ad mentem
rediit, misericordiam Domini orando et poenitendo quęsiuit, sperando
assecutus est. Et qui aliquando de latronum numero fuerat, in sanctorum
censum redigi meruit. Sic Aethiops mutauit pellem suam et pardus uarietates
suas.
Nullum execrabilius crimen quam post agnitam perceptamque ueritatem a fide
decidere. At etiam inde
supplicia, sed appetere uideretur. Aeternę denique
felicitatis bona, quibus pręuaricando se indignum fecerat, diuina clementia
suffragante martyrio suo redemit. Bonum est ergo (ut Propheta ait)
confidere in Domino quam confidere in homine. Bonum est sperare in
Domino quam sperare in principibus.
Siquis uero delinquendi assuetudine ita duratus est, ut per se omnino corrigi
non possit, non ideo
uideretur. Aeternę denique
felicitatis bona, quibus pręuaricando se indignum fecerat, diuina clementia
suffragante martyrio suo redemit. Bonum est ergo (ut Propheta ait)
confidere in Domino quam confidere in homine. Bonum est sperare in
Domino quam sperare in principibus.
Siquis uero delinquendi assuetudine ita duratus est, ut per se omnino corrigi
non possit, non ideo desperet, sed senem illum
felicitatis bona, quibus pręuaricando se indignum fecerat, diuina clementia
suffragante martyrio suo redemit. Bonum est ergo (ut Propheta ait)
confidere in Domino quam confidere in homine. Bonum est sperare in
Domino quam sperare in principibus.
Siquis uero delinquendi assuetudine ita duratus est, ut per se omnino corrigi
non possit, non ideo desperet, sed senem illum Nicolaum imitetur, qui, cum
pręuaricando se indignum fecerat, diuina clementia
suffragante martyrio suo redemit. Bonum est ergo (ut Propheta ait)
confidere in Domino quam confidere in homine. Bonum est sperare in
Domino quam sperare in principibus.
Siquis uero delinquendi assuetudine ita duratus est, ut per se omnino corrigi
non possit, non ideo desperet, sed senem illum Nicolaum imitetur, qui, cum
libidinibus ętatem consumeret
uti pro se Deum
obsecraret; se enim sceleris conscientia ne orare quidem satis audere.
Precibus ergo apostoli placatus Dominus ueniam indulsit. Et ille correctus,
peracta semestri poenitentia, hinc decedens misericorditer in fine saluatus
est. Exemplum nobis reliquit, ut, siquando spes uitę emendandę uenięue
impetrandę ob peccandi usum difficilior contigerit, ad eorum, qui Deo
placent, confugiamus auxilia. Nostris enim flagitiis irritata
ab eo curiosius sciscitans plene
didicit et anxia remedium quęrens Basilio episcopo rem detulit. Tunc
accersitum Phaniam Basilius hortatur, ut reuerti uellet, unde per
pręuaricationem recesserat, et credere et confidere in Domino. Conuersum
secum domi retinuit ac pro illo orauit. Et post quadraginta dierum ieiunium
multasque interea Sathanę insultationes eduxit; ut purgatum reconciliaret
Ecclesię. Ibi frequenti clero plebeque urbis astante
rediit salutis.
Theophilus quoque, Cilicię archidiaconus, ab episcopo officio motus
chyrographum confecerat, quo Deum Matremque Dei abnegare se et diaboli
subiici seruituti dixit, promittente diabolo se facturum, ut ipse in locum
suum gradumque restituatur. Restitutus demum animaduertit, quantum sceleris
flagitiique commisisset, et animo conflictatus lachrymas fudit et ueniam
orauit. Die quadragesimo dormienti Virgo, Dei Mater, cuius opem
reus ad tantam
beatitudinem peruenit, profecto nemo perit, nisi qui poenitere non uult,
nemo condemnatur, nisi qui desperat. Nunc, nequid desit, quo
spem nostram minus intra nos labascere patiamur, in foeminas
etiam Domini miserationes consyderabimus.
Mulieri in adulterio deprehensę pepercit, iniungens tamen ei, ne amplius
peccaret, ut intelligas tunc nos recte ueniam sperare, cum desinimus
nemo condemnatur, nisi qui desperat. Nunc, nequid desit, quo
spem nostram minus intra nos labascere patiamur, in foeminas
etiam Domini miserationes consyderabimus.
Mulieri in adulterio deprehensę pepercit, iniungens tamen ei, ne amplius
peccaret, ut intelligas tunc nos recte ueniam sperare, cum desinimus
peccare. Malignis autem in illam frementibus iniecit ruborem, propria eis
exprobrans
etiam Domini miserationes consyderabimus.
Mulieri in adulterio deprehensę pepercit, iniungens tamen ei, ne amplius
peccaret, ut intelligas tunc nos recte ueniam sperare, cum desinimus
peccare. Malignis autem in illam frementibus iniecit ruborem, propria eis
exprobrans delicta, qui accusatum uenerant aliena. Et hi sane unus post
alium abierunt, sicut aduenerant, nequitia et impietate pleni. Illa uero
perstitit, donec condonato reatu
est. Perseuerare enim sperando
debemus nec ullo expectationis tedio affecti deficere, dicente Apostolo:
Christi domus sumus, si fiduciam et gloriam spei usque ad finem
firmam retineamus. Quandiu ergo speramus in Christo, habitat in
nobis Christus. Procul est ab iis, qui desperant.
Mariam Magdalenam ob impudentis lasciuię crimen cęterorumque uitiorum
infamiam cognomento Peccatricem dixere. Et tamen, cum sese poenitendo Domino
enim sperando
debemus nec ullo expectationis tedio affecti deficere, dicente Apostolo:
Christi domus sumus, si fiduciam et gloriam spei usque ad finem
firmam retineamus. Quandiu ergo speramus in Christo, habitat in
nobis Christus. Procul est ab iis, qui desperant.
Mariam Magdalenam ob impudentis lasciuię crimen cęterorumque uitiorum
infamiam cognomento Peccatricem dixere. Et tamen, cum sese poenitendo Domino
fuerat peccati, meruit effici discipula Christi eiusque
resurrectionem uidere prima atque audire: Maria optimam pariem elegit,
quę non auferetur ab ea. Sic, ubi abundauerat peccatum,
superabundauit misericordia et in poenitente omni spe maior spei merces
fuit.
Maria Aegyptiaca meretricio quęstu diu infamis, cum aditu etiam ecclesię
indignam se diuinitus eo prohibita cognouisset, post lachrymas eremique
fuit.
Maria Aegyptiaca meretricio quęstu diu infamis, cum aditu etiam ecclesię
indignam se diuinitus eo prohibita cognouisset, post lachrymas eremique
labores ad tantam uitę perfectionem deuenit, ut orans in terra terram non
tangeret et Iordanem transiens super aquas ambularet. Ad Dominum migratura a
sanctissimo uiro Zozima sacrosanctam communionem accepit, a leonibus
sepulturam, cum scrobem in terra carptim unguibus
uitę perfectionem deuenit, ut orans in terra terram non
tangeret et Iordanem transiens super aquas ambularet. Ad Dominum migratura a
sanctissimo uiro Zozima sacrosanctam communionem accepit, a leonibus
sepulturam, cum scrobem in terra carptim unguibus excauassent, sanctę
corpusculi capacem. Vsque adeo Dominus conuersam exaltauit, quam peccantem
ne in templum quidem intrare permiserat, tam erga poenitentem misericors,
quam erga delinquentem iustus.
sanctissimo uiro Zozima sacrosanctam communionem accepit, a leonibus
sepulturam, cum scrobem in terra carptim unguibus excauassent, sanctę
corpusculi capacem. Vsque adeo Dominus conuersam exaltauit, quam peccantem
ne in templum quidem intrare permiserat, tam erga poenitentem misericors,
quam erga delinquentem iustus. Maria, Abraham eremitę ex
fratre neptis, uirginitatis seruandę uoto ipsum ad desertum secuta, eodem
cum illo
clausis semper
ianuis nusquam inde discedens. Sed quid tam clausum, quo diaboli non
penetret inuidia? Iam uigesimum ętatis agebat annum, cum inimici dolis
suggestionibusque subuersa iuueni cuidam eo uentitanti consentiens in turpis
luxurię foueam corruit. Sceleris conscientia ueniam desperauit, solitudinem
reliquit, proximam ingressa ciuitatem pristinas uirtutes uitiis ęquauit,
permisit libidini frenos et, quę diu uirginitatem accuratissime
hortante ad montem rediit, sanctitatis meritum, quod peccando amiserat,
poenitendo recuperauit. Sic perdita ouis boni pastoris humeris reportata
lupi fauces effugit et electo tandem Dominico gregi meruit computari.
Nunquam in Deo uana spes poenitentis fuit.
Pelagia Antiochena, cum et diuitiis et corporis facie multum emineret,
luxurię ac libidini dedita usque adeo frontem fregerat, ut gloriaretur
nullam se neque ornatiorem neque lasciuiorem
in Deo uana spes poenitentis fuit.
Pelagia Antiochena, cum et diuitiis et corporis facie multum emineret,
luxurię ac libidini dedita usque adeo frontem fregerat, ut gloriaretur
nullam se neque ornatiorem neque lasciuiorem in publicum procedere. At ubi
Noni, * corr. ex Nonii
Heliopoleos episcopi, prędicationes audiuit, recognouit errorem suum
penitusque immutata ornatum omnem abiecit et, quicquid habebat opum,
corr. ex Nonii
Heliopoleos episcopi, prędicationes audiuit, recognouit errorem suum
penitusque immutata ornatum omnem abiecit et, quicquid habebat opum,
pauperibus erogauit atque impudiciciis finem statuens in monte Oliueti
tuguriolum sibi posuit. Tum, nequis in solitudine manenti foeminę insidiari
in animum induceret, sexu cęlato Pelagium se nominari fecit. Tantumque
deinde uitę sanctitate excelluit, ut de pelago uitiorum
prędicationes audiuit, recognouit errorem suum
penitusque immutata ornatum omnem abiecit et, quicquid habebat opum,
pauperibus erogauit atque impudiciciis finem statuens in monte Oliueti
tuguriolum sibi posuit. Tum, nequis in solitudine manenti foeminę insidiari
in animum induceret, sexu cęlato Pelagium se nominari fecit. Tantumque
deinde uitę sanctitate excelluit, ut de pelago uitiorum facta diceretur
pelagus uirtutum, amarissimas Mara aquas
penitusque immutata ornatum omnem abiecit et, quicquid habebat opum,
pauperibus erogauit atque impudiciciis finem statuens in monte Oliueti
tuguriolum sibi posuit. Tum, nequis in solitudine manenti foeminę insidiari
in animum induceret, sexu cęlato Pelagium se nominari fecit. Tantumque
deinde uitę sanctitate excelluit, ut de pelago uitiorum facta diceretur
pelagus uirtutum, amarissimas Mara aquas in dulces conuertens.
Thais etiam,
in solitudine manenti foeminę insidiari
in animum induceret, sexu cęlato Pelagium se nominari fecit. Tantumque
deinde uitę sanctitate excelluit, ut de pelago uitiorum facta diceretur
pelagus uirtutum, amarissimas Mara aquas in dulces conuertens.
Thais etiam, Aegyptia meretrix, crebris Pafnutii abbatis admonitionibus ad
poenitentiam conuersa, facultates, quas non modicas corporis uulgatione
parauerat, constructa pyra in ignem
aquas in dulces conuertens.
Thais etiam, Aegyptia meretrix, crebris Pafnutii abbatis admonitionibus ad
poenitentiam conuersa, facultates, quas non modicas corporis uulgatione
parauerat, constructa pyra in ignem coniecit et de
prostibulo, ubi diu diabolo seruierat, ad monasterium transiens seruiuit
Christo. Post triennem eius clausuram Paulo, Antonii abbatis discipulo,
reuelatum est dimissa esse a Domino Thaidi peccata. Itaque
discipulo,
reuelatum est dimissa esse a Domino Thaidi peccata. Itaque a Pafnutio de
cęllę carcere educta migrauit ad paradisum et consortio inserta est
angelorum. Talis beatitudo eos manet, qui uitam corrigunt et spem suam in
sola Dei misericordia semper collocant.
Hęc est enim, de qua Dauid in Psalmis gaudet, ob quam Domino benedicit, quam
admiratur, in qua sperat: Exultabo, inquit, et lętabor in
cęllę carcere educta migrauit ad paradisum et consortio inserta est
angelorum. Talis beatitudo eos manet, qui uitam corrigunt et spem suam in
sola Dei misericordia semper collocant.
Hęc est enim, de qua Dauid in Psalmis gaudet, ob quam Domino benedicit, quam
admiratur, in qua sperat: Exultabo, inquit, et lętabor in
misericordia tua, quoniam respexisti humilitatem meam, saluasti de
necessitatibus animam meam. Nec
angelorum. Talis beatitudo eos manet, qui uitam corrigunt et spem suam in
sola Dei misericordia semper collocant.
Hęc est enim, de qua Dauid in Psalmis gaudet, ob quam Domino benedicit, quam
admiratur, in qua sperat: Exultabo, inquit, et lętabor in
misericordia tua, quoniam respexisti humilitatem meam, saluasti de
necessitatibus animam meam. Nec conclusisti me in manibus inimici.
Et in alio Psalmo:
qui uitam corrigunt et spem suam in
sola Dei misericordia semper collocant.
Hęc est enim, de qua Dauid in Psalmis gaudet, ob quam Domino benedicit, quam
admiratur, in qua sperat: Exultabo, inquit, et lętabor in
misericordia tua, quoniam respexisti humilitatem meam, saluasti de
necessitatibus animam meam. Nec conclusisti me in manibus inimici.
Et in alio Psalmo: Benedic, anima mea, Domino et noli obliuisci omnes
ob quam Domino benedicit, quam
admiratur, in qua sperat: Exultabo, inquit, et lętabor in
misericordia tua, quoniam respexisti humilitatem meam, saluasti de
necessitatibus animam meam. Nec conclusisti me in manibus inimici.
Et in alio Psalmo: Benedic, anima mea, Domino et noli obliuisci omnes
retributiones eius. Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis, qui
sanat omnes infirmitates tuas, qui redimit de interitu
admiratur, in qua sperat: Exultabo, inquit, et lętabor in
misericordia tua, quoniam respexisti humilitatem meam, saluasti de
necessitatibus animam meam. Nec conclusisti me in manibus inimici.
Et in alio Psalmo: Benedic, anima mea, Domino et noli obliuisci omnes
retributiones eius. Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis, qui
sanat omnes infirmitates tuas, qui redimit de interitu uitam tuam, qui
Psalmo: Benedic, anima mea, Domino et noli obliuisci omnes
retributiones eius. Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis, qui
sanat omnes infirmitates tuas, qui redimit de interitu uitam tuam, qui
coronat te in misericordia et miserationibus. Et paulo post:
Misericors et miserator Dominus, longanimis et multum misericors. Non
in perpetuum irascetur neque in ęternum comminabitur. Non secundum
peccata nostra fecit
sanat omnes infirmitates tuas, qui redimit de interitu uitam tuam, qui
coronat te in misericordia et miserationibus. Et paulo post:
Misericors et miserator Dominus, longanimis et multum misericors. Non
in perpetuum irascetur neque in ęternum comminabitur. Non secundum
peccata nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit
nobis. Quoniam secundum altitudinem cęli a terra, corroborauit
tuas, qui redimit de interitu uitam tuam, qui
coronat te in misericordia et miserationibus. Et paulo post:
Misericors et miserator Dominus, longanimis et multum misericors. Non
in perpetuum irascetur neque in ęternum comminabitur. Non secundum
peccata nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit
nobis. Quoniam secundum altitudinem cęli a terra, corroborauit
misericordiam suam super timentes se.
misericordiam suam super timentes se. Quantum distat ortus ab occidente,
longe fecit a nobis iniquitates nostras. Quomodo miseretur pater
filiorum, misertus est Dominus super timentibus se. Et rursum in
alio Psalmo: Miserator et misericors Dominus, patiens et multum
misericors. Suauis Dominus uniuersis et miserationes eius super omnia
opera eius. Et iterum: Alleuat Dominus omnes, qui corruunt, et
misericors Dominus, patiens et multum
misericors. Suauis Dominus uniuersis et miserationes eius super omnia
opera eius. Et iterum: Alleuat Dominus omnes, qui corruunt, et
errigit omnes ellisos. Oculi omnium in te sperant, Domine, et tu das
escam illorum in tempore opportuno. Aperis tu manum tuam et imples omne
animal benedictione. Et rursum idem alibi: Dominus, inquit,
soluit compeditos, Dominus illuminat
Suauis Dominus uniuersis et miserationes eius super omnia
opera eius. Et iterum: Alleuat Dominus omnes, qui corruunt, et
errigit omnes ellisos. Oculi omnium in te sperant, Domine, et tu das
escam illorum in tempore opportuno. Aperis tu manum tuam et imples omne
animal benedictione. Et rursum idem alibi: Dominus, inquit,
soluit compeditos, Dominus illuminat cęcos, Dominus errigit ellisos.
Et item
Dominus errigit ellisos.
Et item alibi: Si iniquitates obseruaueris, Domine, Domine, quis sustinebit? Quia apud te propiciatio est, et propter
legem tuam sustinui te, Domine. Sustinuit anima in uerbo eius; sperauit
anima mea in Domino. A custodia matutina usque ad noctem speret Israhel
in Domino; quia apud Dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio.
Et ipse redimet Israhel ex omnibus
alibi: Si iniquitates obseruaueris, Domine, Domine, quis sustinebit? Quia apud te propiciatio est, et propter
legem tuam sustinui te, Domine. Sustinuit anima in uerbo eius; sperauit
anima mea in Domino. A custodia matutina usque ad noctem speret Israhel
in Domino; quia apud Dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio.
Et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius. Philo etiam,
sapientię
sustinebit? Quia apud te propiciatio est, et propter
legem tuam sustinui te, Domine. Sustinuit anima in uerbo eius; sperauit
anima mea in Domino. A custodia matutina usque ad noctem speret Israhel
in Domino; quia apud Dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio.
Et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius. Philo etiam,
sapientię spiritu plenus: Misereris omnium, inquit, quia omnia
qui amas animas.
Et per Esaiam Dominus ipse ad populum fidelem ait: Nunquid obliuisci
potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui? Et si
illa oblita fuerit, ego non obliuiscar tui. Ecce in manibus meis
descripsi te. Muri tui coram oculis meis semper. Et per Ezechielem:
Nolo mortem morientis, dicit Dominus Deus. Reuertimini et uiuite!
Item in Euangelio: Non ueni, inquit, uocare
illa oblita fuerit, ego non obliuiscar tui. Ecce in manibus meis
descripsi te. Muri tui coram oculis meis semper. Et per Ezechielem:
Nolo mortem morientis, dicit Dominus Deus. Reuertimini et uiuite!
Item in Euangelio: Non ueni, inquit, uocare iustos, sed
peccatores ad poenitentiam. Et item: Non est uoluntas ante Patrem
uestrum, qui in cęlis est, ut pereat unus de pusillis istis. Venit,
inquit,
mortem morientis, dicit Dominus Deus. Reuertimini et uiuite!
Item in Euangelio: Non ueni, inquit, uocare iustos, sed
peccatores ad poenitentiam. Et item: Non est uoluntas ante Patrem
uestrum, qui in cęlis est, ut pereat unus de pusillis istis. Venit,
inquit, Filius hominis quęrere et saluum facere, quod perierat.
Et alibi de se testatur et ait: Ego sum pastor bonus. Bonus pastor
animam suam dat pro
et humanitas apparuit Saluatoris
nostri Dei, non ex operibus iustitię, quę fecimus nos, sed secundum suam
misericordiam saluos nos fecit, per lauacrum regenerationis et
renouationis Spiritus Sancti, quem effudit in nos abunde per Iesum
Christum, Saluatorem nostrum, ut iustificati gratia ipsius hęredes simus
secundum spem uitę ęternę.
Has tantas ac tales Domini nostri
LIBER
ERGA DEVM
Charitas, quoniam et tertia in ordine harum, de quibus modo diximus, ab
Apostolo ponitur et de tribus maior ipsa prędicatur, ideo satis congruum
arbitror, ut tertii nunc uoluminis principium teneat et quasi in arce
collocata consistat. Quę uirtus cum talis sit, ut sine ea cęterę nihil sint,
neminem ignorare uolumus de ipsa simul tractari, ubicunque de aliqua a nobis
tractetur. Quędam tamen, quę illi magis propria censui,
se crudelem esse, si sanguinem filii effudisset existimauit, sed
pientissimum, si eo effuso iussioni paruisset diuinę. Promissionem acceperat
de Isaac dicente Domino: Dabo tibi filium, cui benedicturus sum eritque
in nationes, et reges populorum orientur ex eo. Et tamen, de quo
tanta sibi promittebantur, mox eundem impuberem adhuc iubetur immolare.
Cuius hic non titubasset fides, quis non dubitasset, ne illo sublato irritum
fiat
non titubasset fides, quis non dubitasset, ne illo sublato irritum
fiat oraculum? At uero Abraham et pollicenti credidit et iubenti obediuit et
certissimo tandem euentu, quod promissum fuerat, accepit.
Heli sacerdos nimia in filios indulgentia male agentes remisse molliterque
corripiens Deum offenderat, et tamen, cum illos tam tenera amplexaretur
pietate, a Philistiim interfectos audiens satis ęquo animo tulit. Postquam
autem et arcam Domini
quam liberis, quanuis charissimis, orbari.
Quantum de arcę amissione doluit Heli, tantum de eius reductione a
Philistinis restitutę lętatus est Dauid. Nam cum rex esset et rerum gestarum
gloria omnibus, qui in Iudea regnauerant, pręferretur, non erubuit, dum arca a Leuitis portatur, omni regię dignitatis ornata
deposito et ephod lineo sumpto pedester incedere, saltare, ludere et quasi
unus e plebe iocunditatis
non erubuit, dum arca a Leuitis portatur, omni regię dignitatis ornata
deposito et ephod lineo sumpto pedester incedere, saltare, ludere et quasi
unus e plebe iocunditatis gesticulationibus uti, donec illa in urbem inuecta
sub tabernaculo, quod ipse tetenderat, uenerabiliter collocaretur. Ex quanta
autem in Deum pietate quantoque amore ea regis exultatio proueniret, Michol,
uxoris suę, poena testatur, quę, quoniam scurrilis
et ephod lineo sumpto pedester incedere, saltare, ludere et quasi
unus e plebe iocunditatis gesticulationibus uti, donec illa in urbem inuecta
sub tabernaculo, quod ipse tetenderat, uenerabiliter collocaretur. Ex quanta
autem in Deum pietate quantoque amore ea regis exultatio proueniret, Michol,
uxoris suę, poena testatur, quę, quoniam scurrilis leuitatis illum arguerat,
Deo ulciscente perpetuę sterilitatis damnum tulit.
Idem post hęc anxie
amore ea regis exultatio proueniret, Michol,
uxoris suę, poena testatur, quę, quoniam scurrilis leuitatis illum arguerat,
Deo ulciscente perpetuę sterilitatis damnum tulit.
Idem post hęc anxie secum queri coepit se in ędibus habitare cedrinis, arcam
uero testamenti Dei manere sub pellibus, quibus tabernaculum tectum erat.
Hinc iam in animum inducens constituere templum Domino sacrisque illius
magis decenter reponendis dedicare, regiam
Deo ulciscente perpetuę sterilitatis damnum tulit.
Idem post hęc anxie secum queri coepit se in ędibus habitare cedrinis, arcam
uero testamenti Dei manere sub pellibus, quibus tabernaculum tectum erat.
Hinc iam in animum inducens constituere templum Domino sacrisque illius
magis decenter reponendis dedicare, regiam cessisset, nisi multo
magnificentius habitaculum iis quam sibi faciendum decreuisset, et quidem
tale, quale deinde a
gloria apud posteros uix fidem inuenisset, si eam humanę
tantum, non etiam diuinę Scripturę monumenta retulissent. Sed mirentur alii
opus, nos animi Deo deuoti affectum pensemus, qui mea quidem sententia maior
in Dauid quam in Salomone fuit. Multa quippe postea populo populique
principibus indulsit Dominus, et propter seruum suum Dauid ea se indulsisse
protestatus est, ut, quia ipse Deum plus cęteris dilexerat, plus etiam a Deo
gloria apud posteros uix fidem inuenisset, si eam humanę
tantum, non etiam diuinę Scripturę monumenta retulissent. Sed mirentur alii
opus, nos animi Deo deuoti affectum pensemus, qui mea quidem sententia maior
in Dauid quam in Salomone fuit. Multa quippe postea populo populique
principibus indulsit Dominus, et propter seruum suum Dauid ea se indulsisse
protestatus est, ut, quia ipse Deum plus cęteris dilexerat, plus etiam a Deo
dilectus
plus cęteris dilexerat, plus etiam a Deo
dilectus nosceretur. Quod autem Salomon potius quam ille, ut templum Domino
construere electus sit, non tam meritum quam mysterium fuisse constat.
Perfectę charitatis cultum et in pueris illis in Babylonem abductis uiguisse
quis negauerit, quando captiuitatis necessitatem, in qua erant, superare
potuerunt, nunquam religionis suę obseruationem deserentes. Leguminibus et
frigida aqua nutriri quam
dilexerat, plus etiam a Deo
dilectus nosceretur. Quod autem Salomon potius quam ille, ut templum Domino
construere electus sit, non tam meritum quam mysterium fuisse constat.
Perfectę charitatis cultum et in pueris illis in Babylonem abductis uiguisse
quis negauerit, quando captiuitatis necessitatem, in qua erant, superare
potuerunt, nunquam religionis suę obseruationem deserentes. Leguminibus et
frigida aqua nutriri quam dapibus regiis, ne
ille, ut templum Domino
construere electus sit, non tam meritum quam mysterium fuisse constat.
Perfectę charitatis cultum et in pueris illis in Babylonem abductis uiguisse
quis negauerit, quando captiuitatis necessitatem, in qua erant, superare
potuerunt, nunquam religionis suę obseruationem deserentes. Leguminibus et
frigida aqua nutriri quam dapibus regiis, ne cibo Lege uetito incestarentur,
maluere. Statuamque auream adorare iussi, mori
religionis suę obseruationem deserentes. Leguminibus et
frigida aqua nutriri quam dapibus regiis, ne cibo Lege uetito incestarentur,
maluere. Statuamque auream adorare iussi, mori pręoptarunt quam fidem
pręuaricari. Hinc in fornacem septuplo quam solitum erat accensam missos
flamma non adussit. Illęsi inter igneos globos laudes Deo
concinebant, et idem ardor, qui illis intra fornacem ignouit, raptim
exhalans eos, qui foris
ministros corripuit atque consumpsit.
Motus tanto miraculo rex non iam statuam a se errectam, sed Deum Israhel
adorandum edicto iussit. Sic constans ac uera pietas captiuos rege ipso, a
quo fuerant capti, fortiores reddidit et in igne positos periculi expertes
fecit, parcente illis incendio et in suos sęuiente autores, quos peremit.
Eleazarus scriba Antiocho Epiphane fideles persequente, ut suillam carnem
gustaret, compelli (quoniam illegitimum
statuam a se errectam, sed Deum Israhel
adorandum edicto iussit. Sic constans ac uera pietas captiuos rege ipso, a
quo fuerant capti, fortiores reddidit et in igne positos periculi expertes
fecit, parcente illis incendio et in suos sęuiente autores, quos peremit.
Eleazarus scriba Antiocho Epiphane fideles persequente, ut suillam carnem
gustaret, compelli (quoniam illegitimum erat) nullo modo potuit, sed neque
pro illa suppositam aliam, qua
(quoniam illegitimum erat) nullo modo potuit, sed neque
pro illa suppositam aliam, qua uesci licebat, ut sumeret, exorari,
uolentibus amicis ea simulatione ipsum subtrahere neci. Vtque cęteris
constantis animi perpetuęque in Deum obseruantię exemplum fieret, extrema
pati maluit quam quicquam prophani aut agere aut omnino egisse uideri.
Itaque corpus carnifici crudelibus poenis conficiendum tradidit, ut spiritum
absque labe comissi pariter
uicti contra
Dei legem aliquid agere inclinarentur. Sed et illi feliciter consumpti plus
Deum quam semet diligendum documento fuere et mater sic amando filios, ut
eos quocunque mortis genere affici mallet quam peccare. Ac ne in se quam in
liberos indulgentiorem fuisse putes, quos ad necem pręmiserat, continuo
sequi uoluit. Et id quidem tanto lubentius, quanto iam de eorum erga Deum
fide magis fuit secura. Non supplicia reputabat, sed, an Deum
Dei legem aliquid agere inclinarentur. Sed et illi feliciter consumpti plus
Deum quam semet diligendum documento fuere et mater sic amando filios, ut
eos quocunque mortis genere affici mallet quam peccare. Ac ne in se quam in
liberos indulgentiorem fuisse putes, quos ad necem pręmiserat, continuo
sequi uoluit. Et id quidem tanto lubentius, quanto iam de eorum erga Deum
fide magis fuit secura. Non supplicia reputabat, sed, an Deum amarent,
talibus filiis parentem! O dignos
tali parente filios! Vtrique pari animi constantia ostenderunt, quam omni
morte fortior esset sola Dei dilectio. Hic est ignis ille,
quem Dominus noster Iesus uenit mittere in terram et, quid uolo,
inquit, nisi ut ardeat? Videamus ergo, qualiter in illis arserit,
qui ipsum Iesum Dei Filium esse certa atque indubitata fide credidere.
Simon Petrus in illius amorem semper
ostenderunt, quam omni
morte fortior esset sola Dei dilectio. Hic est ignis ille,
quem Dominus noster Iesus uenit mittere in terram et, quid uolo,
inquit, nisi ut ardeat? Videamus ergo, qualiter in illis arserit,
qui ipsum Iesum Dei Filium esse certa atque indubitata fide credidere.
Simon Petrus in illius amorem semper propensissimus, cum totius noctis
piscationem casso labore peregisset, ipso tandem in nauiculam
noster Iesus uenit mittere in terram et, quid uolo,
inquit, nisi ut ardeat? Videamus ergo, qualiter in illis arserit,
qui ipsum Iesum Dei Filium esse certa atque indubitata fide credidere.
Simon Petrus in illius amorem semper propensissimus, cum totius noctis
piscationem casso labore peregisset, ipso tandem in nauiculam suscepto ac
iubente laxauit rete et tantam uim piscium traxit, ut attonitus indignum se
talis Domini
qualiter in illis arserit,
qui ipsum Iesum Dei Filium esse certa atque indubitata fide credidere.
Simon Petrus in illius amorem semper propensissimus, cum totius noctis
piscationem casso labore peregisset, ipso tandem in nauiculam suscepto ac
iubente laxauit rete et tantam uim piscium traxit, ut attonitus indignum se
talis Domini pręsentia iudicaret et genibus simul prouolutus diceret: Exi
a me, Domine, quia homo peccator sum.
iussit, ut periculum euaderet, charitas imperauit.
Idem, cum quibusdam ex Discipulis durus ille sermo Domini uideretur: Nisi
manducaueritis carnem Filii hominis et sanguinem eius biberitis, non
habebitis uitam in uobis ideoque post sensum suum abeuntes ab ipso
desciuissent, reliquos duodecim interrogante Domino, an et
ipsi abire uellent, pro omnibus respondit: Domine, ad quem ibimus? Verba
uitę ęternę
posse perfecte diligere, qui non plene crediderit.
Post hęc prędicente Domino ea, quę propediem Hierosolymis passurus esset,
ait: Absit a te, Domine, non erit tibi hoc. Vide, quali amoris ardore
flagrabat. Quem in omnibus uerissimum esse nequaquam dubitat, ab eodem id
solum patienter audire non poterat, quod ipsi ualde indecens et abominabile
esse, nondum mysterium intelligens, existimabat. Absit a te, Domine,
imprudenter
te, Domine,
imprudenter optat, sed error hic ex affectu prouenit charitatis.
Increpatur ergo, ut ab errore resipiscat, non ut a charitate discedat, immo,
ut correctus perfectius diligat.
Inde et in monte, cum reliqui fulgentis Domini splendore stupefacti mutire
non auderent, primus prorupit in uocem: Domine, bonum est nos hic esse.
Non attendebat loci solitudinem, non deserti incommoditatem, non rupium
Increpatur ergo, ut ab errore resipiscat, non ut a charitate discedat, immo,
ut correctus perfectius diligat.
Inde et in monte, cum reliqui fulgentis Domini splendore stupefacti mutire
non auderent, primus prorupit in uocem: Domine, bonum est nos hic esse.
Non attendebat loci solitudinem, non deserti incommoditatem, non rupium
asperitatem. Ibi sibi optimum esse censuit, ubicunque cum illo una esse
contigisset. Si uis, faciamus
lauero te, non habebis
partem mecum. Hoc ut audiuit, protinus se totum eius exponens
uoluntati respondit: Domine, non tantum pedes, sed et manus et caput.
Modo dixerat: Non lauabis mihi pedes in ęternum,
et tam cito mutauit sententiam, quam cito illar Domino minus placere
intellexit. Vtrobique tamen summi amoris argumentum, cum et reuerentiam prę
se tulerit renuendo et permittendo obsequii solicitudinem,
erat,
carere cogeretur.
Quid illud? Cum audisset, quod unus ex Discipulis conspiraturus esset
aduersus Dominum suum et a Ioanne quęreret, quis ille esset, quo eum animo
quęsisse crederemus? Nonne in ipsum protinus irruendi, ipsum membratim
discerpendi et in frusta concidendi laniandique, si cognouisset? Quando
quidem nec armatorum cohortem timuit, unum ex illis gladio feriens, dum pro
Domino, cui iam manus iniecerant,
Cum audisset, quod unus ex Discipulis conspiraturus esset
aduersus Dominum suum et a Ioanne quęreret, quis ille esset, quo eum animo
quęsisse crederemus? Nonne in ipsum protinus irruendi, ipsum membratim
discerpendi et in frusta concidendi laniandique, si cognouisset? Quando
quidem nec armatorum cohortem timuit, unum ex illis gladio feriens, dum pro
Domino, cui iam manus iniecerant, furibundus contempto uitę periculo
decertat, plures
quo
uadis? Et: Quare non possum te modo sequi? Animam meam pro te
ponam. Omnia quidem pręsumere cogebat amor, sed imbecillitas non
omnia potuit pręstare. Iam ad supplicium raptum a longe sequitur, nec in
atrium ingredi audet, sed foris ante ostium pręstolatur et ab aliis
introductus accedit ad ignem, quoniam surrepente formidine frigescebat
charitas. Denique interrogatus, se nosse illum negat, pro quo paulo ante ne
suę parsurum, si res ita postulasset, dixerat. Cessit tunc sane
timori amor, ut pateret, quanta esset humana fragilitas, ubi auxilium
subtrahitur diuinum. Sed etsi cessit, non tamen recessit. Rursum se ille
colligens, cum in ipsum respexisset Iesus, usque adeo timuisse doluit, ut
dolore mors leuior fuisset. Haud igitur minoris dilectionis testimonium
prębuit uiuus, dum crimen luget, quam prębuisset mortuus, si Dominum omnino
non negasset.
reatum his quoque, qui nihil
tale commiserant, pręferri meruit, omnium princeps constitutus, quia omnibus
plus dilexit.
Persequamur et illa intimi amoris signa, quę post resurrectionem Saluatoris
in eo apparuisse Euangelica ueritas docet. Cum igitur singulari cultu atque
obseruantia Dominum usque ad crucem prosecutus fuisset, mortuum quoque ac
sepultum quęrere non cessauit. Cucurrit una cum Ioanne ad monumentum, ut
prosecutus fuisset, mortuum quoque ac
sepultum quęrere non cessauit. Cucurrit una cum Ioanne ad monumentum, ut
citius cęteris uideret illum, quem cęteris ardentius amabat. Pręcurrit
quidem Ioannes, sed ante introiuit in monumentum Petrus, corpore tardior,
sed amore aliquanto feruentior.
Ita et, cum piscationem facerent, Dominum ipsos de littore alloquentem prior
agnouit Ioannes, sed ad eum prior uenit Petrus. Sic quippe traditum est :
Dominum ipsos de littore alloquentem prior
agnouit Ioannes, sed ad eum prior uenit Petrus. Sic quippe traditum est :
Simon Petrus, cum audisset, quia Dominus est, tunica succinxit se (erat
nudus) et misit se in mare. Alii autem Discipuli nauigio uenerunt. Non
enim longe erant a terra. Non patitur moras charitas. Tametsi prope
littus erant, haud quaquam distulit Petrus, quin ipsum nauiculę cursum suo
pręueniret, dum ad
aliquid, quod sine eo perfici potest, Deum tentare est. Itaque uado, quo
uolebat, peruenit, reliqui deinde applicuere. Tum demum iubente Domino
afferi de piscibus, quos ceperant, primus ascendisse dicitur et traxisse
rete in terram magnis piscibus plenum. Qui enim impensius amat, solicitius
paret. Magnisque affluit uirtutibus, qui perfecte eum colit. Et cum tanti
essent, inquit, non est scissum rete. Non enim rumpi nexus
Magnisque affluit uirtutibus, qui perfecte eum colit. Et cum tanti
essent, inquit, non est scissum rete. Non enim rumpi nexus
possunt, quos uerus innodauit amor, neque uirtutum aceruus dissipari
poterit, si in sinum congestus fuerit charitatis.
Illum ergo Dominus, cui plus inesse erga se pietatis nouerat, dignum
iudicauit, quem ad Ecclesię gubernacula sedere faceret. Ter interrogato et
ter respondenti; quod ipsum amaret, oues
ueritatem abnegaret; modo nihil
promittere ausus tantum exhibuit, ut post persecutiones, verbera, carcerem,
catenas, quę pertulit, etiam crucifigi pro nomine illius non recusarit. Hinc
apparet nihil eo esse imbecillius, qui in se confidit, neque fortius, qui in
Deo. In Deo confidens Neronem contempsit, qui in se confidens expauerat
ancillas.
De Paulo quoque apostolo in Actis legimus, cum esset Tyri, ab Agabo propheta
et
promittere ausus tantum exhibuit, ut post persecutiones, verbera, carcerem,
catenas, quę pertulit, etiam crucifigi pro nomine illius non recusarit. Hinc
apparet nihil eo esse imbecillius, qui in se confidit, neque fortius, qui in
Deo. In Deo confidens Neronem contempsit, qui in se confidens expauerat
ancillas.
De Paulo quoque apostolo in Actis legimus, cum esset Tyri, ab Agabo propheta
et a Spiritu Sancto fuisse prędictum,
ausus tantum exhibuit, ut post persecutiones, verbera, carcerem,
catenas, quę pertulit, etiam crucifigi pro nomine illius non recusarit. Hinc
apparet nihil eo esse imbecillius, qui in se confidit, neque fortius, qui in
Deo. In Deo confidens Neronem contempsit, qui in se confidens expauerat
ancillas.
De Paulo quoque apostolo in Actis legimus, cum esset Tyri, ab Agabo propheta
et a Spiritu Sancto fuisse prędictum, quod uincula tribulationesque
verbera, carcerem,
catenas, quę pertulit, etiam crucifigi pro nomine illius non recusarit. Hinc
apparet nihil eo esse imbecillius, qui in se confidit, neque fortius, qui in
Deo. In Deo confidens Neronem contempsit, qui in se confidens expauerat
ancillas.
De Paulo quoque apostolo in Actis legimus, cum esset Tyri, ab Agabo propheta
et a Spiritu Sancto fuisse prędictum, quod uincula tribulationesque passurus
recusarit. Hinc
apparet nihil eo esse imbecillius, qui in se confidit, neque fortius, qui in
Deo. In Deo confidens Neronem contempsit, qui in se confidens expauerat
ancillas.
De Paulo quoque apostolo in Actis legimus, cum esset Tyri, ab Agabo propheta
et a Spiritu Sancto fuisse prędictum, quod uincula tribulationesque passurus
Hierosolymis esset. Ipse tamen eodem Spiritu confirmatus illo proficisci
nequaquam dubitauit
Iesum. Lugentibus
Discipulis et magistrum indulgentissimum pariter ac doctissimum a proposito
deterrentibus: Quid facitis, inquit, flentes et affligentes cor
meum? Ego autem non solum alligari, sed et mori in Hierusalem paratus
sum propter nomen Domini Iesu. Iuit, in insidias incidit,
comprehenditur, ligatur, cęditur, torquetur. Est tamen, cum ei fandi copiam
fecissent, tortores suos in uiam salutis dirigere moliebatur,
ac doctissimum a proposito
deterrentibus: Quid facitis, inquit, flentes et affligentes cor
meum? Ego autem non solum alligari, sed et mori in Hierusalem paratus
sum propter nomen Domini Iesu. Iuit, in insidias incidit,
comprehenditur, ligatur, cęditur, torquetur. Est tamen, cum ei fandi copiam
fecissent, tortores suos in uiam salutis dirigere moliebatur, non pro se
solicitus, ut uel sic acceptus dimitteretur, sed pro
non solum alligari, sed et mori in Hierusalem paratus
sum propter nomen Domini Iesu. Iuit, in insidias incidit,
comprehenditur, ligatur, cęditur, torquetur. Est tamen, cum ei fandi copiam
fecissent, tortores suos in uiam salutis dirigere moliebatur, non pro se
solicitus, ut uel sic acceptus dimitteretur, sed pro illis, ne errantes in
ęternum perirent, pro iniuria referens beneficium, pro malo bonum. Non enim
languescit odium sustinens
comprehenditur, ligatur, cęditur, torquetur. Est tamen, cum ei fandi copiam
fecissent, tortores suos in uiam salutis dirigere moliebatur, non pro se
solicitus, ut uel sic acceptus dimitteretur, sed pro illis, ne errantes in
ęternum perirent, pro iniuria referens beneficium, pro malo bonum. Non enim
languescit odium sustinens charitas, sed accenditur, si uera fuerit.
Hinc idem ad Romanos a Corintho scribens clamat: Quis nos separabit a
charitate Christi? Tribulatio? An angustia? An fames? An nuditas? An
periculum? An persecutio? An gladius? Sicut scriptum est: Quia propter
te mortificamur tota die, et ęstimati sumus sicut oues occisionis. Sed
in his omnibus superamus propter eum, qui dilexit nos. Certus sum enim,
quia neque mors, neque uita, neque angeli, neque principatus, neque
uirtutes, neque instantia, neque futura, neque fortitudo,
neque angeli, neque principatus, neque
uirtutes, neque instantia, neque futura, neque fortitudo, neque altitudo, neque profundum, neque creatura alia poterit nos
separare a charitate Dei, quę est in Christo Iesu, Domino nostro.
Hinc etiam a Roma ad Philippenses scribens: In omni fiducia, inquit, sicut
semper et nunc mangnificabitur Christus in corpore meo, siue per uitam,
siue per
neque altitudo, neque profundum, neque creatura alia poterit nos
separare a charitate Dei, quę est in Christo Iesu, Domino nostro.
Hinc etiam a Roma ad Philippenses scribens: In omni fiducia, inquit, sicut
semper et nunc mangnificabitur Christus in corpore meo, siue per uitam,
siue per mortem. Mihi enim uiuere Christus est, et mori lucrum. Et
rursum: Quę fuerunt lucra, hęc
nos
separare a charitate Dei, quę est in Christo Iesu, Domino nostro.
Hinc etiam a Roma ad Philippenses scribens: In omni fiducia, inquit, sicut
semper et nunc mangnificabitur Christus in corpore meo, siue per uitam,
siue per mortem. Mihi enim uiuere Christus est, et mori lucrum. Et
rursum: Quę fuerunt lucra, hęc arbitratus sum propter Christum
detrimenta. Veruntamen existimo omnia
detrimenta. Veruntamen existimo omnia detrimentum esse, propter
eminentem scientiam Iesu Christi, Domini mei, propter quem omnia
detrimentum feci et arbitror stercora, ut Christum lucrifaciam, ut et
inueniar in illo, non habens meam iustitiam, quę ex Lege est, sed illam,
quę ex fide est Christi Iesu. Ad hęc Corinthios hortatur dicens:
Siue manducatis, siue bibitis, uel aliud quid facitis, omnia in
gloriam Dei
ut et
inueniar in illo, non habens meam iustitiam, quę ex Lege est, sed illam,
quę ex fide est Christi Iesu. Ad hęc Corinthios hortatur dicens:
Siue manducatis, siue bibitis, uel aliud quid facitis, omnia in
gloriam Dei facite! Et de iis, qui Deum amant, ad Romanos ait:
Scimus, quia diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, iis, qui
secundum propositum uocati sunt sancti. Et de iis, qui negligunt, ad
Corinthios hortatur dicens:
Siue manducatis, siue bibitis, uel aliud quid facitis, omnia in
gloriam Dei facite! Et de iis, qui Deum amant, ad Romanos ait:
Scimus, quia diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, iis, qui
secundum propositum uocati sunt sancti. Et de iis, qui negligunt, ad
Corinthios: Siquis non amat Dominum nostrum Iesum Christum, sit anathema,
maran atha, quod Syrum esse aiunt et sonare:
uocati sunt sancti. Et de iis, qui negligunt, ad
Corinthios: Siquis non amat Dominum nostrum Iesum Christum, sit anathema,
maran atha, quod Syrum esse aiunt et sonare: Dominus uenit,
ut sit sensus: eum in aduentu Iudicis a fidelium consortio separandum,
qui a Christi charitate inuentus fuerat alienus.
Charitatem autem Dei habet, quisquis ea, quę ab illo pręcepta sunt, ante
omnia exequi studet. Ioannes apostolus: Hęc
inquit,
ut mandata eius custodiamus. Ac nequid excuses, subiungit: Et
mandata eius grauia non sunt. Idem alibi: Et hęc est charitas, ut
ambulemus secundum mandata eius. Ipse quoque Dominus in Euangelio:
Si diligitis me, inquit, mandata mea seruate! Et iterum:
Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est, qui diligit me. Qui
autem diligit me, diligetur a Patre meo et ego diligam eum
sonans aut cymbalum tinniens. Et si
habuero prophetiam et nouerim mysteria omnia et omnem scientiam, et si
habuero omnem fidem, ita ut montes transferam, charitatem autem non
habuero, nihil sum. Et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates
meas et si tradidero corpus meum, ita ut ardeam, charitatem autem non
habuero, nihil mihi prodest. Charitas patiens est, benigna est. Charitas
non emulatur, non agit perperam, non
est, euacuabitur, quod ex parte est. Cum essem paruulus,
loquebar ut paruulus, sapiebam ut paruulus, cogitabam ut paruulus.
Quando autem factus sum uir, euacuaui, quę erant paruuli. Videmus nunc
per speculum in ęnigmate, tunc facie ad faciem. Nunc cognosco ex parte,
tunc autem cognoscam, sicut et cognitus sum. Nunc autem manent fides,
spes, charitas, tria hęc. Maior autem horum est charitas.
atque extollerent.
Petrus, Andreas, Philippus crucifigi non recusarunt, Iacobus et Paulus capite
truncari, Iacobus alter de pinna templi deiici et fullonis fuste mactari,
Ioannes in bullientis olei dolium nudus demitti, Thomas et Mattheus lanceis
confodi, Stephanus lapidibus obrui, Matthias securi percuti, Simon et Iudas
irruenti sacrilegorum impetu ellidi atque obteri, reliqui omnes Discipuli
diuersis
experierunt, ut maioris erga te amoris testimonium redderent. Sed
nulla tam vehemens a persecutoribus excogitari potuit, ut ęquaret patientium
affectum. Grauiora tolerare parati erant quam nouerat inferre rabies inimici
in ipsos debacchantis.
Sed, ne foeminarum in Deum pietatem omnino pręteriisse uideamur, unius
exemplo contenti erimus, pietatem deinceps proximis debitam
prosecutri.
Maria Magdalena
nulla tam vehemens a persecutoribus excogitari potuit, ut ęquaret patientium
affectum. Grauiora tolerare parati erant quam nouerat inferre rabies inimici
in ipsos debacchantis.
Sed, ne foeminarum in Deum pietatem omnino pręteriisse uideamur, unius
exemplo contenti erimus, pietatem deinceps proximis debitam
prosecutri.
Maria Magdalena mundi dilectione in dilectionem Domini commutata, soli illi
Sed, ne foeminarum in Deum pietatem omnino pręteriisse uideamur, unius
exemplo contenti erimus, pietatem deinceps proximis debitam
prosecutri.
Maria Magdalena mundi dilectione in dilectionem Domini commutata, soli illi
placere cupiens, uenit in domum pharisei, ubi ipse recubuerat, humique
prostrata pedes eius osculari coepit, lachrymis rigare, capillo tergere,
unguentis perfundere. Et quoniam
uideamur, unius
exemplo contenti erimus, pietatem deinceps proximis debitam
prosecutri.
Maria Magdalena mundi dilectione in dilectionem Domini commutata, soli illi
placere cupiens, uenit in domum pharisei, ubi ipse recubuerat, humique
prostrata pedes eius osculari coepit, lachrymis rigare, capillo tergere,
unguentis perfundere. Et quoniam charitas operit multitudinem peccatorum,
continuo de illa dictum est:
unguentis perfundere. Et quoniam charitas operit multitudinem peccatorum,
continuo de illa dictum est: Remittuntur ei peccata multa, quia dilexit
multum.
Iterum in domo Simonis leprosi eiusdem Domini caput unxisse refertur unguento
precioso. Impetrata quippe delictorum uenia altius promouetur, et quę pedes
unxerat, iam digna fit, quę ungat et caput. Sic paulatim progrediendo ab
fuit: Cum Martha, soror eius, Dominum
accipiens hospitio parandi conuiuii cura distringeretur, illa audiendi uerbi
dulcedine delinita nullis eiusdem germanę compellationibus auelli potuit, ut
ab eo parumper secedens ipsam in ministrando iuuare uellet. Ideoque optimam
partem elegisse dicitur, quę non auferetur ab ea. Charitas
enim nunquam excidit.
Sed ut alia omittam, quis digne explicare, nedum laudare queat, iam sepulto
imminuit Saulis patris indignatio, sed
auxit. Pater sępe uitę Dauid insidiatus est; semper filius detexit insidias
patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici
auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur,
excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene
excepit, lancea ab eo petitus, sed a Deo protectus. Exurgens ergo ne
gustatis quidem solennibus epulis latebras adiit
est; semper filius detexit insidias
patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici
auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur,
excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene
excepit, lancea ab eo petitus, sed a Deo protectus. Exurgens ergo ne
gustatis quidem solennibus epulis latebras adiit David eumque monuit, ut
fuga sibi salutem quęreret. Denique (ut Scriptura
detexit insidias
patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici
auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur,
excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene
excepit, lancea ab eo petitus, sed a Deo protectus. Exurgens ergo ne
gustatis quidem solennibus epulis latebras adiit David eumque monuit, ut
fuga sibi salutem quęreret. Denique (ut Scriptura testatur) diligebat
dissidiis aut insultationibus nos
moueri, ut ab officio discedamus, quod proximis debemus. Scriptum enim est:
Noli fieri pro amico inimicus proximo!
Dauid regis erga populum charitas, cum in multis tum in eo pręcipue apparuit,
quod, postquam ob illegitimam simul et arrogantem plebium enumerationem
puniendus ex tribus malis unum optare cogeretur, neque famem in terram suam
neque cędem suorum ab inimicis
aut insultationibus nos
moueri, ut ab officio discedamus, quod proximis debemus. Scriptum enim est:
Noli fieri pro amico inimicus proximo!
Dauid regis erga populum charitas, cum in multis tum in eo pręcipue apparuit,
quod, postquam ob illegitimam simul et arrogantem plebium enumerationem
puniendus ex tribus malis unum optare cogeretur, neque famem in terram suam
neque cędem suorum ab inimicis inferendam elegerit,
Dauid regis erga populum charitas, cum in multis tum in eo pręcipue apparuit,
quod, postquam ob illegitimam simul et arrogantem plebium enumerationem
puniendus ex tribus malis unum optare cogeretur, neque famem in terram suam
neque cędem suorum ab inimicis inferendam elegerit, cum sibi et frumenti
satis suppetere posset, ut regi, et multorum armis tectus necem minus ipse
timere. Elegit autem communem tam sibi quam reliquis omnibus
ab inimicis inferendam elegerit, cum sibi et frumenti
satis suppetere posset, ut regi, et multorum armis tectus necem minus ipse
timere. Elegit autem communem tam sibi quam reliquis omnibus metum-
pestilentiam, immo, quam in se potius, qui deliquerat, quam in aliis
desęuituram speraret. At ubi uidit se prętermisso populum uastari cędique,
angelo percutiente, exclamat. Ego sum qui peccaui, ego inique egi; isti,
qui oues sunt, quid
cum sibi et frumenti
satis suppetere posset, ut regi, et multorum armis tectus necem minus ipse
timere. Elegit autem communem tam sibi quam reliquis omnibus metum-
pestilentiam, immo, quam in se potius, qui deliquerat, quam in aliis
desęuituram speraret. At ubi uidit se prętermisso populum uastari cędique,
angelo percutiente, exclamat. Ego sum qui peccaui, ego inique egi; isti,
qui oues sunt, quid fecerunt? Vertatur, obsecro, manus tua
ego inique egi; isti,
qui oues sunt, quid fecerunt? Vertatur, obsecro, manus tua contra me et
contra domum patris mei! Qua pietate diuinam placauit iram sibique
et iis qui superfuerant ueniam impetrauit, tam iustus in poena eligenda quam
promptus in perferenda. Sed cum neque populus a culpa credatur alienus, ipse
corporis, ille animi dolorem passus est, minus doliturus, si soli pati
contigisset.
Abdias, Iezabele
sunt, quid fecerunt? Vertatur, obsecro, manus tua contra me et
contra domum patris mei! Qua pietate diuinam placauit iram sibique
et iis qui superfuerant ueniam impetrauit, tam iustus in poena eligenda quam
promptus in perferenda. Sed cum neque populus a culpa credatur alienus, ipse
corporis, ille animi dolorem passus est, minus doliturus, si soli pati
contigisset.
Abdias, Iezabele impia prophetas interficiente, centum ex eis speluncis
tot homines pascendo et magnum
uitę suę adiit discrimen eos occultando, quibuscum sibi una
moriendum esse non dubitaret, si deprehensi fuissent. Quamobrem et ipse
diuinatione donatus quarto loco censetur in catalogo duodecim prophetarum.
Qui enim prophetam accipit in nomine prophetę, mercedem prophetę accipiet.
Tobię charitatem Babylonica captiuitas probatiorem fecit. Quippe in eadem
necessitate constitutis, quoquo modo
eos occultando, quibuscum sibi una
moriendum esse non dubitaret, si deprehensi fuissent. Quamobrem et ipse
diuinatione donatus quarto loco censetur in catalogo duodecim prophetarum.
Qui enim prophetam accipit in nomine prophetę, mercedem prophetę accipiet.
Tobię charitatem Babylonica captiuitas probatiorem fecit. Quippe in eadem
necessitate constitutis, quoquo modo potuit, opitulari non cessauit, nunc
uerbis consolando, nunc
ipse
diuinatione donatus quarto loco censetur in catalogo duodecim prophetarum.
Qui enim prophetam accipit in nomine prophetę, mercedem prophetę accipiet.
Tobię charitatem Babylonica captiuitas probatiorem fecit. Quippe in eadem
necessitate constitutis, quoquo modo potuit, opitulari non cessauit, nunc
uerbis consolando, nunc rebus iuuando et eos, qui ab impiis hominibus
cędebantur, sepeliendo. Hinc, cum et ipse regis Senacherib iussu
perquireretur, Deo fauente una cum suis periculum effugit. Postea rege
filiorum manu interempto reuersus omnia, quę sibi sublata fuerant,
recuperauit, ne benefaciendi materia deesset, cui non deerat animus. Pius
ergo in medio inimicorum seruari meruit, crudelis autem nec inter filios
tutus fuit.
Et beati Iob pietatis opera percensentur, dum ad eum dicitur: Ecce
docuisti multos, et manus lassas roborasti; uacillantes
sermones tui, et genua trementia
confortasti. Cur ergo post hęc erumnis concutitur, calamitatibus
premitur, ad extremam redigitur miseriam? Cur nisi, ut aurum igne probatur,
sic is, qui prosperis in rebus semper continentissimus fuerat, etiam in
aduersis eiusdem integritatis esse noscatur? Post probationem a malis
liberatus duplicia recipit, temporale utique et ęternum bonum, ne ignores
multo maximam esse pietatis
confortasti. Cur ergo post hęc erumnis concutitur, calamitatibus
premitur, ad extremam redigitur miseriam? Cur nisi, ut aurum igne probatur,
sic is, qui prosperis in rebus semper continentissimus fuerat, etiam in
aduersis eiusdem integritatis esse noscatur? Post probationem a malis
liberatus duplicia recipit, temporale utique et ęternum bonum, ne ignores
multo maximam esse pietatis mercedem.
Abdemelech
liberatus duplicia recipit, temporale utique et ęternum bonum, ne ignores
multo maximam esse pietatis mercedem.
Abdemelech Aethiops, eunuchus, Sedechię regis seruus, Hieremiam ab iis, qui
uera audire non poterant, in coenoso lacu ignominiose deiectum miseratus,
cum regem pro illo exorasset, solus eduxit. Inde, qui prophetam male
habuerant, in hostium potestatem deuenerunt. E quibus alii interfecti, alii
in Babylonem captiui ducti sunt.
Aethiops, eunuchus, Sedechię regis seruus, Hieremiam ab iis, qui
uera audire non poterant, in coenoso lacu ignominiose deiectum miseratus,
cum regem pro illo exorasset, solus eduxit. Inde, qui prophetam male
habuerant, in hostium potestatem deuenerunt. E quibus alii interfecti, alii
in Babylonem captiui ducti sunt. Ad ipsum autem Abdemelech per prophetam
dicitur: Liberabo te in die illa, ait Dominus, et non traderis in manus
uirorum,
uera audire non poterant, in coenoso lacu ignominiose deiectum miseratus,
cum regem pro illo exorasset, solus eduxit. Inde, qui prophetam male
habuerant, in hostium potestatem deuenerunt. E quibus alii interfecti, alii
in Babylonem captiui ducti sunt. Ad ipsum autem Abdemelech per prophetam
dicitur: Liberabo te in die illa, ait Dominus, et non traderis in manus
uirorum, quos tu formidas. Sed erruens liberabo te, et gladio non cades,
exorasset, solus eduxit. Inde, qui prophetam male
habuerant, in hostium potestatem deuenerunt. E quibus alii interfecti, alii
in Babylonem captiui ducti sunt. Ad ipsum autem Abdemelech per prophetam
dicitur: Liberabo te in die illa, ait Dominus, et non traderis in manus
uirorum, quos tu formidas. Sed erruens liberabo te, et gladio non cades,
sed erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait
Dominus. O
male
habuerant, in hostium potestatem deuenerunt. E quibus alii interfecti, alii
in Babylonem captiui ducti sunt. Ad ipsum autem Abdemelech per prophetam
dicitur: Liberabo te in die illa, ait Dominus, et non traderis in manus
uirorum, quos tu formidas. Sed erruens liberabo te, et gladio non cades,
sed erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait
Dominus. O grande charitatis meritum!
sunt. Ad ipsum autem Abdemelech per prophetam
dicitur: Liberabo te in die illa, ait Dominus, et non traderis in manus
uirorum, quos tu formidas. Sed erruens liberabo te, et gladio non cades,
sed erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait
Dominus. O grande charitatis meritum! Capitur,
quatitur, uastatur, funditus euertitur Hierusalem, et inter tot gladios
furentium inimicorum is, qui proximum
Abdemelech per prophetam
dicitur: Liberabo te in die illa, ait Dominus, et non traderis in manus
uirorum, quos tu formidas. Sed erruens liberabo te, et gladio non cades,
sed erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait
Dominus. O grande charitatis meritum! Capitur,
quatitur, uastatur, funditus euertitur Hierusalem, et inter tot gladios
furentium inimicorum is, qui proximum ab iniuria
euertitur Hierusalem, et inter tot gladios
furentium inimicorum is, qui proximum ab iniuria liberauerat, diuina uirtute
protectus liber expersque periculi fuit.
Multa quidem id genus exempla de Veteri Testamento adduci in medium possent,
nisi plura Noui modo sese ingererent referenda.
Iam primum Christi erga nos charitas effecit, ut, nisi proximos nostros
dilexerimus, non iniusti solum, sed etiam ingrati simus. Si enim Dei Filius
odisse
debemus, sed modis, quibus commodius fieri potest, ut corrigantur, curare.
Iaonnes apostolus, cum iuuenem, quem baptizatum peregre proficiscens episcopi
cuiusdam fidei commiserat custodiendum, discessisse atque in solitudine cum
multis latrocinia exercere audisset, uehementi dolore affectus est
incusauitque
proficiscens episcopi
cuiusdam fidei commiserat custodiendum, discessisse atque in solitudine cum
multis latrocinia exercere audisset, uehementi dolore affectus est
incusauitque
sicut nos ipsos
diligere iussi fuimus. Hoc loco non omittendę videntur sancti
huius de odio charitateque sententię, quo accuratius enixiusque hanc
sequamur, illud euitemus. Qui dicit- inquit- se in luce esse et
fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc. Qui diligit fratrem
suum, in lumine manet et scandalum in eo non est. Qui autem odit fratrem
suum, in tenebris est et nescit, quo eat, quia tenebrę
Hoc loco non omittendę videntur sancti
huius de odio charitateque sententię, quo accuratius enixiusque hanc
sequamur, illud euitemus. Qui dicit- inquit- se in luce esse et
fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc. Qui diligit fratrem
suum, in lumine manet et scandalum in eo non est. Qui autem odit fratrem
suum, in tenebris est et nescit, quo eat, quia tenebrę occęcauerunt
oculos eius. Nos
de odio charitateque sententię, quo accuratius enixiusque hanc
sequamur, illud euitemus. Qui dicit- inquit- se in luce esse et
fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc. Qui diligit fratrem
suum, in lumine manet et scandalum in eo non est. Qui autem odit fratrem
suum, in tenebris est et nescit, quo eat, quia tenebrę occęcauerunt
oculos eius. Nos scimus, quoniam translati sumus de morte ad uitam,
quoniam
quo accuratius enixiusque hanc
sequamur, illud euitemus. Qui dicit- inquit- se in luce esse et
fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc. Qui diligit fratrem
suum, in lumine manet et scandalum in eo non est. Qui autem odit fratrem
suum, in tenebris est et nescit, quo eat, quia tenebrę occęcauerunt
oculos eius. Nos scimus, quoniam translati sumus de morte ad uitam,
quoniam diligimus fratres. Qui non
illud euitemus. Qui dicit- inquit- se in luce esse et
fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc. Qui diligit fratrem
suum, in lumine manet et scandalum in eo non est. Qui autem odit fratrem
suum, in tenebris est et nescit, quo eat, quia tenebrę occęcauerunt
oculos eius. Nos scimus, quoniam translati sumus de morte ad uitam,
quoniam diligimus fratres. Qui non diligit, manet in morte. Omnis qui
odit fratrem
Qui autem odit fratrem
suum, in tenebris est et nescit, quo eat, quia tenebrę occęcauerunt
oculos eius. Nos scimus, quoniam translati sumus de morte ad uitam,
quoniam diligimus fratres. Qui non diligit, manet in morte. Omnis qui
odit fratrem suum, homicida est. Et scitis, quoniam omnis homicida non
habet uitam ęternam in se manentem. In hac cognouimus charitatem Dei,
quoniam ille animam suam pro nobis posuit; et nos
scimus, quoniam translati sumus de morte ad uitam,
quoniam diligimus fratres. Qui non diligit, manet in morte. Omnis qui
odit fratrem suum, homicida est. Et scitis, quoniam omnis homicida non
habet uitam ęternam in se manentem. In hac cognouimus charitatem Dei,
quoniam ille animam suam pro nobis posuit; et nos debemus pro fratribus
animas ponere. Qui habuerit substantiam huius mundi et uiderit fratrem
suum necesse habere et
translati sumus de morte ad uitam,
quoniam diligimus fratres. Qui non diligit, manet in morte. Omnis qui
odit fratrem suum, homicida est. Et scitis, quoniam omnis homicida non
habet uitam ęternam in se manentem. In hac cognouimus charitatem Dei,
quoniam ille animam suam pro nobis posuit; et nos debemus pro fratribus
animas ponere. Qui habuerit substantiam huius mundi et uiderit fratrem
suum necesse habere et clauserit
ille animam suam pro nobis posuit; et nos debemus pro fratribus
animas ponere. Qui habuerit substantiam huius mundi et uiderit fratrem
suum necesse habere et clauserit uiscera sua ab eo, quomodo charitas Dei
manet in eo? Filioli mei, non diligamus uerbo neque lingua, sed opere et
ueritate. Charissimi, diligamus nos inuicem, quia charitas ex Deo est.
Et omnis qui diligit, ex Deo natus est et cognoscit Deum. Qui non
diligit,
Charissimi, diligamus nos inuicem, quia charitas ex Deo est.
Et omnis qui diligit, ex Deo natus est et cognoscit Deum. Qui non
diligit, non nouit Deum, quoniam Deus charitas est. Deus charitas est,
et qui manet in charitate, in Deo manet et Deus in eo. Siquis dixerit,
quoniam diligo Deum, et fratrem suum oderit, mendax est. Qui enim non
diligit fratrem suum, quem uidet, Deum, quem non uidet, quomodo potest
diligere? Et hoc
diligamus nos inuicem, quia charitas ex Deo est.
Et omnis qui diligit, ex Deo natus est et cognoscit Deum. Qui non
diligit, non nouit Deum, quoniam Deus charitas est. Deus charitas est,
et qui manet in charitate, in Deo manet et Deus in eo. Siquis dixerit,
quoniam diligo Deum, et fratrem suum oderit, mendax est. Qui enim non
diligit fratrem suum, quem uidet, Deum, quem non uidet, quomodo potest
diligere? Et hoc mandatum
quia charitas ex Deo est.
Et omnis qui diligit, ex Deo natus est et cognoscit Deum. Qui non
diligit, non nouit Deum, quoniam Deus charitas est. Deus charitas est,
et qui manet in charitate, in Deo manet et Deus in eo. Siquis dixerit,
quoniam diligo Deum, et fratrem suum oderit, mendax est. Qui enim non
diligit fratrem suum, quem uidet, Deum, quem non uidet, quomodo potest
diligere? Et hoc mandatum habemus a Deo, ut, qui
suum.
Paulus quoque apostolus, qualem erga proximos charitatem haberet, ostendit ad
Romanos dicens: Optabam ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus
meis. Et ad Corinthios: In cordibus nostris estis, ad
commoriendum et ad conuiuendum. Et ad Philippenses: Testis mihi
est Deus, quomodo cupiam omnes uos esse in uisceribus Iesu Christi.
Et ad Thessalonicenses: Facti sumus paruuli
ipse anathema esse a Christo pro fratribus
meis. Et ad Corinthios: In cordibus nostris estis, ad
commoriendum et ad conuiuendum. Et ad Philippenses: Testis mihi
est Deus, quomodo cupiam omnes uos esse in uisceribus Iesu Christi.
Et ad Thessalonicenses: Facti sumus paruuli in medio uestrum. Tanquam
si nutrix foueat filios suos, ita desyderantes uos cupide uolebamus
tradere uobis non solum Euangelium Dei, sed
cordibus nostris estis, ad
commoriendum et ad conuiuendum. Et ad Philippenses: Testis mihi
est Deus, quomodo cupiam omnes uos esse in uisceribus Iesu Christi.
Et ad Thessalonicenses: Facti sumus paruuli in medio uestrum. Tanquam
si nutrix foueat filios suos, ita desyderantes uos cupide uolebamus
tradere uobis non solum Euangelium Dei, sed etiam animas
nostras, quoniam charissimi nobis facti estis.
pręcepta nobis insinuans: Qui diligit
proximum- inquit- Legem impleuit. Nam: Non adulterabis; Non
occides; Non furaberis; Non falsum testimonium dices; Non concupisces;
et si quod est aliud mandatum, in hoc uerbo instauratur: Diliges
proximum tuum sicut teipsum. Dilectio proximi malum non operatur.
Plenitudo ergo Legis est dilectio. Rursum alibi: Omnis enim Lex
in uno sermone impletur: Diliges proximum
et si quod est aliud mandatum, in hoc uerbo instauratur: Diliges
proximum tuum sicut teipsum. Dilectio proximi malum non operatur.
Plenitudo ergo Legis est dilectio. Rursum alibi: Omnis enim Lex
in uno sermone impletur: Diliges proximum tuum sicut teipsum. Quod si
inuicem mordetis et comeditis, uidete, ne inuicem consumamini. Alibi
quoque ait: Estote imitatores Dei sicut filii charissimi. Et ambulate in
in uno sermone impletur: Diliges proximum tuum sicut teipsum. Quod si
inuicem mordetis et comeditis, uidete, ne inuicem consumamini. Alibi
quoque ait: Estote imitatores Dei sicut filii charissimi. Et ambulate in
dilectione, sicut et Christus dilexit nos et tradidit semetipsum pro
nobis oblationem et hostiam Deo, in odorem suauitatis. Iterum alibi:
Mementote- inquit- uinctorum tanquam simul uincti et
ne inuicem consumamini. Alibi
quoque ait: Estote imitatores Dei sicut filii charissimi. Et ambulate in
dilectione, sicut et Christus dilexit nos et tradidit semetipsum pro
nobis oblationem et hostiam Deo, in odorem suauitatis. Iterum alibi:
Mementote- inquit- uinctorum tanquam simul uincti et
laborantium tanquam et ipsi in corpore morantes. Atque alibi
breuiter omnia comprehendens ait: Alter
Christus dilexit nos et tradidit semetipsum pro
nobis oblationem et hostiam Deo, in odorem suauitatis. Iterum alibi:
Mementote- inquit- uinctorum tanquam simul uincti et
laborantium tanquam et ipsi in corpore morantes. Atque alibi
breuiter omnia comprehendens ait: Alter alterius onera portate, et sic
adimplebitis legem Christi.
Apostolorum postremo omnium et eorum, qui illos secuti
propositum fuit: neque rerum pręsentium neque quietis neque uitę
mortalis ullam habere rationem, dum consulitur spiritali saluti proximorum.
Serapion abbas oppidum quoddam infidelium ingressus, cum publice prędicantem
in medio pellerent, uenundare sese illis coepit in seruum, ut saltem cum
dominis priuatim colloquendi potestatem haberet. Vbi uero
frequenti assiduaque suasione illum, cui seruiebat, credentem de idolorum
quietis neque uitę
mortalis ullam habere rationem, dum consulitur spiritali saluti proximorum.
Serapion abbas oppidum quoddam infidelium ingressus, cum publice prędicantem
in medio pellerent, uenundare sese illis coepit in seruum, ut saltem cum
dominis priuatim colloquendi potestatem haberet. Vbi uero
frequenti assiduaque suasione illum, cui seruiebat, credentem de idolorum
seruitute in fidei Christi libertatem uendicasset,
medio pellerent, uenundare sese illis coepit in seruum, ut saltem cum
dominis priuatim colloquendi potestatem haberet. Vbi uero
frequenti assiduaque suasione illum, cui seruiebat, credentem de idolorum
seruitute in fidei Christi libertatem uendicasset, reddito ei precio ad
alium transibat. Hoc gentiles erudiendi genere etiam Lacedęmone et Athenis
usum dicunt. Itaque non recusauit uenalis mancipii uilitatem abbas, ut alios
a pernicie
alium transibat. Hoc gentiles erudiendi genere etiam Lacedęmone et Athenis
usum dicunt. Itaque non recusauit uenalis mancipii uilitatem abbas, ut alios
a pernicie liberaret erroris.
Magna et Abraham eremitę in neptem charitas, quam secum in solitudine
commorantem Deo seruire et uirginitatem custodire docebat assiduis monitis
quotidianaque adhortatione. Sed illa tandem a iuuene quodam solicitata, cum
sceleri consensisset, patrui,
Hoc gentiles erudiendi genere etiam Lacedęmone et Athenis
usum dicunt. Itaque non recusauit uenalis mancipii uilitatem abbas, ut alios
a pernicie liberaret erroris.
Magna et Abraham eremitę in neptem charitas, quam secum in solitudine
commorantem Deo seruire et uirginitatem custodire docebat assiduis monitis
quotidianaque adhortatione. Sed illa tandem a iuuene quodam solicitata, cum
sceleri consensisset, patrui, sanctissimi uiri, conspectum
nunquam fortasse illa a
delictis resipuisset. Sed nescit torpere charitas, quousque subleuet
corruentem.
Paulinus, Nolę urbis episcopus (sicuti alio loco de ipso diximus) uiduę
cuiusdam filium, in Aphrica apud Vandalos captiuum, cum pecunia non
suppeteret, uicaria seruitute redemit, mulieris orbitatem miseratus. Simul,
ne ille iuuenis, dum superbis dominis seruit, eorum ritus secutus seruire
inciperet diabolo, maluit
quidem
charitatis merito effectum est, ut is, qui papam corruere fecerat, episcopo
obediret.
Pacomius monachus animaduertens proximi uici colonos rerum ignaros a cultu
abesse diuino et tantummodo in pascendis pecoribus studium protrahere,
uehementer indoluit nihilque moratus eremum dereliquit et inter illos
tuguriolum sibi constituit. Neque prius ad solitudinis locum rediit, quam
illos edocuisset Deum honorare, Christo
Neque prius ad solitudinis locum rediit, quam
illos edocuisset Deum honorare, Christo credere, pie atque innocenter
uiuere. Fugerat frequentiam, sed fugientem reuocauit charitas- ueluti qui
maris periculum euadens iam in portu atque in tuto se recepit, tum, siquos
naufragari respexerit, rursum committit se fluctibus, ut in alto
laborantibus opem ferat, suę ipse quieti salutem pręponens aliorum.
Vitalis etiam monachi in urbe Alexandrina
ad solitudinis locum rediit, quam
illos edocuisset Deum honorare, Christo credere, pie atque innocenter
uiuere. Fugerat frequentiam, sed fugientem reuocauit charitas- ueluti qui
maris periculum euadens iam in portu atque in tuto se recepit, tum, siquos
naufragari respexerit, rursum committit se fluctibus, ut in alto
laborantibus opem ferat, suę ipse quieti salutem pręponens aliorum.
Vitalis etiam monachi in urbe Alexandrina mira admodum
atque innocenter
uiuere. Fugerat frequentiam, sed fugientem reuocauit charitas- ueluti qui
maris periculum euadens iam in portu atque in tuto se recepit, tum, siquos
naufragari respexerit, rursum committit se fluctibus, ut in alto
laborantibus opem ferat, suę ipse quieti salutem pręponens aliorum.
Vitalis etiam monachi in urbe Alexandrina mira admodum charitatis opera
extitere. Prostibula adibat foeminarum et cum ea, quę impudentiore
euadens iam in portu atque in tuto se recepit, tum, siquos
naufragari respexerit, rursum committit se fluctibus, ut in alto
laborantibus opem ferat, suę ipse quieti salutem pręponens aliorum.
Vitalis etiam monachi in urbe Alexandrina mira admodum charitatis opera
extitere. Prostibula adibat foeminarum et cum ea, quę impudentiore lasciuia
diffluere uidebatur, noctem pactus precium offerebat. Admissus autem in
aliquo fornicis angulo
Vitalis etiam monachi in urbe Alexandrina mira admodum charitatis opera
extitere. Prostibula adibat foeminarum et cum ea, quę impudentiore lasciuia
diffluere uidebatur, noctem pactus precium offerebat. Admissus autem in
aliquo fornicis angulo procumbens deprecando peruigilabat, donec
illucesceret dies. Factum admirans mulier, cogebatur interim tacita intra se
cogitare, non iam quantum lucri fecisset sed quantum turpiter uiuendo Deum
alieni delicti caperet quam ex sua infamia damni.
Pafnutius quoque abbas, qua ratione Thaidem, nobile scortum, ab impudicicia
auerteret, excogitauit. Cum enim ab ea secretiorem congrediendi locum
poposcisset et in abditissimum postremę domus cubiculum ductus, ibi etiam ne
ab aliquo conspiceretur, uehementer se uereri diceret, »ne
dubita- inquit illa- nemo hic te iam uidere pręter Deum potest.« Captata
occasione
subiunxit:
»Cum hoc non ignores, nonne infelicissima es, quae propter breuissimi
temporis uoluptatem et te et omnes, quibus tui copiam facis, perditum eas
cruciatibusque ęternis deputes?« Scelerum conscia mulier statim in lachrymas
prorupit ac deinceps lasciuiam carnis frenans ieiuniis orationumque
fatigationibus domans pudice sancteque uixit. Itaque neque ipse Pafnutius
timuit in se suspicionis notam, dum in alios timet reatus poenam.
ęternis deputes?« Scelerum conscia mulier statim in lachrymas
prorupit ac deinceps lasciuiam carnis frenans ieiuniis orationumque
fatigationibus domans pudice sancteque uixit. Itaque neque ipse Pafnutius
timuit in se suspicionis notam, dum in alios timet reatus poenam.
Bernardinus, antequam Minorum religionem profiteretur uitam imitabatur in
omni charitatis negocio assiduam. Senę pestilentia laborabant. Plerique
contagiosam morbi
Scelerum conscia mulier statim in lachrymas
prorupit ac deinceps lasciuiam carnis frenans ieiuniis orationumque
fatigationibus domans pudice sancteque uixit. Itaque neque ipse Pafnutius
timuit in se suspicionis notam, dum in alios timet reatus poenam.
Bernardinus, antequam Minorum religionem profiteretur uitam imitabatur in
omni charitatis negocio assiduam. Senę pestilentia laborabant. Plerique
contagiosam morbi uim timentes urbe
orationumque
fatigationibus domans pudice sancteque uixit. Itaque neque ipse Pafnutius
timuit in se suspicionis notam, dum in alios timet reatus poenam.
Bernardinus, antequam Minorum religionem profiteretur uitam imitabatur in
omni charitatis negocio assiduam. Senę pestilentia laborabant. Plerique
contagiosam morbi uim timentes urbe excesserant, et illi quoque, qui
resedissent, cum ea familia, in qua ęger erat, commercium habere
Minorum religionem profiteretur uitam imitabatur in
omni charitatis negocio assiduam. Senę pestilentia laborabant. Plerique
contagiosam morbi uim timentes urbe excesserant, et illi quoque, qui
resedissent, cum ea familia, in qua ęger erat, commercium habere
formidabant. Solus Bernardinus sic destitutis necessarium pręstare
ministerium decreuit. Duodecim iuuenibus persuadet, ut secum infirmis
seruiendo Christo seruiant. Cum hoc comitatu domos
sed ante omnia curare, ut confessi contritique, quicquid euentus
ferret, expectarent. Magis uerebatur, nequid decedentibus officeret ad
beatitudinem consequendam, quam ne sibi ad uitam propagandam. Cęterum tantę
pietatis uir in tam pręsenti periculo sanus atque incolumis meruit
conseruari dignusque effici, qui multo magis postea prodesset hominibus,
prędicando, quam tunc profuerat ministrando.
Sanctulus, Nursię provincię abbas, cum sibi
quendam ab infideli subuersum
cerneret, prę dolore languere coepit. Cumque, ut conuerterentur, orare
debuisset, ut ambo e uita decederent, optauit, ueritus, ne alterius suasu,
alterius exemplo alii corrumperentur. Vidit autem in quiete illos in
fornacem ardentem a spiritibus immundis trahi uiolenterque impelli, et cum
eo spectaculo delectari coepisset, aspexit Christum cum angelis e cęlo
delabi in terram ipsosque ab ignis periculo erreptum
subuersum
cerneret, prę dolore languere coepit. Cumque, ut conuerterentur, orare
debuisset, ut ambo e uita decederent, optauit, ueritus, ne alterius suasu,
alterius exemplo alii corrumperentur. Vidit autem in quiete illos in
fornacem ardentem a spiritibus immundis trahi uiolenterque impelli, et cum
eo spectaculo delectari coepisset, aspexit Christum cum angelis e cęlo
delabi in terram ipsosque ab ignis periculo erreptum accedere. A quo et
alterius exemplo alii corrumperentur. Vidit autem in quiete illos in
fornacem ardentem a spiritibus immundis trahi uiolenterque impelli, et cum
eo spectaculo delectari coepisset, aspexit Christum cum angelis e cęlo
delabi in terram ipsosque ab ignis periculo erreptum accedere. A quo et
audiuit iterum paratum se pro peccatoribus pati. Hac uisione admonitus pro
utriusque conuersione Domino supplicauit et, quos antea mori concupierat,
demum in fide
delabi in terram ipsosque ab ignis periculo erreptum accedere. A quo et
audiuit iterum paratum se pro peccatoribus pati. Hac uisione admonitus pro
utriusque conuersione Domino supplicauit et, quos antea mori concupierat,
demum in fide uiuificatos recepit. Hinc discimus neminem appetere debere
delinquentium poenas, sed poenitentiam, orandumque esse etiam pro incredulis
et iniquis. Sic est enim amplectenda religionis fides, ut non deseratur
proximi
delinquentium poenas, sed poenitentiam, orandumque esse etiam pro incredulis
et iniquis. Sic est enim amplectenda religionis fides, ut non deseratur
proximi charitas.
Nunc, ne alterius etiam sexus pium in proximos amorem silentio
prętermittamus, idem amor nos hortatur, ut scilicet et legentes huberiorem
referant fructum et sanctę foeminę sua laude, quantum in
nobis est, minus fraudentur.
charitas.
Nunc, ne alterius etiam sexus pium in proximos amorem silentio
prętermittamus, idem amor nos hortatur, ut scilicet et legentes huberiorem
referant fructum et sanctę foeminę sua laude, quantum in
nobis est, minus fraudentur.
Catharina, uirgo duodeuiginti annos nata, cum Maxentii, Alexandrię pręsidis,
edictum audisset, in quo referebatur gladio in illos animaduerti placere,
qui die
referant fructum et sanctę foeminę sua laude, quantum in
nobis est, minus fraudentur.
Catharina, uirgo duodeuiginti annos nata, cum Maxentii, Alexandrię pręsidis,
edictum audisset, in quo referebatur gladio in illos animaduerti placere,
qui die pręstituta templum ingressi deos non adorassent, in medium prorupit
et pręsidem ipsum nomine compellans atque insanię palam arguens Christum
crucifixum
fructum et sanctę foeminę sua laude, quantum in
nobis est, minus fraudentur.
Catharina, uirgo duodeuiginti annos nata, cum Maxentii, Alexandrię pręsidis,
edictum audisset, in quo referebatur gladio in illos animaduerti placere,
qui die pręstituta templum ingressi deos non adorassent, in medium prorupit
et pręsidem ipsum nomine compellans atque insanię palam arguens Christum
crucifixum adorandum esse asseuerauit,
fraudentur.
Catharina, uirgo duodeuiginti annos nata, cum Maxentii, Alexandrię pręsidis,
edictum audisset, in quo referebatur gladio in illos animaduerti placere,
qui die pręstituta templum ingressi deos non adorassent, in medium prorupit
et pręsidem ipsum nomine compellans atque insanię palam arguens Christum
crucifixum adorandum esse asseuerauit, inanium autem deorum simulachra
contemptui habenda simul cum iis qui adorant ea. Non est
autem deorum simulachra
contemptui habenda simul cum iis qui adorant ea. Non est uerita sęuissimo
insultare tyranno, ubi proximorum periclitari uidet fidem. Corporis mortem
contempsit, ne fideles suppliciorum metu perterriti in mortem ruerent
infidelitatis.
Anastasia Romana infideli quidem uiro tradita, sed tantum Christo iuncta, cum
patricii generis esset, prętulit nobilitatis altitudini charitatis
humilitatem. Quippe
impendisse
dicuntur. Non langoris deformitas, non tabes, non sanies foeculenta, non
morbi euitanda contagio obstitit charitati. Miserabilior ęgrotantium facies
ministrantium curam magis accendebat. Nunc cum Christo regnant in cęlis, qui
leprosis ministrarunt in terra. Pro breui labore pręmia consecuti sunt
beatitudinis ęternę.
Bona uirgo in finibus Aegypti, in sanctarum uirginum coenobio Deo seruiens,
dum unam inter
deformitas, non tabes, non sanies foeculenta, non
morbi euitanda contagio obstitit charitati. Miserabilior ęgrotantium facies
ministrantium curam magis accendebat. Nunc cum Christo regnant in cęlis, qui
leprosis ministrarunt in terra. Pro breui labore pręmia consecuti sunt
beatitudinis ęternę.
Bona uirgo in finibus Aegypti, in sanctarum uirginum coenobio Deo seruiens,
dum unam inter illas, quam praecipue dilexerat, ex graui ualitudine iam
facies
ministrantium curam magis accendebat. Nunc cum Christo regnant in cęlis, qui
leprosis ministrarunt in terra. Pro breui labore pręmia consecuti sunt
beatitudinis ęternę.
Bona uirgo in finibus Aegypti, in sanctarum uirginum coenobio Deo seruiens,
dum unam inter illas, quam praecipue dilexerat, ex graui ualitudine iam
morti proximam miseratur, orauit Domnium, ut cum ea simul diem obiret
perpetuaque
ministrantium curam magis accendebat. Nunc cum Christo regnant in cęlis, qui
leprosis ministrarunt in terra. Pro breui labore pręmia consecuti sunt
beatitudinis ęternę.
Bona uirgo in finibus Aegypti, in sanctarum uirginum coenobio Deo seruiens,
dum unam inter illas, quam praecipue dilexerat, ex graui ualitudine iam
morti proximam miseratur, orauit Domnium, ut cum ea simul diem obiret
perpetuaque morientis fieret comes. Vt
comes. Vt orauerat, impetrauit: ambę eodem die
uita defunctę sunt, ambę uno sepulchro conditę. O
inseparabile pii amoris uinculum, quod ne morti quidem soluere licuit! Simul
cęlum petierunt, quę simul in terra Christo seruierant, ut convivere, sic
etiam commori exoptantes.
Charitate inter se contenderunt apud Antiochiam Theodora uirgo et quidam
miles. Illa ob Christi confessionem ab infidelibus in prostibulum truditur.
petierunt, quę simul in terra Christo seruierant, ut convivere, sic
etiam commori exoptantes.
Charitate inter se contenderunt apud Antiochiam Theodora uirgo et quidam
miles. Illa ob Christi confessionem ab infidelibus in prostibulum truditur.
Miles ignotus eam primus adiens persuadet, ut mutatis secum indumentis,
uirili habitu euadens, uirginitatem intactam conseruet. Cumque ipse cum
muliebri ueste deprehensus pro uirgine ad supplicium
simus et, quę ab aliis facta reprehendimus, eadem ipsi faciamus. Tempore,
non opere differunt inferens et uindicans iniuriam.
Ioseph ingentem fratrum inuidiam ingenti rependit beneficio. Occidere eum
uoluerunt, in cisternam deiecerunt, Ismahelitis uendiderunt. At ille, cum
deinde Pharaonis prępositus esset et fames septennis premere coepisset
terram, uenientes in Aegyptum conuiuio excepit, frumento et pecunia iuuit,
singulos
fratrum inuidiam ingenti rependit beneficio. Occidere eum
uoluerunt, in cisternam deiecerunt, Ismahelitis uendiderunt. At ille, cum
deinde Pharaonis prępositus esset et fames septennis premere coepisset
terram, uenientes in Aegyptum conuiuio excepit, frumento et pecunia iuuit,
singulos exosculatus est, iniuriam omnem remisit. Ac ne sequentibus annis,
qui quinque, donec septennium perageretur, restabat, fame confecti perirent,
ut ad se in
in Aegyptum conuiuio excepit, frumento et pecunia iuuit,
singulos exosculatus est, iniuriam omnem remisit. Ac ne sequentibus annis,
qui quinque, donec septennium perageretur, restabat, fame confecti perirent,
ut ad se in Aegyptum cum patre totaque familia transmigrarent, curauit
permissuque regis terram, in qua commode habitarent, dedit. Quid multa? Qui
sibi innocenti necem seruitutemque intentauerant, eos, cum uictus penuria
laborarent,
iniuriam omnem remisit. Ac ne sequentibus annis,
qui quinque, donec septennium perageretur, restabat, fame confecti perirent,
ut ad se in Aegyptum cum patre totaque familia transmigrarent, curauit
permissuque regis terram, in qua commode habitarent, dedit. Quid multa? Qui
sibi innocenti necem seruitutemque intentauerant, eos, cum uictus penuria
laborarent, benigne suscepit, opipare aluit, large beneficiis affecit.
Moyses pro Maria sorore Deum
innocenti necem seruitutemque intentauerant, eos, cum uictus penuria
laborarent, benigne suscepit, opipare aluit, large beneficiis affecit.
Moyses pro Maria sorore Deum orauit et a lepra curatam reddidit, quam
petulanter in se oblocutam nouerat et ob hoc quidem lepra perfusam.
Dimittere illam Dei iudicio uoluntatique licebat, sed ipse pietate uictus,
ut morbo eo liberaretur, precibus impetrauit.
Idem a populo, quem de seruitute Aegyptia
oblocutam nouerat et ob hoc quidem lepra perfusam.
Dimittere illam Dei iudicio uoluntatique licebat, sed ipse pietate uictus,
ut morbo eo liberaretur, precibus impetrauit.
Idem a populo, quem de seruitute Aegyptia liberatum in terram lacte et melle
manantem, id est, bonis omnibus affluentem perducere tanto labore tantoque
uitę periculo moliebatur, sępe murmuratione lacessitus est, sępe furore
impetitus et ad tabernaculum fugere coactus. Et
Prostratus
pro illis orauit, Deum placauit, manna de cęlo, aquam de petra, dum deserta
peragrant, ad esum potumque eis impetrauit, legem digito Dei scriptam dedit,
de inimicis uictoriam a Domino exorauit, ducem, qui eos in Terram
promissionis inferret, reliquit. Si nihil in illum unquam deliquissent, sed
semper iussis omnibus fuissent obsecuti, magis pro ipsis solicitus esse non
potuisset. Dauid quoque Saulis regis capitale in
de cęlo, aquam de petra, dum deserta
peragrant, ad esum potumque eis impetrauit, legem digito Dei scriptam dedit,
de inimicis uictoriam a Domino exorauit, ducem, qui eos in Terram
promissionis inferret, reliquit. Si nihil in illum unquam deliquissent, sed
semper iussis omnibus fuissent obsecuti, magis pro ipsis solicitus esse non
potuisset. Dauid quoque Saulis regis capitale in se odium
beneficiis ęquauit. Saul enim uirtuti eius
eos in Terram
promissionis inferret, reliquit. Si nihil in illum unquam deliquissent, sed
semper iussis omnibus fuissent obsecuti, magis pro ipsis solicitus esse non
potuisset. Dauid quoque Saulis regis capitale in se odium
beneficiis ęquauit. Saul enim uirtuti eius laudibusque inuidens et lancea
pręsentem appetierat et fugientem armis persequebatur. Ac ille persecutorem
suum bis absque sui periculo interimere potuit, si uoluisset;
odium
beneficiis ęquauit. Saul enim uirtuti eius laudibusque inuidens et lancea
pręsentem appetierat et fugientem armis persequebatur. Ac ille persecutorem
suum bis absque sui periculo interimere potuit, si uoluisset; semel in
spelunca, ubi ipse latebat, diuertentem, cum clamidis laciniam non sentienti
abscidit, iterum in tentorio, cum noctu iuxta caput dormientis cyphum
hastamque sustulit et nulli custodum uisus ad suos rediit. His quidem
et fugientem armis persequebatur. Ac ille persecutorem
suum bis absque sui periculo interimere potuit, si uoluisset; semel in
spelunca, ubi ipse latebat, diuertentem, cum clamidis laciniam non sentienti
abscidit, iterum in tentorio, cum noctu iuxta caput dormientis cyphum
hastamque sustulit et nulli custodum uisus ad suos rediit. His quidem
argumentis ostendere uolens, quantum deferret regi etiam iniquo, cum ab illo
declinare mallet quam
a christo Domini. Benedixit autem illis, qui
mortui cadauer mandauerant sepulturę. Ad hęc illos, qui post Isboseth,
Saulis filium, dolose interfecerant, licet ipse de regni successione secum
contendisset, ulcisci iussit, tam in aliorum offensores iustus, quam in suos
pius.
Quidam ex prophetis, cum uenisset Bethel, Hieroboam, Israhel regem, idolo
sacrificantem increpuit, aduersa illi prophetans familięque eius. Iratus
qui
mortui cadauer mandauerant sepulturę. Ad hęc illos, qui post Isboseth,
Saulis filium, dolose interfecerant, licet ipse de regni successione secum
contendisset, ulcisci iussit, tam in aliorum offensores iustus, quam in suos
pius.
Quidam ex prophetis, cum uenisset Bethel, Hieroboam, Israhel regem, idolo
sacrificantem increpuit, aduersa illi prophetans familięque eius. Iratus
Hieroboam extendit manum iubens
Israhel regem, idolo
sacrificantem increpuit, aduersa illi prophetans familięque eius. Iratus
Hieroboam extendit manum iubens apprehendi hominem, et continuo arefactam
retrahere nequibat. Vir Dei misertus pro illa manu, quam in sui iniuriam
extensam mouerat, Dominum rogauit pristinęque sanitati protinus restituit.
Facillime quippe diuina exoratur pietas ab exercente pietatem.
Quid de Discipulis martyribusque Christi dicam? Qui etiam in eos, a
manu, quam in sui iniuriam
extensam mouerat, Dominum rogauit pristinęque sanitati protinus restituit.
Facillime quippe diuina exoratur pietas ab exercente pietatem.
Quid de Discipulis martyribusque Christi dicam? Qui etiam in eos, a quibus
grauissima passi sunt supplicia, beniuolentiam benignitatemque prę se
tulere.
Stephanus pro illis, a quibus falso accusatus, inique damnatus crudeliter
lapidum ictibus impetebatur,
tunc, cum de pinna templi lapidum
ictibus deturbaretur ac deturbatus insuper fullonis fuste cęderetur, orasse
accepimus illis ignosci postulantem, a quibus iniuste necabatur Sęuiendo
impii efficere nequiuerunt, ut pius in sęuientibus bene optare desisteret.
Venustianus, Tuscię pręses, Sabinum, Assisii episcopum, cum duobus diaconis
Exuperantio et Marcello ob Christianitatem comprehendi fecerat et in
carcerem trudi. Hos ambos diuersis
impii efficere nequiuerunt, ut pius in sęuientibus bene optare desisteret.
Venustianus, Tuscię pręses, Sabinum, Assisii episcopum, cum duobus diaconis
Exuperantio et Marcello ob Christianitatem comprehendi fecerat et in
carcerem trudi. Hos ambos diuersis poenis excruciatos interfecit, illi
utranque abscidit manum. Mox ipse graui oculorum dolore uexatus ab eodem
remedium poposcit, cui iam tot intulerat mala. Atque ille ueluti beneficiis
eius sepulturę honore affecit, cuius uitam extinxerat, tunc
demum consyderans Christi uirtutem, cum expertus est erga se martyris
charitatem.
Nazarium et Celsum martyres ii, qui in mare suffocandos de naui iactauerant,
cum orta statim tempestate periclitari coepissent eosque super undas
ambulantes conspexissent, ut sibi subuenirent, suppliciter petiere. Illis
ergo in nauem reuersis atque orantibus
et Celsum martyres ii, qui in mare suffocandos de naui iactauerant,
cum orta statim tempestate periclitari coepissent eosque super undas
ambulantes conspexissent, ut sibi subuenirent, suppliciter petiere. Illis
ergo in nauem reuersis atque orantibus resederunt fluctus, posuerunt uenti,
periculum omne sublatum est. Sancti igitur tantum beneficii retulerunt,
quantum iniurię acceperant, curantes, ne illi mergerentur, a quibus ipsi
submersi
est. Sancti igitur tantum beneficii retulerunt,
quantum iniurię acceperant, curantes, ne illi mergerentur, a quibus ipsi
submersi fuerant. Accessit beneficio cumulus, quoniam sic a mortis periculo
liberatos etiam, quomodo in ęternum beati uiuerent, docuerunt.
Hęc in martyrio charitas, illa citra martyrium.
Spiridion, Cypri episcopus, fures nocturnos domi deprehensos, cum multis, ut
eiusmodi scelere abstinerent, admonuisset, non solum
quantum iniurię acceperant, curantes, ne illi mergerentur, a quibus ipsi
submersi fuerant. Accessit beneficio cumulus, quoniam sic a mortis periculo
liberatos etiam, quomodo in ęternum beati uiuerent, docuerunt.
Hęc in martyrio charitas, illa citra martyrium.
Spiridion, Cypri episcopus, fures nocturnos domi deprehensos, cum multis, ut
eiusmodi scelere abstinerent, admonuisset, non solum impunitos, sed etiam
ueruece, quem furatum
Cypri episcopus, fures nocturnos domi deprehensos, cum multis, ut
eiusmodi scelere abstinerent, admonuisset, non solum impunitos, sed etiam
ueruece, quem furatum uenerant, donatos dimisit.
Felicis quoque monachi in furem benignitas a Gregorio in primo Dialogi sui
libro commendatur. Cum enim hortuli curam gereret ac subinde illum expoliari
animaduertisset, serpenti pręcepit, ut aditum custodiret neminem lęderet.
Proh nefas! Serpentes
nocturnos domi deprehensos, cum multis, ut
eiusmodi scelere abstinerent, admonuisset, non solum impunitos, sed etiam
ueruece, quem furatum uenerant, donatos dimisit.
Felicis quoque monachi in furem benignitas a Gregorio in primo Dialogi sui
libro commendatur. Cum enim hortuli curam gereret ac subinde illum expoliari
animaduertisset, serpenti pręcepit, ut aditum custodiret neminem lęderet.
Proh nefas! Serpentes famulos Christi reuerentur,
Cum enim hortuli curam gereret ac subinde illum expoliari
animaduertisset, serpenti pręcepit, ut aditum custodiret neminem lęderet.
Proh nefas! Serpentes famulos Christi reuerentur, homines infestant. Fur
adueniens in primo statim ingressu uiso serpente pauidus retulit pedem. Quo
uepribus alte implicato, ipse in caput corruens, pronus pependit, donec
superuenit Felix. Qui pendentem miseratus confestim deposuit et holeribus
abunde collatis
ut aditum custodiret neminem lęderet.
Proh nefas! Serpentes famulos Christi reuerentur, homines infestant. Fur
adueniens in primo statim ingressu uiso serpente pauidus retulit pedem. Quo
uepribus alte implicato, ipse in caput corruens, pronus pependit, donec
superuenit Felix. Qui pendentem miseratus confestim deposuit et holeribus
abunde collatis amice hortatus est, ne per scelus quęreret, quod innocenter
se largiente habere posset,
se largiente habere posset, quoties petitum uenisset. Magis forsan impensę
parceret Felix, si illum furari permisisset, sed a furandi peccato rem
copiosius impertiendo auertere hominis animum satius existimauit.
Talis in furem et Odo, Cluniacensis coenobii abbas, fuit. Illum enim, qui
sibi equum noctu subducere attentauerat eoque conscenso neque discedere, cum
uellet, neque omnino descendere quiuerat, mane compertum benigne
poenitentiam criminis adduxit. Data
etiam stipe ueluti equi mercenarium custodem, non tanquam deprehensum
abactorem dimittendum curauit.
Amon * corr. ex Amos
quoque Aegyptius, dum in eremo manenti panem, quo in diem uesci
solebat, furto subtraherent homines impurissimi, duas serpentes cęllę
custodię apposuit, quarum afflatu illi, cum furandi animo propius
accessissent, semineces concidere. Eos tamen
Data
etiam stipe ueluti equi mercenarium custodem, non tanquam deprehensum
abactorem dimittendum curauit.
Amon * corr. ex Amos
quoque Aegyptius, dum in eremo manenti panem, quo in diem uesci
solebat, furto subtraherent homines impurissimi, duas serpentes cęllę
custodię apposuit, quarum afflatu illi, cum furandi animo propius
accessissent, semineces concidere. Eos tamen superueniens Christi seruus
miserari coepit et precatione liberos ab ęgritudine reddidit.
Qui deinceps inferre illi iniuriam et timuerunt castigati et erubuerunt
beneficio uicti.
Elphegus, Cantuariensis archiepiscopus, Romam uersus pergens, cum in urbem
Ausonam ** corr. ex Ausoniam
diuertisset, omnibus, quę secum habebat, exutus urbeque eiectus
fuisse dicitur. At cum Deo ulciscente sancti iniuriam repentino tecta
omnibus, quę secum habebat, exutus urbeque eiectus
fuisse dicitur. At cum Deo ulciscente sancti iniuriam repentino tecta
incendio conflagrare coepissent, reuocatus oratione flammas extinxit. Quo
miraculo malignitas hominum in munificentiam uersa plurima offerebat dona.
Ipse uera nihil accepit pręter ea, quę sibi modo per uim errepta fuerant, ut gratuito potius inimicos suos quam mercede
diligere uideretur.
per uim errepta fuerant, ut gratuito potius inimicos suos quam mercede
diligere uideretur.
Idem Deo supplicando et panem benedictum morbo affectis porrigendo
pestilentiam sedauit, in ipsos tantum Cantuarię occupatores grassantem, qui
ab Ethelredo rege secedentes, cum pyratis societate facta, *
add. in urbem hostiliter irruperant, magnam ciuium partem
sustulerant, monachos interfecerant,
Idem Deo supplicando et panem benedictum morbo affectis porrigendo
pestilentiam sedauit, in ipsos tantum Cantuarię occupatores grassantem, qui
ab Ethelredo rege secedentes, cum pyratis societate facta, *
add. in urbem hostiliter irruperant, magnam ciuium partem
sustulerant, monachos interfecerant, templum incenderant, sibi graue uulnus
inflixerant et carcere teterrimo constrictum menses septem incarcerauerant.
Omnes Dei ultione
constrictum menses septem incarcerauerant.
Omnes Dei ultione deleti fuissent, nisi Elphegus intercessisset, ipsis etiam
benefacere cupiens, a quibus tot mala se suosque passos sciret.
Mauro abbati, qui beato Benedicto in gubernatione successerat, monasterium in
agro Andegauensi construenti quidam ex operariis inter se blaterantes
detrahere licentius coeperunt, idipsum monasterii opus non pietati
religionique eius, sed hypocrisi simulatęque
Omnes Dei ultione deleti fuissent, nisi Elphegus intercessisset, ipsis etiam
benefacere cupiens, a quibus tot mala se suosque passos sciret.
Mauro abbati, qui beato Benedicto in gubernatione successerat, monasterium in
agro Andegauensi construenti quidam ex operariis inter se blaterantes
detrahere licentius coeperunt, idipsum monasterii opus non pietati
religionique eius, sed hypocrisi simulatęque sanctitati deputando. Proinde
cum lachrymis deprecante, et mortuus reuixit et, qui nequitię spiritu
agitabantur, liberati sunt. Non enim solet ad indignationem moueri, quisquis
etiam laudari contemnit.
Hinc etiam Apollonius monachus at martyr, cum in carcere detineretur, et
Philemon choraules omnibus eum opprobriis oneraret, suspirans: Fili, inquit,
misereatur tui Deus et nihil horum, quę modo in me obloquendo effudisti,
reputet ad peccatum. His uerbis ille corde
etiam laudari contemnit.
Hinc etiam Apollonius monachus at martyr, cum in carcere detineretur, et
Philemon choraules omnibus eum opprobriis oneraret, suspirans: Fili, inquit,
misereatur tui Deus et nihil horum, quę modo in me obloquendo effudisti,
reputet ad peccatum. His uerbis ille corde compunctus et fidem, quam
persequebatur, accepit et non recusauit martyrium.
Vitalis, ** corr. ex Vitalius
aperte declarat, quanti apud Deum momenti sit erga inimicos charitas?
Isaac quoque abbas eum, a quo alapa percussus fuerat, cum ob hoc a demonio
uexaretur, superincumbens poena liberauit. Idem iis, qui noctu in hortum
suum furtim irrepserant et nec auferre quicquam nec inde discedere
potuerant, mane inuentos de proposito quidem corripuit, sed quasi hospites
prandio excepit et collectis hortuli fructibus, quos furatum uenerant,
et collectis hortuli fructibus, quos furatum uenerant,
donauit atque abeuntes deduxit.
Memorabilis admodum et Ioannis Elemosinarii episcopi contra iniuriam gratia.
Conquerenti nepoti de uillico conuitiatore respondit se ita in eum
uindicaturum, ut nemo non miratus sit. Accersitumque uillicum annuis
pensionibus liberum fecit, docens hoc exemplo nepotem iniuriam hominum haud
secus uindicandam esse ab iis pręsertim, qui Deo, non sibi placere
liberum fecit, docens hoc exemplo nepotem iniuriam hominum haud
secus uindicandam esse ab iis pręsertim, qui Deo, non sibi placere student.
Idem, cum a quodam mendico pro data elemosina contumeliam recepisset,
clericos in eum insurgentes cohibuit, se in causa esse asserens, quod
petenti minus quam indiguerat impendisset. Illoque accito omnem, quam
habebat, pecuniam coram effudit, ut, quanta sibi opus esset, suo arbitrio
sublatam ferret. Alius
nepotem iniuriam hominum haud
secus uindicandam esse ab iis pręsertim, qui Deo, non sibi placere student.
Idem, cum a quodam mendico pro data elemosina contumeliam recepisset,
clericos in eum insurgentes cohibuit, se in causa esse asserens, quod
petenti minus quam indiguerat impendisset. Illoque accito omnem, quam
habebat, pecuniam coram effudit, ut, quanta sibi opus esset, suo arbitrio
sublatam ferret. Alius ab ingrato data repetiisset,
ut, quanta sibi opus esset, suo arbitrio
sublatam ferret. Alius ab ingrato data repetiisset, ille contumeliam passus
datis etiam superaddendum existimauit.
Ioannes Damascenus pro eo, cuius occulta calliditate perfidię in Theodosium
imperatorem innocens damnatus dexteram amiserat manum, diu intercessit, ne
in dolo deprehensus capite puniretur. Imperator admiratus hominis patientiam
ipsum, pro quo rogabatur, interfici uetuit, sed tamen, ne
passus
datis etiam superaddendum existimauit.
Ioannes Damascenus pro eo, cuius occulta calliditate perfidię in Theodosium
imperatorem innocens damnatus dexteram amiserat manum, diu intercessit, ne
in dolo deprehensus capite puniretur. Imperator admiratus hominis patientiam
ipsum, pro quo rogabatur, interfici uetuit, sed tamen, ne tantum scelus
omnino impunitum abiret, in exilium ablegari iussit, sanctum honore affecit:
dexteram amiserat manum, diu intercessit, ne
in dolo deprehensus capite puniretur. Imperator admiratus hominis patientiam
ipsum, pro quo rogabatur, interfici uetuit, sed tamen, ne tantum scelus
omnino impunitum abiret, in exilium ablegari iussit, sanctum honore affecit:
scribę illi officium, in quo antea fuerat, restituens, cum eidem manus
quoque redintegrata Beatę Virginis beneficio fuisset. Quis acceptam
remittere iniuriam arduum putabit,
puniretur. Imperator admiratus hominis patientiam
ipsum, pro quo rogabatur, interfici uetuit, sed tamen, ne tantum scelus
omnino impunitum abiret, in exilium ablegari iussit, sanctum honore affecit:
scribę illi officium, in quo antea fuerat, restituens, cum eidem manus
quoque redintegrata Beatę Virginis beneficio fuisset. Quis acceptam
remittere iniuriam arduum putabit, si tantę offensionis odium tanta repensum
est animi benignitate?
Sanson, Dolensis archiepiscopus, eum,
qui sibi ueneni poculum propinauerat, spiritu immundo oppressum miseratus,
Deo supplicando sanitati restituit, ad poenitentiam hortatus est, ueniam
indulsit, uiuere illum in ęternum cupiens, qui sibi per insidias molitus est
necem. Sic neque uenena incaute sumpta nocere ipsi potuerunt, qui sibi
antidotum iam pręparauerat perfectę charitatis.
Hunc quidem et foemineis in pectoribus
indulsit, uiuere illum in ęternum cupiens, qui sibi per insidias molitus est
necem. Sic neque uenena incaute sumpta nocere ipsi potuerunt, qui sibi
antidotum iam pręparauerat perfectę charitatis.
Hunc quidem et foemineis in pectoribus charitatis ardorem nequiuerunt
extinguere aliena odia.
Christina, uirgo et martyr, pro fide ac ueritate horrendos constanter
perpessa est cruciatus. Cum autem etiam serpentes in eam missi fuissent, sed
Hunc quidem et foemineis in pectoribus charitatis ardorem nequiuerunt
extinguere aliena odia.
Christina, uirgo et martyr, pro fide ac ueritate horrendos constanter
perpessa est cruciatus. Cum autem etiam serpentes in eam missi fuissent, sed
mordere omnino nollent, ueneficum, a quo ad mordendum irritabantur,
inuadentes rabidis ictibus multaque ueneni ui statim interimunt. At
Christina sui ipsa carnificis uicem dolens, Christum precata, et
mordere omnino nollent, ueneficum, a quo ad mordendum irritabantur,
inuadentes rabidis ictibus multaque ueneni ui statim interimunt. At
Christina sui ipsa carnificis uicem dolens, Christum precata, et serpentes
in fugam conuertit et ab eis peremptum ad uitam reuocauit et eundem iam
credentem ad certam beatitudinis spem errexit.
Anatoliam etiam uirginem angusto carcere una cum terribili serpente conclusam
nec tamen ab eo lęsam, cum
Christianorum enim conuenit pietati eos, a quibus offensi sunt,
defendere pro uiribus ac tueri nec ab uno lędi permittere.
Potamiena uirgo Alexandrię passa Basilidi pręfecto, a quo omnia pene
tormentorum genera in suo exceperat corpore pro Christi nomine, postquam ad
Dominum cum palma migrasset martyrii, per uisum apparuit et coronam, quam ei
a Domino impetrauerat, si credere uellet, ostendit. Credidit ille, et per
martyrium
quoque uirgo, dum pro Christo multis magnisque afficeretur
suppliciis et nunc humi dispassis manibus pedibusque diuaricatis extenta
neruis bubulis cęderetur, nunc sic resupinata grandi lapide uentri aduoluto
premeretur, nunc in cacabum sulphure, pice, oleo plenum demersa subiectis
ignibus coqueretur, eius, cuius iussu talia patiebatur, propius astantis
oculum bulloris aspargine cęcatum terra saliua diluta liniens reparauit et
ipsum tandem
patientia sua superatum Christo credere compulit. Quis
conuitium, contumeliam, maledictum non ęquo animo feret, si pro tam grauibus
tormentis tam magnum redditum est beneficium?
Darię uirginis intergritatem ab infidelibus in prostibulum tractę leo de
cauea fugiens atque illi adsistens tutatus est. Qui eam uitiandi animo adire
ausi fuerant, ipsos inuadens in primo statim limine strauit nihilque
pręterea mali intulit, ipsa uirgine sic iubente,
tam magnum redditum est beneficium?
Darię uirginis intergritatem ab infidelibus in prostibulum tractę leo de
cauea fugiens atque illi adsistens tutatus est. Qui eam uitiandi animo adire
ausi fuerant, ipsos inuadens in primo statim limine strauit nihilque
pręterea mali intulit, ipsa uirgine sic iubente, ut essent, quos ad fidem
poenitentiamque conuerteret, non qui in erroris tenebris uitęque nequitia
disperirent. Parci igitur illis
tutatus est. Qui eam uitiandi animo adire
ausi fuerant, ipsos inuadens in primo statim limine strauit nihilque
pręterea mali intulit, ipsa uirgine sic iubente, ut essent, quos ad fidem
poenitentiamque conuerteret, non qui in erroris tenebris uitęque nequitia
disperirent. Parci igitur illis iussit, qui sibi erreptum uenerant rem
omnibus diuitiis atque etiam uita ipsa preciosiorem, uirginitatem. Neque
enim uirginitas illi ad beatitudinem
ipsam stuprare moliebatur, a diabolo necatum uitę restituit. Vitę restitutus
Christum confiteri palam coepit. Illa ergo orante is, qui pudiciciam ipsius
inquinare conatus fuerat, duo pręcipua retulit bona: uitam, qua adhuc in
terris uiueret, et fidem, qua supra cęlum ęternitatem consequi posset.
Eugenia uirgo, Philippi, Alexandrię pręfecti, filia, sub uirili habitu sexum
dissimulans, inter monachos religiose uersata et iam digna, cui
suum detegendo detexit
fallacis mulieris impium commentum. Simul, cuius ipsa filia esset,
indicauit. Sic omni prorsus periculo probroque sese expediuit, ante tamen
uenia impetrata illi, cuius tam mendaci ac tam foeda delatione in tanta
inciderat mala.
At etiam in monasteriis aliquando locum sibi uendicat inuidia.
Euphrasia, Deo dicata uirgo, ob humilitatem frequenter sese uilibus occupabat
officis. Quędam autem inter
cuius ipsa filia esset,
indicauit. Sic omni prorsus periculo probroque sese expediuit, ante tamen
uenia impetrata illi, cuius tam mendaci ac tam foeda delatione in tanta
inciderat mala.
At etiam in monasteriis aliquando locum sibi uendicat inuidia.
Euphrasia, Deo dicata uirgo, ob humilitatem frequenter sese uilibus occupabat
officis. Quędam autem inter sorores non satis linguę temperans illam carpere
et simulatę
liberatur. Euphrasia enim et ante ipsam se suppliciter prosternens, quasi
quę lęsisset, non quasi quę lęsa fuisset, ueniam sibi petiit et ante
abatissam illi impetrauit.
Othiliam uirginem pater occidere in animo habebat, solo corporis uitio
offensus, quia cęca nata fuerat. Mater autem periculo subtractam monasterio
tradidit. Hinc ipsa uirtutibus proficiens defectumque oculorum mentis
perspicacitate supplens pro eo patre, quem
deliciis
commutaret. Ipsa uero corporei quoque uisus usum a Deo accipere meruit, quem
non acceperat a parentibus.
Hoc quidem charitatis genus tum Veteri tum Noua lege pręcipitur nobis
obseruandum. In Exodo dicitur: Si occurreris boui inimici tui aut asino
erranti, reduc ad eum. Si uideris asinum odientis te iacere sub onere,
non pertransibis, sed subleuabis cum eo. Et in Prouerbiis legimus:
Cum
lege pręcipitur nobis
obseruandum. In Exodo dicitur: Si occurreris boui inimici tui aut asino
erranti, reduc ad eum. Si uideris asinum odientis te iacere sub onere,
non pertransibis, sed subleuabis cum eo. Et in Prouerbiis legimus:
Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas et in ruina eius ne exultet
cor tuum, ne forte uideat Dominus et displiceat ei, et auferat *
corr. ex auferet
boui inimici tui aut asino
erranti, reduc ad eum. Si uideris asinum odientis te iacere sub onere,
non pertransibis, sed subleuabis cum eo. Et in Prouerbiis legimus:
Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas et in ruina eius ne exultet
cor tuum, ne forte uideat Dominus et displiceat ei, et auferat *
corr. ex auferet
ab eo iram suam. Et iterum: Si esurierit inimicus tuus,
auferet
ab eo iram suam. Et iterum: Si esurierit inimicus tuus,
ciba illum, si sitit, da ei aquam bibere. Prunas enim
congregabis super caput eius, et Dominus reddet tibi. In Euangelio
quoque ipse Dominus ait: Diligite inimicos uestros, benefacite iis, qui
oderunt uos. Benedicite maledicentibus uobis et orate pro calumniantibus
uos. Iterum: Diligite, inquit, inimicos
Pater, inquit, ignosce eis, quia nesciunt, quid faciunt.
Si tam clemens erga tantam sęuitiam Dominus, quomodo seruus eius erit,
qui uindictam expetierit? Aut quomodo Christiano nomine censeri merebitur,
qui in diligendis inimicis Christum imitari contempserit? Omnibus mandatum
est benefacere omnibus, si fieri potest, sin minus, bene optare; ita tamen,
ut homo semper ametur, malignitas hominis nunquam. Omnis enim malignitas
diaboli
DOCTORIS EVANGELICI
Sed profecto inter omnes omnium charitates ea pręcipua est habenda, qua alius
alii non tam ista temporalia et caduca bona quam illa ęterna atque perpetua
optare et, quantum in illo est, prouidere ac procurare
debet. Enitendum igitur erit iis maxime, qui diuinarum rerum scientia
pręstant, ignaros instruere, timidos animare, desides urgere, omnes denique
ad capessendas uirtutes, quibus uerę
ab iis, quos Deo, placuisse
nouimus, petamus.
Moyses et Aaron Dei iussu diriguntur, ut populum suum de Pharaonis iugo
erreptum ab Aegypti finibus educant et populus ipse sacrificium sibi offerat
in deserto et sic Terram ingrediatur promissionis. Doctoris igitur partes
erunt peccatores ad poenitentiam compellere, de diaboli seruitute in
libertatem gratię uendicare et de terrenis secularibusque negociis ad
cęlestium
iugo
erreptum ab Aegypti finibus educant et populus ipse sacrificium sibi offerat
in deserto et sic Terram ingrediatur promissionis. Doctoris igitur partes
erunt peccatores ad poenitentiam compellere, de diaboli seruitute in
libertatem gratię uendicare et de terrenis secularibusque negociis ad
cęlestium meditationem iugiter excitare, ut, quam beatitudinem animo
contemplati fuerint, pietatis iustitięque operibus parare sibi nitantur.
prorsus
expiatum excoctumque agnouisset. Carere enim debet omni uitio, qui aliorum
prauitatem paratus est corrigere, ut auditores non tam uerbis ad
emendationem uitę prouocet quam exemplo. Labia enim iusti (ut in
Prouerbiis dicitur) erudiunt plurimos .
Vnde alibi ad eundem dicitur: Super montem excelsum ascende tu, qui
euangelizas Syon; ut scilicet culmen sanctitatis pie uiuendo
inscendat,
erudiunt plurimos .
Vnde alibi ad eundem dicitur: Super montem excelsum ascende tu, qui
euangelizas Syon; ut scilicet culmen sanctitatis pie uiuendo
inscendat, qui prędicationis munus assumit. Exalta in fortitudine uocem
tuam, qui euangelizas Hierusalem; nempe ut, et qui prope sunt et qui
longe, audiant. Exalta et noli timere; ne timendo illis adulari
incipias, quos debes increpare et sublato cauterio, dum
Exalta et noli timere; ne timendo illis adulari
incipias, quos debes increpare et sublato cauterio, dum lędere cutem
formidas, latens sub ea malum suppurare permittas. Ideo nanque pręceptum
est: Non coquas hędum in lacte matris suę, id est, peccantibus ne
blandiaris.
Rursum dicitur illi: Clama, ne cesses, quasi tuba exalta
uocem tuam, et annuncia populo meo scelera eorum, et domui Iacob peccata
blandiaris.
Rursum dicitur illi: Clama, ne cesses, quasi tuba exalta
uocem tuam, et annuncia populo meo scelera eorum, et domui Iacob peccata
eorum. Proinde, qui in ecclesia declamant, aperte, perseueranter,
audacter suo fungantur officio, ita tamen malefacta omnium detestando, ut
semper uenię spem proponant poenitentibus. Quia Deus clemens et misericors
est, patiens et multę
et uniuersa,
quęcunque mandauero tibi, loqueris. Ne timeas a facie eorum, quia ego
tecum sum, ut erruam te. Denique: Misit, inquit, Dominus
manum suam et tetigit os meum et dixit: Ecce dedi uerba mea in ore tuo,
ecce constitui te hodie super gentes et regna, ut euellas et destruas et
disperdas et dissipes et ędifices et plantes. Siquis igitur ad
prędicationis opus diuinitus eligitur, nulli rei diffidat, nihil
eos neque sermones eorum metuas. Et
rursum: Verba eorum ne timeas et uultus eorum ne formides. Ad hęc
datum illi pro cibo uolumen intus et foris scriptum. Etenim prędicator et
exteriorem Scripturę historiam in exemplum auditorum proferre debet, et
interiorem mysticumque sensum, qui sub ea latet, cum res postulauerit, non
tacere. Cuius quidem disciplinę scientiam si assecutus fuerit, et ipse
dicere cum Ezechiele poterit: Comedi
proferre debet, et
interiorem mysticumque sensum, qui sub ea latet, cum res postulauerit, non
tacere. Cuius quidem disciplinę scientiam si assecutus fuerit, et ipse
dicere cum Ezechiele poterit: Comedi illud, et factum est in ore meo
sicut mel dulce, uel cum Dauid: Quam dulcia faucibus meis eloquia
tua! Super mel ori meo.
Ac nequando uel intempestiua ętas prędicandi minuat autoritatem in eis, qui
et factum est in ore meo
sicut mel dulce, uel cum Dauid: Quam dulcia faucibus meis eloquia
tua! Super mel ori meo.
Ac nequando uel intempestiua ętas prędicandi minuat autoritatem in eis, qui
diuinitus inspirantur, Danielis adhuc infantis spiritum
suscitatum legimus et puero iudicante damnatos senes. Spiritus enim, ubi
uult, spirat cordaque hominum, non annos metitur, quibus lumen
infantium et
lactentium perfecit laudem.
Ionas ad Niniuitas prophetare iubetur, et fugit. Quam autem inconsyderate
divinę reluctatus uoluntati sit, casus ostendit. Nauigat, tempestate
concutitur, in mare pręcipitatur, a pisce deglutitur. Sed cito poenitens
liberator moremque Domino gerens prędicat. Et Niniue, quę mox subuertenda
erat, auditis prophetę uerbis poenitentiam egit, Deum placauit, seruata est.
Quid hoc
ad prędicandum mittitur, quam populum, qui ab
his auerti negligit, cum redarguentem audierit. Neque enim tantam
calamitatem Niniuitę tunc effugissent, si Ionę minas contempsissent.
Ioannis quoque Baptistę uox clamantis in deserto puchre nobis modum
formamque prędicandi uidetur exhibuisse. Vitia primum omnium acriter
increpanda maximeque eorum, quos in iis obstinatiores cernimus, docuit,
phariseis insultans ac dicens: Genimina uiperarum,
tunc effugissent, si Ionę minas contempsissent.
Ioannis quoque Baptistę uox clamantis in deserto puchre nobis modum
formamque prędicandi uidetur exhibuisse. Vitia primum omnium acriter
increpanda maximeque eorum, quos in iis obstinatiores cernimus, docuit,
phariseis insultans ac dicens: Genimina uiperarum, quis demostrabit uobis
fugere a uentura ira? Remedium deinde, ne desperent, continuo
ingerendum ostendit, dum subiungens ait:
ira? Remedium deinde, ne desperent, continuo
ingerendum ostendit, dum subiungens ait: Facite ergo fructum dignum
poenitentię! Postremo proponendum iustis pręmium, impiis poenam
dicens: Congregabit triticum in horreum, paleas autem comburet igni
inextinguibili. His etiam, qui talia docent, neminem timendum
declarauit corripiendo Herodem regem, uincula, carcerem, necem perferre
satius sibi existimans quam illicitum illius
iam cęlestis regni ęterna promittitur
poenitentibus beatitudo. Poenitentiam, inquit, agite,
appropinquabit enim regnum Dei. Nec certe prius Iesus prędicare
coepisse dicitur quam tentatus famem uicisset in deserto, auaritiam in
monte, uanam gloriam in templo. Qua in re ostendere uoluit, qualem prius
esse oporteat, qui diuini uerbi passim disseminandi curam aggredi decernit.
Hinc iam reliquarum nationum saluti consulens
ęterna promittitur
poenitentibus beatitudo. Poenitentiam, inquit, agite,
appropinquabit enim regnum Dei. Nec certe prius Iesus prędicare
coepisse dicitur quam tentatus famem uicisset in deserto, auaritiam in
monte, uanam gloriam in templo. Qua in re ostendere uoluit, qualem prius
esse oporteat, qui diuini uerbi passim disseminandi curam aggredi decernit.
Hinc iam reliquarum nationum saluti consulens Discipulos asciscit sibi,
beatitudo. Poenitentiam, inquit, agite,
appropinquabit enim regnum Dei. Nec certe prius Iesus prędicare
coepisse dicitur quam tentatus famem uicisset in deserto, auaritiam in
monte, uanam gloriam in templo. Qua in re ostendere uoluit, qualem prius
esse oporteat, qui diuini uerbi passim disseminandi curam aggredi decernit.
Hinc iam reliquarum nationum saluti consulens Discipulos asciscit sibi, ut
habeat, quos
Poenitentiam, inquit, agite,
appropinquabit enim regnum Dei. Nec certe prius Iesus prędicare
coepisse dicitur quam tentatus famem uicisset in deserto, auaritiam in
monte, uanam gloriam in templo. Qua in re ostendere uoluit, qualem prius
esse oporteat, qui diuini uerbi passim disseminandi curam aggredi decernit.
Hinc iam reliquarum nationum saluti consulens Discipulos asciscit sibi, ut
habeat, quos discedens doctrinę
orbem propagandę relinquat magistros
utque is, qui docet, aliis etiam docendi disciplinam impendere discat.
Circuit totam Galileam, ut doctoribus post se futuris urbes, castella, uicos
peragrandi solicitudinem insinuet. Docet in synagogis, ut illi ibi magis
uerba facere studeant, ubi pluribus prodesse posint. Prędicat Euangelium
regni Dei, nequid aliud in ecclesia prędicandum inani iactatione pręsumant.
Cum discipulos docet, ascendit in montem,
ut doctoribus post se futuris urbes, castella, uicos
peragrandi solicitudinem insinuet. Docet in synagogis, ut illi ibi magis
uerba facere studeant, ubi pluribus prodesse posint. Prędicat Euangelium
regni Dei, nequid aliud in ecclesia prędicandum inani iactatione pręsumant.
Cum discipulos docet, ascendit in montem, cum turbas, descendit in plana, ut
meminerint perfectioribus excellentiora uitę pręcepta dari oportere,
imbecillioribus leuiora,
Docet in synagogis, ut illi ibi magis
uerba facere studeant, ubi pluribus prodesse posint. Prędicat Euangelium
regni Dei, nequid aliud in ecclesia prędicandum inani iactatione pręsumant.
Cum discipulos docet, ascendit in montem, cum turbas, descendit in plana, ut
meminerint perfectioribus excellentiora uitę pręcepta dari oportere,
imbecillioribus leuiora, lac paruulis, solidum iam adultis cibum.
Infidelibus uero his duntaxat, qui
ibi magis
uerba facere studeant, ubi pluribus prodesse posint. Prędicat Euangelium
regni Dei, nequid aliud in ecclesia prędicandum inani iactatione pręsumant.
Cum discipulos docet, ascendit in montem, cum turbas, descendit in plana, ut
meminerint perfectioribus excellentiora uitę pręcepta dari oportere,
imbecillioribus leuiora, lac paruulis, solidum iam adultis cibum.
Infidelibus uero his duntaxat, qui audire ueritatem concupierint,
mala.
Prędicandi autem donum, nequis leue putet, * corr. ex putaret
non nisi precibus proponitur impetrandum. Rogate, inquit,
dominum messis, ut mittat operarios in messem suam. Cęterum,
nequis lucri, et non tantum hominum causa prędicationis opus sibi uendicet,
ait: Gratis accepistis, gratis date! At uero, ne in quęrendis uitę
necessariis rebus occupatus animus docendi
inquit,
dominum messis, ut mittat operarios in messem suam. Cęterum,
nequis lucri, et non tantum hominum causa prędicationis opus sibi uendicet,
ait: Gratis accepistis, gratis date! At uero, ne in quęrendis uitę
necessariis rebus occupatus animus docendi studium remitteret: Dignus est
operarius, inquit, cibo suo; ut scilicet, quibus seminant
spiritalia, ab iis sibi corporalia metant, non plura
faciant.
Pręcipit quoque Dominus ac monet, ut huiusce professionis uiri, ciuitatem
ingressi apud dignos maneant, ne scilicet integritati autoritatique eorum
quicquam deroget turpis hospitii nota et in suspicionem incidant, qua
linguam honestiorem quam uitam habere existimentur.
Pręterea, licet illi, qui in auditorio conueniunt, parum aut nihil omnino
profecerint, non tamen ei, qui docet, pręmium supprimitur laboris
ingressi apud dignos maneant, ne scilicet integritati autoritatique eorum
quicquam deroget turpis hospitii nota et in suspicionem incidant, qua
linguam honestiorem quam uitam habere existimentur.
Pręterea, licet illi, qui in auditorio conueniunt, parum aut nihil omnino
profecerint, non tamen ei, qui docet, pręmium supprimitur laboris dicente
Domino: Si ibi fuerit filius pacis, requiescet super eum pax uestra; sin
minus, ad uos
sermones
uestros, exeuntes foras de domo uel ciuitate excutite puluerem de
pedibus uestris! Minis quoque horrendis exterret subiungens: Amen
dico uobis, tolerabilius erit terrę Sodomorum et Gomorreorum in die
Iudicii quam illi ciuitati. Inexcusabilior procul dubio erit,
quisquis prędicationes audiens emendari corrigique neglexerit quam qui omnino non audierit, casu aliquo impeditus Seruus enim, qui
dicens: Estote prudentes sicut serpentes! Serpente enim minus prudens
Adam a serpente deceptus est. Et simplices sicut columbę! Ne scilicet
sanctiores uideri quam esse malint. Nam et Spiritui Sancto ideo fortasse in
columbę specie interdum apparere libuit, ut ad imitandum auiculę illius
puritatem nos inuitaret. Profecto, qui tales extiterint, non immerito iam
audire poterunt: Nolite cogitare, quomodo aut quid loquamini. Dabitur
specie interdum apparere libuit, ut ad imitandum auiculę illius
puritatem nos inuitaret. Profecto, qui tales extiterint, non immerito iam
audire poterunt: Nolite cogitare, quomodo aut quid loquamini. Dabitur
enim uobis in illa hora, quid loquamini. Non enim uos estis, qui
loquimini, sed Spiritus Patris uestri, qui loquitur in uobis. Itaque
nihil neque in pręmeditando neque in pronunciando laborabunt, quibus affatim
omnia, quoties
extiterint, non immerito iam
audire poterunt: Nolite cogitare, quomodo aut quid loquamini. Dabitur
enim uobis in illa hora, quid loquamini. Non enim uos estis, qui
loquimini, sed Spiritus Patris uestri, qui loquitur in uobis. Itaque
nihil neque in pręmeditando neque in pronunciando laborabunt, quibus affatim
omnia, quoties usus fuerit, diuina benignitas suppeditabit.
De apostolis traditum est: Variis linguis loqui coeperunt,
poterunt: Nolite cogitare, quomodo aut quid loquamini. Dabitur
enim uobis in illa hora, quid loquamini. Non enim uos estis, qui
loquimini, sed Spiritus Patris uestri, qui loquitur in uobis. Itaque
nihil neque in pręmeditando neque in pronunciando laborabunt, quibus affatim
omnia, quoties usus fuerit, diuina benignitas suppeditabit.
De apostolis traditum est: Variis linguis loqui coeperunt, prout Spiritus
Sanctus
cogitare, quomodo aut quid loquamini. Dabitur
enim uobis in illa hora, quid loquamini. Non enim uos estis, qui
loquimini, sed Spiritus Patris uestri, qui loquitur in uobis. Itaque
nihil neque in pręmeditando neque in pronunciando laborabunt, quibus affatim
omnia, quoties usus fuerit, diuina benignitas suppeditabit.
De apostolis traditum est: Variis linguis loqui coeperunt, prout Spiritus
Sanctus dobat eloqui
medici est plurimis curatis alios insuper, qui
curatione indigent, perquirere et opportuna omnibus remedia conferre.
Legimus Petro Hierosolymis primum uerba ad populum faciente die uno tria
milia hominum baptizata fuisse, in dies quoque credentium creuisse numerum.
Sed et alio deinde die quinque milia superioribus addita. Cum autem Petrus
gentiles quoque Domini iugo subiiciendos per uisum cognouisset, Cornelium
centurionem et, qui cum illo domi
Qui ergo paulo ante una tantum atque altera prędicatione tam
multos conuerterat, idem etiam paucos non contempsit, ita ut neque itineris
laborem ab Ioppe Cęsaream usque euocatus recusaret. Illi igitur, qui in
magna etiam auditorum frequentia non suam gloriam, sed alienum profectum
quęrunt, tunc quoque, cum rariores conuenerint, docere non erubescunt.
Paulus segregatus in Euangelium Dei cum collega suo Barnaba peragrant
Cęsaream usque euocatus recusaret. Illi igitur, qui in
magna etiam auditorum frequentia non suam gloriam, sed alienum profectum
quęrunt, tunc quoque, cum rariores conuenerint, docere non erubescunt.
Paulus segregatus in Euangelium Dei cum collega suo Barnaba peragrant oppida
Iudeę in synagogis prędicantes. Inuidentibus uero Iudeis et ad conuitia
furenti rabie prorumpentbus dixerunt: Vobis oportebat primum
loqui uerbum
etiam auditorum frequentia non suam gloriam, sed alienum profectum
quęrunt, tunc quoque, cum rariores conuenerint, docere non erubescunt.
Paulus segregatus in Euangelium Dei cum collega suo Barnaba peragrant oppida
Iudeę in synagogis prędicantes. Inuidentibus uero Iudeis et ad conuitia
furenti rabie prorumpentbus dixerunt: Vobis oportebat primum
loqui uerbum Dei. Sed quoniam repellitis illud et indignos uos iudicatis
Dei. Sed quoniam repellitis illud et indignos uos iudicatis
ęternę uitę, ecce conuertimur ad gentes. Relinquendi ergo sunt, qui
peruersa obstinatione durati a peccandi proposito diuelli nullo modo
possunt, ne, dum in sterili solo sementem iacimus, foecundę interim glebę
nullo subactę aratro fructu huberiore fraudentur. In summa, quicunque
Ecclesiam audire noluerit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. Nemo
saluatur inuitus.
Relinquendi ergo sunt, qui
peruersa obstinatione durati a peccandi proposito diuelli nullo modo
possunt, ne, dum in sterili solo sementem iacimus, foecundę interim glebę
nullo subactę aratro fructu huberiore fraudentur. In summa, quicunque
Ecclesiam audire noluerit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. Nemo
saluatur inuitus.
Idem hi, ut Lucas inquit, prohibiti sunt a Spiritu Sancto loqui uerbum in
Asia. Quę res
aratro fructu huberiore fraudentur. In summa, quicunque
Ecclesiam audire noluerit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. Nemo
saluatur inuitus.
Idem hi, ut Lucas inquit, prohibiti sunt a Spiritu Sancto loqui uerbum in
Asia. Quę res documento est non passim omnibus euangelizare nos debere, et
iis pręsertim, quos Euangelium ipsum contemptui habituros non ambigimus, ne
et hi exinde grauioribus poenis obnoxii sint et nos sanctum dedisse
non passim omnibus euangelizare nos debere, et
iis pręsertim, quos Euangelium ipsum contemptui habituros non ambigimus, ne
et hi exinde grauioribus poenis obnoxii sint et nos sanctum dedisse canibus
arguamur. Vnde et Salomon in Prouerbiis ait: Qui erudit derisorem, ipse
iniuriam sibi facit, et qui arguit impium, sibi maculam generat. Noli
arguere derisorem, ne oderit te; argue sapientem, et diliget te.
Rursum
Rursum illis libentissime docendi operam debemus exibere, a quibus ultro
inuitamur. Iam enim se institutionibus nostris pro sua uirili obsecuturos
polliceri uidentur, dum inuitant. Hinc est, quod Paulus transire maturauit
in Macedoniam, cum uir Macedo in uisu apparens ei suppliciter poposcit, ut
eo ueniens ipsos adiuuaret. Non petit auxilium, qui non agnoscit periculum.
Quis autem petit nisi is, qui periculo liberari cupit?
docendi operam debemus exibere, a quibus ultro
inuitamur. Iam enim se institutionibus nostris pro sua uirili obsecuturos
polliceri uidentur, dum inuitant. Hinc est, quod Paulus transire maturauit
in Macedoniam, cum uir Macedo in uisu apparens ei suppliciter poposcit, ut
eo ueniens ipsos adiuuaret. Non petit auxilium, qui non agnoscit periculum.
Quis autem petit nisi is, qui periculo liberari cupit?
Multis tandem urbibus regionibusque
Areopagita indicio est factus Apostoli discipulus, qui
magister fuerat philosophorum.
Relictis Athenis uenit Corinthum et Aquilę Priscillęque hospitio usus artem
scenofactoriam cum illis factitasse dicitur, sabbatis uero in synagoga
disputationes exercuisse. Hinc ipsemet quidem ad Corinthios scribens:
Laboramus, inquit, operantes manibus nostris. Et ad
Thessalonicenses: Non inquieti fuimus inter uos neque gratis panem
Hinc ipsemet quidem ad Corinthios scribens:
Laboramus, inquit, operantes manibus nostris. Et ad
Thessalonicenses: Non inquieti fuimus inter uos neque gratis panem
manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione nocte et die
operantes, ne quem uestrum grauaremus, non quasi non habuerimus
potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus uobis ad imitandum nos.
Nam cum essemus apud uos, hoc denunciabamus
quieti indulgens ad socordiam
paulatim deuolutus a labore quoque spiritalium actionum animo obtorpescat.
Petrus et Paulus postremo Romę ad martyrium usque prędicando perseuerarunt.
Reliqui etiam apostoli dimissa Iudea in diuersas prouincias idolorum
cultores at religionem Christi conuersuri disperguntur. Andreas Achaiam,
Philippus Scythiam, Bartholomeus Lycaoniam, Iacobus Zebedei Hispaniam,
Ioannes Ephesum, Thomas Parthiam Hyrcaniamque et
Iacobus Zebedei Hispaniam,
Ioannes Ephesum, Thomas Parthiam Hyrcaniamque et Indiam, Mattheus Macedoniam
et Aethiopiam, Iacobus Alphei Hierosolymam, Iudas Thadeus Mediam,
Mesopotamiam, Pontum et cum Simone fratre Persidem in sortem prędicationis
accepere, nulli labori parcentes, nullum uitę discrimen deuitantes, dum communi omnium saluti consultum uolunt. Neque tyrannorum
minis neque suppliciis deterriti sunt, ne Christi
nulli labori parcentes, nullum uitę discrimen deuitantes, dum communi omnium saluti consultum uolunt. Neque tyrannorum
minis neque suppliciis deterriti sunt, ne Christi nomen ubique
circumferrent. Sic in omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis
terrę uerba eorum. Sic habitantibus in regione umbrę mortis lux orta est
eis. Merito igitur illi sedebunt super thronos cum Christo iudicantes, qui
nunquam conquierunt
discrimen deuitantes, dum communi omnium saluti consultum uolunt. Neque tyrannorum
minis neque suppliciis deterriti sunt, ne Christi nomen ubique
circumferrent. Sic in omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis
terrę uerba eorum. Sic habitantibus in regione umbrę mortis lux orta est
eis. Merito igitur illi sedebunt super thronos cum Christo iudicantes, qui
nunquam conquierunt Christum annunciantes.
omnium saluti consultum uolunt. Neque tyrannorum
minis neque suppliciis deterriti sunt, ne Christi nomen ubique
circumferrent. Sic in omnem terram exiuit sonus eorum et in fines orbis
terrę uerba eorum. Sic habitantibus in regione umbrę mortis lux orta est
eis. Merito igitur illi sedebunt super thronos cum Christo iudicantes, qui
nunquam conquierunt Christum annunciantes.
Inter apostolicos autem uiros Ambrosius episcopus eruditione,
apostolicos autem uiros Ambrosius episcopus eruditione, ingenio ac
diligentia Dei uerbum prędicando ita pręstitit, ut facile persuasum sit non
commentum fuisse, quod de illo quondam iactatum constat, ob os scilicet eius
in cunis iacentis uolitasse apum examen, stridulo tinnitu eloquii futuri
suauitatem portendens. Hic Aurelium Augustinum Manichea heresi tabescentem
suis prędicationibus purgauit sanumque reddidit. Qui iam catholicę fidei
heresi tabescentem
suis prędicationibus purgauit sanumque reddidit. Qui iam catholicę fidei
disciplinis eruditus omnium tandem hereticorum dogmata certissimis destruxit
argumentis nostraque confirmauit, obscura quęque in Scripturis declarauit et
ab iis, quę dubia erant, ambiguitatem sustulit. Religiosis uiuendi pręcepta
dedit, nemo in disserendo acutius uidit, nemo melius explicauit. Quid multa?
Vnum tunc hominem conuertit Ambrosius, sed
omnium tandem hereticorum dogmata certissimis destruxit
argumentis nostraque confirmauit, obscura quęque in Scripturis declarauit et
ab iis, quę dubia erant, ambiguitatem sustulit. Religiosis uiuendi pręcepta
dedit, nemo in disserendo acutius uidit, nemo melius explicauit. Quid multa?
Vnum tunc hominem conuertit Ambrosius, sed in uno homine totum pene terrarum
orbem doctrinę illius radiis illustrandum recepit. Qui enim docti fuerint,
fulgebunt
in Scripturis declarauit et
ab iis, quę dubia erant, ambiguitatem sustulit. Religiosis uiuendi pręcepta
dedit, nemo in disserendo acutius uidit, nemo melius explicauit. Quid multa?
Vnum tunc hominem conuertit Ambrosius, sed in uno homine totum pene terrarum
orbem doctrinę illius radiis illustrandum recepit. Qui enim docti fuerint,
fulgebunt quasi splendor firmamenti, et qui ad iustitiam erudiunt multos,
quasi stellę in perpetuas
conuertit Ambrosius, sed in uno homine totum pene terrarum
orbem doctrinę illius radiis illustrandum recepit. Qui enim docti fuerint,
fulgebunt quasi splendor firmamenti, et qui ad iustitiam erudiunt multos,
quasi stellę in perpetuas ęternitates.
Abbatem Antonium aliquando ad hereticos conuincendos relicta solitudine
Alexandriam uenisse legimus. Intermisit ergo eremi quietem, dum ad bellum
egreditur contra illos pugnaturus, a quibus
paulo ante subsannauerant, scientiam amplexi sunt Christo
credentes. Nesciebant utique sub terra latere aurum et
interdum sub uili panno habitare sapientiam.
Regulus episcopus, Ioannis apostoli discipulus, in Gallia cęlestis frumenti
granum oppidatim disseminat et plurimis baptizatis fructum huberrimum in
horreis Ecclesię recondendum cogit. Cęterum, cum apud quendam uicum in magna
uirorum ac mulierum celebritate suggestum
sub terra latere aurum et
interdum sub uili panno habitare sapientiam.
Regulus episcopus, Ioannis apostoli discipulus, in Gallia cęlestis frumenti
granum oppidatim disseminat et plurimis baptizatis fructum huberrimum in
horreis Ecclesię recondendum cogit. Cęterum, cum apud quendam uicum in magna
uirorum ac mulierum celebritate suggestum concionaturus ascendisset, ranarum
e proximo lacu coaxantium strepitu prępediebatur, ne commode audiri
Regulus episcopus, Ioannis apostoli discipulus, in Gallia cęlestis frumenti
granum oppidatim disseminat et plurimis baptizatis fructum huberrimum in
horreis Ecclesię recondendum cogit. Cęterum, cum apud quendam uicum in magna
uirorum ac mulierum celebritate suggestum concionaturus ascendisset, ranarum
e proximo lacu coaxantium strepitu prępediebatur, ne commode audiri posset.
Igitur, ut silerent, imperauit. Atque ex illo etiamnum lacum
sed nullam earum uocalem esse asseuerant. Quid mirum, si
homines eius doctrinam secuti sint, cuius iussis irrationale animal
obediuit? Ranę obmutuerunt, et homines confiteri Christum coeperunt.
Patricius episcopus in partibus prouincię Scotię, Christi fidem euangelizasse
primus dicitur. Qui cum per Hiberniam iter faceret et se prędicationibus
nihil proficere uideret, Deum precatus est, ut ostento aliquo hominum
illorum duritiem
quo ab erroribus iam tandem resipiscerent et
ad religionem ueram conuerterentur. Diuinitus admonitus humi circulum
designauit atque inibi terra penitus subsidente hiatus ingens apparuit
magnumque omnibus incussit terrorem, ne in profundum acti poenas iam
incredulitatis darent. Hunc hiatum adhuc extare ferunt et occulto quodam
sinuosoque meatu ad nescio quę purgatorii loca deducere. Id utrum uerum sit,
scire nihil nostra refert. Credimus enim
et se pastores profitentur, si is, qui quotidianis
exercitationibus sese fatigabat, non solum parere nolentes dimisit, sed
etiam dignitati renunciandum censuit. Quod si is, qui tanta animi
solicitudine uocisque contentione in monendo usus fuerat, ob incorrigibilem
tamen plebis peruersitatem locum tenere pontificis dubitarit, quanto magis
timere debet lucerna sub modico posita, sal fatuum, canis mutus non ualens
latrare, cui Dominus per prophetam
Dominus per prophetam comminatur dicens: Speculatorem te
dedi domui Israhel. Si dicente me ad impium: Morte morieris, non
annunciaueris ei neque locutus fueris, ut auertatur a uia sua impia et
uivat, ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem eius de
manu tua requiram. Ob hoc quidem et propheta contremuit dicens:
Vę mihi, quia tacui. Et Apostolus: Vę mihi est, inquit, si
non
Cultellum ori
admouet, strictosque dentium dirimere ordines molitur, uiam facturus cibo
intra fauces respuentis indendo. At multo secus quam cogitarat euenit.
Repente enim quadam lymphatę mentis insania correptus, cuspide in se uersa,
ipse sibi iugulum ferit et ad pedes eius, quem inuaserat, exanimis corruit.
Sic tutatus est Dominus pii doctoris disertum guttur, ut
hic, qui illud per uim polluere attentauerat, suum confoderet
exanimis corruit.
Sic tutatus est Dominus pii doctoris disertum guttur, ut
hic, qui illud per uim polluere attentauerat, suum confoderet et sua sibimet
manu mortem conscisceret. Eo cadente reliqui omnes, qui in pari infidelitate
diu iacuerant, per fidem sese errexere Christi, et unius increduli poena
multis credendi causam prębuit.
Seruatium, Traiectensem episcopum, hac Spiritus Sancti gratia donatum fuisse
Igitur uitę sanctimonia pręstet oportet, qui
pręstare cupit prędicandi doctrina operationeque signorum.
Iuoni presbytero ad prędicandum eunti fluuius non modico incremento ponti
supereffusus uiam incluserat. Mox in sese collectus ac subsidens, uelut
ueritus tam salubrem operam remorari, transitum prębuit rursumque operuit
aquis. Huic simili miraculo olim Leuitis arcam ferentibus Iordanis ad fontem
reuersus aridum cessit iter, sed qui
subsidens, uelut
ueritus tam salubrem operam remorari, transitum prębuit rursumque operuit
aquis. Huic simili miraculo olim Leuitis arcam ferentibus Iordanis ad fontem
reuersus aridum cessit iter, sed qui illos secuti sunt, in Terram
promissionis peruenerunt, qui uero Iuonem, in cęlum ascenderunt; alterum
Legi, alterum Euangelio datum.
Eadmundus, Cantuariensis archiepiscopus, cum in Gallia apud Vigorniam urbem
sub dio
transitum prębuit rursumque operuit
aquis. Huic simili miraculo olim Leuitis arcam ferentibus Iordanis ad fontem
reuersus aridum cessit iter, sed qui illos secuti sunt, in Terram
promissionis peruenerunt, qui uero Iuonem, in cęlum ascenderunt; alterum
Legi, alterum Euangelio datum.
Eadmundus, Cantuariensis archiepiscopus, cum in Gallia apud Vigorniam urbem
sub dio prędicaret et populus imminentem supra se atrę nubis contractionem
reuersus aridum cessit iter, sed qui illos secuti sunt, in Terram
promissionis peruenerunt, qui uero Iuonem, in cęlum ascenderunt; alterum
Legi, alterum Euangelio datum.
Eadmundus, Cantuariensis archiepiscopus, cum in Gallia apud Vigorniam urbem
sub dio prędicaret et populus imminentem supra se atrę nubis contractionem
cernens pluuiam timeret dilabique sub tecta pararet, ne dubitarent, pręcepit
et imbri, ne uerbum Domini impediret,
supra se atrę nubis contractionem
cernens pluuiam timeret dilabique sub tecta pararet, ne dubitarent, pręcepit
et imbri, ne uerbum Domini impediret, iussit. Magna uis aquarum circa eos,
qui ad audiendum conuenerant, in terram defluxit, nullum tamen ex tanto
hominum numero attigit. Et pauor pariter ac pudor omnes cepit nolle illius
pręceptis obedire, cui insensibile elementum paruisset. Itaque non sine
melioris uitę proposito, finita
Sic ille
ardentis prędicationis facibus mundum succendit, sic doctrinę spiritalis
luce illustrauit.
Eius itaque collegii uir nominatissimus Vincentius tantum prędicatione
ualiut, ut in Hispania quinque milia Iudeorum ad Christum
dicatur conuertisse, in Mauritania octo milia Saracenorum. In urbe quoque
Granata docuit infideles, donec a rege eiectus ad suos rediit inuitus.
Italiam etiam Galliamque
spiritalis
luce illustrauit.
Eius itaque collegii uir nominatissimus Vincentius tantum prędicatione
ualiut, ut in Hispania quinque milia Iudeorum ad Christum
dicatur conuertisse, in Mauritania octo milia Saracenorum. In urbe quoque
Granata docuit infideles, donec a rege eiectus ad suos rediit inuitus.
Italiam etiam Galliamque prędicando peragrauit, nec labore uictus nec
periculo deterritus, dum ad
luce illustrauit.
Eius itaque collegii uir nominatissimus Vincentius tantum prędicatione
ualiut, ut in Hispania quinque milia Iudeorum ad Christum
dicatur conuertisse, in Mauritania octo milia Saracenorum. In urbe quoque
Granata docuit infideles, donec a rege eiectus ad suos rediit inuitus.
Italiam etiam Galliamque prędicando peragrauit, nec labore uictus nec
periculo deterritus, dum ad ęternę salutis beatitudinem adipiscendam
docuit infideles, donec a rege eiectus ad suos rediit inuitus.
Italiam etiam Galliamque prędicando peragrauit, nec labore uictus nec
periculo deterritus, dum ad ęternę salutis beatitudinem adipiscendam omnes
inuitat, illud in Psalmo Prophetę promissum implens: Docebo iniquos uias
tuas, et impii ad te conuertentur.
Minorum uero pater Franciscus etiam illud executus uidetur: Ite in mundum
uniuersum et
omnes
inuitat, illud in Psalmo Prophetę promissum implens: Docebo iniquos uias
tuas, et impii ad te conuertentur.
Minorum uero pater Franciscus etiam illud executus uidetur: Ite in mundum
uniuersum et prędicate Euangelium omni creaturę! Sic enim hominibus
prędicauit, ut mundum repleret monasteriis, sic auibus, ut ad audiendum
dociles intentęque silentium tenerent ac se manu ab eo
obtemperans talem fecit sermonem, qualis exercitatissimo tribui potuisset.
Exinde prędicationibus operam dare coepit. Cumque aliquando de cruce Domini
nostri Iesu Christi uerba faceret, patrem Franciscum, qui uuius adhuc alia
in prouincia longe sepositus degebat prope astare in aere uidit nutu
confirmantem omnia, quę ab ipso dicebantur. Ad tam sublime euangelizandi
munus non nisi per humilioris gradum ascendit, hoc est, dum se eo indignum
reputat
tribui potuisset.
Exinde prędicationibus operam dare coepit. Cumque aliquando de cruce Domini
nostri Iesu Christi uerba faceret, patrem Franciscum, qui uuius adhuc alia
in prouincia longe sepositus degebat prope astare in aere uidit nutu
confirmantem omnia, quę ab ipso dicebantur. Ad tam sublime euangelizandi
munus non nisi per humilioris gradum ascendit, hoc est, dum se eo indignum
reputat et tamen, quod iubebatur, obediendo experiri non
sed et
tunc confitens ac dicens: Doctrina mea non est mea, sed eius, qui misit
me.
De Bernardo, Clareuallensi abbate, traditum est, quod mater eum editura ante
in quiete uidit se catellum in utero latrantem habere. Id interpretatum est
eam diuini uerbi pręconem egregium parituram. Quam sane interpretationem
minime falsam fuisse euentus docuit. Quanti enim hic sanctus in dicendo
tunc confitens ac dicens: Doctrina mea non est mea, sed eius, qui misit
me.
De Bernardo, Clareuallensi abbate, traditum est, quod mater eum editura ante
in quiete uidit se catellum in utero latrantem habere. Id interpretatum est
eam diuini uerbi pręconem egregium parituram. Quam sane interpretationem
minime falsam fuisse euentus docuit. Quanti enim hic sanctus in dicendo
ingenii industrięque fuerit,
editura ante
in quiete uidit se catellum in utero latrantem habere. Id interpretatum est
eam diuini uerbi pręconem egregium parituram. Quam sane interpretationem
minime falsam fuisse euentus docuit. Quanti enim hic sanctus in dicendo
ingenii industrięque fuerit, quantę in exhortando uirtutis, ipsa scripta
eius, quę in manibus habentur, indicio sunt. Quę quoties legimus, toties
dicere occurrit: Argentum electum lingua iusti.
latrantem habere. Id interpretatum est
eam diuini uerbi pręconem egregium parituram. Quam sane interpretationem
minime falsam fuisse euentus docuit. Quanti enim hic sanctus in dicendo
ingenii industrięque fuerit, quantę in exhortando uirtutis, ipsa scripta
eius, quę in manibus habentur, indicio sunt. Quę quoties legimus, toties
dicere occurrit: Argentum electum lingua iusti.
Hic, cum aliquando inter
uerbi pręconem egregium parituram. Quam sane interpretationem
minime falsam fuisse euentus docuit. Quanti enim hic sanctus in dicendo
ingenii industrięque fuerit, quantę in exhortando uirtutis, ipsa scripta
eius, quę in manibus habentur, indicio sunt. Quę quoties legimus, toties
dicere occurrit: Argentum electum lingua iusti.
Hic, cum aliquando inter prędicandum sibiipsi placere coepisset, ad inanem
gloriam
philacteria sua et magnificantes fimbrias, ita sane, ut, qui audiunt,
mirentur magis quam discant.
Istos et Stephani anachoretę arguit exemplum. Qui cum aliquando illiteratus
ac rudis haberetur, tantum in Mareotidis eremo manens profecerat, ut neminem
ad eum discendi aliquid gratia accessisse ferant, quin idem discedens se
satis edoctum diceret. Mira illi Scripturarum intelligentia inerat, Deo iis
pręcipue mysteriorum suorum
a Deo accepisset. Spiritalis enim, ut Apostolus
inquit, omnia iudicat, ipse a nemine iudicatur.
Hoc docendi genus Apostoli sententia interdictum foeminis est.
Mulieres , inquit, in ecclesiis taceant. Non enim permittitur eis
loqui, sed subditas esse, sicut et Lex dicit. Siquid autem uolunt
discere, domi uiros suos interrogent. Turpe est enim mulieri loqui in
ecclesia. Marię tamen
est.
Mulieres , inquit, in ecclesiis taceant. Non enim permittitur eis
loqui, sed subditas esse, sicut et Lex dicit. Siquid autem uolunt
discere, domi uiros suos interrogent. Turpe est enim mulieri loqui in
ecclesia. Marię tamen Magdalenę prędicatione Massilia Euangelium
recepit Christi, et Marthę, sororis eius, Rhodani accolę. Decuit solas
apostolatus fungi officio, ut, quę cum Christo et uiuente
uel
ab illo auribus excepisent, fide certiore testarentur. Siquidem et iis iure
suo dicere licebat: Non possumus, quę uidimus et audiuimus non loqui.
Quali uero diligentia quantoque studio in docendo uti debeat catholicę
professor disciplinę, Paulus apostolus ostendit, dum Timotheum hortatur
dicens: Prędica uerbum, insta, opportune, importune, argue, obsecra,
increpa, in omni patientia et doctrina.
uero diligentia quantoque studio in docendo uti debeat catholicę
professor disciplinę, Paulus apostolus ostendit, dum Timotheum hortatur
dicens: Prędica uerbum, insta, opportune, importune, argue, obsecra,
increpa, in omni patientia et doctrina. Eundem quoque in loquendo
cautum circumspectumque esse oportere monstrauit, cum ait: Formam habe
sanorum uerborum, quę a me audisti, in fide et dilectione in Christo
Iesu. Et
debeat catholicę
professor disciplinę, Paulus apostolus ostendit, dum Timotheum hortatur
dicens: Prędica uerbum, insta, opportune, importune, argue, obsecra,
increpa, in omni patientia et doctrina. Eundem quoque in loquendo
cautum circumspectumque esse oportere monstrauit, cum ait: Formam habe
sanorum uerborum, quę a me audisti, in fide et dilectione in Christo
Iesu. Et paulo post: Noli, inquit, contendere uerbis! Ad
opportune, importune, argue, obsecra,
increpa, in omni patientia et doctrina. Eundem quoque in loquendo
cautum circumspectumque esse oportere monstrauit, cum ait: Formam habe
sanorum uerborum, quę a me audisti, in fide et dilectione in Christo
Iesu. Et paulo post: Noli, inquit, contendere uerbis! Ad nihil
enim utile est, nisi ad subuersionem audientium. Solicite autem cura
teipsum probabilem exibere Deo, operarium
argue, obsecra,
increpa, in omni patientia et doctrina. Eundem quoque in loquendo
cautum circumspectumque esse oportere monstrauit, cum ait: Formam habe
sanorum uerborum, quę a me audisti, in fide et dilectione in Christo
Iesu. Et paulo post: Noli, inquit, contendere uerbis! Ad nihil
enim utile est, nisi ad subuersionem audientium. Solicite autem cura
teipsum probabilem exibere Deo, operarium inconfusibilem, recte
inanes poetarum fabellas, non rerum nihil ad institutionem
uitę pertinentium inutiles uestigationes, non captiosa sophismatum
argumenta, quibus occupatus animus confunditur magis quam eruditur.
Pręterea modum modestiamque in corripiendo seruandam idem pręcipit dicens:
Seniorem ne increpaueris, sed obsecra ut patrem, iuuenes ut fratres,
anus ut matres, iuuenculas ut sorores, in omni castitate. Sic et
Galatas admonet, cum ait:
magis quam eruditur.
Pręterea modum modestiamque in corripiendo seruandam idem pręcipit dicens:
Seniorem ne increpaueris, sed obsecra ut patrem, iuuenes ut fratres,
anus ut matres, iuuenculas ut sorores, in omni castitate. Sic et
Galatas admonet, cum ait: Si pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto,
uos qui spiritales estis, huiusmodi instruite in spiritu lenitatis,
consyderans teipsum, ne et tu tenteris.
pręcipit dicens:
Seniorem ne increpaueris, sed obsecra ut patrem, iuuenes ut fratres,
anus ut matres, iuuenculas ut sorores, in omni castitate. Sic et
Galatas admonet, cum ait: Si pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto,
uos qui spiritales estis, huiusmodi instruite in spiritu lenitatis,
consyderans teipsum, ne et tu tenteris. Illos tamen, qui plus nimio
duri uidentur et delinquendi assuetudine iam occaluerunt,
iuuenes ut fratres,
anus ut matres, iuuenculas ut sorores, in omni castitate. Sic et
Galatas admonet, cum ait: Si pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto,
uos qui spiritales estis, huiusmodi instruite in spiritu lenitatis,
consyderans teipsum, ne et tu tenteris. Illos tamen, qui plus nimio
duri uidentur et delinquendi assuetudine iam occaluerunt, acrius increpandos esse cum Ioannis Baptistę tum
cum Ioannis Baptistę tum
Salauatoris nostri exemplo docemur. Dum enim phariseos palam
arguerent, alter illos uiperarum progeniem appellauit, alter hypocritas
generationemque peruersam et adulteram dixit. Et cum in flagitiis
obstinatiores esse uidisset, diaboli, non Abrahę filios nuncupauit. Ferrum
enim ferreis malleis procuditur, cera autem, quoniam tenellę naturę sit,
manibus formatur. Hinc Paulus Corinthios per Epistolam
non Abrahę filios nuncupauit. Ferrum
enim ferreis malleis procuditur, cera autem, quoniam tenellę naturę sit,
manibus formatur. Hinc Paulus Corinthios per Epistolam interrogans: Quid,
inquid, uultis, in uirga ueniam ad nos, an in charitate et
spiritu mansuetudinis? — denotare utique uolens, quod, si adhuc in
errore perseuerarent, quo subuersos fuisse rescierat, uirga iam, non
mansuetudine opus esse in
Ferrum
enim ferreis malleis procuditur, cera autem, quoniam tenellę naturę sit,
manibus formatur. Hinc Paulus Corinthios per Epistolam interrogans: Quid,
inquid, uultis, in uirga ueniam ad nos, an in charitate et
spiritu mansuetudinis? — denotare utique uolens, quod, si adhuc in
errore perseuerarent, quo subuersos fuisse rescierat, uirga iam, non
mansuetudine opus esse in castigando.
manibus formatur. Hinc Paulus Corinthios per Epistolam interrogans: Quid,
inquid, uultis, in uirga ueniam ad nos, an in charitate et
spiritu mansuetudinis? — denotare utique uolens, quod, si adhuc in
errore perseuerarent, quo subuersos fuisse rescierat, uirga iam, non
mansuetudine opus esse in castigando.
Doctorem enim procul ab omni assentatione esse decet, quod idem signauit, cum
de se
uultis, in uirga ueniam ad nos, an in charitate et
spiritu mansuetudinis? — denotare utique uolens, quod, si adhuc in
errore perseuerarent, quo subuersos fuisse rescierat, uirga iam, non
mansuetudine opus esse in castigando.
Doctorem enim procul ab omni assentatione esse decet, quod idem signauit, cum
de se diceret: Si hominibus placerem, Christi seruus non essem. Alibi
quoque ait: Ita loquimur, non quasi hominibus
quod idem signauit, cum
de se diceret: Si hominibus placerem, Christi seruus non essem. Alibi
quoque ait: Ita loquimur, non quasi hominibus placentes, sed Deo, qui
probat corda nostra. Neque enim aliquando fuimus in sermone adulationis,
sicut scitis, Deus testis est, nec quęrentes ab hominibus gloriam, neque
a uobis, neque ab aliis. Qua in re non est prętermittenda Salomonis
sententia dicentis: Qui dicunt impio: Iustus
hominibus placentes, sed Deo, qui
probat corda nostra. Neque enim aliquando fuimus in sermone adulationis,
sicut scitis, Deus testis est, nec quęrentes ab hominibus gloriam, neque
a uobis, neque ab aliis. Qua in re non est prętermittenda Salomonis
sententia dicentis: Qui dicunt impio: Iustus es, maledicent eis *
corr. ex ei
populi et detestabuntur eos tribus. Qui arguunt eum,
gressibus eius. Adulator enim non coercet malos, dum
palpat, sed licentiores effcit. Hoc uitio facile carebit, qui omnibus rebus
antetulerit ueritatem et cum Psalmista dicere poterit: Loquebar de
testimoniis tuis in conspectu regum, et non confundebar. Sic etiam
Helias propheta Achab regi irato ac dicenti: Tune es ille, qui conturbas
Israhel? — audacter respondit: Non ego turbaui Israhel, sed tu et
domus patris
Quantum porro expediat mortalibus, cum supersunt illis boni doctique
prędicatores, quantumue obest, cum desunt, Niniue seruata, Sodoma et Gomorra
euersę docent. Illa Iona prophetante poenitentiam egit, hę absque doctore in
omne scelus pręcipites iere Deoque ulciscente ad internitionem redactę sunt
implentes illud Salomonis oraculum: Cum propheta defecerit, dissipabitur
populus. Et ut ad nostra ueniam, Petro prędicante cecidit
tuum et diligenter exerce agrum tuum, et postea ędifices
domum tuam! Et Iacobus apostolus non inconsulte monet dicens:
Nolite plures magistri fieri, fratres mei, scientes, quoniam maius
iudicium sumitis. In multis enim offendimus omnes. Siquis in uerbo non
offendit, hic perfectus est uir. Docti igitur in populo docebunt
plurimos, ut in Daniele legimus. Et in Euangelio: Scriba doctus in regno
cęlorum profert de
et postea ędifices
domum tuam! Et Iacobus apostolus non inconsulte monet dicens:
Nolite plures magistri fieri, fratres mei, scientes, quoniam maius
iudicium sumitis. In multis enim offendimus omnes. Siquis in uerbo non
offendit, hic perfectus est uir. Docti igitur in populo docebunt
plurimos, ut in Daniele legimus. Et in Euangelio: Scriba doctus in regno
cęlorum profert de thesauro suo noua et uetera.
monet dicens:
Nolite plures magistri fieri, fratres mei, scientes, quoniam maius
iudicium sumitis. In multis enim offendimus omnes. Siquis in uerbo non
offendit, hic perfectus est uir. Docti igitur in populo docebunt
plurimos, ut in Daniele legimus. Et in Euangelio: Scriba doctus in regno
cęlorum profert de thesauro suo noua et uetera. Quamborem ad
apostolos quoque dicitur: Sedete in
plures magistri fieri, fratres mei, scientes, quoniam maius
iudicium sumitis. In multis enim offendimus omnes. Siquis in uerbo non
offendit, hic perfectus est uir. Docti igitur in populo docebunt
plurimos, ut in Daniele legimus. Et in Euangelio: Scriba doctus in regno
cęlorum profert de thesauro suo noua et uetera. Quamborem ad
apostolos quoque dicitur: Sedete in ciuitate, quoad usque
induamini
fratres mei, scientes, quoniam maius
iudicium sumitis. In multis enim offendimus omnes. Siquis in uerbo non
offendit, hic perfectus est uir. Docti igitur in populo docebunt
plurimos, ut in Daniele legimus. Et in Euangelio: Scriba doctus in regno
cęlorum profert de thesauro suo noua et uetera. Quamborem ad
apostolos quoque dicitur: Sedete in ciuitate, quoad usque
induamini uirtute ex alto;
maius
iudicium sumitis. In multis enim offendimus omnes. Siquis in uerbo non
offendit, hic perfectus est uir. Docti igitur in populo docebunt
plurimos, ut in Daniele legimus. Et in Euangelio: Scriba doctus in regno
cęlorum profert de thesauro suo noua et uetera. Quamborem ad
apostolos quoque dicitur: Sedete in ciuitate, quoad usque
induamini uirtute ex alto; nequis diuinę ac cęlestis
igitur in populo docebunt
plurimos, ut in Daniele legimus. Et in Euangelio: Scriba doctus in regno
cęlorum profert de thesauro suo noua et uetera. Quamborem ad
apostolos quoque dicitur: Sedete in ciuitate, quoad usque
induamini uirtute ex alto; nequis diuinę ac cęlestis prędicationis
onus assumere sibi ausit, donec uires roburque conceperit ad sustinendum
illud, Spiritus Sancti ope atque dono et sacrarum
nequis diuinę ac cęlestis prędicationis
onus assumere sibi ausit, donec uires roburque conceperit ad sustinendum
illud, Spiritus Sancti ope atque dono et sacrarum cognitione Scripturarum.
Tum demum pręparato domi conuiuio in publicum prodeat et ad exitum uiarum
confidenter procedat, multos inuitet, laxet retia ad capturam, seminet semen
suum et uerę catholicęque scientię sale omnia condiat. Sed tamen calciamenta
habeat in pedibus, ne terram
domi conuiuio in publicum prodeat et ad exitum uiarum
confidenter procedat, multos inuitet, laxet retia ad capturam, seminet semen
suum et uerę catholicęque scientię sale omnia condiat. Sed tamen calciamenta
habeat in pedibus, ne terram attingat, ut tota eius conuersatio in cęlis
sit. Quod aliis pręcipit, prius ipse pręstet, quia, qui fecerit et docuerit
sic, hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Qui uero aliter prędicant ac
uiuunt
confidenter procedat, multos inuitet, laxet retia ad capturam, seminet semen
suum et uerę catholicęque scientię sale omnia condiat. Sed tamen calciamenta
habeat in pedibus, ne terram attingat, ut tota eius conuersatio in cęlis
sit. Quod aliis pręcipit, prius ipse pręstet, quia, qui fecerit et docuerit
sic, hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Qui uero aliter prędicant ac
uiuunt et ab eo, quod ore pręcipiunt, factis atque animo
sale omnia condiat. Sed tamen calciamenta
habeat in pedibus, ne terram attingat, ut tota eius conuersatio in cęlis
sit. Quod aliis pręcipit, prius ipse pręstet, quia, qui fecerit et docuerit
sic, hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Qui uero aliter prędicant ac
uiuunt et ab eo, quod ore pręcipiunt, factis atque animo dissident, iis
dicitur: Vę uobis legisperitis, qui oneratis homines oneribus, quę
portare non possunt et ipsi
nolite facere; dicunt enim, et non faciunt. Nemo
autem efficacius ad bene beateque uiuendum instruit quam cuius facia
dictaque consentiunt, cuius non minus uita quam os prędicat. Et hic quidem
est, qui magnus uocabitur in regno cęlorum. Hic, inquam, est, qui mercedem
accipit et congregat fructum in uitam ęternam, ut qui seminat simul gaudeat,
et qui metit. Quod si beatus est, qui iuste pieque uixerit, quarto beatior,
qui simul et docuerit,
beateque uiuendum instruit quam cuius facia
dictaque consentiunt, cuius non minus uita quam os prędicat. Et hic quidem
est, qui magnus uocabitur in regno cęlorum. Hic, inquam, est, qui mercedem
accipit et congregat fructum in uitam ęternam, ut qui seminat simul gaudeat,
et qui metit. Quod si beatus est, qui iuste pieque uixerit, quarto beatior,
qui simul et docuerit, ut non sibi soli, uerum etiam aliis saluti sit.
Caput V / DE SACERDOTIBVS HONORANDIS
Quę ad Euangelicę institutionis doctorem spectarent, hactenus diximus. Nunc,
quantum honoris sacerdotali dignitati deferri debeat, explicemus.
Primus in Scripturis diuinis Melchisedech sacerdos memoratur, qui panem et
uinum obtulerit Deo et cui Abraham patriarcha decimas dederit quique etiam
rex Salem extiterit. Sed dum rex tantum erat, non illi licuit sacrificium
ministrare, non decimas exigere. Sacerdos etiam factus est, ut potestate
pręcederet reges et sanctitate Deo proximior fieret.
Ad hęc, siquis uestes et ornamenta Aaron pontificis et filiorum eius
sacerdotum in Exodo consyderet, inueniet in eis creaturarum omnium typum, et
hoc quidem, quantum ad allegoriam pertinet. Quantum uero ad tropologicum
sensum, uirtutum cunctarum imaginem. Et si anagogen contemplari uoluerit,
figuram
decimas exigere. Sacerdos etiam factus est, ut potestate
pręcederet reges et sanctitate Deo proximior fieret.
Ad hęc, siquis uestes et ornamenta Aaron pontificis et filiorum eius
sacerdotum in Exodo consyderet, inueniet in eis creaturarum omnium typum, et
hoc quidem, quantum ad allegoriam pertinet. Quantum uero ad tropologicum
sensum, uirtutum cunctarum imaginem. Et si anagogen contemplari uoluerit,
figuram Christi. In fronte nomen Dei
Exodo consyderet, inueniet in eis creaturarum omnium typum, et
hoc quidem, quantum ad allegoriam pertinet. Quantum uero ad tropologicum
sensum, uirtutum cunctarum imaginem. Et si anagogen contemplari uoluerit,
figuram Christi. In fronte nomen Dei ineffabile sculptum in auro rutilat,
quia caput Christi Deus est et caput Ecclesię Christus. Oleo
sanctificationis consecrantur, ut eundem significent, de quo et prędictum
est: Vnxit te Deus, Deus tuus,
omnium typum, et
hoc quidem, quantum ad allegoriam pertinet. Quantum uero ad tropologicum
sensum, uirtutum cunctarum imaginem. Et si anagogen contemplari uoluerit,
figuram Christi. In fronte nomen Dei ineffabile sculptum in auro rutilat,
quia caput Christi Deus est et caput Ecclesię Christus. Oleo
sanctificationis consecrantur, ut eundem significent, de quo et prędictum
est: Vnxit te Deus, Deus tuus, oleo lętitię prę consortibus
prę consortibus tuis. Et,
si tanta pontifici et sacerdotibus Dei tribuuntur, ut mundum totum
uirtutesque omnes contineant et simul mundi uirtutumque Dominum nobis
exibeant, quis non eos ante cunctos mortales, qui in terra sunt, ponendos
arbitretur? Quis uel sola officii autoritate non omnibus magis uenerandos
existimet? Soli pontifici sancta sanctorum ingredi licet, Solis sacerdotibus
in altari Deo ministrare, solis panes propositionis
exibeant, quis non eos ante cunctos mortales, qui in terra sunt, ponendos
arbitretur? Quis uel sola officii autoritate non omnibus magis uenerandos
existimet? Soli pontifici sancta sanctorum ingredi licet, Solis sacerdotibus
in altari Deo ministrare, solis panes propositionis sumere et pro populo
supplicare. Cedat omnis terrena potestas! Nihil in sacerdotis
potestate conspicimus, quod non cęlo dignum sit.
Hinc sane est, quod
uenerandos
existimet? Soli pontifici sancta sanctorum ingredi licet, Solis sacerdotibus
in altari Deo ministrare, solis panes propositionis sumere et pro populo
supplicare. Cedat omnis terrena potestas! Nihil in sacerdotis
potestate conspicimus, quod non cęlo dignum sit.
Hinc sane est, quod emissarii Saulis regis iussi interimere sacerdotes Nobę,
eo quod Dauid, quem ipse rex persequebatur, suscepissent, non ausi sint
conspicimus, quod non cęlo dignum sit.
Hinc sane est, quod emissarii Saulis regis iussi interimere sacerdotes Nobę,
eo quod Dauid, quem ipse rex persequebatur, suscepissent, non ausi sint
manum eis inferre. Aderat rex, in facinus urgebat, cunctantibus iratus
minabatur. At illi immoti fixique stetere; adeo ipsimet occidi, si fors ita
ferret, quam occidere Dei ministros malebant. Serui denique morte contempta
prętulerunt furentis domini
mortuus , ne
nescias morte ęterna damnandum esse, quisquis tam excellentis ordinis uiris
iniuriam irrogare non perhorret. Ac ne tam immane flagitium uel Sauli uel
ipsi Doech impune cessisse existimes, ambo simul, cum in Gelboe Philistinos
fugerent, iusto Dei iudicio propriis mucronibus incubuerunt semet
interficientes qui sacerdotes interfecerant.
Sed si tantę ęstimationi fuit sacerdotium Legis, quanto maiori esse debet
egerit et correctus tanto deinde ministros Dei coluerit submissius, quanto
erga eosdem insolentius se gesserat peruersus.
A Constantino quoque imperatore legem editam tradunt, qua decernat, plus
honoris deberi homini in sacerdotali dignitate constituto quam ulli alii uel
domino uel regi: certum enim esse in illis honorari Christum, qui uicem Christi in terra gererent, non in illis, qui imperarent terrę.
Solis autem
insolentius se gesserat peruersus.
A Constantino quoque imperatore legem editam tradunt, qua decernat, plus
honoris deberi homini in sacerdotali dignitate constituto quam ulli alii uel
domino uel regi: certum enim esse in illis honorari Christum, qui uicem Christi in terra gererent, non in illis, qui imperarent terrę.
Solis autem apostolis, quorum locum sacerdotes tenent, a Domino dictum esse:
Qui uos recipit, me
imperatore legem editam tradunt, qua decernat, plus
honoris deberi homini in sacerdotali dignitate constituto quam ulli alii uel
domino uel regi: certum enim esse in illis honorari Christum, qui uicem Christi in terra gererent, non in illis, qui imperarent terrę.
Solis autem apostolis, quorum locum sacerdotes tenent, a Domino dictum esse:
Qui uos recipit, me recipit, et qui me recipit, recipit eum, qui me
misit.
tradunt, qua decernat, plus
honoris deberi homini in sacerdotali dignitate constituto quam ulli alii uel
domino uel regi: certum enim esse in illis honorari Christum, qui uicem Christi in terra gererent, non in illis, qui imperarent terrę.
Solis autem apostolis, quorum locum sacerdotes tenent, a Domino dictum esse:
Qui uos recipit, me recipit, et qui me recipit, recipit eum, qui me
misit.
qui me
misit.
Iure igitur Martinus, Turonensis episcopus, a Valentiniano imperatore
inuitatus, cum multis principibus uiris una recumbentibus primus poculum
accepisset, in circumferendo, sicuti tunc mos erat, honoris ratio ducebatur,
eo gustato presbytero suo post se hauriendum porrexit, neminem ex omni illo
conuiuarum numero digniorem decernens, cui secundum honoris locum daret, ne
ipsum
pariter et presbyteros
coepit, liquido iam perspiciens terrenam dignitatem diuinę cedere debere et
sacerdotio pręditos ęquum esse etiam ab imperatoribus honorari.
Propterea quidem et Theodosius Augustus, quoniam iratus in Thessalonicenses
supra quam quod iustum ęquumque esset animaduerti fecerat, Mediolani ab
Ambrosio episcopo ecclesię aditu prohibitus palamque reprehensus patienti
animo pertulit et commissum confitens poenitentiam egit.
quodam die ecclesiam ingressus intra chorum consedisset,
audiuit non eum locum purpuratorum esse, sed sacerdotum iubentique Ambrosio,
ut inde suscitatus recederet, obediuit. Post hęc Constantinopoli ad
ecclesiam ueniens, ut in choro sessum accederet, a patriarcha inuitatus
nequaquam acquieuit, magis Ambrosii sententiam sequens atque approbans, qui
ne imperatores quidem sacerdotum consessione satis dignos
iudicauit.
approbans, qui
ne imperatores quidem sacerdotum consessione satis dignos
iudicauit.
Antonius Aegyptius abbas, uirtutibus et miraculis ubique clarus, ipsos
presbyteros ac sacerdotes in summa ueneratione dicitur habuisse solitusque
eisdem caput submittere, benedictionem sibi captare et pro magno beneficio
ducere, si accepisset. Profecto tam sanctus uir haud quaquam tanti
sacerdotalem benedictionem facisset,
ducere, si accepisset. Profecto tam sanctus uir haud quaquam tanti
sacerdotalem benedictionem facisset, nisi per eam sanctiorem se fore
cognouisset. Benedici a sacerdote uoluit, ut benedici mereretur a Deo, non
in illa sola uitę suę integritate confidens, uerum etiam aliunde spiritalia
sibi subsidia comparans. Nam et palmes ille in Euangelio, quanuis fructuosus
atque foecundus, adhuc purgatur, ut fructus plus afferat et prouentu in dies
per eam sanctiorem se fore
cognouisset. Benedici a sacerdote uoluit, ut benedici mereretur a Deo, non
in illa sola uitę suę integritate confidens, uerum etiam aliunde spiritalia
sibi subsidia comparans. Nam et palmes ille in Euangelio, quanuis fructuosus
atque foecundus, adhuc purgatur, ut fructus plus afferat et prouentu in dies
lętiore copiosius exhuberet.
Fratrum quoque Minorum institutor ac pater Franciscus, licet omni sanctitatis
in illa sola uitę suę integritate confidens, uerum etiam aliunde spiritalia
sibi subsidia comparans. Nam et palmes ille in Euangelio, quanuis fructuosus
atque foecundus, adhuc purgatur, ut fructus plus afferat et prouentu in dies
lętiore copiosius exhuberet.
Fratrum quoque Minorum institutor ac pater Franciscus, licet omni sanctitatis
genere pręstiterit, non minimum in hoc laudatur, quod maximo semper honore
atque foecundus, adhuc purgatur, ut fructus plus afferat et prouentu in dies
lętiore copiosius exhuberet.
Fratrum quoque Minorum institutor ac pater Franciscus, licet omni sanctitatis
genere pręstiterit, non minimum in hoc laudatur, quod maximo semper honore
sacerdotes prosecutus sit. Dicere solitum tradunt, si cui sanctorum e cęlo
in terram delapso et cum illo simul sacerdoti forte occurrisset, prius se
sacerdotis manibus osculum
quoque Minorum institutor ac pater Franciscus, licet omni sanctitatis
genere pręstiterit, non minimum in hoc laudatur, quod maximo semper honore
sacerdotes prosecutus sit. Dicere solitum tradunt, si cui sanctorum e cęlo
in terram delapso et cum illo simul sacerdoti forte occurrisset, prius se
sacerdotis manibus osculum daturum, deinde reuerentiam facturum sancto, plus
quidem se debere illi significans, a quo ministrante sacratissimum Christi
daturum, deinde reuerentiam facturum sancto, plus
quidem se debere illi significans, a quo ministrante sacratissimum Christi
corpus acciperet quam illi, quem iam cum Christo regnare nosset. Quanta
autem res esset sacerdotium, in eo ostendit, quod se indignum illo iudicans
nunquam promoueri passus sit soloque diaconatus officio contentus, quoad
uixit, fuit. Cogitent nunc sacerdotes, qualis eos decet perfectio, si
Franciscus non sufficere
nunquam promoueri passus sit soloque diaconatus officio contentus, quoad
uixit, fuit. Cogitent nunc sacerdotes, qualis eos decet perfectio, si
Franciscus non sufficere credidit.
Ioannes primus, qui Hormisdę, in summo pontificatu successit,
Constantinopolim uersus pergens, cum Corinthum diuertisset, equum ei, a quo
commodatum acceperat, restituit. Hoc equo, quod inter manus mansuetior
esset, uti solebat uxor eius, qui commodauerat.
seque illo equo deinceps indignos iudicantes eum pontifici,
cui prius commodato concesserant, muneri obtulerunt. Docuit iumentum, quod
homo ignorabat, non solum Ecclesię antistitis personam esse honorandam, sed
etiam locum, in quo constiterit, atque adeo sedem ipsam, in qua se aliquando
collocarit.
Marcellinus, Anchonę urbis episcopus, cum podagrę morbo fractus ac
debilitatus incedere pedes non posset, gestari se iussit et contra
eum pontifici,
cui prius commodato concesserant, muneri obtulerunt. Docuit iumentum, quod
homo ignorabat, non solum Ecclesię antistitis personam esse honorandam, sed
etiam locum, in quo constiterit, atque adeo sedem ipsam, in qua se aliquando
collocarit.
Marcellinus, Anchonę urbis episcopus, cum podagrę morbo fractus ac
debilitatus incedere pedes non posset, gestari se iussit et contra
incendium, quo urbs ipsa
sopita defecit. Quod si ignis, id est, animale elementum sacerdotii uirtutem
sensit atque refugit, quis tam impudens est, ut eandem reuereri eidemque
sese inclinare subiicereque contemnat?
Proferamus in medium alterius quoque sexus huic pręceptioni congruens
exemplum.
Mariam Aegyptiacam Zosimas abbas in deserto orantem corpore supra terram
attolli uidit, supra aquas Iordanis ambulantem non mergi, et stupefactus
impudens est, ut eandem reuereri eidemque
sese inclinare subiicereque contemnat?
Proferamus in medium alterius quoque sexus huic pręceptioni congruens
exemplum.
Mariam Aegyptiacam Zosimas abbas in deserto orantem corpore supra terram
attolli uidit, supra aquas Iordanis ambulantem non mergi, et stupefactus
congenuare ante illam reuerentię gratia uoluit. At mulier sacerdotalem in
ipso dignitatem animaduertens non
Mariam Aegyptiacam Zosimas abbas in deserto orantem corpore supra terram
attolli uidit, supra aquas Iordanis ambulantem non mergi, et stupefactus
congenuare ante illam reuerentię gratia uoluit. At mulier sacerdotalem in
ipso dignitatem animaduertens non permisit, sed econtra honorem, quo se
indignam censuit, ei detulit, maius quiddam existimans sacerdotem esse quam
miracula facere, immo omnibus miraculis mirabilius iudicans ex pane et uino
instituti sacramentis ad cęlestem beatitudinem
adipiscendam idoneos reddant, mandatur. Ipsi sunt sal terrę, ipsi lux mundi,
ipsi ciuitas supra montem ędificata, ipsi lucerna supra candelabrum posita
et lucens omnibus, qui in domo Dei sunt. Ipsi ab apostolo dicuntur genus
electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis. Denique
stellarum angelorumque uocabula in Apocalypsi promerentur. Et
in Psalmo audiunt:
lucerna supra candelabrum posita
et lucens omnibus, qui in domo Dei sunt. Ipsi ab apostolo dicuntur genus
electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis. Denique
stellarum angelorumque uocabula in Apocalypsi promerentur. Et
in Psalmo audiunt: Sacerdotes eius induam salutari, et sancti eius
exultatione exultabunt. Hęc sunt igitur, quę sanctus propheta Dauid
suspiciens et admirans clamat: Mihi autem
et lucens omnibus, qui in domo Dei sunt. Ipsi ab apostolo dicuntur genus
electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis. Denique
stellarum angelorumque uocabula in Apocalypsi promerentur. Et
in Psalmo audiunt: Sacerdotes eius induam salutari, et sancti eius
exultatione exultabunt. Hęc sunt igitur, quę sanctus propheta Dauid
suspiciens et admirans clamat: Mihi autem nimis honorificati sunt amici
nimis honorificati sunt amici
tui, Deus, nimis confortatus est principatus eorum. Hęc et nos certe
mouere debent, ut illos pręcipua et singulari quadam ueneratione
afficientes, quicquid honoris, quicquid officii in eos contulerimus, in Deum
contulisse arbitremur, Deo pręstitisse.
Cęterum et sacerdotes ipsi uideant, ut, quantum autoritate atque honore
reliquos mortales antecesserint, tantum et uirtutibus pręstent. Cui multum
sunt amici
tui, Deus, nimis confortatus est principatus eorum. Hęc et nos certe
mouere debent, ut illos pręcipua et singulari quadam ueneratione
afficientes, quicquid honoris, quicquid officii in eos contulerimus, in Deum
contulisse arbitremur, Deo pręstitisse.
Cęterum et sacerdotes ipsi uideant, ut, quantum autoritate atque honore
reliquos mortales antecesserint, tantum et uirtutibus pręstent. Cui multum
pręstitisse.
Cęterum et sacerdotes ipsi uideant, ut, quantum autoritate atque honore
reliquos mortales antecesserint, tantum et uirtutibus pręstent. Cui multum
donatum est, multum ab eo exigetur. Quod si iis, qui semel in anno
sacrosanctam communionem de manu sacerdotis accipiunt, ut se prius probent,
pręcipitur, et sic de pane illo et de calice bibant, quanto magis debet
probari uiuereque syncerius is, qui quotidie ad altare Dei accedit et
uirgo est et
Virginis filius; humilitatem, formam serui accepit, cum esset Deus; si
patientiam, opprobria, contumelias, uerbera, necem sustinuit, ut nos
saluaret; si puritatem, peccatum non fecit et non est inuentus dolus in ore
eius; si sanctitatem, sanctus sanctorum est, gratia et ueritate plenus; si
perfectionem, nec augeri in illo nec minui potest. Hic quippe ille est
unigenitus Dei filius, per quem omnia facta sunt et sine quo factum est
contumelias, uerbera, necem sustinuit, ut nos
saluaret; si puritatem, peccatum non fecit et non est inuentus dolus in ore
eius; si sanctitatem, sanctus sanctorum est, gratia et ueritate plenus; si
perfectionem, nec augeri in illo nec minui potest. Hic quippe ille est
unigenitus Dei filius, per quem omnia facta sunt et sine quo factum est
nihil, Alpha et Omega, principium et finis, Christus Iesus, cuius nomen
super omne nomen, cui omne genu
unigenitus Dei filius, per quem omnia facta sunt et sine quo factum est
nihil, Alpha et Omega, principium et finis, Christus Iesus, cuius nomen
super omne nomen, cui omne genu flectitur, cęlestium, terrestrium et
infernorum, in quem angeli prospicere desyderant, quem cum
Patre et Spiritu Sancto simplicem inseparabilemque substantiam tremunt
Archangeli, reuerentur Dominationes, uenerantur Potestates, adorant
Virtutes, Cherubin et
incomprehensibilis Maiestas sub
uisibili ista palpabilique specie ad te e cęlo dignatur descendere, o
sacerdos. Cogita, perpende, examina, quem te exibere debeas, ne talis ac
tantus Dominus a te inuitatus, ad te ueniens in te inueniat, quod ipsum
offendat.
Caput VI / DE PACE COLENDA
Diximus de sacerdotali dignitate honoranda, nunc de pace colenda
atque contemnit. Ponitefex autem ab altari
ad populum conuersus dicere solet: Pax uobis; hac nempe precatione nobis
innuens, ut cum proximis pacem habeamus, si Deo reconciliari cupimus.
Isaac patriarcha, ut in Genesi legimus, Gerrarę apud Abimelech, Palestinorum
regem considens, cum multa rerum hominumque copia auctus fuisset, in inuidiam incidit. Eiectus ergo abiit et semper, ubi
tranquillius uiuere posset,
nobis
innuens, ut cum proximis pacem habeamus, si Deo reconciliari cupimus.
Isaac patriarcha, ut in Genesi legimus, Gerrarę apud Abimelech, Palestinorum
regem considens, cum multa rerum hominumque copia auctus fuisset, in inuidiam incidit. Eiectus ergo abiit et semper, ubi
tranquillius uiuere posset, quęrens, in Bersabee sibi posuit sedem. At cum
idem Abimelech potentiam eius formidans, quem offenderat, ultro amiciciam
legimus, Gerrarę apud Abimelech, Palestinorum
regem considens, cum multa rerum hominumque copia auctus fuisset, in inuidiam incidit. Eiectus ergo abiit et semper, ubi
tranquillius uiuere posset, quęrens, in Bersabee sibi posuit sedem. At cum
idem Abimelech potentiam eius formidans, quem offenderat, ultro amiciciam
petitum uenisset, ipse oblitus iniurię, quod petebatur, facile cessit
initoque inter se foedere ac pace
et
cum posset lędere, noluit. Clamidis eius oram latenter abscidit, hastam et
cyphum secus caput dormientis positum abstulit, ut ea res fidem faceret ideo
se parcere uitę persecutoris, ut esset, cum quo tandem placato in gratiam
rediret. Itaque beneficio Dauid uicta est Saulis inuidia, pacem inter se
iniere. Dauid tamen Saulis inconstantię non ignarus, ne pręsentia sua illum
turbaret, in Palestinam ad Achim Getheorum regem se transtulit
uitę persecutoris, ut esset, cum quo tandem placato in gratiam
rediret. Itaque beneficio Dauid uicta est Saulis inuidia, pacem inter se
iniere. Dauid tamen Saulis inconstantię non ignarus, ne pręsentia sua illum
turbaret, in Palestinam ad Achim Getheorum regem se transtulit habitauitque
in Sicelech urbe, donec Saule hostium armis cęso rediens illi successit in
regno, cuius odium placare quam ulcisci maluerat. Sic ergo Dei benignitas ac
fauor
rediret. Itaque beneficio Dauid uicta est Saulis inuidia, pacem inter se
iniere. Dauid tamen Saulis inconstantię non ignarus, ne pręsentia sua illum
turbaret, in Palestinam ad Achim Getheorum regem se transtulit habitauitque
in Sicelech urbe, donec Saule hostium armis cęso rediens illi successit in
regno, cuius odium placare quam ulcisci maluerat. Sic ergo Dei benignitas ac
fauor pacis patientięque exaltauit cultorem.
Verum quoniam ipse Dauid
iniere. Dauid tamen Saulis inconstantię non ignarus, ne pręsentia sua illum
turbaret, in Palestinam ad Achim Getheorum regem se transtulit habitauitque
in Sicelech urbe, donec Saule hostium armis cęso rediens illi successit in
regno, cuius odium placare quam ulcisci maluerat. Sic ergo Dei benignitas ac
fauor pacis patientięque exaltauit cultorem.
Verum quoniam ipse Dauid in negociis militaribus assidue uersatus hostium
in Sicelech urbe, donec Saule hostium armis cęso rediens illi successit in
regno, cuius odium placare quam ulcisci maluerat. Sic ergo Dei benignitas ac
fauor pacis patientięque exaltauit cultorem.
Verum quoniam ipse Dauid in negociis militaribus assidue uersatus hostium
cruore manus foedauerat, prohibitus est ędificare templum Domino, Salomon
autem iussus, ut qui semper pacificus et belli abstinens fuit. Nunquid
igitur peccati arguitur Dauid,
belli abstinens fuit. Nunquid
igitur peccati arguitur Dauid, qui Deo fauente prostrauerit inimicos? Minime
quidem, sed tamen ideo ędificatio templi illi interdicitur, ut omnibus
constet, quanti apud Deum momenti sit perpetua in homine pacis obseruatio
imperturbataque tranquillitas.
Ezechias, rex Iuda, cum responsum accepisset thesauros, quos Babyloniis
glorię cupiditate ostentauerat, iisdem futuros predam, delicti conscius:
rex Iuda, cum responsum accepisset thesauros, quos Babyloniis
glorię cupiditate ostentauerat, iisdem futuros predam, delicti conscius:
Bonus est,
inquit, sermo Domini. Sit tantum pax et ueritas in diebus
meis . Non negauit iustum esse Dei aduersum se iudicium, sed mala
diferri precatus est, non ob hoc, ne thesauros, sed ne thesauris chariorem
pacem ammiteret. Et quoniam pro pace, non pro diuitiis orauit, quod
iustum esse Dei aduersum se iudicium, sed mala
diferri precatus est, non ob hoc, ne thesauros, sed ne thesauris chariorem
pacem ammiteret. Et quoniam pro pace, non pro diuitiis orauit, quod uixit
postea, hostem non uidit, Deo in posteros calamitatem illam, quam
interminatus fuerat, transferente, ut monstraret pręponendam esse opibus
pacem.
Certe ipse ęterni Patris coęternus Filius non prius de homine nasci uoluit
quam
coęternus Filius non prius de homine nasci uoluit
quam totus terrarum orbis positis bellis pacem ageret. Cur ita, nisi ut
pacem et concordiam sibi gratissima esse significaret? Tunc et angeli
lętantes cecinerunt: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus
bonę uoluntatis! Ipse insuper Discipulis suis, cum eos ad
insinuandam gentibus ueritatem mitteret, pręcepit, ut, quamcunque domum
ingrederentur, statim in primo aditu pacem
non prius de homine nasci uoluit
quam totus terrarum orbis positis bellis pacem ageret. Cur ita, nisi ut
pacem et concordiam sibi gratissima esse significaret? Tunc et angeli
lętantes cecinerunt: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus
bonę uoluntatis! Ipse insuper Discipulis suis, cum eos ad
insinuandam gentibus ueritatem mitteret, pręcepit, ut, quamcunque domum
ingrederentur, statim in primo aditu pacem offerrent, pacem
cecinerunt: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus
bonę uoluntatis! Ipse insuper Discipulis suis, cum eos ad
insinuandam gentibus ueritatem mitteret, pręcepit, ut, quamcunque domum
ingrederentur, statim in primo aditu pacem offerrent, pacem domui illi,
pacem habitantibus in ea. Et ad crucem iturus hanc hęreditario illis
dimittere uoluit dicens: Pacem relinquo uobis, pacem meam do uobis; non
quomodo mundus dat, ego do
bonę uoluntatis! Ipse insuper Discipulis suis, cum eos ad
insinuandam gentibus ueritatem mitteret, pręcepit, ut, quamcunque domum
ingrederentur, statim in primo aditu pacem offerrent, pacem domui illi,
pacem habitantibus in ea. Et ad crucem iturus hanc hęreditario illis
dimittere uoluit dicens: Pacem relinquo uobis, pacem meam do uobis; non
quomodo mundus dat, ego do uobis . Mundana enim pax utilitatem
respicit, diuina charitatem.
uoluit dicens: Pacem relinquo uobis, pacem meam do uobis; non
quomodo mundus dat, ego do uobis . Mundana enim pax utilitatem
respicit, diuina charitatem. Hanc etiam a Deo poscere nos instruit, dum pro
omnibus in se credituris Patri supplicat, ut, sicut ipse cum Patre unum
sunt, ita et hi in ipsis unum sint. Non possunt unum esse in Christo, qui
non unanimiter adherent uni Christo, ut unius capitis membra esse mereantur.
Non
mundus dat, ego do uobis . Mundana enim pax utilitatem
respicit, diuina charitatem. Hanc etiam a Deo poscere nos instruit, dum pro
omnibus in se credituris Patri supplicat, ut, sicut ipse cum Patre unum
sunt, ita et hi in ipsis unum sint. Non possunt unum esse in Christo, qui
non unanimiter adherent uni Christo, ut unius capitis membra esse mereantur.
Non est pax impiis , ait Dominus. Et in Euangelio legimus non alio
erga Discipulos
enim pax utilitatem
respicit, diuina charitatem. Hanc etiam a Deo poscere nos instruit, dum pro
omnibus in se credituris Patri supplicat, ut, sicut ipse cum Patre unum
sunt, ita et hi in ipsis unum sint. Non possunt unum esse in Christo, qui
non unanimiter adherent uni Christo, ut unius capitis membra esse mereantur.
Non est pax impiis , ait Dominus. Et in Euangelio legimus non alio
erga Discipulos salutationis genere eum fuisse usum quam
sicut ipse cum Patre unum
sunt, ita et hi in ipsis unum sint. Non possunt unum esse in Christo, qui
non unanimiter adherent uni Christo, ut unius capitis membra esse mereantur.
Non est pax impiis , ait Dominus. Et in Euangelio legimus non alio
erga Discipulos salutationis genere eum fuisse usum quam ut diceret: Pax
uobis! Tunc quoque, cum post resurrectionem insufflaret eis: Pax
uobis , inquit. Accipite Spiritum
sapite, inquit, pacem habete, et Deus pacis et dilectionis erit
uobiscum. Et Dominus ipse ait: Si duo ex uobis consenserint super
terram, de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in
cęlis est. Vbi enim sunt duo uel tres congregati in
nomine meo, ibi sum in medio eorum. O inęstimabilis beatę concordię
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se
uobiscum. Et Dominus ipse ait: Si duo ex uobis consenserint super
terram, de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in
cęlis est. Vbi enim sunt duo uel tres congregati in
nomine meo, ibi sum in medio eorum. O inęstimabilis beatę concordię
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se consentientibus quam
ut, quicquid petunt, impetrent et Christus illis semper pręsens,
ipse ait: Si duo ex uobis consenserint super
terram, de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in
cęlis est. Vbi enim sunt duo uel tres congregati in
nomine meo, ibi sum in medio eorum. O inęstimabilis beatę concordię
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se consentientibus quam
ut, quicquid petunt, impetrent et Christus illis semper pręsens, semper
medius sit?
beatę concordię
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se consentientibus quam
ut, quicquid petunt, impetrent et Christus illis semper pręsens, semper
medius sit?
Talis pax in apostolis, in discipulis, in martyribus, in confessoribus
Christi fuit. Non potuit eam discindere tyrannorum sęuitia, non uoluptatum
illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes
discordiarum
concordię
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se consentientibus quam
ut, quicquid petunt, impetrent et Christus illis semper pręsens, semper
medius sit?
Talis pax in apostolis, in discipulis, in martyribus, in confessoribus
Christi fuit. Non potuit eam discindere tyrannorum sęuitia, non uoluptatum
illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes
discordiarum machinationes sola pax
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se consentientibus quam
ut, quicquid petunt, impetrent et Christus illis semper pręsens, semper
medius sit?
Talis pax in apostolis, in discipulis, in martyribus, in confessoribus
Christi fuit. Non potuit eam discindere tyrannorum sęuitia, non uoluptatum
illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes
discordiarum machinationes sola pax in arce uerę
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se consentientibus quam
ut, quicquid petunt, impetrent et Christus illis semper pręsens, semper
medius sit?
Talis pax in apostolis, in discipulis, in martyribus, in confessoribus
Christi fuit. Non potuit eam discindere tyrannorum sęuitia, non uoluptatum
illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes
discordiarum machinationes sola pax in arce uerę fidei collocata
discipulis, in martyribus, in confessoribus
Christi fuit. Non potuit eam discindere tyrannorum sęuitia, non uoluptatum
illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes
discordiarum machinationes sola pax in arce uerę fidei collocata superauit.
Haud illi pacem nunc haberent in cęlo, si eam habere desiissent in terra:
idem uelle et idem nolle supernę beatitudinis dignos fecit. Concordia enim
hęc atque consensio ueritatis, non
eam discindere tyrannorum sęuitia, non uoluptatum
illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes
discordiarum machinationes sola pax in arce uerę fidei collocata superauit.
Haud illi pacem nunc haberent in cęlo, si eam habere desiissent in terra:
idem uelle et idem nolle supernę beatitudinis dignos fecit. Concordia enim
hęc atque consensio ueritatis, non erroris fuit.
Qui eiusmodi pacis tranquillitate delectari solent,
non uoluptatum
illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes
discordiarum machinationes sola pax in arce uerę fidei collocata superauit.
Haud illi pacem nunc haberent in cęlo, si eam habere desiissent in terra:
idem uelle et idem nolle supernę beatitudinis dignos fecit. Concordia enim
hęc atque consensio ueritatis, non erroris fuit.
Qui eiusmodi pacis tranquillitate delectari solent, non in se tantum, sed in
cęlo, si eam habere desiissent in terra:
idem uelle et idem nolle supernę beatitudinis dignos fecit. Concordia enim
hęc atque consensio ueritatis, non erroris fuit.
Qui eiusmodi pacis tranquillitate delectari solent, non in se tantum, sed in
aliis etiam mentem irritatione aliqua alienatam allicere ac mollire modis
omnibus conantur.
Vbaldus, Eugubinę urbis episcopus, cum ciues suos in seditionem uersos uerbis
placare
desiissent in terra:
idem uelle et idem nolle supernę beatitudinis dignos fecit. Concordia enim
hęc atque consensio ueritatis, non erroris fuit.
Qui eiusmodi pacis tranquillitate delectari solent, non in se tantum, sed in
aliis etiam mentem irritatione aliqua alienatam allicere ac mollire modis
omnibus conantur.
Vbaldus, Eugubinę urbis episcopus, cum ciues suos in seditionem uersos uerbis
placare non potuit et iam
Qui eiusmodi pacis tranquillitate delectari solent, non in se tantum, sed in
aliis etiam mentem irritatione aliqua alienatam allicere ac mollire modis
omnibus conantur.
Vbaldus, Eugubinę urbis episcopus, cum ciues suos in seditionem uersos uerbis
placare non potuit et iam ad arma esset concursum, inermis inter tela
strictosque mucrones irrumpens humi prono corpore sese prostrauit nec
exurrexit, donec illi saucium iacere rati mutua odia in
suos in seditionem uersos uerbis
placare non potuit et iam ad arma esset concursum, inermis inter tela
strictosque mucrones irrumpens humi prono corpore sese prostrauit nec
exurrexit, donec illi saucium iacere rati mutua odia in unius miserationem
conuertissent. Iacens diremit pugnam, quam stans nequiuerat inhibere.
Audacem autem et periculi impauidum fecerat ipse pacis amor. Idem Fredericum
imperatorem Eugubinis infensum iratumque et ob id grave
grave ęris uectigal
acceptis obsidibus imperantem suppliciter adiens placauit, ita ut ille et
pecuniam remitteret et obsides restitueret et ipsum, ubi multo honore
affecisset, discedentem deduci iuberet. Sicque pastor bonus in tanta ouium
suarum trepidatione nunquam conquieuit, donec securas redderet, factus eis
uix speratę pacis impetrator simul et nuncius.
Iuo quoque presbyter, cum multis miraculis tum imprimis pietatis operibus
se agnosceret et illa
matrem. Documento est, ut, quos exhortando ad concordiam reuocare non
possumus, reuocemus pro eis deprecando, quando quidem non hominum, sed Dei
donum est pax.
Pafnutio abbati in solitudine uitam agenti reuelatum est quendam Heracleę,
illius regionis urbe, sibi uitę meritis esse parem. Et quęrens inuenit eum
quidem et uxorem et filios habere, sed post secundam susceptam prolem
castitatem cum ipsa
quidem et uxorem et filios habere, sed post secundam susceptam prolem
castitatem cum ipsa seruare, iustitię studere, pietatem colere et hoc
pręcipue moris habere, ut, si quos inter se odio distractos cognouisset,
continuo in gratiam reducere niteretur. Non fuisset, ut opinor, ciuis iste
tam religioso solitario comparandus, nisi hoc sibi uirtutis genus
adsciuisset, quo ille procul ab hominibus manens uti non poterat. Assidua
quippe cura in
continuo in gratiam reducere niteretur. Non fuisset, ut opinor, ciuis iste
tam religioso solitario comparandus, nisi hoc sibi uirtutis genus
adsciuisset, quo ille procul ab hominibus manens uti non poterat. Assidua
quippe cura in reconciliandis aliorum animis indignationibusque leniendis
urbanum hominem dignum fecit, qui sanctis eremi cultoribus esset ęquandus.
Non immerito igitur Agathon abbas gloriatus est se nunquam cepisse somnum,
nisi prius
eam! Eundem dicere solitum accepimus iracundos Deo atque hominibus odio
esse. Sicut enim humilitas pacem conseruat, ita iracundia concitat lites,
concordiam dissipat.
Hinc et Ioannes, monasterii in Scythi positi abbas, cum ad Pesium anachoretam
uisendum uenisset et ab eo quęreret, quantum in solitudine per annos
quadraginta, quibus in ea permanserat, profecisset, isque referret, quod sol
omnia collustrans nunquam se
esse. Sicut enim humilitas pacem conseruat, ita iracundia concitat lites,
concordiam dissipat.
Hinc et Ioannes, monasterii in Scythi positi abbas, cum ad Pesium anachoretam
uisendum uenisset et ab eo quęreret, quantum in solitudine per annos
quadraginta, quibus in ea permanserat, profecisset, isque referret, quod sol
omnia collustrans nunquam se conspexerit manducantem: Nec me iratum,
respondit, haud minoris meriti existimas non irasci quam
lites,
concordiam dissipat.
Hinc et Ioannes, monasterii in Scythi positi abbas, cum ad Pesium anachoretam
uisendum uenisset et ab eo quęreret, quantum in solitudine per annos
quadraginta, quibus in ea permanserat, profecisset, isque referret, quod sol
omnia collustrans nunquam se conspexerit manducantem: Nec me iratum,
respondit, haud minoris meriti existimas non irasci quam corpus quotidianis
tenuare ieiuniis
Cuius quidem pręcepti Beonem, * corr. ex Benonem
deserti Thebaidis abbatem, non immemorem fuisse constat, cum nunquam
uisus sit iratus. Qui nemini iracitur, nonne semper in pace
uersatur? Profecto, tametsi persecutiones sustinet, fatigantur persecutores
odii stimulis agitati; ille omnia ęquanimiter ferens, in spe pręmii cęlestis
conquiescit dicente Domino: Mihi uindicta, ** corr. ex
constat, cum nunquam
uisus sit iratus. Qui nemini iracitur, nonne semper in pace
uersatur? Profecto, tametsi persecutiones sustinet, fatigantur persecutores
odii stimulis agitati; ille omnia ęquanimiter ferens, in spe pręmii cęlestis
conquiescit dicente Domino: Mihi uindicta, ** corr. ex
uindictam
et ego retribuam .
Secularis quoque potentię in pace conseruanda
ęquanimiter ferens, in spe pręmii cęlestis
conquiescit dicente Domino: Mihi uindicta, ** corr. ex
uindictam
et ego retribuam .
Secularis quoque potentię in pace conseruanda studium ęternę beatitudinis
pręmio est repensum.
Edgaro enim Britannici regni diadema suscipiente Dunstanus, Cantuariensis
archiepiscopus, sibi diuinitus prędictum audiuit pacem Britannię futuram,
Edgaro enim Britannici regni diadema suscipiente Dunstanus, Cantuariensis
archiepiscopus, sibi diuinitus prędictum audiuit pacem Britannię futuram,
quandiu ille uiueret. Igitur annos sedecim, quibus regnauit, omnia in summa
quiete tranquillitateque fuere. Perpetuo quippe amicicię foedere uicinos
reges sibi deuinxerat, piratas mari, prędones terra submouerat. In feras
etiam predę auidas seuerus, a Guidualdo, Gualdensium rege, tributum
futuram,
quandiu ille uiueret. Igitur annos sedecim, quibus regnauit, omnia in summa
quiete tranquillitateque fuere. Perpetuo quippe amicicię foedere uicinos
reges sibi deuinxerat, piratas mari, prędones terra submouerat. In feras
etiam predę auidas seuerus, a Guidualdo, Gualdensium rege, tributum exegit,
annis singulis lupos triginta uenatione captos. Id seruatum, donec illud
bestiarum genus assiduis cędibus defecit. Nihil esse in regni
submouerat. In feras
etiam predę auidas seuerus, a Guidualdo, Gualdensium rege, tributum exegit,
annis singulis lupos triginta uenatione captos. Id seruatum, donec illud
bestiarum genus assiduis cędibus defecit. Nihil esse in regni finibus passus
est, quod a pacis quiete foret alienum. Tantus ergo pacifici status amor
ipsum usque ad quietem euexit sempiternam et ad cęlestis regni gloriam
sublatum inter sanctos collocauit. Hunc imitentur terrarum
regni successum
supernę quoque felicitatis recipere mercedem exoptant.
Est pręterea pacis genus, quę conspiratio sine coniuratio dicitur. Mala hęc
et detestanda odiumque potius eligendum quam consentiendum iis, a quibus in
societatem sortemque flagitti uocamur.
Talis pax filios Iacob in Ioseph fratris necem concordes fecerat, nisi quod
Ruben Deo inspirante in cisternam deiiciendum censuit et Iudas Ismahelitis
Est pręterea pacis genus, quę conspiratio sine coniuratio dicitur. Mala hęc
et detestanda odiumque potius eligendum quam consentiendum iis, a quibus in
societatem sortemque flagitti uocamur.
Talis pax filios Iacob in Ioseph fratris necem concordes fecerat, nisi quod
Ruben Deo inspirante in cisternam deiiciendum censuit et Iudas Ismahelitis
uendendum. Vixit ille Dei beneficio, qui fratrum malignitate perierat. At
quanto melius erat talem
et detestanda odiumque potius eligendum quam consentiendum iis, a quibus in
societatem sortemque flagitti uocamur.
Talis pax filios Iacob in Ioseph fratris necem concordes fecerat, nisi quod
Ruben Deo inspirante in cisternam deiiciendum censuit et Iudas Ismahelitis
uendendum. Vixit ille Dei beneficio, qui fratrum malignitate perierat. At
quanto melius erat talem inter se dirimere concordiam quam tanto sceleri
consentire! Hęc est illa
Vixit ille Dei beneficio, qui fratrum malignitate perierat. At
quanto melius erat talem inter se dirimere concordiam quam tanto sceleri
consentire! Hęc est illa pax, de qua Saluator ait: Non ueni pacem mittere
in terram, sed gladium, quo scilicet talis pax scindi, distrahi
separarique deberet.
De Herode quoque et Pilato in Euangelio legimus, quod ad inuicem inimici
erant, et facti sunt amici, ut Iesum perderent. Sic
consentire! Hęc est illa pax, de qua Saluator ait: Non ueni pacem mittere
in terram, sed gladium, quo scilicet talis pax scindi, distrahi
separarique deberet.
De Herode quoque et Pilato in Euangelio legimus, quod ad inuicem inimici
erant, et facti sunt amici, ut Iesum perderent. Sic facinorosos homines par
perpetrandi mali uoluntas coniunxit, quos alienauerat odium. Minus nocentes
fuissent, si in pristinis
et Pilato in Euangelio legimus, quod ad inuicem inimici
erant, et facti sunt amici, ut Iesum perderent. Sic facinorosos homines par
perpetrandi mali uoluntas coniunxit, quos alienauerat odium. Minus nocentes
fuissent, si in pristinis simultatibus perseuerassent. Non debet esse
reconciliationis causa consensio mali, sed boni.
Est et illa pax oppido quam fugienda, qua obtegitur dolus, sub qua latent
insidię fraudesque de improuiso erupturę
Est et illa pax oppido quam fugienda, qua obtegitur dolus, sub qua latent
insidię fraudesque de improuiso erupturę cubant. Nemo plus nocet quam qui
simulat se profuturum. Personam amici malignus induit, ut incautos ducat in
foueam. Lactat blanditiis, adulatione palpat, promissis allicit, omni palam
permulcet officio et occulte gladium acuit, quo iugulet. De talibus per
Hieremiam dicitur: Impii insidiantes quasi aucupes, laqueos ponentes et
laqueos ponentes et
pedicas ad capiendos uiros. Sicut decipula plena auibus, sic domus eorum
plenę dolo. His Dauid Spiritu Sancto plenus imprecatur dicens:
Qui loquuntur pacem cum proximo suo, mala autem in cordibus eorum, da
illis secundum opera eorum et secundum nequitiam, adinuentionum
ipsorum . Idem ab iis circumueniri formidans orat Dominum
et ait: Ab homine iniquo et doloso errue me! Et
Igitur, quo utrunque facilius deuitetur, pauca adhuc id genus exempla
subnectam. Licet enim nobis propositum sit de uirtutibus tractare, expedit
tamen interdum et uitii mentionem interseruisse.
Abner, filium Ner, qui, ut in Regum libro legimus, principibus Israhel
persuaserat, ut eiecto Isboseth, Saulis filio, regem sibi acciperent Dauid
in Hebron regnantem, cum ob hoc ipsum negocium illuc uenisset seque ipsi
Dauid foedere iunxisset et re
tamen interdum et uitii mentionem interseruisse.
Abner, filium Ner, qui, ut in Regum libro legimus, principibus Israhel
persuaserat, ut eiecto Isboseth, Saulis filio, regem sibi acciperent Dauid
in Hebron regnantem, cum ob hoc ipsum negocium illuc uenisset seque ipsi
Dauid foedere iunxisset et re peracta iam discederet, Ioab, Dauidici ductor
exercitus, ad colloquium reuocatum interemit. Quid hac perfidia nequius, ut
Ioab, Dauidici ductor
exercitus, ad colloquium reuocatum interemit. Quid hac perfidia nequius, ut
regis seruus regis amicum amicicię simulatione supplantet et occidat et
duplicis criminis reum se constituat, capitalis fraudis in Abner, summę
ingratitudinis in Dauid?
Idem Amasę, collegę suo, cum obuiam occurrisset: Salue, mi frater,
inquiens, faciem ad osculum applicuit, sicam ad latus unoque ictu miserum
nihil
ad colloquium reuocatum interemit. Quid hac perfidia nequius, ut
regis seruus regis amicum amicicię simulatione supplantet et occidat et
duplicis criminis reum se constituat, capitalis fraudis in Abner, summę
ingratitudinis in Dauid?
Idem Amasę, collegę suo, cum obuiam occurrisset: Salue, mi frater,
inquiens, faciem ad osculum applicuit, sicam ad latus unoque ictu miserum
nihil timentem confecit, ob hoc solum, ne militaris glorię
inquiens, faciem ad osculum applicuit, sicam ad latus unoque ictu miserum
nihil timentem confecit, ob hoc solum, ne militaris glorię secum particeps
esset. Illi inuidit laudem, sibi perpetuam perfidię comparauit notam, minus
in hostem quam in socium ferox. Merito postea et ipse a Salomone rege occidi
iussus malignę impietatis poenas dedit.
Godolias, per Nabuchodonosor regem, sicut in Hieremia habetur, reliquiis
terrę Iudeę pręfectus,
ad osculum applicuit, sicam ad latus unoque ictu miserum
nihil timentem confecit, ob hoc solum, ne militaris glorię secum particeps
esset. Illi inuidit laudem, sibi perpetuam perfidię comparauit notam, minus
in hostem quam in socium ferox. Merito postea et ipse a Salomone rege occidi
iussus malignę impietatis poenas dedit.
Godolias, per Nabuchodonosor regem, sicut in Hieremia habetur, reliquiis
terrę Iudeę pręfectus, Ismahelem, Nathanię
laudem, sibi perpetuam perfidię comparauit notam, minus
in hostem quam in socium ferox. Merito postea et ipse a Salomone rege occidi
iussus malignę impietatis poenas dedit.
Godolias, per Nabuchodonosor regem, sicut in Hieremia habetur, reliquiis
terrę Iudeę pręfectus, Ismahelem, Nathanię filium, a Bahali, Ammonitarum
rege, ad se in Masphat missum cum multis, qui cum illo uenerant, ut socium
et amicum domi perquam laute acceperat, pro
iussus malignę impietatis poenas dedit.
Godolias, per Nabuchodonosor regem, sicut in Hieremia habetur, reliquiis
terrę Iudeę pręfectus, Ismahelem, Nathanię filium, a Bahali, Ammonitarum
rege, ad se in Masphat missum cum multis, qui cum illo uenerant, ut socium
et amicum domi perquam laute acceperat, pro charissimo habuerat, ab iis,
quibus suspectus erat, lędi prohibuerat. Ille tamen contra tot beneficia,
sicuti iam animo
ut socium
et amicum domi perquam laute acceperat, pro charissimo habuerat, ab iis,
quibus suspectus erat, lędi prohibuerat. Ille tamen contra tot beneficia,
sicuti iam animo propositum habebat, incautum cum omnibus fere, qui in
Masphat erant, Iudeis ac Babyloniis simul trucidauit urbeque
potitus est. Quod bellum quoque hac pace plus habuit crudelitatis, si pax
dici debeat, qua nihil aliud nisi nocendi quęsita est occasio?
dici debeat, qua nihil aliud nisi nocendi quęsita est occasio?
Nondum fama tam nefandi facinoris percrebuerat, et idem Ismahel inde
digressus octoginta uiros de Sichem, Syilo et Samaria Hierosolymam uersus ad
offerenda in templo dona petentes, ut ad Godoliam diuerterent, blande
amiceque hortatus est. Nota erat Godolię hospitalitas. Quamobrem facile, quo
uolebat, persuadet in urbemque perductos interimit. Sicque nequissimus hic
impostor ore
uiros de Sichem, Syilo et Samaria Hierosolymam uersus ad
offerenda in templo dona petentes, ut ad Godoliam diuerterent, blande
amiceque hortatus est. Nota erat Godolię hospitalitas. Quamobrem facile, quo
uolebat, persuadet in urbemque perductos interimit. Sicque nequissimus hic
impostor ore pacem pręferebat, corde meditabatur carnificinam. Nihil nocere
potuisset, si quicquam se interim nociturum ostendisset. Non difficulter
cauetur periculum, si
pacem pręferebat, corde meditabatur carnificinam. Nihil nocere
potuisset, si quicquam se interim nociturum ostendisset. Non difficulter
cauetur periculum, si patet, neque inimicus, si minatur.
Antiochus quoque Eupator, ut in Machabeorum libro traditum est, cum Syon
arcem loci natura munitam ui expugnare non potuisset, dolo aggressus est.
Obsessis pacem iurat, obsidionem soluit. Sed intra moenia receptus omnia
funditus euerti iubet, non minus
Triphon, Antiochi adolescentis, Syrię regis, prępositus, dominandi cupidine
incensus, Ionathę, Israhel duci socioque et amico regis, quem sibi
impedimento fore spectabat, quamprimum imponere deliberat. Ad ipsum uenit in
Bethsan, dona offert, Ptolomaidem ei se traditurum spondet,
utque eo secum pergere maturet, persuadet, cum non aliam ob causam se illum
adisset diceret. Ingressus una cum eo in urbem, claudi portas, ipsum
imponere deliberat. Ad ipsum uenit in
Bethsan, dona offert, Ptolomaidem ei se traditurum spondet,
utque eo secum pergere maturet, persuadet, cum non aliam ob causam se illum
adisset diceret. Ingressus una cum eo in urbem, claudi portas, ipsum
comprehendi, reliquos, qui cum illo uenerant, ad unum cędi fecit. Acceptis
deinde centum talentis et duobus Ionathę filiis, quę, ut ipsum dimitteret,
poposcerat, nequaquam dimisit, sed simul
separat se a contentione;
omnes autem stulti miscentur contumeliis. Et iterum: Ne contendas
cum pessimis, ne emuleris impios! Et alibi scriptum est: Non
litiges cum homine linguato, et non strues in ignem illius ligna .
Profecto, qui pungentes altercationum aculeos non cauerit, pręceps agatur
necesse est in perpetuam inquietudinem mentis pariter et corporis. Et hoc
quoque Salomonis sententia astruemus: Vir
pessimis, ne emuleris impios! Et alibi scriptum est: Non
litiges cum homine linguato, et non strues in ignem illius ligna .
Profecto, qui pungentes altercationum aculeos non cauerit, pręceps agatur
necesse est in perpetuam inquietudinem mentis pariter et corporis. Et hoc
quoque Salomonis sententia astruemus: Vir sapiens, inquit, si cum
stulto contenderit, siue irascatur siue irrideat, non inueniet
requiem . Modis
enitamur, ut a uelitationibus ac iurgiis
alieni pacem tranquillitatemque possideamus, uel Apostolo hortante, qui ait:
Obsecro uos, fratres, per nomen Domini nostri Iesu Christi, ut
idipsum dicatis omnes, et non sint in uobis schismata . Mala est
luxuria, mala auaritia, mala uentris ingluuies, malum ocium, sed tamen
unumquodque crimen sua blanditur uoluptate. Sola discordia nihil in se
habet, quo delectet. Gignit inuidiam, concitat iram,
Iesu Christi, ut
idipsum dicatis omnes, et non sint in uobis schismata . Mala est
luxuria, mala auaritia, mala uentris ingluuies, malum ocium, sed tamen
unumquodque crimen sua blanditur uoluptate. Sola discordia nihil in se
habet, quo delectet. Gignit inuidiam, concitat iram, prorumpit ad conuitia,
non temperat manibus. Hinc cędes, hinc exilium, domorum orbitas, urbium
excidia, regnorum desolatio. Vnde recte quidam: Concordia, inquit,
res crescunt, discordia maximę dilabuntur . Sed et Veritas, quę falli
omnino non potest, ait: Omne regnum contra se diuisum desolabitur. Et
omnis ciuitas uel domus diuisa contra se non stabit. At uero in pace
omnia lęta, iocunda, suauia sunt. Siquid aduersi incidit, pax eleuat
moerorem; si prosperi quid contingit, pace gaudium augetur. Hanc itaque
eleganter definiuit Augustinus dicens: Pax est serenitas mentis,
si dabimus operam, ne ab iis, quę a Domino nobis pręcepta
sunt, discedamus dicente Dauid: Pax multa diligentibus legem tuam, et non
est illis scandalum . Et per alium prophetam populo Israhel dicitur:
Si in uia Dei ambulasses, habitasses utique in pace super terram .
Caput VII / DE CONSORTIO HABENDO FVGIENDOQVE
Quoniam uero in uia Dei
Domino nobis pręcepta
sunt, discedamus dicente Dauid: Pax multa diligentibus legem tuam, et non
est illis scandalum . Et per alium prophetam populo Israhel dicitur:
Si in uia Dei ambulasses, habitasses utique in pace super terram .
Caput VII / DE CONSORTIO HABENDO FVGIENDOQVE
Quoniam uero in uia Dei ambulare uolentibus nobis, id est, pie et
Si in uia Dei ambulasses, habitasses utique in pace super terram .
Caput VII / DE CONSORTIO HABENDO FVGIENDOQVE
Quoniam uero in uia Dei ambulare uolentibus nobis, id est, pie et innocenter
uiuere, multum interest nosse, quorum consuetudine consortioque uti
debeamus, hoc nunc docere aggrediemur commemorantes tum eorum, qui male sibi
hac in parte
uero in uia Dei ambulare uolentibus nobis, id est, pie et innocenter
uiuere, multum interest nosse, quorum consuetudine consortioque uti
debeamus, hoc nunc docere aggrediemur commemorantes tum eorum, qui male sibi
hac in parte consuluerunt, ruinam tum eorum, qui bene, utilitatem atque
profectum.
Iam prima hominum, quoniam callidissimi serpentis colloquio usi sunt,
uirulentis mortiferisque suasionibus solicitati a mandato Dei desciuerunt
uti familiaritate quis tuto poterit, si earum aspectus
atque conuersatio Sansonem fortissimum compulit ad necem, Dauid sanctissimum
ad adulterii homicidiique crimen, Salomonem sapientissimum ad simulacrorum
cultum? Ideo ipse in Prouerbiis uociferatur et clamat: Longe fac ab ea
uiam tuam, et ne appropinques foribus domus eius! Nemo uerius
iudicat periculum quam qui expertus est damnum.
Tobias, cum filium suum in Mediam mittere uellet:
cultum? Ideo ipse in Prouerbiis uociferatur et clamat: Longe fac ab ea
uiam tuam, et ne appropinques foribus domus eius! Nemo uerius
iudicat periculum quam qui expertus est damnum.
Tobias, cum filium suum in Mediam mittere uellet: Perge nunc, inquit,
et inquire tibi aliquem fidelem uirum, qui eat tecum . Quem ille
inuentum percunctatus est, unde esset et an uiam, quę in Mediam ducit,
sciret. Huius exemplo eos
est damnum.
Tobias, cum filium suum in Mediam mittere uellet: Perge nunc, inquit,
et inquire tibi aliquem fidelem uirum, qui eat tecum . Quem ille
inuentum percunctatus est, unde esset et an uiam, quę in Mediam ducit,
sciret. Huius exemplo eos nobis comites admittere debemus, quorum nota est
fides et compos ueri scientia, nequando errore aliorum seducti ab itinere
deuiemus uirtutum. Iosaphat, rex Iuda, licet
rex Iuda, licet recte uixisse
prędicetur coram Domino, quia tamen amicicia illi intercesserat cum Ochozia,
rege Israhel, omnium pessimo, per prophetam arguitur et classis, quam cum
ipso communem habebat, priusquam in Tharsis, quo missa fuerat, peruenisset,
naufragio periit. Rursum alias naues communicatis impensis ędificare ab
Ochozia tentatus renuit, iam damno satis edoctus ne innocentem quidem
securum esse cum perditis hominibus
periit. Rursum alias naues communicatis impensis ędificare ab
Ochozia tentatus renuit, iam damno satis edoctus ne innocentem quidem
securum esse cum perditis hominibus commercium habentem.
Magos ab Oriente ad Christum in Bethlehem natum stella perduxit, sed tamen,
cum interim ad Herodem, Hierosolymam diuertissent, latuit illico
subtraxitque sere obtutibus eorum. Cum uero inde discessissent, rursum
comparuit et usque ad locum, quo ibant,
interim ad Herodem, Hierosolymam diuertissent, latuit illico
subtraxitque sere obtutibus eorum. Cum uero inde discessissent, rursum
comparuit et usque ad locum, quo ibant, fideliter pręcessit. Quid est hoc,
nisi quia caligat in nobis rectę rationis lumen, quandiu illis iungimur,
quos nebulę premunt uitiorum. Tunc nitescit et exoritur, cum his relictis ad
quęrendum Deum conuertimur. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt
ullę.
est hoc,
nisi quia caligat in nobis rectę rationis lumen, quandiu illis iungimur,
quos nebulę premunt uitiorum. Tunc nitescit et exoritur, cum his relictis ad
quęrendum Deum conuertimur. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt
ullę.
Petrus ipse apostolus, Christi amore inter omnes ardentissimus, tunc quidem
refrixit, cum atrium Caiphę ingressus impiorum hominum se implicuit
colloquiis compulsusque est
ut eos, qui illo
conueniunt, Euangelium doceret, uidit inter lauantes Cherintum hereticum
atque inde relato statim gradu ad suos conuersus: Fugiamus hinc , ait,
ne balnea nos opprimant ruina, in quibus Cherintus
lauat, ueritatis inimicus. Adeo non fidem solum, sed etiam uitam
periclitari cum hereticis conuersantium existimauit.
Polycarpus quoque, eius discipulus, Martioni heretico forte occurrens, cum ab
monachum extra coenobii septa uagantem, si quicquam confabulationi uacuerit
alienorum, ad cordis tepiditatem redigi et circa spiritalia exercenda effici
tardiorem.
Hinc sane est, quod plerique cum feris bestiis in solitudine uiuere sibi
satius duxerunt, ne in coetu hominum mentem, quam in sola Dei contemplatione
fixam et locatam habere uellent, diuersis cogitationibus diffundere atque
distrahere cogerentur. Ob hoc sane Arsenius, cur
uacuerit
alienorum, ad cordis tepiditatem redigi et circa spiritalia exercenda effici
tardiorem.
Hinc sane est, quod plerique cum feris bestiis in solitudine uiuere sibi
satius duxerunt, ne in coetu hominum mentem, quam in sola Dei contemplatione
fixam et locatam habere uellent, diuersis cogitationibus diffundere atque
distrahere cogerentur. Ob hoc sane Arsenius, cur tantopere accessum hominum
deuitaret, cum
alienorum, ad cordis tepiditatem redigi et circa spiritalia exercenda effici
tardiorem.
Hinc sane est, quod plerique cum feris bestiis in solitudine uiuere sibi
satius duxerunt, ne in coetu hominum mentem, quam in sola Dei contemplatione
fixam et locatam habere uellent, diuersis cogitationibus diffundere atque
distrahere cogerentur. Ob hoc sane Arsenius, cur tantopere accessum hominum
deuitaret, cum interrogaretur, non posse se cum
ad celebritatem cęlestem transferendi erant, Domino nobis prospiciente, ut
eorum exemplo ad uirtutes capessendas uiamque perfectionis confidenter
aggrediendam magis accenderemur.
Quis autem perfectionem uitę professus in ędibus magnatum secure uersari
poterit, si Seraphicus Franciscus eam ob causam diuino permissu demonum
uerbera passus sit? Apud Leonem, Sanctę Crucis cardinalem, dies aliquot
moratur, poenam sustinuit et culpam agnouit
uisendi Antonii cupiditate ardens eremum adiit ac statim, ut illum
uidit, habitum mutauit, religionis propositum suscepit. Duobus fere mensibus
apud eum mansit contemplans ordinem uitę eius morumque grauitatem, quam
creber in oratione, quam humilis in suscipiendis fratribus, feruens in
corripiendis, alacer in exhortandis et ut continentiam cibique eius
asperitatem nulla unquam infirmitas frangeret. His imbutus exemplis in
solitudinem
ardens eremum adiit ac statim, ut illum
uidit, habitum mutauit, religionis propositum suscepit. Duobus fere mensibus
apud eum mansit contemplans ordinem uitę eius morumque grauitatem, quam
creber in oratione, quam humilis in suscipiendis fratribus, feruens in
corripiendis, alacer in exhortandis et ut continentiam cibique eius
asperitatem nulla unquam infirmitas frangeret. His imbutus exemplis in
solitudinem secesssit tantaque pręstitit
ut illum
uidit, habitum mutauit, religionis propositum suscepit. Duobus fere mensibus
apud eum mansit contemplans ordinem uitę eius morumque grauitatem, quam
creber in oratione, quam humilis in suscipiendis fratribus, feruens in
corripiendis, alacer in exhortandis et ut continentiam cibique eius
asperitatem nulla unquam infirmitas frangeret. His imbutus exemplis in
solitudinem secesssit tantaque pręstitit sanctitate, ut ubique
mutauit, religionis propositum suscepit. Duobus fere mensibus
apud eum mansit contemplans ordinem uitę eius morumque grauitatem, quam
creber in oratione, quam humilis in suscipiendis fratribus, feruens in
corripiendis, alacer in exhortandis et ut continentiam cibique eius
asperitatem nulla unquam infirmitas frangeret. His imbutus exemplis in
solitudinem secesssit tantaque pręstitit sanctitate, ut ubique
latebras quęritans nusquam latere
grauitatem, quam
creber in oratione, quam humilis in suscipiendis fratribus, feruens in
corripiendis, alacer in exhortandis et ut continentiam cibique eius
asperitatem nulla unquam infirmitas frangeret. His imbutus exemplis in
solitudinem secesssit tantaque pręstitit sanctitate, ut ubique
latebras quęritans nusquam latere potuerit miraculis eum semper prodentibus.
Vsque adeo quidem adisse aliquando Antonium et cum Antonio fuisse iuuit.
pro foribus stetit. Et: Peccaui, inquit, sed pro
peccatoribus Christus mortuus est. Si delinquentem despicis, ne despicias
corrigi uolentem. Admissa audiuit, quantę uanitatis esset ille ornatus, quo
caro mox in terram cessura et in putredinem resoluenda comitur decoraturque.
Tunc domum rediens impetrata a uiro, cui tradita erat, coniugii solutione
religioni sese addixit. Ac tanto deinde Deo seruire coepit humilius, quanto
Et: Peccaui, inquit, sed pro
peccatoribus Christus mortuus est. Si delinquentem despicis, ne despicias
corrigi uolentem. Admissa audiuit, quantę uanitatis esset ille ornatus, quo
caro mox in terram cessura et in putredinem resoluenda comitur decoraturque.
Tunc domum rediens impetrata a uiro, cui tradita erat, coniugii solutione
religioni sese addixit. Ac tanto deinde Deo seruire coepit humilius, quanto
ambitiosius ante seruierat
dolose agunt, et uenenum aspidum sub
labiis eorum. Tales enim auersans Propheta ac repellens clamat: Declinate
a me, maligni, et scrutabor mandate Dei mei .
Nec cum foeminis conuersandum est, cum scriptum sit: In medio mulierum
noli commorari. De uestimentis enim procedit tinea, et a muliere
iniquitas uiri . Et alibi dicitur: Auerte faciem tuam a muliere
compta, et ne circumspicias speciem alienam. Propter speciem
aliena muliere ne sedeas omnino, nec accumbas cum ea super
cubitum .
Sed neque illorum consuetudine utendum est, qui malignis sugillationibus
lacerant famam aliorum. Antistes enim sapientię Salomon in
Prouerbiis ait: Remoue a te os prauum, et detrahentis labia sint procul
a te!
Illi quoque nobis ualde declinandi sunt, quorum ad iram procliue ingenium
quique
Apostolo dicente: Nolite iugum ducere cum
iniquitate. Aut quę societas luci ad tenebras? Quę conuentio Christi ad
Belial? Aut quę pars fideli cum infideli? Quis consensus templo Dei cum
idolis? Et Dominus in Euangelio: In uiam gentium, inquit,
ne abieritis .
Eadem quidem ratione neque iis, qui heresi aliqua deprauati sunt, familiater
utendum erit. Nam hoc quoque Paulus apostolus admonet et hortatur dicens:
Nolite iugum ducere cum
iniquitate. Aut quę societas luci ad tenebras? Quę conuentio Christi ad
Belial? Aut quę pars fideli cum infideli? Quis consensus templo Dei cum
idolis? Et Dominus in Euangelio: In uiam gentium, inquit,
ne abieritis .
Eadem quidem ratione neque iis, qui heresi aliqua deprauati sunt, familiater
utendum erit. Nam hoc quoque Paulus apostolus admonet et hortatur dicens:
a nobis . Et ad Titum ait: Hereticum
hominem post unam et secundam correptionem deuita . Ioannes quoque
apostolus: Siquis uenit ad uos, inquit, et hanc doctrinam non
affert, nolite recipere eum in domum nec »Aue« ei dixeritis. Qui enim
dicit illi »Aue«, communicat operibus eius malignis .
Postermo
ab omnium illorum conuersatione secedendum est, qui uitiis assueti
Cum quibus una accumbere
Paulus uetat dicens: Si is, qui frater nominatur inter uos, est
fornicator aut auarus aut idolis seruiens aut maledicus aut ebriosus aut
rapax, cum huiusmodi nec cibum sumite . De iis et in Prouerbiis
dicitur: Ne emuleris uiros malos nec desyderes esse cum eis, quia rapinas
meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur . Hi sunt
membra illa, quę scandalizant, et iccirco abscindi proiicique
meditatur mens eorum et fraudes labia eorum loquuntur . Hi sunt
membra illa, quę scandalizant, et iccirco abscindi proiicique iubentur, ut
potius sine illis uitam ingrediamur ęternam quam simul cum illis mittamur in
gehennam ignis inextinguibilis. Discedite igitur a nobis omnes, qui
operamini iniquitatem! Modicum fermentum totam massam corrumpit. Nihil tam
perniciosum est quam societas hominum perditorum. His itaque caute
non habens uestem nuptialem? Sed profecto, qui spiritalibus uirtutum
indumentis animam suam tegere et ornare student, non opus habent corporis
indumentis nisi quantum naturę necessitas requirit.
Adam et Eua in paradiso nudi erant. Tunc illis parandę uestis cura irrepsit,
cum propter mandati transgressionem inde eiecti terram colere, hoc est,
terrenis occupari negociis coeperunt. Sed ne tunc quidem usque adeo
conditionis humanę
uixerunt.
Ioannes Baptista, quo non surrexit maior inter natos mulierum, de pilis
camellorum uestem contextam et pelliceam zonam circa lumbos habuisse
dicitur. Et de illo ad turbam Dominus: Quid existis, ait, in
desertum, uidere? Hominem mollibus uestitum? Ecce, qui mollibus
uestiuntur, in domibus regum sunt . Aspera utique uestis et cilicina
continentioris uitę indicium est, mollis et delicate lasciuioris. Et ut
camellorum uestem contextam et pelliceam zonam circa lumbos habuisse
dicitur. Et de illo ad turbam Dominus: Quid existis, ait, in
desertum, uidere? Hominem mollibus uestitum? Ecce, qui mollibus
uestiuntur, in domibus regum sunt . Aspera utique uestis et cilicina
continentioris uitę indicium est, mollis et delicate lasciuioris. Et ut
habitacula quoque de moribus hominum nonnihil attestari cognoscas, desertum
pręlatum est
regum sunt . Aspera utique uestis et cilicina
continentioris uitę indicium est, mollis et delicate lasciuioris. Et ut
habitacula quoque de moribus hominum nonnihil attestari cognoscas, desertum
pręlatum est aulis regum. In his nanque uoluptatis mundanę mancipia uersari
solent, in illo Christi serui. Apostolis in Euangelio iussum
legimus, ne soliciti essent in perquirendis, quibus operirentur, sed
confiderent in eo, qui lilia,
uitę indicium est, mollis et delicate lasciuioris. Et ut
habitacula quoque de moribus hominum nonnihil attestari cognoscas, desertum
pręlatum est aulis regum. In his nanque uoluptatis mundanę mancipia uersari
solent, in illo Christi serui. Apostolis in Euangelio iussum
legimus, ne soliciti essent in perquirendis, quibus operirentur, sed
confiderent in eo, qui lilia, id est, momentaneam creaturam tam eximio
uestit candore,
Et ut
habitacula quoque de moribus hominum nonnihil attestari cognoscas, desertum
pręlatum est aulis regum. In his nanque uoluptatis mundanę mancipia uersari
solent, in illo Christi serui. Apostolis in Euangelio iussum
legimus, ne soliciti essent in perquirendis, quibus operirentur, sed
confiderent in eo, qui lilia, id est, momentaneam creaturam tam eximio
uestit candore, multo magis uestiturum ipsos, quos ad imaginem suam
nonnihil attestari cognoscas, desertum
pręlatum est aulis regum. In his nanque uoluptatis mundanę mancipia uersari
solent, in illo Christi serui. Apostolis in Euangelio iussum
legimus, ne soliciti essent in perquirendis, quibus operirentur, sed
confiderent in eo, qui lilia, id est, momentaneam creaturam tam eximio
uestit candore, multo magis uestiturum ipsos, quos ad imaginem suam rationis
capaces ęternęque uitę destinatos
est aulis regum. In his nanque uoluptatis mundanę mancipia uersari
solent, in illo Christi serui. Apostolis in Euangelio iussum
legimus, ne soliciti essent in perquirendis, quibus operirentur, sed
confiderent in eo, qui lilia, id est, momentaneam creaturam tam eximio
uestit candore, multo magis uestiturum ipsos, quos ad imaginem suam rationis
capaces ęternęque uitę destinatos condiderit: Quęrite, inquit,
primum
inquit,
primum regnum Dei et iustitiam eius, et hęc omnia adiicientur
uobis .
Veruntamen quia modicum quid terrenę opis adiumentique sufficere debet ei,
cui multa reposita sunt in regno cęlorum, iisdem iussum est, ne duas tunicas
habeant; non ut simplici tunica contenti sint, si frigoris intemperies non
patitur, sed ne metu futurorum aliam induant, aliam reseruent. Superflui
itaque amictus solicitudo
habeant; non ut simplici tunica contenti sint, si frigoris intemperies non
patitur, sed ne metu futurorum aliam induant, aliam reseruent. Superflui
itaque amictus solicitudo reprimitur, non necessarii cura.
In calciatu quoque sandaliis tantum usos constat, quę in Actorum libro alio
nomine caligę appellantur. Quod sane calciamenti genus non operit pedem, sed
sicut expositores dicunt, suffulcit. Igitur, ne calciarium saltem paulo
sint, si frigoris intemperies non
patitur, sed ne metu futurorum aliam induant, aliam reseruent. Superflui
itaque amictus solicitudo reprimitur, non necessarii cura.
In calciatu quoque sandaliis tantum usos constat, quę in Actorum libro alio
nomine caligę appellantur. Quod sane calciamenti genus non operit pedem, sed
sicut expositores dicunt, suffulcit. Igitur, ne calciarium saltem paulo
cupidius uobis expetendum duceremus, exemplo
religiose incedentem cęlo patere, non terrę decet, Deo, non
hominibus.
Hinc ipsi apostolorum principi Petro nihil amplius tegumenti fuisse creditur
pręter tunicam et palium, nihil aliud calciamenti pręter caligas. Illud in
Clementis libro relatum dicunt, hoc in Apostolicis Actis legimus dicente ad
eum angelo: Pręcingere et calcea et caligas tuas! Rideant hanc
tenuitatem, qui ignorant Ecclesiam, ab ipso fundatam, olim in paupertate
hominibus.
Hinc ipsi apostolorum principi Petro nihil amplius tegumenti fuisse creditur
pręter tunicam et palium, nihil aliud calciamenti pręter caligas. Illud in
Clementis libro relatum dicunt, hoc in Apostolicis Actis legimus dicente ad
eum angelo: Pręcingere et calcea et caligas tuas! Rideant hanc
tenuitatem, qui ignorant Ecclesiam, ab ipso fundatam, olim in paupertate
gloriantem, postquam cumulari diuitiis
caligas. Illud in
Clementis libro relatum dicunt, hoc in Apostolicis Actis legimus dicente ad
eum angelo: Pręcingere et calcea et caligas tuas! Rideant hanc
tenuitatem, qui ignorant Ecclesiam, ab ipso fundatam, olim in paupertate
gloriantem, postquam cumulari diuitiis coeperit, uirtutibus decreuisse. Nemo
diuitum nunc ęgrotos uerbo sanat, tunc autem seminudi pontifices etiam
mortuos reuiuiscere fecerunt.
et, ut
Egesippus ait, ab utero matris suę Sanctus, non laneum, sed lineum habuit
amiculum. Ad hęc, quod ad corporis cultum pertinet, nunquam attonsus est nec
oleo unctus nec balneo usus. Sic indutus etiam apud Iudeos in tanta
ueneratione fuit, ut soli permissum sit Sancta sanctorum intrare et Deo
laudis sacrificium pro populo offerre.
Ioannem etiam apostolum sola syndone amictum Hierosolymis aliquando
incessisse
ipsum deposuit. Nec unquam deinde asperius indumentum quam cęteri fratres
ferre uoluit, ne forte illis pręstare sanctitate uideretur, quorum seipse
minimum reputaret.
Stephano abbati, Grandimontensis ordinis autori, qui in Mureto *corr. ex
Moreto
, Aquitanię monte, uitam solitariam duxit, tametsi
rudis modicusque amictus fuerit, hoc tamen admirationem auget, quod sub
eodem et
auget, quod sub
eodem et ęstiuos calores et brumę frigus pertulerit, nunquam quicquam panni
sibi uel addens uel demens. Vtranque profecto diuersorum temporum molestiam
leuare posset solertia, nisi utranque tolerare mallet in Deum charitas.
Apollonius aput Thebaidem * corr. ex Thebaidam
in finibus Hermopolis collobio stuppeo, quod lebithen uocabant,
operiebatur, neque tamen ullum capitium habuit, sed lineo
uel addens uel demens. Vtranque profecto diuersorum temporum molestiam
leuare posset solertia, nisi utranque tolerare mallet in Deum charitas.
Apollonius aput Thebaidem * corr. ex Thebaidam
in finibus Hermopolis collobio stuppeo, quod lebithen uocabant,
operiebatur, neque tamen ullum capitium habuit, sed lineo linteolo collum
caputque obuoluebat. Et hoc magis mirandum, quod, cum quadraginta annos in
deserto manens
in finibus Hermopolis collobio stuppeo, quod lebithen uocabant,
operiebatur, neque tamen ullum capitium habuit, sed lineo linteolo collum
caputque obuoluebat. Et hoc magis mirandum, quod, cum quadraginta annos in
deserto manens peregerit, eius tegmina neque usu consumpta neque uetustate
labefacta ferantur, ut inde facile appareat, quanti apud Deum sit humilis
habitus et absque ulla simulatione contemptus.
primus eremita, cum nihil haberet, nisi quod inculta solitudo
suppeditare poterat, tunica de palmę foliis contexta nuditatem texit. Et qua
ille ueste necessitate usus est, hanc ipsam Antonius, cum defunctum
sepelisset, habuit in deliciis, non nisi festis solennibus eam induens. Quam
etiam diuus Hieronymus plurimi faciens: Si mihi , inquit, Dominus
optionem daret, multo magis eligerem tunicam Pauli cum meritis eius quam
regum
Hieronymus plurimi faciens: Si mihi , inquit, Dominus
optionem daret, multo magis eligerem tunicam Pauli cum meritis eius quam
regum purpuram cum regnis suis.
Palmeis quidem tegminibus et illi quatuor in uastissima Aegypti eremo a
Pafnutio inuenti: Ioannes, Andreas, Thaddeus et Philippus amicti erant. Hunc
tamen tam syluestrem uestitum haud multo tempore post cum ueste
immortalitatis commutarunt. Tanto nunc felicius cęlesti
paliolo contentum,
deinde his etiam carere pietas compulit; quippe seipsum despolians pauperes
contexit. Nec erubuit nudus incedere, dum nuditatem miseratur alienam.
Timotheo quoque in Aegypti solitudine degenti ea duntaxat corporis pars non
fuisse nuda perhibetur, quam barba comaque nunquam tonsę contexerant. Et
hunc Pafnutius inter bestias incedentem cum uidisset, syluestre magis quam
humanum animal
incedentem cum uidisset, syluestre magis quam
humanum animal ratus expauit. Mox, cum loquentem attendisset, agnouit Dei
seruum simulque didicit satis indutum esse, qui cum Christo nudus esset.
Honophrius itidem nudus in ulteriori deserto ab eodem Pafnutio repertus
uerenda tantummodo foliis arborum operuerat. Consumptis enim uestibus, quę
secum attulerat, alia deinde, quam quę natura dabat, non quęsiuit. Cumque
uita functus esset, sanctam
uerenda tantummodo foliis arborum operuerat. Consumptis enim uestibus, quę
secum attulerat, alia deinde, quam quę natura dabat, non quęsiuit. Cumque
uita functus esset, sanctam animulam eius uisibili specie ab angelis in
cęlum ferri uisam tradunt. Et quisnam nostrum paululum usu detritos ferre
dedignabitur pannos, cum nudi etiam ab angelis honorentur?
Hilarionem abbatem accepimus nihil aliud, quo corpus suum operiret, habuisse
detritos ferre
dedignabitur pannos, cum nudi etiam ab angelis honorentur?
Hilarionem abbatem accepimus nihil aliud, quo corpus suum operiret, habuisse
pręter saccum ac pelliceum ependiten rusticumque sagum, capillum semel in
anno Paschę die totondisse, nunquam lauisse, quod superuacaneum esse diceret
munditias in cilicio quęrere, neque tunicam alteram sumpsisse, nisi cum
prior penitus discissa esset.
Diuo quoque
accepimus nihil aliud, quo corpus suum operiret, habuisse
pręter saccum ac pelliceum ependiten rusticumque sagum, capillum semel in
anno Paschę die totondisse, nunquam lauisse, quod superuacaneum esse diceret
munditias in cilicio quęrere, neque tunicam alteram sumpsisse, nisi cum
prior penitus discissa esset.
Diuo quoque Hieronymo saccea tunica erat. Hanc Eusebius discipulus eo
defuncto accepit honorique habuit tactu eius ualitudenarios
uelabat. Scissuras alterius interdum coloris panno assuto, quo
uilior appareret, resarciebat. Itaque una de grege mendicantium uidebatur
contemnique gaudebat, ut humilitatem conseruaret. Maluit ergo sic pannosa
sicque despecta in xenodochio pauperculis morbo affectis ministrare quam in
regis patris aula, cum amisso marito ab eo in Pannoniam accersiretur,
sericis auroque renitere atque omnibus uenerationi esse. Christo enim
placere uolebat, non
quo
uilior appareret, resarciebat. Itaque una de grege mendicantium uidebatur
contemnique gaudebat, ut humilitatem conseruaret. Maluit ergo sic pannosa
sicque despecta in xenodochio pauperculis morbo affectis ministrare quam in
regis patris aula, cum amisso marito ab eo in Pannoniam accersiretur,
sericis auroque renitere atque omnibus uenerationi esse. Christo enim
placere uolebat, non mundo.
Toram, Deo dicatam uirginem
de grege mendicantium uidebatur
contemnique gaudebat, ut humilitatem conseruaret. Maluit ergo sic pannosa
sicque despecta in xenodochio pauperculis morbo affectis ministrare quam in
regis patris aula, cum amisso marito ab eo in Pannoniam accersiretur,
sericis auroque renitere atque omnibus uenerationi esse. Christo enim
placere uolebat, non mundo.
Toram, Deo dicatam uirginem in monasterio Thebaidis, memorant nunquam noua
in
regis patris aula, cum amisso marito ab eo in Pannoniam accersiretur,
sericis auroque renitere atque omnibus uenerationi esse. Christo enim
placere uolebat, non mundo.
Toram, Deo dicatam uirginem in monasterio Thebaidis, memorant nunquam noua
tunica aut nouo melote aut nouis calceis usam; semper alias sororibus
recentia cessisse et ab iisdem sibi sumpsisse uetustiora tritioraque, ut,
quanto cęteras forma pręstabat
ornamentorum genere sese decorabat, nec a pigmentis fucoque abstinens, ut
placeret uiris. At postquam conuersa Christo seruire coepit, tantę illi
uestitus nullus curę fuit, ut eo consumpto, quem secum ad eremum tulerat,
nuda in solitudine uiueret. Et quia sine tecto degebat, ęstus pluuiasque
corpore nulla in parte uelato excipiens nigritiem quandam cutis situmque contraxerat, sed iam non paucis miraculis clarebat. Vide
ergo,
uiris. At postquam conuersa Christo seruire coepit, tantę illi
uestitus nullus curę fuit, ut eo consumpto, quem secum ad eremum tulerat,
nuda in solitudine uiueret. Et quia sine tecto degebat, ęstus pluuiasque
corpore nulla in parte uelato excipiens nigritiem quandam cutis situmque contraxerat, sed iam non paucis miraculis clarebat. Vide
ergo, quantum interfuit inter ornatum illum et nuditatem istam! Ille
impudicicię fomes
impudicicię fomes fuerat, ista * corr. ex iste
meritum prębuit mirandę sanctitatis.
Quid est autem, quod Paulus apostolus ad Timotheum scribens uelle se dicat,
ut mulieres orent in habitu ornato? Nunquid in sericis aut purpura eas orare
pręcipit? Minime quidem, quippe qui habitum istum continuo temperauit
subiungens: cum uerecundia et sobrietate ornantes se, ut scilicet
uerecundia luxum
fomes fuerat, ista * corr. ex iste
meritum prębuit mirandę sanctitatis.
Quid est autem, quod Paulus apostolus ad Timotheum scribens uelle se dicat,
ut mulieres orent in habitu ornato? Nunquid in sericis aut purpura eas orare
pręcipit? Minime quidem, quippe qui habitum istum continuo temperauit
subiungens: cum uerecundia et sobrietate ornantes se, ut scilicet
uerecundia luxum declinet et modum seruet
aut purpura eas orare
pręcipit? Minime quidem, quippe qui habitum istum continuo temperauit
subiungens: cum uerecundia et sobrietate ornantes se, ut scilicet
uerecundia luxum declinet et modum seruet sobrietas; non in tortis
crinibus, inquit, aut auro, aut margaritis, uel ueste preciosa,
sed quod decet mulieres, promittentes pietatem per opera bona . Et,
si mulier citra modestiam ornare se et componere prohibetur, quę
excusare posset ornatum, ne incomptior displiceat uiro, quanto minus ornari
debet uirgo, quę sese totam dedicauit soli illi, de quo dictum est: Erit
iustitia cingulum lumborum eius et fides cinctorium eius . Et in
psalmo: Indutus est Dominus fortitudinem, et pręcinxit se uirtute .
Qualis ergo Sponsi ornamenta, talia sint et sponsę: iustitia, fides,
fortitudo cęteręque uirtutes, non aurum, non gemmę, non sericum, non
aurum, non gemmę, non sericum, non
purpura. Nam et Petrus apostolus: Sit, inquit, non extrinsecus
capillatura aut circumdatio auri aut indumentum uestimentorumque cultus,
sed qui absconditus est cordis homo in incorruptibilitate quieti et
modesti spiritus, qui est in conspectu Dei locuples . Alium ergo quam
spiritalem cultum atque ornatum quęrentibus, quid Dominus per prophetam
minetur, operęprecium est audire. Dixit
Sit, inquit, non extrinsecus
capillatura aut circumdatio auri aut indumentum uestimentorumque cultus,
sed qui absconditus est cordis homo in incorruptibilitate quieti et
modesti spiritus, qui est in conspectu Dei locuples . Alium ergo quam
spiritalem cultum atque ornatum quęrentibus, quid Dominus per prophetam
minetur, operęprecium est audire. Dixit Dominus Deus, inquit: Pro
eo, quod eleuatę sunt
Syon, et ambulauerunt extento collo, et
nutibus oculorum ibant, et plaudebant, et ambulabant, et pedibus suis
composito gradu incedebant, decaluabit Dominus uerticem filiarum Syon,
te Dominus crinem earum nudabit. In die illa auferet Dominus ornamentum
calciamentorum, et lunulas, et torques, et monilia, et armillas, et, mytras, et discriminalia, et periscelidas, et murenulas,
et olfactoriola, et inaures,
Dominus ornamentum
calciamentorum, et lunulas, et torques, et monilia, et armillas, et, mytras, et discriminalia, et periscelidas, et murenulas,
et olfactoriola, et inaures, et anulos, et gemmas in fronte pendentes,
et mutatoria, et paliola, et linteamina, et acus, et specula, et
syndones, et uittas, et theristra. Et erit pro suaui odore foetor, et
pro zona funiculus, et pro crispanti crine caluitium, et
te amatores tui, animam
tuam quęrent . Et ut breuiter discamus, quantum obsit elegans
preciosumque uestimentum aut quantum prosit humile et despectum, diues ille,
qui purpura et bysso induebatur, sepultus est in inferno, mendicus autem
Lazarus, qui nihil pene, quo indueretur, habebat, ab angelis sublatus et in
Abrahę sinu collocatus. Tantaque repente facta est rerum statusque
commutatio, ut et temporalibus deliciis ęterna
preciosumque uestimentum aut quantum prosit humile et despectum, diues ille,
qui purpura et bysso induebatur, sepultus est in inferno, mendicus autem
Lazarus, qui nihil pene, quo indueretur, habebat, ab angelis sublatus et in
Abrahę sinu collocatus. Tantaque repente facta est rerum statusque
commutatio, ut et temporalibus deliciis ęterna succederent supplicia et
temporali miserię ęterna beatitudo.
semper, ut te semper diabolus inueniat occupatum. Non fuit satis apostolis tantum spiritalia curare negocia:
prędicare, orare, legere; siquid supererat temporis, manuum labori
impendebant. Lucas Euangelista in Actis Apostolorum testatur Paulum
apostolum, cum Corinthi apud Aquilam et Priscillam hospitaretur, sabbatis
quidem in synagoga disputare solitum, reliquis uero diebus artem
scenofactoriam exercuisse.
prędicare, orare, legere; siquid supererat temporis, manuum labori
impendebant. Lucas Euangelista in Actis Apostolorum testatur Paulum
apostolum, cum Corinthi apud Aquilam et Priscillam hospitaretur, sabbatis
quidem in synagoga disputare solitum, reliquis uero diebus artem
scenofactoriam exercuisse.
Et ipsemet in Epistola ad Corinthios ab Epheso scribens ait: Laboramus
operantes manibus nostris . In Epistola quoque ab Athenis
testatur Paulum
apostolum, cum Corinthi apud Aquilam et Priscillam hospitaretur, sabbatis
quidem in synagoga disputare solitum, reliquis uero diebus artem
scenofactoriam exercuisse.
Et ipsemet in Epistola ad Corinthios ab Epheso scribens ait: Laboramus
operantes manibus nostris . In Epistola quoque ab Athenis ad
Thessalonicenses missa: Non inquieti — inquit — fuimus inter uos
neque gratis
quidem in synagoga disputare solitum, reliquis uero diebus artem
scenofactoriam exercuisse.
Et ipsemet in Epistola ad Corinthios ab Epheso scribens ait: Laboramus
operantes manibus nostris . In Epistola quoque ab Athenis ad
Thessalonicenses missa: Non inquieti — inquit — fuimus inter uos
neque gratis panem manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione
nocte et die operantes, ne quem
scribens ait: Laboramus
operantes manibus nostris . In Epistola quoque ab Athenis ad
Thessalonicenses missa: Non inquieti — inquit — fuimus inter uos
neque gratis panem manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione
nocte et die operantes, ne quem uestrum grauaremus, non quasi non
habuerimus potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus uobis ad
imitandum nos. Nam cum essemus apud uos, hoc denunciabamus
non quasi non
habuerimus potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus uobis ad
imitandum nos. Nam cum essemus apud uos, hoc denunciabamus uobis,
quoniam, siquis non uult operari, nec manducet . Rursumque in Actis
ad maiores natu ecclesię, quae Ephesi erat, loquens ait: Argentum et
aurum aut uestem nullius concupiui, sicut ipsi scitis, quoniam ad ea quę
mihi opus erant, et iis qui mecum sunt, ministrauerunt manus
aliis largiantur, nedum
unde ipsi uiuant. Pauperculis olim episcopis hoc iure pręceptum fuisse dicet
aliquis. Nunc autem opulentis, ut quid necesse est laborare? At iis etiam,
sed alia tamen laborandi causa erit, ne scilicet in multa, ut fit, rerum
copia lasciuire illos et uoluptatibus diffluere ocium cogat. In desideriis
enim est (ut Salomon ait) omnis ociosus.
Ab Haymone quoque, Cantuariensi archidiacono, de Paulo traditum est, quod a
fuisse dicet
aliquis. Nunc autem opulentis, ut quid necesse est laborare? At iis etiam,
sed alia tamen laborandi causa erit, ne scilicet in multa, ut fit, rerum
copia lasciuire illos et uoluptatibus diffluere ocium cogat. In desideriis
enim est (ut Salomon ait) omnis ociosus.
Ab Haymone quoque, Cantuariensi archidiacono, de Paulo traditum est, quod a
gallicinio usque ad horam quintam operi manuum et inde usque ad horam
uacare soli/ tus
sit, residuum uero temporis impertierit cibo, somno, precationi; ita nullam
horam illi pręterisse immunem expertemque laboris, nisi quam edendi
dormiendique necessitas interpellarit. Sed in his omnibus ita eum se
gessisse credimus, ut mentem nunquam non Deo intentam habuerit, illudque,
quod aliis pręceperat, prior ipse impleuerit: Sine intermissione
orate! Sic ergo nobis opus aliquod faciendum erit, ut,
non Deo intentam habuerit, illudque,
quod aliis pręceperat, prior ipse impleuerit: Sine intermissione
orate! Sic ergo nobis opus aliquod faciendum erit, ut, dum manus
artificio occupatur, animus ipse interim oret et in cęlestium meditatione
iugiter uersetur.
Petrum et Thomam et Iacobum et Ioannem post susceptum etiam apostolatus
officium piscatione se exercuisse, quin immo iubente Domino laxasse rete in
animus ipse interim oret et in cęlestium meditatione
iugiter uersetur.
Petrum et Thomam et Iacobum et Ioannem post susceptum etiam apostolatus
officium piscatione se exercuisse, quin immo iubente Domino laxasse rete in
Euangelio legimus. Quis tale opus reprehendere audeat, si Dominus iubendo
approbauit? Iam de elemosinis eorum, quos docebant, uiuere licebat, iam
dignus erat operarius mercede sua, et tamen crebrius ad tendenda retia quam
porrigebant, ut non auaritiae, sed honesti
laboris exemplo essent.
Lucam etiam Euangelistam arte picturę animum spiritalibus negociis fatigatum
remittere consuesse accepimus. Romę duę imagines uisuntur, altera Christi in
Sancta sanctorum, altera Beatę Marię Virginis in ecclesia, quę Sanctę Marię
Maioris dicitur. Eas ab ipso pictas ferunt, similitudinem exprimentes eorum,
quorum nomini dedicatę sunt. Constantinopoli etiam extare eiusdem
exemplo essent.
Lucam etiam Euangelistam arte picturę animum spiritalibus negociis fatigatum
remittere consuesse accepimus. Romę duę imagines uisuntur, altera Christi in
Sancta sanctorum, altera Beatę Marię Virginis in ecclesia, quę Sanctę Marię
Maioris dicitur. Eas ab ipso pictas ferunt, similitudinem exprimentes eorum,
quorum nomini dedicatę sunt. Constantinopoli etiam extare eiusdem Virginis
effigiem pictam constat, quam ab eodem
ut etiam iis, qui inuisendi
gratia eo accessissent, ad conuescendum satis esset. Siquid insuper ocii
suppeteret, sportulas de palmarum foliis texebat, ut suo potius labore quam
alieno impendio sibi necessaria in solitudine compararet.
Eos autem, qui nihil agendo nihil sibi defuturum sperant, pręsumptione falli
Ioannis abbatis monstrabimus exemplo. Huic in Scythiotica eremo ętatem
agenti incidit in animo, ut diuinę
foliis texebat, ut suo potius labore quam
alieno impendio sibi necessaria in solitudine compararet.
Eos autem, qui nihil agendo nihil sibi defuturum sperant, pręsumptione falli
Ioannis abbatis monstrabimus exemplo. Huic in Scythiotica eremo ętatem
agenti incidit in animo, ut diuinę contemplationi absque aliqua corporis
operatione cibiue cura iam quasi angelus Dei uacaret. Itaque cęllam deserens
per uastam solitudinem euagari coepit, sed die
alieno impendio sibi necessaria in solitudine compararet.
Eos autem, qui nihil agendo nihil sibi defuturum sperant, pręsumptione falli
Ioannis abbatis monstrabimus exemplo. Huic in Scythiotica eremo ętatem
agenti incidit in animo, ut diuinę contemplationi absque aliqua corporis
operatione cibiue cura iam quasi angelus Dei uacaret. Itaque cęllam deserens
per uastam solitudinem euagari coepit, sed die tandem septimo fame urgente,
cum iam uesper
urgente,
cum iam uesper esset, rediit. Et cum cęllę fores occlusas offendisset,
contubernalem suum, quem ibi reliquerat, ut sibi aperiret, inuocauit se
Ioannem esse contestans. At ille: »Nequaquam — inquit — nam Ioannes in
angelum mutatus est nec cibo illi opus est nec cum hominibus commorari
necessarium.« Tali exprobratione taxatum dimisit, passus eum nocte illa sub
diuo ante ianuam iacere. Mane vero concesso aditu, cum longa inedia lassum
festinet. Correctus igitur Ioannes diuina deinceps negocia
fabrilis operis uicissitudine impensius est executus et, quantum sua
pręsumptione lapsus fuerat, tantum consilio alieno usus profecit.
Ioannes, alius abbas, qui in Thebaidis eremo uitam duxit, singulis Dominicis
diebus pane ab angelo delato se sustentasse perhibetur, cęteris uero diebus
fiscellas texendo uictum sibi parauisse. Quod si et aliis diebus,
quemadmodum Dominico, feriandum
angenus cibum illi attulisset. Quo tempore non attulit, id
minime ocio conterendum esse iudicauit.
Serapionis abbatis monachos ita institutos esse accepimus, ut manuum mercede
sibi in diem alimenta conquirerent. Eosdem, cum in agris tempestiua messis
esset, operam locare et, quicquid stipis inde exegissent, totum indigentibus
(hisque maxime qui uinculis publicis arctati erant) erogare atque
distribuere
cibum illi attulisset. Quo tempore non attulit, id
minime ocio conterendum esse iudicauit.
Serapionis abbatis monachos ita institutos esse accepimus, ut manuum mercede
sibi in diem alimenta conquirerent. Eosdem, cum in agris tempestiua messis
esset, operam locare et, quicquid stipis inde exegissent, totum indigentibus
(hisque maxime qui uinculis publicis arctati erant) erogare atque
distribuere consueuisse. Sic illi ne minimam quidem
excolebant,
sed nec minus humilitatem, cum seruiles operas non dedignarentur. Vno igitur
labore trium uirtutum fructum colligebant: solertię, pietatis, humilitatis.
Manuum etiam labore uictitasse fertur Hilarius abbas in monte Emilię
commoratus atque ibidem suis impensis ecclesiam construxisse. Cum ergo
corpus exercendo animę integritatem conseruarit et tandem cęlestem
beatitudinem consecutus sit, apparet uerissimum esse illud in
abbas in monte Emilię
commoratus atque ibidem suis impensis ecclesiam construxisse. Cum ergo
corpus exercendo animę integritatem conseruarit et tandem cęlestem
beatitudinem consecutus sit, apparet uerissimum esse illud in Ecclesiastico
scriptum: Vita sibi sufficientis operarii condulcabitur, et in ea
inuenies thesaurum .
Vando, abbas in finibus Gallię monasterii Fontanellę, quod ipse ędificauerat,
cum
Cum ergo
corpus exercendo animę integritatem conseruarit et tandem cęlestem
beatitudinem consecutus sit, apparet uerissimum esse illud in Ecclesiastico
scriptum: Vita sibi sufficientis operarii condulcabitur, et in ea
inuenies thesaurum .
Vando, abbas in finibus Gallię monasterii Fontanellę, quod ipse ędificauerat,
cum Guidone nepote Deo seruiens, postquam egere coepisset, a Batylda regina
diuinitus
cęlestem
beatitudinem consecutus sit, apparet uerissimum esse illud in Ecclesiastico
scriptum: Vita sibi sufficientis operarii condulcabitur, et in ea
inuenies thesaurum .
Vando, abbas in finibus Gallię monasterii Fontanellę, quod ipse ędificauerat,
cum Guidone nepote Deo seruiens, postquam egere coepisset, a Batylda regina
diuinitus monita plaustrum cibariis onustum accepit. Sed deinceps de
operibus
Sed deinceps de
operibus manuum uictui suo necessaria suppeditauit. Quod si is, qui, dum
penuria premeretur, Dei erga se benignitatem expertus fuerat, manualem
laborem non detrectauit, ne tentare uideretur benefactorem suum in eo
exigendo, quod ipse sibi pręstare posset, uis tu necessitati tuę non
succurrere laborando, cum possis, quasi dignus, qui ab angelis, non ab
hominibus pascaris? At ob hoc ipsum to indignum statuis, quod pręsumptione
laborando, cum possis, quasi dignus, qui ab angelis, non ab
hominibus pascaris? At ob hoc ipsum to indignum statuis, quod pręsumptione
utaris teque marcescere ocio sinas.
Quod quidem cauens Venerius abbas, dum solitarius in Palmaria insula, quę a
continenti Lunensis oppidi octo millia passibus abest, uitam dure admodum
aspereque ageret, diu herbis pomisque syluestribus sustentatus, tandem ad agriculturam se accinxit, tanto
et hominis necessitati consultum
est et palam factum, quam istud exercitii genus Deo esset gratum. Nisi enim
illi perplacuisset, nunquam tam pręcoqua fruge, tam repentino prouentu
laborantis curam compensasset. Hinc illud est in Ecclesiastico dictum:
Non oderis laboriosa opera et rusticationem ab Altissimo
creatam!
Stephanus anachoreta in Mareotide regione, sanctitate vitę et
curam compensasset. Hinc illud est in Ecclesiastico dictum:
Non oderis laboriosa opera et rusticationem ab Altissimo
creatam!
Stephanus anachoreta in Mareotide regione, sanctitate vitę et miraculis
clarus, quanuis hernię morbo (quem Gręci hydrocelam appellant) laboraret,
non tamen intermittebat, quin certa diei hora de palmarum foliis funiculos
intorqueret, maiorem
morbo (quem Gręci hydrocelam appellant) laboraret,
non tamen intermittebat, quin certa diei hora de palmarum foliis funiculos
intorqueret, maiorem morbum existimans ociositatem.
Danieli, Aegyptio abbati et presbytero in Scythiotico monasterio degenti,
sicuti facere aliquid operis post spiritales labores libuit, ita ea, quę
confecerat, ad uicum aliquem deferendo uenditare rubori non fuit. Precium
omne pauperibus dilargiebatur, elemosinas de
accensa a fletu
temperare non poterat. O cęlestem uirum, qui etiam inter laborandum futurę
beatitudinis dulcedinem degustabat.
Philoromus *corr. ex Phyloronius
presbyter, dum in quodam Galatię **corr. ex Gallicię
monte multa se abstinentia fatigaret, non minus manuum operatione
exercebatur. Inde illi suppetere potuerunt longinquę peregrinationis impensę
Romam Hierosolymamque
est, sempiternę quietis
indicibili bono perfrui meruit, martyrum coronam adeptus, non quod martyrium
passus esset, sed quod pares martyrio pro Christo susceperit labores.
Archebio Cassianus refert, quod, dum adhuc in coenobio cum fratribus
uersaretur, laborem, qui ibi omnes suis horis exercebantur, sibi duplicando
pro matre creditori satisfecerit, cum ipsa ob inopiam soluendo non esset. At
neque patrem neque matrem agnouerat, dum
iussit, obediret, cuius amore et ipsam
reliquerat et patrem. Archebius igitur pręceptum Domini seruauit matri
oppressę subueniendo, ocio locum non dedit laborem super laborem cumulando,
religionis cultum non intermisit in monasterio permanendo et charitatis opus
auxit miserendo calamitati alienę.
Deinde solitariorum institutum secutus, cum in insula Nili uitam duceret,
Cassiano eo aduenienti atque
super laborem cumulando,
religionis cultum non intermisit in monasterio permanendo et charitatis opus
auxit miserendo calamitati alienę.
Deinde solitariorum institutum secutus, cum in insula Nili uitam duceret,
Cassiano eo aduenienti atque ibidem inter anachoretas residere cupienti
cęllam cum supellectili dono obtulit se inde transmigrare uelle dicens. Post
paucos autem dies reuersus, alteram multo
tali commento, ne recusarent, circumueniebat, tali
denique labore perniciosam ocii mollitiem excutere atque abigere lętus
alacerque solebat. Non sensit laboris tedium, dum opus exercet pietatis.
Cum Pacomio abbate in quodam Thebaidis monasterio mille quingenti monachi
erant, omnes manibus sibi uictum comparantes, ita ut etiam extra monasterium
pauperibus alimonię subsidia mitterent. Plurima inter eos artificum opera et
pręcipue quidem
gratia cudebantur, ut edomita assiduis
fatigationibus caro disceret seruire spiritui. Manus enim fortium (ut
Salomon inquit) dominabitur. Quę autem remissa est, tributis seruiet .
Sic quidem et Paulus abbas in Aegypti eremo, cui Porphyrio nomen est,
considens, cum sibi ad uictum hortulus, quem ipse fecerat, et palmarum ferax
regio satis essent, quotidie tamen aliquot horis palmę texturę operam
impendebat. Ea uero, quę texuerat,
enim
et eo amplius mansione ab hominum habitaculis remoto neque dare illa cuiquam
neque uendere promptum erat. Quotidianus igitur labor non nisi fugiendi ocii
causa insumebatur. Quod si desidię torporique se dedidisset, nec in deserto
solus permanere, nec ad perfectionem sanctitudinis peruenire potuisset.
Multam enim maliciam docuit ociositas.
Diuus Hieronymus ad uirgines scribens: Hoc unum - inquit — apud
ex grauedine, cogitationibus
uanis et uoluptatibus non uacet ex ocio. Teneatis firmissime, quod omnis
concupiscentię et immunditię atque peccati mater est ociositas.
Iccirco Simeon monacho, ex Italię partibus in illam Nili insulam (cuius paulo
ante mentionem fecimus) sese conferenti, cum nullam artem calleret pręter
Latinę litterę (cuius illic usus nullus erat) scriptionem, a quodam seniorum
prouisum est, ne ociosus esset. Finxit
fecimus) sese conferenti, cum nullam artem calleret pręter
Latinę litterę (cuius illic usus nullus erat) scriptionem, a quodam seniorum
prouisum est, ne ociosus esset. Finxit enim piissimus simulator habere se
fratrem in Italica cohorte militantem, Latinis litteris instructum, et
Simeonem petiit, uti sibi apostolicum Pauli codicem Latine conscriberet,
fratri mittendum, quo ille legendo animi uirtutibus proficere posset. Sub
tali prętextu et
animi uirtutibus proficere posset. Sub
tali prętextu et ipsum ad scribendi exercitium excitauit et quasi mercedis
loco cuncta eius uictui necessaria obtulit, ueritus ne uel propter rei
inopiam uel ocii copiam nouus homo illis in locis diutius perdurare
nequiret. Quantę ergo utilitatis est post spiritales actiones aliqua manuum
operatio, si per eam in proposito bene beateque uiuendi perseueretur, quantę
necessitatis, si sine illa coli habitarique
eius uictui necessaria obtulit, ueritus ne uel propter rei
inopiam uel ocii copiam nouus homo illis in locis diutius perdurare
nequiret. Quantę ergo utilitatis est post spiritales actiones aliqua manuum
operatio, si per eam in proposito bene beateque uiuendi perseueretur, quantę
necessitatis, si sine illa coli habitarique solitudo non posset!
Apud Syluanum abbatem in Scythiotico coenobio quidam hospitans, cum fratres
eius multum manibus
ergo utilitatis est post spiritales actiones aliqua manuum
operatio, si per eam in proposito bene beateque uiuendi perseueretur, quantę
necessitatis, si sine illa coli habitarique solitudo non posset!
Apud Syluanum abbatem in Scythiotico coenobio quidam hospitans, cum fratres
eius multum manibus laborantes uidisset, eam solicitudinem quasi rem
superfluam cauillans: »Maria — inquit — optimam partem elegit sedens secus
pedes Domini et audiens
spiritalem profiteretur, cibo potuque minime opus esse. Tunc demum illo
errorem confitente subiunxit: »Scias igitur Mariam etiam Marthę ministerio
indigere auxilloque iuuari.«
Ob hoc quidem et Dorotheus in desertis Aegypti abbas, minima somno indulgens,
noctis quoque partem operi manuum dabat. Tunc nempe sportulas contexere solitus, interdiu autem lapides conuehere et cęllas
ędificare, quas ibi habitare
ultro
offerebat. Sportulis autem diuenditis precium omne indigentibus donabat.
Itaque semper laborando semperque laborata aliis largienda et ocium
declinauit et pietatem coluit.
Alterius nunc sexus in hoc exercitationis genere solertiam expediamus!
Ferunt ipsam Beatam Virginem (quę et uirgines castitate et matres partu
superauit) dum adhuc in templo seruiret, a summo mane usque ad horam tertiam
precationes extendisse,
declinauit et pietatem coluit.
Alterius nunc sexus in hoc exercitationis genere solertiam expediamus!
Ferunt ipsam Beatam Virginem (quę et uirgines castitate et matres partu
superauit) dum adhuc in templo seruiret, a summo mane usque ad horam tertiam
precationes extendisse, a tertia ad nonam lanificio sese occupasse. Inde
demum sumpto modico cibo usque ad occubitum solis lectitasse Scripturas et
in earum meditatione
superauit) dum adhuc in templo seruiret, a summo mane usque ad horam tertiam
precationes extendisse, a tertia ad nonam lanificio sese occupasse. Inde
demum sumpto modico cibo usque ad occubitum solis lectitasse Scripturas et
in earum meditatione pernoctasse. Hac itaque uitę institutione ad tantam
morum sanctitudinem deuenit, ut sola prę omnibus eligi meruerit, quę et
Saluatorem mundi pareret et post partum uirgo permaneret. Quod si hęc, quę
mundi pareret et post partum uirgo permaneret. Quod si hęc, quę
sine peccato concepta omnis prorsus peccati expers fuerit, id temporis, quod
orationi lectionique supererat, manuum labore sibi transigendum duxit,
quomodo te in ignauia ocii mollitudine quandoque desidentem securam
arbitraris, o uirgo, quam in peccatis genuit mater, quam quotidie interius
cogitationes, exterius proni ad uitia sensus impugnant? Crede mihi, non
effugit decipulas
omnis prorsus peccati expers fuerit, id temporis, quod
orationi lectionique supererat, manuum labore sibi transigendum duxit,
quomodo te in ignauia ocii mollitudine quandoque desidentem securam
arbitraris, o uirgo, quam in peccatis genuit mater, quam quotidie interius
cogitationes, exterius proni ad uitia sensus impugnant? Crede mihi, non
effugit decipulas diaboli, quisquis laborem fugit.
Huiusce quidem sententię non ignara illa monasterii
aceruum
de loco ad locum transferret et translatos rursum restitueret. Quanuis enim
ieiuniis uigiliisque haud parum illam fatigari cerneret, timebat tamen, ne,
si quicquam paulo remissius egisset, aliqua residens iuuenili in corpore
turpis cogitationis scintillula incendium excitaret peccati. Eam autem
sopiri uel etiam extingui posse hoc exercitationis additamento sperabat.
Neque ipsam spes fefellit, quando quidem satis constat Euphrasiam
abunde eluxit, comparauit. Etenim ad illam uerę
beatitatis quietem perueniri non potest, nisi per uitę pręsentis frequenter
assiduosque labores.
Ac ne plura huiuscemodi exempla enarrando modum excedat oratio, libet in fine
capitis huius apponere uerba diui Hieronymi ad Demetriadem uirginem accurate
admodum eleganterque scribentis: »Statue — inquit — quot horis sanctam
Scripturam ediscere debeas, quanto tempore legere non ad laborem,
Scripturam ediscere debeas, quanto tempore legere non ad laborem, sed ad
delectationem et instructionem animę. Cumque hęc finieris spacia et
frequenter te ad figenda genua solicitudo animę suscitauerit, habeto lanam
semper in manibus uel staminis pollice fila deducito uel ad torquenda
subtegmina in alueolis fusi uertantur aliarumque neta aut in globum collige
aut texenda compone; quę texta sunt, respice, quę errata, reprehende, quę
facienda,
delectationem et instructionem animę. Cumque hęc finieris spacia et
frequenter te ad figenda genua solicitudo animę suscitauerit, habeto lanam
semper in manibus uel staminis pollice fila deducito uel ad torquenda
subtegmina in alueolis fusi uertantur aliarumque neta aut in globum collige
aut texenda compone; quę texta sunt, respice, quę errata, reprehende, quę
facienda, constitue. Si tantis operum uarietatibus fueris occupata, nunquam
dies tibi
finieris spacia et
frequenter te ad figenda genua solicitudo animę suscitauerit, habeto lanam
semper in manibus uel staminis pollice fila deducito uel ad torquenda
subtegmina in alueolis fusi uertantur aliarumque neta aut in globum collige
aut texenda compone; quę texta sunt, respice, quę errata, reprehende, quę
facienda, constitue. Si tantis operum uarietatibus fueris occupata, nunquam
dies tibi longi erunt, sed quanuis ęstivis tendantur
compone; quę texta sunt, respice, quę errata, reprehende, quę
facienda, constitue. Si tantis operum uarietatibus fueris occupata, nunquam
dies tibi longi erunt, sed quanuis ęstivis tendantur solibus, breues
uidebuntur, in quibus aliquid operis prętermissum non est. Hęc obseruans et
teipsam saluabis et alias erisque magistra sanctę conuersationis multarumque
castitatem lucrum tuum facies, Scriptura dicente: In desyderiis est omnis
solibus, breues
uidebuntur, in quibus aliquid operis prętermissum non est. Hęc obseruans et
teipsam saluabis et alias erisque magistra sanctę conuersationis multarumque
castitatem lucrum tuum facies, Scriptura dicente: In desyderiis est omnis
anima ociosi . Nec iccirco tibi ab opere cessandum est, quia Deo
propicio nulla re indiges, sed ideo cum omnibus laborandum est, ut per
occasionem operis nihil aliud cogites, nisi quod ad Domini
lasciuientis carnis petulantiam nec ipsa interdum operum
occupatio satis sufficit, aliis insuper castigationibus eam coercendam esse
sanctorum exempla, quę modo proponemus, docent.
Paulus apostolus castigat corpus suum et in seruitutem redigit, ne forte, cum
aliis prędicauerit, ipse reprobus inueniatur. Ad hęc angelus Sathanę
colaphizat eum, ne reuelationum magnitudine extollatur. Et, si illi, qui uas
electionis erat, in quo Spiritus Sanctus
castigat corpus suum et in seruitutem redigit, ne forte, cum
aliis prędicauerit, ipse reprobus inueniatur. Ad hęc angelus Sathanę
colaphizat eum, ne reuelationum magnitudine extollatur. Et, si illi, qui uas
electionis erat, in quo Spiritus Sanctus habitabat, non fuit satis
peregrinando prędicandoque fatigari et ubique sęuientibus persecutionis
procellis iactari atque concuti, sed ad domandos corporis census aculeosque
cupidinum retundendos
iactari atque concuti, sed ad domandos corporis census aculeosque
cupidinum retundendos uerberum quoque ictibus quati affligique oportuit,
quis tutum se putabit et non proprii corporis imperio se subditum iri
timebit, si in eo castigando non ęque solicitus fuerit?
Thomas, Cantuariensis archiepiscopus, tunicam et femoralia poplitum tenus
cilicina sub uestimentis gestauit. Quippe indignum se, qui Ecclesię
pręesset, arbitratus est, nisi et
Membra igitur
tegminis asperitate contrite sibi subiicere studuit, nequando ipse illis
subiectus appetitum illorum sequi cogeretur, non suum.
Maglorius *corr. ex Maiorus
quoque, in insula Britannię Sargia **cor. ex Sarina
episcopus, qui episcopali dignitati solitudinis pręposuit
humilitatem, spretis honoribus eremum penetrans, pręter incredibilem cibi
potusque abstinentiam,
honoribus eremum penetrans, pręter incredibilem cibi
potusque abstinentiam, semper cilicio est usus. Et quia uirgo fuerat,
uirginitati inimicam indumentorum mollitiem declinauit. Qui
enim mollibus uestiuntur, in domibus regum sunt.
Eadem cilicii gestatio Eadmundum, Cantuariensem archiepiscopum, commendat, et
hoc plus adiicitur, quod quadragesimę diebus pro cilicio loricam plumbo
contextam induere solitus sit. Itaque non duritia
uero, Heduensis abbatis, cilicium aliis etiam aduersus immundas
tentationes remedio fuit. Monachus quidam libidinosę cogitationis iam
stimulos ferre non ualens, cum illud induisset, nequam spiritu confestim
recedente in castitatis puritate perseuerauit.
Quinto Lodouico, Galliarum regi, multo plus contulit interius cilicium quam
purpura exterior. Hęc terreni regni insigne erat, illud cęlestis aditum
prębuit. Ad cilicii quippe squalorem
nostrum fatigatione aliqua agitauerimus, periclitabitur animę fortitudo,
quando quidem naturali quodam instinctu duo ista sibi inuicem aduersantur,
et alterius uis alterius debilitate constat.
Diuus Hieronymus in eo libello, quem ad uirgines Deo sacratas conscripsit,
uidisse se in eremo affirmat unum ex monachis, qui a seniore iussus
pręgrandem lapidem iam octo annos bis in die per tria fere milliaria
gestauerat in scapulis, ita
quando quidem naturali quodam instinctu duo ista sibi inuicem aduersantur,
et alterius uis alterius debilitate constat.
Diuus Hieronymus in eo libello, quem ad uirgines Deo sacratas conscripsit,
uidisse se in eremo affirmat unum ex monachis, qui a seniore iussus
pręgrandem lapidem iam octo annos bis in die per tria fere milliaria
gestauerat in scapulis, ita alacri animo, ut intermedio tempore semper nova
sibi iniungi opera ultro
alterius uis alterius debilitate constat.
Diuus Hieronymus in eo libello, quem ad uirgines Deo sacratas conscripsit,
uidisse se in eremo affirmat unum ex monachis, qui a seniore iussus
pręgrandem lapidem iam octo annos bis in die per tria fere milliaria
gestauerat in scapulis, ita alacri animo, ut intermedio tempore semper nova
sibi iniungi opera ultro patrem rogaret. Haud irritus hic uidebitur labor,
si consyderabimus, quanti
Diuus Hieronymus in eo libello, quem ad uirgines Deo sacratas conscripsit,
uidisse se in eremo affirmat unum ex monachis, qui a seniore iussus
pręgrandem lapidem iam octo annos bis in die per tria fere milliaria
gestauerat in scapulis, ita alacri animo, ut intermedio tempore semper nova
sibi iniungi opera ultro patrem rogaret. Haud irritus hic uidebitur labor,
si consyderabimus, quanti fructus sit cum obedire patribus
tum
sibi iniungi opera ultro patrem rogaret. Haud irritus hic uidebitur labor,
si consyderabimus, quanti fructus sit cum obedire patribus
tum ociositatem fugere.
Siquis autem ipsius Hieronymi in legendo scribendoque laborem consyderet,
dicet: Quomodo sic occupato animo ulla turpis cogitatio potuit irrepere.
Tum, si ad Eustochium uirginem scribenti ac confitenti crediderit (Memini
me, inquit, clamantem diem crebro
equum conscendisse, sed tamen calciamenta minime induisse, ita ut sęuiente
hyeme et niue, quę pedibus inciderat, gelascente plantas de stapede amouere
nequiuerit, donec aqua feruente superinfusa glacies solueretur. Hanc in illo
algoris patientiam imitentur, qui bullientem in medullis libidinis, ęstum
cupiunt extinguere. Frigescente enim corpore facile et ipsa frigebit Venus.
Iccirco fortasse et Hospitius, apud Nuceriam solitarius (ut
induisse, ita ut sęuiente
hyeme et niue, quę pedibus inciderat, gelascente plantas de stapede amouere
nequiuerit, donec aqua feruente superinfusa glacies solueretur. Hanc in illo
algoris patientiam imitentur, qui bullientem in medullis libidinis, ęstum
cupiunt extinguere. Frigescente enim corpore facile et ipsa frigebit Venus.
Iccirco fortasse et Hospitius, apud Nuceriam solitarius (ut Paulus, qui
Longobardorum historiam scripsit, refert)
solitarius (ut Paulus, qui
Longobardorum historiam scripsit, refert) ferro solido lumbos nudos
pręcinxerat, ut scilicet eam corporis partem magis attereret, unde magis
uoluptatis motum exurgere solere sciret. Virtus enim eius in lumbis eius, et
fortitudo illius in umbilico uentris eius.
Philoromus * corr. ex Phyloronius
item presbyter intra saxeam speluncam inclusus et ferreis nexibus
manes pedesque
historiam scripsit, refert) ferro solido lumbos nudos
pręcinxerat, ut scilicet eam corporis partem magis attereret, unde magis
uoluptatis motum exurgere solere sciret. Virtus enim eius in lumbis eius, et
fortitudo illius in umbilico uentris eius.
Philoromus * corr. ex Phyloronius
item presbyter intra saxeam speluncam inclusus et ferreis nexibus
manes pedesque reuinctus uixisse perhibetur, ut carcerem simul uinculaque
temporis momentum, quo non de Deo aliquid cogitaret, prętermissum. Dum
igitur corpus uoluntaria castigatione premeretur, spiritus ipse terrenis
affectibus liber semper cęlestia meditabatur.
Martinus, in Massico, Campanię monte, solitarius manens, ut euagandi
facultatem sibi surriperet, catena saxo affixa pedem uinxerat. Et cum diu
angustiam hanc libenter pertulisset, Benedicto abbate id demum resciente
iubenteque, ne
Et diutina tandem
immobilique statione tibias imas intumuisse hulceraque fecisse. Quid hac
patientia intolerabilius, si quicquam intolerabile est, quo beatitudinis
ęternę pręmia compensantur? Ac ne dubites Ioannem nunc in cęlesti gloria
esse cum angelis, angeli ministerio pedum eius langor in terra curatus est.
Pacomius abbas per dumeta et obducta sentibus loca nudis uestigiis
deambulabat, ut uoluptatis aculeos spinarum aculeis quasi
fecisse. Quid hac
patientia intolerabilius, si quicquam intolerabile est, quo beatitudinis
ęternę pręmia compensantur? Ac ne dubites Ioannem nunc in cęlesti gloria
esse cum angelis, angeli ministerio pedum eius langor in terra curatus est.
Pacomius abbas per dumeta et obducta sentibus loca nudis uestigiis
deambulabat, ut uoluptatis aculeos spinarum aculeis quasi clauum clauo
expungeret. Cruentatis quidem pedibus ad cęllam suam redibat,
nodis exesa et iam suppurata caro foetore secretum
prodidisset, abbatis iussu funem detractum, ipsum de monasterio pulsum
fuisse, quoniam id facinus magis animi stulticię quam deuotioni imputabatur;
pulsum autem abiisse in solitudinem. Et cum ab eodem abbate nocturnis
terrificationibus per uisum agitato reuocandus quęreretur, in cisterna sicca
inuentum atque ad monasterium reductum ostendit Deus, quanti talem in illo
uitę austeritatem
monasterio pulsum
fuisse, quoniam id facinus magis animi stulticię quam deuotioni imputabatur;
pulsum autem abiisse in solitudinem. Et cum ab eodem abbate nocturnis
terrificationibus per uisum agitato reuocandus quęreretur, in cisterna sicca
inuentum atque ad monasterium reductum ostendit Deus, quanti talem in illo
uitę austeritatem faceret, sine cunctatione disponendo, ut ab his ipsis
honoraretur, qui expulerunt.
Pater
pulsum autem abiisse in solitudinem. Et cum ab eodem abbate nocturnis
terrificationibus per uisum agitato reuocandus quęreretur, in cisterna sicca
inuentum atque ad monasterium reductum ostendit Deus, quanti talem in illo
uitę austeritatem faceret, sine cunctatione disponendo, ut ab his ipsis
honoraretur, qui expulerunt.
Pater etiam Minorum Franciscus, quam in se durus extiterit, cum sępe aliis
tum illo
inuentum atque ad monasterium reductum ostendit Deus, quanti talem in illo
uitę austeritatem faceret, sine cunctatione disponendo, ut ab his ipsis
honoraretur, qui expulerunt.
Pater etiam Minorum Franciscus, quam in se durus extiterit, cum sępe aliis
tum illo potissimum tempore monstrauit, quando connubii cogitationibus eum
impugnari contigit. Sibimet enim iratus, proiectis repente indumentis et
fune, quo pręcinctus fuerat, arrepto
enim iratus, proiectis repente indumentis et
fune, quo pręcinctus fuerat, arrepto dure admodum sese diuerberauit.
Cęterum, ubi uerbera parum profecissent (usque adeo uehemens tentatio erat)
extra monasterium prorumpens, in altam niuem, sicut nudus erat, se deiecit
diuque uolutauit. Ac deinde ex illa compactas hominum effigies identidem
toto corpore astringens ipse se alloquebatur increpandoque dicebat: En tibi,
Francisce, uxor, en tibi liberi!
Aut uesti illos, ne sic algeant, aut
dimitte omnia et uni Domino serui! Sic ille tandem carnis petulantiam domuit
flagellis et libidinis incendium gelidas niues nudo amplexans pectore
extinxit.
In hoc uirtutis genere muliebris quoque sexus laude sua non est fraudandus.
Elizabeth, Thuringię ducis coniux, regia progenies, cum incolumi sospiteque
adhuc marito Christum induisset, in secretiori cubiculo cum ancillis
extinxit.
In hoc uirtutis genere muliebris quoque sexus laude sua non est fraudandus.
Elizabeth, Thuringię ducis coniux, regia progenies, cum incolumi sospiteque
adhuc marito Christum induisset, in secretiori cubiculo cum ancillis
conclusa, uti se flagellorum ictibus onerarent, iubebat. Ita submitti sese
et humilitate deiici didicit, experiendo, an patienter ferret uerbera
ancillarum suarum tam clari generis
iubebat. Ita submitti sese
et humilitate deiici didicit, experiendo, an patienter ferret uerbera
ancillarum suarum tam clari generis foemina.
Illa quoque Elizabeth, Deo dicata uirgo, quam in Sconaugiensi * corr. ex
Comagiensi latentem monasterio fama uirtutum mundo
prodidit, et ipsa statutis horis quotidie flagello se cędebat, ut carne
mortificata Christo uiueret, non immemor, quod
uirginitatem ipsi, cui se prius desponderat, Deo, commendabat. Deus
igitur per angelum suum eam ita tutatus est, ut integram inuiolatamque
seruarit, martyrio coronarit et pro cilicio luce induerit immortalitatis.
Sarra, in Scythi uirginum pręposita, cum ad fluminis ripam posito monasterio
annos sexaginta habitasset, haud sustinuit, ut aliquando aspicere per
fenestram uellet leniter pręterlabentes aquas pratiue adiacentis
amoenitatem, ne ex
citius continget quam littus; et si
infra modum, ad omnem flatum instabili alueo alternaque laterum
iactatione dum uacillat, periclitabitur. Et si lasciuienti iumento plus
oneris quam ferre pręualet imponatur, in itinere corruet; sin minus,
contra stimulum calcitrabit. Tentandę sunt igitur examinandęque uires et
ęquandum cum uiribus pondus, quod ferentem neque grauitate opprimat
neque leuitate licentius insolescere
Sed ne
pręcedentem materiam nimis cito reliquisse uideamur, adhuc de ipsa corporis
castigatione, quod restat, loqui pergemus. Et primum quidem illam, quę
ieiuniis constat, explicare aggrediemur, ut, qui uolent hac quoque in parte
sanctorum uitam speculari, cibi potusque abstinentia rite seruata, ad illud
tandem spiritale a Deo electum ieiunium, quod est uitiorum derelictio
assumptioque uirtutum, facilius peruenire possint, ut scilicet
beatitudinis pabulo saturentur.
Quantę enim uirtutis quantęque apud Deum ęstimationis ieiunium semper fuerit,
et Vetus Scriptura indicat et Noua.
Moyses in monte quadraginta dies et totidem noctes nihil gustans facie ad
faciem cum Deo loquitur et Legem digito eius in tabula lapideis conscriptam
accipit. Quibus ob populi culpam confractis, rursum ieiunans, et Domini
uirtutis quantęque apud Deum ęstimationis ieiunium semper fuerit,
et Vetus Scriptura indicat et Noua.
Moyses in monte quadraginta dies et totidem noctes nihil gustans facie ad
faciem cum Deo loquitur et Legem digito eius in tabula lapideis conscriptam
accipit. Quibus ob populi culpam confractis, rursum ieiunans, et Domini
indignationem placauit et Legem recuperauit.
Hinc in Leuitico pręcipitur filiis Israhel, ut septimi mensis diem decimam
faciem cum Deo loquitur et Legem digito eius in tabula lapideis conscriptam
accipit. Quibus ob populi culpam confractis, rursum ieiunans, et Domini
indignationem placauit et Legem recuperauit.
Hinc in Leuitico pręcipitur filiis Israhel, ut septimi mensis diem decimam
celebrem habentes ieiunio affligant animas suas usque ad uesperum, pro
satisfactione utique peccati, quod uitulum adorando commiserant, unde dies
filiis Israhel, ut septimi mensis diem decimam
celebrem habentes ieiunio affligant animas suas usque ad uesperum, pro
satisfactione utique peccati, quod uitulum adorando commiserant, unde dies
expiationum dicitur, et in memoriam, quia Moysi ieiunio ac precibus exoratus
Dominus ueniam illis indulserat, unde etiam dies, dies propiciationis
nuncupatur. Ieiunio igitur et Dei uindicta reprimitur et commissa purgantur.
Helias propheta post
reprimitur et commissa purgantur.
Helias propheta post subcineritii panis esum et aquę potum, cum dies
quadraginta ieiunus ambulasset, peruenit usque ad montem Dei Oreb atque idem
igneo curru sublatus transuectus est in paradisum. Si illic satiari cupimus,
hic ieiunemus.
Samuelis deprecationes ac simul populi ieiunium respiciens Deus,
Philistinorum in Masphat exercitum in ipsos iam irruentem repenti fragore
montem Dei Oreb atque idem
igneo curru sublatus transuectus est in paradisum. Si illic satiari cupimus,
hic ieiunemus.
Samuelis deprecationes ac simul populi ieiunium respiciens Deus,
Philistinorum in Masphat exercitum in ipsos iam irruentem repenti fragore
tonitruque perterruit et in fugam conuertit. Si sic stat pro ieiunantibus et
orantibus Dominus, quia a tentationibus superatur, nisi qui neutrum
diligenter
idem
igneo curru sublatus transuectus est in paradisum. Si illic satiari cupimus,
hic ieiunemus.
Samuelis deprecationes ac simul populi ieiunium respiciens Deus,
Philistinorum in Masphat exercitum in ipsos iam irruentem repenti fragore
tonitruque perterruit et in fugam conuertit. Si sic stat pro ieiunantibus et
orantibus Dominus, quia a tentationibus superatur, nisi qui neutrum
diligenter exequitur?
satiari cupimus,
hic ieiunemus.
Samuelis deprecationes ac simul populi ieiunium respiciens Deus,
Philistinorum in Masphat exercitum in ipsos iam irruentem repenti fragore
tonitruque perterruit et in fugam conuertit. Si sic stat pro ieiunantibus et
orantibus Dominus, quia a tentationibus superatur, nisi qui neutrum
diligenter exequitur?
Saulis item regis edictum obseruans populus Israhel, quo die nihil comedit,
diligenter exequitur?
Saulis item regis edictum obseruans populus Israhel, quo die nihil comedit,
ingentes Philistinorum copias, quas paulo ante metu perculsus fugerat,
fugientes persecutus est a Machmis usque in Hailon multisque interfectis
preda potitus est. Inermis erat et ieiunio se muniens armatos uicit. Quippe
neminem ex Israhelitis arma tunc habuisse asserit Scriptura pręter Saulem et
Ionatham. Non ergo armis, sed ieiunii
se uulneribus concidere. Et qui cibo uacui erant, non
tentato pugnę periculo repleti sunt spoliis inimicorum.
Achab rex, scelere quondam quam regno insignior, impietatis suę poenam, sacco
et ieiunio humiliatus, distulit in posteros. Illo defuncto Ochozias filius
cecidit per cancellos coenaculi, et mortuus est. Ioram filius a Iehu sagitta
percussus periit. Iezabelem uxorem ui de fenestra pręcipitatam equorum
ungulę contriuerunt, contritam
cancellos coenaculi, et mortuus est. Ioram filius a Iehu sagitta
percussus periit. Iezabelem uxorem ui de fenestra pręcipitatam equorum
ungulę contriuerunt, contritam dilacerauerunt frustatim canes, reliqui
septuaginta filii in Samaria occisi sunt. Et qui in Iezrahel de domo eius
erant, omnes Iehu regnante interempti et omne prorsus genus Achab
internitione sublatum. Tantam suorum ruinam, tam miserabile spectaculum
uidisset ipse (sicuti per
est. Ioram filius a Iehu sagitta
percussus periit. Iezabelem uxorem ui de fenestra pręcipitatam equorum
ungulę contriuerunt, contritam dilacerauerunt frustatim canes, reliqui
septuaginta filii in Samaria occisi sunt. Et qui in Iezrahel de domo eius
erant, omnes Iehu regnante interempti et omne prorsus genus Achab
internitione sublatum. Tantam suorum ruinam, tam miserabile spectaculum
uidisset ipse (sicuti per prophetam interminatus fuerat Dominus)
a Nathan propheta audierat:
Transtulit a te Deus peccatum tuum . Et post hęc tamen:
Infirmata sunt, inquit, a * add. ieiunio genua
mea . Sed cuius genua infirma ieiunio erant, eius in Deo spes firma fuit.
Vnde ait: In te, Domine, speraui; non confundar in ęternum .
Danieli ieiunanti diuina reuelantur mysteria, et dies a sole iustitię
illuminandus pręfinito hebdomadarum numero panditur. In
Transtulit a te Deus peccatum tuum . Et post hęc tamen:
Infirmata sunt, inquit, a * add. ieiunio genua
mea . Sed cuius genua infirma ieiunio erant, eius in Deo spes firma fuit.
Vnde ait: In te, Domine, speraui; non confundar in ęternum .
Danieli ieiunanti diuina reuelantur mysteria, et dies a sole iustitię
illuminandus pręfinito hebdomadarum numero panditur. In lacum leonum missus
per dies sex nihil
Et post hęc tamen:
Infirmata sunt, inquit, a * add. ieiunio genua
mea . Sed cuius genua infirma ieiunio erant, eius in Deo spes firma fuit.
Vnde ait: In te, Domine, speraui; non confundar in ęternum .
Danieli ieiunanti diuina reuelantur mysteria, et dies a sole iustitię
illuminandus pręfinito hebdomadarum numero panditur. In lacum leonum missus
per dies sex nihil comedit, et inter ferocissimas bestias
eius in Deo spes firma fuit.
Vnde ait: In te, Domine, speraui; non confundar in ęternum .
Danieli ieiunanti diuina reuelantur mysteria, et dies a sole iustitię
illuminandus pręfinito hebdomadarum numero panditur. In lacum leonum missus
per dies sex nihil comedit, et inter ferocissimas bestias mansit illęsus.
Cumque esuriret, Abacuch propheta per angelum Domini de Iudea translatus in
Babylonem, apposuit illi pulmentum, quod messoribus
illuminandus pręfinito hebdomadarum numero panditur. In lacum leonum missus
per dies sex nihil comedit, et inter ferocissimas bestias mansit illęsus.
Cumque esuriret, Abacuch propheta per angelum Domini de Iudea translatus in
Babylonem, apposuit illi pulmentum, quod messoribus coxerat, et refocillatus
est. Ieiunus igitur Daniel sacramenta discit, leonum ferociam domat, prandium diuinitus missum accipit. Denique de fouea, in quam
in
Babylonem, apposuit illi pulmentum, quod messoribus coxerat, et refocillatus
est. Ieiunus igitur Daniel sacramenta discit, leonum ferociam domat, prandium diuinitus missum accipit. Denique de fouea, in quam
proiectus fuerat, liberator. Et qui Deum Israhel prędicanti non crediderant,
saluato credidere, mirantes et confitentes uerum timendumque esse Deum
Danielis.
At uero prophetes ille de
proiectus fuerat, liberator. Et qui Deum Israhel prędicanti non crediderant,
saluato credidere, mirantes et confitentes uerum timendumque esse Deum
Danielis.
At uero prophetes ille de Hierusalem ueniens in Bethel, cum alterius fraude
mendacioque deceptus fregisset ieiunium, a leone (quod animalis genus
ieiunanti Danieli pepercerat) suffocatus periit. Qui tamen, dum ieiunium
seruabat, manum Hieroboam regis, ipsum ferire
Nunc nostra percurramus!
Quadraginta dies ieiunauit Saluator noster, et a diabolo tentatus ostendit,
quomodo insidias eius euitare et uirtutem possimus uincere, dum ieiunando
uincit. Quamobrem in hoc pugnę genere non est nobis uiribus corporis opus ad
uincendum, sed magis imbecillitate, ne in illo diabolus fomitem inueniat,
quem concupiscentię igne succendat. Hic est enim faber sufflans in igne
prunas et proferens
et a diabolo tentatus ostendit,
quomodo insidias eius euitare et uirtutem possimus uincere, dum ieiunando
uincit. Quamobrem in hoc pugnę genere non est nobis uiribus corporis opus ad
uincendum, sed magis imbecillitate, ne in illo diabolus fomitem inueniat,
quem concupiscentię igne succendat. Hic est enim faber sufflans in igne
prunas et proferens uas in opus suum.
Atque idem Dominus noster, cum in monte transformatus totus Diuinitatis suę
ieiunando
uincit. Quamobrem in hoc pugnę genere non est nobis uiribus corporis opus ad
uincendum, sed magis imbecillitate, ne in illo diabolus fomitem inueniat,
quem concupiscentię igne succendat. Hic est enim faber sufflans in igne
prunas et proferens uas in opus suum.
Atque idem Dominus noster, cum in monte transformatus totus Diuinitatis suę
luce resplenduisset, Moysen et Heliam iuxta se apparere fecit, quia et ipsi
pugnę genere non est nobis uiribus corporis opus ad
uincendum, sed magis imbecillitate, ne in illo diabolus fomitem inueniat,
quem concupiscentię igne succendat. Hic est enim faber sufflans in igne
prunas et proferens uas in opus suum.
Atque idem Dominus noster, cum in monte transformatus totus Diuinitatis suę
luce resplenduisset, Moysen et Heliam iuxta se apparere fecit, quia et ipsi
aliquando quandragenarii ieiunii obseruatores
uincendum, sed magis imbecillitate, ne in illo diabolus fomitem inueniat,
quem concupiscentię igne succendat. Hic est enim faber sufflans in igne
prunas et proferens uas in opus suum.
Atque idem Dominus noster, cum in monte transformatus totus Diuinitatis suę
luce resplenduisset, Moysen et Heliam iuxta se apparere fecit, quia et ipsi
aliquando quandragenarii ieiunii obseruatores extiterant, ut ex
hoc nobis insinuaret eos, qui
monstrauit, cum de nequissimo
spiritu effugando diceret: Hoc genus non eiicitur nisi per orationem et
ieiunium .
Ne autem abstinentię bono abutamur ad iactantiam et uirtutem in uitium
commutemus, sit: Cum ieiunatis nolite fieri sicut hypocritę tristes .
Et ut potius sub aliquo iocunditatis uelo lateat alios corporis nostri
maceratio: Tu, inquit, cum ieiunas, unge caput tuum et faciem tuam
tristes .
Et ut potius sub aliquo iocunditatis uelo lateat alios corporis nostri
maceratio: Tu, inquit, cum ieiunas, unge caput tuum et faciem tuam laua,
ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in absconso. Et
Pater tuus, qui uidet in absconso, reddet tibi .
Phariseorum *corr. ex Palestinorum ista mollities
erat, cum festum agerent, caput unguentis delibutum et lotam pręferre
iocunditatis uelo lateat alios corporis nostri
maceratio: Tu, inquit, cum ieiunas, unge caput tuum et faciem tuam laua,
ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in absconso. Et
Pater tuus, qui uidet in absconso, reddet tibi .
Phariseorum *corr. ex Palestinorum ista mollities
erat, cum festum agerent, caput unguentis delibutum et lotam pręferre
faciem. Non ista facienda, dum ieiunatur, pręcipit
prorsus, quę hic mandantur,
implere? Hoc, quod ieiunas, quod abstines, totum Deo, nihil ostentationi
offeras.
Post Dominum Iesum primi inter Christianos apostoli ieiunio usi sunt. Ipse
enim, ut in Euangelio legimus, cum in Matthei domo accubuisset, quibusdam
interrogantibus, quare discipuli eius, sicut Ioannis et phariseorum, non
ieiunarent, respondit: Nunquid possunt filii nuptiarum, quandiu sponsus
cum illis
implere? Hoc, quod ieiunas, quod abstines, totum Deo, nihil ostentationi
offeras.
Post Dominum Iesum primi inter Christianos apostoli ieiunio usi sunt. Ipse
enim, ut in Euangelio legimus, cum in Matthei domo accubuisset, quibusdam
interrogantibus, quare discipuli eius, sicut Ioannis et phariseorum, non
ieiunarent, respondit: Nunquid possunt filii nuptiarum, quandiu sponsus
cum illis est, ieiunare? Venient
discipuli eius, sicut Ioannis et phariseorum, non
ieiunarent, respondit: Nunquid possunt filii nuptiarum, quandiu sponsus
cum illis est, ieiunare? Venient autem dies, cum auferetur ab eis
sponsus, et tunc ieiunabunt in illis diebus. Peracta igitur
spiritalis connubii celebritate passionis ac resurrectionis tempos aduenit,
et sublatus est ab iis Sponsus. Exinde illius desyderio uehementer
solicitati ieiunare et esuritione se afficere
passionis ac resurrectionis tempos aduenit,
et sublatus est ab iis Sponsus. Exinde illius desyderio uehementer
solicitati ieiunare et esuritione se afficere coepere. Nec unquam ab his
abstinentię angustiis recesserunt, donec in cęlesti thalamo rursum eidem,
quem tam ardenter desyderauerant, feliciter iuncti sunt, ubi nunc ieiuniorum
famem, quam hic haud multum sustinuerunt, ęterni perpetuique conuiuii
refectione compensant.
ubi nunc ieiuniorum
famem, quam hic haud multum sustinuerunt, ęterni perpetuique conuiuii
refectione compensant.
Apostolicum autem uirum Nicolaum, Myreę urbis episcopum, ferunt infantulum
adhuc in cunabulis uagientem et fasciarum inuolucris colligatum, cum
nutricis huberibus admoueretur, quarta et sexta quaque feria non nisi semel
sugere lac uoluisse. Mira profecto res: nondum ad buas
papasque
iam ętatis uitam ab hac ieiuniorum obseruatione auspicabitur?
Eosdem quartę et sextę ferię dies Maglorius, * corr. ex
Maiorus Sargiensis episcopus, ita ieiunio suo consecrauit, ut
in illis prorsus nihil degustaret. Aliis uero diebus pane ordeaceo
uictitabat. Vis nosse, quantum illi sic ieiunasse profuerit? Virginitatem
perpetuo seruauit.
Eadmundus, Cantuariensis archiepiscopus, ipse quoque
faceret, quam quod pręceptum fuerat, et alimenti
tenuitas obedientię cumulus esset, alias etiam abstemium fuisse et nunquam
uel modico uino usum.
De Antonio quoque, Aegyptio abbate, memorię proditum est, quod semel in die
hora uespertina, panem cum sale comederit et aquam frigidam biberit, et cum
perseuerantius ieiunaret, nunc bidui nunc tridui inediam passus sit; tum,
quod eam rem illi inuidens diabolus aliquando sumpta monachi forma
perdurabat.
Hoc idem et a Mederico apud Heduam, Gallię urbem, obseruatum legimus.
Elpidius etiam abbas, genere Cappadox, cum desertum quoddam incoleret et
squalentis antri angusto carcere se occlusisset, tantum bis in hebdomada, id
est, Dominicis et quartę ferię diebus uesci solitus dicitur.
Mutium item abbatem in solitudine singulis Dominicis singulo pane diuinitus
sibi allato nutritum accepimus,
quoddam incoleret et
squalentis antri angusto carcere se occlusisset, tantum bis in hebdomada, id
est, Dominicis et quartę ferię diebus uesci solitus dicitur.
Mutium item abbatem in solitudine singulis Dominicis singulo pane diuinitus
sibi allato nutritum accepimus, aliis uero diebus absque cibo ieiunum
permansisse.
Illos quatuor, quos Pafnutius abbas in remotissima Aegypti eremo commorantes
Mutium item abbatem in solitudine singulis Dominicis singulo pane diuinitus
sibi allato nutritum accepimus, aliis uero diebus absque cibo ieiunum
permansisse.
Illos quatuor, quos Pafnutius abbas in remotissima Aegypti eremo commorantes
reperit: Ioannem, Andream, Thaddeum et Philippum, hebdomadarum continuata
ieiunia Dominicis diebus soluere solitos ferunt, angelo tunc iuxta eorum
numerum panes deferente. Et in aduentu
abbas in remotissima Aegypti eremo commorantes
reperit: Ioannem, Andream, Thaddeum et Philippum, hebdomadarum continuata
ieiunia Dominicis diebus soluere solitos ferunt, angelo tunc iuxta eorum
numerum panes deferente. Et in aduentu Pafnutii quintum panem additum fuisse
dicunt. Nec sane mirum uideri debet, quod quidam sanctissimi homines in
solitudine de cęlo receperint alimenta, cum etiam pręuaricator populus manna
in deserto nutritus
ieiunia Dominicis diebus soluere solitos ferunt, angelo tunc iuxta eorum
numerum panes deferente. Et in aduentu Pafnutii quintum panem additum fuisse
dicunt. Nec sane mirum uideri debet, quod quidam sanctissimi homines in
solitudine de cęlo receperint alimenta, cum etiam pręuaricator populus manna
in deserto nutritus sit.
Illud ego maiore admiratione dignum reor, quod de Stephano presbytero
Constantinopolitano,
panes deferente. Et in aduentu Pafnutii quintum panem additum fuisse
dicunt. Nec sane mirum uideri debet, quod quidam sanctissimi homines in
solitudine de cęlo receperint alimenta, cum etiam pręuaricator populus manna
in deserto nutritus sit.
Illud ego maiore admiratione dignum reor, quod de Stephano presbytero
Constantinopolitano, traditum est, quod scilicet nondum editus ieiunia
colere coeperit. Nam, ut aiunt, mater eo grauida non
euomebat. Post hęc
ipse iam natus, cum huberibus applicaretur, sugere matrem nisi ieiunantem
nolebat. Tali ostento significatum est, quantę ille abstinentię obseruator
mox futurus esset. Vbi enim cum ętate creuit uirtus, in templo beati Petri
apostoli clausuram subiens herbas cum sale coctas absque alto condimento
semper uesperi comedebat. Deinde presbyter factus pristino uictui salem
ademit. Et ne hoc quidem tam fatuo cibo quotidie, uti
clausuram subiens herbas cum sale coctas absque alto condimento
semper uesperi comedebat. Deinde presbyter factus pristino uictui salem
ademit. Et ne hoc quidem tam fatuo cibo quotidie, uti uoluit, sed aut semel
aut bis tantum in hebdomada eum sumere aut ad Dominicum usque diem inediam
proferre. Postremo, cum in solitudinem secessisset, herbis crudis
pascebatur, a cocto abstinebat. Et monachus professus, cum a seniore
iuberetur modico uino uti
Deinde presbyter factus pristino uictui salem
ademit. Et ne hoc quidem tam fatuo cibo quotidie, uti uoluit, sed aut semel
aut bis tantum in hebdomada eum sumere aut ad Dominicum usque diem inediam
proferre. Postremo, cum in solitudinem secessisset, herbis crudis
pascebatur, a cocto abstinebat. Et monachus professus, cum a seniore
iuberetur modico uino uti propter stomachum, unicam uini guttulam in urceum
aquę plenum instillare coepit, ut et
usque diem inediam
proferre. Postremo, cum in solitudinem secessisset, herbis crudis
pascebatur, a cocto abstinebat. Et monachus professus, cum a seniore
iuberetur modico uino uti propter stomachum, unicam uini guttulam in urceum
aquę plenum instillare coepit, ut et obediret et aquam tamen nihilo pene
quam ante sapidiorem biberet. Pauculas etiam ficus festiuis duntaxat diebus
in cibo habuit, neque hoc quidem sua sponte, sed obedientię iure.
iuberetur modico uino uti propter stomachum, unicam uini guttulam in urceum
aquę plenum instillare coepit, ut et obediret et aquam tamen nihilo pene
quam ante sapidiorem biberet. Pauculas etiam ficus festiuis duntaxat diebus
in cibo habuit, neque hoc quidem sua sponte, sed obedientię iure. Hic igitur
iam ab initio in parentis uisceribus a Deo electus, prędestinatus et
sanctificatus, quam magna res esset ieiunium, ostendit, cum ipsam matrem ad
id
coepit, ut et obediret et aquam tamen nihilo pene
quam ante sapidiorem biberet. Pauculas etiam ficus festiuis duntaxat diebus
in cibo habuit, neque hoc quidem sua sponte, sed obedientię iure. Hic igitur
iam ab initio in parentis uisceribus a Deo electus, prędestinatus et
sanctificatus, quam magna res esset ieiunium, ostendit, cum ipsam matrem ad
id compellendo tum semet usque in finem eo incredibiliter
macerando, id est, a
sed obedientię iure. Hic igitur
iam ab initio in parentis uisceribus a Deo electus, prędestinatus et
sanctificatus, quam magna res esset ieiunium, ostendit, cum ipsam matrem ad
id compellendo tum semet usque in finem eo incredibiliter
macerando, id est, a duodeuigesimo usque ad septuagesimum tertium ętatis suę
annum. Tunc demum pascuis cęlestibus satiatus est, tanto quidem huberius,
quanto hic uixerat abstinentius.
die percepta spiritali alimonia corporis et sanguinis Christi sine ullo alio
cibo reliquum tempus perduraret. Itaque, quod ad animę salutem sumptum erat,
illius uirtute etiam caro sustentabatur.
Ioannes quoque abbas in Thebaidis eremo, quem sub rupe quadam manentem toto
triennio nunquam sedisse diximus, ipsam sacrosanctam communionem Dominicis
diebus a sacerdote sibi delatam sumens, nihil aliud gustabat. Hoc illi et
sacramentum et uictus
coepit ieiuniis.
Atque a Deo omni morum sanctitate limatus et expolitus euasit, ut etiam ipse
nihil unquam degustaret pręterquam Dominicis diebus panem illum, qui de cęlo
descendit. Quem qui digne manducauerit, non esuriet in ęternum.
Pesium * corr. ex Epesium anachoretam annos quadraginta,
quos in Scythiotica eremo peregit, sol non uidit manducantem. Nunquam enim
ante uesperum quicquam gustauit.
unquam degustaret pręterquam Dominicis diebus panem illum, qui de cęlo
descendit. Quem qui digne manducauerit, non esuriet in ęternum.
Pesium * corr. ex Epesium anachoretam annos quadraginta,
quos in Scythiotica eremo peregit, sol non uidit manducantem. Nunquam enim
ante uesperum quicquam gustauit.
Diuus Hieronymus testatur etiam Hilarionem abbatem nunquam ante solis
occasum, nec festis diebus nec in grauissima
quos in Scythiotica eremo peregit, sol non uidit manducantem. Nunquam enim
ante uesperum quicquam gustauit.
Diuus Hieronymus testatur etiam Hilarionem abbatem nunquam ante solis
occasum, nec festis diebus nec in grauissima ualitudine, soluisse ieiunium,
cum tamen duro admodum parcissimoque uictu usum dicat — herbarum syluestrium
ordeaceique panis et non coctę, sed aqua frigida maceratę lentis, ita ut ei
aliquando caligarent
admodum parcissimoque uictu usum dicat — herbarum syluestrium
ordeaceique panis et non coctę, sed aqua frigida maceratę lentis, ita ut ei
aliquando caligarent oculi, corpus scrabedine rigeret, et tunc oleum pro
remedio in cibatu addidisse. Denique a sexagesimo tertio usque ad
octogesimum ętatis suę annum, cum pane quoque abstineret, sorbitiunculis ex
farina et holere comminuto sustentatum fuisse, donec reddito
spiritu
semper
appetierat, satiari coepit.
De se quoque ipse Hieronymus ad Eustochium uirginem scribens loquitur ac
dicit: Repugnantem spiritui carnem hebdomadarum inedia subiugabam. Non
tacuit, quod olim in eremo secretus egerat, ut illam, quam docebat, suopte
exemplo magis moueret, et tamen confitetur cogitationum in corde
lasciuientium illecebris uix interdum se resistere potuisse. Pallebant,
inquit, ora ieiuniis, et mens
scribens loquitur ac
dicit: Repugnantem spiritui carnem hebdomadarum inedia subiugabam. Non
tacuit, quod olim in eremo secretus egerat, ut illam, quam docebat, suopte
exemplo magis moueret, et tamen confitetur cogitationum in corde
lasciuientium illecebris uix interdum se resistere potuisse. Pallebant,
inquit, ora ieiuniis, et mens desyderiis ęstuabat in frigido corpore, et
ante hominem suum iam carne pręmortua sola libidinum incendia
egerat, ut illam, quam docebat, suopte
exemplo magis moueret, et tamen confitetur cogitationum in corde
lasciuientium illecebris uix interdum se resistere potuisse. Pallebant,
inquit, ora ieiuniis, et mens desyderiis ęstuabat in frigido corpore, et
ante hominem suum iam carne pręmortua sola libidinum incendia bulliebant. Et
ipsi nos tutos putabimus, si diem unum aut alterum in hebdomada
ieiunauerimus? Nescio, an etiam ieiunium dici debeat, quod
potuisse. Pallebant,
inquit, ora ieiuniis, et mens desyderiis ęstuabat in frigido corpore, et
ante hominem suum iam carne pręmortua sola libidinum incendia bulliebant. Et
ipsi nos tutos putabimus, si diem unum aut alterum in hebdomada
ieiunauerimus? Nescio, an etiam ieiunium dici debeat, quod consequentis diei
obruit repletio, cuius famem succedens exuperat saturitas.
Syluanus abbas in deserto Scythi ieiunii die una cum Zacharia discipulo
ipsi nos tutos putabimus, si diem unum aut alterum in hebdomada
ieiunauerimus? Nescio, an etiam ieiunium dici debeat, quod consequentis diei
obruit repletio, cuius famem succedens exuperat saturitas.
Syluanus abbas in deserto Scythi ieiunii die una cum Zacharia discipulo iter
faciens, ad quoddam monasterium diuertit et humaniter acceptus manducauit.
Cum autem discessissent, discipulum in uia bibentem reprehendit, quod eo
potu ieiunium
famem succedens exuperat saturitas.
Syluanus abbas in deserto Scythi ieiunii die una cum Zacharia discipulo iter
faciens, ad quoddam monasterium diuertit et humaniter acceptus manducauit.
Cum autem discessissent, discipulum in uia bibentem reprehendit, quod eo
potu ieiunium ante tempus soluisset. Et cum ille tunc se ambos iam soluisse
ieiunium diceret, cum in monasterio comedissent: Minime, inquit, nam illud
non ieiunii solutio, sed charitatis
monasterium diuertit et humaniter acceptus manducauit.
Cum autem discessissent, discipulum in uia bibentem reprehendit, quod eo
potu ieiunium ante tempus soluisset. Et cum ille tunc se ambos iam soluisse
ieiunium diceret, cum in monasterio comedissent: Minime, inquit, nam illud
non ieiunii solutio, sed charitatis communicatio fuit. Itaque existimauit
absque ieiunii detrimento posse aliquid pręgustari in sodalitio exterorum,
id est, cum aut ipse
se ambos iam soluisse
ieiunium diceret, cum in monasterio comedissent: Minime, inquit, nam illud
non ieiunii solutio, sed charitatis communicatio fuit. Itaque existimauit
absque ieiunii detrimento posse aliquid pręgustari in sodalitio exterorum,
id est, cum aut ipse alios hospitio susciperet aut ab aliis susciperetur.
Quem morem apud Aegypti monachos celebrem fuisse autor est Cassianus, ita
tamen, ut illam pręgustationem districtiore postea
abstinentię quicquam derogare
uolebant.
Odilo, Cluniacensis abbas, Quadragesimale ieiunium solicitius obseruans, cum
panem cinere aspersum comedisset, aquam potui poposcit. Qua acceptor et
statim in uinum mutata ministrum increpuit, quod uinum pro aqua sibi
attulisset. Illoque admirante et rursum de fonte haustam
afferente idem secutum est miraculum. Vbi tandem agnouit Dei uoluntatem,
timuit recusare,
Sabbati sancti die flens Eleutherium abbatem
rogauit, ut precibus a Domino tantillum sibi uirium impetraret, quod satis
esset ad eam saltem tam celebrem diem ieiunio excolendam. Quo orante tantum
concepit uigoris, ut etiam in alterum diem inediam facile producere posset,
si uoluisset. Sic quidem ipsemet in tertio Dialogi sui libro testatum
reliquit. Quo exemplo aperte admonemur, ut, siqua res ad seruandum ieiunium
nobis impedimento fuerit, non
sibi uirium impetraret, quod satis
esset ad eam saltem tam celebrem diem ieiunio excolendam. Quo orante tantum
concepit uigoris, ut etiam in alterum diem inediam facile producere posset,
si uoluisset. Sic quidem ipsemet in tertio Dialogi sui libro testatum
reliquit. Quo exemplo aperte admonemur, ut, siqua res ad seruandum ieiunium
nobis impedimento fuerit, non negligamus, immo, ut ab ea expediamur, uotis
precationibusque Dominum solicitemus.
foeminis, si quam forte uiros imitari piget, foeminarum proponamus
exempla!
Anna, Helcanę uxor, non capit cibum, sed luget et orat. Et sterilitatem ab
emula exprobratam Domino miserante foecunditate compensat moeroreque in
gaudium uerso concinit dicens: Exultauit cor meum in Domino, et exaltatum
est cornu meum in Domino meo. Vinum et quod inebriare potent,
nunquam bibit, et bibentibus uinum hilarior efficitur, dum prolis
exempla!
Anna, Helcanę uxor, non capit cibum, sed luget et orat. Et sterilitatem ab
emula exprobratam Domino miserante foecunditate compensat moeroreque in
gaudium uerso concinit dicens: Exultauit cor meum in Domino, et exaltatum
est cornu meum in Domino meo. Vinum et quod inebriare potent,
nunquam bibit, et bibentibus uinum hilarior efficitur, dum prolis
generositate lętatur.
Sarra, Raguelis
non capit cibum, sed luget et orat. Et sterilitatem ab
emula exprobratam Domino miserante foecunditate compensat moeroreque in
gaudium uerso concinit dicens: Exultauit cor meum in Domino, et exaltatum
est cornu meum in Domino meo. Vinum et quod inebriare potent,
nunquam bibit, et bibentibus uinum hilarior efficitur, dum prolis
generositate lętatur.
Sarra, Raguelis filia, septem iam maritis, antequam ab eis tangeretur,
Cumque coniugum
suorum interfectrix diceretur, omni penitus probro, dum ieiunasset et
orasset, meruit liberari. Ipse denique Asmodeus demon, qui ipsos septem
uiros interemerat, unius mulieris uictus ieiunio religatur in deserto
amittitque nocendi facultatem, qui habuerat occidendi.
Ieiunabat Iudit omnibus diebus uitę suę, et Assyriorum exercitu fit fortior.
Ozias, Bethulię princeps et qui cum illo erant, iam se
iugo defendere non ualebant, unius foeminę ieiunio et orationibus
munitę uirtus liberauit.
Anna, Phanuelis filia, quotidianis ieiuniis et obsecrationibus ad prophetandi
culmen peruenit, puerum Iesum, quem Simeon sacerdos in ulnas acceperat, ipsa
superueniens adorat et Redemptorem Israhel confitetur Spiritu Sancto plena,
quia cibo uacua abstinendo et orando intellexit, quod scribę et pharisei
legendo non perceperunt.
Idem Paulę, uita iam defunctę, uirtutes enarrans: Tantę, inquit, continentię
fuit, ut prope mensuram excederet et debilitatem corporis nimiis ieiuniis ac
labore contraheret. Exceptis diebus festiuis uix unquam alias oleum in cibo
cepit, ut ex hoc uno ęstimetur, quid de uino et liquamine et piscibus et
melle et ouis et reliquis, quę gustu suauia sunt, iudicarit. In quibus
sumendis quidam se abstinentissimos putant et, si iis uentrem
ieiuniis ac
labore contraheret. Exceptis diebus festiuis uix unquam alias oleum in cibo
cepit, ut ex hoc uno ęstimetur, quid de uino et liquamine et piscibus et
melle et ouis et reliquis, quę gustu suauia sunt, iudicarit. In quibus
sumendis quidam se abstinentissimos putant et, si iis uentrem
ingurgitauerint, tutam pudiciciam suspicantur. Post multa tandem ait: Nulla
iuuenum puellarum sano et uegeto corpore tantę se dederat continentię,
compelli potuerit, ut uinum biberet; et ipse Epiphanius ab ea
exiens tantum se profecisse dixerit, ut e contrario sibi iam seni aquam
bibere pene persuasum esset. Quod si hęc et langore et ętate confecta
foemina uinum, in quo est luxuria, usque adeo gustare timuit, quomodo non
magis timere debeant, quę et sanę sunt et iuuenilis ętatis feruore, etiam
cum multum ieiunauerint, incalescunt? Et in illo Thebaidis
monasterio, in
et ętate confecta
foemina uinum, in quo est luxuria, usque adeo gustare timuit, quomodo non
magis timere debeant, quę et sanę sunt et iuuenilis ętatis feruore, etiam
cum multum ieiunauerint, incalescunt? Et in illo Thebaidis
monasterio, in quo Euphrasia uirgo omnium spiritalium unguentorum odore
fragrauit, quotidiana seruabantur ieiunia et non carnem, non lacticinia, non
uinum, non oleum, non denique dulcium genera fructuum
in quo est luxuria, usque adeo gustare timuit, quomodo non
magis timere debeant, quę et sanę sunt et iuuenilis ętatis feruore, etiam
cum multum ieiunauerint, incalescunt? Et in illo Thebaidis
monasterio, in quo Euphrasia uirgo omnium spiritalium unguentorum odore
fragrauit, quotidiana seruabantur ieiunia et non carnem, non lacticinia, non
uinum, non oleum, non denique dulcium genera fructuum gustare fas erat.
Euphrasia uero
dulcium genera fructuum gustare fas erat.
Euphrasia uero biduo triduoque et tota interdum hebdomada inediam
protrahebat, uacuum cibo uentrem gerens, ut animam repleret uirtutibus.
Maria Aegyptiaca, quę meretricium quęstum in quęstum uertit paradisi, in
solitudinem secedens tres tantum panes pro uiatico, secum tulerat. Et
quoniam ibidem Deo seruiens plus minus quadraginta uixit annos nec unquam
interim hominem uidit, pręter anno illo, quo ad
fas erat.
Euphrasia uero biduo triduoque et tota interdum hebdomada inediam
protrahebat, uacuum cibo uentrem gerens, ut animam repleret uirtutibus.
Maria Aegyptiaca, quę meretricium quęstum in quęstum uertit paradisi, in
solitudinem secedens tres tantum panes pro uiatico, secum tulerat. Et
quoniam ibidem Deo seruiens plus minus quadraginta uixit annos nec unquam
interim hominem uidit, pręter anno illo, quo ad Dominum migratura erat,
toto fere tempore sine panis esu perdurasse
et, si quicquam ederit, more ferę syluestrium herbarum pastu fuisse
sustentatam. Quicquid culpę olim per ingluuiem contraxerat, tali ieiunio
purgauit. Et quę diu uersata fuerat in prostibulo, post eremi angustias
incola efficitur regni cęlorum.
De Felicula uirgine et martyre traditum est carcere inclusam dies septem
nihil gustasse et iterum in templum deę Vestę sub custodia translatam alios
purgauit. Et quę diu uersata fuerat in prostibulo, post eremi angustias
incola efficitur regni cęlorum.
De Felicula uirgine et martyre traditum est carcere inclusam dies septem
nihil gustasse et iterum in templum deę Vestę sub custodia translatam alios
septem dies pari inedia peregisse. Hac igitur abstinentię uirtute roborata,
constanti et imperterrito animo martyrii pertulit supplicium, nihil
horrescens tyranni sęuitiam,
et triginta dies absque cibo perseuerasse, diuinis
fruentem colloquiis; tres item et quinquaginta dies ante obitum suum nihil
aliud gustasse pręter uitale uiaticum carnis et sanguinis Christi; hint
defunctę animam ab angelis in cęlum ferri uisam, ut, quę a terrenis
alimentis identidem abstinuerat, cęlesti pabulo repleretur in ęternum. Cęcilia, uirgo et martyr, biduanis et triduanis ieiuniis
meruit uirginitatis suę habere
ante obitum suum nihil
aliud gustasse pręter uitale uiaticum carnis et sanguinis Christi; hint
defunctę animam ab angelis in cęlum ferri uisam, ut, quę a terrenis
alimentis identidem abstinuerat, cęlesti pabulo repleretur in ęternum. Cęcilia, uirgo et martyr, biduanis et triduanis ieiuniis
meruit uirginitatis suę habere custodem et palmam obtinere martyrii.
Cęterum non omnibus data est eadem abstinentię mensura idemque
et non potuit consummare.
Turrim igitur ieiunii constructurus computet sumptus atque ita moderetur, ut
futuro operi ad culmen usque educendo suppetere possint.
Sed cauendum est, ne, dum abstinentię immodestiam fugimus, in uitium
incidamus gulositatis. Quo subuersi Adam et Eua mandatum Dei contempserunt
et de pardiso eiecti sunt, Noe pudenda nudauit, Loth incestum
commisit, Esau primogeniturę ius uendidit, populus Israheliticus in
in uitium
incidamus gulositatis. Quo subuersi Adam et Eua mandatum Dei contempserunt
et de pardiso eiecti sunt, Noe pudenda nudauit, Loth incestum
commisit, Esau primogeniturę ius uendidit, populus Israheliticus in deserto
periit, Heli sacerdotis filii hostili gladio cęsi sunt. Sodomę quoque
euersio, ut ait Scriptura, superbia et saturitas panis fuit. Ideo Dominus in
Euangelio: Attendite, inquit, uobis, ne forte grauentur
commisit, Esau primogeniturę ius uendidit, populus Israheliticus in deserto
periit, Heli sacerdotis filii hostili gladio cęsi sunt. Sodomę quoque
euersio, ut ait Scriptura, superbia et saturitas panis fuit. Ideo Dominus in
Euangelio: Attendite, inquit, uobis, ne forte grauentur corda
uestra in crapula et ebrietate et curis huius uitę, et superueniat in
nos repentina dies illa. Et: Vę uobis, qui saturati estis, quia
Heli sacerdotis filii hostili gladio cęsi sunt. Sodomę quoque
euersio, ut ait Scriptura, superbia et saturitas panis fuit. Ideo Dominus in
Euangelio: Attendite, inquit, uobis, ne forte grauentur corda
uestra in crapula et ebrietate et curis huius uitę, et superueniat in
nos repentina dies illa. Et: Vę uobis, qui saturati estis, quia
esurietis! Mediocritate igitur opus est, ut nec nimium nec parum
cibis
euersio, ut ait Scriptura, superbia et saturitas panis fuit. Ideo Dominus in
Euangelio: Attendite, inquit, uobis, ne forte grauentur corda
uestra in crapula et ebrietate et curis huius uitę, et superueniat in
nos repentina dies illa. Et: Vę uobis, qui saturati estis, quia
esurietis! Mediocritate igitur opus est, ut nec nimium nec parum
cibis abstineamus. Alterum seipsum incaute perdere est, alterum uentri,
a uitiis, magis quam
a cibo, ieiuni inueniamur. Alioquin nec a cibo ieiunasse proderit, si inter
ieiunandum peccato locus erit. Non est, inquit Apostolus, regnum,
Dei esca et potus, sed iustitia et pax et gaudium in Spiritu Sancto .
Pietatis igitur et iustitię cura curam superet ieiunandi.
Hoc est enim ieiunium, quod elegit Dominus et propter quod per Esaiam ait:
Sustollam te super altitudines terrę, et
te super altitudines terrę, et cibabo te hęreditate Iacob,
patris tui.
Ad hęc, nequid simulate, nequid iactanter fiat: Nolite ieiunare,
inquit, sicut usque ad diem hanc, ut audiatur in excelso clamor
uester. Tales quippe phariseum imitantur, qui ait: Non sum sicut
cęteri homines: ieiuno bis in sabbato. Sed dum insipienter
gloriatur, publicano, quem despexerat, factus est deterior. Hos et
nequid iactanter fiat: Nolite ieiunare,
inquit, sicut usque ad diem hanc, ut audiatur in excelso clamor
uester. Tales quippe phariseum imitantur, qui ait: Non sum sicut
cęteri homines: ieiuno bis in sabbato. Sed dum insipienter
gloriatur, publicano, quem despexerat, factus est deterior. Hos et per
Zachariam arguit Dominus dicens: Cum ieiunaretis et plangeretis, nunquid
ieiunium ieiunastis mihi? Non enim
plenius dicemus, ut uictum illorum contemplantes dapsiles helluonum
coenas et immoderatas uini potationes, corpori ęque atque animo noxias,
facilius contemnamus.
Iam primi illi humani generis parentes Adam et Eua, quandiu in paradiso
fuere, arborum fructibus aliti sunt. Eiecti quoque, non nisi pomis, holere,
frugibus uescebantur et aquę frigidę potu. Carnium uero et uini usus ad
Diluuii usque tempora dilates est, id est, post duo milia et
nimis difficilis uideatur, gulę, non rationi fauet.
Post hęc igitur Noe primus uineam plantauit, uinum bibit et inebriatus
detectis uerendis iacuit indecore, ita ut spectantibus ludibrio esset.
Israheliticus populus in deserto per annos quadraginta manna alitur et aqua
potatur. Carnium auiditas atque esus illis exitio fuit. Unde in psalmo
dicitur: Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum, et ira Dei ascendit super
eos. Et occidit
et inebriatus
detectis uerendis iacuit indecore, ita ut spectantibus ludibrio esset.
Israheliticus populus in deserto per annos quadraginta manna alitur et aqua
potatur. Carnium auiditas atque esus illis exitio fuit. Unde in psalmo
dicitur: Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum, et ira Dei ascendit super
eos. Et occidit pingues eorum et electos Israhel impediuit. Vbi
autem sepulti sunt, Sepulchra concupiscentię appellata, ut
ita ut spectantibus ludibrio esset.
Israheliticus populus in deserto per annos quadraginta manna alitur et aqua
potatur. Carnium auiditas atque esus illis exitio fuit. Unde in psalmo
dicitur: Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum, et ira Dei ascendit super
eos. Et occidit pingues eorum et electos Israhel impediuit. Vbi
autem sepulti sunt, Sepulchra concupiscentię appellata, ut posteros locus
ipse admoneat non concupiscere illud,
pauit Heliseus,
quinque panibus ordeaceis turbam quinque milium Dominus satiauit. Utrunque
miraculum, sicuti cętera omnia, soli Deo tribuendum. Sed quod ad propositum
nostrum pertinet, attendamus ordeacei panis esum nec in Veteri nec in Novo
Instrumento fuisse despectum. Pudeat nos id panis genus respuere, quo
prophetę et apostoli et cum apostolis Dominus usi sunt.
Ad Aaron reliquosque sacerdotalis ordinis uiros in Leuitico pręcipitur:
quinque panibus ordeaceis turbam quinque milium Dominus satiauit. Utrunque
miraculum, sicuti cętera omnia, soli Deo tribuendum. Sed quod ad propositum
nostrum pertinet, attendamus ordeacei panis esum nec in Veteri nec in Novo
Instrumento fuisse despectum. Pudeat nos id panis genus respuere, quo
prophetę et apostoli et cum apostolis Dominus usi sunt.
Ad Aaron reliquosque sacerdotalis ordinis uiros in Leuitico pręcipitur:
ordeacei panis esum nec in Veteri nec in Novo
Instrumento fuisse despectum. Pudeat nos id panis genus respuere, quo
prophetę et apostoli et cum apostolis Dominus usi sunt.
Ad Aaron reliquosque sacerdotalis ordinis uiros in Leuitico pręcipitur:
Vinum et omne, quod inebriare potest, non bibetis tu et filii tui,
quando intrabitis in Tabernaculum testimonii, ne moriamini, et ut
habeatis scientiam discernendi inter sanctum et
et apostoli et cum apostolis Dominus usi sunt.
Ad Aaron reliquosque sacerdotalis ordinis uiros in Leuitico pręcipitur:
Vinum et omne, quod inebriare potest, non bibetis tu et filii tui,
quando intrabitis in Tabernaculum testimonii, ne moriamini, et ut
habeatis scientiam discernendi inter sanctum et prophanum, inter
pollutum et mundum, doceatisque filios Israel omnia legitima mea, quę
locutus sum ad eos per manum
sanctum et prophanum, inter
pollutum et mundum, doceatisque filios Israel omnia legitima mea, quę
locutus sum ad eos per manum Moysi. Vide igitur, quod ipsa uini
potatio et a rerum cognitione animum seuocat et in mortis periculum ducit.
Idem in Ezechiele, quinto et quadragesimo capite, repetitur his uerbis: Et
uinum non bibet omnis sacerdos, quando ingressurus est atrium
interius. Pręcipue ergo sobrios esse oportet
pollutum et mundum, doceatisque filios Israel omnia legitima mea, quę
locutus sum ad eos per manum Moysi. Vide igitur, quod ipsa uini
potatio et a rerum cognitione animum seuocat et in mortis periculum ducit.
Idem in Ezechiele, quinto et quadragesimo capite, repetitur his uerbis: Et
uinum non bibet omnis sacerdos, quando ingressurus est atrium
interius. Pręcipue ergo sobrios esse oportet ecelesię altarisque
ministros, quorum
Et
uinum non bibet omnis sacerdos, quando ingressurus est atrium
interius. Pręcipue ergo sobrios esse oportet ecelesię altarisque
ministros, quorum uita documentum aliorum est.
Et in libro Numeri nazareis et sanctificatis Domino pręceptum est, ut a uino
et ab omni, quod inebriare potest, abstineant nec quicquam, quod ab uua
expressum est, bibant, uuas pręterea neque recentes neque siccas gustent
tempus se Dei seruitio dedicabant, quanto
magis nostris conuenit, qui perpetuam seruitutem uouent? Et illis quidem
matrimonii ius erat, nostri uero maxime castitatem profitentur. Quid autem
tam castitati contrarium quam uinum, in quo est luxuria?
Salomon, sapientia plenus, sapientiorem se fore putauit, si abstemius
uiueret. Cogitaui — inquit — in corde meo abstrahere a uino carnem
meam, ut animum meum transferrem ad sapientiam
nostri uero maxime castitatem profitentur. Quid autem
tam castitati contrarium quam uinum, in quo est luxuria?
Salomon, sapientia plenus, sapientiorem se fore putauit, si abstemius
uiueret. Cogitaui — inquit — in corde meo abstrahere a uino carnem
meam, ut animum meum transferrem ad sapientiam deuitaremque stulticiam, donec uiderem, quid esset utile filiis
hominum. Impedit ergo sapientiam et nutrit
a uino carnem
meam, ut animum meum transferrem ad sapientiam deuitaremque stulticiam, donec uiderem, quid esset utile filiis
hominum. Impedit ergo sapientiam et nutrit stulticiam nec, quid in
uita utile sit, satis peruidere sinit quantuluscunque fortasse uini haustus.
Nam si etiam modicus non noceret, haud ita penitus ab eo se abstrahere
Salomon cogitasset.
Rechabitę etiam patris
et calices uino plenos,
cum sibi propinaretur, respuerunt. Et, non bibemus uinum — inquiunt —
quia Ionadab, filius Rechab, pater noster, pręcepit nobis dicens: Non
bibetis uinum uos et filii uestri usque in sempiternum! Quamobrem
merentur a Domino audire: Non deficiet uir de stirpe Ionadab, filii
Rechab, stans in conspectu meo cunctis diebus .
Tobię in comedendo laudatur continentia, quod in Niniue urbe
filius Rechab, pater noster, pręcepit nobis dicens: Non
bibetis uinum uos et filii uestri usque in sempiternum! Quamobrem
merentur a Domino audire: Non deficiet uir de stirpe Ionadab, filii
Rechab, stans in conspectu meo cunctis diebus .
Tobię in comedendo laudatur continentia, quod in Niniue urbe captiuus et iugo
seruitutis pressus nunquam, ut gentilium escis inquinaretur, animum
induxerit rituque eorum spreto atque
bibetis uinum uos et filii uestri usque in sempiternum! Quamobrem
merentur a Domino audire: Non deficiet uir de stirpe Ionadab, filii
Rechab, stans in conspectu meo cunctis diebus .
Tobię in comedendo laudatur continentia, quod in Niniue urbe captiuus et iugo
seruitutis pressus nunquam, ut gentilium escis inquinaretur, animum
induxerit rituque eorum spreto atque despecto semper legitima Dei sui
seruarit.
filii uestri usque in sempiternum! Quamobrem
merentur a Domino audire: Non deficiet uir de stirpe Ionadab, filii
Rechab, stans in conspectu meo cunctis diebus .
Tobię in comedendo laudatur continentia, quod in Niniue urbe captiuus et iugo
seruitutis pressus nunquam, ut gentilium escis inquinaretur, animum
induxerit rituque eorum spreto atque despecto semper legitima Dei sui
seruarit.
Daniel, Ananias,
legumina comedunt et aquam bibunt et eis, qui regiis epulis enutriti
erant, apparent rubicundiores obesioresque. Atque his ipsis, qui legumina
carnibus et aquam uino prętulerunt, a Deo datam scientiam legimus et
disciplinam in omni libro et sapientia, Danieli autem intelligentiam omnium
uisionum et somniorum. Denique omne uerbum sapientię et intellectus, quod
sciscitatus est ab eis rex, inuenit in eis decuplum super cunctos ariolos et
magos, qui
a Deo datam scientiam legimus et
disciplinam in omni libro et sapientia, Danieli autem intelligentiam omnium
uisionum et somniorum. Denique omne uerbum sapientię et intellectus, quod
sciscitatus est ab eis rex, inuenit in eis decuplum super cunctos ariolos et
magos, qui erant in uniuerso regno eius. Certe neque legumina, amara sunt
neque aqua acerba, et si essent, nonne tanta mercede pręoptanda ac
pręsumenda fuissent?
libro et sapientia, Danieli autem intelligentiam omnium
uisionum et somniorum. Denique omne uerbum sapientię et intellectus, quod
sciscitatus est ab eis rex, inuenit in eis decuplum super cunctos ariolos et
magos, qui erant in uniuerso regno eius. Certe neque legumina, amara sunt
neque aqua acerba, et si essent, nonne tanta mercede pręoptanda ac
pręsumenda fuissent?
Alibi Daniel ipse: Panem — inquit — desyderabilem non comedi,
neque aqua acerba, et si essent, nonne tanta mercede pręoptanda ac
pręsumenda fuissent?
Alibi Daniel ipse: Panem — inquit — desyderabilem non comedi, et
caro et uinum non introierunt in os meum. Sed hic interim uisiones
uidet, cum angelo loquitur, futura discit. Intantum Deo placent, qui talibus
abstinent. Nec nos mouere debet, quod Saluator noster ad
epulas ierit nuptiarum et conuiuiis
corporis approbaret, cum Discipulis comedit, non carnem tamen nec quicquam
aliud pręter panem, piscem, fauum.
Eius pręcursor Ioannes Baptista Spiritu Sancto repletus, antequam natus,
locustis in deserto et syluestri melle pascitur. Ob quam uictus austeritatem
a phariseis demonium habere dicitur. A Domino neque comedens neque bibens
appellatur, non quod nihil omnino sumeret, sed quod iis duntaxat
sustentaretur, quę
despiciebant.
Apostoli ipsi spicas segetum manibus confricant et hoc tam simplici cibo
esuriem, quo modo possunt, leuant. Cumque numero duodecim essent, nihil
aliud quam quinque panes ordeaceos duosque pisces habuerunt in deserto,
quando Dominus turbam quinque milium pauit. Iterum nihil omnino pręterquam
septem panes et pauculos pisciculos, quando quatuor milia virorum satiata
sunt. Rursum transfretantes obliti sunt panes secum ferre; usque
non ieiunarent, adhuc
excusabantur, quia Sponsus cum eis erat. Quanto ergo continentius atque
tenuius eos uictitasse censebimus, postquam ablato Sponso, hoc est,
crucifixo Domino nuptiarum gaudium uersum est in
persecutionis luctum et iam terrena omnia minus placere coeperunt
desyderantibus cęlestia.
Iacobus, frater Domini, appellatus cognomento Iustus, uinum et siceram non
bibit, carnem nullam comedit,
piscium.
Paulus apostolus ad Romanos scribens: Bonum est — inquit — non
manducare carnem et non bibere uinum . Et ad Corinthios: Si esca
scandalizat fratrem meum, non manducabo carnem in ęternum. Et ad
Timotheum: Noli adhuc aquam bibere, sed modico uino utere propter
stomachum tuum et frequentes tuas infirmitates. Cui propter aduersam
ualitudinem modico uino uti pręcipit, eum, dum sanus
aqua usum
ostendit. Sic etiam male affecto modicitatem, non copiam imperat, quod
scilicet ad digerendam stomachi cruditatem satis sit, non quo etiam sopita
genitalium uoluptas excitari possit, ne corporis remedium uertatur in animę
perniciem.
Hinc sane Fulgentius, Ruspensis episcopus, ne morbo quidem affectus carnis
alimento uel uini poculo uti uoluit, veritus, ne infirmitati blandiens semel
intermissum uitę rigorem
superatus gulę
uoluptate.
Honoratus, Fundensis monasterii abbas (ut Gregorius refert), puerulus adhuc,
a parentibus inuitatus, cum a carnibus abstineret, deridiculi gratia
interrogatur, an piscari in montibus uellet, qui tam procul a mari, et
fluminibus constitutus piscibus, non carne uesci optaret. Cumque ipse
taceret, ecce is, qui ad aquam hauriendam perrexerat, piscem de puteo situla
sublatum attulit.
taceret, ecce is, qui ad aquam hauriendam perrexerat, piscem de puteo situla
sublatum attulit. Quo miraculo effectum est, ut omnes
conuiuam, cuius continentiam irriserant, uenerari inciperent.
Antonium in Aegypto, Serapionem in Arsinoite regione, Ethbinum in quadam
Hibernię sylua, Stephanum abbatem in monte Mureto pane tantum et aqua
sustentatos fuisse legimus, sed Antonium, cum iam infirmior ętas pristinę
austeritati par
qui ad aquam hauriendam perrexerat, piscem de puteo situla
sublatum attulit. Quo miraculo effectum est, ut omnes
conuiuam, cuius continentiam irriserant, uenerari inciperent.
Antonium in Aegypto, Serapionem in Arsinoite regione, Ethbinum in quadam
Hibernię sylua, Stephanum abbatem in monte Mureto pane tantum et aqua
sustentatos fuisse legimus, sed Antonium, cum iam infirmior ętas pristinę
austeritati par esse non posset,
piscem de puteo situla
sublatum attulit. Quo miraculo effectum est, ut omnes
conuiuam, cuius continentiam irriserant, uenerari inciperent.
Antonium in Aegypto, Serapionem in Arsinoite regione, Ethbinum in quadam
Hibernię sylua, Stephanum abbatem in monte Mureto pane tantum et aqua
sustentatos fuisse legimus, sed Antonium, cum iam infirmior ętas pristinę
austeritati par esse non posset, holuscula et arborum fructus cum
Quo miraculo effectum est, ut omnes
conuiuam, cuius continentiam irriserant, uenerari inciperent.
Antonium in Aegypto, Serapionem in Arsinoite regione, Ethbinum in quadam
Hibernię sylua, Stephanum abbatem in monte Mureto pane tantum et aqua
sustentatos fuisse legimus, sed Antonium, cum iam infirmior ętas pristinę
austeritati par esse non posset, holuscula et arborum fructus cum pane
comedisse.
pane tantum et aqua
sustentatos fuisse legimus, sed Antonium, cum iam infirmior ętas pristinę
austeritati par esse non posset, holuscula et arborum fructus cum pane
comedisse.
Helię, eremitę in finibus Antinoi, quę est metropolis Thebaidis, iam ętate
decrepito exiguus panis et paucissimę oliuę cibus erat, robustioribus uero
annis interdum hebdomadarum inediam tolerauit.
Pastumio, Aegyptio abbati, panis
abbas panem, holus, herbas edere solebat, sed ita sane, ut ea uel
sale condiret uel aceto maceraret, coctum gustauit nihil.
Theonam * corr. ex Theonem quoque monachum cruda comesse
accepimus nec in uescendo ignis opera unquam usum.
Honophrius item abbas, cum sede incerta per solitudinem uagaretur, diu herbis
tantum et fructibus sustentatus dicitur, demum pane et aqua nutritus, angelo
homini ministrante.
Honophrius item abbas, cum sede incerta per solitudinem uagaretur, diu herbis
tantum et fructibus sustentatus dicitur, demum pane et aqua nutritus, angelo
homini ministrante.
Palęmon monachus in Thebaidis deserto habitans, celebri Paschę die Pacomium,
contubernalem suum, rogauit, ut solito largius obsonaret. Coxit ille holus
oleoque et sale condiuit. Sed posita mensa Palęmon suspensus parumper
stetit, ingemuit,
ut nec ipse aliud
gustarit quam quod consueuerant, panem scilicet cum sale aquamque frigidam.
Sic refecti Deo gratias egere, hoc tantum festo tribuentes, quod escas tunc
sapidiores parauerint quam comederint. Adeo oleum in cibo sumere luxurę
deputabant.
Amandus Turoni ad beati Martini sepulchrum quindecim annos mansit et hoc toto
tempore cibus illi panis ordeaceus, aqua potus fuit. Postea Traiectensis
episcopus
deputabant.
Amandus Turoni ad beati Martini sepulchrum quindecim annos mansit et hoc toto
tempore cibus illi panis ordeaceus, aqua potus fuit. Postea Traiectensis
episcopus factus miraculis illustratus est, Heraclio in Oriente imperante.
Germanus etiam, Altisiodorensis episcopus, tenuissimo uictu contentus uino
abstinuit, in solennibus tamen festis ita aqua diluto utens, ut uinum non
saperet. Antehac ordeaceo pane et leguminibus
illi panis ordeaceus, aqua potus fuit. Postea Traiectensis
episcopus factus miraculis illustratus est, Heraclio in Oriente imperante.
Germanus etiam, Altisiodorensis episcopus, tenuissimo uictu contentus uino
abstinuit, in solennibus tamen festis ita aqua diluto utens, ut uinum non
saperet. Antehac ordeaceo pane et leguminibus uixerat, et his non sale, sed
cinere conditis, quotidianum seruans ieiunium. Cum hac cibi ac potus
uilitate luxuriam
ac per biennium holere tantum et lentibus uixit. Hic duorum
Machariorum discipulus fuit, quorum mores imitando adeptus est meritum.
Sanctus quoque presbyter Hieronymus ad Eustochium uirginem scribens, quanto
labore in eremo carnis tentationibus repugnauit, recenset atque inter multa:
De cibis — inquit — et potu taceo, cum etiam languentes monachi aqua frigida
utantur et coctum aliquid accepasse luxuria sit.
Idem Pauli, priori
De cibis — inquit — et potu taceo, cum etiam languentes monachi aqua frigida
utantur et coctum aliquid accepasse luxuria sit.
Idem Pauli, priori eremitę, uitam describens Iesum et angelos eius testatur
in eremi parte, quę iuxta Syriam Saracenis iungitur, uidisse se monachos,
quorum unus per annos triginta clausus ordeaceo pane et lutulenta aqua uixit, alter in cisterna ueteri, quam gentili sermone Syri
cubam
uitam describens Iesum et angelos eius testatur
in eremi parte, quę iuxta Syriam Saracenis iungitur, uidisse se monachos,
quorum unus per annos triginta clausus ordeaceo pane et lutulenta aqua uixit, alter in cisterna ueteri, quam gentili sermone Syri
cubam uocant, quinque caricis sustentabatur.
Paulus autem (ut idem refert) a sexto decimo ętatis suę anno usque ad
sexagesimum palmę fructibus uixit. Deinde usque ad
decimo ętatis suę anno usque ad
sexagesimum palmę fructibus uixit. Deinde usque ad centesimum tertium
decimum, quo terris relictis ad cęlum migravit, dimidiati panis fragmentum
quotidie coruo alite deferente acceptauit. In aduentu Antonii integer
allatus, Deo donante quantum utrique satis esset. Qui cum comedissent, ad
fontem accedentes prono ore manibus concauis aquam hauriendo sitim
expulerunt.
Timotheus quoque
Antonii integer
allatus, Deo donante quantum utrique satis esset. Qui cum comedissent, ad
fontem accedentes prono ore manibus concauis aquam hauriendo sitim
expulerunt.
Timotheus quoque anachoreta in deserto Aegypti poenitentiam agens palmę
fructibus et aqua de fonte hausta sustentatus est.
Dorotheo abbati in Aegypto uncię panis sex et holusculorum fasciculus et aquę
congius refectio erat.
ore manibus concauis aquam hauriendo sitim
expulerunt.
Timotheus quoque anachoreta in deserto Aegypti poenitentiam agens palmę
fructibus et aqua de fonte hausta sustentatus est.
Dorotheo abbati in Aegypto uncię panis sex et holusculorum fasciculus et aquę
congius refectio erat.
Pambo abbas, cum animam ageret, confessus est, quod ab eo die, quo
solitudinem ingressus fuerat, panem non gustarit neque quicquam, cuius
fuerat, panem non gustarit neque quicquam, cuius ipsum
poeniteret, prolocutus fuerit, et se tamen sic e uita discedere, tanquam qui
modo coepisset, non tanquam qui profecisset.
Pior *corr. ex Pion abbas in Thebaidis deserto, quo minus
in edendo uoluptatis caperet, deambulando sumebat cibum, aqua in potu usus,
quam ipse effosso puteo amaram in dulcem uerterat exorato Domino.
Philoromus **corr. ex
poeniteret, prolocutus fuerit, et se tamen sic e uita discedere, tanquam qui
modo coepisset, non tanquam qui profecisset.
Pior *corr. ex Pion abbas in Thebaidis deserto, quo minus
in edendo uoluptatis caperet, deambulando sumebat cibum, aqua in potu usus,
quam ipse effosso puteo amaram in dulcem uerterat exorato Domino.
Philoromus **corr. ex Philoronius presbyter in Galatia
annos
tamen sic e uita discedere, tanquam qui
modo coepisset, non tanquam qui profecisset.
Pior *corr. ex Pion abbas in Thebaidis deserto, quo minus
in edendo uoluptatis caperet, deambulando sumebat cibum, aqua in potu usus,
quam ipse effosso puteo amaram in dulcem uerterat exorato Domino.
Philoromus **corr. ex Philoronius presbyter in Galatia
annos duodeuiginti in cęlla clausus pane et cocto abstinuit, dein
coepisset, non tanquam qui profecisset.
Pior *corr. ex Pion abbas in Thebaidis deserto, quo minus
in edendo uoluptatis caperet, deambulando sumebat cibum, aqua in potu usus,
quam ipse effosso puteo amaram in dulcem uerterat exorato Domino.
Philoromus **corr. ex Philoronius presbyter in Galatia
annos duodeuiginti in cęlla clausus pane et cocto abstinuit, dein duobus et
triginta annis nullum pomi genus
deserto, quo minus
in edendo uoluptatis caperet, deambulando sumebat cibum, aqua in potu usus,
quam ipse effosso puteo amaram in dulcem uerterat exorato Domino.
Philoromus **corr. ex Philoronius presbyter in Galatia
annos duodeuiginti in cęlla clausus pane et cocto abstinuit, dein duobus et
triginta annis nullum pomi genus gustavit, ut omni ciborum dulcedine
seposita edendi auiditatem coercere facilius posset.
caperet, deambulando sumebat cibum, aqua in potu usus,
quam ipse effosso puteo amaram in dulcem uerterat exorato Domino.
Philoromus **corr. ex Philoronius presbyter in Galatia
annos duodeuiginti in cęlla clausus pane et cocto abstinuit, dein duobus et
triginta annis nullum pomi genus gustavit, ut omni ciborum dulcedine
seposita edendi auiditatem coercere facilius posset.
Hilarionem abbatem diuus Hieronymus tradit a
ad
octogesimum pane abstinuisse, sed sorbitiunculis usum de farina et holere
comminuto factis, potu ciboque uix uncias sex appendentibus. Cęterum nunquam
ante solis occasum quicquam gustasse, et neque diebus festiuis neque in
grauissima febre soluisse ieiunium.
Hospitius ille, qui Longobardorum in Italiam aduentum longe ante prędixit,
pane et pomis uescebatur. Quadragesimę uero ieiunia herbarum tantum
radicumque
comminuto factis, potu ciboque uix uncias sex appendentibus. Cęterum nunquam
ante solis occasum quicquam gustasse, et neque diebus festiuis neque in
grauissima febre soluisse ieiunium.
Hospitius ille, qui Longobardorum in Italiam aduentum longe ante prędixit,
pane et pomis uescebatur. Quadragesimę uero ieiunia herbarum tantum
radicumque refectione transigebat semper abstemius.
Romualdus abbas, ordinis Camaldulensis institutor, dum in
in Italiam aduentum longe ante prędixit,
pane et pomis uescebatur. Quadragesimę uero ieiunia herbarum tantum
radicumque refectione transigebat semper abstemius.
Romualdus abbas, ordinis Camaldulensis institutor, dum in eremo uitam ageret,
panem et fabam aqua maceratam comedit.
Maxentius, Pictauensis abbas, pane ordeaceo et aqua uictitavit. Arido in loco
cum monachi siti laborarent, terram uirga percutiens fontem scaturire fecit,
transigebat semper abstemius.
Romualdus abbas, ordinis Camaldulensis institutor, dum in eremo uitam ageret,
panem et fabam aqua maceratam comedit.
Maxentius, Pictauensis abbas, pane ordeaceo et aqua uictitavit. Arido in loco
cum monachi siti laborarent, terram uirga percutiens fontem scaturire fecit,
ut scias elementa ei seruire, qui gulę et uentri dominatur.
Gregorius, Lingonensis episcopus, panes ordeaceos triticea crusta oblitos
cum monachi siti laborarent, terram uirga percutiens fontem scaturire fecit,
ut scias elementa ei seruire, qui gulę et uentri dominatur.
Gregorius, Lingonensis episcopus, panes ordeaceos triticea crusta oblitos
esitavit, in aquę poculum tantillum uini addere solitus, ut aqua suum
saporem seruaret colore mutato. Sic occultabat uictus angustioris usum,
ostentationem fugiens et soli Deo placere affectans, tametsi ciuitas in
monte posita latere
crusta oblitos
esitavit, in aquę poculum tantillum uini addere solitus, ut aqua suum
saporem seruaret colore mutato. Sic occultabat uictus angustioris usum,
ostentationem fugiens et soli Deo placere affectans, tametsi ciuitas in
monte posita latere non potuit semperque fugientem sequitur gloria,
sequentem fugit.
Ioannem presbyterum, qui in Gallia apud Castresium pagum martyrio coronatus
est, crudis herbis et aqua frigida
angustioris usum,
ostentationem fugiens et soli Deo placere affectans, tametsi ciuitas in
monte posita latere non potuit semperque fugientem sequitur gloria,
sequentem fugit.
Ioannem presbyterum, qui in Gallia apud Castresium pagum martyrio coronatus
est, crudis herbis et aqua frigida sustentatum ferunt. Qui sponte corpus
suum sic afflixerat, illud et martyrio exponere sine hęsitatione potuit,
dissolui cupiens et esse cum
est, crudis herbis et aqua frigida sustentatum ferunt. Qui sponte corpus
suum sic afflixerat, illud et martyrio exponere sine hęsitatione potuit,
dissolui cupiens et esse cum Christo.
Columbanus, in Gallia abbas, annis sexaginta herbis tantum ac radicibus
sustentatus est. Fontem de petra Deum precatus eduxit, qui
hodie quoque effluit hubertim et terram irrigat.
Alcibiadi martyri apud Lugdunum panis,
herbis tantum ac radicibus
sustentatus est. Fontem de petra Deum precatus eduxit, qui
hodie quoque effluit hubertim et terram irrigat.
Alcibiadi martyri apud Lugdunum panis, sal aqua uictus erat. Sed tandem in
carcerem trusus, ne scandalo esset iis, qui secum erant, reliqua immunda
fortasse credituris, cum adhuc infirmi essent, nihil recusauit eorum, quibus
ipsi utebantur, malens abstinentię aliquid remittere quam fidei
Noli esca illum perdere,
pro quo Christus mortuus est!
Blasium, Sebastę episcopum, cum Diocletiano Ecclesiam uastante ad deserta
sine uiatico declinasset, aues aluerunt, donec inuentus in Christi
confessione uitam finiuit. Non solum igitur in necessitate seruum suum Deus
non deseruit, sed etiam pręrogativa passionis honestavit: esurienti misit
cibos, latenti martyrii coronam.
mortuus est!
Blasium, Sebastę episcopum, cum Diocletiano Ecclesiam uastante ad deserta
sine uiatico declinasset, aues aluerunt, donec inuentus in Christi
confessione uitam finiuit. Non solum igitur in necessitate seruum suum Deus
non deseruit, sed etiam pręrogativa passionis honestavit: esurienti misit
cibos, latenti martyrii coronam.
Benedicto abbati, cum saxeę rupis olim spelunca clauso panis defecisset,
spelunca clauso panis defecisset,
presbyter quidam diuinitus monitus prandiolum suum attulit, et quoniam tunc
solennis Paschę dies erat, secum cibum liberius capere hortatus. Deo gratias
egit Benedictus, tum quod sibi uictum in tempore prospexisset, tum quod
sacerdotem suum sibi in solitudine uidendum obtulisset, talique lętus
hospite gratanter ea, quę allata erant, una cum illo comedit.
Lupus, Senonum archiepiscopus, cum secum coenantibus
monitus prandiolum suum attulit, et quoniam tunc
solennis Paschę dies erat, secum cibum liberius capere hortatus. Deo gratias
egit Benedictus, tum quod sibi uictum in tempore prospexisset, tum quod
sacerdotem suum sibi in solitudine uidendum obtulisset, talique lętus
hospite gratanter ea, quę allata erant, una cum illo comedit.
Lupus, Senonum archiepiscopus, cum secum coenantibus uinum defecisset,
sperare omnes in Domino iussit nec
sacerdotem suum sibi in solitudine uidendum obtulisset, talique lętus
hospite gratanter ea, quę allata erant, una cum illo comedit.
Lupus, Senonum archiepiscopus, cum secum coenantibus uinum defecisset,
sperare omnes in Domino iussit nec metuere sibi, quod sperassent, defuturum.
Vixdum sermones finierat, cum nuntiatum est cados uini plenos ante ianuam,
stare ipso, qui attulerat, incognito atque incerto. Neque inter conuiuantes
dubitatum
est. Postea inuentus atque inde
eductus pręesse monachis coepit. Igitur quandiu hominum commercio caruit
propter Deum, bestię obsequio dignus fuit. Erasmus episcopus
Diocletiani perscutionem fugiens in monte Libano a coruis
pascitur, ab angelis uisitatur, ferę etiam syluestres posita ferocitate illi
blandiuntur.
Antonius martyr Apameę passus, cum de uia fatigatus sitiret et arentis loci
solum
solum nullis rigaretur aquis, preces ad Deum fudit, uirga humum percussit
atque inde fons emanauit, cuius potu refocillatus iam confidentius ad
martyrium cucurrit.
Basolus quoque, Rhemensis abbas in Gallię partibus dum montem solitarius
incoleret nec aquam haberet, Deum precatus fontem de rupe manare fecit, qui
etiamnum fluere dicitur.
Beatus etiam Franciscus, dum rustici cuiusdam sitim in solitudine miseratur,
quoque, Rhemensis abbas in Gallię partibus dum montem solitarius
incoleret nec aquam haberet, Deum precatus fontem de rupe manare fecit, qui
etiamnum fluere dicitur.
Beatus etiam Franciscus, dum rustici cuiusdam sitim in solitudine miseratur,
procumbens Dominum deprecatus est moxque humus fonticulum emisit, cuius
haustu rusticus, qui iam moribundus sicco ore anhelabat, recreatus uixit. Ac
ne plura eiusmodi enumerem, nudos ad prędicandum
defuisset, responderunt: Nihil! Quid enim deesse potest iis, quibus
adest ille, per quem facta sunt omnia?
Sed ne a proposito diuertisse uideamur, illud quoque hoc loco puto
referendum, quod in monasterio Tabennensi, ubi Amon * corr. ex
Amos abbas mille quingentis monachis pręfuit, legimus
obseruatum. Fratres ad mensam congregati, pendentibus a fronte cucullis, ita
oculos tegebant, ut alius
sumebat, quantum collibuisset, et singulorum continentia singulos
latebat, ne inani glorię daretur occasio, sed diuino conspectui munus illud
syncerius offerretur, quod submouebatur humano.
Promamus aliqua etiam hoc in genere foeminarum exempla!
Agar ancilla cum Ismahele filio eiecta panem tantum et utrem aqua plenum
secum in solitudinem defert. Consumpta deinde aqua, puer et ipsa siti
uexati, fonte angeli pietate ostenso refocillantur.
munus illud
syncerius offerretur, quod submouebatur humano.
Promamus aliqua etiam hoc in genere foeminarum exempla!
Agar ancilla cum Ismahele filio eiecta panem tantum et utrem aqua plenum
secum in solitudinem defert. Consumpta deinde aqua, puer et ipsa siti
uexati, fonte angeli pietate ostenso refocillantur. Abraham diues erat et inuitus illam emittebat; in angelo diuina uirtus omnia
poterat. Sed
panem tantum et utrem aqua plenum
secum in solitudinem defert. Consumpta deinde aqua, puer et ipsa siti
uexati, fonte angeli pietate ostenso refocillantur. Abraham diues erat et inuitus illam emittebat; in angelo diuina uirtus omnia
poterat. Sed et ille ęgre dimittens et hic multum miserans aquam solam ad
potum cessisse ei scribuntur, ut hinc facile coniici posit iam tum
mulieribus nefas fuisse uinum bibere.
omnia
poterat. Sed et ille ęgre dimittens et hic multum miserans aquam solam ad
potum cessisse ei scribuntur, ut hinc facile coniici posit iam tum
mulieribus nefas fuisse uinum bibere.
Ruth Moabitis in agro Booz, cum spicas deciduas legeret, benigne ab ipso
accepta panem tantum iubetur comedere et bucellam intingere in aceto et, cum
sitierit, easdam aquas potare, quas potabant messores. Quod illa quidem pro
magno munere
ei scribuntur, ut hinc facile coniici posit iam tum
mulieribus nefas fuisse uinum bibere.
Ruth Moabitis in agro Booz, cum spicas deciduas legeret, benigne ab ipso
accepta panem tantum iubetur comedere et bucellam intingere in aceto et, cum
sitierit, easdam aquas potare, quas potabant messores. Quod illa quidem pro
magno munere habens, gratias egit comeditque et bibit. At ipse, quam uictu
tam parco tamque simplici delectari uidit, dignam censuit,
eam contra carnis molestiam ieiuniis
et abstinentia certasse nouimus. Quoniam aliter quidem pugiles et
gladiatores alendi sunt, aliter serui Christi.
Pręterea, non minor Iudit uiduę quam Annę Helcanę uxoris, sanctitas in
Scripturis prędicatur. Anna tamen uinum et quod inebriare potest, nunquam se
bibisse dixit. Et si coniugalis pudicicia minus tutam se putauit, si uinum
gustasset, quomodo uidualis castitas eodem gustu corrumpi non
quoque et uino abhorruit, quotidianum
seruans ieiunium, donec rursum suauissima hospitis et domini
sui pręsentia satiari sibi liceret, iam nunquam ab ipso recessurę.
Magdalenam uero, sororem eius, in deserto diuinis magis quam humanis
alimentis fuisse sustentatam accepimus, dum partem illam optimam possidere
nititur quam elegerat et quę non auferetur ab ea.
Et ut quędam, quę pręcedenti capite dicta sunt, hic etiam
partem illam optimam possidere
nititur quam elegerat et quę non auferetur ab ea.
Et ut quędam, quę pręcedenti capite dicta sunt, hic etiam breuiter
repetantur, Asella uirgo pane, sale et aqua contenta fuit; Paula oleum in
cibo non cepit, lacticinia, mel et alia palato suauia gustare noluit, uinum
ne infirma quidem; Euphrasia pręter hęc fructus gustu dulces repudiauit;
Maria Aegyptiaca uel crudis herbis radicibusque uel cibo nullo uixit;
repudiauit;
Maria Aegyptiaca uel crudis herbis radicibusque uel cibo nullo uixit; Maria
Decegnies pane et aqua uacuum et ieiunum uentrem reficiebat, inediam semel
ad trigesimum, iterum ad quinquagesimum produxit diem, rapta in spiritu, ut
dictum est. Quisquis ad istarum glorię sublimitatem peruenire cupit, harum,
quantum potest, imitetur continentiam.
Multa sunt huiuscemodi exempla, quę longum esset enarrare. Te tamen, Othilia
potest, imitetur continentiam.
Multa sunt huiuscemodi exempla, quę longum esset enarrare. Te tamen, Othilia
uirgo, tacere omnino non possum, quę leguminibus et ordeaceo pane lassum
ieiuniis corpus sustentasti, donec in cęlestibus regnis grano illo frumenti
satiari meruisti, quod cadens in terram multum fructum attulit. O quam
breuem esuritionem ęternę immensęque dulcedinis subsecuta est saturitas! Dum
te sibi uilitate mortificas, facta
quę longum esset enarrare. Te tamen, Othilia
uirgo, tacere omnino non possum, quę leguminibus et ordeaceo pane lassum
ieiuniis corpus sustentasti, donec in cęlestibus regnis grano illo frumenti
satiari meruisti, quod cadens in terram multum fructum attulit. O quam
breuem esuritionem ęternę immensęque dulcedinis subsecuta est saturitas! Dum
te sibi uilitate mortificas, facta es immortalis. Pro ordeaceo pane panem
accepisti uitę, pro leguminibus
commune ieiunium putatur. Caue, ne hominum rumusculos aucuperis, ne offensam
Dei populorum laude commutes!
Virgines quoque Deo dicatas erudiens: Quando uos — inquit — ad refectionem
hora debita adunauerit, in cibis uestris minime refulgeat coquorum
industria. Non ciborum nobilitas appetitum moueat, sed fames. Non apponantur
incitamenta libidinum, sed quę possint famem extinguere. Aut legumina aut
holera condiantur in oleo.
adunauerit, in cibis uestris minime refulgeat coquorum
industria. Non ciborum nobilitas appetitum moueat, sed fames. Non apponantur
incitamenta libidinum, sed quę possint famem extinguere. Aut legumina aut
holera condiantur in oleo. Carnes uero solum sint ex licentia abbatissę,
indultę debilibus et infirmis. Alioquin, cuius sint saporis, ignoret
coenobium. Oua et lacticinia post ieiunia debilitatis sororibus et pręcipuis
festiuitatibus
abbatissę,
indultę debilibus et infirmis. Alioquin, cuius sint saporis, ignoret
coenobium. Oua et lacticinia post ieiunia debilitatis sororibus et pręcipuis
festiuitatibus permittantur ex gratia. Raro sciantur, quae in aquis oriantur
et uiuant, nisi parui pisciculi. Deinde subdit: Tanta sit in sumendo
sobrietas, tanta talisque parcitas, ut uenter potius conqueratur quam
gaudeat, non egeat in digerendo stomachus medicinis; ructum potius
ignoret
coenobium. Oua et lacticinia post ieiunia debilitatis sororibus et pręcipuis
festiuitatibus permittantur ex gratia. Raro sciantur, quae in aquis oriantur
et uiuant, nisi parui pisciculi. Deinde subdit: Tanta sit in sumendo
sobrietas, tanta talisque parcitas, ut uenter potius conqueratur quam
gaudeat, non egeat in digerendo stomachus medicinis; ructum potius uacuatio
quam nimia repletio inducat.
Idem ad
permittantur ex gratia. Raro sciantur, quae in aquis oriantur
et uiuant, nisi parui pisciculi. Deinde subdit: Tanta sit in sumendo
sobrietas, tanta talisque parcitas, ut uenter potius conqueratur quam
gaudeat, non egeat in digerendo stomachus medicinis; ructum potius uacuatio
quam nimia repletio inducat.
Idem ad Matutam uirginem: Carnis et uini species, quasi caloris fomenta et
libidinis incitamenta, fuge et tunc forte uino uteris exiguo,
libidinis incitamenta, fuge et tunc forte uino uteris exiguo, cum stomachi
dolore nimio corporis compellit infirmitas.
Et ne plura id genus congerendo longior sim, ad Demetriadem uirginem scribens
ait: Optimus est in omni re modus et laudabilis ubique mensura. Corpus non
frangendum, sed regendum est. Sic ergo debes ieiunare — ad
Rusticum monachum inquit — ut non palpites et respirare uix possis, sed ut
fracto corporis
et laudabilis ubique mensura. Corpus non
frangendum, sed regendum est. Sic ergo debes ieiunare — ad
Rusticum monachum inquit — ut non palpites et respirare uix possis, sed ut
fracto corporis appetitu nec in lectione nec in Psalmis nec in uigiliis
solito quid minus facias.
Caput
ubique mensura. Corpus non
frangendum, sed regendum est. Sic ergo debes ieiunare — ad
Rusticum monachum inquit — ut non palpites et respirare uix possis, sed ut
fracto corporis appetitu nec in lectione nec in Psalmis nec in uigiliis
solito quid minus facias.
Caput
Corpus non
frangendum, sed regendum est. Sic ergo debes ieiunare — ad
Rusticum monachum inquit — ut non palpites et respirare uix possis, sed ut
fracto corporis appetitu nec in lectione nec in Psalmis nec in uigiliis
solito quid minus facias.
Caput
ut Deo obediret, patriam, domum cognationemque reliquerat, se
suosque omnes circumcidi sustinuerat, denique filium unicum uniceque
dilectum suis immolasset manibus, si Deus, quod iusserat, impleri uoluisset.
Non dixit: In Isaac mihi promissum est semen. Quare nunc puer adhuc occidi
mandatur? Non dixit: Quomodo unici filii sanguine infelix pater manus
polluam? Tacitus iussa exequi maturat, ut discas non discutiendum mandatum
esse eorum, qui
continuo audire meruit: Filii tui usque ad quartam
generationem sedebunt super thronum Israhel . Itaque obedientię eius
meritum filiis etiam posterisque eorum usui fuit. Quartę enim generationis
huius extitit finis in Zacharia, filio Hieroboam, Sellum, filio Iabes,
regnum occupante.
Amasias, rex Iuda, cum aduersum Syros expeditionem parasset, uiro Dei
obediendo exautoratis atque dimissis centum milibus militum, quos conduxerat
captusque cognouit, quantum sibi prius profuerit obedisse, cum tantum
postea non obedisse nocuerit.
Rechabitę patris Ionadab institutionem secuti, uinum non bibunt, domos non
ędificant, non serunt, non plantant, sed in tabernaculis semper uagi
peregrinantesque habitant. Et, si illi tam difficilia patris pręcepta
impense coluerunt, quam iniquus est, qui multo faciliora
leuioraque Dei mandata seruare contemnit? Hinc
si sic remunerantur, qui obtemperant patri, quanto magis
qui parent Deo?
Qui custodierint sabbata mea — inquit — et elegerint, quę ego
uolui, et tenuerint foedus meum, dabo eis in domo mea et in muris meis
locum et nomen melius a filiis et filiabus, nomen sempiternum dabo eis,
quod non peribit.
Nunc Euangelii exempla, proprias uoluntates cruci affigentes,
qui obtemperant patri, quanto magis
qui parent Deo?
Qui custodierint sabbata mea — inquit — et elegerint, quę ego
uolui, et tenuerint foedus meum, dabo eis in domo mea et in muris meis
locum et nomen melius a filiis et filiabus, nomen sempiternum dabo eis,
quod non peribit.
Nunc Euangelii exempla, proprias uoluntates cruci affigentes, aggrediamur!
nullis persecutionum tempestatibus auelli separarique
potuerint. Qui enim semel gustauerit, quam suauis est Dominus, omnes alias
suauitates facile contemnet.
Sed neque tunc paruum obedientię specimen dedere, cum in deserto turbę
discumbenti iussi cibos apponere quinque panes et duos pisces, id est,
totum, quod habebant, nihil sibi reseruantes, porrexerunt; siquidem ipsi
fame periclitari quam necessitatem excusando Domino suo non
multo plura collegerunt
quam obtulerunt.
Cum deinde ad insinuandam gentibus ueritatem destinarentur et supplicia et
neces sibi pręferendas didicissent, nunquid, quominus obedirent, exterriti
sunt? In omnem terram exiuit sonus eorum, et in fines orbis terrę uerba
eorum. Et cum uerberibus minisque agitarentur, ut tacerent, responderunt:
Obedire oportet Deo magis quam hominibus.
Ipse quoque
quam obtulerunt.
Cum deinde ad insinuandam gentibus ueritatem destinarentur et supplicia et
neces sibi pręferendas didicissent, nunquid, quominus obedirent, exterriti
sunt? In omnem terram exiuit sonus eorum, et in fines orbis terrę uerba
eorum. Et cum uerberibus minisque agitarentur, ut tacerent, responderunt:
Obedire oportet Deo magis quam hominibus.
Ipse quoque Dominus, ut nobis obedientię suopte exemplo
Quod autem episcoporum abbatumque et aliorum, qui pręsunt, iussa mandataque
sine cunctatione capessenda sint, etiam cum nobis minus rationis habere
uidebuntur, Petri apostoli exemplo patet. Non lauabis mihi pedes in
ęternum , inquit, indecens et indignum ratus, ut Dominus fungatur
officio serui et seruorum quasi dominorum suorum lauet pedes. Sed quod
indecens esse non poterat, quicquid illi iuberet, mox intellexit, cum
sed quod iussa, perpendens, libenter exequebatur diligenterque implebat.
Interseramus adhuc aliquod inobedientię exemplum, ut, quantum hęc nocuerit,
tantum obedientia ipsa profutura noscatur.
Frater quidam ęgrotans in monasterio Scythi, cum adire ciuitatem pararet
curationis gratia, et Moyses abbas a proposito illum deterreret simulque
prędiceret, si discessisset, fornicatione polluendum, iniussu eius abiit et
mulierem, quę languenti
mulierem, quę languenti ministrabat, cum conualuisset, uitiauit. Quanto illi
melius erat morbo perisse quam peccato! Mori timuit, et multo grauiorem
mortem incurrit, dum obedire negligit.
Iccirco quidem Ioannes abbas in Scythi, quem sol iratum non uidit, ex hac
uita ad meliorem migraturus, pręcipuum discipulis suis documentum relinquere
uolens nunquam quicquam se ex sententia sua egisse dixit, sed seniorum,
nunquam aliquid docuisse, quod
pręcipuum discipulis suis documentum relinquere
uolens nunquam quicquam se ex sententia sua egisse dixit, sed seniorum,
nunquam aliquid docuisse, quod prior ipse non fecisset. Hoc erat proprię
renunciare uoluntati et in docendo nihil pręsumere. In hoc ille summam pene
uirtutum putauit, qui, dum decederet, fratres suos plura monere necessarium
non esse censuit.
Ioannem alterum apud Lycum, Thebaidis oppidum, commorantem obedientię
suis documentum relinquere
uolens nunquam quicquam se ex sententia sua egisse dixit, sed seniorum,
nunquam aliquid docuisse, quod prior ipse non fecisset. Hoc erat proprię
renunciare uoluntati et in docendo nihil pręsumere. In hoc ille summam pene
uirtutum putauit, qui, dum decederet, fratres suos plura monere necessarium
non esse censuit.
Ioannem alterum apud Lycum, Thebaidis oppidum, commorantem obedientię uirtus
eo
non esse censuit.
Ioannem alterum apud Lycum, Thebaidis oppidum, commorantem obedientię uirtus
eo prouexit, ut futurorum pręscium faceret. Huic obsequii experiundi causa
abbas pręcepit, ut palum aridum in terra defixum aqua, quę duo milia passuum
a monasterio distabat, bis per diem aduecta totidem uicibus irrigaret.
Cumque uidisset neque labore illum defatigari neque ligni nunquam ad
uiriditatem redituri desperatione
aqua, quę duo milia passuum
a monasterio distabat, bis per diem aduecta totidem uicibus irrigaret.
Cumque uidisset neque labore illum defatigari neque ligni nunquam ad
uiriditatem redituri desperatione commoueri, post annum in tali opere
consumptum interrogat, an lignum illud iam radices egisset;
et se nescire respondentem, euerso ligno, ut ab irrigatione desisteret,
iussit.
Aliud deinde obedientię eius
iam radices egisset;
et se nescire respondentem, euerso ligno, ut ab irrigatione desisteret,
iussit.
Aliud deinde obedientię eius periculum facere uolens, cum multi adessent
promptitudinis eius in obsequendo fama exciti, mandauit, ut de cęllario
lenticulam quę oleo plena erat, proferens per fenestram proiiceret.
Tantillum illis olei erat, et quidem in deserto, ubi is liquor neque mutuo
sumi neque emi poterat.
periculum facere uolens, cum multi adessent
promptitudinis eius in obsequendo fama exciti, mandauit, ut de cęllario
lenticulam quę oleo plena erat, proferens per fenestram proiiceret.
Tantillum illis olei erat, et quidem in deserto, ubi is liquor neque mutuo
sumi neque emi poterat. Concitus tamen ipse, non inopię, non loci rationem
ducens, quod iubebatur, perfecit.
Alias quoque saxum ingens, et quod multi simul mouere non ualerent, soli,
abbas pręcepit. Tunc ille quidem toto conatu frustra nitens,
uires experiri non cessauit, donec multo sudore madentem iam quiescere idem
abbas iussit. Hac obsequiorum simplicitate Ioannes prophetandi donum
consecutus, in magnis bellorum difficultatibus Theodosium principem, ne cum
hoste congredi timeret, suis animauit oraculis, certissimo uictorię euentu,
ita ut ille deinceps certamen nullum iniret, nisi ipso consulto. Igitur, qui
olim
ita ut ille deinceps certamen nullum iniret, nisi ipso consulto. Igitur, qui
olim omnibus abbatis sui iussis fuerat obsecutus, eius deinde responsis
obediuit imperator.
Albinum, Andegauensem episcopum, dum adhuc adolescens in monasterio degeret
et ad perficiendum abbatis mandatum pergens effusum repente hymbrem sub
tecto declinasset, eo procellę ui diuulso ac perpluente, cęteris, qui illuc
conuenerant, haud parum madefactis, ipsum solum aqua
aliquando panes coquere, cum iam coenę tempus instaret, confestim succendit
fornacem, rutabulo ignem circumuertit, sed scopam, qua
prunas euerteret locumque ponendis panibus aptaret, non habuit. Insiliens
ergo in fornacem melote pro scopa est usus. Tunc demum coctos panes
fratribus nihilo tardius, quam res poscebat, attulit, nulla corporis aut
indumentorum parte lęsa, ut propensę obedientię alacritatem intelligas et
inter pericula
terrę regibus maior,
Dei angelis par.
Bercharius, Luxouiensis monasterii abbas, antequam pręesse coepisset,
singularem apud omnes obedientię suę commendationem miraculo auxit. Dum
uinum de cado in urnam traheret, ab abbate uocatus relicta urna festinus
cucurrit. Vinum uero, sicuti fluebat, repleta urna non est effusum, sed sic
stetit, ac si gelu concretum esset, donec ille reuersus cadi foramen tereti
in mucronem
uinum de cado in urnam traheret, ab abbate uocatus relicta urna festinus
cucurrit. Vinum uero, sicuti fluebat, repleta urna non est effusum, sed sic
stetit, ac si gelu concretum esset, donec ille reuersus cadi foramen tereti
in mucronem ligneolo obturauit. Tunc, qui aderant, haud dubitarunt, quin hoc
illi alacris admodum atque impigrę obedientię merito contigisset, ut, qui se
totum abbatis uoluntati libenter tradiderat, ad eius uotum fluentis naturę
abbatis uoluntati libenter tradiderat, ad eius uotum fluentis naturę
liquor pro tempore suspensus perstiterit.
Gallus, Columbani abbatis discipulus, et Hildeboldus diaconus pisciculos,
quos de flumine retiaculo traxerant, in solitudine assaturi, ignem
concinabant, cum interim ursus mirę magnitudinis propius accedens diaconum
quidem terruit, sed Gallo iubente, ut ligna igni inferret, obediuit. Hoc
ideo sane hic referendum duximus, ut, qui
Cassianus non obscuro loco natum, cum relictis mundanę
conuersationis rebus religioni se tradidisset, sportulas uenales abbatis
iussu publice circumtulisse, unamquamque singulatim distrahendo, ea tantum
de causa, ut diutius in foro esset et, an
ei astipularetur, pene incredibilem enarrat, dicens eum unico filio
non pepercisse, ut abbati obediret. Vna enim cum illo paruulo adhuc
monasterium ingressus, ut cęllulis dispararentur, sustinuit, et cum puer de
industria in conspectu eius increpitaretur, uerberaretur, miseris
acciperetur modis, neque lachrymis neque clamoribus eius moueri potuit, ut
uerbum unum proferret. Denique simulata in puerum indignatione abbas,
patientiam pariter
dispararentur, sustinuit, et cum puer de
industria in conspectu eius increpitaretur, uerberaretur, miseris
acciperetur modis, neque lachrymis neque clamoribus eius moueri potuit, ut
uerbum unum proferret. Denique simulata in puerum indignatione abbas,
patientiam pariter obedientiamque Mutii quam maximo probaturus argumento
iussit, ut arreptum filium efferret et in proximum flumen suffocandum
iactaret. Nihil moratus ille unicum, ut mergeret,
neque clamoribus eius moueri potuit, ut
uerbum unum proferret. Denique simulata in puerum indignatione abbas,
patientiam pariter obedientiamque Mutii quam maximo probaturus argumento
iussit, ut arreptum filium efferret et in proximum flumen suffocandum
iactaret. Nihil moratus ille unicum, ut mergeret, tulit. Sed quibus negocium
datum erat, cum ad ripam fluminis uentum esset, sese opponentes inhibuerunt.
Post hęc abbati reuelatur Mutium Abrahę
reduxerunt, et
abbas ueniam petiit, affirmans nunquam se putasse hoc monachorum aliquem
facturum, nedum episcopum, ideoque ioco magis quam serio uerbum protulisse.
Hac tamen obedientię subiectione Lambertus meruit et in episcopatus sui
sedem restitui et tandem martyrio coronari.
Non minus constantis, licet minus prudentis, obedientię est exemplum, quod
sequitur. Ioannes abbas eremique Scythi oeconomus ficus de Mareota *
prudentis, obedientię est exemplum, quod
sequitur. Ioannes abbas eremique Scythi oeconomus ficus de Mareota *
corr. ex Mareote Lybię sibi muneri missas duobus
adolescentulis ad senem quendam procul in ulteriore deserto manentem
deferendas dedit. Quos, dum iter agerent, nubilosa circumdedit caligo, ita
ut, quo pergerent, nescirent. Per uastam igitur errando solitudinem diem
noctemque consumpsere, senis cęllula nusquam
ficubus, quas secum tulerant, siquidem inedia perire quam abbatis
pręuaricari mandatum maluerunt. Quam id recte, nescio, cum mandantis
uoluntas non eo tenderet, ut innocentes discipulos fame confici uellet et
escam, quam in manibus habebant, non gustare. Illi tamen stupendę cuiusdam
constantię prębuerunt exemplum. Columbanus abbas Gallo
discipulo (cuius paulo ante mentionem fecimus) inobedientię crimen obiecisse
dicitur, quod
paulo ante mentionem fecimus) inobedientię crimen obiecisse
dicitur, quod ad Lignonem * corr. ex Ligonem fluuium
piscationem fecisset, quam ad fluuium Bruscam facere iussus fuerat. Gallus
autem, utrum in hoc an in illo fluuio piscaretur, nihil referre arbitratus,
dummodo opus, quod iubebatur, peregisset, tum demum aduertere animum coepit
secumque cogitare, quod ideo fortasse sine piscibus redisset, quia cuncta,
quę iussa
ante mentionem fecimus) inobedientię crimen obiecisse
dicitur, quod ad Lignonem * corr. ex Ligonem fluuium
piscationem fecisset, quam ad fluuium Bruscam facere iussus fuerat. Gallus
autem, utrum in hoc an in illo fluuio piscaretur, nihil referre arbitratus,
dummodo opus, quod iubebatur, peregisset, tum demum aduertere animum coepit
secumque cogitare, quod ideo fortasse sine piscibus redisset, quia cuncta,
quę iussa fuerant, non
iubebatur, peregisset, tum demum aduertere animum coepit
secumque cogitare, quod ideo fortasse sine piscibus redisset, quia cuncta,
quę iussa fuerant, non plene fuisset executus. Itaque iterum tentata
piscatione multisque in illo, quod sibi assignatum fuerat, flumine captis
piscibus didicit mandati non rem solum, sed etiam uerba singula diligentius
esse perpendenda.
Venerii quoque monachi obedientia non est silentio inuoluenda, cum et ipsa
esse perpendenda.
Venerii quoque monachi obedientia non est silentio inuoluenda, cum et ipsa
plurimis documento esse possit. Hic solitarię uitę cupiditate ardens, inscio
abbate discesserat tuguriolumque sibi posuerat in deserto. Cęterum a sancto
Romualdo reprehensus, quod absque prępositi sui permissu monasterium
reliquisset ideoque casso et infructuoso labore ipsum cęlum uersus niti,
quandiu inobedientię premeretur grauitate, non
sui permissu monasterium
reliquisset ideoque casso et infructuoso labore ipsum cęlum uersus niti,
quandiu inobedientię premeretur grauitate, non distulit, quin statim ad
abbatem suum rediens et culpę ueniam rogaret et in solitudine uiuendi
copiam. Vtroque impetrato iam certiore promerendi spe Christo solitarius
seruiuit. Igitur ex beati Romualdi sententia et Venerii exemplo faciet,
quisquis ad districtioris uitę institutum non nisi eo, qui
transierit.
Alterius nunc sexus exempla perpauca subiungam, ne modum excedat oratio.
Elizabeth, regis filia, cuius sępe fecimus et sępe facturi sumus mentionem
(adeo una omnibus fere affluit uirtutibus) nolens ne in ipsa quidem mariti
domo suo uiuere arbitrio, Conradum, mendicum et religiosum senem, sibi
magistrum asciuerat, cuius imperio ac nutu in uiam Domini dirigeretur.
Igitur die quadam illo iubente, ut ad audiendum Dei uerbum
et sępe facturi sumus mentionem
(adeo una omnibus fere affluit uirtutibus) nolens ne in ipsa quidem mariti
domo suo uiuere arbitrio, Conradum, mendicum et religiosum senem, sibi
magistrum asciuerat, cuius imperio ac nutu in uiam Domini dirigeretur.
Igitur die quadam illo iubente, ut ad audiendum Dei uerbum ecclesiam
peteret, marchionissę Mesenensis improuiso superuentu
prępedita ire omisit, ne, si tantam foeminam modo domi
quę nuditatem tegeret,
derelicta, ipso spectante tandiu se loris diuerberauit, donec idem, ut
cessaret, pręcepit. Minus obsequiosi animi argumentum edidisset, si tunc ad
ecclesiam, cum iussum fuerat, accessisset. Leui in re non obediuit, ut in
multo difficiliore se obedientem probaret.
Euphrosina uirgo, Pafnutii Alexandrini filia (Smaragdus monachus dicta et
credita), quoniam illi multus in uultu decor inerat, quocunque se uerteret,
derelicta, ipso spectante tandiu se loris diuerberauit, donec idem, ut
cessaret, pręcepit. Minus obsequiosi animi argumentum edidisset, si tunc ad
ecclesiam, cum iussum fuerat, accessisset. Leui in re non obediuit, ut in
multo difficiliore se obedientem probaret.
Euphrosina uirgo, Pafnutii Alexandrini filia (Smaragdus monachus dicta et
credita), quoniam illi multus in uultu decor inerat, quocunque se uerteret,
ecclesiam, cum iussum fuerat, accessisset. Leui in re non obediuit, ut in
multo difficiliore se obedientem probaret.
Euphrosina uirgo, Pafnutii Alexandrini filia (Smaragdus monachus dicta et
credita), quoniam illi multus in uultu decor inerat, quocunque se uerteret,
omnium in se oculos conuertebat. Hanc ob rem, ne fratrum mentes Deo intentas
pręsentia sua labefactaret, iussa est cęllulę suę ianuam ultra non egredi,
sed ibi humanis pariter
multo difficiliore se obedientem probaret.
Euphrosina uirgo, Pafnutii Alexandrini filia (Smaragdus monachus dicta et
credita), quoniam illi multus in uultu decor inerat, quocunque se uerteret,
omnium in se oculos conuertebat. Hanc ob rem, ne fratrum mentes Deo intentas
pręsentia sua labefactaret, iussa est cęllulę suę ianuam ultra non egredi,
sed ibi humanis pariter diuinisque defungi officiis. Paruit non libenter
minus
sed pensione pecuniaque, quam seruiendo
capit. Itaque prauis auaritię solicitudinibus quasi stimulis furores
percita, non facile resipiscit nec peccata deuitat nec uirtutes amplectitur,
cum omne eius studium in parandis cumulandisque diuitiis sit. Hanc fugiamus
et ad illam, quam proposuimus, totis uiribus contendamus, ut ad paradisi
celsitudinem, unde per inobedientiam superbiamque eiecti fuimus, per
obedientię humilitatem
humilitatem insinuate, quid Dominus superbis resistit, humilibus autem
dat gratiam. Nequis pręterea impatientiam suam excusare possit
prępositi duritia asperitateque, idem alibi sit: Serui, subditi estote in
omni timore dominis, non tantum bonis et modestis, sed etiam discolis.
Hęc est enim gratia, si propter Dei conscientiam sustinet quis
tristitias, patiens iniuste. Prępositis uero Ecclesię recte
pręcipientibus ita obsequi debemus ut Deo. Ad illos enim
locutus est Dominus dicens: Qui uos audit, me audit; et qui uos spernit,
me spernit. Qui autem me spernit, spernit eum, qui misit me. Vetus
etiam Lex (ut in Deuteronomio legimus) nolentes obedire sacerdotis imperio
morte mulctandos deffiniuit. Et, si filius contumax et proteruus patris
iussa contempserit, lapidibus obrui iubetur. Per inobedientiam uxor Loth
uersa est in statuam
Lex (ut in Deuteronomio legimus) nolentes obedire sacerdotis imperio
morte mulctandos deffiniuit. Et, si filius contumax et proteruus patris
iussa contempserit, lapidibus obrui iubetur. Per inobedientiam uxor Loth
uersa est in statuam salis, Onan, Iudę filius, a Domino percussus periit,
Datan et Abiron terrę hiatu absorpti sunt, Saul a Deo reprobatus et hostili
gladio traditus, Ahiel, Hierico urbis reędificator, una cum liberis
interiit,
conuenit, tum pręcipue religiosis. Alioquin, quomodo
Christi serui dicerentur, qui ueritas est, si mendaciis animum applicarent?
Aut quomodo Deo placere possent, si diaboli opera ęmularentur? Ille homicida
erat ab initio et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum
loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius.
Vetus Testamentum summos ueri cultores habuit prophetas, qui quidem pro eo
asserendo uitę
quomodo
Christi serui dicerentur, qui ueritas est, si mendaciis animum applicarent?
Aut quomodo Deo placere possent, si diaboli opera ęmularentur? Ille homicida
erat ab initio et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum
loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius.
Vetus Testamentum summos ueri cultores habuit prophetas, qui quidem pro eo
asserendo uitę periculum adire non formidabant.
loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius.
Vetus Testamentum summos ueri cultores habuit prophetas, qui quidem pro eo
asserendo uitę periculum adire non formidabant.
Vir Del ille in Bethel nequaquam ueritus est Hieroboam regis pręsentiam, ut
prophetaret aduersus sacerdotes excelsorum ab ipso
constitutor. Rex uero ira per citus protenta manu prophetantem comprehendi
iubebat. Et manus,
nihil ad gratiam est locutus.
Prędixit Israhelitici exercitus fugam et Achab regis necem, ipso audiente ac
pseudoprophetis e diuerso prospera omnia pollicentibus. Sed quoniam malis
inimica est ueritas, a Sedechia in maxillam percutitur, ab Achab in carcerem
truditur. Cum autem euenissent, quę prędixerat mendacium interiit, ueritas
mansit et qui uera uaticinanti manus intulerant, ab aduersariis cęsi poenas
dedere, ipse uinculis
locutus.
Prędixit Israhelitici exercitus fugam et Achab regis necem, ipso audiente ac
pseudoprophetis e diuerso prospera omnia pollicentibus. Sed quoniam malis
inimica est ueritas, a Sedechia in maxillam percutitur, ab Achab in carcerem
truditur. Cum autem euenissent, quę prędixerat mendacium interiit, ueritas
mansit et qui uera uaticinanti manus intulerant, ab aduersariis cęsi poenas
dedere, ipse uinculis liberatus est.
uinculis liberatus est.
Zacharias, Ioiadę sacerdotis filius, ueritate, id est, Dei spiritu imbutus
non dubitauit Ioam, regem Iuda, palam arguere, quod patrię ritu relicto ad
idolorum cultum conuersus fuisset. Prophetantem in atrio domus Domini
lapidibus obruerunt. At uero Deo innocentis necem ulciscente ingentes
illorum copię a paucis Syris prostratę sunt, Ioas a seruis interfectus. Qui
autem pro ueritate mori non timuit, uitę ęternę
filius, mendaciter prophetans per Hieremiam arguitur deuoueturque.
Quia prophetasti — inquit — et non misit te Dominus, hoc anno
morieris. Et eo ipso anno mendacium morte diluit.
At etiam Hieremiam in Aegypto lapidatum dicit aliquis, licet uera
annunciaret. Cui breuiter respondebimus: Preciosa in conspectu Domini
mors sanctorum, mors autem peccatorum pessima . Ideo iustos occidi
permittit Dominus, ut beatificet;
— et non misit te Dominus, hoc anno
morieris. Et eo ipso anno mendacium morte diluit.
At etiam Hieremiam in Aegypto lapidatum dicit aliquis, licet uera
annunciaret. Cui breuiter respondebimus: Preciosa in conspectu Domini
mors sanctorum, mors autem peccatorum pessima . Ideo iustos occidi
permittit Dominus, ut beatificet; ideo malos, ut damnet.
Multi pręterea ex prophetis extrema pati quam uera reticere
ut damnet.
Multi pręterea ex prophetis extrema pati quam uera reticere pręoptarunt, cum
ob hoc a Deo dirigerenter , ut regum populorumque
uitia corriperent et eis poenas denuntiarent. Esaias in duas partes sectus
est, Hieremias lapidibus obrutus, Amos uecte per tempora transfixus. Alii
etiam sancti homines — fateor — talia passi sunt, sed de morte transierunt
ad uitam, de laboribus ad quietem. O pręoptanda
Olopherne Bethuliam obsidente de Iudeorum
uirtute interrogatus, quod sentiebat, non dissimulauit, asserens
inexpugnabiles esse Deo ipsorum cum ipsis stante, nisi quando eo relicto ad
deos alienos declinassent. Ob hoc uinctus in Bethuliam mittitur, ut simul
cum illis, contra quos bellum erat, captus puniatur. Sed longe secus quam
ueritatis persecutores crediderant, euenit. Olophernes, qui nihil armis suis
resistere posse gloriabatur, foeminę mane
Sed longe secus quam
ueritatis persecutores crediderant, euenit. Olophernes, qui nihil armis suis
resistere posse gloriabatur, foeminę mane interimitur, reliqui fugam petunt.
Achior vero uitę periculum euadens, nequid in se gentilitię falsitatis
resideret, etiam circumcisionem accepit. Qui ergo pro ueritate steterat,
salutem, qui contra nitebatur, necem et nece grauiorem ignominiam et utroque
acerbiora gehennę supplicia est
recusarunt, dum pro ueritate starent, soli illi semper placere studentes,
qui ait: Ego sum uia, ueritas et uita. Hinc quidem multos leuissimi
etiam mendacii culpam sedulo cauisse accepimus.
Theonas abbas in eremo Scythi nunquam mentitus dicitur, cum tamen tribus
milibus monachorum pręfuisset. Mirum est inter tantam multitudinem non
fuisse lingua lapsum. Hoc idem et Beonem abbatem in uita pręstitisse
tradunt. Ac
sedulo cauisse accepimus.
Theonas abbas in eremo Scythi nunquam mentitus dicitur, cum tamen tribus
milibus monachorum pręfuisset. Mirum est inter tantam multitudinem non
fuisse lingua lapsum. Hoc idem et Beonem abbatem in uita pręstitisse
tradunt. Ac semper quidem illo mendacii genere abstinendum
est, quod in detrimentum uerti posse animarum, corporum, rerum. Cętera
leuiora sunt, nullum tamen- ut arbitror — culpa uacuum.
milibus monachorum pręfuisset. Mirum est inter tantam multitudinem non
fuisse lingua lapsum. Hoc idem et Beonem abbatem in uita pręstitisse
tradunt. Ac semper quidem illo mendacii genere abstinendum
est, quod in detrimentum uerti posse animarum, corporum, rerum. Cętera
leuiora sunt, nullum tamen- ut arbitror — culpa uacuum. Omnem quippe
simulationem, quantum a ueritate, tantum et a Deo abesse necesse est, cum
summa ueritas ipse
qui Isaac frater patruelis fuit. Non
autem eos a simulatione defenderim, cum eo animo locutos constet, ut proprię
sorores crederentur, sed tam leuem noxam puto, ut primo statim conscientię
stimulo expungatur. Itaque etiam in necessariis delictis aliquo remorsu opus
erit, ut animus ipse et purior euadat et semper humilitatem seruet, dum non
insurgit ad excusandas (ut dicitur) excusationes in peccatis.
Iacob etiam, cum benedictionem
statim conscientię
stimulo expungatur. Itaque etiam in necessariis delictis aliquo remorsu opus
erit, ut animus ipse et purior euadat et semper humilitatem seruet, dum non
insurgit ad excusandas (ut dicitur) excusationes in peccatis.
Iacob etiam, cum benedictionem primogeniturę, iure quod emerat a fratre, sibi
debitam aliter uendicare non posset, primogeniti formam assimulat, patrem
decipit, benedicitur. Denique supplantatum se queritur
qui mox discedens, cum obdormisset, meruit uidere
scalam ad cęlum usque errectam, angelos ascendentes et descendentes, Dominum
summitati innixum, a quo non fraudis alicuius exprobrationem accepit, sed e
contrario terrę, in qua dormiebat, possidendę regnique per orbem propagandi
promissionem. Nunquid peccauerat, qui ita remunerabatur? Neque tamen ipsum
non simulasse dicere possumus, cum hędinis pelliculis Esau fratris
pilositatem effingeret,
effingeret, neque non mentitum, cum se esse ipsum Esau
responderet. Sed ista ita dispensantur, ut non uitium iudicentur, sed
mysterium. Et si mysterium non essent, procul dubio delicti aliquid
haberent, sed — ut reor — in tali casu non cauendi propter commodorum, quę
iure quęrebantur, magnitudinem atque fructum.
Ioseph apud Pharaonem in Aegypto primo loco habitus fratres, a quibus
uenditus fuerat, eo uenientes, ut frumenta emerent, se
mysterium. Et si mysterium non essent, procul dubio delicti aliquid
haberent, sed — ut reor — in tali casu non cauendi propter commodorum, quę
iure quęrebantur, magnitudinem atque fructum.
Ioseph apud Pharaonem in Aegypto primo loco habitus fratres, a quibus
uenditus fuerat, eo uenientes, ut frumenta emerent, se non agnoscere ipsis
incognitus fingit obiectoque, quod exploratores essent, in carcerem
compulit. Deinde de carcere eductis
atque fructum.
Ioseph apud Pharaonem in Aegypto primo loco habitus fratres, a quibus
uenditus fuerat, eo uenientes, ut frumenta emerent, se non agnoscere ipsis
incognitus fingit obiectoque, quod exploratores essent, in carcerem
compulit. Deinde de carcere eductis iurat (per salutem Pharaonis) non
abituros inde, nisi minimum fratrum Beniamin, quem domi cum patre relictum
dixerant, adduci facerent, quasi hoc experimento deprehensurus, utrum
deprehensurus, utrum terram
exploratum uenissent an parandę annonę a patre missi. Et tamen omnes mox
abire permisit pręter unum, quem pro obside tenuit secum. Postremo reversos
una cum Beniamin, cypho suo argenteo in sacco eius clam indito, furti
insimulauit. Nunc ergo quęritur, an illi tunc licuerit his ex industria
confictis circumuentionibus uti. Et uidetur licuisse, cum eo spectarint, ut
poenitudinem ellicerent, per quam ipsi
clam indito, furti
insimulauit. Nunc ergo quęritur, an illi tunc licuerit his ex industria
confictis circumuentionibus uti. Et uidetur licuisse, cum eo spectarint, ut
poenitudinem ellicerent, per quam ipsi saluarentur, qui in fratrem
peccauerant. Vnde toties uexati dicunt: Merito hęc
patimur, quia peccauimus in fratrem nostrum. Haud ita doluissent, si
se ille repente prodidisset. Qui postquam eos animo angi uidit,
uti. Et uidetur licuisse, cum eo spectarint, ut
poenitudinem ellicerent, per quam ipsi saluarentur, qui in fratrem
peccauerant. Vnde toties uexati dicunt: Merito hęc
patimur, quia peccauimus in fratrem nostrum. Haud ita doluissent, si
se ille repente prodidisset. Qui postquam eos animo angi uidit, palam facit
se, iniuriam omnem remittit, singulos exosculatur et, ut cum patre totaque
familia ad se in Aegyptum
peccauimus in fratrem nostrum. Haud ita doluissent, si
se ille repente prodidisset. Qui postquam eos animo angi uidit, palam facit
se, iniuriam omnem remittit, singulos exosculatur et, ut cum patre totaque
familia ad se in Aegyptum transmigrare maturent, persuadet. Eos, cum
aduenissent, alulit, possessione terrę optimę donauit, bonis multis affecit.
Euacuata est igitur mendacii culpa finis merito, dum per illam Ioseph eis
plurimum prodesse
eis domos . Per quas alii temporalia, alii ęterna bona illis repensa
intelligunt. Quicquid tamen horum sit, mercedem meruit pietas etiam mendacio
uelata.
Raab meretrix, certa Israhelitas Iosue duce urbem Hierico, in qua erat,
funditus euersuros, exploratores eorum domi receptos non prodidit, quin immo
operuit lini stipula et quęrentibus abisse dixit. Cumque Hierico solo ęquata
omnes passim trucidarentur, ipsam cum suis omnibus
exploratores eorum domi receptos non prodidit, quin immo
operuit lini stipula et quęrentibus abisse dixit. Cumque Hierico solo ęquata
omnes passim trucidarentur, ipsam cum suis omnibus intactam reliquerunt.
Insuper in tribu Iuda recipi meruit, Salmoni, uni ex principibus, iuncta.
Nisi hoc mendacio hospites suos texisset, una cum reliquis interisset, et
nisi seruandę pietatis causa illi mentiri licuisset, ad tam pręclarum
coniugium
infamis mulier nunquam peruenisset, ut inter illas censeretur, de
quibus per successionis lineam nasci uoluit Dei filius Iesus Christus.
Mendacium Gabaonitis attulit salutem, sed abstulit libertatem. Dederat illis
Iosue in castris Galgalę iusiurandum, quod uitę illorum parceret, ratus eos
(quemadmodum ipsi referebant) gentem magis longinquam
esse quam quę Terrę promissionis finibus concluderetur. Mox falsos fuisse
(quemadmodum ipsi referebant) gentem magis longinquam
esse quam quę Terrę promissionis finibus concluderetur. Mox falsos fuisse
deprehendens, uiuere quidem permisit, sed calones lixasque constituit
redactor in seruitutem. Quod si seruari promissum debuit, ne illi cum aliis
perderentur, non frustra composite pellacique sermone usi sunt. Quod autem
seruari debuerit, ex secundo Regum uolumine apparet, ubi dicitur ideo iam
trium
a periculo liberando? Mea quidem sententia minus displicet, si modo
displicet, pietate mixta simulatio quam ueritas cruidelitate. Vtrunque tamen
autoris fine intentioneque metiendum est.
Salomon, regum sapientissimus, in re dubia sententiam laturus, non nisi
simulationis usurpatione inuestigauit ueritatem. Afferte mihi gladium
— inquit — et diuidite infantem uiuum in duas partes, et date dimidiam
partem uni et dimidiam
intentioneque metiendum est.
Salomon, regum sapientissimus, in re dubia sententiam laturus, non nisi
simulationis usurpatione inuestigauit ueritatem. Afferte mihi gladium
— inquit — et diuidite infantem uiuum in duas partes, et date dimidiam
partem uni et dimidiam alteri! Tunc inter altercantes prodit pietas
matrem, impietas alienam. Et non fuit diuisus puer, ut rex callide
simulateque iusserat, sed integer ac uiuus datus
partes, et date dimidiam
partem uni et dimidiam alteri! Tunc inter altercantes prodit pietas
matrem, impietas alienam. Et non fuit diuisus puer, ut rex callide
simulateque iusserat, sed integer ac uiuus datus matri, ut in animo
proposuerat. Et hoc sapientia, non mendacium fuit. Sic enim dicitur: Et
audiuit omnis Israhel iudicium, quod iudicasset rex, et timuerunt regem,
uidentes sapientiam Dei esse in eo ad faciendum iudicium.
integer ac uiuus datus matri, ut in animo
proposuerat. Et hoc sapientia, non mendacium fuit. Sic enim dicitur: Et
audiuit omnis Israhel iudicium, quod iudicasset rex, et timuerunt regem,
uidentes sapientiam Dei esse in eo ad faciendum iudicium. Hęc quidem
indagandi ueri ratio usitatior nec tolerabilis tantum, uerum etiam probata,
sed non ita et decipiendi.
Quis tamen Iudit uiduę sutelas dolosque et mera mendacia audet accusare,
uenustatem, ut trahere possit Leuiathan hamo. Egressa ergo
occurrit exploratoribus. Et: Filia sum Hebreorum — inquit —
ideo ego fugi a facie eorum, quoniam futurum agnoui, quod dentur uobis in
depredationem . Denique Olopherni se indicaturam pollicetur, quo
aditu sine suorum pernicie capiat ciuitatem. Postremo cum ipso oollocuta
sermone, promissis, uultu fallit atque eundem, quem adorauerat, cuius se
fingendique genus ueteribus tantum (ut multa) non
ratione, sed indulgentia permissum fuisse putetur, uideamus, an etiam nouis
et Euangelica perfectione excultis hominibus licuerit aliquando simulasse.
De Paulo apostolo in Actis relatum legimus, quod cum Timotheum discipulum,
cum matre Iudeus esset, propter Iudeos circumciderit, tum quod sibimet in
Cenchris nazareorum more caput totonderit, demum quod Hierosolymis Iacobi
apostoli et seniorum
et Euangelica perfectione excultis hominibus licuerit aliquando simulasse.
De Paulo apostolo in Actis relatum legimus, quod cum Timotheum discipulum,
cum matre Iudeus esset, propter Iudeos circumciderit, tum quod sibimet in
Cenchris nazareorum more caput totonderit, demum quod Hierosolymis Iacobi
apostoli et seniorum consilio atque persuasu, ne uideretur discessionem
docere a Lege Iudeisque fidelibus prohibere circumcisionem, quibusdam
esset gentilis, compulsus est circumcidi . Quin etiam principem
apostolorum Petrum aliquando ausus est reprehendere, quod ex gentibus
fideles iudaizare fecisset. Cum — inquit — uenisset Petrus
Antiochiam, in faciem ei restiti, quia reprehensibilis erat. Prius enim
quam uenissent quidam ab Iacobo, cum gentibus edebat. Cum autem
uenissent, subtrahebat et segregabat se timens eos qui ex circumcisione
erant. Et
quidam ab Iacobo, cum gentibus edebat. Cum autem
uenissent, subtrahebat et segregabat se timens eos qui ex circumcisione
erant. Et simulationi eius consenserunt cęteri Iudei, ita ut Barnabas
duceretur ab eis in illam simulationem. Sed cum uidissem, quod non recte
ambularent ad ueritatem Euangelii, dixi Cephę coram omnibus: Si tu, cum
Iudeus sis, gentiliter uiuis et non Iudaice, quomodo gentes cogis
iudaizare? Quod
peregisset, Iudeorum saluti consulens, sed gentiles, ne eadem facerent,
coercens.
Postquam autem satis omnibus notificatum est ueteres cerimonias legumque
sanctiones signa figurasque fuisse futurorum, quę in Christo
impleta sunt, coeptum est infidelitati ascribi, siquis ea adhuc seruaret,
ueluti qui uenturum et nondum uenisse Christum asserat, quod Iudaicę
proprium perfidię est.
Sed quid de ista
Reprehensibilem eam fuisse non
nego. Quis enim sum, ut Paulo contradicam, cum pręsertim neque Petrum illi
contradixisse constet. Sed tamen facile uenia dignam tunc extitisse non
dubito, cum adhuc Moysi lex apud Iudeos in Christo credentes non illicite
uigeret. Postea uero neque propter Iudeos neque propter gentiles in fide
quicquam simulandum fuit, cum tandem non simulatio, sed error dici debuit,
quicquid iam peruulgatę officeret
Petrum illi
contradixisse constet. Sed tamen facile uenia dignam tunc extitisse non
dubito, cum adhuc Moysi lex apud Iudeos in Christo credentes non illicite
uigeret. Postea uero neque propter Iudeos neque propter gentiles in fide
quicquam simulandum fuit, cum tandem non simulatio, sed error dici debuit,
quicquid iam peruulgatę officeret ueritati.
Cęteris autem in rebus etiam apostolicis ac sanctis uiris ac mulieribus
uigeret. Postea uero neque propter Iudeos neque propter gentiles in fide
quicquam simulandum fuit, cum tandem non simulatio, sed error dici debuit,
quicquid iam peruulgatę officeret ueritati.
Cęteris autem in rebus etiam apostolicis ac sanctis uiris ac mulieribus
simulare, fingere, mentiri summę interdum pietatis ingentisque prudentię
fuit.
Diuus Hieronymus ad Rusticum monachum scribens testatur uidisse se in Aegypto
Cęteris autem in rebus etiam apostolicis ac sanctis uiris ac mulieribus
simulare, fingere, mentiri summę interdum pietatis ingentisque prudentię
fuit.
Diuus Hieronymus ad Rusticum monachum scribens testatur uidisse se in Aegypto
adolescentem, cum stimulis libidinis resistere atque obniti posse iam
desperasset, abbatis solerti simulatione seruatum. Dicam- inquit — quod in
Aegypto uiderim. Gręcus adolescens erat in coenobio, qui nulla
Diuus Hieronymus ad Rusticum monachum scribens testatur uidisse se in Aegypto
adolescentem, cum stimulis libidinis resistere atque obniti posse iam
desperasset, abbatis solerti simulatione seruatum. Dicam- inquit — quod in
Aegypto uiderim. Gręcus adolescens erat in coenobio, qui nulla continentia,
nulla operis magnitudine flammam poterat carnis extinguere. Hunc
periclitantem pater monasterii hac arte seruauit: Imperat cuidam uiro graui,
testatur uidisse se in Aegypto
adolescentem, cum stimulis libidinis resistere atque obniti posse iam
desperasset, abbatis solerti simulatione seruatum. Dicam- inquit — quod in
Aegypto uiderim. Gręcus adolescens erat in coenobio, qui nulla continentia,
nulla operis magnitudine flammam poterat carnis extinguere. Hunc
periclitantem pater monasterii hac arte seruauit: Imperat cuidam uiro graui,
ut iurgiis atque conuitiis insectaretur hominem.
super cogitationibus
pristinis, an adhuc aliquid molestię sustineret. Papę — inquit — uiuere mihi
non licet, et fornicari libet? Num, quęso, consultius meliusve fecisset
abbas nihil tale confingere et discipulo, in ęternę mortis discrimen ruenti
non subuenire, cum pręsertim nullo alio remedio ab imminenti
pernicie eximi potuerit?
At neque Archebii quidem, sanctissimi uiri, simulatio improbanda, qui in
et discipulo, in ęternę mortis discrimen ruenti
non subuenire, cum pręsertim nullo alio remedio ab imminenti
pernicie eximi potuerit?
At neque Archebii quidem, sanctissimi uiri, simulatio improbanda, qui in
quadam Nili insula inter solitarios et ipse solitariam uitam ducens, siquis
eo accessisset eiusdem propositi cupiditate accensus, ei suum ipse
domicilium cum utensilibus cedebat, ne qua cęllulę construendę quęrendęue
alia transmigrare loca mentiebatur. Et tantisper inde secedens, donec
impensas compararet, reuersus alteram sibi cęllam non paruo cum labore
ponebat. Hac ille simulatione usus officio fungebatur uerę charitatis, eos
in Dei seruitio pia circumuentione retinens, quos forte necessitas dilabi
compulisset, multoque plus lucri largiendo faciebat quam detrimenti
mentiendo. Et sapientis erat modico damno magnam utilitatem quęrere.
Illius
multoque plus lucri largiendo faciebat quam detrimenti
mentiendo. Et sapientis erat modico damno magnam utilitatem quęrere.
Illius quoque abbatis laudatur mendacium, qui (ut Cassianus tradit) Simeoni
monacho prospexit, ut in proposito uitę perfectioris perseueraret. Hic
nuperrime ex Italię partibus ad Aegypti solitudinem se contulerat, nullius
exercitii gnarus, pręterquam Latinos libros transcribendi, quorum illis in
locis usus nullus erat.
monacho prospexit, ut in proposito uitę perfectioris perseueraret. Hic
nuperrime ex Italię partibus ad Aegypti solitudinem se contulerat, nullius
exercitii gnarus, pręterquam Latinos libros transcribendi, quorum illis in
locis usus nullus erat. Senior igitur fingit olim quęsisse se, qui sibi
Pauli Epistolas Latino charactere conscriberet, uolens ear (ut aiebat)
muneri mittere fratri in cohorte Latina militanti Latinique sermonis non
pręterquam Latinos libros transcribendi, quorum illis in
locis usus nullus erat. Senior igitur fingit olim quęsisse se, qui sibi
Pauli Epistolas Latino charactere conscriberet, uolens ear (ut aiebat)
muneri mittere fratri in cohorte Latina militanti Latinique sermonis non
ignaro, ut aliquid de Scripturis diuinis habeat, quo sese etiam inter
militię labores utiliter occupet. Hac itaque simulatione illum ad scribendum
compellens, et quę operi et
conscia patrui conspectum ferre non
ualens, clam ad urbem effugerat et iam desperatione quadam corpus uulgando
pecuniam demerebat. At senex, obi tandem illam conuenit, notam incognitus
aliquandiu considerauit ac deinde in colloquium euocatam, cum se
prodidisset, flens exhortatus est, ut secum rediret. Rediit et multa uitę
districtione commissa diluens cum ipso pariter sanctorum collegio meruit
annumerari. At nisi Abraham alieno se amictu
Quanti igitur fructus tunc simulasse fuit, liquido sciemus, si
perpenderimus, quanti econtra damni non simulasse fuisset.
Postremo fingi aliquid etiam sine ulla culpa posse quis dubitat, quando
quidem Veritas illa, in quam nullum prorsus uitium cadere potest, in
Euangelio fingere dicitur: Et ipse — inquit — se finxit longius
ire. Et coegerunt illum dicentes: Mane nobiscum, quoniam aduesperascit
et inclinata est iam
fuit, liquido sciemus, si
perpenderimus, quanti econtra damni non simulasse fuisset.
Postremo fingi aliquid etiam sine ulla culpa posse quis dubitat, quando
quidem Veritas illa, in quam nullum prorsus uitium cadere potest, in
Euangelio fingere dicitur: Et ipse — inquit — se finxit longius
ire. Et coegerunt illum dicentes: Mane nobiscum, quoniam aduesperascit
et inclinata est iam dies. Sed talis hęc Domini erga
ueritas ipsa pateat.
Quidam etiam obtegendę sanctitatis causa simulationis latebram subiere, ne
forte honorati placerent sibi et pro inani gloria ueram amitterent.
Nicolaus cognomento Peregrinus, natione Gręcus, in oppido Apulię Theano
seminudus incedens et crucem ligneam manu pręferens “Kyrie, eleyson”
clamitabat. Eo clamore puerorum turbam excitabat et hoc ipsum iteratis
uocibus, ut secum decantarent, innuebat. Excogitauerat
langores tactu sanaret.
Fuisse etiam Alexandrię quendam Marcum Solonem nomine, qui se stultum fingens
nudus incedebat, operibus intentus charitatis. Cum enim humanum labore
uictum quęreret, quidquid in diem sibi superesset, indigentibus erogabat.
Cumque iam sedecim annos in hac simulatione perdurasset, postremo adiuratus
manifestauit se aliquando monachum fuisse, sed libidini deditum annos
quindecim in concubinatu
quendam Marcum Solonem nomine, qui se stultum fingens
nudus incedebat, operibus intentus charitatis. Cum enim humanum labore
uictum quęreret, quidquid in diem sibi superesset, indigentibus erogabat.
Cumque iam sedecim annos in hac simulatione perdurasset, postremo adiuratus
manifestauit se aliquando monachum fuisse, sed libidini deditum annos
quindecim in concubinatu perseuerasse tandemque ad poenitentiam conuersum
decreuisse tantundem temporis
quęreret, quidquid in diem sibi superesset, indigentibus erogabat.
Cumque iam sedecim annos in hac simulatione perdurasset, postremo adiuratus
manifestauit se aliquando monachum fuisse, sed libidini deditum annos
quindecim in concubinatu perseuerasse tandemque ad poenitentiam conuersum
decreuisse tantundem temporis seruire Christo, quantum diabolo seruierat.
Atque mox uita functus est et in sanctorum numero habitus. Tali ergo
simulatę insanię
monachum fuisse, sed libidini deditum annos
quindecim in concubinatu perseuerasse tandemque ad poenitentiam conuersum
decreuisse tantundem temporis seruire Christo, quantum diabolo seruierat.
Atque mox uita functus est et in sanctorum numero habitus. Tali ergo
simulatę insanię humiliatione, mundi sapientibus pręferri ac supra cęlum
inter angelos meruit collocari.
In Thebaidis monasterio, quod Sancti Hieremię nuncupabatur, fuisse
diabolo seruierat.
Atque mox uita functus est et in sanctorum numero habitus. Tali ergo
simulatę insanię humiliatione, mundi sapientibus pręferri ac supra cęlum
inter angelos meruit collocari.
In Thebaidis monasterio, quod Sancti Hieremię nuncupabatur, fuisse uirginem
quondam memorię proditum est, quam omnes reliquę mentis impotem
existimabant. Danieli autem abbati reuelatum, quod fatuum Dei sapientius
esset
existimabant. Danieli autem abbati reuelatum, quod fatuum Dei sapientius
esset hominibus; proinde ad eam uisendam illum perrexisse. At ipsam, cum se
deprehensam uidisset, clam abiisse, schedula postibus monasterii affixa, in
qua scriptum erat: Quicquid in uos peccaui remittite atque
in Domino ualete! Quęso, si dementię simulatio illi crimini dari debet,
quomodo cęteris, quę ibi erant, sanctior Dei reuelatione iudicaretur?
abbati reuelatum, quod fatuum Dei sapientius
esset hominibus; proinde ad eam uisendam illum perrexisse. At ipsam, cum se
deprehensam uidisset, clam abiisse, schedula postibus monasterii affixa, in
qua scriptum erat: Quicquid in uos peccaui remittite atque
in Domino ualete! Quęso, si dementię simulatio illi crimini dari debet,
quomodo cęteris, quę ibi erant, sanctior Dei reuelatione iudicaretur?
Profecto simulatio ista
esset hominibus; proinde ad eam uisendam illum perrexisse. At ipsam, cum se
deprehensam uidisset, clam abiisse, schedula postibus monasterii affixa, in
qua scriptum erat: Quicquid in uos peccaui remittite atque
in Domino ualete! Quęso, si dementię simulatio illi crimini dari debet,
quomodo cęteris, quę ibi erant, sanctior Dei reuelatione iudicaretur?
Profecto simulatio ista conseruatio summa humilitatis erat, non culpa.
Sed
sexum aliquando cęlasse constat, cum id ea ratione egerint, ut commodius
Christo, quem nihil latet, deseruirent.
Eugenia, Philippi consulis filia (Eugenius credita) etiam abbatis officio
defungi Alexandrię meruit. In eadem urbe Euphrosina uirgo, sub Smaragdi
nomine latens, monachi uitam duxit. Sic Marina Marinus, Theodora Theodorus,
Pelagia Pelagius credita, inter uiros pręstiterunt sanctitate, sexu
occultato. Finxerunt se esse, quod
atque interdum etiam, ut diximus, necessarię fingendi
ac mentiendi causę. Cętera uero mendaciorum genera perniciosa mortiferaque
habentur. Sicuti fuit mendacium Gezi, pseudoprophetarum, Ananię et Saphirę,
pontificum in Euangelio et phariseorum et his similium; simulatio quoque ac
dolus Ioab in Abner et Amasam, Triphonis in Ionatham et in Antiochum,
Ismahelis in Godoliam, Andronici in Oniam, Iudę in Dominum.
De talibus dicitur:
Cętera uero mendaciorum genera perniciosa mortiferaque
habentur. Sicuti fuit mendacium Gezi, pseudoprophetarum, Ananię et Saphirę,
pontificum in Euangelio et phariseorum et his similium; simulatio quoque ac
dolus Ioab in Abner et Amasam, Triphonis in Ionatham et in Antiochum,
Ismahelis in Godoliam, Andronici in Oniam, Iudę in Dominum.
De talibus dicitur: Simulatores et callidi prouocant iram Dei. His et
Propheta imprecatur dicens:
genera perniciosa mortiferaque
habentur. Sicuti fuit mendacium Gezi, pseudoprophetarum, Ananię et Saphirę,
pontificum in Euangelio et phariseorum et his similium; simulatio quoque ac
dolus Ioab in Abner et Amasam, Triphonis in Ionatham et in Antiochum,
Ismahelis in Godoliam, Andronici in Oniam, Iudę in Dominum.
De talibus dicitur: Simulatores et callidi prouocant iram Dei. His et
Propheta imprecatur dicens: Disperdat Dominus uniuersa
mortiferaque
habentur. Sicuti fuit mendacium Gezi, pseudoprophetarum, Ananię et Saphirę,
pontificum in Euangelio et phariseorum et his similium; simulatio quoque ac
dolus Ioab in Abner et Amasam, Triphonis in Ionatham et in Antiochum,
Ismahelis in Godoliam, Andronici in Oniam, Iudę in Dominum.
De talibus dicitur: Simulatores et callidi prouocant iram Dei. His et
Propheta imprecatur dicens: Disperdat Dominus uniuersa labia
Sicuti fuit mendacium Gezi, pseudoprophetarum, Ananię et Saphirę,
pontificum in Euangelio et phariseorum et his similium; simulatio quoque ac
dolus Ioab in Abner et Amasam, Triphonis in Ionatham et in Antiochum,
Ismahelis in Godoliam, Andronici in Oniam, Iudę in Dominum.
De talibus dicitur: Simulatores et callidi prouocant iram Dei. His et
Propheta imprecatur dicens: Disperdat Dominus uniuersa labia dolosa!
Et iterum: Qui
Gezi, pseudoprophetarum, Ananię et Saphirę,
pontificum in Euangelio et phariseorum et his similium; simulatio quoque ac
dolus Ioab in Abner et Amasam, Triphonis in Ionatham et in Antiochum,
Ismahelis in Godoliam, Andronici in Oniam, Iudę in Dominum.
De talibus dicitur: Simulatores et callidi prouocant iram Dei. His et
Propheta imprecatur dicens: Disperdat Dominus uniuersa labia dolosa!
Et iterum: Qui loquuntur pacem cum
Ananię et Saphirę,
pontificum in Euangelio et phariseorum et his similium; simulatio quoque ac
dolus Ioab in Abner et Amasam, Triphonis in Ionatham et in Antiochum,
Ismahelis in Godoliam, Andronici in Oniam, Iudę in Dominum.
De talibus dicitur: Simulatores et callidi prouocant iram Dei. His et
Propheta imprecatur dicens: Disperdat Dominus uniuersa labia dolosa!
Et iterum: Qui loquuntur pacem cum proximo suo, mala
Dominum.
De talibus dicitur: Simulatores et callidi prouocant iram Dei. His et
Propheta imprecatur dicens: Disperdat Dominus uniuersa labia dolosa!
Et iterum: Qui loquuntur pacem cum proximo suo, mala autem in cordibus
eorum, da illis secundum opera eorum et secundum nequitiam adinuentionum
ipsorum! In Exodo quoque pręcipit Dominus: Non suscipies uocem
mendacii nec iunges manum tuam, ut pro impio dicas falsum
dicens: Disperdat Dominus uniuersa labia dolosa!
Et iterum: Qui loquuntur pacem cum proximo suo, mala autem in cordibus
eorum, da illis secundum opera eorum et secundum nequitiam adinuentionum
ipsorum! In Exodo quoque pręcipit Dominus: Non suscipies uocem
mendacii nec iunges manum tuam, ut pro impio dicas falsum
testimonium! Et in Leuitico: Non mentiemini nec decipiat unusquisque
proximum suum! In
da illis secundum opera eorum et secundum nequitiam adinuentionum
ipsorum! In Exodo quoque pręcipit Dominus: Non suscipies uocem
mendacii nec iunges manum tuam, ut pro impio dicas falsum
testimonium! Et in Leuitico: Non mentiemini nec decipiat unusquisque
proximum suum! In Deuteronomio: Testis falsitatis conuictus
plecti talione iubetur, ut, quod in alterum molitus sit, ipse ferat.
Vnde Salomon in
In Exodo quoque pręcipit Dominus: Non suscipies uocem
mendacii nec iunges manum tuam, ut pro impio dicas falsum
testimonium! Et in Leuitico: Non mentiemini nec decipiat unusquisque
proximum suum! In Deuteronomio: Testis falsitatis conuictus
plecti talione iubetur, ut, quod in alterum molitus sit, ipse ferat.
Vnde Salomon in Prouerbiis: Falsus testis — inquit
— non erit impunitus,
manum tuam, ut pro impio dicas falsum
testimonium! Et in Leuitico: Non mentiemini nec decipiat unusquisque
proximum suum! In Deuteronomio: Testis falsitatis conuictus
plecti talione iubetur, ut, quod in alterum molitus sit, ipse ferat.
Vnde Salomon in Prouerbiis: Falsus testis — inquit
— non erit impunitus, et qui loquitur mendacia, peribit. Et rursum:
Qui congregat thesauros
Et in Leuitico: Non mentiemini nec decipiat unusquisque
proximum suum! In Deuteronomio: Testis falsitatis conuictus
plecti talione iubetur, ut, quod in alterum molitus sit, ipse ferat.
Vnde Salomon in Prouerbiis: Falsus testis — inquit
— non erit impunitus, et qui loquitur mendacia, peribit. Et rursum:
Qui congregat thesauros lingua mendaci, uanus et excors est et
impigetur ad
fraudulenter incedet, et uir fratrem suum deridebit, et ueritatem non
loquetur. Docuerunt enim linguam suam loqui mendacium, ut inique
agerent, laborauerunt. Sagitta uulnerans lingua eorum, dolum locuta est.
In ore suo pacem cum amico suo loquitur, et occulte ponit ei insidias.
Nunquid super his non uisitabo, dicit Dominus, aut in gente huiuscemodi
non ulciscetur anima mea? Vis scire, quomodo ulciscatur uel qualiter
ut inique
agerent, laborauerunt. Sagitta uulnerans lingua eorum, dolum locuta est.
In ore suo pacem cum amico suo loquitur, et occulte ponit ei insidias.
Nunquid super his non uisitabo, dicit Dominus, aut in gente huiuscemodi
non ulciscetur anima mea? Vis scire, quomodo ulciscatur uel qualiter
uisitet, Apocalypsim lege: Et omnibus mendacibus — inquit — pars
eorum erit in stagno ardenti igne et sulphure,
non uisitabo, dicit Dominus, aut in gente huiuscemodi
non ulciscetur anima mea? Vis scire, quomodo ulciscatur uel qualiter
uisitet, Apocalypsim lege: Et omnibus mendacibus — inquit — pars
eorum erit in stagno ardenti igne et sulphure, quod est mors
secunda . Breuiter idem in psalmo expressum est: Perdes omnes, qui
loquuntur mendacium . Cuius rei haud ignarus Apostolus ad Ephesios,
ne forte in tantam incidant
mea? Vis scire, quomodo ulciscatur uel qualiter
uisitet, Apocalypsim lege: Et omnibus mendacibus — inquit — pars
eorum erit in stagno ardenti igne et sulphure, quod est mors
secunda . Breuiter idem in psalmo expressum est: Perdes omnes, qui
loquuntur mendacium . Cuius rei haud ignarus Apostolus ad Ephesios,
ne forte in tantam incidant perditionem: Deponentes mendacium —
inquit — loquimini ueritatem
eorum erit in stagno ardenti igne et sulphure, quod est mors
secunda . Breuiter idem in psalmo expressum est: Perdes omnes, qui
loquuntur mendacium . Cuius rei haud ignarus Apostolus ad Ephesios,
ne forte in tantam incidant perditionem: Deponentes mendacium —
inquit — loquimini ueritatem unusquisque cum proximo suo, quoiam sumus
inuicem membra . Et ad Colossenses: Nolite mentiri inuicem!
Saluator
mentiri inuicem!
Saluator etiam noster ad apostolos: Simplices estote sicut columbę .
Et: Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus lucidum erit . Et:
Nisi efficiamini sicut paruuli, non intrabitis in regnum cęlorum.
Siquidem et cordis simplicitate et oris ueritate nobis opus est, ut eo
felicitates perueniamus, ubi nullus fraudi, nullus fallacię restat locus,
ubi misericordia et ueritas obviauerunt sibi. Quas duas
ubi misericordia et ueritas obviauerunt sibi. Quas duas uirtutes Salomon
etiam coniungens partiter colendas docet: Misericordia — inquit —
et ueritas te non deserant! Circumda eas gutturi tuo et describe in
tabulis cordis tui, et inuenies gratiam et disciplinam
bonam coram Deo et hominibus. Misericordia et ueritas pręparant bona.
Misericordia et ueritate redimitur iniquitas, et in timore Domini
tuo et describe in
tabulis cordis tui, et inuenies gratiam et disciplinam
bonam coram Deo et hominibus. Misericordia et ueritas pręparant bona.
Misericordia et ueritate redimitur iniquitas, et in timore Domini
declinatur a malo. Demus operam igitur et enitamur, ut illo digni
simus elogio, quod in Malachia legimus: Lex ueritatis fuit in ore eius,
et iniquitas non est inuenta in labiis eius.
Deo et hominibus. Misericordia et ueritas pręparant bona.
Misericordia et ueritate redimitur iniquitas, et in timore Domini
declinatur a malo. Demus operam igitur et enitamur, ut illo digni
simus elogio, quod in Malachia legimus: Lex ueritatis fuit in ore eius,
et iniquitas non est inuenta in labiis eius.
Caput V / DE MANSVETVDINE ANIMI
pręparant bona.
Misericordia et ueritate redimitur iniquitas, et in timore Domini
declinatur a malo. Demus operam igitur et enitamur, ut illo digni
simus elogio, quod in Malachia legimus: Lex ueritatis fuit in ore eius,
et iniquitas non est inuenta in labiis eius.
Caput V / DE MANSVETVDINE ANIMI
Nunc de his dicemus, qui auersis
redimitur iniquitas, et in timore Domini
declinatur a malo. Demus operam igitur et enitamur, ut illo digni
simus elogio, quod in Malachia legimus: Lex ueritatis fuit in ore eius,
et iniquitas non est inuenta in labiis eius.
Caput V / DE MANSVETVDINE ANIMI
Nunc de his dicemus, qui auersis ab omni asperitate animis mites mansuetique
Caput V / DE MANSVETVDINE ANIMI
Nunc de his dicemus, qui auersis ab omni asperitate animis mites mansuetique
uixerunt, affectum ita moderantes, ut uel nunquam in alterum commoti sint
uel adeo temperate, ut non deliquerint. Obseruarunt enim pręceptum illud:
Irascimini, et nolite peccare!
Mansueti igitur iracundique exempla primi ab homine geniti
autem et ad munera eius non respexit . Humilia enim respicit
et alta a longe cognoscit. Hinc ergo Cayn inuidię stimulis actus et furore
fremens, fratrem, cuius mansuetudinem imitari debebat, interemit. Itaque
sine causa in fratrem iratus, Dei in se iram magis prouocauit et a Deo
maledictus fuit.
Mitis Noe in arca seruatur, superbi diluuio pereunt. Sic et Pharao in Mari
Rubro mergitur, Moyses saluatur, cuius mansuetudo tunc
non respexit . Humilia enim respicit
et alta a longe cognoscit. Hinc ergo Cayn inuidię stimulis actus et furore
fremens, fratrem, cuius mansuetudinem imitari debebat, interemit. Itaque
sine causa in fratrem iratus, Dei in se iram magis prouocauit et a Deo
maledictus fuit.
Mitis Noe in arca seruatur, superbi diluuio pereunt. Sic et Pharao in Mari
Rubro mergitur, Moyses saluatur, cuius mansuetudo tunc
stimulis actus et furore
fremens, fratrem, cuius mansuetudinem imitari debebat, interemit. Itaque
sine causa in fratrem iratus, Dei in se iram magis prouocauit et a Deo
maledictus fuit.
Mitis Noe in arca seruatur, superbi diluuio pereunt. Sic et Pharao in Mari
Rubro mergitur, Moyses saluatur, cuius mansuetudo tunc
egregie apparuit, cum pro eis, qui sibi insultauerunt, Deum est deprecatus.
Vnde dicitur:
fratrem, cuius mansuetudinem imitari debebat, interemit. Itaque
sine causa in fratrem iratus, Dei in se iram magis prouocauit et a Deo
maledictus fuit.
Mitis Noe in arca seruatur, superbi diluuio pereunt. Sic et Pharao in Mari
Rubro mergitur, Moyses saluatur, cuius mansuetudo tunc
egregie apparuit, cum pro eis, qui sibi insultauerunt, Deum est deprecatus.
Vnde dicitur: In fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum.
arca seruatur, superbi diluuio pereunt. Sic et Pharao in Mari
Rubro mergitur, Moyses saluatur, cuius mansuetudo tunc
egregie apparuit, cum pro eis, qui sibi insultauerunt, Deum est deprecatus.
Vnde dicitur: In fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum.
Pharaonis autem obdurationem grauissimis quidem flagellis mollescere potuit,
nec ante ipse sęuire desiit quam uiuere.
Iacob fratrem suum Esau, capitali odio sibi infensum,
Pharaonis autem obdurationem grauissimis quidem flagellis mollescere potuit,
nec ante ipse sęuire desiit quam uiuere.
Iacob fratrem suum Esau, capitali odio sibi infensum, se illi submittendo
mitigauit. Occurrentem in Galaad septies in terram pronus adorauit, munera
obtulit, dominum suum appellauit. Iccirco, quem ille perdere cogitauerat,
amplexatus osculatusque est adeo tenere, ut fleret. Itaque magnum interdum
odium magna frangit
autem obdurationem grauissimis quidem flagellis mollescere potuit,
nec ante ipse sęuire desiit quam uiuere.
Iacob fratrem suum Esau, capitali odio sibi infensum, se illi submittendo
mitigauit. Occurrentem in Galaad septies in terram pronus adorauit, munera
obtulit, dominum suum appellauit. Iccirco, quem ille perdere cogitauerat,
amplexatus osculatusque est adeo tenere, ut fleret. Itaque magnum interdum
odium magna frangit mansuetudo et ira
amplexatus osculatusque est adeo tenere, ut fleret. Itaque magnum interdum
odium magna frangit mansuetudo et ira alterius alterius humilitate
coercetur.
Ioseph quoque, mitissimi ingenii adolescens, in cisternam a fratribus
deiicitur et externis in seruitutem uenditur. Et tamen eos, a quibus talia
passus fuerat, benigne suscipit, large educat, non malum pro malo reddens,
sed uincens in Bono malum. Irasci enim nescit
Itaque magnum interdum
odium magna frangit mansuetudo et ira alterius alterius humilitate
coercetur.
Ioseph quoque, mitissimi ingenii adolescens, in cisternam a fratribus
deiicitur et externis in seruitutem uenditur. Et tamen eos, a quibus talia
passus fuerat, benigne suscipit, large educat, non malum pro malo reddens,
sed uincens in Bono malum. Irasci enim nescit mansuetus, et benefacere iis
etiam, a quibus offensus
quoque, mitissimi ingenii adolescens, in cisternam a fratribus
deiicitur et externis in seruitutem uenditur. Et tamen eos, a quibus talia
passus fuerat, benigne suscipit, large educat, non malum pro malo reddens,
sed uincens in Bono malum. Irasci enim nescit mansuetus, et benefacere iis
etiam, a quibus offensus est, nouit.
Dauid Saulis toties in se repetitum furorem non uindicando, sed parcendo
leniebat et, quem nullo officio, ne rursum
passus fuerat, benigne suscipit, large educat, non malum pro malo reddens,
sed uincens in Bono malum. Irasci enim nescit mansuetus, et benefacere iis
etiam, a quibus offensus est, nouit.
Dauid Saulis toties in se repetitum furorem non uindicando, sed parcendo
leniebat et, quem nullo officio, ne rursum indignaretur, mouere potuit, eius
in regno successor fieri meruit. Qui ergo persequebatur innocentem, hostium
gladiis occubuit. Qui
iis
etiam, a quibus offensus est, nouit.
Dauid Saulis toties in se repetitum furorem non uindicando, sed parcendo
leniebat et, quem nullo officio, ne rursum indignaretur, mouere potuit, eius
in regno successor fieri meruit. Qui ergo persequebatur innocentem, hostium
gladiis occubuit. Qui uero persecutori suo manum inferre noluit, regnauit.
Proinde iure suo, dum oraret, dixit: Memento, Domine, Dauid et omnis
Proinde iure suo, dum oraret, dixit: Memento, Domine, Dauid et omnis
mansuetudinis eius!
Saluatoris nostri ac Domini mansuetudo maior est quam ut uerbis explicari
queat. Neminem ad se in ueritate uenientem repellit aut sine beneficio
dimittit, turbas docet, paruulos suscipit, pauperes eligit, ęgrotos uisitat
ac sanat, proditoris osculum non refutat, uincientibus se et cędentibus non
repugnat, pro
ac sanat, proditoris osculum non refutat, uincientibus se et cędentibus non
repugnat, pro crucifixoribus suis orat. Mansuetissimus Agnus ad uictimam
currit: maledicitur, et tacet, irridetur, et sustinet. Quamobrem se nobis in
exemplum prębens clamat:
Discite a me, quia mitis sum et humilis corde, et inuenietis requiem
animabus uestris; requiem in terra, requiem in cęlo dicente
Propheta:
currit: maledicitur, et tacet, irridetur, et sustinet. Quamobrem se nobis in
exemplum prębens clamat:
Discite a me, quia mitis sum et humilis corde, et inuenietis requiem
animabus uestris; requiem in terra, requiem in cęlo dicente
Propheta: Mansueti hęreditabunt terram, et delectabuntur in multitudine
pacis .
Apostoli quoque reliquique Discipuli, iugum suaue et onus leue Domini
et tacet, irridetur, et sustinet. Quamobrem se nobis in
exemplum prębens clamat:
Discite a me, quia mitis sum et humilis corde, et inuenietis requiem
animabus uestris; requiem in terra, requiem in cęlo dicente
Propheta: Mansueti hęreditabunt terram, et delectabuntur in multitudine
pacis .
Apostoli quoque reliquique Discipuli, iugum suaue et onus leue Domini
circumferentes, dum
clamat:
Discite a me, quia mitis sum et humilis corde, et inuenietis requiem
animabus uestris; requiem in terra, requiem in cęlo dicente
Propheta: Mansueti hęreditabunt terram, et delectabuntur in multitudine
pacis .
Apostoli quoque reliquique Discipuli, iugum suaue et onus leue Domini
circumferentes, dum Euangelium predicarent, persecutorum
immanitatem patiendo, non
patiendo, non contendendo uicerunt. Flagellis cędebantur, et
ibant a conspectu concilii gaudentes, quoniam digni habiti sunt pro nomine
Iesu contumeliam pati. Et impletum est illud Esaię uaticinium: Et addent
mites in Domino lętitiam, et pauperes homines in sancto Israhel
exultabunt.
Multorum pręterea, qui hos secuti sunt, placidę mentis facilitatem etiam
bestię cognouerunt, neque tactum illorum
cędebantur, et
ibant a conspectu concilii gaudentes, quoniam digni habiti sunt pro nomine
Iesu contumeliam pati. Et impletum est illud Esaię uaticinium: Et addent
mites in Domino lętitiam, et pauperes homines in sancto Israhel
exultabunt.
Multorum pręterea, qui hos secuti sunt, placidę mentis facilitatem etiam
bestię cognouerunt, neque tactum illorum formidantes neque recusantes
imperium.
Clotario, Britannorum rege, uenationi indulgente aper a uenatoribus actus ad
Deicolam * corr. ex Deicolum abbatem confugisse
perhibetur. Et ob eo conseruatus, syluestre animal tutiorem se in Deicolqę
sinu putauit quam si syluas fuga petiisset, pręsagio quodam lenitudinis
pietatisque eius. Qui insequebantur, pepercere beluę ob reuerentiam uiri,
non ausi eam lędere, quę sese fidei commiserat sancti.
noluit et, cuius benignitate se seruatum agnouit, eidem ueluti iampridem
mansuefactus humiliter adhesit.
Eadem fera ad Basoli, Rhemensis abbatis, cęllam confugiens, pedibus eius
prouoluta sic in tuto fuit, ut canes, qui magno cursus impetu iam tergo
fugientis imminebant, repente subsisterent. Tunc Attila uenator rem
admiratus, prędium, quod ibi habebat, abbati concessit, dignum omni
beneficio asserens, cuius et
subsisterent. Tunc Attila uenator rem
admiratus, prędium, quod ibi habebat, abbati concessit, dignum omni
beneficio asserens, cuius et mansuetudinem aper et uirtutem canes testati
sunt. Columbano abbati ursi in syluis obtemperauerunt, Heleno
onagri crocodilique. Hos insiliens trans fluuium ibat, illos autem sarcinis
onerabat. Haud ita repente mansuescerent syluestria aquaticaque animalia,
nisi in homine mansuetudinis uim sentirent,
Columbano abbati ursi in syluis obtemperauerunt, Heleno
onagri crocodilique. Hos insiliens trans fluuium ibat, illos autem sarcinis
onerabat. Haud ita repente mansuescerent syluestria aquaticaque animalia,
nisi in homine mansuetudinis uim sentirent, cui obsequebantur.
Diuus Hieronymus, cum inuidorum maliciam atque infestationes ne ferendo
quidem posset reprimere, Roma cessit. Mansueti enim placidique hominis
proprium est dare locum
infestationes ne ferendo
quidem posset reprimere, Roma cessit. Mansueti enim placidique hominis
proprium est dare locum improbitatibus aliorum neque cum pertinacium
malignitate contendere. Sed cui Romę homines aduersabantur, in Syrię deserto
ferę seruierunt. In Bethlemitico deinde monasterio manentem leo posita
ferocitate blanditer adiit et reliquis, qui aderant, metu dilabentibus ipsi
pedem spina uulneratum porrexit, sanatus famulatum exibuit.
reprimere, Roma cessit. Mansueti enim placidique hominis
proprium est dare locum improbitatibus aliorum neque cum pertinacium
malignitate contendere. Sed cui Romę homines aduersabantur, in Syrię deserto
ferę seruierunt. In Bethlemitico deinde monasterio manentem leo posita
ferocitate blanditer adiit et reliquis, qui aderant, metu dilabentibus ipsi
pedem spina uulneratum porrexit, sanatus famulatum exibuit. Nullique iam
monachorum, metuendus
agasonis fungens officio, qui quondam prędonis functus fuerat. Ferocire
nempe non potuit, ubi hospitis benignitatem experiri coepit, nec ab eo
prorsus discedere, cuius beneficio se nouerat conualuisse.
Marinus in Arba, Dalmatię insula, natus, apud Ariminum uitam solitariam
duxit. Cum autem aliquando cęllam suam uersus ab urbe Roma rediret, asellum,
quo in uia uehebatur, ursus terribilis inuadens peremit. Ille ursum tenuit
et, ut
prorsus discedere, cuius beneficio se nouerat conualuisse.
Marinus in Arba, Dalmatię insula, natus, apud Ariminum uitam solitariam
duxit. Cum autem aliquando cęllam suam uersus ab urbe Roma rediret, asellum,
quo in uia uehebatur, ursus terribilis inuadens peremit. Ille ursum tenuit
et, ut asini uices subiens ad cęllam usque se deferret, iussit. Subito
syluestrem exuens animum immanis bestia dorsum homini prębuit, cuius asello
non
ad cęllam usque se deferret, iussit. Subito
syluestrem exuens animum immanis bestia dorsum homini prębuit, cuius asello
non pepercerat. Diceres humanitatis eius conscientia, quoniam ille amissi
iumenti iacturam passus in autorem damni non excanduit neque indignatus est,
sed tantum seruitio eius usus, quo probaret, posse se ab ipso poenas
exigere, si uellet, cuius dorso potuit tam imperiose insidere.
At etiam timidissimum animal cerua, dum
Quidam uero licentius accedens, eam de
manu episcopi erripere uoluit, sed ipse pręreptus a diabolo uexari coepit.
Episcopus autem, qui bestiam blande amiceque exceperat et clementer fuerat
tutatus, nec in hominis uiolentiam irasci potuit: ab immundo spiritu
oppressum miseratus incunctanter pristinę restituit sanitati. Idem igitur et
tutelę fidem et patientię benignitatem seruauit, amicis inimicisque iuxta
fauens.
imprudenter lęserant, suppliciter petunt
atque impetrant, et ceruam dimittunt intactam. Tam enim ille libenter iis, a
quibus uulnus acceperat, offensam dimisit, quam pro cerua orauit, pari
simplicitate et de ipsa solicitus et in illos mitis.
Ad Remigium, Rhemensem archiepiscopum, passeres aduolare solitos accepimus et
de manu eius certatim cibum capere. Cur ita, nisi quod non sic tuto se pasci
posse in apertis campis putarunt ut in mansuetissimi
simplicitate et de ipsa solicitus et in illos mitis.
Ad Remigium, Rhemensem archiepiscopum, passeres aduolare solitos accepimus et
de manu eius certatim cibum capere. Cur ita, nisi quod non sic tuto se pasci
posse in apertis campis putarunt ut in mansuetissimi pręsulis sinu.
Blasio, Sebastę urbis episcopo, in solitudine persecutionem declinanti
syluestres auiculę uictum suppeditarunt.
A Iudoco, regis Britannię filio, dum
solicitus et in illos mitis.
Ad Remigium, Rhemensem archiepiscopum, passeres aduolare solitos accepimus et
de manu eius certatim cibum capere. Cur ita, nisi quod non sic tuto se pasci
posse in apertis campis putarunt ut in mansuetissimi pręsulis sinu.
Blasio, Sebastę urbis episcopo, in solitudine persecutionem declinanti
syluestres auiculę uictum suppeditarunt.
A Iudoco, regis Britannię filio, dum contempto regno soli Christo
passeres aduolare solitos accepimus et
de manu eius certatim cibum capere. Cur ita, nisi quod non sic tuto se pasci
posse in apertis campis putarunt ut in mansuetissimi pręsulis sinu.
Blasio, Sebastę urbis episcopo, in solitudine persecutionem declinanti
syluestres auiculę uictum suppeditarunt.
A Iudoco, regis Britannię filio, dum contempto regno soli Christo seruiret,
columbas piscesque escam manu porrectam acceptasse ferunt.
adiisse dicitur et tangi se ac contrectari ab eo
passa, post acceptam benedictionem euolasse. Testata mihi uidetur naturam
eius non gestu solum, quo se illi libere atque ultro obtulit, sed etiam
pennis uarietateque colorum. In candore signabatur mentis puritas, in uirore
spei alacritas, in plumarum mollitie animi lenitudo atque facilitas.
Maxentii etiam, Pictauiensis abbatis, humanitas effecit, ut agrestes uolucres
non cupidius arborum ramis
ab eo
passa, post acceptam benedictionem euolasse. Testata mihi uidetur naturam
eius non gestu solum, quo se illi libere atque ultro obtulit, sed etiam
pennis uarietateque colorum. In candore signabatur mentis puritas, in uirore
spei alacritas, in plumarum mollitie animi lenitudo atque facilitas.
Maxentii etiam, Pictauiensis abbatis, humanitas effecit, ut agrestes uolucres
non cupidius arborum ramis quam manibus suis insiderent. Panes
acceptam benedictionem euolasse. Testata mihi uidetur naturam
eius non gestu solum, quo se illi libere atque ultro obtulit, sed etiam
pennis uarietateque colorum. In candore signabatur mentis puritas, in uirore
spei alacritas, in plumarum mollitie animi lenitudo atque facilitas.
Maxentii etiam, Pictauiensis abbatis, humanitas effecit, ut agrestes uolucres
non cupidius arborum ramis quam manibus suis insiderent. Panes micis aut
tritici granis ab eo
obsequentes, ut non nisi, cum ipse iussisset, abirent, non nisi, cum ipse
innuisset, garritum comprimerent; non, quod iussa intellexerint, sed quod
iubentis autoritatem uirtutemque senserint.
Cum aliquando in horto inter fruteta deambularet, cicada ficulneam linquens
super euocantis manum consedit et, Deum laudare iussa, uoce tinnula, gutture
fistulato, suauiorem solito stridorem edidit. Humanum igitur consortium
effugere solitę
Franciscum omnibus ex mansuetudine applaudentem
creaturis adire non timuerunt neque potuerunt non obtemperare imperanti, cui
iam diuina inerat uirtus. Talibus enim dictum est: Si monti huic
dixeritis: Tolle et iacta te in mare, fiet.
Apollonium abbatem ferunt cuidam fratrum suorum humilitatis
mansuetudinisque uirtutem suis precibus a Domino impetrasse, ita ut ille,
cuius rigidę mentis asperitatem nulla mitigare castigatio
remedia
recurramus. Quia, quę impossibilia sunt apud homines, possibilia sunt apud
Deum.
Et, ne foeminarum mansuetudinem silentio pertransisse uidear, Brigida uirgo
apro ferocissimo, et qui in pecudum gregem reponte irruerat, pręsto
occurrens usque adeo reddidit mitem, ut eidem gregi ipsum pręficeret
pastorem. Itaque tam modo immanis fera tam tenellas oues, quas laniatum
uenerat, mox et ad pascua educere et
mox et ad pascua educere et pastas reducere domum coepit. Voluit
autem Deus beluę feritatem uirginis humanitati cedere, ut ostenderet, quanti
apud se ponderis esset talis uirtus.
Sed earum mansuetudo foeminarum, quę in coenobiis perpetuę seruituti se
addixere, ut Deum promererentur, in eo apparet, quod prępositis libenter
obediant, quod labori alacriter insistant, quod dicto factoue lacessitę non
reclament, non murmurent, non mussitent,
autem Deus beluę feritatem uirginis humanitati cedere, ut ostenderet, quanti
apud se ponderis esset talis uirtus.
Sed earum mansuetudo foeminarum, quę in coenobiis perpetuę seruituti se
addixere, ut Deum promererentur, in eo apparet, quod prępositis libenter
obediant, quod labori alacriter insistant, quod dicto factoue lacessitę non
reclament, non murmurent, non mussitent, non denique uultum mutent, sed
semper eandem animi lenitatem prę se
supersedebo.
Omnes tamen Christi seruos ancillasque admonitos uelim, ut meminerint talium
hominum et preces a Domino facilius exaudiri et opera largiore remuneratione
compensari. Nisi id uerum esset, non illos potissimum in magno rerum
discrimine Sophonias propheta citaret, ut Domini supplicent dicens:
Quęrite Dominum omnes mansueti terrę, quia iudicium, eius estis
operatI; quęrite iustum, quęrite mansuetum, si quo modo
Sophonias propheta citaret, ut Domini supplicent dicens:
Quęrite Dominum omnes mansueti terrę, quia iudicium, eius estis
operatI; quęrite iustum, quęrite mansuetum, si quo modo
abscondamini in die furores Domini. Quia Gaza destructa erit, et Ascalon
in desertum; Azotum in meridie eiicient, et Acharon eradicabitur.
Tantum infortunium auerti posse sperauit precibus mansuetorum. Hinc et
Eliachim sacerdos, cum
Dominum omnes mansueti terrę, quia iudicium, eius estis
operatI; quęrite iustum, quęrite mansuetum, si quo modo
abscondamini in die furores Domini. Quia Gaza destructa erit, et Ascalon
in desertum; Azotum in meridie eiicient, et Acharon eradicabitur.
Tantum infortunium auerti posse sperauit precibus mansuetorum. Hinc et
Eliachim sacerdos, cum excidium ab Olopherne timerent, ad populum dixisse
fertur:
mansueti terrę, quia iudicium, eius estis
operatI; quęrite iustum, quęrite mansuetum, si quo modo
abscondamini in die furores Domini. Quia Gaza destructa erit, et Ascalon
in desertum; Azotum in meridie eiicient, et Acharon eradicabitur.
Tantum infortunium auerti posse sperauit precibus mansuetorum. Hinc et
Eliachim sacerdos, cum excidium ab Olopherne timerent, ad populum dixisse
fertur: Si in humiliationibus
desertum; Azotum in meridie eiicient, et Acharon eradicabitur.
Tantum infortunium auerti posse sperauit precibus mansuetorum. Hinc et
Eliachim sacerdos, cum excidium ab Olopherne timerent, ad populum dixisse
fertur: Si in humiliationibus permanseritis, exaudiet uos Dominus.
Hinc et sancta Iudit Dominum obtestata ait: Nec superbi ab initio
placuerunt tibi, sed humilium et mansuetorum semper tibi placuit
deprecatio. Ipse
placuerunt tibi, sed humilium et mansuetorum semper tibi placuit
deprecatio. Ipse etiam Dauid: Suscipiens — inquit
- mansuetos Dominus, humilians autem peccatores usque ad terram.
Et in alio Psalmo: Exaltauit mansuetos in salutem. Et in Euangelio
Veritas ait: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram. Non igitur
temere in Ecclesiastico pręceptum est: Fili, in mansuetudine opera tua
et mansuetorum semper tibi placuit
deprecatio. Ipse etiam Dauid: Suscipiens — inquit
- mansuetos Dominus, humilians autem peccatores usque ad terram.
Et in alio Psalmo: Exaltauit mansuetos in salutem. Et in Euangelio
Veritas ait: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram. Non igitur
temere in Ecclesiastico pręceptum est: Fili, in mansuetudine opera tua
perfice, et super hominum gloriam
semper tibi placuit
deprecatio. Ipse etiam Dauid: Suscipiens — inquit
- mansuetos Dominus, humilians autem peccatores usque ad terram.
Et in alio Psalmo: Exaltauit mansuetos in salutem. Et in Euangelio
Veritas ait: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram. Non igitur
temere in Ecclesiastico pręceptum est: Fili, in mansuetudine opera tua
perfice, et super hominum gloriam diligeris. Quanto magnus
Dominus, humilians autem peccatores usque ad terram.
Et in alio Psalmo: Exaltauit mansuetos in salutem. Et in Euangelio
Veritas ait: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram. Non igitur
temere in Ecclesiastico pręceptum est: Fili, in mansuetudine opera tua
perfice, et super hominum gloriam diligeris. Quanto magnus es, humilia
te in omnibus, et coram Deo inuenies gratiam. Profecto, siquis ista
usque ad terram.
Et in alio Psalmo: Exaltauit mansuetos in salutem. Et in Euangelio
Veritas ait: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram. Non igitur
temere in Ecclesiastico pręceptum est: Fili, in mansuetudine opera tua
perfice, et super hominum gloriam diligeris. Quanto magnus es, humilia
te in omnibus, et coram Deo inuenies gratiam. Profecto, siquis ista
memoriter tenuerit recteque perpenderit, studio
ait: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram. Non igitur
temere in Ecclesiastico pręceptum est: Fili, in mansuetudine opera tua
perfice, et super hominum gloriam diligeris. Quanto magnus es, humilia
te in omnibus, et coram Deo inuenies gratiam. Profecto, siquis ista
memoriter tenuerit recteque perpenderit, studio diligentiore, diligentia
studiosiore contrariis animi motibus temperabit.
de iis dicendum uidetur, qui utroque laudabiliter usi sunt, ut
discamus linguam ipsam et coercere, cum seruandum erit
silentium, et, cum loqui expediet, pensitare. Quando quidem Salomonis
sententia est: In multiloquio non deerit peccatum. Qui autem moderatur
labia sua, prudentissimus est.
Iob a Domino arguitur, quod contendere ac disputare secum concupierit, dum
calamitatum suarum causam anxie
Et ut poenitendo ueniam
consequatur: Manum meam — inquit — ponam super os meum. Vnum
locutus sum, quod utinam non dixissem; et alterum, quibus ultra non
addam. Hinc tu, siquando res inciderit, in qua diuinę prouidentię
rationem inuenire nequieris, caue, nequid imprudenter proferas, sed tacitus
mirare, et nihil a Deo nisi bonum ęquumque proficisci posse semper tibi habe
persuasum.
rationem inuenire nequieris, caue, nequid imprudenter proferas, sed tacitus
mirare, et nihil a Deo nisi bonum ęquumque proficisci posse semper tibi habe
persuasum.
Ezechias, quarto decimo regni sui anno obsessus in Hierusalem, plebem silere
iussit, ne colloquiis Rapsacis nunc minantis, nunc blandientis ad deditionem
solicitarentur. Exemplo est, nequid is, qui de plebe imperitorum est,
respondere pręsumat captiosis hereticorum
Rapsacis nunc minantis, nunc blandientis ad deditionem
solicitarentur. Exemplo est, nequid is, qui de plebe imperitorum est,
respondere pręsumat captiosis hereticorum argumentis, ne, dum confutare ea
nescit, etiam ipse in retiaculo diaboli inuoluatur et arce ueritatis incaute
custodita ab erroribus captus pereat. Tacitus ergo obediat Ezechię, id est,
Christo regi et in silentio oret. Et ipse mittet angelum suum, qui perimat
copias
captiosis hereticorum argumentis, ne, dum confutare ea
nescit, etiam ipse in retiaculo diaboli inuoluatur et arce ueritatis incaute
custodita ab erroribus captus pereat. Tacitus ergo obediat Ezechię, id est,
Christo regi et in silentio oret. Et ipse mittet angelum suum, qui perimat
copias Assyriorum, hoc est, dissipet malignorum insidias mentemque orantis
illuminet, ut amota dubietatis nebula iam clare uidere possit eos uere
mortuos esse, qui
Et ipse mittet angelum suum, qui perimat
copias Assyriorum, hoc est, dissipet malignorum insidias mentemque orantis
illuminet, ut amota dubietatis nebula iam clare uidere possit eos uere
mortuos esse, qui ipsum nitebantur in mortem trahere secum.
Iesus, filius Syrach, dum efficere nequit, ne inter loquendum peccato aliquo
non implicetur, sic in Ecclesiastico suo conqueritur et clamat: Quis
dabit ori meo custodiam et super labia mea
ut amota dubietatis nebula iam clare uidere possit eos uere
mortuos esse, qui ipsum nitebantur in mortem trahere secum.
Iesus, filius Syrach, dum efficere nequit, ne inter loquendum peccato aliquo
non implicetur, sic in Ecclesiastico suo conqueritur et clamat: Quis
dabit ori meo custodiam et super labia mea signaculum certum, ut non
cadam in ipsis et lingua mea perdat me? Hoc ipsum periculum, quod in
se deprehenderat, alios
filius Syrach, dum efficere nequit, ne inter loquendum peccato aliquo
non implicetur, sic in Ecclesiastico suo conqueritur et clamat: Quis
dabit ori meo custodiam et super labia mea signaculum certum, ut non
cadam in ipsis et lingua mea perdat me? Hoc ipsum periculum, quod in
se deprehenderat, alios cauere iubet dicens: Aurum tuum et argentum tuum
confla, et uerbis tuis facito stateram, et frenos
ori
aliquo
non implicetur, sic in Ecclesiastico suo conqueritur et clamat: Quis
dabit ori meo custodiam et super labia mea signaculum certum, ut non
cadam in ipsis et lingua mea perdat me? Hoc ipsum periculum, quod in
se deprehenderat, alios cauere iubet dicens: Aurum tuum et argentum tuum
confla, et uerbis tuis facito stateram, et frenos
ori tuo rectos, et attende, ne forte labaris in lingua et cadas in
ipsum periculum, quod in
se deprehenderat, alios cauere iubet dicens: Aurum tuum et argentum tuum
confla, et uerbis tuis facito stateram, et frenos
ori tuo rectos, et attende, ne forte labaris in lingua et cadas in
conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in
mortem.
Hieremias in matris utero sanctificatum se audit, et tamen ait: A, a, a,
quod in
se deprehenderat, alios cauere iubet dicens: Aurum tuum et argentum tuum
confla, et uerbis tuis facito stateram, et frenos
ori tuo rectos, et attende, ne forte labaris in lingua et cadas in
conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in
mortem.
Hieremias in matris utero sanctificatum se audit, et tamen ait: A, a, a,
tuum
confla, et uerbis tuis facito stateram, et frenos
ori tuo rectos, et attende, ne forte labaris in lingua et cadas in
conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in
mortem.
Hieremias in matris utero sanctificatum se audit, et tamen ait: A, a, a,
Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Quomodo ergo illi
lingua
ori tuo rectos, et attende, ne forte labaris in lingua et cadas in
conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in
mortem.
Hieremias in matris utero sanctificatum se audit, et tamen ait: A, a, a,
Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Quomodo ergo illi
lingua non delinquant, qui irrequisiti garriunt, si peccare loquendo timuit,
quem
quia puer sum, quoniam ad omnia, quę mittam te, ibis et
uniuersa, quęcunque mandauero tibi, loqueris. Ad hęc, nequid
dubitaret, mittit manum suam, tangit os eius et: Ecce dedi — inquit —
uerba mea in ore tuo. Toties quippe lapsus timendus est, quoties
nostra, non Domini uerba prolaturi sumus, cum etiam de ociosis, hoc est, quę
neque dicenti neque audienti prosunt, reddenda ratio sit.
At nequis propterea semper
ratio sit.
At nequis propterea semper tacere operęprecium sibi existimet, Esaiam
lamentantem audiat: Vę mihi —inquit — quia tacui.
Reprehensibilem se agnoscit propheta, quod Oziam regem populumque in uitia
pręcipitem uerbis non corripuerit, iuxta illud: Ne reuerearis proximum
tuum in casu suo nec retineas uerbum in tempore salutis!
Sed propositum nostrum consequentes, ueteribus
audiat: Vę mihi —inquit — quia tacui.
Reprehensibilem se agnoscit propheta, quod Oziam regem populumque in uitia
pręcipitem uerbis non corripuerit, iuxta illud: Ne reuerearis proximum
tuum in casu suo nec retineas uerbum in tempore salutis!
Sed propositum nostrum consequentes, ueteribus exemplis noua subnectamus.
Agathonem abbatem lapillo assidue ore indito tacere didicisse ferunt idque ab
—inquit — quia tacui.
Reprehensibilem se agnoscit propheta, quod Oziam regem populumque in uitia
pręcipitem uerbis non corripuerit, iuxta illud: Ne reuerearis proximum
tuum in casu suo nec retineas uerbum in tempore salutis!
Sed propositum nostrum consequentes, ueteribus exemplis noua subnectamus.
Agathonem abbatem lapillo assidue ore indito tacere didicisse ferunt idque ab
eo annos tres
consequentes, ueteribus exemplis noua subnectamus.
Agathonem abbatem lapillo assidue ore indito tacere didicisse ferunt idque ab
eo annos tres obseruatum, ne etiam cum fari uellet, expeditum sibi foret.
Legerat quippe illud in Prouerbiis: Qui custodit os suum, custodit animam
suam; qui autem inconsyderatus est ad loquendum, sentiet mala.
Paulus monachus cognomento Simplex, cum quęsisset, essetne Christus prior
indignaque haberentur, tacendo didicit.
Pambo abbas, cum etiam ipse discere prius quam loqui proposuisset, ad illum,
qui trigesimum octauum Psalmum sibi legere coeperat: Dixi, custodiam uias
meas, ut non delinquam in lingua mea, sat est, inquit; reliqua
audiam, cum istud opere impleuero. Multo deinde tempore post reuersus, cum
interrogaretur, cur tantum ad magistrum redire distulisset, nondum se istud,
quod didicerat, perfecisse
die uitę suę iam
supremo audacter affirmauit, ex quo eremum incolere coepisset, nullum se
unquam protulisse uerbum, quod prolatum nollet. Perfecit ergo, quod initio
promiserat: Dixi, custodiam uias meas, ut non delinquam in lingua
mea. Quam igitur lętus, quam securus inde decedebat, quem nullius prope
culpę conscium taciturnitas ipsa fecerat!
Beonem quoque abbatem in Thebaidis deserto habitantem, in summo silentio
promiserat: Dixi, custodiam uias meas, ut non delinquam in lingua
mea. Quam igitur lętus, quam securus inde decedebat, quem nullius prope
culpę conscium taciturnitas ipsa fecerat!
Beonem quoque abbatem in Thebaidis deserto habitantem, in summo silentio
uixisse accepimus, ita ut perquam rare loqueretur nec nisi quantum auditoris
exigere uidebatur necessitas, taciturnitatem seruans et simul officio
fungens charitatis.
custodiam uias meas, ut non delinquam in lingua
mea. Quam igitur lętus, quam securus inde decedebat, quem nullius prope
culpę conscium taciturnitas ipsa fecerat!
Beonem quoque abbatem in Thebaidis deserto habitantem, in summo silentio
uixisse accepimus, ita ut perquam rare loqueretur nec nisi quantum auditoris
exigere uidebatur necessitas, taciturnitatem seruans et simul officio
fungens charitatis.
Theonam *
uixisse accepimus, ita ut perquam rare loqueretur nec nisi quantum auditoris
exigere uidebatur necessitas, taciturnitatem seruans et simul officio
fungens charitatis.
Theonam * corr. ex Theonem etiam in cęllula sua clausum
annos triginta, silentii habuisse continentiam perhibent et, quantum ea re
profecisset, miraculis postea ostendisse, neminem non sanum dimittendo, qui
ęger ad se curationis gratia accessisset.
annos triginta, silentii habuisse continentiam perhibent et, quantum ea re
profecisset, miraculis postea ostendisse, neminem non sanum dimittendo, qui
ęger ad se curationis gratia accessisset.
In illo, Tabennensi monasterio, quod in eremo Scythiotica, positum erat, Amon
abbas mille quingentis monachis pręfuisse dicitur. Et cum tot essent, horis,
quibus silentium indictum erat, sępenumero aduenę locum
silentii habuisse continentiam perhibent et, quantum ea re
profecisset, miraculis postea ostendisse, neminem non sanum dimittendo, qui
ęger ad se curationis gratia accessisset.
In illo, Tabennensi monasterio, quod in eremo Scythiotica, positum erat, Amon
abbas mille quingentis monachis pręfuisse dicitur. Et cum tot essent, horis,
quibus silentium indictum erat, sępenumero aduenę locum
adeuntes, neminem ibi adesse
monachis pręfuisse dicitur. Et cum tot essent, horis,
quibus silentium indictum erat, sępenumero aduenę locum
adeuntes, neminem ibi adesse putauerunt, donec interius ingressi, illos
unumquenque, seorsum in suis cęllis orantes aut aliquid aliud facientes
conspicerent. Adeo non strepitus aliquis, non susurrus, non saltem screatus
audiebatur, denique multitudo solitudinem taciturnitate ęquabat.
Libet hoc loco apponere,
ab Aegyptiis monachis olim seruatum Ioannes Cassianus de coenobiorum
institutis tractans dicat: Cum solennitates — inquit — (quas illi synaxeis
uocant) celebraturi conueniunt, tantum a cunctis silentium prębetur, ut, cum
in unum tam numerosa fratrum multitudo conueniat, pręter illum, qui
consurgens Psalmum decantat in medio, nullus hominum penitus adesse
credatur, ac pręcipue cum consummatur oratio, in qua non sputum emittitur,
non excreatio
Cum solennitates — inquit — (quas illi synaxeis
uocant) celebraturi conueniunt, tantum a cunctis silentium prębetur, ut, cum
in unum tam numerosa fratrum multitudo conueniat, pręter illum, qui
consurgens Psalmum decantat in medio, nullus hominum penitus adesse
credatur, ac pręcipue cum consummatur oratio, in qua non sputum emittitur,
non excreatio obstrepit, non tussis intersonat, non oscitatio somnolenta
dissutis malis et hiantibus trahitur,
a cunctis silentium prębetur, ut, cum
in unum tam numerosa fratrum multitudo conueniat, pręter illum, qui
consurgens Psalmum decantat in medio, nullus hominum penitus adesse
credatur, ac pręcipue cum consummatur oratio, in qua non sputum emittitur,
non excreatio obstrepit, non tussis intersonat, non oscitatio somnolenta
dissutis malis et hiantibus trahitur, nulli gemitus, nulla suspiria etiam
astantes impeditura promuntur, nulla uox absque
precem
concludentis auditor, nisi forte hęc, quę per excessum mentis claustra oris
effugerit quęque insensibiliter cordi obrepserit, immoderato scilicet atque
intolerabili spiritus feruore succenso, dum ea, quę ignita mens in semetipsa
non pręualet continere, per ineffabilem quendam gemitum ex intimis pectoris
sui conclauibus euaporare conatur.
Post hęc, qualiter se gerant, describit dicens: Finitis itaque Psalmis et
quotidiana congregatione (sicut superius commemorauimus) absoluta nullus
eorum uel ad modicum subsistere aut sermocinari audet cum altero, sed ne
quidem per totum diei spacium a cęlla sua progredi aut deserere opus, quod
in ea solitus eat exercere, pręsumit, nisi forte cum fuerint ad officium
necessarii cuiusque operis euocati. Quod ita explent foras egressi, ut nulla
inter eos sermocinatio conseratur, sed sic unusquisque opus exequitur
ut Psalmum uel Scripturam quamlibet memoriter
recensendo non solum conspirationi noxię uel consiliis prauis, sed ne
ociosis quidem colloquiis ullam copiam uel tempus impartiat, oris pariter et
cordis officio in meditatione spiritali iugiter occupato. Summa nanque
obseruantia custoditur, ne quisquam cum alio, ac pręcipue iuniores, uel ad
punctum temporis pariter substitisse aut uspiam secessisse uel manus suas
inuicem tenuisse
secessisse uel manus suas
inuicem tenuisse deprehendantur. Hinc discant, qui soli Deo placere student,
uel tacere uel ea tantum, quę Dei sunt, loqui, ut cum propheta dicere
possint: Quod egressum est de labiis meis, rectum in consepctu
tuo fuit.
Seuerus Sulpitius presbyter, cum multa catholice scripsisset (ut Gennadius
presbyter tradit), in senectute sua a Pelagianis deceptus, et agnoscens
possint: Quod egressum est de labiis meis, rectum in consepctu
tuo fuit.
Seuerus Sulpitius presbyter, cum multa catholice scripsisset (ut Gennadius
presbyter tradit), in senectute sua a Pelagianis deceptus, et agnoscens
loquacitatis culpam, silentium usque ad mortem tenuit, ut peccatum, quod
loquendo contraxerat, tacendo penitus emendaret.
Diuus Hieronymus libro, quem de institutione
loquacitatis culpam, silentium usque ad mortem tenuit, ut peccatum, quod
loquendo contraxerat, tacendo penitus emendaret.
Diuus Hieronymus libro, quem de institutione sanctarum uirginum ad Eustochium
scripsit, plerosque se in eremo reperisse testatur, qui per septennium
nullum prorsus uerbum homini alteri emiserant, scientes, quod non in
multiloquio Dominus potent haberi. Puto, qui sic se ab humanis colloquiis
sequestrauerunt, diuinis familiarius
Diuus Hieronymus libro, quem de institutione sanctarum uirginum ad Eustochium
scripsit, plerosque se in eremo reperisse testatur, qui per septennium
nullum prorsus uerbum homini alteri emiserant, scientes, quod non in
multiloquio Dominus potent haberi. Puto, qui sic se ab humanis colloquiis
sequestrauerunt, diuinis familiarius perfruebantur, non interpellata
meditatione illa, quę hominis animum terrenarum rerum cura excussum
autor, dum montem solitarius
incoleret, septenni silentio spirltalem Psalmorum intelligentiam meruit
percipere. Quos cum argute eleganterque exponeret, dicere uidebatur:
Dedit mihi Dominus linguam mercedem meam, et in ipsa laudabo eum.
Post hęc etiam miraculis nobilitatus est, ut, qui propter Deum tandiu
tacuerat, propter eum signa loquerentur.
Thomam Aquinatem, dum inter scholasticos uersaretur naturaque taciturnus
— talem mox edet mugitum, ut sonum eius totus admiraturus sit mundus.
Et cum omnium doctissimus euasisset, tunc sane apparuit, quantum docilis
taciturnitas uanę et arroganti loquacitati esset pręferenda.
Cęterum et hac in parte diaboli insidię uitandę sunt. Cuidam ex fratribus
perpetuum silentium seruanti pater Franciscus, ut semel tantum in hebdomada
confessionem faceret, persuadere non potuit. Et ille sibi de se magis quam
pręposito suo
quantum docilis
taciturnitas uanę et arroganti loquacitati esset pręferenda.
Cęterum et hac in parte diaboli insidię uitandę sunt. Cuidam ex fratribus
perpetuum silentium seruanti pater Franciscus, ut semel tantum in hebdomada
confessionem faceret, persuadere non potuit. Et ille sibi de se magis quam
pręposito suo credens, excidit a sanctorum collegio et ad uomitum est
reuersus. Primum irrationabile erat tam obnixo obstinatoque animo
Et paulo post: Siquis autem putat
se religiosum, non refrenans linguam suam, sed seducens cor suum, huius
uana est religio. Et Paulus ad Timotheum: Prophana, et uaniloquia
deuita. Salomon in Prouerbiis: Q ui moderator sermones suos,
doctus et prudens est. Et idem alibi: Tempus tacendi, tempus
loquendi. Et iterum in Prouerbiis: Lingua placabilis lignum uitę.
Quę autem immoderata est,
Et Paulus ad Timotheum: Prophana, et uaniloquia
deuita. Salomon in Prouerbiis: Q ui moderator sermones suos,
doctus et prudens est. Et idem alibi: Tempus tacendi, tempus
loquendi. Et iterum in Prouerbiis: Lingua placabilis lignum uitę.
Quę autem immoderata est, conteret spiritum. Sermo opportunus est
optimus. Mala aurea in lectis argenteis, qui loquitur uerbum in tempore
suo. Idem procacitatem
est. Et idem alibi: Tempus tacendi, tempus
loquendi. Et iterum in Prouerbiis: Lingua placabilis lignum uitę.
Quę autem immoderata est, conteret spiritum. Sermo opportunus est
optimus. Mala aurea in lectis argenteis, qui loquitur uerbum in tempore
suo. Idem procacitatem garrulorum damnans: Os lubricum —
inquit — operator ruinas. Et: Vidisti hominem uelocem ad
loquendum? Stulticia
tempus
loquendi. Et iterum in Prouerbiis: Lingua placabilis lignum uitę.
Quę autem immoderata est, conteret spiritum. Sermo opportunus est
optimus. Mala aurea in lectis argenteis, qui loquitur uerbum in tempore
suo. Idem procacitatem garrulorum damnans: Os lubricum —
inquit — operator ruinas. Et: Vidisti hominem uelocem ad
loquendum? Stulticia magis speranda est quam illius
Idem procacitatem garrulorum damnans: Os lubricum —
inquit — operator ruinas. Et: Vidisti hominem uelocem ad
loquendum? Stulticia magis speranda est quam illius
correctio. In Ecclesiaste quoque: Stultus uerba multiplicat.
Et rursum in Prouerbiis: Mors et uita in manibus linguę. Postremo
ipse ueritatis Magister et uitę Dominus in Euangelio ait: De omni uerbo
ocioso, quod
inquit — operator ruinas. Et: Vidisti hominem uelocem ad
loquendum? Stulticia magis speranda est quam illius
correctio. In Ecclesiaste quoque: Stultus uerba multiplicat.
Et rursum in Prouerbiis: Mors et uita in manibus linguę. Postremo
ipse ueritatis Magister et uitę Dominus in Euangelio ait: De omni uerbo
ocioso, quod locuti fuerint homines, reddent rationem in die
Iudicii. Ideo
Et: Vidisti hominem uelocem ad
loquendum? Stulticia magis speranda est quam illius
correctio. In Ecclesiaste quoque: Stultus uerba multiplicat.
Et rursum in Prouerbiis: Mors et uita in manibus linguę. Postremo
ipse ueritatis Magister et uitę Dominus in Euangelio ait: De omni uerbo
ocioso, quod locuti fuerint homines, reddent rationem in die
Iudicii. Ideo diuitem quoque in inferno positum,
magis speranda est quam illius
correctio. In Ecclesiaste quoque: Stultus uerba multiplicat.
Et rursum in Prouerbiis: Mors et uita in manibus linguę. Postremo
ipse ueritatis Magister et uitę Dominus in Euangelio ait: De omni uerbo
ocioso, quod locuti fuerint homines, reddent rationem in die
Iudicii. Ideo diuitem quoque in inferno positum, quoniam loquacitatis
petulantia maxime deliquerat, linguę ardorem sentire
multiplicat.
Et rursum in Prouerbiis: Mors et uita in manibus linguę. Postremo
ipse ueritatis Magister et uitę Dominus in Euangelio ait: De omni uerbo
ocioso, quod locuti fuerint homines, reddent rationem in die
Iudicii. Ideo diuitem quoque in inferno positum, quoniam loquacitatis
petulantia maxime deliquerat, linguę ardorem sentire magis fecit. Et ille
linguam tantum refrigerari petiit, qui ardebat totus.
Mors et uita in manibus linguę. Postremo
ipse ueritatis Magister et uitę Dominus in Euangelio ait: De omni uerbo
ocioso, quod locuti fuerint homines, reddent rationem in die
Iudicii. Ideo diuitem quoque in inferno positum, quoniam loquacitatis
petulantia maxime deliquerat, linguę ardorem sentire magis fecit. Et ille
linguam tantum refrigerari petiit, qui ardebat totus.
Eadem hęc sanctę taciturnitatis moderandęque
petiit, qui ardebat totus.
Eadem hęc sanctę taciturnitatis moderandęque linguę exempla atque prqcepta
etiam foeminas respiciunt et quidem magis quam uiros.
Paulus apostolus: Mulieres — inquit — in ecclesiis taceant. Non
enim permittitur eis loqui, sed subditas esse, sicut et Lex dicit.
Siquid autem uolunt discere, domi uiros suos interrogent. Turpe est enim
mulieri loqui in ecclesiis.
Mulieres — inquit — in ecclesiis taceant. Non
enim permittitur eis loqui, sed subditas esse, sicut et Lex dicit.
Siquid autem uolunt discere, domi uiros suos interrogent. Turpe est enim
mulieri loqui in ecclesiis.
Diuus etiam Hieronymus ad Celantiam scribens: Sit intentus — ait — ac
uigilans et audersus peccata semper armatus animus tuus, sermo in omnibus
moderatos ac parcus et qui
interrogent. Turpe est enim
mulieri loqui in ecclesiis.
Diuus etiam Hieronymus ad Celantiam scribens: Sit intentus — ait — ac
uigilans et audersus peccata semper armatus animus tuus, sermo in omnibus
moderatos ac parcus et qui necessitatem magis loquendi indicet quam
uoluntatem.
Idem eas, quę in monasterio sacris initiatę sunt, instruens, etiam silentii
tempora obseruare monet sic
Sit intentus — ait — ac
uigilans et audersus peccata semper armatus animus tuus, sermo in omnibus
moderatos ac parcus et qui necessitatem magis loquendi indicet quam
uoluntatem.
Idem eas, quę in monasterio sacris initiatę sunt, instruens, etiam silentii
tempora obseruare monet sic dicens: Volo, charissimę, ut in conuentu uestro
ter aut pluries in hebdomada, exceptis festiuitatibus, loqui omnino, nisi
urgente causa
moderatos ac parcus et qui necessitatem magis loquendi indicet quam
uoluntatem.
Idem eas, quę in monasterio sacris initiatę sunt, instruens, etiam silentii
tempora obseruare monet sic dicens: Volo, charissimę, ut in conuentu uestro
ter aut pluries in hebdomada, exceptis festiuitatibus, loqui omnino, nisi
urgente causa perutili et necessaria, nullatenus liceat, nec simul nec cum
aliis extra. Diebus uero omnibus, quibus et pro remedio et
indicet quam
uoluntatem.
Idem eas, quę in monasterio sacris initiatę sunt, instruens, etiam silentii
tempora obseruare monet sic dicens: Volo, charissimę, ut in conuentu uestro
ter aut pluries in hebdomada, exceptis festiuitatibus, loqui omnino, nisi
urgente causa perutili et necessaria, nullatenus liceat, nec simul nec cum
aliis extra. Diebus uero omnibus, quibus et pro remedio et pro salute loqui
conceditur, non
quod singulis
noctibus post peractam horam completorii usque post missam et a tertiis
usque ad nonam sacra obseruentur silentia, quatenus et linguę Deum laudandi
concedatur opportunitas et inutilia uerba penitus abscindantur. In choro
uero ecclesię ad diuinas laudes parato, dormitorio, coenaculo, claustro ac
capitulo omni tempore loqui non deceat, nisi ea, quę
ordinata sunt in laudibus Dei, ut iam et tempus et locus religionis
opportunitas et inutilia uerba penitus abscindantur. In choro
uero ecclesię ad diuinas laudes parato, dormitorio, coenaculo, claustro ac
capitulo omni tempore loqui non deceat, nisi ea, quę
ordinata sunt in laudibus Dei, ut iam et tempus et locus religionis uestrę
prędicent sanctitatem et loquacibus compunctionem ingerant et intrandi ad
societatem uestram sancta desyderia incitent et affectus ad cęlestia
moueantur.
incitent et affectus ad cęlestia
moueantur.
Satis de hoc multa. Nunc castitatis indagabimus exempla. Frustra enim os
loquacitati clauditur, si mens libidinibus patet. Vt igitur castum silentium
in casto seruetur pectore, discamus incestas uoluptates sanctę pudicicię
amore calcare.
Caput VII / DE CASTITATE SERVANDA EXEMPLA VIRORVM
De
docebimus olim quoque non nisi castos ad Deum accedere et iratum placare
debuisse.
Populo Israbelitico Dominum de monte Synai loquentem audituro Moyses, immo
per Moysen ipse Dominus pręcipit dicens: Estote parati in diem tertium,
et ne appropinquetis uxoribus uestris! Et quisnam matrimonium audet
ęquare castitati, si coniugatos alloqui noluit Deus, nisi per triduum sere
continuissent?
Antehac Moysi in
in diem tertium,
et ne appropinquetis uxoribus uestris! Et quisnam matrimonium audet
ęquare castitati, si coniugatos alloqui noluit Deus, nisi per triduum sere
continuissent?
Antehac Moysi in monte Oreb de rubo loquens Dominus dixisse scribitur: Non
appropies huc; solue calciamentum de pedibus tuis! Locus enim, in quo
stas, terra sancta est. Itidem dictum est ad Iosue, cum transmisso
Iordane in
si coniugatos alloqui noluit Deus, nisi per triduum sere
continuissent?
Antehac Moysi in monte Oreb de rubo loquens Dominus dixisse scribitur: Non
appropies huc; solue calciamentum de pedibus tuis! Locus enim, in quo
stas, terra sancta est. Itidem dictum est ad Iosue, cum transmisso
Iordane in agrum urbis Hierico peruenisset. Calciamentum autem solui ei, qui
nuptiis propinquitatis iure sibi oblatis renunciasset, mos erat
Moysi in monte Oreb de rubo loquens Dominus dixisse scribitur: Non
appropies huc; solue calciamentum de pedibus tuis! Locus enim, in quo
stas, terra sancta est. Itidem dictum est ad Iosue, cum transmisso
Iordane in agrum urbis Hierico peruenisset. Calciamentum autem solui ei, qui
nuptiis propinquitatis iure sibi oblatis renunciasset, mos erat dicebaturque
domus discalciati. Igitur Deo appropinquare uel in loco sancto stare
uolentes
ad Iosue, cum transmisso
Iordane in agrum urbis Hierico peruenisset. Calciamentum autem solui ei, qui
nuptiis propinquitatis iure sibi oblatis renunciasset, mos erat dicebaturque
domus discalciati. Igitur Deo appropinquare uel in loco sancto stare
uolentes iubentur calciamenta soluere, id est, curę coniugali obliuisci et
coelibatus signa pręferre.
Pręterea matrimonio copulatos, quoties coierint, aqua lauari Lex iubet et
quę sanctificata sunt, et de primitiis non uescetur. Sin autem
uidua uel repudiata et absque liberis reuersa fuerit ad domum patris
sui, sicut puella consueuerat, aletur cibis patris
sui. Nonne et in hoc uidemus nuptiis prępositam fuisse uiduitatem?
Sacerdotibus ipsis neque uiduam neque repudiatam accipere uxorem, sed tantum
uirginem fas erat. Ergo et uiduitati pręcellebat uirginitas.
Madianitas ab Israhelitis
sacerdos panes sanctificatos David esurienti et iis, qui cum illo
erant, daturus interrogat, si mundi sunt, maxime a mulieribus. Vsque adeo
cibos sacros dare etiam fame periclitantibus, nisi castes, non licebat. Et
si hoc olim in pane illo seruatum est, quanto nunc mundiores esse decet,
quibus sub eadem specie sumendum datur purissimum Christi corpus, spiritalis
caro, ineffabile sacramentum.
Iohel propheta uastationem atque excidium per Caldeos
pręterquam ab iis mortuos ad uitam excitatos, ut
miraculi raritas ac magnitudo seruatę castimonię testetur meritum.
Hieremias quoque diuinum accipit mandatum, ne uxorem habere uelit neue prolem
suscipere. Itaque, quod in matris utero sanctificatus fuisset, uirginitate
probauit. Qua etiam meruit, ut urbe a Caldeis capta temploque direpto solus
apud hostes liber esset. Et qui Sancta sanctorum uiolare non timuerant,
ipsum muneribus honoreque
affecerunt, ut hinc agnoscas hominem, qui
castitatis professione Deo sese dedicat, omni templo sanctiorem esse.
Ac ne etiam coniugatis pudicicię seruandę ratio desit, non minus continentiam
quam patientis Iob exemplum in medium adducam. Hic unica uxore contentus, ac
monogamus: Pepigi — inquit — foedus cum oculis meis, ut ne
cogitarem, quidem, de uirgine. Quam, enim partem, haberet in me Deus
desuper et hqreditatem
continentiam
quam patientis Iob exemplum in medium adducam. Hic unica uxore contentus, ac
monogamus: Pepigi — inquit — foedus cum oculis meis, ut ne
cogitarem, quidem, de uirgine. Quam, enim partem, haberet in me Deus
desuper et hqreditatem Omnipotens de excelsis? Et paulo post ait: Si
deceptum, est cor meum super muliere et si ad ostium amici mei
insidiatus sum, scortum, alterius sit uxor mea et super illam,
de Nouo hausturi, utpote cuius
initium ipsa uirginali castitate consecratum est.
Dominus noster Iesus Christus ita de Virgine nasci uoluit, ut perpetuam illi,
de qua nascebatur, uirginitatem conseruaret, per portam clausam in mundum
hunc ueniens, per quam uir non transiuit. Et ipse in
uirginitate perseuerans, pudicicię puritate se plurimum gaudere
significauit. Vnde: Sinite pueros — inquit- uenire ad me; talium,
Dominus noster Iesus Christus ita de Virgine nasci uoluit, ut perpetuam illi,
de qua nascebatur, uirginitatem conseruaret, per portam clausam in mundum
hunc ueniens, per quam uir non transiuit. Et ipse in
uirginitate perseuerans, pudicicię puritate se plurimum gaudere
significauit. Vnde: Sinite pueros — inquit- uenire ad me; talium,
est enim, regnum cęlorum. Tales quippe et in Apocalypsi, qui
uir non transiuit. Et ipse in
uirginitate perseuerans, pudicicię puritate se plurimum gaudere
significauit. Vnde: Sinite pueros — inquit- uenire ad me; talium,
est enim, regnum cęlorum. Tales quippe et in Apocalypsi, qui
canticum cantant nouum, quod nemo, alius canere potest, et sequuntur Agnum,
quocunque ierit. Sine macula enim sunt ante thronum Dei, et cum mulieribus
non fuerunt coinquinati.
uirgo erat, prę ceteris a Domino dilectum
Euangelia testantur. Ob hoc ab eodem Domino illi matrem commendatam et illum
matri. Virginitatis etiam priuilegium fuit, quod idem et apostolus est et
Euangelista et propheta quodque in feruentis olei dolium missus lędi non
potuit, et in terra relegates, quę in cęlo gerebantur, uidit.
Iacobum apostolum, qui frater Domini nuncupatus est, intantum castitate
sanctitateque pręstitisse ferunt, ut etiam
testantur. Ob hoc ab eodem Domino illi matrem commendatam et illum
matri. Virginitatis etiam priuilegium fuit, quod idem et apostolus est et
Euangelista et propheta quodque in feruentis olei dolium missus lędi non
potuit, et in terra relegates, quę in cęlo gerebantur, uidit.
Iacobum apostolum, qui frater Domini nuncupatus est, intantum castitate
sanctitateque pręstitisse ferunt, ut etiam Iudeis incredulis admirationi
esset. Soli Sancta
Domino illi matrem commendatam et illum
matri. Virginitatis etiam priuilegium fuit, quod idem et apostolus est et
Euangelista et propheta quodque in feruentis olei dolium missus lędi non
potuit, et in terra relegates, quę in cęlo gerebantur, uidit.
Iacobum apostolum, qui frater Domini nuncupatus est, intantum castitate
sanctitateque pręstitisse ferunt, ut etiam Iudeis incredulis admirationi
esset. Soli Sancta sanctorum intrare permittebant.
renunciassent, ex Domini responsione
apparet: Amen — inquit — dico uobis, nemo est, qui reliquit domum
aut parentes aut fratres aut uxorem aut filios propter regnum Dei, et
non recipiat multo plura in hoc tempore et in seculo futuro uitam
ęternam. Igitur palam est, et quę reliquerant et quam pro relictis
remunerationem accepturi erant; nec solum ipsi, sed etiam omnes, qui ipsos
postea imitati fuerint, ut
ex Domini responsione
apparet: Amen — inquit — dico uobis, nemo est, qui reliquit domum
aut parentes aut fratres aut uxorem aut filios propter regnum Dei, et
non recipiat multo plura in hoc tempore et in seculo futuro uitam
ęternam. Igitur palam est, et quę reliquerant et quam pro relictis
remunerationem accepturi erant; nec solum ipsi, sed etiam omnes, qui ipsos
postea imitati fuerint, ut apostolorum pręmia
Quod nequaquam dixisset, nisi se ab omni
penitus mentis et corporis immunditia expertem alienumque cognouisset. Hic
ille est, qui raptus usque ad tertium cęlum audiuit uerba arcana, quę non
licet homini loqui, et nescit, in corpore an extra corpus raptus fuerit.
Sic, qui castitatem colunt, se in corpore esse nesciunt, quia corporis
affectiones non sequuntur, sed supra cęlum animo elati diuina concipiunt
mysteria, quę quidem terrenis
expertem alienumque cognouisset. Hic
ille est, qui raptus usque ad tertium cęlum audiuit uerba arcana, quę non
licet homini loqui, et nescit, in corpore an extra corpus raptus fuerit.
Sic, qui castitatem colunt, se in corpore esse nesciunt, quia corporis
affectiones non sequuntur, sed supra cęlum animo elati diuina concipiunt
mysteria, quę quidem terrenis uoluptatibus dediti scire non possunt.
Quantum igitur in has uirtute seruanda
castitatem colunt, se in corpore esse nesciunt, quia corporis
affectiones non sequuntur, sed supra cęlum animo elati diuina concipiunt
mysteria, quę quidem terrenis uoluptatibus dediti scire non possunt.
Quantum igitur in has uirtute seruanda sancti uiri ac mulieres soliciti
constantesque fuerint, innumeris pene exemplis patet. Nos non multa
subiiciemus, quę tamen cum ad probandum, quod dicimus, tum ad imitandum sat
erunt.
integri una peregissent, utilius tutiusque sibi uisum est, si digrederentur.
Itaque illa mansit domi, ipse uero ad solitudinem Nitryę abiens, ab hominum
consuetudine semotus uixit. Quid magis mirer, nescio, tres pueros illos in
Babylonica fornace inter flammas uinculis constrictor ardere nequiuisse an
istos uigente iuuenta nuptiali thoro iunctos nuptiale opus, cum tandiu simul
uixissent, exercere nunquam uoluisse. Magnum utrunque miraculum, sed
istos uigente iuuenta nuptiali thoro iunctos nuptiale opus, cum tandiu simul
uixissent, exercere nunquam uoluisse. Magnum utrunque miraculum, sed multo
maius mentem castam habere quam illęsum corpus.
Hoc idem in Iuliano, Antiocheno martyre, et Basilissa uirgine mirari licet,
qui nuptiis inter se celebratis, cum Iulianus continentię uotum suscepisset,
brumę tempore rosarum ac liliorum fragrantiam in cubili collocati senserunt.
quam illęsum corpus.
Hoc idem in Iuliano, Antiocheno martyre, et Basilissa uirgine mirari licet,
qui nuptiis inter se celebratis, cum Iulianus continentię uotum suscepisset,
brumę tempore rosarum ac liliorum fragrantiam in cubili collocati senserunt.
Stupescentique puellę sponsus dixit odorem hunt munditię uirginalis esse.
Cuius quidem suauitate illa capta, una cum ipso in uirginitate perseuerare
decreuit. Propositum amborum confirmauit
uotum suscepisset,
brumę tempore rosarum ac liliorum fragrantiam in cubili collocati senserunt.
Stupescentique puellę sponsus dixit odorem hunt munditię uirginalis esse.
Cuius quidem suauitate illa capta, una cum ipso in uirginitate perseuerare
decreuit. Propositum amborum confirmauit uisio: Christus cum matre Virgine
illis apparuit pudicicięque corollis donatos dimisit. Cumque diu simul caste
sancteque uixissent, religioni sese tradidere:
glorificatus, sicut carnis lasciuiam pudicicia ita tormentorum uim patientia
superauit.
Amator quoque, Antisiodorensis episcopus, parentum suorum uoluntati cedens,
inuitus puellam genere et forma insignem, cum in matrimonium accepisset,
suadendo induxit, ut serum castitatem profiteretur. Suscepto utrinque uoto
angelum Domini uiderunt, quem ante uidere non poterant, et uirginitatis
coronas de manu eius acceperunt. Mox illa uirginum
profiteretur. Suscepto utrinque uoto
angelum Domini uiderunt, quem ante uidere non poterant, et uirginitatis
coronas de manu eius acceperunt. Mox illa uirginum monasterium ingreditur,
ipse clericus efficitur Eladioque in episcopatum succedit, dignus Ecclesię
sponsus, qui, cum maritus esset, se maritum nesciuit.
Henricum imperatorem, qui annos tres et uiginti imperauit, uirginitatem una
cum Kunegunde uxore seruasse tradunt. Non illos
ne castitatem seruaret,
compelli potuit: nuptę persuasit, ut Deo potius quam mundo seruirent. Itaque
illa sacrarum uirginum collegium iniit, ipse monachorum, abbatisque officio
functus est et miraculis nobilitatus. At si in carne seminasset, de carne et
messuisset corruptionem. Seminauit autem in spiritu, et de spiritu messuit
uitam ęternam.
Eduardum quoque, Britannorum regem, cum Egica uxore uirginitatem custodisse
quam mundo seruirent. Itaque
illa sacrarum uirginum collegium iniit, ipse monachorum, abbatisque officio
functus est et miraculis nobilitatus. At si in carne seminasset, de carne et
messuisset corruptionem. Seminauit autem in spiritu, et de spiritu messuit
uitam ęternam.
Eduardum quoque, Britannorum regem, cum Egica uxore uirginitatem custodisse
memorię proditum est. Non tam illi urbes, populos, prouincias uicisse
exemplum, ut repudiet inuitam. Nescis enim, an sic uoceris, ut hic
uocatus est, singulari quadam uocatione, non communi. Quippe qui breui tanta
profecit sanctitudine ac scientia, ut sub Ioanne abbate monasterium
ingressus, in successoris eius Helię locum omnium suffragiis suffici
meruerit, cunctis pręlatus, qui uxori prętulerat Christum.
Ad Ioannem abbatem quendam seculari habitu hominem uenisse autor est
Cassianus primitiasque obtulisse.
unde ex illo seculi homine tanta uirtus emicuisset,
curiosius percunctari coepit. Atque audiuit eum olim, dum monasticę
professionis desyderio afficeretur, a parentibus compulsum ducere uxorem et
iam annum undecimum cum illa in uirginitate perseuerare, ipsam denique
omnibus insciis sororis, non coniugis loco habere. Quare in
stuporem uersus senex protinus exclamauit non immerito talis uiri pręsentiam
immundum spiritum ferre
professionis desyderio afficeretur, a parentibus compulsum ducere uxorem et
iam annum undecimum cum illa in uirginitate perseuerare, ipsam denique
omnibus insciis sororis, non coniugis loco habere. Quare in
stuporem uersus senex protinus exclamauit non immerito talis uiri pręsentiam
immundum spiritum ferre nequiuisse, cuius pudicicię constantiam ipse imitari
formidaret, ne, quod illi in laudem, sibi cederet in perniciem. Tale
sororis, non coniugis loco habere. Quare in
stuporem uersus senex protinus exclamauit non immerito talis uiri pręsentiam
immundum spiritum ferre nequiuisse, cuius pudicicię constantiam ipse imitari
formidaret, ne, quod illi in laudem, sibi cederet in perniciem. Tale quippe
facinus omnium prędicatione dignum esse, sed non ab omnibus experiendum, cum
semper inter castimonię obseruatores is, qui foeminarum familiaritatem
deuitat, securior sit,
habere. Quare in
stuporem uersus senex protinus exclamauit non immerito talis uiri pręsentiam
immundum spiritum ferre nequiuisse, cuius pudicicię constantiam ipse imitari
formidaret, ne, quod illi in laudem, sibi cederet in perniciem. Tale quippe
facinus omnium prędicatione dignum esse, sed non ab omnibus experiendum, cum
semper inter castimonię obseruatores is, qui foeminarum familiaritatem
deuitat, securior sit, fortior, qui non
facinus omnium prędicatione dignum esse, sed non ab omnibus experiendum, cum
semper inter castimonię obseruatores is, qui foeminarum familiaritatem
deuitat, securior sit, fortior, qui non deuitat.
Timotheus anachoreta in uastissima Aegypti eremo nulli hominum cognitus iam
annos triginta peregerat, quando a Pafnutio abbate fuit inuentus, toto eo
tempore nudus, et squalidus, et palmę tantum fructibus uitam sustentans, ac
lugens peccatum suum,
expertus, eo iam profugerat, ubi nec nomen foeminę audire posset.
Primum Leonem, pontificem maximum, ferunt, dum solenni Paschę die
sacrosanctam corporis et sanguinis Christi communicationem populo daret, a
quadam matrona in mane osculum accepisse et, cum ex hoc intimis in medullis
improbę cupidinis excitatum sensisset incendium, in semet iratum manum illam
abscidisse. Verissimum est igitur illud Apostoli oraculum: Bonum est
mulierem non
audire posset.
Primum Leonem, pontificem maximum, ferunt, dum solenni Paschę die
sacrosanctam corporis et sanguinis Christi communicationem populo daret, a
quadam matrona in mane osculum accepisse et, cum ex hoc intimis in medullis
improbę cupidinis excitatum sensisset incendium, in semet iratum manum illam
abscidisse. Verissimum est igitur illud Apostoli oraculum: Bonum est
mulierem non tangere, postquam tetigisse tam malum.
dum solenni Paschę die
sacrosanctam corporis et sanguinis Christi communicationem populo daret, a
quadam matrona in mane osculum accepisse et, cum ex hoc intimis in medullis
improbę cupidinis excitatum sensisset incendium, in semet iratum manum illam
abscidisse. Verissimum est igitur illud Apostoli oraculum: Bonum est
mulierem non tangere, postquam tetigisse tam malum. fuit.
Sed si Benedicto abbati in deserto
incendium, in semet iratum manum illam
abscidisse. Verissimum est igitur illud Apostoli oraculum: Bonum est
mulierem non tangere, postquam tetigisse tam malum. fuit.
Sed si Benedicto abbati in deserto procul ab hominum consuetudine commoranti
necesse fuerit nudum iniicere sentibus corpus et totum multo uolutatu
cruentare, ut uisę aliquando foeminę incestam recordationem dolore sedaret,
profecto bonum est etiam
corpus et totum multo uolutatu
cruentare, ut uisę aliquando foeminę incestam recordationem dolore sedaret,
profecto bonum est etiam mulierem non uidere. Qui enim uiderit mulierem ad
concupiscendum eam, iam mechatus est eam in corde suo. Augustinus interrogatus, quare cum sorore habitare refugisset: Quia —
inquit — quę cum sorore mea sunt non sunt meę sorores. Et hanc eiusdem
sententiam esse perhibent: Malum est mulierem
sententiam esse perhibent: Malum est mulierem uidere, peius alloqui,
pessimum tangere. Ex sensibus igitur corporis nostri, ut quisque periculo
proximior, ita magic continendus.
Propterea quidem Ioannes anachoreta in quadam Aegypti pręrupte rupis spelunca
obtruso * corr. ex obstruso aditu degens, cum
foeminis nunquam est locutus, raro cum uiris, ad se tamen intrare permisit
neminem. Tribuno roganti, uti se coniugi
corr. ex obstruso aditu degens, cum
foeminis nunquam est locutus, raro cum uiris, ad se tamen intrare permisit
neminem. Tribuno roganti, uti se coniugi suę conspiciendum sustineret, non
est assensus, sed in quiete se illi appariturum promisit, quod eam pio
desyderio affici sciret. Proxima igitur nocte mulier somnians ipsum uidit,
quem uigilans nunquam uiderat. Et quod uiderit, formam habitumque corporis
et cuncta uultus
deuicisset et illicitos carnis motus mortificasset, tam modicę flammę
lęsionem persentiret. Quiescenti angelus apparuit et: Quid — inquit —
Pafnuti, ab igne te offendi potuisse miraris, cum necdum ignem, qui in te
est, sic penitus, ut putas, extinctum geras? Tunc te illum extinxisse crede,
cum puellam nudam atque formosam complexus nullo te libidinis motu
solicitari deprehenderis. Euigilans ille expauit tale experimentum et
castitatem existimauit.
Vrsinus, Nursię presbyter, uxorem habuisse dicitur, sed cum presbyteratum
accepisset, ita ab ea fuisse alienus, ut nulla necessitate ipsam ad se
propius accedere passus sit. Post annos quadraginta in tali continentia
transactos, dum ille animam ageret et tandem cessante nouissimi singultus
anhelitu decessisse putaretur, ipsa admota ad nares aure, an adhuc spiraret,
explorare coepit. Mira res! Persensit mulieris tactum,
tandem cessante nouissimi singultus
anhelitu decessisse putaretur, ipsa admota ad nares aure, an adhuc spiraret,
explorare coepit. Mira res! Persensit mulieris tactum, qui seipsum iam non
sentiebat. Tum, quicquid uitalitatis in mortuo pene corpore residuum erat,
totum ad os collegit prorupitque in uocem dicens: Recede, mulier, nondum
penitus extinctus est ignis, tolle paleam! Recedente illa apparuerunt Petrus
et Paulus apostoli, quos ipso uidente
admota ad nares aure, an adhuc spiraret,
explorare coepit. Mira res! Persensit mulieris tactum, qui seipsum iam non
sentiebat. Tum, quicquid uitalitatis in mortuo pene corpore residuum erat,
totum ad os collegit prorupitque in uocem dicens: Recede, mulier, nondum
penitus extinctus est ignis, tolle paleam! Recedente illa apparuerunt Petrus
et Paulus apostoli, quos ipso uidente cęteri uidere non poterant. Et dum ab
eis, ut aiebat, inuitatus se
ne foeminam aspiceret. Et dum quędam, non sancti uidendi
cupiditate, sed magis propositi eius turbandi causa, illi captata occasione
repente astitisset, pronus humi corruit uultuque inter palmas collecto
tandiu Deum, uti se in tali pudicicię discrimine tueretur, orauit, donec
illa longioris morę uicta tedio inde discessit. Ac nequis Christi seruis
negocium facere leue crimen putet, fama est mulierem hanc, simul atque de
monte descendisset, uita
nequis Christi seruis
negocium facere leue crimen putet, fama est mulierem hanc, simul atque de
monte descendisset, uita decessisse, Deo temeritatem eius ulciscente.
Eiusdem audacię, sed diuersi euentus foemina Carilephum in Gallia, loci, qui
Cassagalla dicitur, solitarium adiit, uirili amictu sexum
dissimulans, cum et ipse mulieres congressus semper refugisset. Et dum
singula nemine impediente perlustrasset, oculis capitur. Ac
negans, et coram illo prouoluta suppliciter ueniam petens, ipso orante uisum
recepit uitamque correxit, satis experta sub tutela Dei esse casti propositi
uiros.
Quondam uero (sicut de Leone pontifice paulo ante dictum est) in magno
castitatis periculo in seipsos sęuisse constat, satius existimantes mutilato
corpore intrare in regnum cęlorum quam integro mitti in gehennam.
Anianus, Alexandrinus episoopus, Marci Euangelistę successor ac
ipso orante uisum
recepit uitamque correxit, satis experta sub tutela Dei esse casti propositi
uiros.
Quondam uero (sicut de Leone pontifice paulo ante dictum est) in magno
castitatis periculo in seipsos sęuisse constat, satius existimantes mutilato
corpore intrare in regnum cęlorum quam integro mitti in gehennam.
Anianus, Alexandrinus episoopus, Marci Euangelistę successor ac discipulus,
mulierem quandam
Dei esse casti propositi
uiros.
Quondam uero (sicut de Leone pontifice paulo ante dictum est) in magno
castitatis periculo in seipsos sęuisse constat, satius existimantes mutilato
corpore intrare in regnum cęlorum quam integro mitti in gehennam.
Anianus, Alexandrinus episoopus, Marci Euangelistę successor ac discipulus,
mulierem quandam intuitus, mortem sensit intrare per fenestram. Et
scandalizantem oculum erruit
uiros.
Quondam uero (sicut de Leone pontifice paulo ante dictum est) in magno
castitatis periculo in seipsos sęuisse constat, satius existimantes mutilato
corpore intrare in regnum cęlorum quam integro mitti in gehennam.
Anianus, Alexandrinus episoopus, Marci Euangelistę successor ac discipulus,
mulierem quandam intuitus, mortem sensit intrare per fenestram. Et
scandalizantem oculum erruit proiecitque a se. Post hęc solitus in
in gehennam.
Anianus, Alexandrinus episoopus, Marci Euangelistę successor ac discipulus,
mulierem quandam intuitus, mortem sensit intrare per fenestram. Et
scandalizantem oculum erruit proiecitque a se. Post hęc solitus in gelidis
mersare corpus aquis inediaque et uigiliis fatigare, ut ęstuantem in
pręcordiis libidinem extingueret. Et qui tanto labore castitatem
custodierat, montes dicitur transtulisse, quod nescio, an ullus alius, monte
ac discipulus,
mulierem quandam intuitus, mortem sensit intrare per fenestram. Et
scandalizantem oculum erruit proiecitque a se. Post hęc solitus in gelidis
mersare corpus aquis inediaque et uigiliis fatigare, ut ęstuantem in
pręcordiis libidinem extingueret. Et qui tanto labore castitatem
custodierat, montes dicitur transtulisse, quod nescio, an ullus alius, monte
quodam Numidię Bajbylonem usque ad probandam Christianę religionis ueritatem
quę et minus fortes allicere et non ita
cautos posset peruertere. At uero Nicetas, **corr. ex
Niceta ubi se ab illa modis omnibus ad impudiciciam concitari
uidit manibusque foemineis uerenda etiam in parte improbe ac petulanter
attrectari, ne lasciuia uinceret, quem non uicerant tormenta, pręcisam
mordicus linguam in osculantis se faciem expuit et ui doloris uim repulit
uoluptatis. Exhorruit uiri cruore
ubi se ab illa modis omnibus ad impudiciciam concitari
uidit manibusque foemineis uerenda etiam in parte improbe ac petulanter
attrectari, ne lasciuia uinceret, quem non uicerant tormenta, pręcisam
mordicus linguam in osculantis se faciem expuit et ui doloris uim repulit
uoluptatis. Exhorruit uiri cruore perfusa mulier abiitque
admirans ac stupens et iam maius quiddam homine illi inesse reputans, quem,
ut libidini suę
Exhorruit uiri cruore perfusa mulier abiitque
admirans ac stupens et iam maius quiddam homine illi inesse reputans, quem,
ut libidini suę cederet, ne uinctum quidem cogere potuit.
Par huic exemplum in uita Pauli, priori eremitę, refert Hieronymus, sub Decio
et Valeriano persecutionibus apud Aegyptum passi iuuenis. Sed illum,
postquam omnia tormentorum genera superasset, in amoenissimos hortulos
adductum, inter lilia
uinctum quidem cogere potuit.
Par huic exemplum in uita Pauli, priori eremitę, refert Hieronymus, sub Decio
et Valeriano persecutionibus apud Aegyptum passi iuuenis. Sed illum,
postquam omnia tormentorum genera superasset, in amoenissimos hortulos
adductum, inter lilia candentia et rubentes rosas lectuloque compositum,
leni aquarum murmure iuxta labente riuulo mollisque sibili uento arborum
stringente folia, ita ut locus ipse turpem uoluptatem
stringente folia, ita ut locus ipse turpem uoluptatem mouere posset, nisi
dissectę dentibus linguę dolor etiam thori mollitiem et meretriculę
procacitatem blandimentaque contempsisset.
Ferunt etiam quendam in deserto Aegypti solitarium, singularis probitatis
uirum, ad quem corrumpendum cum uenisset meretrix (acceperat enim sponsionem
a quibusdam lasciuis et sui simillimis iuuenibus, si illum ad coeundum secum
compulisset), finxit
animi suspensus aliquandiu
stetit. Castitatis periculum denegare, quod petebatur, suadebat, charitas
uero cedere cogebatur, nequid foeminę foris manenti aduersi contingeret, cum
locus feris frequens esset. Denique receptam in uno tugurioli angulo posuit,
et se in altero collocauit. Noctu tamen cogitationibus ad impudiciciam
pulsatus, iam in eo erat, ut uinceretur, cum subito in mentem uenit, quod
pro tam breui uoluptate ignem ęternum passurus
Castitatis periculum denegare, quod petebatur, suadebat, charitas
uero cedere cogebatur, nequid foeminę foris manenti aduersi contingeret, cum
locus feris frequens esset. Denique receptam in uno tugurioli angulo posuit,
et se in altero collocauit. Noctu tamen cogitationibus ad impudiciciam
pulsatus, iam in eo erat, ut uinceretur, cum subito in mentem uenit, quod
pro tam breui uoluptate ignem ęternum passurus esset. Exurgens igitur
accendit lucernam
nequid foeminę foris manenti aduersi contingeret, cum
locus feris frequens esset. Denique receptam in uno tugurioli angulo posuit,
et se in altero collocauit. Noctu tamen cogitationibus ad impudiciciam
pulsatus, iam in eo erat, ut uinceretur, cum subito in mentem uenit, quod
pro tam breui uoluptate ignem ęternum passurus esset. Exurgens igitur
accendit lucernam et: Experiar — inquit — an ignem sustinere possim, quem
sustinere cogerer,
aduersi contingeret, cum
locus feris frequens esset. Denique receptam in uno tugurioli angulo posuit,
et se in altero collocauit. Noctu tamen cogitationibus ad impudiciciam
pulsatus, iam in eo erat, ut uinceretur, cum subito in mentem uenit, quod
pro tam breui uoluptate ignem ęternum passurus esset. Exurgens igitur
accendit lucernam et: Experiar — inquit — an ignem sustinere possim, quem
sustinere cogerer, si deliquissem. Digitosque ad
deliquissem. Digitosque ad lucernam admotos urere
pertinaciter coepit. Adustionis cruciatus libidinosas cogitationes
dissipauit, et gehennę timor intimam uoluptatis titillationem repressit.
Mulier autem, quę seruum Christi in mortis foueam pręcipitare moliebatur,
ipsa ibidem uitam cum morte commutauit. Mane iuuenes illi adueniunt et, quam uicisse putauerant, mortuam iacere offendunt. Sanctus
uero, ut pro male redderet bonum,
fodiens, ut ieiuniorum laborem
labor operis duplicaret. Indicauit nobis Hieronymus aduersus libidinem tria
pręcipua, dum sancti huius recenset gesta: ieiunium, orationem, laborem.
Pręter hęc Euagrium hibernis noctibus in puteum, Bernardum abbatem in lacum
descendere solitos accepimus, ut gelascentium aquarum frigore calorem
corporis temperarent castitati infestum.
Audomarum, Taruanensem * corr. ex Tamanensem episcopum,
labor operis duplicaret. Indicauit nobis Hieronymus aduersus libidinem tria
pręcipua, dum sancti huius recenset gesta: ieiunium, orationem, laborem.
Pręter hęc Euagrium hibernis noctibus in puteum, Bernardum abbatem in lacum
descendere solitos accepimus, ut gelascentium aquarum frigore calorem
corporis temperarent castitati infestum.
Audomarum, Taruanensem * corr. ex Tamanensem episcopum, in
in puteum, Bernardum abbatem in lacum
descendere solitos accepimus, ut gelascentium aquarum frigore calorem
corporis temperarent castitati infestum.
Audomarum, Taruanensem * corr. ex Tamanensem episcopum, in
uespribus, patrem Franciscum in niuibus nudum uolutasse corpus, ut ea
castigatione uoluptatem carni insitam edomarent.
Rursum Bernardus illam, quę libidinis furore percita uim castitati suę
descendere solitos accepimus, ut gelascentium aquarum frigore calorem
corporis temperarent castitati infestum.
Audomarum, Taruanensem * corr. ex Tamanensem episcopum, in
uespribus, patrem Franciscum in niuibus nudum uolutasse corpus, ut ea
castigatione uoluptatem carni insitam edomarent.
Rursum Bernardus illam, quę libidinis furore percita uim castitati suę
inferre conabatur, clamoribus abegit; Thomas Aquinas rapta de
arce starent, nec occultis inimici insidiis nec aperto belle capi potuerunt.
Apelles quoque monachus diabolum, sub mulieris forma se dolose illicientem,
candenti ferro manu e fornace rapto (erat enim faber) perculit in faciem, et
ille edito eiulatu, ut a multis audiret, fugiens euanuit.
Apelli deinde, sicuti tunc, candens ferrum manu, non forcipe tenere, cum
opus faceret, moris fuit. Quem enim libidinis calor diabolo
deinde, sicuti tunc, candens ferrum manu, non forcipe tenere, cum
opus faceret, moris fuit. Quem enim libidinis calor diabolo succendente
urere non potuit, iam nec ferri poterat.
Christophorum martyrem, qui mundi Opificem in humeris gestare meruit, cui
ducenti milites manum iniicere non sunt ausi, quo uiso Ammonitarum rex est
territus, uicissent foeminę, nisi ille repentę ad orationis arma
confugisset. Vinctus et in carcere positus, dum illum
martyrem, qui mundi Opificem in humeris gestare meruit, cui
ducenti milites manum iniicere non sunt ausi, quo uiso Ammonitarum rex est
territus, uicissent foeminę, nisi ille repentę ad orationis arma
confugisset. Vinctus et in carcere positus, dum illum duę insignis
impudicicię sorores Niceta et Aquilina ad hoc a rege missę, ut turpi
uoluptate delinitum a Christo auerterent, complexu, osculis, alloquiis
oppugnare coepissent, sensit in tali
Vinctus et in carcere positus, dum illum duę insignis
impudicicię sorores Niceta et Aquilina ad hoc a rege missę, ut turpi
uoluptate delinitum a Christo auerterent, complexu, osculis, alloquiis
oppugnare coepissent, sensit in tali certamine suam sibi haud sufficere
uirtutem, et Domini inuocauit. Eo orante carcer illuxit, subitus perstrinxit
oculos fulgor. Mulieres expauidę in terram corruunt, mortem sibi timentes,
quę mortem intentauerant uiro.
auerterent, complexu, osculis, alloquiis
oppugnare coepissent, sensit in tali certamine suam sibi haud sufficere
uirtutem, et Domini inuocauit. Eo orante carcer illuxit, subitus perstrinxit
oculos fulgor. Mulieres expauidę in terram corruunt, mortem sibi timentes,
quę mortem intentauerant uiro. Sed tandem ab eo spe uenię recreatę Christo
crediderunt, dumque ipsum palam confitentur, tyranni gladium immotis iugulis
excepere. Tantum itaque ualuit
infestabatur, cęllam digito per humum ducto circumscribens, immundis
spiritibus, ne signum illud transgrederentur, pręcepit. Et ille deinceps
eiuscemodi molestia liber fuit. Nos quoque, si discipuli eius fuerimus, qui
in digito Dei eiiciebat demonia, nunquam casti propositi locum deseremus.
Medericus quoque, Heduensis abbas, et ipse malarum tentationum uictor ac
uirgo, monachum quendam assiduis incestę cogitationis oppugnationibus tantum
moerens, dum secum reputat, quantum malum est libido, ob quam pudicicię
cultorem ne adire quidem digna fuerit. Et illum profecto, que nulla unquam
obscoenitas uicerat, nec persecutoris gladius uicit.
Equitius in Valerię partibus abbas, dum in iuuenta immundis tentationibus
quateretur, ad precum refugia recurrebat. Post quas somnianti uisum est
astitisse angelum omnemque sibi genitalium motum ademisse nec postea sensit
tentari. Quin
reputat, quantum malum est libido, ob quam pudicicię
cultorem ne adire quidem digna fuerit. Et illum profecto, que nulla unquam
obscoenitas uicerat, nec persecutoris gladius uicit.
Equitius in Valerię partibus abbas, dum in iuuenta immundis tentationibus
quateretur, ad precum refugia recurrebat. Post quas somnianti uisum est
astitisse angelum omnemque sibi genitalium motum ademisse nec postea sensit
tentari. Quin immo, Dei dono fretus pręesse
somnianti uisum est
astitisse angelum omnemque sibi genitalium motum ademisse nec postea sensit
tentari. Quin immo, Dei dono fretus pręesse monasterio foeminarum coepit.
Interim tamen discipulos admonere non cessabat, ne se in eo prius emulari
uellent quam pari miraculo insuperabiles facti fuissent.
Helias quoque abbas, cum triginta annos natus coenobii uirginum curam
suscepisset et carnis molestias ferre nequiret, ad desertum Scythi profugit.
uellent quam pari miraculo insuperabiles facti fuissent.
Helias quoque abbas, cum triginta annos natus coenobii uirginum curam
suscepisset et carnis molestias ferre nequiret, ad desertum Scythi profugit.
Deinde in quiete apparentibus angelis, cur Deo dicatas uirgines reliquisset,
interrogatus causam dixit. Et cum ab eis uirilia sibi abscisa putasset,
somno experrectus, et corpore se integrum et mente comperit uirginumque
curam securus
quam oportuit, ductu protractus sermo iam admonet, ut
foeminis quoque demus foemineę castitatis exempla, ne, si iis tantum, quę
diximus, contenti erimus, ipsę dedignentur sequi sexum alienum.
Iam primum Susannę in coniugio fides nuptis omnibus documento est, ut mori
malint quam consentire corruptori. Melius est mihi — inquit —
absque opere incidere in manus hominum quam peccare in conspectu
Domini. Propterea
ipsę dedignentur sequi sexum alienum.
Iam primum Susannę in coniugio fides nuptis omnibus documento est, ut mori
malint quam consentire corruptori. Melius est mihi — inquit —
absque opere incidere in manus hominum quam peccare in conspectu
Domini. Propterea quidem nec Deus innocentem cędi permisit nec
impune pudicam infamari sustinuit. Hi, qui iam ream iudicauerant, sententiam
uerterunt in accusatores;
sexum alienum.
Iam primum Susannę in coniugio fides nuptis omnibus documento est, ut mori
malint quam consentire corruptori. Melius est mihi — inquit —
absque opere incidere in manus hominum quam peccare in conspectu
Domini. Propterea quidem nec Deus innocentem cędi permisit nec
impune pudicam infamari sustinuit. Hi, qui iam ream iudicauerant, sententiam
uerterunt in accusatores; lapidibusque obruti sunt, quos furens
absque opere incidere in manus hominum quam peccare in conspectu
Domini. Propterea quidem nec Deus innocentem cędi permisit nec
impune pudicam infamari sustinuit. Hi, qui iam ream iudicauerant, sententiam
uerterunt in accusatores; lapidibusque obruti sunt, quos furens et
ineffrenata libido ad mendacium egerat et impietatem.
Iudit uiduam et multę diuitię et iuuenilis ętas et elegans prę cęteris forma
ad repetendum connubium
relinquens locum. Hinc illi, quę sic
uicerat, dicitur: Confortatum est cor tuum, eo quod castitatem armaueris
et post uirum tuum alterum nescieris. Et ideo manus Domini confortauit
te, et ideo eris benedicta in ęternum.
Anna prophetissa, Phanuelis filia, cum septem tantum annos uixisset cum uiro,
in uiduitate ad quartum usque et octogesimum uitę suę annum perseuerauerat.
quando
et post uirum tuum alterum nescieris. Et ideo manus Domini confortauit
te, et ideo eris benedicta in ęternum.
Anna prophetissa, Phanuelis filia, cum septem tantum annos uixisset cum uiro,
in uiduitate ad quartum usque et octogesimum uitę suę annum perseuerauerat.
quando Christum uidere et de illo uaticinari meruit.
Didicisti incorruptę uiduitatis pręmium; disce et, quo sale, ne corrumpi
Didicisti incorruptę uiduitatis pręmium; disce et, quo sale, ne corrumpi
posset, condita fuerit: non discedebat de templo, et ieiuniis et
obsecrationibus seruiens die ac nocte.
Venimus, ecce, cum uiduis in templum. Sed iam cum uirginibus etiam ipsa
Sancta sanctorum ingred licebit, quando quidem illum,
quem nec cęli cęlorum capere possunt, Virginis uterus tulit. Virgo electa
est, quę Deum et hominem pareret et, ut
uirginibus, neque minis
neque blanditiis moueri potuit, ut Hirtacum, paterni regni successorem,
acciperet maritum, ęterni Regis sponsam se esse dicens nec licere sibi illo
relicto alteri nubere. Tunc Hirtacus ex amore in furorem uersus Iphigeniam
cum reliquis, quę cum illa erant, atque adeo cum ipso monasterio concremari
iussit. Admoto uero igne flamma, uirginalis pudicicię ultrix, inde se
auertens in regiam prosiliit, quam Hirtaco cum
alteri nubere. Tunc Hirtacus ex amore in furorem uersus Iphigeniam
cum reliquis, quę cum illa erant, atque adeo cum ipso monasterio concremari
iussit. Admoto uero igne flamma, uirginalis pudicicię ultrix, inde se
auertens in regiam prosiliit, quam Hirtaco cum unico filio uix euadente
funditus consumpsit. Sed tamen filius a demonio correptus interiit, pater
elephantia perfusus, morbi dolorem non ferens, ipse sibi mortem consciuit.
Itaque, qui
teterrime ipse cum filio disperiit.
Tecla etiam uirgo Paulo apostolo Iconii Christum euangelizanti credidit.
Cumque iam desponsata esset, repudiato coniugio uirginitatem seruauit et ob
fidei confessionem in ardentem rogum missa uri non potuit, subitis hymbribus
igne extincto. Deinde leonibus, ursis, tauris exposita, tot feris beluis
repente mansuefactis euasit inoffensa. Puduit proconsulem ultra in illam
et ob
fidei confessionem in ardentem rogum missa uri non potuit, subitis hymbribus
igne extincto. Deinde leonibus, ursis, tauris exposita, tot feris beluis
repente mansuefactis euasit inoffensa. Puduit proconsulem ultra in illam sęuire uelle, cui tam atroces bestię pepercerant, et liberam
dimisit.
Philippi apostoli quatuor filię, quia uirgines erant, prophetandi donum
accipere meruerunt, etiam
Cathanensem uirginem, nec Aphrodisię meretricis illecebrę nec
Quintiani prętoris promissa, minę, supplicia ad impudiciciam trahere
patuerunt. Omnia contempsit, ut uirginitatem illibatam Deo offerret. Cum
apparuisset illi in carcere apostolus Petrus, mamillam, quę Quintiani iussu
auulsa erat, curaturus, exhorruit uirilem attactum et chyrurgicam refugiebat
manum, donec, quis esset, agnouit. Et statim ipso abeunte se sanatam sensit.
Cum super
Cum super acutas testas ardentesque prunas nuda uolutaretur, minus poenam
doluit quam nuditatis ignominiam. Quod scelus nec terra ferens intremuit,
urbs concussa est, muri ruina prętoris asseclas oppressit ac, ne ipsi quoque
in uirginem impietas impune cederet, equorum suorum calcibus dentibusque
petitus periit. Ipsa autem uirgo, cum omnes uicisset cruciatus, ultro
optauit mori et esse cum Christo. Quo annuente lęta decessit. Merito ergo
uenit
cruciatus, ultro
optauit mori et esse cum Christo. Quo annuente lęta decessit. Merito ergo
uenit angelus ad exequias eius tumuloque insculpsit: mentem sanctam,
spontaneam, Deo honorem et patrię liberationem, ne angelicis in morte
careret laudibus, quę in uita castitatis puritate par angelis fuit.
Lucia quoque Syracusana uirginitatem uita habuit chariorem. Iuueni, cui pacta
fuerat, iungi noluit, ut iungeretur Christo, pro cuius amore
et esse cum Christo. Quo annuente lęta decessit. Merito ergo
uenit angelus ad exequias eius tumuloque insculpsit: mentem sanctam,
spontaneam, Deo honorem et patrię liberationem, ne angelicis in morte
careret laudibus, quę in uita castitatis puritate par angelis fuit.
Lucia quoque Syracusana uirginitatem uita habuit chariorem. Iuueni, cui pacta
fuerat, iungi noluit, ut iungeretur Christo, pro cuius amore martyrium
constanter pertulit, cum illo
loco, quo eam fixerat
Dominus, ueluti montis rupes immota stetit atque ibidem uri, cędi, iugulari
potuit; abduci, ut prostitueretur, non potuit, quoniam
Deo uouerat castitatem.
In Catharina uirgine uicti philosophi scientiam, patienter tolerata tormenta
constantiam, rotarum fractio impiorumque percussio meritum testantur. Sed ne
uirginalis quoque candoris ac puritatis deessent testimonia, de abscissę
testantur. Sed ne
uirginalis quoque candoris ac puritatis deessent testimonia, de abscissę
ceruicis uulnere lac, non sanguis effluxit. Exanime corpus angeli
sepelierunt, monumentum oleo manat. Et, si tantus honos mortuę in terra,
quanta beatitudo uiuentis in cęlo!
Cecilia uirgo Valerianum, cui desponsata fuerat, ipso nuptiarum die ita
perterruit, cum angelum uirginitatis suę defensorem esse asseruisset, ut
ipsam ne
candoris ac puritatis deessent testimonia, de abscissę
ceruicis uulnere lac, non sanguis effluxit. Exanime corpus angeli
sepelierunt, monumentum oleo manat. Et, si tantus honos mortuę in terra,
quanta beatitudo uiuentis in cęlo!
Cecilia uirgo Valerianum, cui desponsata fuerat, ipso nuptiarum die ita
perterruit, cum angelum uirginitatis suę defensorem esse asseruisset, ut
ipsam ne contingere quidem ausus sit. Quin immo, deposito
Christum, pro breuibus
poenis ęterna gaudia, pro morte uitam. Nec immerito a dracone deglutita
fracto uentre exiuit incolumis, quę carne circumdata carnalis impudicicię
ueneno infici non potuit, lasciuiam uincens pudore et in fragili corpore
seruans mentis integritatem.
Barbaram, Nicomedię ciuem, forma, genere, diuitiis floreque ętatis
pręstantem, fidei tamen ardore talia contemnentem, cum multis
eam
suscepisse diceret, furens gentilis pater Dioscorus stricto gladio illam
persequi coepit. Sed quam pater persequebatur, saxa miserata sunt. Eam
nanque montis crepido, ad quam fugiens constiterat, inclinata trans uallem
in aduersa rupe deposuit et rursum se errigens persecutorem impediuit. At
neque miraculo mollitus, omni silice durior pater tandiu per deserta
latitantem quęsiuit, donec inuenit. Tunc per capillos tractam Martiano
pręsidi
risisti. Ob quam constantiam Dominus, dum te impii
expoliant, capillorum uestiuit incremento. Dum ad prostibulum trahunt, sua
tutatus est luce. Infamem locum micantis fulgoris decore honestauit.
Perculit horrore corruptores et in fugam conuertit. Procum autem illum
libidinis furiis actum nihilque pensi habentem, cum ad te irruisset,
repentina nece mulctauit. Tu in medias proiecta flammas non es adusta. Neque
enim, quam in te exureret, obscoeni
luce. Infamem locum micantis fulgoris decore honestauit.
Perculit horrore corruptores et in fugam conuertit. Procum autem illum
libidinis furiis actum nihilque pensi habentem, cum ad te irruisset,
repentina nece mulctauit. Tu in medias proiecta flammas non es adusta. Neque
enim, quam in te exureret, obscoeni rumoris maculam ignis inuenit.
Dissipatus ergo ardor crudelitatis appetiit ministros et, insonti parcens,
conuersus eat
horrore corruptores et in fugam conuertit. Procum autem illum
libidinis furiis actum nihilque pensi habentem, cum ad te irruisset,
repentina nece mulctauit. Tu in medias proiecta flammas non es adusta. Neque
enim, quam in te exureret, obscoeni rumoris maculam ignis inuenit.
Dissipatus ergo ardor crudelitatis appetiit ministros et, insonti parcens,
conuersus eat contra nocentissimos, Dei uoluntati
obsequente elemento.
et Dula Nicomedię, Euphemia, Dorothea, Tecla,
Erasma Aquileię, Susanna, Basilla, Domicilla, Anastasia, Felicula, Daria
Romę, Victoria Tiburi, Valeria Lemouici, Ursula cum undecim milibus uirginum
Colonię. Hę et alię tum in iis, tum aliis orbis partibus, multę
nuptiis
matrimonii nexibus implicari uoluerunt uel etiam
implicatę (quod multo difficilius est) castitatis cultum nunquam deserere.
Brigida uirgo inter Scotię puellas pulcherrima, cum a potentibus (et quidem
Christianis) uiris in matrimonium peteretur et illa uirginitatem Domino
uouisset, eundem orauit, ut aliquo corporis uitio ipsam deuenustaret, quo
procorum inquietudo facile sedari posset. Itaque, cum oculorum decore maxime
placuisset, alterum
ipsam deuenustaret, quo
procorum inquietudo facile sedari posset. Itaque, cum oculorum decore maxime
placuisset, alterum subito hulcere percussum amisit. Cui ergo charior oculis
fuit uirginitas, nonne tanto pulchrior fuit in conspectu Sponsi cęlestis,
quarto istis terrenis (qui iam illam, quam paulo ante tam ardenter
appetierant, desponderi sibi dedignabantur) uisa est deformatior?
Andragasina uirgo in Gallia Lothario regnante fuit. Quę cum
uirginitas, nonne tanto pulchrior fuit in conspectu Sponsi cęlestis,
quarto istis terrenis (qui iam illam, quam paulo ante tam ardenter
appetierant, desponderi sibi dedignabantur) uisa est deformatior?
Andragasina uirgo in Gallia Lothario regnante fuit. Quę cum a parentibus
Ansberto,* principi uiro (qui postea Rothomagensem ecclesiam rexit) inuita
desponsaretur, multis cum lachrymis Dominum obsecrauit, ne suam pollui
uirginitatem pateretur.
postea Rothomagensem ecclesiam rexit) inuita
desponsaretur, multis cum lachrymis Dominum obsecrauit, ne suam pollui
uirginitatem pateretur. Moxque leprę morbo totum corpus occupante, ob
foeditatem intacta dimittitur. Et ne in incerto esset, cur id mali
contigisset, ubi coenobium uirginum ingressa sanctum uelamen accepit,
continuo sana euasit. Puto, quę tam enixe orauerat lepram etiam ipsam, quoad
uixit, pati maluisset quam uirginitatem
*corr. ex Agerico
impetratum recepisset, rursum patris molestiis
infestationibusque et iam odio agitata ad ecclesiam confugit. Ille iratus
inde raptam in carcerem detrudit. Nec tamen efficere potuit, ut uoto suo
filia consentiret, quę se iam Christo desponderat. Vbi uero firmam in
proposito permanere uidit et neque minis neque uerberibus moueri iam
placatior dimitti iussit
molestiis
infestationibusque et iam odio agitata ad ecclesiam confugit. Ille iratus
inde raptam in carcerem detrudit. Nec tamen efficere potuit, ut uoto suo
filia consentiret, quę se iam Christo desponderat. Vbi uero firmam in
proposito permanere uidit et neque minis neque uerberibus moueri iam
placatior dimitti iussit nec deinde impedimento fuit, quin ipsa inter sacras
uirgines perpetuam uirginitatem, profiteretur. Tanta pro castitate perpessam
perpetuę uirginitatis uoto Deo se consecrasse.
Reliquit uirum, et amplexata est Christum. Reliquit corporis uoluptates, et
uoluptatibus fruitur paradisi. Prudens deliberatio, sed felicior euentus, et
qui perraro sequi soleat in tam pręsenti periculo. Maioris ergo prudentię
est ante in portum se recipere quam procellę turbinem expectare.
Sicuti fecisse Spoletanam uirginem idem autor est. Quę diuitis et principis
uiri filia, cum pater ipsam
et amplexata est Christum. Reliquit corporis uoluptates, et
uoluptatibus fruitur paradisi. Prudens deliberatio, sed felicior euentus, et
qui perraro sequi soleat in tam pręsenti periculo. Maioris ergo prudentię
est ante in portum se recipere quam procellę turbinem expectare.
Sicuti fecisse Spoletanam uirginem idem autor est. Quę diuitis et principis
uiri filia, cum pater ipsam nuptui collocare decreuisset, illo inscio ad
monasterium
Eleutherius abbas.
Euphrasiam uirginem, Antigoni filiam, quia cuidam Romano patricii generis
iuueni a parentibus ante pacta fuerat quam religioni se dedisset, cum illum
accipere Theodosii imperatoris litteris in Thebaidem, quo concesserat,
missis urgeretur, respondisse tradunt sponsum se habere in cęlo, non in
terra, et certum sibi esse omnia prius extrema perpeti quam fallere fidem
illi datam. Cumque insuper Theodosius opulentas
Romano patricii generis
iuueni a parentibus ante pacta fuerat quam religioni se dedisset, cum illum
accipere Theodosii imperatoris litteris in Thebaidem, quo concesserat,
missis urgeretur, respondisse tradunt sponsum se habere in cęlo, non in
terra, et certum sibi esse omnia prius extrema perpeti quam fallere fidem
illi datam. Cumque insuper Theodosius opulentas uiri
nuptias suis donis se cumulaturum polliceretur: Opes meę —
generis
iuueni a parentibus ante pacta fuerat quam religioni se dedisset, cum illum
accipere Theodosii imperatoris litteris in Thebaidem, quo concesserat,
missis urgeretur, respondisse tradunt sponsum se habere in cęlo, non in
terra, et certum sibi esse omnia prius extrema perpeti quam fallere fidem
illi datam. Cumque insuper Theodosius opulentas uiri
nuptias suis donis se cumulaturum polliceretur: Opes meę — inquit —
illi datam. Cumque insuper Theodosius opulentas uiri
nuptias suis donis se cumulaturum polliceretur: Opes meę — inquit — Christus
est. Dona tua aliis dato! Quid prius mirer, nescio, senilem tenerę ętatis in
respondendo sapientiam an puellaris animi in proposito constantiam. Sed idem
ille hanc Christiano principi respondere docuit, qui gentilibus philosophis
Catharinam. Et qui fecit, ne Luciam uirginem homines bouesque mouere
uiri
nuptias suis donis se cumulaturum polliceretur: Opes meę — inquit — Christus
est. Dona tua aliis dato! Quid prius mirer, nescio, senilem tenerę ętatis in
respondendo sapientiam an puellaris animi in proposito constantiam. Sed idem
ille hanc Christiano principi respondere docuit, qui gentilibus philosophis
Catharinam. Et qui fecit, ne Luciam uirginem homines bouesque mouere
possent, fecit et hanc ne imperator. Perpetuum
sese dedicat castitati.
Maria Decegnies, puellula duodecim annos nata parentum (non sua) uoluntate
cuidam Ioanni nuptui tradita, uitę districtione ac sanctitate commouit
uirum, ut intactam dimitteret. In uirginitate ergo perseuerans, multa
uirtute multisque miraculis celebris euasit. E uita decedenti Christus,
angeli, apostoli in uisu apparuerunt. Quorum consolationibus iocundata
mortis angustias non sensit. Solutam deinde a
Ioanni nuptui tradita, uitę districtione ac sanctitate commouit
uirum, ut intactam dimitteret. In uirginitate ergo perseuerans, multa
uirtute multisque miraculis celebris euasit. E uita decedenti Christus,
angeli, apostoli in uisu apparuerunt. Quorum consolationibus iocundata
mortis angustias non sensit. Solutam deinde a corpore animulam a Beata
Virgine cum angelorum comitatu in cęlum ferri conspexit episcopus Tolosanus.
Haud immerito tantam
miraculis celebris euasit. E uita decedenti Christus,
angeli, apostoli in uisu apparuerunt. Quorum consolationibus iocundata
mortis angustias non sensit. Solutam deinde a corpore animulam a Beata
Virgine cum angelorum comitatu in cęlum ferri conspexit episcopus Tolosanus.
Haud immerito tantam consecuta est beatitudinem, quę ne uiro quidem iuncta
uirilem copulam admisit et matrimonii iugo, cui iam subdita fuerat, excusso
incorrupta et corpore et
permansit.
Tam ancipitis pugnę gemina uictoria potitam Edildridam uirginem Sigebertus et
Beda scriptores tradunt. Quę Annę, regis orientalium Anglorum
Christianissimi, filia primum Tonberto, australium Giruiorum principi in
coniugium tradita, cum eodem pari uoto uirginitatem seruauit. Deinde eo
defuncto iterum a patre inuita desponsatur Ecgfrido regi. Sed cum ipso
quoque in uirginitate annos duodecim uixit. Postea uero eius permissu
Christianissimi, filia primum Tonberto, australium Giruiorum principi in
coniugium tradita, cum eodem pari uoto uirginitatem seruauit. Deinde eo
defuncto iterum a patre inuita desponsatur Ecgfrido regi. Sed cum ipso
quoque in uirginitate annos duodecim uixit. Postea uero eius permissu
religioni se consecrauit et securiorem quidem in monasterio, sed nunquam
domi castiorem uitam duxit. Haud dubium, quin castitatis merito tanta gratia
illam
uoto uirginitatem seruauit. Deinde eo
defuncto iterum a patre inuita desponsatur Ecgfrido regi. Sed cum ipso
quoque in uirginitate annos duodecim uixit. Postea uero eius permissu
religioni se consecrauit et securiorem quidem in monasterio, sed nunquam
domi castiorem uitam duxit. Haud dubium, quin castitatis merito tanta gratia
illam donauerat Deus, ut etiam iis, quibus nubebatur, statim continentiam
persuaderet. Rarissimum sane exemplum ac nescio,
fuisse dicitur. Denique uiro muliebri constantię diffidenti ac zelotypo
suspecta super candentes uomeres nudo, sed inoffenso uestigio ambulando
castam se probasse. Eo amisso liberius Deo seruire potuit, non castius
uiuere. In eadem ergo castitatis puritate perseuerans, nulli postea nubere
uoluit, ne cum Henrico simul amitteret uirginitatem. Qui ambo, quoniam in
coniugio cęlibes permanserunt, cęlo digni effecti et ad cęlum sublati, multo
ambulando
castam se probasse. Eo amisso liberius Deo seruire potuit, non castius
uiuere. In eadem ergo castitatis puritate perseuerans, nulli postea nubere
uoluit, ne cum Henrico simul amitteret uirginitatem. Qui ambo, quoniam in
coniugio cęlibes permanserunt, cęlo digni effecti et ad cęlum sublati, multo
felicius perenniusque regnum acceperunt quam reliquerunt.
Gunzonis, Arbonę ducis, filia Galli abbatis precationibus a demonio liberata
quam reliquerunt.
Gunzonis, Arbonę ducis, filia Galli abbatis precationibus a demonio liberata
uirginitatem uouit. Coeperat enim Spiritus Sanctus ibi habitare, unde
immundus fugerat. Cumque a Sigiberto, Gallię rege, in matrimonium peteretur,
a patre tradita, sponsam se cęlestis regis esse dixit. Quę uox ita exterruit
Sigibertum, ut puellam contingere non ausus monasterio uirgintum delegaret,
ei ipsam cedens, cuius se sponsam asserebat.
peteretur,
a patre tradita, sponsam se cęlestis regis esse dixit. Quę uox ita exterruit
Sigibertum, ut puellam contingere non ausus monasterio uirgintum delegaret,
ei ipsam cedens, cuius se sponsam asserebat. Illa itaque in cęlesti
beatitudine Christo iungi meruit, quia, dum in terris uiueret, pluris fecit
castitatem quam Gallię regnum.
Editę uirginis, Edgari, Anglorum regis, filię, corpusculum post annos aliquot
esse dixit. Quę uox ita exterruit
Sigibertum, ut puellam contingere non ausus monasterio uirgintum delegaret,
ei ipsam cedens, cuius se sponsam asserebat. Illa itaque in cęlesti
beatitudine Christo iungi meruit, quia, dum in terris uiueret, pluris fecit
castitatem quam Gallię regnum.
Editę uirginis, Edgari, Anglorum regis, filię, corpusculum post annos aliquot
quam conditum fuerat aperto sarcophago redactum in puluerem inuentum est,
Christo iungi meruit, quia, dum in terris uiueret, pluris fecit
castitatem quam Gallię regnum.
Editę uirginis, Edgari, Anglorum regis, filię, corpusculum post annos aliquot
quam conditum fuerat aperto sarcophago redactum in puluerem inuentum est,
pręter uentrem et genitalia. Cunctisque mirantibus, cur ea pars tantum
integra extaret, cuidam ipsa uirgo in quiete apparens, minime mirandum esse
dixit, si reliquo corpore fatiscente uterus
regis, filię, corpusculum post annos aliquot
quam conditum fuerat aperto sarcophago redactum in puluerem inuentum est,
pręter uentrem et genitalia. Cunctisque mirantibus, cur ea pars tantum
integra extaret, cuidam ipsa uirgo in quiete apparens, minime mirandum esse
dixit, si reliquo corpore fatiscente uterus incorruptus maneret, qui
uirginitate sanctificatus esset et nulla libidinis labe inquinatus. Dunstano
quoque episcopo de illa reuelatur
minime mirandum esse
dixit, si reliquo corpore fatiscente uterus incorruptus maneret, qui
uirginitate sanctificatus esset et nulla libidinis labe inquinatus. Dunstano
quoque episcopo de illa reuelatur celebrandam esse in terra, quę digna
fuerit, ut in cęlo celebris esset inter sponsas Christi. O grande uirginalis
pudicicię meritum, quo tanta comparatur felicitas, ut anima hominis
honoretur in Dei regno et corpus cariem nesciat in
si reliquo corpore fatiscente uterus incorruptus maneret, qui
uirginitate sanctificatus esset et nulla libidinis labe inquinatus. Dunstano
quoque episcopo de illa reuelatur celebrandam esse in terra, quę digna
fuerit, ut in cęlo celebris esset inter sponsas Christi. O grande uirginalis
pudicicię meritum, quo tanta comparatur felicitas, ut anima hominis
honoretur in Dei regno et corpus cariem nesciat in sepulchro!
Quasdam autem etiam apud
episcopo de illa reuelatur celebrandam esse in terra, quę digna
fuerit, ut in cęlo celebris esset inter sponsas Christi. O grande uirginalis
pudicicię meritum, quo tanta comparatur felicitas, ut anima hominis
honoretur in Dei regno et corpus cariem nesciat in sepulchro!
Quasdam autem etiam apud infideles reuerenter habitas legimus. Luceiam, Romanam uirginem, rex quidam barbarus nomine Ancias, cum captam
stuprare uellet, Dei
esse in terra, quę digna
fuerit, ut in cęlo celebris esset inter sponsas Christi. O grande uirginalis
pudicicię meritum, quo tanta comparatur felicitas, ut anima hominis
honoretur in Dei regno et corpus cariem nesciat in sepulchro!
Quasdam autem etiam apud infideles reuerenter habitas legimus. Luceiam, Romanam uirginem, rex quidam barbarus nomine Ancias, cum captam
stuprare uellet, Dei cęli sponsam esse audiuit, et ui
Quin etiam ad Christum conuersus, cum ipsam Romę martyrio
consumptam audisset, captiuę suę sorte incensus relicto regno Romam perrexit
et pro uerę religionis assertione supplicia pertulit, magis iam desyderans
regnare in cęlo quam in terra. Tantum illi profuit uenerationi uirginem
habuisse.
Eugenius etiam, barbarus Aphricę rex, Floram et Lucillam, sorores Deoque
dicatas uirgines, Latium incursans captas abduxerat. Sed cum eas perpetuam
ad Christum conuersus, cum ipsam Romę martyrio
consumptam audisset, captiuę suę sorte incensus relicto regno Romam perrexit
et pro uerę religionis assertione supplicia pertulit, magis iam desyderans
regnare in cęlo quam in terra. Tantum illi profuit uenerationi uirginem
habuisse.
Eugenius etiam, barbarus Aphricę rex, Floram et Lucillam, sorores Deoque
dicatas uirgines, Latium incursans captas abduxerat. Sed cum eas perpetuam
honorata uirginitas.
Virginitatis amor effecit, ut Euphrosina Alexandrina domum, parentes, patriam
fugeret et, ne iuueni (cui pacta fuerat) inuita traderetur, sub uirili
habitu latens proximi coenobii monachos adiret seque in eorum numerum
solenni professione redigeret, dicta Smaragdus. Cur, inquies, unum fugiens
tam multis se credidit? Quia eos, quibus se credebat, ęque ac se castos esse
nouerat. Quem autem fugiebat, longe disparis uoti
ac se castos esse
nouerat. Quem autem fugiebat, longe disparis uoti diuersique propositi erat.
Neque tamen negare possum difficillimum esse foeminę cum uiris uersanti
mentem integram gerere et inter scopulos nauigantem nulla in parte ellidi.
Quam ergo fortis uirgo Euphrosina, quę saluas pudicicię merces per media
ipsa pericula usque ad portum perduxit salutis!
Hoc idem mirari licet in Margarita, Aegyptia uirgine, quę et ipsa de sponsi
mentem integram gerere et inter scopulos nauigantem nulla in parte ellidi.
Quam ergo fortis uirgo Euphrosina, quę saluas pudicicię merces per media
ipsa pericula usque ad portum perduxit salutis!
Hoc idem mirari licet in Margarita, Aegyptia uirgine, quę et ipsa de sponsi
thalamo ad thalamum peruenit Christi. Prima quidem nocte illo ex lassitudine
altius dormiente, ut qui diem totum in choreis et tripudiis
desudasset, ipsa
perduxit salutis!
Hoc idem mirari licet in Margarita, Aegyptia uirgine, quę et ipsa de sponsi
thalamo ad thalamum peruenit Christi. Prima quidem nocte illo ex lassitudine
altius dormiente, ut qui diem totum in choreis et tripudiis
desudasset, ipsa dormire non poterat, assidue secum uoluens, quomodo
uirginitatis suę thesaurum subtraheret eius rapinę. Clanculum ergo
pedetentimque sese de cubili proripuit ędibusque excessit et
qui, cum omnes morbo
aliquo laborantes passim curaret, filiam Petronillam uirginem febri uexari
dimisit. Et cum interrogaretur, cur, qui alios sanasset, filiam ęgrotare
sustineret, — sic ei expedire respondit. Didicit uirgo in infirmitate esse
fortior et iam nec sana de corporis uoluptate cogitare. Maluitque casta mori
quam Flacco consuli (a quo petebatur) nupta uiuere. Exaudiuit Deus
deprecantem, et uitę pariter consulisque libidini iam uim
esse noluit, sponsam fecit
Christi, cęlestibus fruituram nuptiis, quia terrena contempserat.
Sic et Hilarius, Pictauiensis episcopus, cum filiam suam Abram* caste
sancteque uiuendi pręceptis imbuisset et illa aliquandiu in uirginitatis
proposito perseuerasset, ueritus, ne malicia mutaret mentem, Dominum depre‑
* corr. ex. Apram
catus est, ut ipsam e medio sublatam iam in tuto collocaret.
uiuendi pręceptis imbuisset et illa aliquandiu in uirginitatis
proposito perseuerasset, ueritus, ne malicia mutaret mentem, Dominum depre‑
* corr. ex. Apram
catus est, ut ipsam e medio sublatam iam in tuto collocaret.
Itaque tam lętus et alacer mortuam extulit, quam, ne uirginitatem in
coniugium uerteret, anxius ac solicitus fuit. His exemplis et timere discat
ancilla Christi, ut securior sit, et, si casus inciderit,
ueritus, ne malicia mutaret mentem, Dominum depre‑
* corr. ex. Apram
catus est, ut ipsam e medio sublatam iam in tuto collocaret.
Itaque tam lętus et alacer mortuam extulit, quam, ne uirginitatem in
coniugium uerteret, anxius ac solicitus fuit. His exemplis et timere discat
ancilla Christi, ut securior sit, et, si casus inciderit, uitam amittere
optet prius quam castitatem.
Satis hęc de
hęc de uirginibus. Viduarum nunc nostrarum castitatem exponamus, ne a
ueteribus (quarum superius fecimus mentionem) uicti uideamur.
Nataliam, Hadriani martyris coniugem (quoniam forma multis pręstabat)
tribunus Nicomedię in coniugium petiit. Denegare non erat, quod tribunus
peteret. Et ancilla Christi iam, quo se uerteret, nesciebat. Impetrat tamen
tridui spacium ad deliberandum atque interim Dominum uotis precibusque
solicitat, ut pudiciciam,
Constantinopolim uersus fugam fecit. Quod ut resciuit tribunus,
conscensa naui fugientem persequitur. Iam prope erat, ut consequeretur, cum
contrario flante uento coactus est reuerti; illa suo, quo uolebat, peruenit.
Itaque in uiduitate ieiuniis et precationibus uacans Deo seruiuit. Seruisset
autem homini, si iterum nupsisset.
Paulam Romanam a Hieronymo proditum legimus post mariti mortem non solum
nubere noluisse, sed etiam cum uiris nunquam
noluisse, sed etiam cum uiris nunquam comedisse. Casta mulier uix se
uiduam esse putauit, si cui non sui sexus hominum uel ipsa tantum conuiuendi
familiaritate iungeretur. Sic itaque uiduitatem sancte pureque custodiuit,
ut in monasterio sacris uirginibus pręesset. Quas etiam ęquauerat castitate,
cęteris uirtutibus superabat.
Elizabeth lantgrauio tradita uotum uouit, si marito superesse sibi contingat,
Deo se in castitate seruituram. Et
ut in monasterio sacris uirginibus pręesset. Quas etiam ęquauerat castitate,
cęteris uirtutibus superabat.
Elizabeth lantgrauio tradita uotum uouit, si marito superesse sibi contingat,
Deo se in castitate seruituram. Et casti propositi meritum habuit etiam
coniugata. Post uiri obitum de ingentibus diuitiis ad ultimam deuoluta est
paupertatem, rapientibus omnia, qui se lantgrauio succedere dixerant. Vnde
ab episcopo
omnia, qui se lantgrauio succedere dixerant. Vnde
ab episcopo Bambergensi suscipitur pieque sustentatur. Quo rursum ad nuptias
hortante dotemque multam pollicente respondit: si id conari pergeret, sibi in animo esse truncatis naribus uel scissa facie ita se
deformem reddere, ut, qui ducere uelit, futurus nemo sit. Igitur inops et
egena mulier nec prioris fortunę felicitatem amissam doluit nec secundę
oblatam accepit, dum
gaudet. Adeoque impatienter tulit ad
coniugium repetendum se inuitari ut, nisi, qui inuitabat, cessasset, suam
ipsa faciem lacerasset. Quanta autem sanctitate profecerit, hinc nose licet,
quod nullum fere uirtutis genus in hoc opere eius exemplo uacuum sit.
Profecto, nisi perpetuam castitatem tam ardenter adamasset, ad tantam
profectionem nunquam peruenisset.
Galla, Symmachi consulis filia (ut Gregorius refert), Gothis Italiam
eo morbi genere uel perituram uel, si uixerit, contra sexus sui
morem uillosum mentum habituram. At illa neque oris deformitate neque mortis
periculo territa propositum dimisit castitatis. Dum autem diem suum obiret,
affuit in uisu Petrus apostolus, a peccatis absolutam esse dixit, promissis
uitę ęternę errexit et, ut secum ueniret, hortatus est. Tunc sancta animula
illo dimisso corpore, quo uocabatur, lęta abiit. Si his etiam digamas frui
urgeri coepit Theodosii imperatoris Augustęque suasionibus
ac promissis. Quod quanquam amore erga ipsam summo agebatur, illa tamen
indignans et castitate metuens, rebus occulte nauigio
impositis, cum filia in Aegyptum nauigauit. Et in Thebaidem perueniens,
filiam monasterio tradidit, quę secum tulerat, pauperibus erogauit piisque
ipsa operibus incumbent castitatis propositum nunquam dereliquit. Cumque
abbatissa, cui filiam
imperatoris Augustęque suasionibus
ac promissis. Quod quanquam amore erga ipsam summo agebatur, illa tamen
indignans et castitate metuens, rebus occulte nauigio
impositis, cum filia in Aegyptum nauigauit. Et in Thebaidem perueniens,
filiam monasterio tradidit, quę secum tulerat, pauperibus erogauit piisque
ipsa operibus incumbent castitatis propositum nunquam dereliquit. Cumque
abbatissa, cui filiam commendauerat, in quiete
nauigauit. Et in Thebaidem perueniens,
filiam monasterio tradidit, quę secum tulerat, pauperibus erogauit piisque
ipsa operibus incumbent castitatis propositum nunquam dereliquit. Cumque
abbatissa, cui filiam commendauerat, in quiete uidisset Antigonum in
paradiso fulgentem a Domino exorasse ut coniugem suam de terris euocatam
sibi iam sociam faceret, die, qua prędictum fuerat, lęta decessit. Tanta
ergo accepit bona, quia et cum uiro caste se
perueniens,
filiam monasterio tradidit, quę secum tulerat, pauperibus erogauit piisque
ipsa operibus incumbent castitatis propositum nunquam dereliquit. Cumque
abbatissa, cui filiam commendauerat, in quiete uidisset Antigonum in
paradiso fulgentem a Domino exorasse ut coniugem suam de terris euocatam
sibi iam sociam faceret, die, qua prędictum fuerat, lęta decessit. Tanta
ergo accepit bona, quia et cum uiro caste se habuerat et sine uiro
uiduitatem constanter seruauerat, quanta imperator iterum nubenti dare
nunquam potuisset.
Salaberga post quinque filios ex Alduino marito, Dagoberti, Gallię regis,
duce genitos ab eodem impetrauit, ut deinceps in castitate Deo seruiret.
Itaque constructo apud Lugdunum amplo monasterio trecentis fere ancillis
Christi pręesse meruit et multorum signorum operationibus celebris fuit. Et
quia seruandę castitatis gratia uirum liberosque
apud Lugdunum amplo monasterio trecentis fere ancillis
Christi pręesse meruit et multorum signorum operationibus celebris fuit. Et
quia seruandę castitatis gratia uirum liberosque reliquit, nunc cum Christo
regnat, et in quo omnis beatitudinis summa est, eius indissolubili fruitur
consortio conspectuque lętatur.
Radegundis Clotarii, Gallię regis, coniux, cum annos aliquot cum marito sine
querela uixisset, tandem seruandę castitatis
tradita, cum duos liberos, quos ex eo
susceperat, impuberes adhuc morte immatura amisisset, nequaquam de reparanda
prole cogitare coepit, sed de castitate seruanda. Crebris itaque suasionibus
induxit maritum, ut distractis in pauperum usus bonis ambo animum ad Dei
seruitium applicarent. Itaque ille inter monachos, ipsa inter ancillas
Christi, quod uitę superfuit (relicto geniali thoro) laudabiliter
peregerunt, uiduitatem seruantes, antequam
quidem
abstinent, qui meretricantur, qui libidinibus diffluunt, quando quidem etiam
matrimonia iterare, etsi licitum, non tamen satis honestum putatur; nisi
forte honestum sit uri et continere se non posse. Meminerint igitur in
Decalogo pręceptum esse: Non mechaberis, non concupisces uxorem proximi
tui! Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id
est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod
iterare, etsi licitum, non tamen satis honestum putatur; nisi
forte honestum sit uri et continere se non posse. Meminerint igitur in
Decalogo pręceptum esse: Non mechaberis, non concupisces uxorem proximi
tui! Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id
est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint
stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum.
Reminiscantur in
sit uri et continere se non posse. Meminerint igitur in
Decalogo pręceptum esse: Non mechaberis, non concupisces uxorem proximi
tui! Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id
est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint
stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum.
Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in profundum et Samaritanam
mulierem, quia
esse: Non mechaberis, non concupisces uxorem proximi
tui! Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id
est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint
stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum.
Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in profundum et Samaritanam
mulierem, quia quinque uiros habuerat, argui a Domino sextum iam non esse
suum. Et ab eodem
non concupisces uxorem proximi
tui! Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id
est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint
stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum.
Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in profundum et Samaritanam
mulierem, quia quinque uiros habuerat, argui a Domino sextum iam non esse
suum. Et ab eodem adulterę, ne amplius
Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id
est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint
stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum.
Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in profundum et Samaritanam
mulierem, quia quinque uiros habuerat, argui a Domino sextum iam non esse
suum. Et ab eodem adulterę, ne amplius peccaret, iniunctum, ne grauius illi
contingat.
obrui et a rege Babylonio, id
est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint
stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum.
Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in profundum et Samaritanam
mulierem, quia quinque uiros habuerat, argui a Domino sextum iam non esse
suum. Et ab eodem adulterę, ne amplius peccaret, iniunctum, ne grauius illi
contingat. Sciant etiam fornicationis reum ab
mulierem, quia quinque uiros habuerat, argui a Domino sextum iam non esse
suum. Et ab eodem adulterę, ne amplius peccaret, iniunctum, ne grauius illi
contingat. Sciant etiam fornicationis reum ab Apostolo traditum Sathanę in
interitum carnis. Quod uitium usque adeo execrabile iudicat, ut Corinthiis
eorum consuetudinem, qui illo infecti sunt, interdicat dicens: Ne
commisceamini fornicariis! Et idem: Nolite errare — inquit —
neque fornicarii, neque idolis seruientes, neque adulteri, neque
molles, neque masculorum concubitores regnum Dei possidebunt. Iterum
alibi ait: Fornicatores et adulteros iudicabit Deus, hoc est,
damnabit. Et in Apocalypsi legimus: fornicatorum partem cum ueneficis
futuram et idolatris et omnibus mendacibus in stagno ardenti igne et
sulphure, quod est mors secunda.
Sed percurramus etiam
regnum Dei possidebunt. Iterum
alibi ait: Fornicatores et adulteros iudicabit Deus, hoc est,
damnabit. Et in Apocalypsi legimus: fornicatorum partem cum ueneficis
futuram et idolatris et omnibus mendacibus in stagno ardenti igne et
sulphure, quod est mors secunda.
Sed percurramus etiam Scripturarum exempla, quo magis innotescat, quanto odio
Deo sit omnis impudicus. Lamech primus duxit duas uxores,
est
plurimorum. Ruben maledicitur, quia ascendit cubile patris sui. Zambri cum
scorto Madianite, ad quod palam intrare non erubuerat pugione sacerdotali
confodiuntur. Et ne non iure cęsos arbitreris, illis punitis Dei in filios
Israhel ira placatur. Prima Sansonis uxor, quia ipso repudiato alium
acceperat, simul cum patre igne combusta poenas dedit. Ipse Sanson secundę
uxoris (ut scias, qualis bigamię euentus sit) dolis ac proditione
punitio,
libidine abstinendum esset. Vt ergo et uitium caueamus et uirtuti penitus
innitamur, qualis utriusque finis sit, iugiter cogitemus. Sed dices:
Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. Video aliam legem in
membris meis repugnantem legi mentis meę, et non quod uolo bonum, hoc ago,
sed quod odi malum, illud facio. At castiga corpus tuum et in seruitutem
redige, ut obedire discat spiritui. Deinde, quanto infirmior es, tanto
Sed dices:
Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. Video aliam legem in
membris meis repugnantem legi mentis meę, et non quod uolo bonum, hoc ago,
sed quod odi malum, illud facio. At castiga corpus tuum et in seruitutem
redige, ut obedire discat spiritui. Deinde, quanto infirmior es, tanto
solicitius pete a Domino auxilium. Petenti datur et pulsanti aperitur.
Frequentius ora, uentri minimum indulge. Hoc demonium
operis, ut
nunquam te diabolus inueniat ociosum. Sexum diuersum, quantum potes, fuge,
quantum licet, obliuiscere: fugientem deserit concupiscentia, obliuiscentem
dimittit foeda titillatio. Semper tamen totam uincendi spem in Deo colloca.
Sine me — inquit — nihil potestis facere.
Caput IX / DE POENITENTIA PECCATORVM PER EXEMPLA VETERVM
Caput IX / DE POENITENTIA PECCATORVM PER EXEMPLA VETERVM
Hactenus de castitate. Nunc iis, qui culpa aliqua lapsi sunt, demus
poenitentię locum, ut resurgant. Et quidem, nemo est, qui non peccet.
Septies in die cadit iustus, ait Scriptura. Et Ioannes apostolus:
Si dixerimus — inquit — quia peccatum non habemus, nosipsos
seducimus et ueritas in nobis non est. Igitur, quoniam omnia Deus
conclusit sub
Et quidem, nemo est, qui non peccet.
Septies in die cadit iustus, ait Scriptura. Et Ioannes apostolus:
Si dixerimus — inquit — quia peccatum non habemus, nosipsos
seducimus et ueritas in nobis non est. Igitur, quoniam omnia Deus
conclusit sub peccato, ut omnium misereatur, omnibus necessaria est
poenitentia, quę, quanti fructus sit aut qualiter agi debeat, exemplis
patebit.
patebit.
Legimus Israhelitas, quoties Legem sanctam pręuaricati sunt, Deo uindicante
erumnis uastationibusque affectos. Rursum, cum poenitendo sese correxissent
eodem miserante liberatos, ut et iustum in puniendo
agnoscas et facilem in remittendo.
Cum ergo Iosue duce iam defuncto alienigenas sibi iunxissent et (quod
execrabilius est) immolassent eorum diis Baalim et Astaroth, obliti Dei sui,
a quo
quoties Legem sanctam pręuaricati sunt, Deo uindicante
erumnis uastationibusque affectos. Rursum, cum poenitendo sese correxissent
eodem miserante liberatos, ut et iustum in puniendo
agnoscas et facilem in remittendo.
Cum ergo Iosue duce iam defuncto alienigenas sibi iunxissent et (quod
execrabilius est) immolassent eorum diis Baalim et Astaroth, obliti Dei sui,
a quo multa, magnaque acceperant beneficia bellis oppressi
uiuificat nisi poenitentes.
Othoniele uero mortuo, cum iterum iisdem flagitiis se polluissent, Eglon,
Moabitarum regi, decem et octo annos tributa pensitauere. Postremo
poenitentes Aioth ambidexter uindicauit in libertatem, rege ipso interempto
et decem milibus hostium cęsis. Deinde annos octoginta nemo illos armis
lacessiuit, ut hinc intelligas cum potentibus diabolum congredi minus audere
et, si audeat, nocere non posse.
annos
uiginti cum eos sceleris poenituisset clamassentque ad Dominum, Delbora
prophetante Barach tantummodo cum decem milibus armatorum Sysaram, regii
exercitus ducem, cum nongentis falcatis curribus et ingenti militum copia in
pręlium descendentem fudit fugauitque. In decem milibus Decalogi numerus
habetur, quo, si poenitens se munierit, uitiorum multitudinem contra
insurgentem facile superabit.
Iahel autem, uxor Aber,
clamassentque ad Dominum, Delbora
prophetante Barach tantummodo cum decem milibus armatorum Sysaram, regii
exercitus ducem, cum nongentis falcatis curribus et ingenti militum copia in
pręlium descendentem fudit fugauitque. In decem milibus Decalogi numerus
habetur, quo, si poenitens se munierit, uitiorum multitudinem contra
insurgentem facile superabit.
Iahel autem, uxor Aber, Sysaram adacto in tempora clauo interfecit. Iahel
pręlium descendentem fudit fugauitque. In decem milibus Decalogi numerus
habetur, quo, si poenitens se munierit, uitiorum multitudinem contra
insurgentem facile superabit.
Iahel autem, uxor Aber, Sysaram adacto in tempora clauo interfecit. Iahel
interpretatur incipiens , Aber lucidus . Iahel ergo uxor est
Aber, quia illum, quem poenitere incipit, lux recti prauique dignoscendi
comitatur. Sysara exclusionem gaudii
est
Aber, quia illum, quem poenitere incipit, lux recti prauique dignoscendi
comitatur. Sysara exclusionem gaudii designat, id est, diabolum, qui
nos a paradisi gaudiis maligna suggestione nititur excludere; quem clauo in
tempore transfodimus, cum in tempore poenitentiam agimus, compunctionis
clauo uitium expungentes. Hoc tempus si elabi sine
poenitudine dimiserimus, frustra postea nos poenitebit. Incassum enim tunc
incipit, lux recti prauique dignoscendi
comitatur. Sysara exclusionem gaudii designat, id est, diabolum, qui
nos a paradisi gaudiis maligna suggestione nititur excludere; quem clauo in
tempore transfodimus, cum in tempore poenitentiam agimus, compunctionis
clauo uitium expungentes. Hoc tempus si elabi sine
poenitudine dimiserimus, frustra postea nos poenitebit. Incassum enim tunc
lugetur, cum iam actorum ratio
clauo uitium expungentes. Hoc tempus si elabi sine
poenitudine dimiserimus, frustra postea nos poenitebit. Incassum enim tunc
lugetur, cum iam actorum ratio exigitur.
Post annos quadraginta in pace peractos rursum ad impietatem prolapsi a
Madianitis deuastantur annos septem. Et cum tandem illos delicti
poenituisset, per Gedeonem opitulatus est eis Deus. Qui diuino fretus
auxilio, non amplius quam cum trecentis
poenitentes per Sansonem liberati sunt, qui ligatus
Sansonem liberati sunt, qui ligatus
pro eis deprecante hostiasque offerente
fleuerunt ieiunaruntque palam confitentes, quod Baalim et Astaroth idola
coluissent, Dei sui cultu derelicto. Hac poenitentium afflictione placatus
Dominus Philistinorum multitudinem in illos irruere paratam tonitru ac
fragore exterruit, ut repente auersi terga darent. Filii uero Israhel eos
fugientes persecuti ad internitionem conciderunt, urbes, quas amiserant,
recuperarunt nec postea ab inimicis
poenitentis dolor extiterit, qui tam repente
uenia dignus fuit. Quomodo enim minante propheta tanti delicti conscius non
uehementer doluisset, qui paruulo ęgrotante, quem de illicito generauerat
coitu, fleuit, ieiunauit, in terra iacuit, qui Absalonem filium fugiens
nudis pedibus et operto capite et lachrymantibus oculis incessit? Multum
ergo dolendum est, cum multum peccatum est. Nec te moueat, si aduersis
casibus concutitur, cui uenia
de Israhel octingenta
milia, de Iuda quingenta milia, uidens se pręesse tantę multitudini, mentis
elatione peccauit et continuo (ut discas non differendam esse poenitentiam):
Peccaui — inquit — ualde in hoc facto. Sed precor, Domine, ut
transferas iniquitatem serui tai, quia stulte egi nimis. Ecce moeret
et poenitens se deliquisse confitetur. Cur ergo non, ut ante,
sequitur confessionem uenia, cum
Cur ergo non, ut ante,
sequitur confessionem uenia, cum pręsertim illud quam hoc peccatum grauius
fuerit? Quin licet deinde quis leuius peccet, magis tamen efficitur
ingratus, dum post remissam culpam in culpam relabi negligit. Proinde
Dominus, cui prius facile pepercerat, nunc eundem de tribus eximiis malis
unius optione onerat, hoc est, uel famis uel cladis uel pestilentię, nequis
uenia pro licentia utendum putet.
rex Iuda,* et illi, quibus pręerat, lege Dei contempta gentilium
ritum sequebantur, cum Sesac, rex Aegypti, de improuiso fines eorum
irrumpens oppida multa et loci natura et armis munita expugnauit illosque,
qui aduersum se in campum descenderant, in urbem fugere compulit. Porro, cum
per Semeiam prophetam audissent: Vos reliquistis me, et ego reliqui uos
in manu Sesac, dicit Dominus, ab errore conuersi poenitentiam
egerunt. Inde rursum
pręerat, lege Dei contempta gentilium
ritum sequebantur, cum Sesac, rex Aegypti, de improuiso fines eorum
irrumpens oppida multa et loci natura et armis munita expugnauit illosque,
qui aduersum se in campum descenderant, in urbem fugere compulit. Porro, cum
per Semeiam prophetam audissent: Vos reliquistis me, et ego reliqui uos
in manu Sesac, dicit Dominus, ab errore conuersi poenitentiam
egerunt. Inde rursum Dominus ad Semeiam ait:
oppida multa et loci natura et armis munita expugnauit illosque,
qui aduersum se in campum descenderant, in urbem fugere compulit. Porro, cum
per Semeiam prophetam audissent: Vos reliquistis me, et ego reliqui uos
in manu Sesac, dicit Dominus, ab errore conuersi poenitentiam
egerunt. Inde rursum Dominus ad Semeiam ait: Quia humiliati sunt, non
disperdam eos. Veruntamen seruient Sesac, ut sciant distantiam
seruitutis meę
Sesac, ut sciant distantiam
seruitutis meę et seruitutis regni terrarum. Ergo etiam per
poenitentiam placatus Dominus non semper omnem angustiam aufert, cum
scilicet hoc profuturum nouit, cui placatus est. Nam uirtus in infirmitate
perficitur.
Achab, Samarię regum pessimus, qui uineam Naboth Iezrahelitę per ipsius cędem
ita occupauerat, ut, crudelior tunc an auarior fuerit, non facile dignosci
possit, minante
Naboth Iezrahelitę per ipsius cędem
ita occupauerat, ut, crudelior tunc an auarior fuerit, non facile dignosci
possit, minante sibi Domino per Heliam prophetam pertimuit et scissis
uestibus texit se cilicio, ieiunauit, in sacco iacuit. Iccirco Dominus
malum, quod illi interminatus fuerat, distulit post eum in diebus Ochozię et
Ioram, filiorum eius. Hinc per Ezechielem prophetam ait: Impietas impii
non nocebit ei, in quacunque die
fuerit, non facile dignosci
possit, minante sibi Domino per Heliam prophetam pertimuit et scissis
uestibus texit se cilicio, ieiunauit, in sacco iacuit. Iccirco Dominus
malum, quod illi interminatus fuerat, distulit post eum in diebus Ochozię et
Ioram, filiorum eius. Hinc per Ezechielem prophetam ait: Impietas impii
non nocebit ei, in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua.
Iosaphat, rex Iuda,
cilicio, ieiunauit, in sacco iacuit. Iccirco Dominus
malum, quod illi interminatus fuerat, distulit post eum in diebus Ochozię et
Ioram, filiorum eius. Hinc per Ezechielem prophetam ait: Impietas impii
non nocebit ei, in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua.
Iosaphat, rex Iuda, irruentibus aduersum se Moabitis et Ammonitis et Idumeis
indixit ieiunium atque orauit. Omnesque de Iuda steterunt coram Domino cum
sua.
Iosaphat, rex Iuda, irruentibus aduersum se Moabitis et Ammonitis et Idumeis
indixit ieiunium atque orauit. Omnesque de Iuda steterunt coram Domino cum
paruulis et uxoribus ac liberis et in terram proni ado‑
*corr. ex Iudę
rauerunt. Cantores pręcedentes exercitum Deo laudes
personabant, cum illi, quos pertimuerant, in seipsos conuersi mutuis
uulneribus
cum
paruulis et uxoribus ac liberis et in terram proni ado‑
*corr. ex Iudę
rauerunt. Cantores pręcedentes exercitum Deo laudes
personabant, cum illi, quos pertimuerant, in seipsos conuersi mutuis
uulneribus concidere. Iosaphat et Iuda diripuerunt spolia et gratias Deo
egerunt, quod sic pro ipsis depugnasset. Cor enim contritum et humiliatum
Deus non spernit. In tribulatione — inquit
cum illi, quos pertimuerant, in seipsos conuersi mutuis
uulneribus concidere. Iosaphat et Iuda diripuerunt spolia et gratias Deo
egerunt, quod sic pro ipsis depugnasset. Cor enim contritum et humiliatum
Deus non spernit. In tribulatione — inquit — inuocasti me, et
liberaui te.
Benadab, Syrię rege, Samariam obsidente oppidani fame laborabant, ita ut
quędam mulieres a filiorum esu non abstinerent,
Syrię rege, Samariam obsidente oppidani fame laborabant, ita ut
quędam mulieres a filiorum esu non abstinerent, quando poenitentia et
humiliatione Ioram, Samarię regis, qui cilicio se induerat, die uno summa
inopia in summam uersa est copiam. Syri enim horrendo armorum strepitu
diuinitus excitato uehementer perterriti relictis impedimentis omnique
supellectili dimissa fugam fecere. Samaritę uero egressi direptis castris
insperata preda
patris impietatem
Hierosolymis obsessus, conscidisse uestimenta dicitur saccoque se operuisse,
ad templum uenisse, ad Esaiam, ut pro ipsis oraret, misisse. Et continuo ab
eodem propheta meruit audire, ne timeret. Denique ira in hostem conuersa
nocte una cecidere centum octoginta quinque milia Assyriorum, angelo cędente
et a pernicie liberante poenitentem. Prophetauerat autem Esaias dicens:
Cadet Assur in gladio non uiri, et gladius non
meruit audire, ne timeret. Denique ira in hostem conuersa
nocte una cecidere centum octoginta quinque milia Assyriorum, angelo cędente
et a pernicie liberante poenitentem. Prophetauerat autem Esaias dicens:
Cadet Assur in gladio non uiri, et gladius non hominis uorabit eum,
et fugiet non a facie gladii.
Idem Ezechias, cum ęgrotanti sibi diem extremum imminere per prophetam
audisset, flendo atque orando
ad Babylonios quoque transportandam Esaia
prophetante didicisset, delicti conscientia consternatus, non est ausus
mulctam hanc auferri poscere, sed differri. Bonus — inquit — sermo
Domini; sit tantum pax in diebus meis. Itaque in posteros dilatum
est malum, forte etiam ab ipsis differendum, si uel non deliquissent uel
continuo illos delicti poenituisset.
Manasses, eius filius, cum in regnum successisset, patris uirtutes
Esaia
prophetante didicisset, delicti conscientia consternatus, non est ausus
mulctam hanc auferri poscere, sed differri. Bonus — inquit — sermo
Domini; sit tantum pax in diebus meis. Itaque in posteros dilatum
est malum, forte etiam ab ipsis differendum, si uel non deliquissent uel
continuo illos delicti poenituisset.
Manasses, eius filius, cum in regnum successisset, patris uirtutes uitiis
Domini; sit tantum pax in diebus meis. Itaque in posteros dilatum
est malum, forte etiam ab ipsis differendum, si uel non deliquissent uel
continuo illos delicti poenituisset.
Manasses, eius filius, cum in regnum successisset, patris uirtutes uitiis
suis ęquauit. Coluit enim idola, somnia obseruauit, artes maleficas
exercuit, Domini per os prophetarum minas denunciationesque contempsit. Ob
hoc ab Assyriis captus et catenis
uitiis
suis ęquauit. Coluit enim idola, somnia obseruauit, artes maleficas
exercuit, Domini per os prophetarum minas denunciationesque contempsit. Ob
hoc ab Assyriis captus et catenis atque compedibus uinctus, abductus est in
Babylonem. Et tamen, postquam eum flagitiorum suorum poenituisset
precatusque esset Deum, quem peccando irritauerat, exauditus est reductusque
Hierosolymam et in regnum postliminio restitutus. Tunc simulachra, quę
captus et catenis atque compedibus uinctus, abductus est in
Babylonem. Et tamen, postquam eum flagitiorum suorum poenituisset
precatusque esset Deum, quem peccando irritauerat, exauditus est reductusque
Hierosolymam et in regnum postliminio restitutus. Tunc simulachra, quę
posuerat, euertit arasque destruxit et restaurato altari Domini uictimas ac
pacifica immolauit suisque pręcepit, ut colant Dominum, Deum Israhel. In
bonum denique ex
Hierosolymam et in regnum postliminio restitutus. Tunc simulachra, quę
posuerat, euertit arasque destruxit et restaurato altari Domini uictimas ac
pacifica immolauit suisque pręcepit, ut colant Dominum, Deum Israhel. In
bonum denique ex pessimo mutatus est, in liberum ex servo, in regem ex
captiuo, quia poenitens ac dolens ad Dominum clamitauit, eodem Domino per
Esaiam dicente: In indignatione mea percussi te, et in reconciliatione
restitutus. Tunc simulachra, quę
posuerat, euertit arasque destruxit et restaurato altari Domini uictimas ac
pacifica immolauit suisque pręcepit, ut colant Dominum, Deum Israhel. In
bonum denique ex pessimo mutatus est, in liberum ex servo, in regem ex
captiuo, quia poenitens ac dolens ad Dominum clamitauit, eodem Domino per
Esaiam dicente: In indignatione mea percussi te, et in reconciliatione
tua misertus sum tui.
simulachra, quę
posuerat, euertit arasque destruxit et restaurato altari Domini uictimas ac
pacifica immolauit suisque pręcepit, ut colant Dominum, Deum Israhel. In
bonum denique ex pessimo mutatus est, in liberum ex servo, in regem ex
captiuo, quia poenitens ac dolens ad Dominum clamitauit, eodem Domino per
Esaiam dicente: In indignatione mea percussi te, et in reconciliatione
tua misertus sum tui.
suisque pręcepit, ut colant Dominum, Deum Israhel. In
bonum denique ex pessimo mutatus est, in liberum ex servo, in regem ex
captiuo, quia poenitens ac dolens ad Dominum clamitauit, eodem Domino per
Esaiam dicente: In indignatione mea percussi te, et in reconciliatione
tua misertus sum tui.
Iosię regi Iuda, quoniam, cum Legis librum perlegisset, patrum populique
transgressione uehementer tristatus est,
Dominum, Deum Israhel. In
bonum denique ex pessimo mutatus est, in liberum ex servo, in regem ex
captiuo, quia poenitens ac dolens ad Dominum clamitauit, eodem Domino per
Esaiam dicente: In indignatione mea percussi te, et in reconciliatione
tua misertus sum tui.
Iosię regi Iuda, quoniam, cum Legis librum perlegisset, patrum populique
transgressione uehementer tristatus est, Olda prophetis respondit: Hęc
super locum istum et habitatores
eius, quia dereliquerunt me, et sacrificauerunt diis alienis. Te autem,
quoniam audisti uerba Voluminis et perterritum est cor tuum et fleuisti
coram me, colligam te ad patres tuos in pace, ne uideant oculi tui mala,
quę inducturus sum super locum istum. Itaque propter unius poenitentiam communis omnium calamitas, quoad ipse uixit, dilata
est. Vixit autem posthac duodecim
ipsi fleuerunt. Magnoque diuinę ultionis metu expauefacti, intantum illi
obedierunt, ut consenserint et uxores repudiare et, qui de ipsis nati
fuerant, filios abdicare. Igitur ipso Dei legem exponente conuenisse
dicuntur in ieiunio et in saccis, puluere conspersi et ab omni filio
alienigena separati, confitentes peccata sua et iniquitates patrum suorum
quater in die et quater in nocte, et adorantes Dominum, Deum suum. Ideo in
pace stabiliti
Magnoque diuinę ultionis metu expauefacti, intantum illi
obedierunt, ut consenserint et uxores repudiare et, qui de ipsis nati
fuerant, filios abdicare. Igitur ipso Dei legem exponente conuenisse
dicuntur in ieiunio et in saccis, puluere conspersi et ab omni filio
alienigena separati, confitentes peccata sua et iniquitates patrum suorum
quater in die et quater in nocte, et adorantes Dominum, Deum suum. Ideo in
pace stabiliti pristinę
fuerant, filios abdicare. Igitur ipso Dei legem exponente conuenisse
dicuntur in ieiunio et in saccis, puluere conspersi et ab omni filio
alienigena separati, confitentes peccata sua et iniquitates patrum suorum
quater in die et quater in nocte, et adorantes Dominum, Deum suum. Ideo in
pace stabiliti pristinę libertatis statum sibi recuperauerunt, dicente
Domino: Si abstuleris offendicula tua, a facie mea non commoueberis.
filios abdicare. Igitur ipso Dei legem exponente conuenisse
dicuntur in ieiunio et in saccis, puluere conspersi et ab omni filio
alienigena separati, confitentes peccata sua et iniquitates patrum suorum
quater in die et quater in nocte, et adorantes Dominum, Deum suum. Ideo in
pace stabiliti pristinę libertatis statum sibi recuperauerunt, dicente
Domino: Si abstuleris offendicula tua, a facie mea non commoueberis.
conuenisse
dicuntur in ieiunio et in saccis, puluere conspersi et ab omni filio
alienigena separati, confitentes peccata sua et iniquitates patrum suorum
quater in die et quater in nocte, et adorantes Dominum, Deum suum. Ideo in
pace stabiliti pristinę libertatis statum sibi recuperauerunt, dicente
Domino: Si abstuleris offendicula tua, a facie mea non commoueberis.
Cęterum ego non tam miror aliquem proprii reatus
dictos uideo
etiam Danielem prophetam oppido quam solicitum atque anxium, non pro suis,
sed pro populi peccatis, dum ea ueluti sibi communia confitetur et perinde
misericordiam Dei implorat, ac si et ipse deliquisset. Video in ieiuniis, in
sacco, in cinere illum sponte affligi, per tres hebdomadas lugere, panem
desyderabilem non comedere et neque carnem neque uinum gustare neque
unguento perfundi. Video, inquam, illum pro delictis aliorum talia
etiam Danielem prophetam oppido quam solicitum atque anxium, non pro suis,
sed pro populi peccatis, dum ea ueluti sibi communia confitetur et perinde
misericordiam Dei implorat, ac si et ipse deliquisset. Video in ieiuniis, in
sacco, in cinere illum sponte affligi, per tres hebdomadas lugere, panem
desyderabilem non comedere et neque carnem neque uinum gustare neque
unguento perfundi. Video, inquam, illum pro delictis aliorum talia
prophetam oppido quam solicitum atque anxium, non pro suis,
sed pro populi peccatis, dum ea ueluti sibi communia confitetur et perinde
misericordiam Dei implorat, ac si et ipse deliquisset. Video in ieiuniis, in
sacco, in cinere illum sponte affligi, per tres hebdomadas lugere, panem
desyderabilem non comedere et neque carnem neque uinum gustare neque
unguento perfundi. Video, inquam, illum pro delictis aliorum talia
facientem, et intra me
cordis mei petram, ut saltem aquam effundat lachrymarum et ipse plangere
possim ea, quibus te offendi, cum sancti tui sic lugeant etiam ea, quibus te
alii offenderunt.
Sed interim et reliquorum in poenitendo solicitudinem persequamur, ut et ipse
de mea tepiditate magis erubescam et alii de peccato suo dolore plenus
instruantur.
Olopherne Iudeos inuadente tutatus est eos Dominus, quoniam inuocauerunt
cinereque
capita conspersi et infantes prostrati ante faciem templi et altare opertum
cilicio. Illa quoque, quę interfecit inimicum, uidua erat, quotidie
ieiunabat, lumbos cilicio pręcinxerat, cinere caput perfuderat, in secreto
domus suę cubiculo cum ancillis clausa morabatur. Et tunc prostrata clamauit
ad Dominum, cum tam audax facinus esset aggressura. Huiuscemodi ergo
poenitentię afflictionibus atque angustiis conciliatur Deus,
capit ęternitatis.
Niniuitę quoque, cum urbem suam post dies quadraginta euertendam audissent,
prędicauerunt ieiunium, uestiti sunt saccis, rex ipse surrexit de solio,
abiecit regia ornamenta et saccum induit seditque in cinere ac iussit, ne
homines, iumenta, boues, pecora gustent quicquam usque mane utque
unusquisque conuertatur a uia sua mala. Id uidens Deus auertit omnem
perniciem illam, quam eis comminatus fuerat se illaturum. Quis ergo
quin a diebus Ioannis regnum cęlorum, uim patiatur et uiolenti rapiant
illud, si etiam ante Ioannem hominum poenitentia mutare potuit Dei
sententiam?
Mardocheus ad Susa abductus, cum Aman Persę odio in ipsum ac simultate factum
esset, ut rex Persarum Assuerus edicto iuberet interfici Iudeos omnes, qui
Susis atque alibi in regno eius erant, uestimenta scidit,
saccum induit, aspersit cinere caput, cum clamore
potuit Dei
sententiam?
Mardocheus ad Susa abductus, cum Aman Persę odio in ipsum ac simultate factum
esset, ut rex Persarum Assuerus edicto iuberet interfici Iudeos omnes, qui
Susis atque alibi in regno eius erant, uestimenta scidit,
saccum induit, aspersit cinere caput, cum clamore et eiulatu incessit. Illi
etiam, qui per prouincias erant Iudei, ieiunauerunt cilioque et cinere pro
stratu usi sunt. Et
scidit,
saccum induit, aspersit cinere caput, cum clamore et eiulatu incessit. Illi
etiam, qui per prouincias erant Iudei, ieiunauerunt cilioque et cinere pro
stratu usi sunt. Et Deo propicio, cędes, quę in ipsos grassatura erat, uersa
est in autorem Aman. Quodque ipse Mardocheo ac cęteris Israhelitis facere
intenderat, hoc cum asseclis atque assentatoribus suis passus est. Tam cito
misericors et iustus Dominus et eos liberat,
induit, aspersit cinere caput, cum clamore et eiulatu incessit. Illi
etiam, qui per prouincias erant Iudei, ieiunauerunt cilioque et cinere pro
stratu usi sunt. Et Deo propicio, cędes, quę in ipsos grassatura erat, uersa
est in autorem Aman. Quodque ipse Mardocheo ac cęteris Israhelitis facere
intenderat, hoc cum asseclis atque assentatoribus suis passus est. Tam cito
misericors et iustus Dominus et eos liberat, qui in conspectu suo se
humiliant,
grassatura erat, uersa
est in autorem Aman. Quodque ipse Mardocheo ac cęteris Israhelitis facere
intenderat, hoc cum asseclis atque assentatoribus suis passus est. Tam cito
misericors et iustus Dominus et eos liberat, qui in conspectu suo se
humiliant, et illos punit, qui impie superbiunt. Mardocheus uero ipse tam
pręsenti periculo errutus, primum apud regem obtinuit dignitatis locum et,
quantum poenitentię humiliationibus se submiserat,
meam, et operui
cinere carnem meam. Facies mea intumuit a fletu, et palpebrę meę
caligauerunt. Et confidenter ait: Hęc passus sum absque
iniquitate manus meę, cum haberem mundas ad Deum preces. Ecce in cęlo
testis meus et conscius meus in excelsis. Quod si sic corpus suum
sponte atterebat uir innocens et simplex et timens Deum, ob hoc solum, ut
humilitatem probaret, quid nos facere oportet, qui et in multis
Facies mea intumuit a fletu, et palpebrę meę
caligauerunt. Et confidenter ait: Hęc passus sum absque
iniquitate manus meę, cum haberem mundas ad Deum preces. Ecce in cęlo
testis meus et conscius meus in excelsis. Quod si sic corpus suum
sponte atterebat uir innocens et simplex et timens Deum, ob hoc solum, ut
humilitatem probaret, quid nos facere oportet, qui et in multis offendimus
et in non paucis adhuc offendere non
preces. Ecce in cęlo
testis meus et conscius meus in excelsis. Quod si sic corpus suum
sponte atterebat uir innocens et simplex et timens Deum, ob hoc solum, ut
humilitatem probaret, quid nos facere oportet, qui et in multis offendimus
et in non paucis adhuc offendere non cessamus?
Idem, quia ingentibus oppressus erumnis Dei iudicium aliquantulum
sugillauerat se iustum iactando et cum Deo disputare concupiscendo, a Domino
testis meus et conscius meus in excelsis. Quod si sic corpus suum
sponte atterebat uir innocens et simplex et timens Deum, ob hoc solum, ut
humilitatem probaret, quid nos facere oportet, qui et in multis offendimus
et in non paucis adhuc offendere non cessamus?
Idem, quia ingentibus oppressus erumnis Dei iudicium aliquantulum
sugillauerat se iustum iactando et cum Deo disputare concupiscendo, a Domino
redargutus culpam confitetur et ait:
a Domino
redargutus culpam confitetur et ait: Vnum locutus sum, quod utinam non
dixissem, et alterum, quibus ultra non addam. Et iterum:
Insipienter locutus sum. Ipso me reprehendo, et ago poenitentiam in
fauilla et cinere. Si iste in fauilla et cinere, qui tam ęquo animo
tantas tolerauit calamitates, in quo illi, qui multo leuioribus affectu
mussitant, indignantur, cum Deo non disputare, sed pugnare uidentur? Et ut
et ait: Vnum locutus sum, quod utinam non
dixissem, et alterum, quibus ultra non addam. Et iterum:
Insipienter locutus sum. Ipso me reprehendo, et ago poenitentiam in
fauilla et cinere. Si iste in fauilla et cinere, qui tam ęquo animo
tantas tolerauit calamitates, in quo illi, qui multo leuioribus affectu
mussitant, indignantur, cum Deo non disputare, sed pugnare uidentur? Et ut
sciamus, quale propositum poenitentis
quibus ultra non addam. Et iterum:
Insipienter locutus sum. Ipso me reprehendo, et ago poenitentiam in
fauilla et cinere. Si iste in fauilla et cinere, qui tam ęquo animo
tantas tolerauit calamitates, in quo illi, qui multo leuioribus affectu
mussitant, indignantur, cum Deo non disputare, sed pugnare uidentur? Et ut
sciamus, quale propositum poenitentis esse debeat, meminerimus dictum:
Quibus ultra non addam.
confiteretur neminem esse, qui uirtuti eius possit resistere aut dicere ei:
Quare sic fecisti? — ueniam meruit et sanitati regnoque restitutus ampliorem
honorem adeptus est poenitendo quam fuit, quem amiserat peccando. In quo
impletum est illud, quod per Esaiam dicitur: Vias eius uidi, et sanaui
eum, et reduxi eum et ipsi reddidi consolationes.
In Zacharia legimus Satan accusatione aduersari parantem Iesu,
adeptus est poenitendo quam fuit, quem amiserat peccando. In quo
impletum est illud, quod per Esaiam dicitur: Vias eius uidi, et sanaui
eum, et reduxi eum et ipsi reddidi consolationes.
In Zacharia legimus Satan accusatione aduersari parantem Iesu, filio
Iosedech, sacerdoti prohibitum fuisse a Deo, eo quod ipse Iesus poenitentiam
egisset. Qui deinde sordidis tegumentis, in quibus iam se submiserat, exui
et
In Zacharia legimus Satan accusatione aduersari parantem Iesu, filio
Iosedech, sacerdoti prohibitum fuisse a Deo, eo quod ipse Iesus poenitentiam
egisset. Qui deinde sordidis tegumentis, in quibus iam se submiserat, exui
et cidari munda operiri iussus desyderabilem illam Domini uocem audiuit:
Ecce abstuli iniquitatem tuam, et indui te mutatoriis. Quam ergo
magna poenitentię uirtus! Diabolo os
ueniam accepit, altera, quia paulo
peruicacior fuit, lepram incurrit. Orauit pro ea Aaron, orauit Moyses, et
tamen Dei iudicio damnata extra castra propellitur nec nisi peracta septem
dierum poenitentia sanitatem recuperare et in castra redire potuit. Ne
tardes, igitur — ut Ecclesiasticus inquit — conuerti ad Dominum,
et ne differas de die in diem. Subito enim ueniet ira illius, et in
tempore uindictę disperdet te.
castra propellitur nec nisi peracta septem
dierum poenitentia sanitatem recuperare et in castra redire potuit. Ne
tardes, igitur — ut Ecclesiasticus inquit — conuerti ad Dominum,
et ne differas de die in diem. Subito enim ueniet ira illius, et in
tempore uindictę disperdet te.
Caput X / DE POENITENTIA PECCATORVM
dierum poenitentia sanitatem recuperare et in castra redire potuit. Ne
tardes, igitur — ut Ecclesiasticus inquit — conuerti ad Dominum,
et ne differas de die in diem. Subito enim ueniet ira illius, et in
tempore uindictę disperdet te.
Caput X / DE POENITENTIA PECCATORVM PER EXEMPLA NOVORVM
descendere primorum
parentum cogebat pręuaricatio) tantę curę poenitudo delictorum fuit, quanto
magis nobis esse debet, quibus per Saluatoris aduentum Legis maledicto
solutis pateat aditus paradisi! Dies, quem illi diu in tenebris expectarunt,
nobis lucet nec iam in Christo credentibus quicquam expectare necesse est.
Si poenitendo satisfecerimus, hinc decedentes recta ad beatitudinem
tendemus. Inspiciamus ergo etiam nouitia nostrorum exempla,
tantę curę poenitudo delictorum fuit, quanto
magis nobis esse debet, quibus per Saluatoris aduentum Legis maledicto
solutis pateat aditus paradisi! Dies, quem illi diu in tenebris expectarunt,
nobis lucet nec iam in Christo credentibus quicquam expectare necesse est.
Si poenitendo satisfecerimus, hinc decedentes recta ad beatitudinem
tendemus. Inspiciamus ergo etiam nouitia nostrorum exempla, ut ipsorum
sequentes studium adipiscamur et
necesse est.
Si poenitendo satisfecerimus, hinc decedentes recta ad beatitudinem
tendemus. Inspiciamus ergo etiam nouitia nostrorum exempla, ut ipsorum
sequentes studium adipiscamur et gratiam.
Prima in Euangelio Pręcursoris uox est: Poenitentiam agite! Appropinquabit
enim regnum cęlorum. Et ut, qualiter agenda esset, in se ostenderet,
de camellorum pilis textum habuit indumentum, zona pellicea pręcinctus erat,
nouitia nostrorum exempla, ut ipsorum
sequentes studium adipiscamur et gratiam.
Prima in Euangelio Pręcursoris uox est: Poenitentiam agite! Appropinquabit
enim regnum cęlorum. Et ut, qualiter agenda esset, in se ostenderet,
de camellorum pilis textum habuit indumentum, zona pellicea pręcinctus erat,
locustis syluestrique melle uescebatur. Lugubris et asper uestitus
peccatorum tristitiam indicat, zona pellicea carnis
Offertur autem cęleste, et a uitiis ad uiritutem
retrahi non possunt. Retraherentur saltem, quando prę‑ mii
spe nolunt, poenę terrore, quę manet obduratos, dicente Scriptura: Cor
durum habebit male in nouissimo. Aut, si uerbis non credunt,
crederent saltem exemplo.
Ecce enim, serue peccator, innocens Dominus in deserto solus manere non
dedignatur, quadraginta dierum inedia ieiunium protrahere non recusat et, ut
spe nolunt, poenę terrore, quę manet obduratos, dicente Scriptura: Cor
durum habebit male in nouissimo. Aut, si uerbis non credunt,
crederent saltem exemplo.
Ecce enim, serue peccator, innocens Dominus in deserto solus manere non
dedignatur, quadraginta dierum inedia ieiunium protrahere non recusat et, ut
hominis in Deo naturam agnoscas, postea esuriit. Denique omnia illa, quę
passus est, ut te redimeret, non inuitus
non credunt,
crederent saltem exemplo.
Ecce enim, serue peccator, innocens Dominus in deserto solus manere non
dedignatur, quadraginta dierum inedia ieiunium protrahere non recusat et, ut
hominis in Deo naturam agnoscas, postea esuriit. Denique omnia illa, quę
passus est, ut te redimeret, non inuitus sustinuit; tu, ut illi, quem
quotidie offendis, reconcilieris, exiguam poenitentię fatigationem suscipere
detrectas, et
Princeps constituitur apostolorum. Respice
poenitentem persecutorem! Vas efficitur electionis. Respice poenitentes
publicanos! Mattheus de telonio ad apostolatum uocatur, Zacheus Iesum
hospitio meretur accipere, et ille, qui in templo lugens pectus pungens
planxerat et flagitiorum conscientia cęlum suspicere non fuerat ausus, redit
iustificatus. Nunquid tantę istorum glorię, quantam assecuti sunt, te
participem fore diffidis, si ipsorum imitatus
frequentia multo
stultior ac detestabilior appareat obstinatorum duritia.
Marcellinus, pontifex maximus, Diocletiano et Maximiano persecutoribus,
tormentorum immanitate perterrefactus, diis thura posuerat. Postea in
Campaniam discedens, coram octoginta episcopis astitit cilicio et cinere
opertus, confitens peccatum suum ac petens pro eo ab ipsis sibi poenam
indici atque decerni. Quibus arbitrium in pręsidem recipere nolentibus ipse
diis thura posuerat. Postea in
Campaniam discedens, coram octoginta episcopis astitit cilicio et cinere
opertus, confitens peccatum suum ac petens pro eo ab ipsis sibi poenam
indici atque decerni. Quibus arbitrium in pręsidem recipere nolentibus ipse
in se sententiam tulit. Pontificatum deposuit, corpori sepulturam denegauit
execrans eos, qui ipsum non siuissent super terram putrescere ac dissolui.
Et confestim Romam ad martyrium est
Campaniam discedens, coram octoginta episcopis astitit cilicio et cinere
opertus, confitens peccatum suum ac petens pro eo ab ipsis sibi poenam
indici atque decerni. Quibus arbitrium in pręsidem recipere nolentibus ipse
in se sententiam tulit. Pontificatum deposuit, corpori sepulturam denegauit
execrans eos, qui ipsum non siuissent super terram putrescere ac dissolui.
Et confestim Romam ad martyrium est reuersus, ultro exponens se suppliciis,
matronę, dispensator, diu cum illa inhoneste
uixerat. Et sub Diocletiani persecutione ad poenitudinem ambo conuersi,
finem perniciosę uoluptati statuunt atque Roma Tharsum peruenientes, cum
omnia, quę secum habuerant, in elemosinas pauperum distraxissent, illa in
monasterio degens uitę sanctimoniam miraculis probauit, ipse martyrio
coronari dignus fuit.
Monachum, qui ęger de Scythiotico coenobio ad ciuitatem curationis gratis
uixerat. Et sub Diocletiani persecutione ad poenitudinem ambo conuersi,
finem perniciosę uoluptati statuunt atque Roma Tharsum peruenientes, cum
omnia, quę secum habuerant, in elemosinas pauperum distraxissent, illa in
monasterio degens uitę sanctimoniam miraculis probauit, ipse martyrio
coronari dignus fuit.
Monachum, qui ęger de Scythiotico coenobio ad ciuitatem curationis gratis
profectus in multo grauiorem
illa in
monasterio degens uitę sanctimoniam miraculis probauit, ipse martyrio
coronari dignus fuit.
Monachum, qui ęger de Scythiotico coenobio ad ciuitatem curationis gratis
profectus in multo grauiorem animę suę morbum inciderat castitatem uertens
in libidinem, cum puero, quem meretricio coitu sustulerat, reuersum ac in
omnium uestrum conspectu scelus publice confitentem miserabiliterque
lugentem Moyses
probauit, ipse martyrio
coronari dignus fuit.
Monachum, qui ęger de Scythiotico coenobio ad ciuitatem curationis gratis
profectus in multo grauiorem animę suę morbum inciderat castitatem uertens
in libidinem, cum puero, quem meretricio coitu sustulerat, reuersum ac in
omnium uestrum conspectu scelus publice confitentem miserabiliterque
lugentem Moyses abbas et ipse flens excepit atque dies aliquot cęllę carcere
Monachum, qui ęger de Scythiotico coenobio ad ciuitatem curationis gratis
profectus in multo grauiorem animę suę morbum inciderat castitatem uertens
in libidinem, cum puero, quem meretricio coitu sustulerat, reuersum ac in
omnium uestrum conspectu scelus publice confitentem miserabiliterque
lugentem Moyses abbas et ipse flens excepit atque dies aliquot cęllę carcere
castigatum in statum pristinum ordinemque redegit. Et is, qui mortuus
cum puero, quem meretricio coitu sustulerat, reuersum ac in
omnium uestrum conspectu scelus publice confitentem miserabiliterque
lugentem Moyses abbas et ipse flens excepit atque dies aliquot cęllę carcere
castigatum in statum pristinum ordinemque redegit. Et is, qui mortuus fuerat
peccando, poenitendo reuixit. Potuit quidem crimine, quod occultum erat,
dissimulato absque rubore redire, sed maluit tunc manifestus fieri et
mundari quam
statum pristinum ordinemque redegit. Et is, qui mortuus fuerat
peccando, poenitendo reuixit. Potuit quidem crimine, quod occultum erat,
dissimulato absque rubore redire, sed maluit tunc manifestus fieri et
mundari quam postea in die Iudicii
* corr. ex Aglaię
multo confusibilius detegi multoque infelicius in igne illo
inextinguibili sine fine cruciari.
Victorino episcopo, dum eremum incoleret,
erat,
dissimulato absque rubore redire, sed maluit tunc manifestus fieri et
mundari quam postea in die Iudicii
* corr. ex Aglaię
multo confusibilius detegi multoque infelicius in igne illo
inextinguibili sine fine cruciari.
Victorino episcopo, dum eremum incoleret, diaboli dolis, qui se foeminam
effinxerat, capto tanto dolori fuit semel perpetratę fornicationis crimen,
ut
illo
inextinguibili sine fine cruciari.
Victorino episcopo, dum eremum incoleret, diaboli dolis, qui se foeminam
effinxerat, capto tanto dolori fuit semel perpetratę fornicationis crimen,
ut manibus in fissura ligni impactis herba cruda et aqua frigida per
triennium se sustentarit. Post hęc miraculis insignis episcopatum
Amiternensem suscepit magnificeque rexit et Neruę persecutione martyrii
triumphum reportauit. Magna
persecutione martyrii
triumphum reportauit. Magna poenitentis angustia, magna post poenitentiam
episcopalis dignitas, sed utrisque maius, deuicto persecutore, uictorię
pręmium.
Dauid monachus in finibus Hermopolis in latrociniis exercendis ętatem
consumpserat, et andem poenitentia ductus monachum se fecit. Et de lupo in
agnum uersus ita uixit, ut angelo nunciante omnia peccata sibi a Deo
condonata meruerit
triumphum reportauit. Magna poenitentis angustia, magna post poenitentiam
episcopalis dignitas, sed utrisque maius, deuicto persecutore, uictorię
pręmium.
Dauid monachus in finibus Hermopolis in latrociniis exercendis ętatem
consumpserat, et andem poenitentia ductus monachum se fecit. Et de lupo in
agnum uersus ita uixit, ut angelo nunciante omnia peccata sibi a Deo
condonata meruerit audire.
dignitas, sed utrisque maius, deuicto persecutore, uictorię
pręmium.
Dauid monachus in finibus Hermopolis in latrociniis exercendis ętatem
consumpserat, et andem poenitentia ductus monachum se fecit. Et de lupo in
agnum uersus ita uixit, ut angelo nunciante omnia peccata sibi a Deo
condonata meruerit audire.
Moyses Maurus et ipse latrociniis Aegyptum agitauerat, sed anachoretarum
inibi uitam contemplatus
Maurus et ipse latrociniis Aegyptum agitauerat, sed anachoretarum
inibi uitam contemplatus monachum se fecit. Poenitendo igitur mutauit
Aethiops pellem suam et pardus uarietates suas. Etenim quinque et
septuaginta annos Deo in solitudine seruiuit, sex annos in cęlla inclusus
permansit, ad multam noctem stans orabat, pane tantum et aqua sustentabatur.
Deinde charitatis operi se accingens, noctu peragrabat, solitariorum tuguria
hydriasque eorum
agitauerat, sed anachoretarum
inibi uitam contemplatus monachum se fecit. Poenitendo igitur mutauit
Aethiops pellem suam et pardus uarietates suas. Etenim quinque et
septuaginta annos Deo in solitudine seruiuit, sex annos in cęlla inclusus
permansit, ad multam noctem stans orabat, pane tantum et aqua sustentabatur.
Deinde charitatis operi se accingens, noctu peragrabat, solitariorum tuguria
hydriasque eorum aqua replebat, ut procul haustum
eleuaret; peracto officio tacitus redibat. Sic faciendo, qui prius
homicidiis infamis fuerat, factus est sanctitate clarus, et qui quondam
rapinis terram infestauerat, regnum rapuit cęlorum.
Bauonem* quoque in Gallia ex prędone monachum factum accepimus, et qui in
syluis uiatores despoliare solitus fuerat, postea in monasterio cęlla
inclusum uixisse, manus ac pedes uinculis ferreis onerasse, ordeaceum panem
cinere mixtum
Sic faciendo, qui prius
homicidiis infamis fuerat, factus est sanctitate clarus, et qui quondam
rapinis terram infestauerat, regnum rapuit cęlorum.
Bauonem* quoque in Gallia ex prędone monachum factum accepimus, et qui in
syluis uiatores despoliare solitus fuerat, postea in monasterio cęlla
inclusum uixisse, manus ac pedes uinculis ferreis onerasse, ordeaceum panem
cinere mixtum esitasse, carne uinoque abstinuisse, cilicium pro stratu,
factus est sanctitate clarus, et qui quondam
rapinis terram infestauerat, regnum rapuit cęlorum.
Bauonem* quoque in Gallia ex prędone monachum factum accepimus, et qui in
syluis uiatores despoliare solitus fuerat, postea in monasterio cęlla
inclusum uixisse, manus ac pedes uinculis ferreis onerasse, ordeaceum panem
cinere mixtum esitasse, carne uinoque abstinuisse, cilicium pro stratu,
lapidem pro puluillo
* corr. ex
est peccatum meum, quam ut ueniam merear. Nullum tam grande
flagitium est, quod non deleat poenitudo.
Iulianus, cognomento Hospitator, errore magis quam furore parentes interemit.
Cum enim summo mane domum reuersus in suo uxorisque cubili dormientes
offendisset, putauit uxorem esse cum adultero, et
eluisset hospitalitatis merito. Parentum ergo
interfector per poenitentiam factus est cęli habitator.
Genebaldus, Laudunensis episcopus, cum uxorem (cum qua religionis causa
diuortium fecerat) cognouisset, septem annos in ecclesia clausus peregit
deflens peccatum suum atque illud tandem sibi condonatam esse angelo
nunciante didicit. Et eiusdem angeli iussu a sancto Remigio, Rhemensi
episcopo, in locum suum restitutus cautius uixit, quique
diuortium fecerat) cognouisset, septem annos in ecclesia clausus peregit
deflens peccatum suum atque illud tandem sibi condonatam esse angelo
nunciante didicit. Et eiusdem angeli iussu a sancto Remigio, Rhemensi
episcopo, in locum suum restitutus cautius uixit, quique ante peccatum
innocentior erat, post peccatum sanctior fuit.
Euagrium presbyterum, eximię sanctitatis uirum cum eremum incoleret, nescio
quod detractionis uerbum semel
interim puerum, quem baptizaturus erat, uita defunctum comperit
suęque id negligentię imputans usque adeo doluit, ut relicta ecclesia nauim
conscendens clam effugeret. Forte sanctuarii claues secum tulerat, quibus de
manu in mare lapsis existimauit eo indicio se prorsus episcopatu indignum
atque inde iam proposuit nunquam se in sedem suam reuersurum, nisi inuentas
quis ad se retulisset. Transmisso mari, ueste seculari indutus, cuidam
principi
adeo doluit, ut relicta ecclesia nauim
conscendens clam effugeret. Forte sanctuarii claues secum tulerat, quibus de
manu in mare lapsis existimauit eo indicio se prorsus episcopatu indignum
atque inde iam proposuit nunquam se in sedem suam reuersurum, nisi inuentas
quis ad se retulisset. Transmisso mari, ueste seculari indutus, cuidam
principi uiro operam seruilem locauit holitor eius factus. Septennio sic
peracto a clericis inuentus et cognitus
cuidam
principi uiro operam seruilem locauit holitor eius factus. Septennio sic
peracto a clericis inuentus et cognitus nolebat cum illis redire propter
clauium illarum casu. Ipsi ergo (quas episcopus requirebat) claues in medium
proferunt. Eas autem in itinere capto pisce et exenterato inuenerant. Itaque
iam manifeste Dei uoluntati contradicere non ausum cum alacritate secum
reducunt, quem paulo ante earundem clauium argumento in mari
seruilem locauit holitor eius factus. Septennio sic
peracto a clericis inuentus et cognitus nolebat cum illis redire propter
clauium illarum casu. Ipsi ergo (quas episcopus requirebat) claues in medium
proferunt. Eas autem in itinere capto pisce et exenterato inuenerant. Itaque
iam manifeste Dei uoluntati contradicere non ausum cum alacritate secum
reducunt, quem paulo ante earundem clauium argumento in mari perisse
suspicati fleuerant. Maurilium
claues in medium
proferunt. Eas autem in itinere capto pisce et exenterato inuenerant. Itaque
iam manifeste Dei uoluntati contradicere non ausum cum alacritate secum
reducunt, quem paulo ante earundem clauium argumento in mari perisse
suspicati fleuerant. Maurilium igitur ex episcopo culpa seruum fecerat, sed
rursum ex seruo episcopum fecit culpę poenitudo et post poenitudinem uitę
sanctimonia extulit supra cęlum. Fama est, cum reductus
humiliationi.
Metronem confessorem (cuius corpus Veronę positum uenerationi habetur), cum
poenitentię laborem subiret, compede ferrea se uinxisse traditum est et
clauem qua nexus dissoluebantur, in Athesim fluuium proiecisse, atque
orasse, tunc illam repertam conspiceret, cum ipse omni culpę labe
purificatus esset; inde non post multos annos intra capti piscis uentriculum
repertam eique restitutam; sic illum compedem
purificatus esset; inde non post multos annos intra capti piscis uentriculum
repertam eique restitutam; sic illum compedem deposuisse
* corr. ex Andagauensis
uitaque defunctum uiuere in cęlesti beatitudine coepisse. O
optandas pedicas, per quas a uinculis expediri licuit peccatorum
gratanterque exclamare: Dirupisti, Domine, uincula mea; tibi sacrificabo
hostiam laudis.
gratanterque exclamare: Dirupisti, Domine, uincula mea; tibi sacrificabo
hostiam laudis.
Arnulphus quoque, Lotharingię dynastes, Caroli Magni imperatoris auus, cum
relicto dominatu Christo in solitudine seruiret, annulum suum in fluuium
Mosellam iactauerat, tunc se pro delictis Deo satisfecisse crediturus, cum
ille repertus sibi redderetur. Postea Metensis episcopus electus, cum diu
Ecclesiam optime rexisset,
Domine, uincula mea; tibi sacrificabo
hostiam laudis.
Arnulphus quoque, Lotharingię dynastes, Caroli Magni imperatoris auus, cum
relicto dominatu Christo in solitudine seruiret, annulum suum in fluuium
Mosellam iactauerat, tunc se pro delictis Deo satisfecisse crediturus, cum
ille repertus sibi redderetur. Postea Metensis episcopus electus, cum diu
Ecclesiam optime rexisset, allatus est ei piscis, in cuius
annulum suum in fluuium
Mosellam iactauerat, tunc se pro delictis Deo satisfecisse crediturus, cum
ille repertus sibi redderetur. Postea Metensis episcopus electus, cum diu
Ecclesiam optime rexisset, allatus est ei piscis, in cuius intestinis
inuento annulo Deo gratias egit. Nec tamen poenitentię rigorem remisit; quin
immo dimisso episcopatu eremum repetiit et ad solitudinis angustias reuersus
diem suum obiit. Nunc amplitudine fruiter paradisi.
piscatio, cuius hamo suffocatur Leuiathan et trahitur thesaurus
immortalitatis!
Siquis autem miretur, quomodo aquatile animal uel claues illas uel annulum
hunc deglutierit, cum eiusmodi cibis non uescatur, legat in Euangelio
didrachmam quoque in ore piscis inuentam et utrunque diuino factum nutu
nihil dubitet. Quippe alterum procuratum est, ut haberet Petrus, quo pro se
et Domino tributum solueret, alterum, quo isti se solutos a
trahitur thesaurus
immortalitatis!
Siquis autem miretur, quomodo aquatile animal uel claues illas uel annulum
hunc deglutierit, cum eiusmodi cibis non uescatur, legat in Euangelio
didrachmam quoque in ore piscis inuentam et utrunque diuino factum nutu
nihil dubitet. Quippe alterum procuratum est, ut haberet Petrus, quo pro se
et Domino tributum solueret, alterum, quo isti se solutos a peccatiis
cognoscerent.
nutu
nihil dubitet. Quippe alterum procuratum est, ut haberet Petrus, quo pro se
et Domino tributum solueret, alterum, quo isti se solutos a peccatiis
cognoscerent.
Antonio, abbati Alexandrino, in spiritu uisum legimus aliquando se ab angelis
in cęlum ferri et, dum ferretur, malos demones iter impedire conatos,
obiicientes ea, quę olim ipse in seculo uiuens commiserat, sed ab angelis
repulsos asserentibus ea omnia
est, ut haberet Petrus, quo pro se
et Domino tributum solueret, alterum, quo isti se solutos a peccatiis
cognoscerent.
Antonio, abbati Alexandrino, in spiritu uisum legimus aliquando se ab angelis
in cęlum ferri et, dum ferretur, malos demones iter impedire conatos,
obiicientes ea, quę olim ipse in seculo uiuens commiserat, sed ab angelis
repulsos asserentibus ea omnia monachali professione delata esse nec
quicquam
cognoscerent.
Antonio, abbati Alexandrino, in spiritu uisum legimus aliquando se ab angelis
in cęlum ferri et, dum ferretur, malos demones iter impedire conatos,
obiicientes ea, quę olim ipse in seculo uiuens commiserat, sed ab angelis
repulsos asserentibus ea omnia monachali professione delata esse nec
quicquam deinde superextare, quod ab ipso perperam factum argui posset. Hoc
modo ipsum Sathanę molestia liberatum
quęso,
iudicabitur, qui nullo poenitentię genere illa, quę iure exprobrari possunt,
destruere curat et poenitendi tempus peccando consumit. De quo dicitur:
Dedit ei Deus locum poenitentię, et ipse abutitur eo in superbia.
Hinc est, quod sanctis uiris maximę semper curę fuit, ut
peccantes traherent ad poenitentiam, quoniam et sine illa infelices et per
illam beatos fore non ignorabant. Ioannes apostolus (ut
Deo reddere paratus esset, si secum modo reuerti uellet. Commotus tanta
apostoli solicitudine iuuenis atque erga se pietate substitit, rediit,
poenitentiam egit et de latrone tandem episcopus fieri meruit. Magisque
angeli in cęlis gauisi sunt super uno peccatore poenitentiam agente quam
super nonaginta nouem iustis, qui non indigent poenitentia.
Andreas apostolus cuiusdam Nicolai iam senis fornicandi incontinentiam
uehementer dolens, ab hora
salutem lucrum suum fecit.
Mutius abbas cuidam iam animam agenti Deum precatus trium annorum spacium ad
poenitendum impetrauit sanumque secum ad eremum duxit. Et ille, cum triennium peccata sua luxisset in uigiliis, ieiuniis,
obsecrationibus, decessit securus. Et cuius ope uitę terminum protelauerat,
eius et manibus sepultus in Domino quieuit.
Egidius, Arelatensis abbas, dum missam celebrans pro quodam regis Caroli
sanumque secum ad eremum duxit. Et ille, cum triennium peccata sua luxisset in uigiliis, ieiuniis,
obsecrationibus, decessit securus. Et cuius ope uitę terminum protelauerat,
eius et manibus sepultus in Domino quieuit.
Egidius, Arelatensis abbas, dum missam celebrans pro quodam regis Caroli
delicto, quod nulli confiteri ausus fuerat, precaretur, schedulam super
altari reperit, in qua reuelabatur peccatum et abbatis
eius et manibus sepultus in Domino quieuit.
Egidius, Arelatensis abbas, dum missam celebrans pro quodam regis Caroli
delicto, quod nulli confiteri ausus fuerat, precaretur, schedulam super
altari reperit, in qua reuelabatur peccatum et abbatis merito uenia
concedebatur regi, si modo ille se peccasse doluisset. Hinc patet, quantum
proficit peccatoribus iustus precator, ut pene desperantibus eius oratio
saluti sit.
et cuius misereretur Deus. Nec tamen laudamus poenitentis factum, sed ex
facto poenitentiam pensamus, cui, quod simplicite credidit, feliciter
cessit.
Pacomius quoque abbas, cum aliquem ex fratribus inimici supplantatione in
nequitiam deiectum accepisset, conquiescere omnino non poterat, tandiu pro
illo preces offerens Deo, donec ad poenitentiam conuersum esse certior
fieret. Piamon, in Scythiotico monasterio spectatę
aliquem ex fratribus inimici supplantatione in
nequitiam deiectum accepisset, conquiescere omnino non poterat, tandiu pro
illo preces offerens Deo, donec ad poenitentiam conuersum esse certior
fieret. Piamon, in Scythiotico monasterio spectatę
sanctitatis presbyter, dum missę sacra conficeret, angelum Domini uidit, qui
monachorum nomina in codice partim scriberet, partim scripta deleret. Visa
ergo monachis explicans, eos peccato
offerens Deo, donec ad poenitentiam conuersum esse certior
fieret. Piamon, in Scythiotico monasterio spectatę
sanctitatis presbyter, dum missę sacra conficeret, angelum Domini uidit, qui
monachorum nomina in codice partim scriberet, partim scripta deleret. Visa
ergo monachis explicans, eos peccato obnoxios comperit, quorum nomina
subduci uidit. Ac tandiu cum illis lugens ueniam orauit, donec iterum
apparens angelus etiam illorum
ueniam orauit, donec iterum
apparens angelus etiam illorum nomina conscriberet, quorum ante deleuerat.
Illi itaque, quantum moeroris prius conceperant, tantum deinde lętati sunt,
cum post poenitentiam se quoque conscriptos in cęlis ac in libro uitę
repositos agnouissent.
Et hoc sane, quod modo, dicemus, exemplum magnę erga poenitentem misericordię
indicium est. Theophilus, presbyter in Cilicia ab officio archidiaconatus
donec iterum
apparens angelus etiam illorum nomina conscriberet, quorum ante deleuerat.
Illi itaque, quantum moeroris prius conceperant, tantum deinde lętati sunt,
cum post poenitentiam se quoque conscriptos in cęlis ac in libro uitę
repositos agnouissent.
Et hoc sane, quod modo, dicemus, exemplum magnę erga poenitentem misericordię
indicium est. Theophilus, presbyter in Cilicia ab officio archidiaconatus
per
cum post poenitentiam se quoque conscriptos in cęlis ac in libro uitę
repositos agnouissent.
Et hoc sane, quod modo, dicemus, exemplum magnę erga poenitentem misericordię
indicium est. Theophilus, presbyter in Cilicia ab officio archidiaconatus
per iniuriam eiectus, diabolo chyrographum confecerat, quo se illi tradebat,
Christo repudiato, si modo per illum dignitatem amissam recuperasset. Cumque
pristino honoris loco restitutus
recuperasset. Cumque
pristino honoris loco restitutus esset, ad se rediens, uehementer animo
conflictari coepit et ad Beatam Dei Genitricem, Mariam Virginem, conuersus,
auxilium cum lachrymis implorare. Igitur dies quadraginta in luctu iugique
supplicatione peractis apparens Virgo moestum consolata est, salutem sperare
iussit. Ac post triduum iterum apparens, peccatum ipsi dimissum nunciauit.
Atque ille, ne tanta Dei erga peccatorem poenitentem
peractis apparens Virgo moestum consolata est, salutem sperare
iussit. Ac post triduum iterum apparens, peccatum ipsi dimissum nunciauit.
Atque ille, ne tanta Dei erga peccatorem poenitentem pietas lateret, publice
in ecclesia peccatum suum confessus, uisa enarrauiit ac deinceps ita sancte
uixit, ut miraculis nobilitatus sit.
Beati sunt igitur, qui lugent, non mundi aduersa, non persecutiones, non
corporis ęgritudinem, non suorum
gemitus. Quali
autem illas consolatione terminare solitus sit, declarat dicens: Post multas
lachrymas, post cęlo inherentes oculos nonnunquam uidebar agminibus
interesse angelorum et lętus gaudensque cantabam: Post te in odorem
unguentorum tuorum curremus.
Cassius, Narniensis episcopus, quotidie missam celebrans, eucharistiam
sumpturus, crebrio in fletum prorumpebat. Et Dominus cuidam presbytero per
interesse angelorum et lętus gaudensque cantabam: Post te in odorem
unguentorum tuorum curremus.
Cassius, Narniensis episcopus, quotidie missam celebrans, eucharistiam
sumpturus, crebrio in fletum prorumpebat. Et Dominus cuidam presbytero per
uisum apparens: I — ait — nuncia Cassio, uti operi solito constanter
incumbat, natali Petri et Pauli apostolorum die accepturus laboris mercedem.
Perseuerauit Cassius,
ęterna.
Sed quid istos tantopere fleuisse miramur, qui flendi causas, dum peccassent,
habuerunt, cum etiam Do‑ minus noster Iesus Christus, Agnus
immaculatus, qui peccatum non fecit nec dolus inuentus est in ore eius,
lachrymas interdum fudisse dicatur, risisse nunquam? Fleuit Hierosolymam
uallo inimicorum circumdandam, funditus dirruendam, id est, animam uitiorum
septam multitudine, diaboli predam futuram. Fleuit in monumento
inuentus est in ore eius,
lachrymas interdum fudisse dicatur, risisse nunquam? Fleuit Hierosolymam
uallo inimicorum circumdandam, funditus dirruendam, id est, animam uitiorum
septam multitudine, diaboli predam futuram. Fleuit in monumento foetentem
Lazarum, hoc est, peccatorem longa delinquendi assuetudine mortuum et
scelerum putredine corruptum, de quo dicitur: Computruerunt iumenta in
stercore suo. Et flendi ergo nobis exemplum reliquit
uitiorum
septam multitudine, diaboli predam futuram. Fleuit in monumento foetentem
Lazarum, hoc est, peccatorem longa delinquendi assuetudine mortuum et
scelerum putredine corruptum, de quo dicitur: Computruerunt iumenta in
stercore suo. Et flendi ergo nobis exemplum reliquit et, cur flere
debeamus, simul monstrauit.
Insuper iis, qui poenitentię iugum subire aspernantur, comminatur dicens:
Nisi
debeamus, simul monstrauit.
Insuper iis, qui poenitentię iugum subire aspernantur, comminatur dicens:
Nisi poenitentiam habueritis, omnes similiter peribitis, sicut illi
octodecim, supra quos cecidit turris in Siloe, et occidit eos .
Rursus idem per Esaiam promissis nos allicit et ait: Si reuertamini et
quiescatis, salui eritis; in silentio et in spe erit fortitudo
uestra . Et iterum: Ad annunciandum
habueritis, omnes similiter peribitis, sicut illi
octodecim, supra quos cecidit turris in Siloe, et occidit eos .
Rursus idem per Esaiam promissis nos allicit et ait: Si reuertamini et
quiescatis, salui eritis; in silentio et in spe erit fortitudo
uestra . Et iterum: Ad annunciandum mansuetis - inquit — misit
me, ut mederer contritis corde et prędicarem captiuis indulgentiam et
clausis apertionem; ut
similiter peribitis, sicut illi
octodecim, supra quos cecidit turris in Siloe, et occidit eos .
Rursus idem per Esaiam promissis nos allicit et ait: Si reuertamini et
quiescatis, salui eritis; in silentio et in spe erit fortitudo
uestra . Et iterum: Ad annunciandum mansuetis - inquit — misit
me, ut mederer contritis corde et prędicarem captiuis indulgentiam et
clausis apertionem; ut prędicarem annum
Sed iam etiam foeminarum, quę Christum secutę sunt, poenitentiam parumper
contemplemur, ut saltem pudeat nos, qui uiri sumus, isto uirtutis genere a
foeminis uinci ac superari.
Mulier illa de Euangelio peccatrix in aliena domo quęsiuit Saluatorem,
quoniam in sua non habebat. Non enim habitat Deus in corpore subdito
peccatis. Conscientię ergo stimulis acta, illuc, ubi Iesus accubuerat,
irrupit, accessit retro et pedes eius lachrymis
parumper
contemplemur, ut saltem pudeat nos, qui uiri sumus, isto uirtutis genere a
foeminis uinci ac superari.
Mulier illa de Euangelio peccatrix in aliena domo quęsiuit Saluatorem,
quoniam in sua non habebat. Non enim habitat Deus in corpore subdito
peccatis. Conscientię ergo stimulis acta, illuc, ubi Iesus accubuerat,
irrupit, accessit retro et pedes eius lachrymis rigauit, capillis tersit,
osculata est,
ut saltem pudeat nos, qui uiri sumus, isto uirtutis genere a
foeminis uinci ac superari.
Mulier illa de Euangelio peccatrix in aliena domo quęsiuit Saluatorem,
quoniam in sua non habebat. Non enim habitat Deus in corpore subdito
peccatis. Conscientię ergo stimulis acta, illuc, ubi Iesus accubuerat,
irrupit, accessit retro et pedes eius lachrymis rigauit, capillis tersit,
osculata est, unguento perfudit. Condonan‑
lachrymis rigauit, capillis tersit,
osculata est, unguento perfudit. Condonan‑ turque ei peccata
multa, quia dilexit multum. Aduenerat peccatrix, et poenitudinis
humiliatione abiit sancta. Denique dimittitur in pace, quam turbauerat dolor
uitę nequioris.
Ploranti ad monumentum Marię Dominus ante quam apostolis apparuisse dicitur,
quia illa prior consolari meruit, quę lachrymas huberius fudit. Cum fleret
uitę nequioris.
Ploranti ad monumentum Marię Dominus ante quam apostolis apparuisse dicitur,
quia illa prior consolari meruit, quę lachrymas huberius fudit. Cum fleret
(ut Ioannes inquit) inclinauit se et prospexit in monumentum, et uidit duos
angelos, unum ad caput et unum ad pedes. Paucis uerbis tota poenitentis
ratio comprehensa est. Qui enim ad poenitentiam conuertitur, primo se
peccasse dolet et compunctus lachrymas emittit, deinde
unum ad caput et unum ad pedes. Paucis uerbis tota poenitentis
ratio comprehensa est. Qui enim ad poenitentiam conuertitur, primo se
peccasse dolet et compunctus lachrymas emittit, deinde inclinat se, dum
humiliatur, et in monumentum prospicit, dum ante acta mente uoluens, quid
mali commiserit, quid boni omiserit, examinat et singula quęque diligenter
perpendit. Tunc autem angelos uidet, cum iam constanti animo angelicę
consentit
cum iam constanti animo angelicę
consentit inspirationi, et unum quidem ad caput, alterum ad pedes, quia
consentiens a principio usque ad finem perseuerare debet. Postquam autem
perseuerauerit, restat, ut uideat Iesum, non in terra sepultum, sed iam
deuicta morte in cęlo triumphantem. Quern sic uidere perfecta consummataque
beatitudo est.
Vt ergo illum in sua Patrisque gloria aspicere mereamur, prius eundem imitari
inspirationi, et unum quidem ad caput, alterum ad pedes, quia
consentiens a principio usque ad finem perseuerare debet. Postquam autem
perseuerauerit, restat, ut uideat Iesum, non in terra sepultum, sed iam
deuicta morte in cęlo triumphantem. Quern sic uidere perfecta consummataque
beatitudo est.
Vt ergo illum in sua Patrisque gloria aspicere mereamur, prius eundem imitari
debemus in sua humilitate. Iccirco, dum crucifigendus duceretur,
debet. Postquam autem
perseuerauerit, restat, ut uideat Iesum, non in terra sepultum, sed iam
deuicta morte in cęlo triumphantem. Quern sic uidere perfecta consummataque
beatitudo est.
Vt ergo illum in sua Patrisque gloria aspicere mereamur, prius eundem imitari
debemus in sua humilitate. Iccirco, dum crucifigendus duceretur, populi et
mulierum turba cum lamentis illum et eiulatu sequebatur, ut scias, quia hi
uere
sepultum, sed iam
deuicta morte in cęlo triumphantem. Quern sic uidere perfecta consummataque
beatitudo est.
Vt ergo illum in sua Patrisque gloria aspicere mereamur, prius eundem imitari
debemus in sua humilitate. Iccirco, dum crucifigendus duceretur, populi et
mulierum turba cum lamentis illum et eiulatu sequebatur, ut scias, quia hi
uere sequuntur Iesum, qui per poenitentiam affliguntur et peccatorum sordes
hymbre
(ut uoluit) impetrauit. Ita et tu, si animam tuam
diabolicis infestatam suggestionibus dolisque subuersam liberari cupis, ad
poenitentiam conuersus orando clama, de misericordia Dei ne diffidas, humiliare in conspectu eius. Et, si te ille statim non
audierit, tu tamen perseuera. Cumulatior gratia datur cum differtur, si
tamen interim nec supplicatio cessat nec spes deficit nec titubat fides.
Vnde huic, quę prius ueluti canis
prostibuli
asperitatibus
commutauit et Deum, quem * * corr. ex quę carni seruiendo uehementer offenderat, carnis
castigatione placauit. Quadraginta annos in deserto uixit, quę fortasse
tantundem temporis in obscoenitatibus uitę consumpserat. Antea se ornauerat,
ut hominibus placeret; tunc nuda incessit, ut placeret Deo. Antea lasciuis
cantibus et delicatis epulis indulserat; tunc assiduis precationibus
quotidianisque se
se fatigauit ieiuniis. Hoc itaque quadraginta annorum labore
ad ęternę quietis peruenit felicitatem tantumque boni percepit pro
poenitentia, quantum perceptura erat mali pro obstinatione, si poenitere
noluisset. In ea impletum est illud per Hieremiam dictum: Tu fornicata es
cum amatoribus multis; tamen reuertere ad me, dicit Dominus, et ego
suscipiam te.
episcopi, prędicatione
conuersa fleuit, peccata confiter coepit et non Pelagiam se, sed pelagus
omnium uitiorum uocitandam esse dixit. Denique seruos suos et ancillas
manumisit, opes pauperibus distribuit et relictis omnibus in monte Oliueti
solitaria consedit, sexum ueste nomineque occultans, dicta atque credita
Pelagius monachus. Tantum itaque uitę austeritate profecit, quantum ante
effluxerat deliciis. Sic poenas effugit inferni et gaudia
paradisi summumque bonum summi mali declinatione inuenit, inuento sine fine
fruitura.
Thais Alexandrina Pafnutii abbatis industria atque exhortatione ad
poenitentiam conuersa, omnia, quę sibi meretricio quęstu parauerat, in foro
congesta populo spectante combussit eiusdemque abbatis consilio foeminarum
monasterium ingressa cęlla se inclusit, lugens peccatum suum, pane tantum et
aqua uitam sustentans. Ipsumque Dei nomen proferre non ausa,
abbatis consilio foeminarum
monasterium ingressa cęlla se inclusit, lugens peccatum suum, pane tantum et
aqua uitam sustentans. Ipsumque Dei nomen proferre non ausa, orabat dicens:
Qui plasmasti me, miserere mei! In tali labore triennio exacto
Paulus, Antonii discipulus, in quiete uidit supra cęlum positum cubile auro
gemmisque refulgens, arte ineffabili ac decore constructum. Et cum rogasset,
an illud Antonio esset paratum, accepit
inclusit, lugens peccatum suum, pane tantum et
aqua uitam sustentans. Ipsumque Dei nomen proferre non ausa, orabat dicens:
Qui plasmasti me, miserere mei! In tali labore triennio exacto
Paulus, Antonii discipulus, in quiete uidit supra cęlum positum cubile auro
gemmisque refulgens, arte ineffabili ac decore constructum. Et cum rogasset,
an illud Antonio esset paratum, accepit non Antonio, sed Thaidi meretrici.
Educta ergo de cęllę
et a Deo honoratur, quam homines
* corr. ex Nonii
infamauerant. Foeminam autem fuisse, antequam decessisse
sciretur, abbas reuelatione cognouit. Vidit enim nuptiarum pompam in cęlo
parari ipsamque ab angelis in Sponsi cubiculum ingenti cum exultatione
induci tripudiante sanctorum choro Deoque laudes concinente. O inęstimabile
diuinę largitatis donum poenitenta, per quam meretricibus etiam et
* corr. ex Nonii
infamauerant. Foeminam autem fuisse, antequam decessisse
sciretur, abbas reuelatione cognouit. Vidit enim nuptiarum pompam in cęlo
parari ipsamque ab angelis in Sponsi cubiculum ingenti cum exultatione
induci tripudiante sanctorum choro Deoque laudes concinente. O inęstimabile
diuinę largitatis donum poenitenta, per quam meretricibus etiam et adulteris
datur ad sanctarum uirginum
laudes concinente. O inęstimabile
diuinę largitatis donum poenitenta, per quam meretricibus etiam et adulteris
datur ad sanctarum uirginum gloriam peruenire!
Sed et uirginum lampades extinguentur, si poenitentię oleum in uasis suis
habere neglexerint.
Aurea uirgo, Parisiensis monasterii pręposita, quoniam inter missę solennia
diacono Euangelium inepte admodum legenti stolam erripiens ipsa sibi
apponere et eius
defungi ausa fuerat, semet arrogantię accusans
dignitatem deposuit annosque septem a cęlla sua non discessit. Ibi etiam
sedile sibi faciendum curauerat, cuius pars, quę humero tenus considentem
hemicyclo amplexabatur, in summo clauorum cuspidibus ad Psalmorum numerum
dispositis horrescebat. In eo sedili illa, cum psallere uellet, sese
collocabat et dextro lateri innixa quinquaginta Psalmos perlegebat, sinistro
totidem et totidem in tergo
annosque septem a cęlla sua non discessit. Ibi etiam
sedile sibi faciendum curauerat, cuius pars, quę humero tenus considentem
hemicyclo amplexabatur, in summo clauorum cuspidibus ad Psalmorum numerum
dispositis horrescebat. In eo sedili illa, cum psallere uellet, sese
collocabat et dextro lateri innixa quinquaginta Psalmos perlegebat, sinistro
totidem et totidem in tergo resupinata, pungentibus quaqua uersum ferreis
aculeis. Dum ergo paulo
in summo clauorum cuspidibus ad Psalmorum numerum
dispositis horrescebat. In eo sedili illa, cum psallere uellet, sese
collocabat et dextro lateri innixa quinquaginta Psalmos perlegebat, sinistro
totidem et totidem in tergo resupinata, pungentibus quaqua uersum ferreis
aculeis. Dum ergo paulo insolentioris facti eam poeniteret, sponte passa est
presidentię depositionem, cęllę carcerem, legendi laborem, sedendi dolorem,
ad hęc
quoniam multus est ad ignoscendum. Hieremias: Reuertere —
inquit — auersatrix Israhel, ait Dominus, et non auertam faciem meam a
uobis, quia sanctus ego sum, dicit Dominus, et non irascar in perpetuum.
Conuertimini, filii, reuertentes, et sanabo auersiones uestras. Laua a
malicia cor tuum, Hierusalem, ut salua fias. Vsque quo morabuntur in te
cogitationes noxię? Hęc dicit Dominus exercituum, Deus
a
uobis, quia sanctus ego sum, dicit Dominus, et non irascar in perpetuum.
Conuertimini, filii, reuertentes, et sanabo auersiones uestras. Laua a
malicia cor tuum, Hierusalem, ut salua fias. Vsque quo morabuntur in te
cogitationes noxię? Hęc dicit Dominus exercituum, Deus Israhel: Bonas
facite uias uestras et studia uestra, et habitabo uobiscum in loco
isto. Nunquid, qui cadit, non resurget, et qui auersus est, non
Laua a
malicia cor tuum, Hierusalem, ut salua fias. Vsque quo morabuntur in te
cogitationes noxię? Hęc dicit Dominus exercituum, Deus Israhel: Bonas
facite uias uestras et studia uestra, et habitabo uobiscum in loco
isto. Nunquid, qui cadit, non resurget, et qui auersus est, non
conuertatur? Per eundem prophetam ait: Si poenitentiam egerit gens illa a
malo suo, quod locutus sum aduersus eam, agam et ego poenitentiam
egerit gens illa a
malo suo, quod locutus sum aduersus eam, agam et ego poenitentiam super
malo, quod cogitaui, ut facerem ei. Et subito loquar de gente et de
regno, ut ędificem et plantem illud. Sin fecerit malum in oculis meis,
ut non audiat uocem meam poenitentiam agam super bono, quod locutus sum,
ut facerem ei. Hoc idem in Ezechiele habetur dicente Domino: Si
impius egerit poenitentiam ab omnibus peccatis suis,
ei. Et subito loquar de gente et de
regno, ut ędificem et plantem illud. Sin fecerit malum in oculis meis,
ut non audiat uocem meam poenitentiam agam super bono, quod locutus sum,
ut facerem ei. Hoc idem in Ezechiele habetur dicente Domino: Si
impius egerit poenitentiam ab omnibus peccatis suis, quę operatus est,
et custodierit omnia pręcepta mea, et fecerit iudicium et iustitiam,
uita uiuet et non morietur.
ab omnibus peccatis suis, quę operatus est,
et custodierit omnia pręcepta mea, et fecerit iudicium et iustitiam,
uita uiuet et non morietur. Omnium iniquitatum eius, quas operatus est,
non recordabor. In iustitia sua, quam operatus est, uiuet. Nunquid
uoluntatis meę est mors impii, dicit Dominus Deus, et non ut conuertatur
a uiis suis et uiuat? Et iterum: Conuertimini — inquit —
et agite
meę est mors impii, dicit Dominus Deus, et non ut conuertatur
a uiis suis et uiuat? Et iterum: Conuertimini — inquit —
et agite poenitentiam ab omnibus iniquitatibus uestris, et non erit
uobis in ruinam iniquitas. Et rursum: Impietas impii non nocebit
ei, in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua. In Iohele
quoque propheta legimus: Dicit Dominus: Conuertimini ad me in toto corde
uestro,
suis et uiuat? Et iterum: Conuertimini — inquit —
et agite poenitentiam ab omnibus iniquitatibus uestris, et non erit
uobis in ruinam iniquitas. Et rursum: Impietas impii non nocebit
ei, in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua. In Iohele
quoque propheta legimus: Dicit Dominus: Conuertimini ad me in toto corde
uestro, in ieiunio, et fletu, et planctu, et scindite corda uestra, et
non
inquit —
et agite poenitentiam ab omnibus iniquitatibus uestris, et non erit
uobis in ruinam iniquitas. Et rursum: Impietas impii non nocebit
ei, in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua. In Iohele
quoque propheta legimus: Dicit Dominus: Conuertimini ad me in toto corde
uestro, in ieiunio, et fletu, et planctu, et scindite corda uestra, et
non uestimenta uestra, et conuertimini ad Dominum Deum
et non erit
uobis in ruinam iniquitas. Et rursum: Impietas impii non nocebit
ei, in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua. In Iohele
quoque propheta legimus: Dicit Dominus: Conuertimini ad me in toto corde
uestro, in ieiunio, et fletu, et planctu, et scindite corda uestra, et
non uestimenta uestra, et conuertimini ad Dominum Deum uestrum, quia
benignus et misericors est, patiens et multę misericordię,
ruinam iniquitas. Et rursum: Impietas impii non nocebit
ei, in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua. In Iohele
quoque propheta legimus: Dicit Dominus: Conuertimini ad me in toto corde
uestro, in ieiunio, et fletu, et planctu, et scindite corda uestra, et
non uestimenta uestra, et conuertimini ad Dominum Deum uestrum, quia
benignus et misericors est, patiens et multę misericordię, et
pręstabilis super
Dominum Deum uestrum, quia
benignus et misericors est, patiens et multę misericordię, et
pręstabilis super malicia. Quis scit, si conuertatur et ignoscat, et
relinquat post se benedictionem . De hoc fletu et in Psalmo dicitur:
Qui seminant in lachrymis, in gaudio metent. Euntes ibant et flebant;
uenientes autem uenient cum exultatione.
Sed iam ad largiorem Euangelii gratiam transeamus ubi
et misericors est, patiens et multę misericordię, et
pręstabilis super malicia. Quis scit, si conuertatur et ignoscat, et
relinquat post se benedictionem . De hoc fletu et in Psalmo dicitur:
Qui seminant in lachrymis, in gaudio metent. Euntes ibant et flebant;
uenientes autem uenient cum exultatione.
Sed iam ad largiorem Euangelii gratiam transeamus ubi
poenitentię merces coepit esse beatitudo regni
est, patiens et multę misericordię, et
pręstabilis super malicia. Quis scit, si conuertatur et ignoscat, et
relinquat post se benedictionem . De hoc fletu et in Psalmo dicitur:
Qui seminant in lachrymis, in gaudio metent. Euntes ibant et flebant;
uenientes autem uenient cum exultatione.
Sed iam ad largiorem Euangelii gratiam transeamus ubi
poenitentię merces coepit esse beatitudo regni cęlestis.
cęlorum uim patitur et uiolenti rapiunt illud. Ergo, si manus, pes, oculus
scandalizat te, abscinde et proiice, id est, omnes corporis affectus ad
uitia pronos per poenitentiam submoue ac repelle. Melius est sine his
intrare in regnum Dei quam cum his mitti in gehennam ignis. Nisi enim
conuersi fueritis, et efficiamini sicut paruuli, non intrabitis in regnum
cęlorum. Non est uoluntas — inquit — ante Patrem uestrum, qui in
cęlis
rapiunt illud. Ergo, si manus, pes, oculus
scandalizat te, abscinde et proiice, id est, omnes corporis affectus ad
uitia pronos per poenitentiam submoue ac repelle. Melius est sine his
intrare in regnum Dei quam cum his mitti in gehennam ignis. Nisi enim
conuersi fueritis, et efficiamini sicut paruuli, non intrabitis in regnum
cęlorum. Non est uoluntas — inquit — ante Patrem uestrum, qui in
cęlis est, ut pereat unus de pusillis
corporis affectus ad
uitia pronos per poenitentiam submoue ac repelle. Melius est sine his
intrare in regnum Dei quam cum his mitti in gehennam ignis. Nisi enim
conuersi fueritis, et efficiamini sicut paruuli, non intrabitis in regnum
cęlorum. Non est uoluntas — inquit — ante Patrem uestrum, qui in
cęlis est, ut pereat unus de pusillis istis. Quis autem pusillus est
nisi qui poenitentię humilitate se submittit? Vnde et
his
intrare in regnum Dei quam cum his mitti in gehennam ignis. Nisi enim
conuersi fueritis, et efficiamini sicut paruuli, non intrabitis in regnum
cęlorum. Non est uoluntas — inquit — ante Patrem uestrum, qui in
cęlis est, ut pereat unus de pusillis istis. Quis autem pusillus est
nisi qui poenitentię humilitate se submittit? Vnde et procidenti seruo
suppliciterque roganti debitum omne dimittitur. Et: Non ueni —
et procidenti seruo
suppliciterque roganti debitum omne dimittitur. Et: Non ueni — inquit
— uocare iustos, sed peccatores ad poenitentiam. Beati, qui nunc fletis,
quoniam ridebitis. Etenim maius gaudium erit in cęlo super uno peccatore
poenitentiam agente quam super nonaginta nouem iustis, qui non indigent
poenitentia.
Ad hanc nos et Apostolus hortatur, per quam ipse ut apostolus fieret,
poenitentia.
Ad hanc nos et Apostolus hortatur, per quam ipse ut apostolus fieret, meruit.
Abiiciamus opera tenebrarum — inquit — et induamus arma lucis,
sic ut in die honeste ambulemus . Et: Expurgate uetus fermentum,
ut sitis noua conspersio. Et: Gaudeo, non quia contristati estis,
sed quia contristati estis ad poenitentiam. Quę enim secundum Deum
tristitia
Et: Expurgate uetus fermentum,
ut sitis noua conspersio. Et: Gaudeo, non quia contristati estis,
sed quia contristati estis ad poenitentiam. Quę enim secundum Deum
tristitia est, poenitentiam in salutem stabilem operatur. Seculi autem
tristitia mortem operatur . Idem monet ac dicit: Deponite uos
secundum pristinam conuersationem ueterem hominem, qui corrumpitur
secundum desyderia erroris.
conuersationem ueterem hominem, qui corrumpitur
secundum desyderia erroris. Renouamini autem
spiritu mentis uestrę et induite nouum hominem, qui secundum Deum creatus
est in iustitia et sanctitate ueritatis. Idem ignauia torpentem
excitans ait: Surge, qui dormis, et exurge a mortuis, et illuminabit te
Christus. Poenitentibus quoque, quorsum uiam suam dirigant,
ostendens inquit:
illuminabit te
Christus. Poenitentibus quoque, quorsum uiam suam dirigant,
ostendens inquit: Deponentes omne pondus et circumstans nos peccatum, per
patientiam curramus ad propositum uobis certamen, aspicientes in autorem
fidei et consummatorem Iesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit
crucem.
Iacobus item apostolus ad poenitentiam nos inuitans: Subditi — inquit
—
Deo; resistite autem diabolo, et fugiet a uobis. Appropinquante
Deo, et appropinquabit uobis. Emundate manus, peccatores, et purificate
corda, duplices animo. Miseri estote, et lugete, et plorate et risus
uester in luctum conuertetur, et gaudium in moerorem. Humiliamini in
conspectu Domini, et exaltabit uos .
Cum igitur et Veteris et Nouę Scripturę hinc minis, inde promissis urgeamur
ad poenitendum, erimusne usque adeo
fugiet a uobis. Appropinquante
Deo, et appropinquabit uobis. Emundate manus, peccatores, et purificate
corda, duplices animo. Miseri estote, et lugete, et plorate et risus
uester in luctum conuertetur, et gaudium in moerorem. Humiliamini in
conspectu Domini, et exaltabit uos .
Cum igitur et Veteris et Nouę Scripturę hinc minis, inde promissis urgeamur
ad poenitendum, erimusne usque adeo diaboli laqueis irretiti, ut non
Deo, et appropinquabit uobis. Emundate manus, peccatores, et purificate
corda, duplices animo. Miseri estote, et lugete, et plorate et risus
uester in luctum conuertetur, et gaudium in moerorem. Humiliamini in
conspectu Domini, et exaltabit uos .
Cum igitur et Veteris et Nouę Scripturę hinc minis, inde promissis urgeamur
ad poenitendum, erimusne usque adeo diaboli laqueis irretiti, ut non
poenitentię laborem cum ęterna felicitate?
Quod si obturata uitiorum inculcationibus aure hos monitus hasque
exhortationes, quibus saluti nostrę consulitur, pertransierimus, quid
reliquum erit, nisi ut irę et ultionis in obstinatos effundendę poenas
cogamur sustinere? Talibus quippe in Leuitico Dominus comminatur dicens:
Si ambulaueritis ex aduerso mihi nec uolueritis audire me, addam
plagas uestras usque in septuplum propter
uitiorum inculcationibus aure hos monitus hasque
exhortationes, quibus saluti nostrę consulitur, pertransierimus, quid
reliquum erit, nisi ut irę et ultionis in obstinatos effundendę poenas
cogamur sustinere? Talibus quippe in Leuitico Dominus comminatur dicens:
Si ambulaueritis ex aduerso mihi nec uolueritis audire me, addam
plagas uestras usque in septuplum propter peccata uestra emittamque in
uos bestias agri, quę consumant uos
ut irę et ultionis in obstinatos effundendę poenas
cogamur sustinere? Talibus quippe in Leuitico Dominus comminatur dicens:
Si ambulaueritis ex aduerso mihi nec uolueritis audire me, addam
plagas uestras usque in septuplum propter peccata uestra emittamque in
uos bestias agri, quę consumant uos et pecora uestra et ad paucitatem
cuncta redigant desertęque fiant uię uestrę. Idem in Prouerbiis ait:
Quia uocaui et
poenas
cogamur sustinere? Talibus quippe in Leuitico Dominus comminatur dicens:
Si ambulaueritis ex aduerso mihi nec uolueritis audire me, addam
plagas uestras usque in septuplum propter peccata uestra emittamque in
uos bestias agri, quę consumant uos et pecora uestra et ad paucitatem
cuncta redigant desertęque fiant uię uestrę. Idem in Prouerbiis ait:
Quia uocaui et renuistis, extendi manum meam, et non fuit,
me, addam
plagas uestras usque in septuplum propter peccata uestra emittamque in
uos bestias agri, quę consumant uos et pecora uestra et ad paucitatem
cuncta redigant desertęque fiant uię uestrę. Idem in Prouerbiis ait:
Quia uocaui et renuistis, extendi manum meam, et non fuit, qui
aspiceret. Despexistis omne consilium meum et increpationes meas
neglexistis.
Quia uocaui et renuistis, extendi manum meam, et non fuit, qui
aspiceret. Despexistis omne consilium meum et increpationes meas
neglexistis.
Ego quoque in interitu uestro ridebo et subsannabo, cum uobis, quod
timebatis, aduenerit, cum irruerit repentina calamitas et interitus
quasi tempestas ingruerit, quando uenerit super uos tribulatio et
angustia. In Esaia
quoque in interitu uestro ridebo et subsannabo, cum uobis, quod
timebatis, aduenerit, cum irruerit repentina calamitas et interitus
quasi tempestas ingruerit, quando uenerit super uos tribulatio et
angustia. In Esaia quoque scriptum est: Puer centum annorum
morietur, et peccator centum annorum maledictus erit. Et in
Hieremia: Verterunt ad me tergum et non faciem, et in tempore
afflictionis suę dicent: Surge et
et interitus
quasi tempestas ingruerit, quando uenerit super uos tribulatio et
angustia. In Esaia quoque scriptum est: Puer centum annorum
morietur, et peccator centum annorum maledictus erit. Et in
Hieremia: Verterunt ad me tergum et non faciem, et in tempore
afflictionis suę dicent: Surge et libera nos. Cum autem nec
afflictionibus ab impietate recessissent, propheta respondens ait:
uenerit super uos tribulatio et
angustia. In Esaia quoque scriptum est: Puer centum annorum
morietur, et peccator centum annorum maledictus erit. Et in
Hieremia: Verterunt ad me tergum et non faciem, et in tempore
afflictionis suę dicent: Surge et libera nos. Cum autem nec
afflictionibus ab impietate recessissent, propheta respondens ait:
Percussisti eos, et non doluerunt; attriuisti eos, et renuerunt
uerba mea non audierunt, et legem meam proiecerunt. Et iterum:
Locutus sum ad uos — inquit — mane consurgens et loquens, et
non audistis; et uocaui uos, et non respondistis. Faciam domui huic, in
qua inuocatum est nomen meum, et in qua uos habetis fiduciam, et loco,
quem dedi uobis et patribus uestris, sicut feci Sylo, et proiiciam uos a
facie mea, sicut proieci omnes fratres uestros, uniuersum semen
meam proiecerunt. Et iterum:
Locutus sum ad uos — inquit — mane consurgens et loquens, et
non audistis; et uocaui uos, et non respondistis. Faciam domui huic, in
qua inuocatum est nomen meum, et in qua uos habetis fiduciam, et loco,
quem dedi uobis et patribus uestris, sicut feci Sylo, et proiiciam uos a
facie mea, sicut proieci omnes fratres uestros, uniuersum semen
Ephraim. Valde pręterea horrendum est,
et orationem, et non obsistas mihi, quia non exaudiam,
te. Et rursum ait: Mane consurgens contestatus sum et dixi:
Audite uocem meam, et non audierunt nec inclinauerunt aurem suam, sed
abierunt unusquisque in prauitate cordis sui mali. Ecce ego inducam
super eos mala, de quibus exire non poterunt. Et clamabunt ad me, et non
exaudiam eos. In Osee quoque propheta dicitur: Non dabunt
cogitationes suas, ut
et non audierunt nec inclinauerunt aurem suam, sed
abierunt unusquisque in prauitate cordis sui mali. Ecce ego inducam
super eos mala, de quibus exire non poterunt. Et clamabunt ad me, et non
exaudiam eos. In Osee quoque propheta dicitur: Non dabunt
cogitationes suas, ut reuertantur ad Deum suum, quia Spiritus
fornicationum, in medio eorum, et Dominum eorum non cognouerunt.
Deinde infert et ait: Super eos
super eos mala, de quibus exire non poterunt. Et clamabunt ad me, et non
exaudiam eos. In Osee quoque propheta dicitur: Non dabunt
cogitationes suas, ut reuertantur ad Deum suum, quia Spiritus
fornicationum, in medio eorum, et Dominum eorum non cognouerunt.
Deinde infert et ait: Super eos effundam quasi aquam iram meam .
Cęterum, cum nec aduersitatibus concussi in uiam iustitię
redire uellent, exprobrat
Deum suum, quia Spiritus
fornicationum, in medio eorum, et Dominum eorum non cognouerunt.
Deinde infert et ait: Super eos effundam quasi aquam iram meam .
Cęterum, cum nec aduersitatibus concussi in uiam iustitię
redire uellent, exprobrat illis per Aggeum prophetam dicens: Percussi uos
uenio urente et aurigine et grandine omnia opera manuum uestrarum, et
non fuit in uobis, qui reuerteretur ad me, dicit
nec aduersitatibus concussi in uiam iustitię
redire uellent, exprobrat illis per Aggeum prophetam dicens: Percussi uos
uenio urente et aurigine et grandine omnia opera manuum uestrarum, et
non fuit in uobis, qui reuerteretur ad me, dicit Dominus .
Huiuscemodi hominum consuetudinem familiaritatemque fugiendam etiam in
Euangelio discimus. De illo enim, qui correptus neque te neque alterum neque
Ecclesiam audierit,
Percussi uos
uenio urente et aurigine et grandine omnia opera manuum uestrarum, et
non fuit in uobis, qui reuerteretur ad me, dicit Dominus .
Huiuscemodi hominum consuetudinem familiaritatemque fugiendam etiam in
Euangelio discimus. De illo enim, qui correptus neque te neque alterum neque
Ecclesiam audierit, dicitur: Sit tibi sicut ethnicus et publicanus. Vę
ergo pręgnantibus et nutrientibus in illis diebus , hoc est,
fugiendam etiam in
Euangelio discimus. De illo enim, qui correptus neque te neque alterum neque
Ecclesiam audierit, dicitur: Sit tibi sicut ethnicus et publicanus. Vę
ergo pręgnantibus et nutrientibus in illis diebus , hoc est, qui
prauis cogitationibus pleni fouent scelus, quod conceperunt, et foetum
alunt, cum ediderint, malefactaque pro benefactis usurpant. De quibus
Salomon ait: Lętantur, cum male fecerint, et
diebus , hoc est, qui
prauis cogitationibus pleni fouent scelus, quod conceperunt, et foetum
alunt, cum ediderint, malefactaque pro benefactis usurpant. De quibus
Salomon ait: Lętantur, cum male fecerint, et exultant in rebus
pessimis.
Hi sunt terra illa petrosa, super qua uerbi Dei semen sparsum non habet, quo
radicem agat illicoque arescit. Et cum pręceptis minime moueantur, miraculis
pessimis.
Hi sunt terra illa petrosa, super qua uerbi Dei semen sparsum non habet, quo
radicem agat illicoque arescit. Et cum pręceptis minime moueantur, miraculis
quoque non adhibent fidem. Vnde in ipsos exclamat Dominus dicens: Vę tibi
Corozain, vę tibi Bethsaida, quia, si in Tyro et Sydone factę fuissent
uirtutes, quę factę sunt in uobis, olim in cilicio et cinere sedentes
poeniterent. Veruntamen
sparsum non habet, quo
radicem agat illicoque arescit. Et cum pręceptis minime moueantur, miraculis
quoque non adhibent fidem. Vnde in ipsos exclamat Dominus dicens: Vę tibi
Corozain, vę tibi Bethsaida, quia, si in Tyro et Sydone factę fuissent
uirtutes, quę factę sunt in uobis, olim in cilicio et cinere sedentes
poeniterent. Veruntamen Tyro et Sydoni remissius erit in Iudicio quam
uobis. Hoc quoque mali habet
pręceptis minime moueantur, miraculis
quoque non adhibent fidem. Vnde in ipsos exclamat Dominus dicens: Vę tibi
Corozain, vę tibi Bethsaida, quia, si in Tyro et Sydone factę fuissent
uirtutes, quę factę sunt in uobis, olim in cilicio et cinere sedentes
poeniterent. Veruntamen Tyro et Sydoni remissius erit in Iudicio quam
uobis. Hoc quoque mali habet peruersa mentis obstinatio, ut nec suis
finibus contenta in dies ad
moueantur, miraculis
quoque non adhibent fidem. Vnde in ipsos exclamat Dominus dicens: Vę tibi
Corozain, vę tibi Bethsaida, quia, si in Tyro et Sydone factę fuissent
uirtutes, quę factę sunt in uobis, olim in cilicio et cinere sedentes
poeniterent. Veruntamen Tyro et Sydoni remissius erit in Iudicio quam
uobis. Hoc quoque mali habet peruersa mentis obstinatio, ut nec suis
finibus contenta in dies ad deteriora
Vę tibi
Corozain, vę tibi Bethsaida, quia, si in Tyro et Sydone factę fuissent
uirtutes, quę factę sunt in uobis, olim in cilicio et cinere sedentes
poeniterent. Veruntamen Tyro et Sydoni remissius erit in Iudicio quam
uobis. Hoc quoque mali habet peruersa mentis obstinatio, ut nec suis
finibus contenta in dies ad deteriora prolabatur. Indę enim spiritus
immundus exiens non inuenit requiem et dicit: Reuertar in
factę sunt in uobis, olim in cilicio et cinere sedentes
poeniterent. Veruntamen Tyro et Sydoni remissius erit in Iudicio quam
uobis. Hoc quoque mali habet peruersa mentis obstinatio, ut nec suis
finibus contenta in dies ad deteriora prolabatur. Indę enim spiritus
immundus exiens non inuenit requiem et dicit: Reuertar in domum meam,
unde exiui . Et assumit septem alios spirtus nequiores se, et
ingressi habitant ibi. Et fiunt
erit in Iudicio quam
uobis. Hoc quoque mali habet peruersa mentis obstinatio, ut nec suis
finibus contenta in dies ad deteriora prolabatur. Indę enim spiritus
immundus exiens non inuenit requiem et dicit: Reuertar in domum meam,
unde exiui . Et assumit septem alios spirtus nequiores se, et
ingressi habitant ibi. Et fiunt nouissima hominis illius peiora prioribus.
Hic est ficulnea illa, quam bonus agricola circumfodit, dum sarculo
quidem possessione esse dignos. Talem
alloquens Paulus apostolus: Ignoras — ait — quoniam benignitas Dei
ad poenitentiam te adducit. Secundum autem duritiam tuam et impoenitens
cor thesaurizas tibi iram in die irę et
reuelationis iusti iudicii Dei, qui reddit unicuique secundum opera
eius . Dominus quoque in Apocalypsi: Memor esto — inquit — unde
excideris,
autem duritiam tuam et impoenitens
cor thesaurizas tibi iram in die irę et
reuelationis iusti iudicii Dei, qui reddit unicuique secundum opera
eius . Dominus quoque in Apocalypsi: Memor esto — inquit — unde
excideris, et age poenitentiam, et prima opera fac. Sin autem, uenio
tibi, et mouebo candelabrum tuum de loco suo, nisi poenitentiam
egeris.
Sin autem, uenio
tibi, et mouebo candelabrum tuum de loco suo, nisi poenitentiam
egeris.
Nos ergo, cum delinquimus, non sequamur Pharaonis duritiam, ne cum illo
mergamur in profundum; non Cayn desperationem, ne misericordię diffidentes
grauius fratricidio crimen committamus; non Iudę proditoris immoderatam ex
delicto tristitiam, ne prę nimio dolore citius ad laqueum quam ad petendam
ueniam
dolore citius ad laqueum quam ad petendam
ueniam curramus. Is enim, quem commissi poenitet, moerore quidem se afficere
debet, quia peccauit, sed a spe uenię nunquam decidere, quia clementissimus
est, cui peccauit. Quem igitur in poenitendo sequi nobis expediet? Sequamur
sanctos, quorum exempla proposuimus. Imitemur prodigum filium, ut, cum quo
in regionem secessimus uitiorum, bona animi consumpsimus, porcos pauimus
immunditię seruientes, cum eodem
quia peccauit, sed a spe uenię nunquam decidere, quia clementissimus
est, cui peccauit. Quem igitur in poenitendo sequi nobis expediet? Sequamur
sanctos, quorum exempla proposuimus. Imitemur prodigum filium, ut, cum quo
in regionem secessimus uitiorum, bona animi consumpsimus, porcos pauimus
immunditię seruientes, cum eodem ad indulgentissimum Patrem reuertamur et
ante ipsum humi prostrati dicamus: Pater, peccauimus in cęlum* et coram
filium, ut, cum quo
in regionem secessimus uitiorum, bona animi consumpsimus, porcos pauimus
immunditię seruientes, cum eodem ad indulgentissimum Patrem reuertamur et
ante ipsum humi prostrati dicamus: Pater, peccauimus in cęlum* et coram
te; iam non sumus digni uocari filii tui . Tunc ille adhuc
aduentantibus occurret et, cum propius accesserimus, amplexabitur et, cum
rogauerimus, osculo pacis excipiet, pristinę innocentię stolam
iam non sumus digni uocari filii tui . Tunc ille adhuc
aduentantibus occurret et, cum propius accesserimus, amplexabitur et, cum
rogauerimus, osculo pacis excipiet, pristinę innocentię stolam nobis
offeret, annulum fidei in manibus, calciamenta Euangelii in pedibus dabit,
uitulum etiam saginatum apponet, cuius caro uere est cibus et sanguis uere
est potus, cuius pastu uiuitur in ęternum. Tunc demum sanctis omnibus ad
celebre conuersionis
tui . Tunc ille adhuc
aduentantibus occurret et, cum propius accesserimus, amplexabitur et, cum
rogauerimus, osculo pacis excipiet, pristinę innocentię stolam nobis
offeret, annulum fidei in manibus, calciamenta Euangelii in pedibus dabit,
uitulum etiam saginatum apponet, cuius caro uere est cibus et sanguis uere
est potus, cuius pastu uiuitur in ęternum. Tunc demum sanctis omnibus ad
celebre conuersionis nostrę conuiuium conuocatis dicet:
excipiet, pristinę innocentię stolam nobis
offeret, annulum fidei in manibus, calciamenta Euangelii in pedibus dabit,
uitulum etiam saginatum apponet, cuius caro uere est cibus et sanguis uere
est potus, cuius pastu uiuitur in ęternum. Tunc demum sanctis omnibus ad
celebre conuersionis nostrę conuiuium conuocatis dicet: Manducemus et
epulemur, quia hi filii mei mortui erant, et reuixerunt; perierant, et
inuenti sunt. Postremo et
sanctis omnibus ad
celebre conuersionis nostrę conuiuium conuocatis dicet: Manducemus et
epulemur, quia hi filii mei mortui erant, et reuixerunt; perierant, et
inuenti sunt. Postremo et pręcinget se et iam in illo cęlesti
ineffabili incomparabilique diuersorio facient nos discumbere, et transiens
ministrabit nobis incorruptionem, immortalitatem, lętitiam sempiternam.
* corr. ex cęlo
adorauerimus, redire uelimus ad Herodem neue relicta Aegypto
angelorum iam cibum comedentes, rursum ollas Aegyptias concupiscamus et iure
de nobis prouerbium illud uentiletur: Canis reuersus ad uomitum suum,
et: Sus in uolutabro luti. Tu ergo, qui templum Dei factus es, uide,
quęso, ne per lapsum iterum efficiare spelunca latronum. Audi Dominum
dicentem: Vade, et noli amplius peccare, nequid deterius tibi
contingat. Quanto enim
factus es, uide,
quęso, ne per lapsum iterum efficiare spelunca latronum. Audi Dominum
dicentem: Vade, et noli amplius peccare, nequid deterius tibi
contingat. Quanto enim sublimior gratia, tanto cadentis ruina maior. In
Ecclesiastico scriptum est: Qui baptizatur a mortuo et iterum tangit
mortuum, quid proficit lauatio illius? Sic homo, qui ieiunat in peccatis
suis et iterum eadem faciens, quid proficiet humiliando se? Orationem
deterius tibi
contingat. Quanto enim sublimior gratia, tanto cadentis ruina maior. In
Ecclesiastico scriptum est: Qui baptizatur a mortuo et iterum tangit
mortuum, quid proficit lauatio illius? Sic homo, qui ieiunat in peccatis
suis et iterum eadem faciens, quid proficiet humiliando se? Orationem
illius quis audiet? Veruntamen si contigerit (quoniam natura
fragiles sumus) ut iterum et iterum labamur, semper enitendum erit, ut
cito surgunt, cito et sanantur; iacentium plaga desperabilis
est. Iacent autem, qui per abrupta uitiorum pręcipites ire cursu irreuocato
contendunt. De quibus dicitur: Conuersi sunt ad cursum suum, quasi equus
uadens in pręlium. Nos ergo, quoties inquinamur, toties ad
poenitentię nitrum recurramus, quando quidem etiam septuagies septies
delinquenti uenia indulgetur. Sed et si cum hemorrhoissa peccatorum fluxu
diutius contabuimus, cum
CONFESSIONE
Poenitentibus uero confessionem peccatorum necessariam esse, cum utriusque
Instrumenti pręceptis tum exemplis facile probari potest. Inde est, quod
illi Ecclesię autoritate execrantur, qui saltem semel in anno non fuerint
coram sacerdotem confessi peccata sua, confitendi habentes facultatem.
Impius est enim, qui quicquam infectum relinquit, quod ad placandam Dei iram
nouerit pertinere. Peropportune igitur de hoc confessionis
exoluit pro eis debitum et reducti sunt, unde pulsi fuerant, angustiis
liberati et ex miserrimis felicissimi facti. Tunc ergo gratiam recipit
confessio, cum satisfactum est pro delicto.
Hoc sacramentum in Leuitico figuratum est, ubi lepra perfusi arbitrio
sacerdotis diiudicantur. Qui immundi fuerint, extra castra eiiciuntur, donec
mundentur. Quia peccator, nisi per poenitentiam et confessionem fuerit
expiates, non admittitur
in Leuitico figuratum est, ubi lepra perfusi arbitrio
sacerdotis diiudicantur. Qui immundi fuerint, extra castra eiiciuntur, donec
mundentur. Quia peccator, nisi per poenitentiam et confessionem fuerit
expiates, non admittitur in consortium sanctorum. Itaque illi, qui ob lepram
separatus est, lex datur, ut habeat uestimenta dissuta, caput opertum, os
ueste contectum utque contaminatum se ac sordidum clamet et solus habitet
extra castra. Quę omnia
animi luctumque pręferentia. Per hanc enim purgantur
peccata, lachrymisque et confessione humiliantis se deletur scelus, quod
superbiendo contractum fuerat.
Delictorum autem confessionem cum in multis diuinę Scripturę locis tum in
prophetę Neemię libro legimus, ubi dicitur, quod filii Israhel, dum de
captiuitate reuersi reędificarent Hierusalem, ieiunantes et operti saccis et
terra conspersi confitebantur
Per hanc enim purgantur
peccata, lachrymisque et confessione humiliantis se deletur scelus, quod
superbiendo contractum fuerat.
Delictorum autem confessionem cum in multis diuinę Scripturę locis tum in
prophetę Neemię libro legimus, ubi dicitur, quod filii Israhel, dum de
captiuitate reuersi reędificarent Hierusalem, ieiunantes et operti saccis et
terra conspersi confitebantur peccata sua et iniquitates patrum suorum
Neemię libro legimus, ubi dicitur, quod filii Israhel, dum de
captiuitate reuersi reędificarent Hierusalem, ieiunantes et operti saccis et
terra conspersi confitebantur peccata sua et iniquitates patrum suorum
quater in die et quater in nocte et adorabant Dominum, Deum suum.
Poenitentiam igitur iungat confessioni, qui de captiuitate peccati redire
cupit ad pristinę innocentię statum et construere ciuitatem sanctam in cęlo
preciosis
legimus, ubi dicitur, quod filii Israhel, dum de
captiuitate reuersi reędificarent Hierusalem, ieiunantes et operti saccis et
terra conspersi confitebantur peccata sua et iniquitates patrum suorum
quater in die et quater in nocte et adorabant Dominum, Deum suum.
Poenitentiam igitur iungat confessioni, qui de captiuitate peccati redire
cupit ad pristinę innocentię statum et construere ciuitatem sanctam in cęlo
preciosis lapidibus uirtutum
patrum suorum
quater in die et quater in nocte et adorabant Dominum, Deum suum.
Poenitentiam igitur iungat confessioni, qui de captiuitate peccati redire
cupit ad pristinę innocentię statum et construere ciuitatem sanctam in cęlo
preciosis lapidibus uirtutum auroque puritatis. Quoniam non intrabit in eam
aliquod* coinquinatum.
Confitebatur et Iob dicens: Peccaui; quid faciam tibi, o custos hominum?
Quare
Poenitentiam igitur iungat confessioni, qui de captiuitate peccati redire
cupit ad pristinę innocentię statum et construere ciuitatem sanctam in cęlo
preciosis lapidibus uirtutum auroque puritatis. Quoniam non intrabit in eam
aliquod* coinquinatum.
Confitebatur et Iob dicens: Peccaui; quid faciam tibi, o custos hominum?
Quare posuisti me contrarium tibi, et factus sum mihimetipsi grauis? Cur
non tollis
et Iob dicens: Peccaui; quid faciam tibi, o custos hominum?
Quare posuisti me contrarium tibi, et factus sum mihimetipsi grauis? Cur
non tollis peccatum meum et quare non aufers iniquitatem meam? Ecce nunc
in puluere dormiam, et si mane me quęsieris, non subsistam. Instat
et urget, ut citius ueniam consequatur, incertus, an usque mane uita sibi
suppetet, certus autem post mortem non esse uenię locum, sed iudicio, ut
quisque
mane me quęsieris, non subsistam. Instat
et urget, ut citius ueniam consequatur, incertus, an usque mane uita sibi
suppetet, certus autem post mortem non esse uenię locum, sed iudicio, ut
quisque recipiat, prout gessit in corpore, siue bonum siue malum. Et, si
Iob, qui Dei sententia iustus habebatur, non negat se peccatorem, quis
existimabit se expertem esse peccati? Aut si ille, qui nihil graue
commiserat, sic efflagitat dimitti sibi, ut
graue
commiserat, sic efflagitat dimitti sibi, ut usque mane differri periculosum
arbitretur, cui periculum non erit procrastinare opus, quo ueniam ipsam
promereri possit?
Idem ait: Vias meas in conspectu eius arguam, et ipse erit Saluator
meus, ut ex hoc intelligas peccatorum confessionem refugium esse
salutis.
Quid ipse Dauid? Nonne statim post confessionem translatum a se adulterii
inquit — Domino .
Et continuo responsum accepit a propheta: Dominus quoque transtulit
* corr. ex aliquid
peccatum tuum. Sed et rursum in Psalmis clamat: Iniquitatem meam
ego cognosco, et peccatum meum contra me est semper. Tibi soli peccaui,
et malum contra te feci. Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in
peccatis concepit me mater mea.
peccatum tuum. Sed et rursum in Psalmis clamat: Iniquitatem meam
ego cognosco, et peccatum meum contra me est semper. Tibi soli peccaui,
et malum contra te feci. Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in
peccatis concepit me mater mea. Delictum meum cognitum tibi feci, et
iniustitiam meam non abscondi. Dixi: Confitebor adersum me iniustitiam
meam Domino, et tu remisisti
peccatum tuum. Sed et rursum in Psalmis clamat: Iniquitatem meam
ego cognosco, et peccatum meum contra me est semper. Tibi soli peccaui,
et malum contra te feci. Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in
peccatis concepit me mater mea. Delictum meum cognitum tibi feci, et
iniustitiam meam non abscondi. Dixi: Confitebor adersum me iniustitiam
meam Domino, et tu remisisti impietatem peccati mei. Et iterum:
meam non abscondi. Dixi: Confitebor adersum me iniustitiam
meam Domino, et tu remisisti impietatem peccati mei. Et iterum:
Iniquitatem meam annunciabo, et cogitabo pro peccato meo. Confitebor
tibi in directione cordis, in eo quod didici iudicia iustitię tuę. Vias
meas enunciaui tibi, et exaudisti me. Cogitaui uias meas, et conuerti
pedes meos in testimonia tua. Ex his discamus confessionis uirtutem,
Dixi: Confitebor adersum me iniustitiam
meam Domino, et tu remisisti impietatem peccati mei. Et iterum:
Iniquitatem meam annunciabo, et cogitabo pro peccato meo. Confitebor
tibi in directione cordis, in eo quod didici iudicia iustitię tuę. Vias
meas enunciaui tibi, et exaudisti me. Cogitaui uias meas, et conuerti
pedes meos in testimonia tua. Ex his discamus confessionis uirtutem,
confitentis humilitatem,
meam annunciabo, et cogitabo pro peccato meo. Confitebor
tibi in directione cordis, in eo quod didici iudicia iustitię tuę. Vias
meas enunciaui tibi, et exaudisti me. Cogitaui uias meas, et conuerti
pedes meos in testimonia tua. Ex his discamus confessionis uirtutem,
confitentis humilitatem, cogitantis solicitudinem. Ad hęc etiam poenitentis
dolorem, ubi ait: Exitus aquarum deduxerunt oculi mei, quia non
custodierunt
discamus confessionis uirtutem,
confitentis humilitatem, cogitantis solicitudinem. Ad hęc etiam poenitentis
dolorem, ubi ait: Exitus aquarum deduxerunt oculi mei, quia non
custodierunt legem tuam. Et: Laboraui in gemitu meo, lauabo per
singulas noctes lectum meum, lachrymis meis stratum meum rigabo.
Certe, si iugiter consyderauerimus, quanto et quali Domino peccauimus, etiam
post ueniam nunquam deerit nobis flendi materia,
et innumeram hostium multitudinem strauit et
longiora uitę spacia illi meruit impetrare) docet, quo moerore delicta
meditanda confitendaque sint, dum ad ipsum, cui confitebatur, ait:
Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine animę meę . Et
quid huiuscemodi confessionem sequatur, ostendit subiungens: Tu autem
erruisti animam meam, ut non periret; proiecisti post tergum tuum omnia
peccata mea.
fideles Israhelitę soli Deo, quoniam nullus adhuc inter Deum et
homines medius erat. Postquam autem mediator uenit Dominus noster Iesus
Christus, non nisi per ipsum nobis ad Deum accessus est. Sicut autem ipse
est sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech, ita, cum cęlum
conscenderet, uicarios nobis in terra reliquit sacerdotes. His ligandi
soluendique potestatem tribuit, hos gregis sui Pastor bonus curam habere
iussit, his denique
Postquam autem mediator uenit Dominus noster Iesus
Christus, non nisi per ipsum nobis ad Deum accessus est. Sicut autem ipse
est sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech, ita, cum cęlum
conscenderet, uicarios nobis in terra reliquit sacerdotes. His ligandi
soluendique potestatem tribuit, hos gregis sui Pastor bonus curam habere
iussit, his denique claues regni cęlorum dedit. Per illos ergo uitam nostram
exponamus Deo, et cum hic ab eis
tribuit, hos gregis sui Pastor bonus curam habere
iussit, his denique claues regni cęlorum dedit. Per illos ergo uitam nostram
exponamus Deo, et cum hic ab eis remittentur nobis peccata nostra, tunc
remissa credamus et in cęlo.
Porro iis delicta nostra confiteri nos oportere iam tum innuebat Saluator
noster, cum leprosis mundatis, uti se sacerdotibus ostenderent, iniunxit.
Soluendi quoque ius ad suos duntaxat uicarios, id est, ad eosdem
funiceis uinculis liberare atque ad se adducere eis pręcepit, signis
ostendens, quod autoritate firmabat.
Post hęc sane et Iacobus apostolus non ad alios quam ad sacerdotes nos mittit
dicens: Infirmatur quis in uobis? Inducat presbyteros Ecclesię et orent
super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini. Et oratio fidei saluabit
infirmum, et alleuabit eum Dominus. Ac ne tantum de infirmitate
corporis curanda dictum
quod autoritate firmabat.
Post hęc sane et Iacobus apostolus non ad alios quam ad sacerdotes nos mittit
dicens: Infirmatur quis in uobis? Inducat presbyteros Ecclesię et orent
super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini. Et oratio fidei saluabit
infirmum, et alleuabit eum Dominus. Ac ne tantum de infirmitate
corporis curanda dictum putemus, adiungit: Et si in peccatis sit,
remittentur ei . Statimque infert:
Ecclesię et orent
super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini. Et oratio fidei saluabit
infirmum, et alleuabit eum Dominus. Ac ne tantum de infirmitate
corporis curanda dictum putemus, adiungit: Et si in peccatis sit,
remittentur ei . Statimque infert: Confitemini ergo alterutrum
peccata uestra et orate pro inuicem, ut saluemini. Itaque et
presbyteros inducere et peccata confiteri iubet, ne sufficere
peccata, remittentur eis , si et alii quam sacerdotes confitentium
peccata possent remittere. Hinc illud emanauit Ecclesię institutum, ut
utriusque sexus fideles proprio sacerdoti saltem semel in
anno confiteantur et ab eo iniunctum
perquiramus.
Languenti monacho, qui iam fari nequibat, Philibertus, Rothomagensis abbas,
Deum precatus linguam expediuit, ob hoc solum, ne sine confessione
decederet. Vbi enim confessus est, illico expirauit. Satis esset in tali
necessitate intimus peccatorum dolor et ipsa cordis contritio. Sed sanctus
abbas nescius, an ille conuenienter doleret, a confitente discere uoluit, ut
pro eius salute confidentius oraret simulque ostenderet, quam
his, qui loqui possunt, quando quidem et pro mutis elaborandum
est, ut confitendi causa loquantur.
Non solum muto uocem, uerum etiam mortuo uitam aliquando restitutam hac de
causa fuisse legimus. Seuerus enim sacerdos (ut in beati pontificis Gregorii
Dialogo relatum est) uocatus ad cuiusdam ęgrotantis confessionem audiendam,
cum paulo tardius uenisset, uita defunctum offendit eaque uehementer angi
afflictarique coepit, se illius interfectorem,
relatum est) uocatus ad cuiusdam ęgrotantis confessionem audiendam,
cum paulo tardius uenisset, uita defunctum offendit eaque uehementer angi
afflictarique coepit, se illius interfectorem, se homicidam clamitans. Et
dum in his lamentis cadaueri incumbens acerrime fleret, reuixit, qui iacebat
mortuus, dixitque se, dum ab impiis spiritibus ad horrenda tenebrarum loca
raptim traheretur, ab angelo protinus dimitti atque corpori restitui iussum,
non confessi. Caueat et ęger
differre confessionem, ne confitendi mora peccandi pertinacię imputetur.
Sicuti isti imputata fuisset ad perpetuum supplicium, nisi aliena ei merita
peropportune succurrissent. Hinc est illud in Ecclesiastico pręceptum:
Confiteberis
uiuens, uiuus et sanus confiteberis, et laudabis Deum, et
gloriaberis in miserationibus illius.
peropportune succurrissent. Hinc est illud in Ecclesiastico pręceptum:
Confiteberis
uiuens, uiuus et sanus confiteberis, et laudabis Deum, et
gloriaberis in miserationibus illius.
Caueat pręterea sacerdos, ne qua nimis acerba increpatione conturbet
confitentem, et uulnus, quod leni fotu curandum est, durius contrectans
exasperet ac suppurare cogat,
pręterea sacerdos, ne qua nimis acerba increpatione conturbet
confitentem, et uulnus, quod leni fotu curandum est, durius contrectans
exasperet ac suppurare cogat, ne forte et ipsi contingat, quod contigisse
seni cuidam in Aegypto refert Ioannes Cassianus. Qui monachum adolescentem
cum in confessione audisset libidinis incentiuis identidem urgeri,
immoderata reprehensione prope ad desperationem compulit, indignum monachi
nomine contestans,
confitentem, et uulnus, quod leni fotu curandum est, durius contrectans
exasperet ac suppurare cogat, ne forte et ipsi contingat, quod contigisse
seni cuidam in Aegypto refert Ioannes Cassianus. Qui monachum adolescentem
cum in confessione audisset libidinis incentiuis identidem urgeri,
immoderata reprehensione prope ad desperationem compulit, indignum monachi
nomine contestans, cuius pectus impudicis cogitationibus patere potuerit.
Sed mox ipse
nomine contestans, cuius pectus impudicis cogitationibus patere potuerit.
Sed mox ipse iusto Dei iudicio eadem tentatione tam uehementer inquietari
coepit, ut et hic senex, sicut et ille iuuenis, iam ad seculum redire secum
in animo uersaret, Cęterum sapientia ac sanctitate pręditus Apollo abbas,
iuuenem uultu demissum cernens, cum tristitię causam didicisset, blanditer
consolatus est, docens non esse malum foeda cogitatione impugnari, sed
cum tristitię causam didicisset, blanditer
consolatus est, docens non esse malum foeda cogitatione impugnari, sed
uinci; nam se quoque idem sępe passum, Deo tamen adiuuante nunquam
succubuisse. Deinde senem iam relicto, in quo ętatem egerat, tugurio uagum
profugumque ad se aduocans, ut rediret, admonuit, et iam suam expertus
imbecillitatem alienę misereri disceret, non irasci. Post hęc pro illo
precatus, tentationem oratione abegit.
alienę misereri disceret, non irasci. Post hęc pro illo
precatus, tentationem oratione abegit. Improuidus igitur iste confessionis
auditor nonne et se et confitentem perditum iret? Nonne cęcus cęcum ducens
ambo in foueam corruissent, nisi Apollo Domini miserantis nutu manum suam
utrique supposuisset? Sapienter itaque ab Apostolo pręceptum est: Si
pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto, uos, qui spiritales estis,
perditum iret? Nonne cęcus cęcum ducens
ambo in foueam corruissent, nisi Apollo Domini miserantis nutu manum suam
utrique supposuisset? Sapienter itaque ab Apostolo pręceptum est: Si
pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto, uos, qui spiritales estis,
huiusmodi instruite in spiritu lenitatis, consyderans teipsum, ne et tu
tenteris. Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem
Christi.
nisi Apollo Domini miserantis nutu manum suam
utrique supposuisset? Sapienter itaque ab Apostolo pręceptum est: Si
pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto, uos, qui spiritales estis,
huiusmodi instruite in spiritu lenitatis, consyderans teipsum, ne et tu
tenteris. Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem
Christi.
Quanta uero sanctę confessionis uirtus sit, etiam inde disci
igitur, etiam cum abest, cui confitendum sit, confitendi semper habere
propositum. Pro inconfesso erit, qui, quanuis copiam confitendi non habeat,
non habuerit uoluntatem.
Illo quoque exemplo uis patuit confessionis, quod in Collationibus Cassiani
proditum est de Serapione abbate. Hic iuuenculus adhuc sub Theona pręposito
edacitatis morbo tentatus, post nonę refectionem paximacium furto sublatum
uesperi latenter comedere consueuerat. Sed
uesperi latenter comedere consueuerat. Sed tandem conscientię stimulo
agitatus coram abbate prosternitur, peccatum confitetur et cum poenitentię
moerore ueniam exposcit. Vixdum uerba finierat, et flamma de sinu eius, in
quo paximacia recondere solitus erat, promicans, intolerabili foetore
cęllam, in qua erant, repleuit. Ille nunquam postea tali edendi auiditate se
pulsatum sensit. Vincebatur, quandiu occultum tenuit facinus. Porro, ubi
coram abbate prosternitur, peccatum confitetur et cum poenitentię
moerore ueniam exposcit. Vixdum uerba finierat, et flamma de sinu eius, in
quo paximacia recondere solitus erat, promicans, intolerabili foetore
cęllam, in qua erant, repleuit. Ille nunquam postea tali edendi auiditate se
pulsatum sensit. Vincebatur, quandiu occultum tenuit facinus. Porro, ubi
confessus est, ita uictor euasit, ut ad eandem pugnam redire ultra necesse
non
facinus. Porro, ubi
confessus est, ita uictor euasit, ut ad eandem pugnam redire ultra necesse
non fuerit. Illam quippe diaboli flammam penitus extinxit humilitas
confitentis.
Recte itaque quibusdam in monasteriis pręceptum constitutumque esse legimus,
ne iuniores, quicquid mente conceperint, pigritentur illud repente
prępositis manifestum facere, ut nihil ipsi diiudicent, nihil sibimetipsis
credant, sed semper seniorum
mente conceperint, pigritentur illud repente
prępositis manifestum facere, ut nihil ipsi diiudicent, nihil sibimetipsis
credant, sed semper seniorum regantur arbitrio, seniorum sententiis stare
assuecant. Ita fiet, ut in eis neque prauę cogitationes moram faciant neque
dubię errorem inducant neque ullus unquam aduersario supersit fallendi
locus.
Ne uero nihil de foeminis dixisse arguamur, tametsi omnia fere, quę ad
locus.
Ne uero nihil de foeminis dixisse arguamur, tametsi omnia fere, quę ad
uirtutem spectant, utrique sexui communia sint, unum tamen earum exemplum
promam. Ferunt mulierem quandam peccata sua in uolumine
descripta Basilio Magno porrexisse, supplicantem, uti pro eorum
dum ad Effren eremitam
missa mulier nihil profecisset, inde rediens Basilium iam diem suum obisse
comperit
sanctum habere auditorem, cuius merita sibi ad ueniam
facilius pleniusque assequendam suffragare possint.
Quod uero, ut dictum est, per sacram confessionem abolitio fiat peccatorum,
etiam quotidianis experimentis discimus; in iis utique, qui malignis arrepti
spiritibus quandoque occulta aliorum facinora manifestant, ea palam
obiicientes, quę illi, quibus obiecta sunt, mox ut confessi sacerdoti
fuerint et ad eum, qui arreptus est, reuersi, nihil
aliorum facinora manifestant, ea palam
obiicientes, quę illi, quibus obiecta sunt, mox ut confessi sacerdoti
fuerint et ad eum, qui arreptus est, reuersi, nihil ultra, quod sibi
exprobrandum sit, audiunt. Quin immo, ipse in homine loquens, affirmare
solet demon nequaquam esse eos illos, qui paulo ante fuerant, sed alios
omnino. Tanta ergo res est confessio, ut diabolo statim os obstruat, ne
hominem accusare possit, quem prius in multis damnare
Quin immo, ipse in homine loquens, affirmare
solet demon nequaquam esse eos illos, qui paulo ante fuerant, sed alios
omnino. Tanta ergo res est confessio, ut diabolo statim os obstruat, ne
hominem accusare possit, quem prius in multis damnare ausus fuerat.
Et cum hoc ita sit, quis adeo impudens
ante fuerant, sed alios
omnino. Tanta ergo res est confessio, ut diabolo statim os obstruat, ne
hominem accusare possit, quem prius in multis damnare ausus fuerat.
Et cum hoc ita sit, quis adeo impudens
quę foeda atque turpia sunt, diabolo prodente deprehendi mauult quam ea
secreto uni homini confitendo ante delere? Aut quis e contrario tam
uerecundus uel potius tam uecors est, ut illud sacerdoti dicera erubescat,
quod in conspectu maiestatis diuinę (cui omnia aperta sunt) facere non
erubuit? Pudere quidem debet peccatorem, sed eatenus, ut et peccasse
confundatur et nihil subtrahat in confessione, cum scriptum sit: Pro
anima tua ne
tam uecors est, ut illud sacerdoti dicera erubescat,
quod in conspectu maiestatis diuinę (cui omnia aperta sunt) facere non
erubuit? Pudere quidem debet peccatorem, sed eatenus, ut et peccasse
confundatur et nihil subtrahat in confessione, cum scriptum sit: Pro
anima tua ne confundaris dicere uerum. Est enim confusio adducens
peccatum, et est confusio adducens gloriam et gratiam. Altera quippe
crimen suum, quantum potest, cęlat nec
inquit —
peccata nostra, fidelis est et iustus, ut remittat nobis. Quid
autem opus est cęlare hominem, quod non latet Deum? Quod si ea, quę male
nequiterque egisti, uni nunc sacerdoti absconderis, postea certe in die
Iudicii toti publicabuntur mundo: amicis, inimicis, uiris, mulieribus,
omnibus angelis, omnibus sanctis uidenda coram exponentur. Nihil tunc
absconditum erit, quod non reueletur, nihil occultum, quod non sciatur, nisi
exponentur. Nihil tunc
absconditum erit, quod non reueletur, nihil occultum, quod non sciatur, nisi
quod ante confessione ac poenitudine fuerit abolitum. Pandentur ex cordibus
multorum secretę cogitationes, dicta factaque in aperto erunt, dicente
Domino per prophetam: Reuelabo pudenda tua in facie tua. Sed omni
etiam reuelatę turpitudinis confusione intolerabilior sequetur ultionis
poena. Quam quidem Osee propheta puerperę cruciatibus
occultum, quod non sciatur, nisi
quod ante confessione ac poenitudine fuerit abolitum. Pandentur ex cordibus
multorum secretę cogitationes, dicta factaque in aperto erunt, dicente
Domino per prophetam: Reuelabo pudenda tua in facie tua. Sed omni
etiam reuelatę turpitudinis confusione intolerabilior sequetur ultionis
poena. Quam quidem Osee propheta puerperę cruciatibus (ut omnium maximum)
comparat dicens: Colligata est iniquitas Ephraim,
et sanguini eius communicantes, qui est caput nostrum,
sine quo nos, qui membra sumus, uiuere omnino non possumus. Ait enim:
Nisi manducaueritis carnem Filii hominis et biberitis eius sanguinem,
non habebitis uitam in uobis. Cuius nunc sacramenti ueritatem,
excellentiam, fructum exemplis astruere conabimur, quantum in nobis erit,
autoritateque Scripturarum, ne cui forte incredibile uideatur, quod supra
omnem naturę uim fieri
possumus. Ait enim:
Nisi manducaueritis carnem Filii hominis et biberitis eius sanguinem,
non habebitis uitam in uobis. Cuius nunc sacramenti ueritatem,
excellentiam, fructum exemplis astruere conabimur, quantum in nobis erit,
autoritateque Scripturarum, ne cui forte incredibile uideatur, quod supra
omnem naturę uim fieri audierit, et ibi magis eius uacillet fides, ubi
credentibus certior beatitudo promittitur.
coloribus, et tamen non animal esse intelligis, sed ęs aut lapidem aut
materiam aliam. Rursum dices: Ista quidem animalis effigies uisum potest
decipere, odoratu tamen, gustu, tactu deprehenditur non esse id, quod
uidetur. At in sacramento isto panis et uinum, sicut oculis uidentur, ita et
sensibus cęteris pariter percipiuntur. Statuarius ergo in
ęris uel lapidis materia potuit obiicere oculis tuis animalis speciem, non
poterit
potest
decipere, odoratu tamen, gustu, tactu deprehenditur non esse id, quod
uidetur. At in sacramento isto panis et uinum, sicut oculis uidentur, ita et
sensibus cęteris pariter percipiuntur. Statuarius ergo in
ęris uel lapidis materia potuit obiicere oculis tuis animalis speciem, non
poterit Christus in corpore suo panis et uini, sicut oculis ita et naribus
et palato et tactui? Non uis plus Deum posse quam hominem, et cunctorum
isto panis et uinum, sicut oculis uidentur, ita et
sensibus cęteris pariter percipiuntur. Statuarius ergo in
ęris uel lapidis materia potuit obiicere oculis tuis animalis speciem, non
poterit Christus in corpore suo panis et uini, sicut oculis ita et naribus
et palato et tactui? Non uis plus Deum posse quam hominem, et cunctorum
autorem quam creaturam? Quod si ille artifex efficere potuit, ut aliud
cernas quam quod est, non
et color, cum mel et aqua sit, non uinum? Nonne
etiam usu uenit, ut quędam uel uetustate uel uitio alienum odorem imitentur,
suum amittant? Aquę, cum gelantur, corpus non liquoris, sed uitri habent.
Vides igitur quibusdam in rebus interdum contingere alterius rei saporem,
colorem, odorem, tactum. Nec tamen ideo reris illas esse alias quam quę
sunt, et de Christi corpore dubitas, quia, quę panis et uini sunt, in se
conseruat, non quę carnis et
habent.
Vides igitur quibusdam in rebus interdum contingere alterius rei saporem,
colorem, odorem, tactum. Nec tamen ideo reris illas esse alias quam quę
sunt, et de Christi corpore dubitas, quia, quę panis et uini sunt, in se
conseruat, non quę carnis et sanguinis, cum tamen caro et sanguis sit, immo
idem ille, qui natus est de Virgine, qui pependit in cruce, qui surrexit de
sepulchro, qui ad dexteram Dei sedet in cęlo? Denique, noli
esse alias quam quę
sunt, et de Christi corpore dubitas, quia, quę panis et uini sunt, in se
conseruat, non quę carnis et sanguinis, cum tamen caro et sanguis sit, immo
idem ille, qui natus est de Virgine, qui pependit in cruce, qui surrexit de
sepulchro, qui ad dexteram Dei sedet in cęlo? Denique, noli sensibus tuis
credere, qui falli decipique possunt. Crede illi, qui nec falli nec fallere
potest, quo nihil est uerius, nihil certius, a quo
quia, quę panis et uini sunt, in se
conseruat, non quę carnis et sanguinis, cum tamen caro et sanguis sit, immo
idem ille, qui natus est de Virgine, qui pependit in cruce, qui surrexit de
sepulchro, qui ad dexteram Dei sedet in cęlo? Denique, noli sensibus tuis
credere, qui falli decipique possunt. Crede illi, qui nec falli nec fallere
potest, quo nihil est uerius, nihil certius, a quo uel minimum dissentire
perniciosissimus error est. Et quid
noli sensibus tuis
credere, qui falli decipique possunt. Crede illi, qui nec falli nec fallere
potest, quo nihil est uerius, nihil certius, a quo uel minimum dissentire
perniciosissimus error est. Et quid mirum, si ille tibi in panis et uini
figura apparet, qui Magdalenę in forma apparuit hortulani et Discipulis ad
castellum Amaus pergentibus in forma peregrini. Et quidem ab iis noluit
statim agnosci, tibi uero, quoties panis et uinum a sacerdote
possunt. Crede illi, qui nec falli nec fallere
potest, quo nihil est uerius, nihil certius, a quo uel minimum dissentire
perniciosissimus error est. Et quid mirum, si ille tibi in panis et uini
figura apparet, qui Magdalenę in forma apparuit hortulani et Discipulis ad
castellum Amaus pergentibus in forma peregrini. Et quidem ab iis noluit
statim agnosci, tibi uero, quoties panis et uinum a sacerdote consecrantur,
dicit: Hoc est corpus meum, hic
nihil certius, a quo uel minimum dissentire
perniciosissimus error est. Et quid mirum, si ille tibi in panis et uini
figura apparet, qui Magdalenę in forma apparuit hortulani et Discipulis ad
castellum Amaus pergentibus in forma peregrini. Et quidem ab iis noluit
statim agnosci, tibi uero, quoties panis et uinum a sacerdote consecrantur,
dicit: Hoc est corpus meum, hic est sanguis meus. Et: Beati, qui
non uiderunt, et
quem non uident. Latet diuinitas,
latet humanitas, sed utrunque sola intuetur fides, dum de utriusque
pręsentia nihil hęsitat. Credendum ergo est et citra omnem rei ambiguitatem
firmiter tenendum panis uinique substantiam in substantiam
transire corporis et sanguinis Christi, et hoc quidem uirtute uerborum
Cristi, quę per illos duntaxat proferuntur, quibus ipse dixit: Hoc facite
in meam commemorationem, iam tum
tenendum panis uinique substantiam in substantiam
transire corporis et sanguinis Christi, et hoc quidem uirtute uerborum
Cristi, quę per illos duntaxat proferuntur, quibus ipse dixit: Hoc facite
in meam commemorationem, iam tum sacerdotes instituens, per quorum
ministerium ipse nobiscum esset ad consummationem seculi. Quoniam sine illo
ieiuni et esurientes deficeremus in uia, ueluti defecerunt, quibus manna in
quibus ipse dixit: Hoc facite
in meam commemorationem, iam tum sacerdotes instituens, per quorum
ministerium ipse nobiscum esset ad consummationem seculi. Quoniam sine illo
ieiuni et esurientes deficeremus in uia, ueluti defecerunt, quibus manna in
deserto fastidio fuit.
Cur autem panis et uini neque forma neque formę, accidentia immutentur? Ne
scilicet manducare potareque exhorrescas. Si enim species illas in carnem et
in meam commemorationem, iam tum sacerdotes instituens, per quorum
ministerium ipse nobiscum esset ad consummationem seculi. Quoniam sine illo
ieiuni et esurientes deficeremus in uia, ueluti defecerunt, quibus manna in
deserto fastidio fuit.
Cur autem panis et uini neque forma neque formę, accidentia immutentur? Ne
scilicet manducare potareque exhorrescas. Si enim species illas in carnem et
sanguinem, sicuti
deficeremus in uia, ueluti defecerunt, quibus manna in
deserto fastidio fuit.
Cur autem panis et uini neque forma neque formę, accidentia immutentur? Ne
scilicet manducare potareque exhorrescas. Si enim species illas in carnem et
sanguinem, sicuti sunt, ita uersas cerneres, respueres profecto et
stomachans atque auersus cum illis fortasse, qui credere noluerunt, diceres:
Nauseat anima mea super cibo isto leuissimo. Ipse
infirmitati nostrę prudenter cessit et simul saluti clementer consuluit, ne
cibum sumere timeremus, cuius pastu immortalitatem, incorruptionem
beatitudinemque consequimur ęternam.
Quomodo autem Christus et in cęlo cum angelis et in terra nobiscum sit,
quomodo unus in multis hostiis sicut et in unaquaque earum uel qua ratione
fractis illis et communicatis ipse semper integer illęsusque perseueret,
quomodo etiam, qui quotidie a
nostrę prudenter cessit et simul saluti clementer consuluit, ne
cibum sumere timeremus, cuius pastu immortalitatem, incorruptionem
beatitudinemque consequimur ęternam.
Quomodo autem Christus et in cęlo cum angelis et in terra nobiscum sit,
quomodo unus in multis hostiis sicut et in unaquaque earum uel qua ratione
fractis illis et communicatis ipse semper integer illęsusque perseueret,
quomodo etiam, qui quotidie a fidelibus sumitur, non
ne
cibum sumere timeremus, cuius pastu immortalitatem, incorruptionem
beatitudinemque consequimur ęternam.
Quomodo autem Christus et in cęlo cum angelis et in terra nobiscum sit,
quomodo unus in multis hostiis sicut et in unaquaque earum uel qua ratione
fractis illis et communicatis ipse semper integer illęsusque perseueret,
quomodo etiam, qui quotidie a fidelibus sumitur, non consumatur uel qualiter
sub tam
cibum sumere timeremus, cuius pastu immortalitatem, incorruptionem
beatitudinemque consequimur ęternam.
Quomodo autem Christus et in cęlo cum angelis et in terra nobiscum sit,
quomodo unus in multis hostiis sicut et in unaquaque earum uel qua ratione
fractis illis et communicatis ipse semper integer illęsusque perseueret,
quomodo etiam, qui quotidie a fidelibus sumitur, non consumatur uel qualiter
sub tam angusta forma totus sit uel quo
illęsusque perseueret,
quomodo etiam, qui quotidie a fidelibus sumitur, non consumatur uel qualiter
sub tam angusta forma totus sit uel quo pacto is, qui supra cęlum est,
illico, ut dicta fuerint consecrationis uerba, in altari adsit, mirari
potius quam scrutari licet. Sed quanquam diuina humanis inuisibiliaque
uisibilibus nequeant comparari, quęramus tamen aliquas rerum similitudines,
quo magis credibilia uideantur, quę ueriora sint quam
inuisibiliaque
uisibilibus nequeant comparari, quęramus tamen aliquas rerum similitudines,
quo magis credibilia uideantur, quę ueriora sint quam ut de illis quicquam
dubitare fas sit.
Sic igitur in cęlo simul et in altari est Christus, quemadmodum radii soils,
cum oritur, in oriente pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia
uisibilibus nequeant comparari, quęramus tamen aliquas rerum similitudines,
quo magis credibilia uideantur, quę ueriora sint quam ut de illis quicquam
dubitare fas sit.
Sic igitur in cęlo simul et in altari est Christus, quemadmodum radii soils,
cum oritur, in oriente pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in
similitudines,
quo magis credibilia uideantur, quę ueriora sint quam ut de illis quicquam
dubitare fas sit.
Sic igitur in cęlo simul et in altari est Christus, quemadmodum radii soils,
cum oritur, in oriente pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec
quo magis credibilia uideantur, quę ueriora sint quam ut de illis quicquam
dubitare fas sit.
Sic igitur in cęlo simul et in altari est Christus, quemadmodum radii soils,
cum oritur, in oriente pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
dubitare fas sit.
Sic igitur in cęlo simul et in altari est Christus, quemadmodum radii soils,
cum oritur, in oriente pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
et in altari est Christus, quemadmodum radii soils,
cum oritur, in oriente pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę,
cum oritur, in oriente pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę, uox una.
Auris tamen alia magis, alia
pariter et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę, uox una.
Auris tamen alia magis, alia minus uocis capax est, utraque
et in occidente apparent. Nec
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę, uox una.
Auris tamen alia magis, alia minus uocis capax est, utraque autem
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę, uox una.
Auris tamen alia magis, alia minus uocis capax est, utraque autem sacramenti
species ęque
tamen lux illa substantia solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę, uox una.
Auris tamen alia magis, alia minus uocis capax est, utraque autem sacramenti
species ęque capax Christi est.
solis est, cum in sacrificio altaris eadem
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę, uox una.
Auris tamen alia magis, alia minus uocis capax est, utraque autem sacramenti
species ęque capax Christi est. Quem quidem haud inepte solis
substantia Christi sit, quę in cęlo est.
Vnus quoque Christus in plurimis hostiis est nec minus in una quam in omnibus
nec plus in omnibus quam in singulis, sicuti eadem uox et in ore
sermocinantis et in omnium auscultantium auribus est: aures multę, uox una.
Auris tamen alia magis, alia minus uocis capax est, utraque autem sacramenti
species ęque capax Christi est. Quem quidem haud inepte solis luci atque
loquentis uoci
ęque capax Christi est. Quem quidem haud inepte solis luci atque
loquentis uoci comparauimus, quia ipse et Sol iustitię et Lux
mundi et Verbum Patris est.
Pręterea fractio illa manducatioque in specie panis et uini, non in
substantia Christi fit, quę diuidi separarique non potest. Velut fracto
speculo non frangitur intuentis imago, sed etiam cuique fragmento eadem
imago, quę speculo integro inerat, inest. Attamen
Quem quidem haud inepte solis luci atque
loquentis uoci comparauimus, quia ipse et Sol iustitię et Lux
mundi et Verbum Patris est.
Pręterea fractio illa manducatioque in specie panis et uini, non in
substantia Christi fit, quę diuidi separarique non potest. Velut fracto
speculo non frangitur intuentis imago, sed etiam cuique fragmento eadem
imago, quę speculo integro inerat, inest. Attamen in sacramento non imago
specie panis et uini, non in
substantia Christi fit, quę diuidi separarique non potest. Velut fracto
speculo non frangitur intuentis imago, sed etiam cuique fragmento eadem
imago, quę speculo integro inerat, inest. Attamen in sacramento non imago
Christi est, sed substantia eius. Imago autem panis et uini est, quanuis
ipse Christus, imago Dei, inuisibilis sit.
Quotidie enim a nobis sumptus non consumitur. Sicut nec amor erga me tuus
unius lumen non ob hoc minus fulgoris habebit, cum ab ea
plurimę alię accensę fuerint. Et, si iis rebus nihil infertur detrimenti ex
communicatione, multo minus Christo, qui et uerus amor est, diligens electos
suos usque in finem, et lucerna semper lucens omnibus, qui in domo sunt.
Totus autem Christus sub tam exigua latet specie, quemadmodum intra pupillam
oculi oppidum aliquod uidetur uel mons. Repręsentatio tamen ibi est sicut in
cum ab ea
plurimę alię accensę fuerint. Et, si iis rebus nihil infertur detrimenti ex
communicatione, multo minus Christo, qui et uerus amor est, diligens electos
suos usque in finem, et lucerna semper lucens omnibus, qui in domo sunt.
Totus autem Christus sub tam exigua latet specie, quemadmodum intra pupillam
oculi oppidum aliquod uidetur uel mons. Repręsentatio tamen ibi est sicut in
speculo, non ueritas. In sacramento autem tota
suos usque in finem, et lucerna semper lucens omnibus, qui in domo sunt.
Totus autem Christus sub tam exigua latet specie, quemadmodum intra pupillam
oculi oppidum aliquod uidetur uel mons. Repręsentatio tamen ibi est sicut in
speculo, non ueritas. In sacramento autem tota substantię Christi magnitudo
est, quam non loci spacio metimur, sed ui naturę. Ac ne forte ideo spacium
illud, quo hostia circumscribitur, uacuum putes, sua specie plenum
semper lucens omnibus, qui in domo sunt.
Totus autem Christus sub tam exigua latet specie, quemadmodum intra pupillam
oculi oppidum aliquod uidetur uel mons. Repręsentatio tamen ibi est sicut in
speculo, non ueritas. In sacramento autem tota substantię Christi magnitudo
est, quam non loci spacio metimur, sed ui naturę. Ac ne forte ideo spacium
illud, quo hostia circumscribitur, uacuum putes, sua specie plenum est:
species in loco,
non ueritas. In sacramento autem tota substantię Christi magnitudo
est, quam non loci spacio metimur, sed ui naturę. Ac ne forte ideo spacium
illud, quo hostia circumscribitur, uacuum putes, sua specie plenum est:
species in loco, substantia in natura est. E cęlo quoque ad
altare, id est, ad terram usque delabendo moram non sustinet, sicut nec
oculi nostri acies cęlum et sydera suspiciendo, cum hęc a nobis tam distent
procul.
autem tota substantię Christi magnitudo
est, quam non loci spacio metimur, sed ui naturę. Ac ne forte ideo spacium
illud, quo hostia circumscribitur, uacuum putes, sua specie plenum est:
species in loco, substantia in natura est. E cęlo quoque ad
altare, id est, ad terram usque delabendo moram non sustinet, sicut nec
oculi nostri acies cęlum et sydera suspiciendo, cum hęc a nobis tam distent
procul. Verum obtutus noster
intercapedine prępedire neque temporis puncto retineri potest,
quin statim ibi sit, ubi uult, et quali forma uideri uoluerit, tali repente
et appareat. Denique, omnia potest, per quem facta sunt omnia.
Nos profecto (ut in Ecclesiastico scriptum est) multa dicimus et
deficimus, nequaquam ualentes explicare sermone, quod fide tenemus.
Igitur, quoniam ibidem pręcipitur: Ne laboretis, non enim comprehendetis,
imitemur turbam
explicare sermone, quod fide tenemus.
Igitur, quoniam ibidem pręcipitur: Ne laboretis, non enim comprehendetis,
imitemur turbam illam, quam pauit Dominus, ut, quod capere possumus,
capiamus, reliquias dimittentes in cophinos eorum recondendas, quibus datum
est nosse mysterium Dei, sed tamen cum illis pariter credentes, ut pariter
cum illis saluemur. Quam quidem fidem ut nobis magis certam probatamque
redderet, Dominus noster signis
manibus confregisset, cruor inde manare coepit, ita ut album
panniculum, quod corporale appellant, sibi subiectum magna ex parte
inficeret. Frustraque tentatum est maculam illam elui aquis. Atque ob
miraculi fidem pannus ipse in sacrario Viterbinę ecclesię adhuc seruari
dicitur. Eam potissime ob rem quartus Vrbanus pontifex (cum forte ibi
adesset) diem Corporis Christi festum constituit, qui peractis Pentecostes
officiis feria quinta proxima
celebritati ab eo indictę, quisquis uel miraculo non
interfuit uel pannum sancto sanguine perfusum non uidit. Eduardo, Anglorum regi, sanctitate magis quam regno celebri, dum missali
sacrificio interfuisset, in manibus sacrificantis presbyteri Christum ea
corporis forma, quam de Virgine matre sumpsit, ferunt apparuisse; non quod
sanctus rex de ueritate sacramenti ambigeret, sed ut ambigentibus ipse
(cuius uerbis habebatur fides)
quod
sanctus rex de ueritate sacramenti ambigeret, sed ut ambigentibus ipse
(cuius uerbis habebatur fides) uisa prędicaret. Eo attestante crediderunt,
quibus ueritatem persuadere ratio nequiuerat.
In beati quoque pontificis Gregorii uita legimus, cum corpus Dominicum cuidam
foeminę sumendum offerret, quę panes ipsos, quos ille consecrabat, facere
consueuerat, incredula renuebat accipere, quod diceret nequaquam esse illud
renuebat accipere, quod diceret nequaquam esse illud
corpus Domini, sed panem, quem ipsa suis manibus formauerat, ipsa coxerat.
Tunc pontifex ęgre ferens infidelitatem mulieris orauit Dominum, et panis
species uersa est in speciem carnis. Rursum orauit, atque ubi pristina
sacramento facies rediit, credenti iam ac poenitenti illi obtulit.
Experimento credidit mulier. Quod si absque eo credidisset, multo maius
fidei sibi meritum accessisset.
terruit demonem et
fugauit, ut, si foeminę uerbis non credimus, operibus Christi credamus.
Marię etiam cognomento Decegnies eundem pueri figura uisum perhibent, dum
sacerdos inter sacrificandum de more manus sustulisset. In quo hoc quoque
mirum et ineffabile, quomodo eodem tempore in eodem corpore alii aliam
effigiem uiderint, illa pueri, alii panis, illa, quod erat, alii, quod esse
uidetur, et non esse creditur. Cur autem ita ei, nisi ad
operibus Christi credamus.
Marię etiam cognomento Decegnies eundem pueri figura uisum perhibent, dum
sacerdos inter sacrificandum de more manus sustulisset. In quo hoc quoque
mirum et ineffabile, quomodo eodem tempore in eodem corpore alii aliam
effigiem uiderint, illa pueri, alii panis, illa, quod erat, alii, quod esse
uidetur, et non esse creditur. Cur autem ita ei, nisi ad submouendum
scrupulum dubietatis, non ab ipsius
credentes, quod non uident, uidere mereantur, quod
credunt.
Satis hęc de ueritate sacramenti. Nunc eius excellentiam dignitatemque
tractemus.
Inde primum tanti mysterii panditur magnitudo, ubi in Veteri Instrumenti
figurę eius pręcesserunt. Et, si in signis nobilitas inerat singularis,
quanto maior inest ueritati! In typum ergo huius prima libatio fuit panis et
uini. Et ne uulgare sacrificium putes, qui libabat, et
Satis hęc de ueritate sacramenti. Nunc eius excellentiam dignitatemque
tractemus.
Inde primum tanti mysterii panditur magnitudo, ubi in Veteri Instrumenti
figurę eius pręcesserunt. Et, si in signis nobilitas inerat singularis,
quanto maior inest ueritati! In typum ergo huius prima libatio fuit panis et
uini. Et ne uulgare sacrificium putes, qui libabat, et rex erat et sacerdos
et quidem talis, ut sacerdotium
tractemus.
Inde primum tanti mysterii panditur magnitudo, ubi in Veteri Instrumenti
figurę eius pręcesserunt. Et, si in signis nobilitas inerat singularis,
quanto maior inest ueritati! In typum ergo huius prima libatio fuit panis et
uini. Et ne uulgare sacrificium putes, qui libabat, et rex erat et sacerdos
et quidem talis, ut sacerdotium significaret Christi, cui per Prophetam
dictum est: Tu es sacerdos
In typum ergo huius prima libatio fuit panis et
uini. Et ne uulgare sacrificium putes, qui libabat, et rex erat et sacerdos
et quidem talis, ut sacerdotium significaret Christi, cui per Prophetam
dictum est: Tu es sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech.
Agnus quoque filiis Israhel immolari iussus, cum de seruitute Pharaonis
liberati sunt, pręnunciabat sacramentum istud, quo nos a seruitute diaboli
sacramentum istud, quo nos a seruitute diaboli
liberamur uniti Deo. Si ad agnum respicis, absque macula est; si ad diei,
qua immolabatur, celebritatem, nullam apud Hebreos maiorem Phase inuenies.
Hostia etiam illa, quę in Lege offerebatur pro peccato, quę sanctificabat,
quicquid tetigisset, quę sancta sanctorum dicebatur, cuius sanguis
inferebatur in Tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario, nonne per
omnia innuebat hostiam hanc,
celebritatem, nullam apud Hebreos maiorem Phase inuenies.
Hostia etiam illa, quę in Lege offerebatur pro peccato, quę sanctificabat,
quicquid tetigisset, quę sancta sanctorum dicebatur, cuius sanguis
inferebatur in Tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario, nonne per
omnia innuebat hostiam hanc, quę pro peccato in ara crucis offerenda erat,
quę uere sancta sanctorum est, cuius carnem manducantes sanctificamur, cuius
maiorem Phase inuenies.
Hostia etiam illa, quę in Lege offerebatur pro peccato, quę sanctificabat,
quicquid tetigisset, quę sancta sanctorum dicebatur, cuius sanguis
inferebatur in Tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario, nonne per
omnia innuebat hostiam hanc, quę pro peccato in ara crucis offerenda erat,
quę uere sancta sanctorum est, cuius carnem manducantes sanctificamur, cuius
sanguinem potantes mundamur?
pro peccato, quę sanctificabat,
quicquid tetigisset, quę sancta sanctorum dicebatur, cuius sanguis
inferebatur in Tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario, nonne per
omnia innuebat hostiam hanc, quę pro peccato in ara crucis offerenda erat,
quę uere sancta sanctorum est, cuius carnem manducantes sanctificamur, cuius
sanguinem potantes mundamur?
Et de hostia pacificorum scriptum est: Qui fuerit mundus, uescetur ex ea.
illo edat et de calice
bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi
manducat et bibit, non diiudicans corpus Domini.
Manna etiam illud, quo populus Israhel uixit in deserto, figurabat cibum
hunc, quo nos in seculi huius deserto sustentamur. Alioquin fragiles et
imbecilli deficeremus in uia neque diabolo resistere neque concupiscentiis
repugnare possemus. Et tamen ad illos dicitur;
manducat et bibit indigne, iudicium sibi
manducat et bibit, non diiudicans corpus Domini.
Manna etiam illud, quo populus Israhel uixit in deserto, figurabat cibum
hunc, quo nos in seculi huius deserto sustentamur. Alioquin fragiles et
imbecilli deficeremus in uia neque diabolo resistere neque concupiscentiis
repugnare possemus. Et tamen ad illos dicitur; Patres uestri
manducauerunt manna, et
non diiudicans corpus Domini.
Manna etiam illud, quo populus Israhel uixit in deserto, figurabat cibum
hunc, quo nos in seculi huius deserto sustentamur. Alioquin fragiles et
imbecilli deficeremus in uia neque diabolo resistere neque concupiscentiis
repugnare possemus. Et tamen ad illos dicitur; Patres uestri
manducauerunt manna, et mortui sunt. Qui uero comederit panem hunc,
uiuet in ęternum, ut scias,
imbecilli deficeremus in uia neque diabolo resistere neque concupiscentiis
repugnare possemus. Et tamen ad illos dicitur; Patres uestri
manducauerunt manna, et mortui sunt. Qui uero comederit panem hunc,
uiuet in ęternum, ut scias, quanto figurę pręcellat ueritas.
Multo ergo ualidior est panis iste pane illo subcineritio, qui in manu
Gedeonis ducis euertit castra Madian. Multo sanctior illo, quem ipsi Dauid
et iis, qui cum eo
Patres uestri
manducauerunt manna, et mortui sunt. Qui uero comederit panem hunc,
uiuet in ęternum, ut scias, quanto figurę pręcellat ueritas.
Multo ergo ualidior est panis iste pane illo subcineritio, qui in manu
Gedeonis ducis euertit castra Madian. Multo sanctior illo, quem ipsi Dauid
et iis, qui cum eo erant, edere non licuit, nisi cum se mundos a mulieribus
esse confessi sunt. Multo plus uigoris conferens comedenti quam
manu
Gedeonis ducis euertit castra Madian. Multo sanctior illo, quem ipsi Dauid
et iis, qui cum eo erant, edere non licuit, nisi cum se mundos a mulieribus
esse confessi sunt. Multo plus uigoris conferens comedenti quam ille, in
cuius fortitudine ambulauit Helias quandraginta diebus et totidem noctibus,
usque ad montem Dei Oreb. Multo suauior farina illa, quę ab Heliseo in ollam
missa pulmenti amaritudinem uertit in dulcorem. Nullum denique
esse confessi sunt. Multo plus uigoris conferens comedenti quam ille, in
cuius fortitudine ambulauit Helias quandraginta diebus et totidem noctibus,
usque ad montem Dei Oreb. Multo suauior farina illa, quę ab Heliseo in ollam
missa pulmenti amaritudinem uertit in dulcorem. Nullum denique sacrificium,
nulla oblatio huic oblationi conferenda. Quę quidem lux est, non umbra,
ueritas, non typus, et indulta in Euangelio gratię plenitudo, non in
conferens comedenti quam ille, in
cuius fortitudine ambulauit Helias quandraginta diebus et totidem noctibus,
usque ad montem Dei Oreb. Multo suauior farina illa, quę ab Heliseo in ollam
missa pulmenti amaritudinem uertit in dulcorem. Nullum denique sacrificium,
nulla oblatio huic oblationi conferenda. Quę quidem lux est, non umbra,
ueritas, non typus, et indulta in Euangelio gratię plenitudo, non in omnibus
Legis cerimoniis suspensa futuri
suauior farina illa, quę ab Heliseo in ollam
missa pulmenti amaritudinem uertit in dulcorem. Nullum denique sacrificium,
nulla oblatio huic oblationi conferenda. Quę quidem lux est, non umbra,
ueritas, non typus, et indulta in Euangelio gratię plenitudo, non in omnibus
Legis cerimoniis suspensa futuri expectatio.
Hoc enim est illud conuiuium, de quo Esaias prophetans ait: Et faciet
Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc
in ollam
missa pulmenti amaritudinem uertit in dulcorem. Nullum denique sacrificium,
nulla oblatio huic oblationi conferenda. Quę quidem lux est, non umbra,
ueritas, non typus, et indulta in Euangelio gratię plenitudo, non in omnibus
Legis cerimoniis suspensa futuri expectatio.
Hoc enim est illud conuiuium, de quo Esaias prophetans ait: Et faciet
Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc conuiuium pinguium,
typus, et indulta in Euangelio gratię plenitudo, non in omnibus
Legis cerimoniis suspensa futuri expectatio.
Hoc enim est illud conuiuium, de quo Esaias prophetans ait: Et faciet
Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc conuiuium pinguium,
conuiuium uindemię, pinguium medullatorum, uindemię defecatę. Hęc
est illa oblatio, de qua Dominus ipse per Malachiam gloriatur dicens: In
omni loco sacrificatur et offertur
Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc conuiuium pinguium,
conuiuium uindemię, pinguium medullatorum, uindemię defecatę. Hęc
est illa oblatio, de qua Dominus ipse per Malachiam gloriatur dicens: In
omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda, quia magnum
est nomen meum in gentibus. Hanc Zacharias quoque in spiritu cernens
et admirans, bonum et pulchrum Dei appellat dicens: Quid bonum eius
pinguium medullatorum, uindemię defecatę. Hęc
est illa oblatio, de qua Dominus ipse per Malachiam gloriatur dicens: In
omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda, quia magnum
est nomen meum in gentibus. Hanc Zacharias quoque in spiritu cernens
et admirans, bonum et pulchrum Dei appellat dicens: Quid bonum eius est
et quid pulchrum eius nisi frumentum electorum et uinum germinans
uirgines? Esto
Hęc
est illa oblatio, de qua Dominus ipse per Malachiam gloriatur dicens: In
omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda, quia magnum
est nomen meum in gentibus. Hanc Zacharias quoque in spiritu cernens
et admirans, bonum et pulchrum Dei appellat dicens: Quid bonum eius est
et quid pulchrum eius nisi frumentum electorum et uinum germinans
uirgines? Esto sane, bona etiam et pulchra pro tempore
esse cibum, quo aliti
homines angelicam uitam uiuere coepere profitentes castitatem. Etenim cibus
quoque ipse caro est de Virgine sumpta Deoque ita unita, ut Deus et homo non
duo sint, sed unus Christus. Christum ergo in altari sumimus; quo quid
unquam dici aut cogitari potest prestantius, magnificentius, sublimius?
Igitur haud temere Iuoni missam celebranti, dum sacram hostiam reuerenter
offerret, igneus globus super uerticem astitisse
hostiam reuerenter
offerret, igneus globus super uerticem astitisse uisus est. Quę res tantę
admirationi fuit, ut, quod ipse manibus extulerat, iis etiam, qui prius
dubitauerant, diuinum esse appareret adorarentque deinceps in sacramento,
non quod uiderent, sed quod esse crederent. Neque enim ad species illas
uisibiles dirigenda adoratio est, sed ad substantiam Christi, quę sub ipsis
occultatur.
Sic nempe faciens
sacramenti maiestatem secum cogitaret, nimio interdum stupore
attonitus, exterius obrigescebat, interius ineffabiliter consolabatur.
Quantus hic ergo et qualis est, qui contemplatione sui totum occupat hominem
et manentem in corpore a corpore facit alienum! Et nec sic profecto gloriam
suam totam pandit, quam ne angeli quidem comprehendere possunt, cum
incircumscripta atque infinita sit.
Et ne tam admirabilis sacramenti homines mortales tantum
sit.
Et ne tam admirabilis sacramenti homines mortales tantum ministros esse
putemus, nonnunquam etiam ab excellentiore, hoc est, spiritali creatura
ministratum hominibus est.
Ferunt Onophrium in uasta Aegypti solitudine Deo seruientem, Dominico quoque
die illud angelo deferente acceptauisse, cum sacerdotis copiam procul ab
humano cultu degens habere non posset.
Maglorio *corr. ex Maioro etiam,
Aegypti solitudine Deo seruientem, Dominico quoque
die illud angelo deferente acceptauisse, cum sacerdotis copiam procul ab
humano cultu degens habere non posset.
Maglorio *corr. ex Maioro etiam, episcopo in Britannia,
Paschali die oranti angelum ter apparuisse terque sacram communionem
porrexisse, prędicentem, quod propediem decessurus esset. Sed qui tali usus
est ministerio tantoque donatus uiatico, ad uitę
Magisque incussit reuerentię erga se metum panis ipse
Trinitatis, cum tam mirabiliter etiam ab angelis porrigi uisus est.
Non minori adimiratione dignum nec minus ad huius sacramenti spectans
dignitatem illud fuit, quod in uita Faustini et Iouitę martyrum legimus. Hi
nanque cum Secundum militem Mediolani conuersum baptizassent et communione
quoque membrum Ecclesię facere uoluissent nec haberent panem, ex quo
sacramentum conficerent, a
membrum Ecclesię facere uoluissent nec haberent panem, ex quo
sacramentum conficerent, a columba alite rostro delatum accepere eique
sumendum porrexerunt, sacrum esse minime dubitantes, qui sic afferebatur.
Quoniam autem in columbę figura Spiritum Sanctum apparere solitum Euangelia
testantur, hoc ideo contigisse potuit, ut credamus, sicut credimus, ibi Deum
Patrem, ibi Spiritum Sanctum esse, ubi Filius est, cum trium personarum
simplex
oculis attendens, sed sub uisibili figura
inuisibilem ueritatem alta mente contemplans.
Eiusmodi autem honor quanti meriti sit, Honorati, Ambianensis episcopi,
exemplo disci potest. Qui missam celebrans, cum ante se in altari sacram
hostiam attentius consyderasset, iam sumere uolens, manibus contingere
hesitabat. Itaque depictę ibi imaginis Christi manu sublatam sibique
porrectam hausit, sumere non recusans, quod diuinitus dabatur. Et
aditum prebuit. Et uitę autorem inhonorans, mortis laqueo se infeliciter
implicauit.
At non ita Tharsitius martyr, Romę passus. Qui cum sacramentum hoc sub ueste
tectum ad quendam fidelem ęgrotantem ferret, in impios gentiles forte
incidens, quid sub ueste haberet, quęrentibus non inidicauit magisque ab his
rei, quam ferebat, contemptum aliquem quam sibi necem timuit. Itaque illi
fustibus cęsum interimunt. Et cum iam exanimis
ergo licuit sacrilegis illud polluto contactu prophanare,
cuius honorem Tharsitius uitę suę antetulit. Illi infidelitatis errore
prolapsi ad inferos corruerunt, hic armis eorum fortior cum martyrii palma
cęlum petiit, ipsum in sua ibi specie perpetuo uisurus, quem hic in aliena
digne coluit.
Hactenus de excellentia sacramenti. Reliquum est, ut aliquid de utilitate
ipsa, quam ab eo haurimus, fructuque dicamus, tametsi nihil de illo pro
prophanare,
cuius honorem Tharsitius uitę suę antetulit. Illi infidelitatis errore
prolapsi ad inferos corruerunt, hic armis eorum fortior cum martyrii palma
cęlum petiit, ipsum in sua ibi specie perpetuo uisurus, quem hic in aliena
digne coluit.
Hactenus de excellentia sacramenti. Reliquum est, ut aliquid de utilitate
ipsa, quam ab eo haurimus, fructuque dicamus, tametsi nihil de illo pro
dignitate dici queat, cum
sumendo? Sed qui primi
sic sumpserunt, eos idem ille, quem sumebant, exterius lauit, ut ostenderet
intimas quoque eorum sordes lauisse se et ipsos, sicut corpore, ita et animo puros nitidosque reddidisse. Quam in illo uirtutem
nequaquam ignorauit, qui eum digito demonstrans dixit: Ecce Agnus Dei,
ecce qui tollit peccata mundi!
Confert deinde spiritalis boni appetendi copiam exercendique facultatem,
montem conscenderunt Oliueti, iam altiora et fructuosiora petentes
quam ante petierant. Et Zacheus quidem, cum ipsum Dominum suo suscepisset
hospitio, reddit quadruplum pro eo, quod ante fraude interuerterat atque
dolo. Et in pauperes sua incipit effundere, qui rapuerat aliena.
Pręstat quoque contra illicitas animi cupiditates resistendi robur, ut seipso
fortior sit, qui cęlestis cibi pabulo fuerit saginatus. Quemadmodum enim
illi, qui in
Et in pauperes sua incipit effundere, qui rapuerat aliena.
Pręstat quoque contra illicitas animi cupiditates resistendi robur, ut seipso
fortior sit, qui cęlestis cibi pabulo fuerit saginatus. Quemadmodum enim
illi, qui in mari fluctibus agitabantur, cum Iesum undas pedibus
conculcantem in nauicula suscepissent, uiderunt posuisse uentum et turbinem
procellarum uersum in tranquillitatem, ita nos, cum in pectoris nostri
nauicula eundem pie
quoque contra illicitas animi cupiditates resistendi robur, ut seipso
fortior sit, qui cęlestis cibi pabulo fuerit saginatus. Quemadmodum enim
illi, qui in mari fluctibus agitabantur, cum Iesum undas pedibus
conculcantem in nauicula suscepissent, uiderunt posuisse uentum et turbinem
procellarum uersum in tranquillitatem, ita nos, cum in pectoris nostri
nauicula eundem pie susceperimus, malarum cogitationum uiolenti ęstus
cessabunt et omnis
sit, qui cęlestis cibi pabulo fuerit saginatus. Quemadmodum enim
illi, qui in mari fluctibus agitabantur, cum Iesum undas pedibus
conculcantem in nauicula suscepissent, uiderunt posuisse uentum et turbinem
procellarum uersum in tranquillitatem, ita nos, cum in pectoris nostri
nauicula eundem pie susceperimus, malarum cogitationum uiolenti ęstus
cessabunt et omnis turbatę mentis tempestas lenietur illico atque
conquiescet. Quoniam (ut in
saginatus. Quemadmodum enim
illi, qui in mari fluctibus agitabantur, cum Iesum undas pedibus
conculcantem in nauicula suscepissent, uiderunt posuisse uentum et turbinem
procellarum uersum in tranquillitatem, ita nos, cum in pectoris nostri
nauicula eundem pie susceperimus, malarum cogitationum uiolenti ęstus
cessabunt et omnis turbatę mentis tempestas lenietur illico atque
conquiescet. Quoniam (ut in Euangelio legimus) mari et
in tranquillitatem, ita nos, cum in pectoris nostri
nauicula eundem pie susceperimus, malarum cogitationum uiolenti ęstus
cessabunt et omnis turbatę mentis tempestas lenietur illico atque
conquiescet. Quoniam (ut in Euangelio legimus) mari et uentis
imperat, et obediunt ei.
Idem aduersus improbissimi hostis assiduas pugnas uincendi spem uiresque
nobis confert et suggerit, iuxta illud Prophetę:
legimus) mari et uentis
imperat, et obediunt ei.
Idem aduersus improbissimi hostis assiduas pugnas uincendi spem uiresque
nobis confert et suggerit, iuxta illud Prophetę: Parasti in conspectu meo
mensam aduersus eos, qui tribulant me. Nihil quippe magis terrori
diabolo esse potest quam sacramentum istud. Et, si Dauid parui lapidis ictu
prosternere potuit Goliam illum magnum, Deo hominibusque
infestum, profecto
facilius frangetur diaboli audacia lapide isto, qui de monte absque opera
manuum abscissus contriuit statuam Nabuchodonosor, et factus mons ingens
orbis terrę regna occupauit; lapide, inquam, qui in capite anguli positus
utrunque parietem unum fecit, super quo ędificata Ecclesia nec fluminum
impetu subruitur nec uentorum flatu concutitur; qui et super
se cadentem confringit et, super quem cadit,
audebit Belial, ubi manere uiderit Christum.
Hoc pręterea pręstantissimum sacramentum discutit ignorantię, tenebras et
altioris intelligentię nobis lumen infundit. Lux enim uera est illuminans
omnem hominem uenientem in hunc mundum. Hominem, inquam, non mundum, quia
mundus eum non cognouit et sui eum non receperunt dicentes: Nauseat anima
nostra super cibo isto leuissimo. At uero illi, quorum in Amaus
pergentium oculi caligabant
illuminans
omnem hominem uenientem in hunc mundum. Hominem, inquam, non mundum, quia
mundus eum non cognouit et sui eum non receperunt dicentes: Nauseat anima
nostra super cibo isto leuissimo. At uero illi, quorum in Amaus
pergentium oculi caligabant et maiestatis Dominum agnoscere non poterant,
nonne in ipsa panis fractione ipsum dicuntur agnouisse et mysteria, quę
ignorabant, ipso aperiente didicisse? Et de uiro iusto per hęc ipsa
eum non cognouit et sui eum non receperunt dicentes: Nauseat anima
nostra super cibo isto leuissimo. At uero illi, quorum in Amaus
pergentium oculi caligabant et maiestatis Dominum agnoscere non poterant,
nonne in ipsa panis fractione ipsum dicuntur agnouisse et mysteria, quę
ignorabant, ipso aperiente didicisse? Et de uiro iusto per hęc ipsa
sacramenta a Domino sapientię luce illustrando nonne scriptum est:
Cibauit illum
sanctorum communio est, hoc
felicissimum glutinum, quo Domino nostro copulamur et, ut ita dicam,
inserimur atque
felicissimum glutinum, quo Domino nostro copulamur et, ut ita dicam,
inserimur atque
glutinum, quo Domino nostro copulamur et, ut ita dicam,
inserimur atque
nostro copulamur et, ut ita dicam,
inserimur atque
uiuet propter me.
Quam autem manducatio ista potusque nobis necessarius sit, declarat dicens:
Nisi manducaueritis carnem Filii hominis et biberitis eius sanguinem,
non habebitis uitam in uobis. Et: Nemo uenit ad Patrem nisi
per me. Igitur, cum tam fructuosum sit, ardenter accedamus; cum
tam necessarium, nunquam negligamus. Cumque ipse, qui et conuiuium et
inuitator est, uocet nos atque
efficiet.
Nos interea istud ipsum, quod postremo de utilitate sacrę communionis
disseruimus, diuinarum nixi testimonio Scripturarum idoneis quoque sanctorum
exemplis more nostro confirmemus.
In Actis Apostolorum legitur de illis, qui primi ipsis euangelizantibus
credidere: Erant autem perseuerantes in doctrina apostolorum et
communicatione fractionis panis et orationibus. Fiebat autem omni animę
timor.
disseruimus, diuinarum nixi testimonio Scripturarum idoneis quoque sanctorum
exemplis more nostro confirmemus.
In Actis Apostolorum legitur de illis, qui primi ipsis euangelizantibus
credidere: Erant autem perseuerantes in doctrina apostolorum et
communicatione fractionis panis et orationibus. Fiebat autem omni animę
timor. Sicuti ergo quotidie cęlestem panem hunc illis gustare mos
fuit, ita et cęlestium desyderio flagrantes,
panis et orationibus. Fiebat autem omni animę
timor. Sicuti ergo quotidie cęlestem panem hunc illis gustare mos
fuit, ita et cęlestium desyderio flagrantes, assidui factores uerbi erant,
non auditores tantum, in oratione soliciti, in timore Dei humiles, in
charitate feruentes. Vnde sequitur: Omnes etiam, qui credebant, erant
pariter et habebant omnia communia. Ad tantam perfectionem quid,
quęso, illos adduxerat nisi
Fiebat autem omni animę
timor. Sicuti ergo quotidie cęlestem panem hunc illis gustare mos
fuit, ita et cęlestium desyderio flagrantes, assidui factores uerbi erant,
non auditores tantum, in oratione soliciti, in timore Dei humiles, in
charitate feruentes. Vnde sequitur: Omnes etiam, qui credebant, erant
pariter et habebant omnia communia. Ad tantam perfectionem quid,
quęso, illos adduxerat nisi fides Christi et frequens
animę
timor. Sicuti ergo quotidie cęlestem panem hunc illis gustare mos
fuit, ita et cęlestium desyderio flagrantes, assidui factores uerbi erant,
non auditores tantum, in oratione soliciti, in timore Dei humiles, in
charitate feruentes. Vnde sequitur: Omnes etiam, qui credebant, erant
pariter et habebant omnia communia. Ad tantam perfectionem quid,
quęso, illos adduxerat nisi fides Christi et frequens Christi communicatio?
fides Christi et frequens Christi communicatio?
Quę postquam a posteris desita est frequentari, uitę quoque integritas
languere coepit. Panis enim, qui quotidianus fuerat, factus est annuus.
Cassio, Narniensi episcopo (ut in Dialogo Gregorius testatur) quotidie hoc
sacrificium Deo offerenti presbyter eius retulit, dicens per uisum sibi a
Domino fuisse iniunctum, ut ei diceret: Age, quod agis, nec solitum opus
intermitte; natalitio apostolorum
septimo, sed tamen die, quo
preędictum fuerat, cum missam celebrasset, percepta communione uita
decessit. Beatus, qui per quotidianam Agni immortalis immolationem ad coenam
nuptiarum eius uocari meruit, celebritate ęterna in cęlo fruiturus, quia
temporalem in altari nullo die intermisit.
Liberalis, Heliodori, Altinensis episcopi, discipulus, hunc uitalem cibum
singulis Dominicis diebus percipiens, reliquos dies absque esu potuque
fuerat, cum missam celebrasset, percepta communione uita
decessit. Beatus, qui per quotidianam Agni immortalis immolationem ad coenam
nuptiarum eius uocari meruit, celebritate ęterna in cęlo fruiturus, quia
temporalem in altari nullo die intermisit.
Liberalis, Heliodori, Altinensis episcopi, discipulus, hunc uitalem cibum
singulis Dominicis diebus percipiens, reliquos dies absque esu potuque
peregisse dicitur. In fortitudine ergo cibi
temporalem in altari nullo die intermisit.
Liberalis, Heliodori, Altinensis episcopi, discipulus, hunc uitalem cibum
singulis Dominicis diebus percipiens, reliquos dies absque esu potuque
peregisse dicitur. In fortitudine ergo cibi huius peruenit usque ad montem,
qui Christus est, sublatus in cęlum, cum se de terris transferri postulasset. Quem enim sumendo assidue, cernebat per speculum
et in ęnigmate, ipsum iam
Altinensis episcopi, discipulus, hunc uitalem cibum
singulis Dominicis diebus percipiens, reliquos dies absque esu potuque
peregisse dicitur. In fortitudine ergo cibi huius peruenit usque ad montem,
qui Christus est, sublatus in cęlum, cum se de terris transferri postulasset. Quem enim sumendo assidue, cernebat per speculum
et in ęnigmate, ipsum iam facie ad faciem uidere concupiuit.
Bauon *corr. ex Banon
peregisse dicitur. In fortitudine ergo cibi huius peruenit usque ad montem,
qui Christus est, sublatus in cęlum, cum se de terris transferri postulasset. Quem enim sumendo assidue, cernebat per speculum
et in ęnigmate, ipsum iam facie ad faciem uidere concupiuit.
Bauon *corr. ex Banon quoque, Gandauensis coenobii
clericus (multa licet uitę sanctitate pręditus fuisset) cum ęgrotaret,
noluit sine tam
angelo ad presbyterum usque perductus est, ut iam angelos ei quamprimum
suffragari scias, qui Domino communicari expetierit. Cui Bauon ipse
communicatus, nunquam postea ab eo discessit, et nunquam discedet, receptus
in paradisum.
Ambrosius item, Mediolanensis Ecclesię antistes, doctrina simul et sanctitate
insignis, cum e uita decederet et communicari Domino exoptaret, sed fari iam
non posset, mox Honorato, Vercellensi presbytero,
illam tamen sibi necessariam hauriendo docens.
Quod autem et intelligentiam pie sumentibus pręstet, Eadmundus, Cantuariensis
episcopus, testis est. Qui die crastino de Trinitate disputationem initurus,
noctu in somniis uidit se sacramentum istud accepisse, columba afferente. Et
cum mane in auditorium uenisset, pręter spem magna omnium admiratione
disseruit. Siquidem illi tunc spiritaliter communicauerat,
qui Dei
pie sumentibus pręstet, Eadmundus, Cantuariensis
episcopus, testis est. Qui die crastino de Trinitate disputationem initurus,
noctu in somniis uidit se sacramentum istud accepisse, columba afferente. Et
cum mane in auditorium uenisset, pręter spem magna omnium admiratione
disseruit. Siquidem illi tunc spiritaliter communicauerat,
qui Dei sapientia est et Dei uirtus.
Hęc insuper immortalis et ineffabilis hostia, si
in auditorium uenisset, pręter spem magna omnium admiratione
disseruit. Siquidem illi tunc spiritaliter communicauerat,
qui Dei sapientia est et Dei uirtus.
Hęc insuper immortalis et ineffabilis hostia, si in altari pro mortuis
offeratur, maximo illis adiumento erit ad commisa in purgatorii locis
diluenda.
Gregorius pontifex refert quendam Centumcellensium presbyterorum, dum in
thermis lauaretur, homini
Siquidem illi tunc spiritaliter communicauerat,
qui Dei sapientia est et Dei uirtus.
Hęc insuper immortalis et ineffabilis hostia, si in altari pro mortuis
offeratur, maximo illis adiumento erit ad commisa in purgatorii locis
diluenda.
Gregorius pontifex refert quendam Centumcellensium presbyterorum, dum in
thermis lauaretur, homini ignoto, qui tamen ipsi officiosius ibi inseruiret,
panes aliquot
insuper immortalis et ineffabilis hostia, si in altari pro mortuis
offeratur, maximo illis adiumento erit ad commisa in purgatorii locis
diluenda.
Gregorius pontifex refert quendam Centumcellensium presbyterorum, dum in
thermis lauaretur, homini ignoto, qui tamen ipsi officiosius ibi inseruiret,
panes aliquot referendę gratię causa muneri obtulisse, illum uero noluisse
accipere, quod sibi eis non opus esset diceret uita hac iam defuncto.
cui Iusto nomen erat, et ęgrotanti fratrum colloquio se
interdixisse et defuncto coemiterii sepulturam, eo quod tres aureos apud
illum absconditos deprehenderat, qui omnibus communes esse debuissent; hac
seueritate in languentem primo, deinde in mortuum usus, ut sanos uiuentesque
ab eiusmodi uitio coerceret. Cęterum et saluti illius consulens, missas
triginta pro eo celebrare Preciosum monachum iussit. Iustus ergo trigesimo
die post
et ęgrotanti fratrum colloquio se
interdixisse et defuncto coemiterii sepulturam, eo quod tres aureos apud
illum absconditos deprehenderat, qui omnibus communes esse debuissent; hac
seueritate in languentem primo, deinde in mortuum usus, ut sanos uiuentesque
ab eiusmodi uitio coerceret. Cęterum et saluti illius consulens, missas
triginta pro eo celebrare Preciosum monachum iussit. Iustus ergo trigesimo
die post fratri suo Copioso apparens,
quibus pro delicto
afficiebatur, se demum absolutum dixit. Itaque idem dies et oblationum finem
statuit et supplicii.
Quędam mulier (ut apud eundem autorem legimus) pro uiro ab hostibus capto et
in uinculis coniecto per sacerdotem sacram Deo hostiam statutis diebus
offerre consueuerat. Et cum illo postliminio reuerso didicisset, dum
captiuus teneretur, identidem se reuinctum comperisse neque scire potuisse,
quomodo id
contigerit,
sciscitans, eosdem ipsos fuisse animaduertit quibus oblatum
fuerat sacrificium.
Idem testatur Agathum, episcopum Panormitanum, cum Romam uersus nauigaret, ad
insulam, quę in Tyberis ostio est, applicuisse et sacrificium missale
obtulisse pro nauta suo Baraca nomine, quem in scapham descendentem, dum
nauis plenis uelis ferretur, rupto fune in medio mari reliquerat et
fluctibus obrutum periisse
fuerat sacrificium.
Idem testatur Agathum, episcopum Panormitanum, cum Romam uersus nauigaret, ad
insulam, quę in Tyberis ostio est, applicuisse et sacrificium missale
obtulisse pro nauta suo Baraca nomine, quem in scapham descendentem, dum
nauis plenis uelis ferretur, rupto fune in medio mari reliquerat et
fluctibus obrutum periisse putabat. Cum autem ad Romanum portum uenisset,
egressus in littore Baracam sibi obuium habuit et
cum Romam uersus nauigaret, ad
insulam, quę in Tyberis ostio est, applicuisse et sacrificium missale
obtulisse pro nauta suo Baraca nomine, quem in scapham descendentem, dum
nauis plenis uelis ferretur, rupto fune in medio mari reliquerat et
fluctibus obrutum periisse putabat. Cum autem ad Romanum portum uenisset,
egressus in littore Baracam sibi obuium habuit et uehementer miratus audiuit
eum, dum scapham regendo partim labore, partim
obtulisse pro nauta suo Baraca nomine, quem in scapham descendentem, dum
nauis plenis uelis ferretur, rupto fune in medio mari reliquerat et
fluctibus obrutum periisse putabat. Cum autem ad Romanum portum uenisset,
egressus in littore Baracam sibi obuium habuit et uehementer miratus audiuit
eum, dum scapham regendo partim labore, partim inedia iam deficeret,
obdormisse et dormienti sibi uisum a quodam panem accepisse atque eo gustato
se
fuerat oblatum. Et Deo
gratias egit, quia hic ille panis esset, de quo per Hieremiam dicitur:
Inebriaui animam lassam, et omnem animam esurientem saturaui.
Foeminarum quoque sanctarum hac in re curam studiumque indicabimus, ut ex eo
simul et utilitatem monstremus.
Maria Magdalena uitam agens in deserto cęlestium spirituum societate
fruebatur, et tamen, cum sibi uitę finem imminere cognouisset, Maximinum
animam lassam, et omnem animam esurientem saturaui.
Foeminarum quoque sanctarum hac in re curam studiumque indicabimus, ut ex eo
simul et utilitatem monstremus.
Maria Magdalena uitam agens in deserto cęlestium spirituum societate
fruebatur, et tamen, cum sibi uitę finem imminere cognouisset, Maximinum
episcopum iussit accersiri et percepta ab eo communione ad cęlum migrauit.
Non fuit illi satis cum angelis
de terreno transferri habitaculo, ne
sine uiatico discederet, a presbytero Nicomede panem Trinitatis accepit.
Itaque Sponso ęterno copulata cęlum adiit, ne frustra illum procis
mortalibus pręposuisse uideretur, si eidem et in terris posita communicare
neglexisset. Luciam uirginem nec inter flammam constrictam
nec perfosso a sacrilegis iugulo lęthaliter uulneratam mori potuisse
accepimus, donec sacram sibi communionem a sacerdote
nunquam discedebant,
quanto magis nos, qui peccatores sumus, idem oporteat facere? His enim magis
opus remedio est, qui grauius ęgrotant. Hoc autem remedio a peccati morbo
conualescimus, ab inquinamentis mundamur, ab errore in uiam iustitię
dirigimur, deinde, de morte transimus ad uitam, de tenebras ad lucem.
Imprimis tamen uidendum, quo animo, qua mente accedatur. Aptis ad sumendum
corporibus medicina prodest, male autem dispositis, si
uitam, de tenebras ad lucem.
Imprimis tamen uidendum, quo animo, qua mente accedatur. Aptis ad sumendum
corporibus medicina prodest, male autem dispositis, si sumatur, exitio est.
Et, si Philistini, quod arcam Domini captam in templo idoli Dagon
posuissent, aduersa passi sunt, et Bethsamitę ab eis restitutam
suscipientes, quod parum reuerenter habuissent, pene internitione sublati,
quanto deterius afficiendus erit, quisquis uel prętermissa, quę
erit, quisquis uel prętermissa, quę Deo debetur
adorationis ratione uel non abstersis prius a se, quantum potest, inuidię,
odii, luxurię cęterorumque uitiorum spurciciis mundissimum Domini corpus
pręsumpserit accipere! In Iudam, quia malignis cogitationibus ęstuans illud
sumere non timuit, post buccellam Sathanas introisse dicitur. Ideoque non a
peccato mundatus est, sed potius peccatum peccato cumulauit, uenditionis
crimen uenię
post buccellam Sathanas introisse dicitur. Ideoque non a
peccato mundatus est, sed potius peccatum peccato cumulauit, uenditionis
crimen uenię desperatione. Et cum male poenitendo sibiipsi prę dolore mortem
consciuisset, in abyssum corruit tormentorum.
Nos ergo cum Magdalena lachrymis prius lauemus pedes Domini et cum centurione
clamemus: Domine, non sumus digni, ut intres sub tectum nostrum.
Comparantesque aromata poenitentię et
prius lauemus pedes Domini et cum centurione
clamemus: Domine, non sumus digni, ut intres sub tectum nostrum.
Comparantesque aromata poenitentię et humiliationis exemplo sanctarum
foeminarum, ad ungendum illum in odore unguentorum eius
festinemus, unctum tandem ritu piissimi Iospeh syndone conscientię nostrę
pura mundaque inuoluamus. Et cum sic inuolutum in monumento pectoris nostri
nouo reposuerimus, passionis eius
humiliationis exemplo sanctarum
foeminarum, ad ungendum illum in odore unguentorum eius
festinemus, unctum tandem ritu piissimi Iospeh syndone conscientię nostrę
pura mundaque inuoluamus. Et cum sic inuolutum in monumento pectoris nostri
nouo reposuerimus, passionis eius poenas mente recolentes, ad resurrectionis
quoque eius gloriam nos peruenturos speremus, uisuri quidem illum, non iam
sub diuersarum specierum uelamento, sed facie
nostri
nouo reposuerimus, passionis eius poenas mente recolentes, ad resurrectionis
quoque eius gloriam nos peruenturos speremus, uisuri quidem illum, non iam
sub diuersarum specierum uelamento, sed facie ad faciem, in eandem
imaginem (ut Apostolus inquit) transformandi, a claritate in
claritatem, tanquam a spiritu Domini, semper cum illo futuri.
quoque eius gloriam nos peruenturos speremus, uisuri quidem illum, non iam
sub diuersarum specierum uelamento, sed facie ad faciem, in eandem
imaginem (ut Apostolus inquit) transformandi, a claritate in
claritatem, tanquam a spiritu Domini, semper cum illo futuri.
corpus attulisse dixistis. Nunc eandem ipsam Virginem supra omnes
corpus attulisse dixistis. Nunc eandem ipsam Virginem supra omnes
lutidam ac sublimem iuxta se ostentat et ueram matrem prę cęteris honorando
confitetur, ut uos tantę prauitatis arguat et in tenebras exteriores mittat.
Vos quoque, Manichee, Martion, Basilides, qui prophetas et Legem non
accepistis, ecce prophetę et Legis obseruatores una cum Euangelii
professoribus communi beatitudinis gloria illic collucent.
conati estis, eorum nunc pari
concordique iudicio condemnamini. Et tu, Nouatiane, qui misericordię Dei
nimium diffidens negabas post baptisma peccantibus esse uenię locum, —
aspice, quam grandis numerus eorum cum Christo in aere sit, qui etiam post
baptismum lapsi per poenitentiam saluati sunt! Te uero tuus perdidit error,
etiamsi nihil aliud commisisses. Hinc et reliqui heresiarchę atque eorum
sectatores inter se uicissim lacessentes alii
corpora simul atque indesinenter exurat. Sic et
unumquenque sua scelerum accusabit conscientia, et communis infelicitas ad
unam omnes compellet querelam. Insuper ipsi nequam spiritus foeda
terribilique facie obcursantes in illos exclamabunt: Quid moram facitis?
Quid cunctamini uenire nobiscum? Nostri estis et a Deo reprobati, quoniam
nobis magis quam Deo paruistis. * Ibunt ergo omnes maledicti in supplicium
ęternum, in poenas
foeda
terribilique facie obcursantes in illos exclamabunt: Quid moram facitis?
Quid cunctamini uenire nobiscum? Nostri estis et a Deo reprobati, quoniam
nobis magis quam Deo paruistis. * Ibunt ergo omnes maledicti in supplicium
ęternum, in poenas indicibiles et in multo acerbiores, quam ut uerbis
exprimi possit, cruciatus.
Caput XII /
facie obcursantes in illos exclamabunt: Quid moram facitis?
Quid cunctamini uenire nobiscum? Nostri estis et a Deo reprobati, quoniam
nobis magis quam Deo paruistis. * Ibunt ergo omnes maledicti in supplicium
ęternum, in poenas indicibiles et in multo acerbiores, quam ut uerbis
exprimi possit, cruciatus.
Caput XII / DE SANCTORVM CVM CHRISTO AD CAELVM
exclamabunt: Quid moram facitis?
Quid cunctamini uenire nobiscum? Nostri estis et a Deo reprobati, quoniam
nobis magis quam Deo paruistis. * Ibunt ergo omnes maledicti in supplicium
ęternum, in poenas indicibiles et in multo acerbiores, quam ut uerbis
exprimi possit, cruciatus.
Caput XII / DE SANCTORVM CVM CHRISTO AD CAELVM ASCENSIONE
sicut lux septem dierum. Eruntque noui cęli et noua
terra dicente apostolo: Cęli ardentes soluentur, et elementa ignis ardore
tabescent. Nouos uero cęlos et nouam terram et promissa Domini
expectamus, in quibus iustitia habitat. Vnde et Ioannes in
Apocalypsi: Vidi — inquit — cęlum nouum et terram nouam. Primum
enim cęlum et prima terra abiit, et mare iam non est. Interim omnes
sancti Christum ad
cęli et noua
terra dicente apostolo: Cęli ardentes soluentur, et elementa ignis ardore
tabescent. Nouos uero cęlos et nouam terram et promissa Domini
expectamus, in quibus iustitia habitat. Vnde et Ioannes in
Apocalypsi: Vidi — inquit — cęlum nouum et terram nouam. Primum
enim cęlum et prima terra abiit, et mare iam non est. Interim omnes
sancti Christum ad cęlum comitantes, una cum angelicis choris
Vidi — inquit — cęlum nouum et terram nouam. Primum
enim cęlum et prima terra abiit, et mare iam non est. Interim omnes
sancti Christum ad cęlum comitantes, una cum angelicis choris glorificabunt
in hymnis et psalmis et canticis et uno ore omnes benedicent ei. Sicut per
Sophoniam Spiritus sanctus olim locutus est dicens: Tunc reddam populis
labium electum, ut inuocent omnes nomen Domini et seruiant ei humero
Mihi curuabitur omne genu,
et iurabit omnis lingua. Tunc enim etiam illi, qui damnati erunt,
confitebuntur Christum experti uirtutem potentiamque eius, qua sibi subiecit
omnia. Et tunc adorabunt eum — ut in Psalmo dicitur — omnes reges,
o mn es gentes seruient ei. Et timebunt gentes nomen tuum, Domine, et
omnes reges terrę gloriam tuam. Tunc tu, Domine, implebis ru inas,
ut, unde reprobi spiritus pręcipites
gentes nomen tuum, Domine, et
omnes reges terrę gloriam tuam. Tunc tu, Domine, implebis ru inas,
ut, unde reprobi spiritus pręcipites corruerunt, ibi homines a te electi
tecum habitent et te ad dexteram Patris in magnificentia ęqualitatis
considentem semper uideant semperque laudent.
Hoc sane illud erit, quod Danieli quondam reuelatum credimus dicenti:
Aspiciebam in uisione noctis, et
te ad dexteram Patris in magnificentia ęqualitatis
considentem semper uideant semperque laudent.
Hoc sane illud erit, quod Danieli quondam reuelatum credimus dicenti:
Aspiciebam in uisione noctis, et ecce cum nubibus cęli quasi Filius
hominis ueniebat, et usque ad Antiquum dierum peruenit. Et in conspectu
eius obtulerunt eum. Et dedit ei potestatem, et honorem, et regnum. Et
omnes populi,
Hoc sane illud erit, quod Danieli quondam reuelatum credimus dicenti:
Aspiciebam in uisione noctis, et ecce cum nubibus cęli quasi Filius
hominis ueniebat, et usque ad Antiquum dierum peruenit. Et in conspectu
eius obtulerunt eum. Et dedit ei potestatem, et honorem, et regnum. Et
omnes populi, tribus et linguę ipsi seruient. Potestas eius potestas
ęterna, quę non auferetur, et regnum eius, quod non
omnes populi, tribus et linguę ipsi seruient. Potestas eius potestas
ęterna, quę non auferetur, et regnum eius, quod non corrumpetur. Iam
enim omni prorsus demonum malignitate ad inferos cum impiis ablegata et in
abyssum detrusa, iam sanctorum omnium animis corporibusque beatificatis,
Christo uictori triumphus ęternus celebrabitur in cęlo, ut ipso regnante
regnent et ii, qui illum fide et confessione et opere in terra coluerunt,
quod non corrumpetur. Iam
enim omni prorsus demonum malignitate ad inferos cum impiis ablegata et in
abyssum detrusa, iam sanctorum omnium animis corporibusque beatificatis,
Christo uictori triumphus ęternus celebrabitur in cęlo, ut ipso regnante
regnent et ii, qui illum fide et confessione et opere in terra coluerunt,
eodem propheta dicente: Et iudicium sedebit, ut auferatur potentia et
conteratur et dispereat usque in finem, hoc,
impiis ablegata et in
abyssum detrusa, iam sanctorum omnium animis corporibusque beatificatis,
Christo uictori triumphus ęternus celebrabitur in cęlo, ut ipso regnante
regnent et ii, qui illum fide et confessione et opere in terra coluerunt,
eodem propheta dicente: Et iudicium sedebit, ut auferatur potentia et
conteratur et dispereat usque in finem, hoc, est, potentia principis
tenebrarum et eorum, qui illum secuti sunt. Regnum
celebrabitur in cęlo, ut ipso regnante
regnent et ii, qui illum fide et confessione et opere in terra coluerunt,
eodem propheta dicente: Et iudicium sedebit, ut auferatur potentia et
conteratur et dispereat usque in finem, hoc, est, potentia principis
tenebrarum et eorum, qui illum secuti sunt. Regnum autem et potestas et
magnitudo regni, quę est super omne cęlum, detur populo sanctorum
Altissimi; cuius regnum, regnum
et potestas et
magnitudo regni, quę est super omne cęlum, detur populo sanctorum
Altissimi; cuius regnum, regnum sempiternum est, et omnes reges seruient
ei et obedient. Et erit — ut Zacharias inquit — in die illa
Dominus unus, et erit nomen eius unum. Omnes enim unum erant in Deo,
ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque
Altissimi; cuius regnum, regnum sempiternum est, et omnes reges seruient
ei et obedient. Et erit — ut Zacharias inquit — in die illa
Dominus unus, et erit nomen eius unum. Omnes enim unum erant in Deo,
ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus
est, et omnes reges seruient
ei et obedient. Et erit — ut Zacharias inquit — in die illa
Dominus unus, et erit nomen eius unum. Omnes enim unum erant in Deo,
ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur,
ei et obedient. Et erit — ut Zacharias inquit — in die illa
Dominus unus, et erit nomen eius unum. Omnes enim unum erant in Deo,
ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed
Dominus unus, et erit nomen eius unum. Omnes enim unum erant in Deo,
ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed
in cęlo pax hominibus bonę uoluntatis erit. Inde uoces illę magnę,
Omnes enim unum erant in Deo,
ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed
in cęlo pax hominibus bonę uoluntatis erit. Inde uoces illę magnę, quas
Ioannes in Apocalypsi audiuit, personabunt
omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed
in cęlo pax hominibus bonę uoluntatis erit. Inde uoces illę magnę, quas
Ioannes in Apocalypsi audiuit, personabunt dicentes: Factum est regnum
huius mundi,
Pater, et Christus in
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed
in cęlo pax hominibus bonę uoluntatis erit. Inde uoces illę magnę, quas
Ioannes in Apocalypsi audiuit, personabunt dicentes: Factum est regnum
huius mundi, Domini nostri et Christi eius, et
Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in
illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed
in cęlo pax hominibus bonę uoluntatis erit. Inde uoces illę magnę, quas
Ioannes in Apocalypsi audiuit, personabunt dicentes: Factum est regnum
huius mundi, Domini nostri et Christi eius, et regnabit *corr. ex
sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.
Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed
in cęlo pax hominibus bonę uoluntatis erit. Inde uoces illę magnę, quas
Ioannes in Apocalypsi audiuit, personabunt dicentes: Factum est regnum
huius mundi, Domini nostri et Christi eius, et regnabit *corr. ex
regnabunt in secula seculorum. Amen. Et iterum
ait:
erit. Inde uoces illę magnę, quas
Ioannes in Apocalypsi audiuit, personabunt dicentes: Factum est regnum
huius mundi, Domini nostri et Christi eius, et regnabit *corr. ex
regnabunt in secula seculorum. Amen. Et iterum
ait: Et audiui quasi uocem turbę magnę, et sicut uocem aquarum multarum,
et sicut uocem tonitruorum magnorum dicentium: Alleluya; quoniam
regnauit Dominus, Deus noster
byssino splendenti et candido. Byssinum enim iustificationes sunt
sanctorum. Et dixit mihi: Scribe: Beati, qui ad coenam nuptiarum Agni
uocati sunt!
Hi quidem iam in tanta beatitudine se constitutos cernentes admirabuntur.
Fortasse quęrent, quibus operibus, quo labore, qua exercitatione tantam
percipere meruerint mercedem. Sed audient: »Non ex operibus iustitię, quę
fecistis
operibus iustitię, quę
fecistis uos, sed secundum suam misericordiam piissimus Dominus saluos
uos fecit. Neque enim condignę erant passiones seculi tanta ac tali
gloria, sed omnium bonorum largitor Deus, diues in omnibus, nouit dare magna
pro modicis, pro breuibus sempiterna. Modica sane imperata sunt, sed magna
promissa sunt. Hęc accepistis, quia illa obsequenter soliciteque implestis.
Credidistis in Deum; nunc perpetuo eius
bonorum largitor Deus, diues in omnibus, nouit dare magna
pro modicis, pro breuibus sempiterna. Modica sane imperata sunt, sed magna
promissa sunt. Hęc accepistis, quia illa obsequenter soliciteque implestis.
Credidistis in Deum; nunc perpetuo eius conspectu gaudete. Timuistis eum;
nunc in illo exultate. Dies festos ei sanctificastis; nunc festiuitate
nunquam finienda fruimini. Parentes prępositosque uestros digno honore
prosecuti estis; nunc
modicis, pro breuibus sempiterna. Modica sane imperata sunt, sed magna
promissa sunt. Hęc accepistis, quia illa obsequenter soliciteque implestis.
Credidistis in Deum; nunc perpetuo eius conspectu gaudete. Timuistis eum;
nunc in illo exultate. Dies festos ei sanctificastis; nunc festiuitate
nunquam finienda fruimini. Parentes prępositosque uestros digno honore
prosecuti estis; nunc a cęlesti Patre honorem accipite angelorum, et in
mansionibus, a
eum;
nunc in illo exultate. Dies festos ei sanctificastis; nunc festiuitate
nunquam finienda fruimini. Parentes prępositosque uestros digno honore
prosecuti estis; nunc a cęlesti Patre honorem accipite angelorum, et in
mansionibus, a quibus Lucifer cum satellitibus suis ob superbiam lapsi sunt,
uos pro humilitate uestra Domino fauente succedite. Dilexistis proximos
uestros; nunc amici Dei facti estis, et domestici, et filii. Pudiciciam,
induimini. Ieiunastis ablato Sponso; nunc illo uobis reddito cęlestis
conuiuii indeficienti dulcedine saturamini. Flestis aliquando; nunc
consolamini. Preces obtulistis; nunc, quod precando petistis, accipite.
Vigilastis in nocte; nunc in die, qui noctem nescit, conquiescite. In uinea
Domini laborastis; nunc promissum uobis perfectę felicitatis denarium
sumite. Vicistis concupiscentias carnis; nunc in spiritu iubilate. Vicistis
mundum; nunc in
Ieiunastis ablato Sponso; nunc illo uobis reddito cęlestis
conuiuii indeficienti dulcedine saturamini. Flestis aliquando; nunc
consolamini. Preces obtulistis; nunc, quod precando petistis, accipite.
Vigilastis in nocte; nunc in die, qui noctem nescit, conquiescite. In uinea
Domini laborastis; nunc promissum uobis perfectę felicitatis denarium
sumite. Vicistis concupiscentias carnis; nunc in spiritu iubilate. Vicistis
mundum; nunc in Deo cum
reddito cęlestis
conuiuii indeficienti dulcedine saturamini. Flestis aliquando; nunc
consolamini. Preces obtulistis; nunc, quod precando petistis, accipite.
Vigilastis in nocte; nunc in die, qui noctem nescit, conquiescite. In uinea
Domini laborastis; nunc promissum uobis perfectę felicitatis denarium
sumite. Vicistis concupiscentias carnis; nunc in spiritu iubilate. Vicistis
mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet
quod precando petistis, accipite.
Vigilastis in nocte; nunc in die, qui noctem nescit, conquiescite. In uinea
Domini laborastis; nunc promissum uobis perfectę felicitatis denarium
sumite. Vicistis concupiscentias carnis; nunc in spiritu iubilate. Vicistis
mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet gaudium
uestrum, nullus imminuet, casus, nullum finiet tempus. Sicut modo, ita et
semper, et in secula seculorum beati eritis in Deo,
in nocte; nunc in die, qui noctem nescit, conquiescite. In uinea
Domini laborastis; nunc promissum uobis perfectę felicitatis denarium
sumite. Vicistis concupiscentias carnis; nunc in spiritu iubilate. Vicistis
mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet gaudium
uestrum, nullus imminuet, casus, nullum finiet tempus. Sicut modo, ita et
semper, et in secula seculorum beati eritis in Deo, et in Domini Iesu, et
Spiritu sancto.
Vicistis concupiscentias carnis; nunc in spiritu iubilate. Vicistis
mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet gaudium
uestrum, nullus imminuet, casus, nullum finiet tempus. Sicut modo, ita et
semper, et in secula seculorum beati eritis in Deo, et in Domini Iesu, et
Spiritu sancto. Amen.
Caput XIII / DE DAMNATORVM POENA
nunc in spiritu iubilate. Vicistis
mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet gaudium
uestrum, nullus imminuet, casus, nullum finiet tempus. Sicut modo, ita et
semper, et in secula seculorum beati eritis in Deo, et in Domini Iesu, et
Spiritu sancto. Amen.
Caput XIII / DE DAMNATORVM POENA
De istorum beatitudine paulo
iubilate. Vicistis
mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet gaudium
uestrum, nullus imminuet, casus, nullum finiet tempus. Sicut modo, ita et
semper, et in secula seculorum beati eritis in Deo, et in Domini Iesu, et
Spiritu sancto. Amen.
Caput XIII / DE DAMNATORVM POENA
De istorum beatitudine paulo diffusius
quidem, a quo maxime distat cęlum. Quantum enim peccando iniqui a iustitia
pietateque recesserunt, tantum et mansione a mansionibus sanctorum separari
congruum atque consentaneum uidetur. Sed neque nomen sedis infelicissimę in
eo discrepat, cum ab omnibus uocetur infernus. Quid autem aliud infernus
quam terrę centram, si cęlum hoc, quod terram quaqua uersum ambit, mundi
pars summa sit? Legimus pręterea Datan et Abiron et Chore, quia a Deo ob
improbati sunt, uiuos terrę hiatu fuisse absorptos, ut uel hinc
constet sub terra esse tormentorum locum, non supra terram. Vnde et per
Ezechielem dictum est: Descenderunt incircumcisi ad terram ultimam,
hoc est, in uiscera terrę, ne scilicet cęlum, solem lunamque et reliqua
sydera uidere possint, qui, dum uiuerent, cęlestium contemplationi nunquam
uacauerunt. Ideo et in tenebras mitti dicuntur, quoniam illic nulla dies
est, nulla
est: Descenderunt incircumcisi ad terram ultimam,
hoc est, in uiscera terrę, ne scilicet cęlum, solem lunamque et reliqua
sydera uidere possint, qui, dum uiuerent, cęlestium contemplationi nunquam
uacauerunt. Ideo et in tenebras mitti dicuntur, quoniam illic nulla dies
est, nulla omnino lux, nisi quam fecerint flammę illę inextinguibiles, quę
sic fulgent, ut etiam fulgore ipso torqueant et excrucient. Cum enim sine
intermissione urant
his postea. Nunc locum istum, quanuis sub terra sit, perscrutemur, ut,
qualis et quam tristis existat, saltem ex parte nosse possimus, et cum
nouerimus, cauere enitamur, ne illo concidamus, unde spes nulla reuertendi.
In Esaia scriptum est: Pręparata est ab heri Topheth; ab heri, hoc
est, a principio; Topheth autem interpretatur gehenna pauoris uel ampla
poena uitę stultorum, ut per hoc intelligas et horrorem loci et immensitatem
genus indicat, dum subdit: Nutrimenta eius ignis et ligna multa; flatus
Domini, id est diuina iustitia, sicut torrens sulphuris
succendens eam. De hoc alibi idem ait: Et conuertentur torrentes
eius in picem, et humus eius in sulphur. In iis quidem partim
fomenta ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum,
Nutrimenta eius ignis et ligna multa; flatus
Domini, id est diuina iustitia, sicut torrens sulphuris
succendens eam. De hoc alibi idem ait: Et conuertentur torrentes
eius in picem, et humus eius in sulphur. In iis quidem partim
fomenta ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum, ascendet fumus eius a
eius ignis et ligna multa; flatus
Domini, id est diuina iustitia, sicut torrens sulphuris
succendens eam. De hoc alibi idem ait: Et conuertentur torrentes
eius in picem, et humus eius in sulphur. In iis quidem partim
fomenta ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum, ascendet fumus eius a generatione in
De hoc alibi idem ait: Et conuertentur torrentes
eius in picem, et humus eius in sulphur. In iis quidem partim
fomenta ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum, ascendet fumus eius a generatione in generationem,
desolabitur in secula seculorum. Quomodo desolabitur in secula
seculorum, si res, quę desolantur,
torrentes
eius in picem, et humus eius in sulphur. In iis quidem partim
fomenta ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum, ascendet fumus eius a generatione in generationem,
desolabitur in secula seculorum. Quomodo desolabitur in secula
seculorum, si res, quę desolantur, minui et deficere soleant et ad nihilum
In iis quidem partim
fomenta ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum, ascendet fumus eius a generatione in generationem,
desolabitur in secula seculorum. Quomodo desolabitur in secula
seculorum, si res, quę desolantur, minui et deficere soleant et ad nihilum
redigi? Alia ergo conditio infernalis foueę erit, quę et
ignis apparent, partim grauitas foetoris. Et erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum, ascendet fumus eius a generatione in generationem,
desolabitur in secula seculorum. Quomodo desolabitur in secula
seculorum, si res, quę desolantur, minui et deficere soleant et ad nihilum
redigi? Alia ergo conditio infernalis foueę erit, quę et ardendo desolabitur
et nunquam ardere
erit — inquit —
terra eius in picem ardentem nocte et die; non extinguetur in
sempiternum, ascendet fumus eius a generatione in generationem,
desolabitur in secula seculorum. Quomodo desolabitur in secula
seculorum, si res, quę desolantur, minui et deficere soleant et ad nihilum
redigi? Alia ergo conditio infernalis foueę erit, quę et ardendo desolabitur
et nunquam ardere desinet perpetuęque combustioni perpetuo
eam; quia fortasse ignei torrentes illi uel ubique
aduersi et occursantes nequitię spiritus transitum denegabunt uel aliter:
Non erit transitus, ita ut inde exire possit, dicente propheta:
Congregabuntur in congregatione unius fascis in lacum, et claudentur
ibi in carcere. Carcer ergo nunquam aperiendus homines demonesque
pariter continebit inclusos, obstructo omni exitu portis ęreis uectibusque
ferreis ac seris
illi uel ubique
aduersi et occursantes nequitię spiritus transitum denegabunt uel aliter:
Non erit transitus, ita ut inde exire possit, dicente propheta:
Congregabuntur in congregatione unius fascis in lacum, et claudentur
ibi in carcere. Carcer ergo nunquam aperiendus homines demonesque
pariter continebit inclusos, obstructo omni exitu portis ęreis uectibusque
ferreis ac seris sempiternis. Hinc igitur idem
et occursantes nequitię spiritus transitum denegabunt uel aliter:
Non erit transitus, ita ut inde exire possit, dicente propheta:
Congregabuntur in congregatione unius fascis in lacum, et claudentur
ibi in carcere. Carcer ergo nunquam aperiendus homines demonesque
pariter continebit inclusos, obstructo omni exitu portis ęreis uectibusque
ferreis ac seris sempiternis. Hinc igitur idem propheta ait: Et
possidebunt
demonesque
pariter continebit inclusos, obstructo omni exitu portis ęreis uectibusque
ferreis ac seris sempiternis. Hinc igitur idem propheta ait: Et
possidebunt eam onocrotalus et ericius, et ibis et coruus habitabunt in
ea. Per hęc sane animalia, quę in Deuteronomio inter
immunda censentur, homines peccatores designat flagitiorumque immunditia
pollutos. Postea infert: Et erit cubile draconum, et pascua
omni exitu portis ęreis uectibusque
ferreis ac seris sempiternis. Hinc igitur idem propheta ait: Et
possidebunt eam onocrotalus et ericius, et ibis et coruus habitabunt in
ea. Per hęc sane animalia, quę in Deuteronomio inter
immunda censentur, homines peccatores designat flagitiorumque immunditia
pollutos. Postea infert: Et erit cubile draconum, et pascua struthionum.
Et occurrent demonia, onocentaurus
et pascua struthionum.
Et occurrent demonia, onocentaurus et pilosus clamabit alter ad alterum.
Ibi cubauit lamia et inuenit sibi requiem. Ibi habuit foueam ericius, et
nutriuit catulos, et circumfodit, et fouit in umbra eius. Illuc
congregati sunt milui, alter ad alterum. Miluus quoque ex immundis
est. Draco uero diabolus est, ut in his etiam bestiarum uocabulis peccatores
et simul improbos spiritus intelligamus. Quod autem
sibi requiem. Ibi habuit foueam ericius, et
nutriuit catulos, et circumfodit, et fouit in umbra eius. Illuc
congregati sunt milui, alter ad alterum. Miluus quoque ex immundis
est. Draco uero diabolus est, ut in his etiam bestiarum uocabulis peccatores
et simul improbos spiritus intelligamus. Quod autem ait: Inuenit sibi
requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla
laboris quies est, sed quia sedes
et simul improbos spiritus intelligamus. Quod autem ait: Inuenit sibi
requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla
laboris quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
spiritus intelligamus. Quod autem ait: Inuenit sibi
requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla
laboris quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
intelligamus. Quod autem ait: Inuenit sibi
requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla
laboris quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
Quod autem ait: Inuenit sibi
requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla
laboris quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
generatione et
ait: Inuenit sibi
requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla
laboris quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
generatione et generationem habitabunt
sibi
requiem, non requiem significat, qua finitur labor, quia ibi nulla
laboris quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
generatione et generationem habitabunt in ea.
quies est, sed quia sedes domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
generatione et generationem habitabunt in ea.
Tale ergo erit damnatorum cum diabolo habitaculum, talis carcer. In quo
domiciliumque non mutatur. Semper enim in
tenebris, et in igne, et in foetore, et in tumultu, et in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
generatione et generationem habitabunt in ea.
Tale ergo erit damnatorum cum diabolo habitaculum, talis carcer. In quo
tenebrę, multo quidem
in luctu, et in
omnibus miseriis poenisque permanebunt. Vnde concludens propheta dicit:
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
generatione et generationem habitabunt in ea.
Tale ergo erit damnatorum cum diabolo habitaculum, talis carcer. In quo
tenebrę, multo quidem illis tenebris, quibus in Aegypto pharao flagellatus
est, tristiores. In quo ignis, non sicut
Vsque in ęternum possidebunt eam; in generationem *corr. ex
generatione et generationem habitabunt in ea.
Tale ergo erit damnatorum cum diabolo habitaculum, talis carcer. In quo
tenebrę, multo quidem illis tenebris, quibus in Aegypto pharao flagellatus
est, tristiores. In quo ignis, non sicut noster consumens est, sed longe
quam noster grauius exurens, ut, qui in illo torquentur, uehementiorem
ex
generatione et generationem habitabunt in ea.
Tale ergo erit damnatorum cum diabolo habitaculum, talis carcer. In quo
tenebrę, multo quidem illis tenebris, quibus in Aegypto pharao flagellatus
est, tristiores. In quo ignis, non sicut noster consumens est, sed longe
quam noster grauius exurens, ut, qui in illo torquentur, uehementiorem morte
dolorem sentiant et mori non possint. In quo
et generationem habitabunt in ea.
Tale ergo erit damnatorum cum diabolo habitaculum, talis carcer. In quo
tenebrę, multo quidem illis tenebris, quibus in Aegypto pharao flagellatus
est, tristiores. In quo ignis, non sicut noster consumens est, sed longe
quam noster grauius exurens, ut, qui in illo torquentur, uehementiorem morte
dolorem sentiant et mori non possint. In quo picis et sulphuris assidue
bullientis
habitaculum, talis carcer. In quo
tenebrę, multo quidem illis tenebris, quibus in Aegypto pharao flagellatus
est, tristiores. In quo ignis, non sicut noster consumens est, sed longe
quam noster grauius exurens, ut, qui in illo torquentur, uehementiorem morte
dolorem sentiant et mori non possint. In quo picis et sulphuris assidue
bullientis intolerabilis foetor fumique omni nausea grauius olentis nunquam
desinens exalatio. In quo etiam omnia
quibus in Aegypto pharao flagellatus
est, tristiores. In quo ignis, non sicut noster consumens est, sed longe
quam noster grauius exurens, ut, qui in illo torquentur, uehementiorem morte
dolorem sentiant et mori non possint. In quo picis et sulphuris assidue
bullientis intolerabilis foetor fumique omni nausea grauius olentis nunquam
desinens exalatio. In quo etiam omnia perturbans procellarum spiritus, iuxta
illud: Ignis, sulphur et spiritus
exurens, ut, qui in illo torquentur, uehementiorem morte
dolorem sentiant et mori non possint. In quo picis et sulphuris assidue
bullientis intolerabilis foetor fumique omni nausea grauius olentis nunquam
desinens exalatio. In quo etiam omnia perturbans procellarum spiritus, iuxta
illud: Ignis, sulphur et spiritus procellarum pars calicis eorum.
Spiritus tamen, non qui ardores ignis refrigeret, sed magis flammarum
impulsu sęuire cogat;
omnia perturbans procellarum spiritus, iuxta
illud: Ignis, sulphur et spiritus procellarum pars calicis eorum.
Spiritus tamen, non qui ardores ignis refrigeret, sed magis flammarum
impulsu sęuire cogat; ueluti siquis in nemoroso monte unam tantum arbusculam
incendat, mox flamma uentis agitata totum montem comprehendit lateque omnem
occupat siluam. Aut, si magnis parua conferenda sunt: ueluti cum faber
alterno follium flatu prunas in unum
siquis in nemoroso monte unam tantum arbusculam
incendat, mox flamma uentis agitata totum montem comprehendit lateque omnem
occupat siluam. Aut, si magnis parua conferenda sunt: ueluti cum faber
alterno follium flatu prunas in unum coactas exuscitat, scintillę crepitant,
flamma furit, ustrina refulget et sub prunis positum ferrum concepto calore candescit ęraque liquantur, sic procellarum illarum
irruente turbine concussum
uapore difflabit. O diram loci faciem, o sortem omnibus seculi
huius erumnis, omni calamitate, omni exilio, omni tormento, omni morbo magis
expauescendam; non solum quia ęterna sit, sed etiam quia cunctis uitę huius,
si in unum conferantur, malis acerbior sit. Sicut enim beatorum gloria
uerbis explicari nequit, sic nec damnatorum poena. Tantum in hac mali est,
quantum in illa boni, quoniam inter se opposita sunt ut dies et nox, lux et
omni morbo magis
expauescendam; non solum quia ęterna sit, sed etiam quia cunctis uitę huius,
si in unum conferantur, malis acerbior sit. Sicut enim beatorum gloria
uerbis explicari nequit, sic nec damnatorum poena. Tantum in hac mali est,
quantum in illa boni, quoniam inter se opposita sunt ut dies et nox, lux et
tenebrę, uita et mors. Id quidem manifestius parebit, si etiam illud, quod
superius propositum a nobis fuit, paulo plenius
non solum quia ęterna sit, sed etiam quia cunctis uitę huius,
si in unum conferantur, malis acerbior sit. Sicut enim beatorum gloria
uerbis explicari nequit, sic nec damnatorum poena. Tantum in hac mali est,
quantum in illa boni, quoniam inter se opposita sunt ut dies et nox, lux et
tenebrę, uita et mors. Id quidem manifestius parebit, si etiam illud, quod
superius propositum a nobis fuit, paulo plenius consyderabimus, quod
scilicet ignis
boni, quoniam inter se opposita sunt ut dies et nox, lux et
tenebrę, uita et mors. Id quidem manifestius parebit, si etiam illud, quod
superius propositum a nobis fuit, paulo plenius consyderabimus, quod
scilicet ignis iste in tenebris micans non solum calore cruciet, uerum etiam
fulgore ipso. Tantum quippe inter fumidas nubes lucis ostentat, ut miseri
nihil oculis haurire possint, nisi quod uisum aut terrore affligat aut
dolore. Vident igitur
fulgore ipso. Tantum quippe inter fumidas nubes lucis ostentat, ut miseri
nihil oculis haurire possint, nisi quod uisum aut terrore affligat aut
dolore. Vident igitur pręter horribilem inferni situm formidabiles demones
in diuersas portentorum facies ex industria identidem se transmutantes, ut
ipsa quoque deformitate conturbent eos, quos persequuntur immanitate.
Videbunt, inquam, et uidendo contremiscent, serpentem illum antiquum,
colubrum
peruersum, Belzebub, demoniorum principem. Videbunt et illos beluinos
ferosque spiritus, quos Esaias propheta bestias, dracones, struthiones,
pilosos, ululas, syrenas appellat. Videbunt Beemoth illum immanem, cuius —
ut in Iob legitur — Fortitudo in lumbis et uirtus in umbilico uentris,
qui stringit caudam quasi cedrum et absorbet flumina et depascitur
montium foenum. Videbunt parem illi, uel eo etiam uastiorem,
Leuiathan,
principem. Videbunt et illos beluinos
ferosque spiritus, quos Esaias propheta bestias, dracones, struthiones,
pilosos, ululas, syrenas appellat. Videbunt Beemoth illum immanem, cuius —
ut in Iob legitur — Fortitudo in lumbis et uirtus in umbilico uentris,
qui stringit caudam quasi cedrum et absorbet flumina et depascitur
montium foenum. Videbunt parem illi, uel eo etiam uastiorem,
Leuiathan, cuius per dentium gyrum formido,
et illos beluinos
ferosque spiritus, quos Esaias propheta bestias, dracones, struthiones,
pilosos, ululas, syrenas appellat. Videbunt Beemoth illum immanem, cuius —
ut in Iob legitur — Fortitudo in lumbis et uirtus in umbilico uentris,
qui stringit caudam quasi cedrum et absorbet flumina et depascitur
montium foenum. Videbunt parem illi, uel eo etiam uastiorem,
Leuiathan, cuius per dentium gyrum formido, cuius corpus quasi
corpus quasi scuta
fusilia, compactum squamis se prementibus, cuius sternutatio splendor
ignis, oculi et palpebrę diluculi, de cuius ore procedunt lampades et de
naribus fumus, cuius halitus prunas ardere facit et in cuius collo
moratur fortitudo, et in cuius faciem pręcedit egestas, qui feruescere
facit quasi ollam profundum maris.
Denique, de quo dicitur: Non est super terram potestas,
squamis se prementibus, cuius sternutatio splendor
ignis, oculi et palpebrę diluculi, de cuius ore procedunt lampades et de
naribus fumus, cuius halitus prunas ardere facit et in cuius collo
moratur fortitudo, et in cuius faciem pręcedit egestas, qui feruescere
facit quasi ollam profundum maris.
Denique, de quo dicitur: Non est super terram potestas,
quę comparetur ei, qui factus est, ut nullum timeret.
fabulosum aut
mendaciter confictum, sed uel mysterio adumbratum uel ita, ut res habet,
positum.
Videbunt ergo et fabrum illum, de quo per Esaiam ait Dominus: Ecce ego
creaui fabrum sufflantem in igne prunas et pro ferentem uas in opus
suum, et ego creaui interfectorem ad disperdendum. De quibus Naum
propheta loquitur dicens: Clypeus fortium eius ignitus, uiri exercitus in
coccineis... aspectus eorum
mendaciter confictum, sed uel mysterio adumbratum uel ita, ut res habet,
positum.
Videbunt ergo et fabrum illum, de quo per Esaiam ait Dominus: Ecce ego
creaui fabrum sufflantem in igne prunas et pro ferentem uas in opus
suum, et ego creaui interfectorem ad disperdendum. De quibus Naum
propheta loquitur dicens: Clypeus fortium eius ignitus, uiri exercitus in
coccineis... aspectus eorum quasi lampades, quasi fulgura
ego
creaui fabrum sufflantem in igne prunas et pro ferentem uas in opus
suum, et ego creaui interfectorem ad disperdendum. De quibus Naum
propheta loquitur dicens: Clypeus fortium eius ignitus, uiri exercitus in
coccineis... aspectus eorum quasi lampades, quasi fulgura discurrentia.
Et quorum sęuitiam Abacuch admirans ait: Omnes ad predam uenient,
facies eorum uentus urens; et congregabit quasi harenam captiuitatem.
Et quorum sęuitiam Abacuch admirans ait: Omnes ad predam uenient,
facies eorum uentus urens; et congregabit quasi harenam captiuitatem. Et
ipse de regibus triumphabit, et tyranni ridiculi eius erunt... Totum in
hamo subleuauit, traxit illud in sagena sua... et semper interficere
gentes non cessat. Aderunt ibi et ferę bestię a Daniele quondam
uisę: leęna expandens alas, ursus dentibus infrendens, ut comedat carnes
ait: Omnes ad predam uenient,
facies eorum uentus urens; et congregabit quasi harenam captiuitatem. Et
ipse de regibus triumphabit, et tyranni ridiculi eius erunt... Totum in
hamo subleuauit, traxit illud in sagena sua... et semper interficere
gentes non cessat. Aderunt ibi et ferę bestię a Daniele quondam
uisę: leęna expandens alas, ursus dentibus infrendens, ut comedat carnes
plurimas; pardus quoque cum quatuor
ferreos habens magnos et ungues ferreos, comedens atque
comminuens et reliqua pedibus conculcans; et alia, quę propheta se
conspexisse commemorat, supra modum monstrosa atque horrenda. Aderit et
ille, qui de cęlo cecidit in terram, cui data est clauis putei abyssi. De
quo puteo — ut in Apocalypsi scriptum est — ascendit fumus sicut fumus
fornacis magnę. Et de puteo — inquit — exierunt locustę in
terram, id est,
et reliqua pedibus conculcans; et alia, quę propheta se
conspexisse commemorat, supra modum monstrosa atque horrenda. Aderit et
ille, qui de cęlo cecidit in terram, cui data est clauis putei abyssi. De
quo puteo — ut in Apocalypsi scriptum est — ascendit fumus sicut fumus
fornacis magnę. Et de puteo — inquit — exierunt locustę in
terram, id est, demoniorum agmina in eos, qui terrena bona
beatitudinem putant.
ille, qui de cęlo cecidit in terram, cui data est clauis putei abyssi. De
quo puteo — ut in Apocalypsi scriptum est — ascendit fumus sicut fumus
fornacis magnę. Et de puteo — inquit — exierunt locustę in
terram, id est, demoniorum agmina in eos, qui terrena bona
beatitudinem putant. Et data est illis potestas, sicut habent potestatem
scorpiones terrę, et pręceptum est illis, ne lęderent foenum terrę,
est clauis putei abyssi. De
quo puteo — ut in Apocalypsi scriptum est — ascendit fumus sicut fumus
fornacis magnę. Et de puteo — inquit — exierunt locustę in
terram, id est, demoniorum agmina in eos, qui terrena bona
beatitudinem putant. Et data est illis potestas, sicut habent potestatem
scorpiones terrę, et pręceptum est illis, ne lęderent foenum terrę,
id est, humiles, neque omne uiride, in
in eos, qui terrena bona
beatitudinem putant. Et data est illis potestas, sicut habent potestatem
scorpiones terrę, et pręceptum est illis, ne lęderent foenum terrę,
id est, humiles, neque omne uiride, in quo scilicet fidei, spei
et charitatis uiget succus, neque omnem arborem, hoc est, eum, qui a
terra sese errigens cęlestia contemplatur et bonorum operum fructu
exhuberat. Sequitur: Nisi homines, qui non
charitatis uiget succus, neque omnem arborem, hoc est, eum, qui a
terra sese errigens cęlestia contemplatur et bonorum operum fructu
exhuberat. Sequitur: Nisi homines, qui non habent signum
Dei in frontibus suis. Electos enim et sanctos et fideles offendere
nequeunt, sed illos duntaxat, qui, licet labiis Deum honorent, corda tamen
procul ab eo auersa gerunt. Quibus dicturus est: Nescio uos. Discedite a
me
est: Nescio uos. Discedite a
me omnes, qui operati estis iniquitatem. Attendendum autem, quales
locustę istę, quam terribiles. Et similitudines locustarum — inquit —
similes equis paratis in pręlium; super capita earum *corr.
ex eorum tanquam coronę similes auro, et facies
earum **corr. ex eorum sicut facies hominum. Et
habebant capillos sicut
facies hominum. Et
habebant capillos sicut capillos mulierum, et dentes earum sicut dentes
leonum erant; et habebant loricas sicut loricas ferreas, et uox alarum
earum sicut uox curruum equorum multorum currentium in bellum; et
habebant caudas similes scorpionum, et aculei erant in caudis earum.
Pręterea: Vidi — inquit — equos in uisione; et qui sedebant
super eos, habebant loricas igneas, et hyacinthinas, et
dentes earum sicut dentes
leonum erant; et habebant loricas sicut loricas ferreas, et uox alarum
earum sicut uox curruum equorum multorum currentium in bellum; et
habebant caudas similes scorpionum, et aculei erant in caudis earum.
Pręterea: Vidi — inquit — equos in uisione; et qui sedebant
super eos, habebant loricas igneas, et hyacinthinas, et sulphureas; et
capita equorum erant tanquam capita leonum; et de
loricas ferreas, et uox alarum
earum sicut uox curruum equorum multorum currentium in bellum; et
habebant caudas similes scorpionum, et aculei erant in caudis earum.
Pręterea: Vidi — inquit — equos in uisione; et qui sedebant
super eos, habebant loricas igneas, et hyacinthinas, et sulphureas; et
capita equorum erant tanquam capita leonum; et de eorum procedit ignis,
et fumus, et sulphur. Porro: Caudę
et sulphureas; et
capita equorum erant tanquam capita leonum; et de eorum procedit ignis,
et fumus, et sulphur. Porro: Caudę — inquit — eorum
similes serpentibus, habentes capita, et in his nocent. Aliam quoque
bestiam uidit ascendentem de mari, habentem capita septem et cornua
decem, et super cornua decem diademata, et super capita eius nomina
blasphemię. Et bestia, quam uidi —
tantum lucebit, ut
hęc uel his similia monstra obiiciat obtutibus impiorum. Etsi enim ista, quę
a Ioanne uel prophetis relata sunt, ad allegoricos sensus referri soleant,
nihil tamen obstat, quin ipsi impurissimi spiritus in hasce formas (uel
potius deformitates) uertere sese et possint et uelint, ut homines, quibus
semper infensi sunt, et formidine ipsa uexent, antequam uerberibus cędant.
Quod si sanctissimis uiris quandoque tales apparuere,
Quod si sanctissimis uiris quandoque tales apparuere, quomodo non apparebunt
damnatis? Et, si illis iniuriam inferre ausi sunt, quibus nocere Christo
protegente non poterant, quanto magis eos infestabunt, in
quos iam sęuiendi ius accipient? Iob iustum Sathan, humani generis inimicus,
impetrata in eum potestate, opibus exuit, liberis orbauit, seruis priuauit,
hulcere percussit. Insuper quosdam, qui calamitatibus eius
Et, si illis iniuriam inferre ausi sunt, quibus nocere Christo
protegente non poterant, quanto magis eos infestabunt, in
quos iam sęuiendi ius accipient? Iob iustum Sathan, humani generis inimicus,
impetrata in eum potestate, opibus exuit, liberis orbauit, seruis priuauit,
hulcere percussit. Insuper quosdam, qui calamitatibus eius insultarent,
concitauit. Idem beatos apostolos ueluti triticum cribrare expetiuit.
Paulum, uas
uariarum portentis uocum terrere agressus
est et eiusdem orantis dorso insiliens latera calcibus, ceruicem flagello
uerberare non timuit. Et eis parcet, qui sibi traditi erunt, quos igneis
uinctos catenis trahet secum in abyssum? Sed et ipse in igne cruciabitur.
Dolore ergo stimulatus, acrius ad inferendam homini iniuriam insurget.
Diximus de terrore, qui damnatis per lucem gehennalis ignis incutietur;
dicamus nunc de dolore. Sicuti enim
uocum terrere agressus
est et eiusdem orantis dorso insiliens latera calcibus, ceruicem flagello
uerberare non timuit. Et eis parcet, qui sibi traditi erunt, quos igneis
uinctos catenis trahet secum in abyssum? Sed et ipse in igne cruciabitur.
Dolore ergo stimulatus, acrius ad inferendam homini iniuriam insurget.
Diximus de terrore, qui damnatis per lucem gehennalis ignis incutietur;
dicamus nunc de dolore. Sicuti enim monstrosas demonum
igne cruciabitur.
Dolore ergo stimulatus, acrius ad inferendam homini iniuriam insurget.
Diximus de terrore, qui damnatis per lucem gehennalis ignis incutietur;
dicamus nunc de dolore. Sicuti enim monstrosas demonum species in lumine
illo atro caliginosoque concernendo formidabunt, ita eorum supplicia, quos
in uita charos habuerunt, intuendo magis tristabuntur. Frater fratri
commiserebitur, filiis parentes, parentibus filii, amicis amici. Dumque
Diximus de terrore, qui damnatis per lucem gehennalis ignis incutietur;
dicamus nunc de dolore. Sicuti enim monstrosas demonum species in lumine
illo atro caliginosoque concernendo formidabunt, ita eorum supplicia, quos
in uita charos habuerunt, intuendo magis tristabuntur. Frater fratri
commiserebitur, filiis parentes, parentibus filii, amicis amici. Dumque
inuicem quilibet nunc suo, nunc alieno malo dolent, duplicabitur omnibus
grauitas
tristabuntur. Frater fratri
commiserebitur, filiis parentes, parentibus filii, amicis amici. Dumque
inuicem quilibet nunc suo, nunc alieno malo dolent, duplicabitur omnibus
grauitas moeroris. Hinc sane diues ille sepultus in inferno multum de
fratribus, quos superstites reliquerat solicitus, mitti ad eos Lazarum
precabatur, ut ab ipso admoniti cauerent eo deuenire, ubi illorum afflictio
suę poenę additamentum foret. Audiuimus quosdam in furto
sepultus in inferno multum de
fratribus, quos superstites reliquerat solicitus, mitti ad eos Lazarum
precabatur, ut ab ipso admoniti cauerent eo deuenire, ubi illorum afflictio
suę poenę additamentum foret. Audiuimus quosdam in furto deprehensos, cum
coram iudice constituti crimen negarent, patienter tormenta tulisse. Vbi
autem et filios in quęstionem adductos conspexissent, eorum ferre supplicium
nequiuisse atque continuo furtum confessos. Et, si
ab ipso admoniti cauerent eo deuenire, ubi illorum afflictio
suę poenę additamentum foret. Audiuimus quosdam in furto deprehensos, cum
coram iudice constituti crimen negarent, patienter tormenta tulisse. Vbi
autem et filios in quęstionem adductos conspexissent, eorum ferre supplicium
nequiuisse atque continuo furtum confessos. Et, si necem ipsi subire
maluerunt quam liberis fidiculas intendi uidere, quali quantaque premerentur
tristitię
conspexissent, eorum ferre supplicium
nequiuisse atque continuo furtum confessos. Et, si necem ipsi subire
maluerunt quam liberis fidiculas intendi uidere, quali quantaque premerentur
tristitię acerbitate, si una secum in inferno illos ardere uidissent, et
flebiliter exclamare et ab iis, qui ope indigent, opem implorare? Puto, et
ipsi exclamassent obsecrantes, ut tota in se uerterentur incendia et illis
leuaretur poena. Aut si id effici non
uidere, quali quantaque premerentur
tristitię acerbitate, si una secum in inferno illos ardere uidissent, et
flebiliter exclamare et ab iis, qui ope indigent, opem implorare? Puto, et
ipsi exclamassent obsecrantes, ut tota in se uerterentur incendia et illis
leuaretur poena. Aut si id effici non liceret, ut saltem procul ab eis, ubi etiam grauioribus atterendi suppliciis essent,
secedere sibi permitteretur, tantum ne illos,
ut saltem procul ab eis, ubi etiam grauioribus atterendi suppliciis essent,
secedere sibi permitteretur, tantum ne illos, quos genuissent, uri
aspicerent, gemere audirent, affligi angique sentirent. Denique in imo
infernalis baratri flendo demergi ac defigi pręoptassent et, ut hunc unum
effugerent, omnes alios dolores non ita graues credidissent. Ad augendam
ergo reorum anxietudinem atque erumnam ignis iste, sicuti diximus, non
Diuersas esse nulli dubium est, nisi cui forte libuerit Stoicorum more uitia
omnia paria esse deffinire, ut pares etiam poenę uitiorum sint. Quę quidem
sententia toto catholicę ueritatis theatro exploditur et exibilatur. In Lege
quippe ueteri sacerdos eos, qui leprę morbum contraxerint, consyderare
iubetur ac diiudicare, alba an nigra an ruffa sit. Diuersa autem leprę
genera diuersitatem significant peccatorum. Lex etiam illum, qui
inęqualitatem criminis indicat.
Iccirco de iis quoque, qui uerberandi sunt, mandatur, ut pro mensura peccati
fiat et plagarum modus et plures plagę irrogentur ei, cuius grauior fuerit
culpa. Sed nequis differentiam hanc in pręsenti uita, non in futura haberi
cauillari possit, in Sapientię libro scriptum est: Iudicium durissimum in
eos, qui pręsunt, fiet, et potentes potenter tormenta patientur, et
fortioribus fortior instat
indicat.
Iccirco de iis quoque, qui uerberandi sunt, mandatur, ut pro mensura peccati
fiat et plagarum modus et plures plagę irrogentur ei, cuius grauior fuerit
culpa. Sed nequis differentiam hanc in pręsenti uita, non in futura haberi
cauillari possit, in Sapientię libro scriptum est: Iudicium durissimum in
eos, qui pręsunt, fiet, et potentes potenter tormenta patientur, et
fortioribus fortior instat cruciatio. Cur ita, nisi
qui uerberandi sunt, mandatur, ut pro mensura peccati
fiat et plagarum modus et plures plagę irrogentur ei, cuius grauior fuerit
culpa. Sed nequis differentiam hanc in pręsenti uita, non in futura haberi
cauillari possit, in Sapientię libro scriptum est: Iudicium durissimum in
eos, qui pręsunt, fiet, et potentes potenter tormenta patientur, et
fortioribus fortior instat cruciatio. Cur ita, nisi quia in eodem
quoque genere
fiat et plagarum modus et plures plagę irrogentur ei, cuius grauior fuerit
culpa. Sed nequis differentiam hanc in pręsenti uita, non in futura haberi
cauillari possit, in Sapientię libro scriptum est: Iudicium durissimum in
eos, qui pręsunt, fiet, et potentes potenter tormenta patientur, et
fortioribus fortior instat cruciatio. Cur ita, nisi quia in eodem
quoque genere peccati magis delinquit is, qui dignitate pręcellit? Ad hęc
haberi
cauillari possit, in Sapientię libro scriptum est: Iudicium durissimum in
eos, qui pręsunt, fiet, et potentes potenter tormenta patientur, et
fortioribus fortior instat cruciatio. Cur ita, nisi quia in eodem
quoque genere peccati magis delinquit is, qui dignitate pręcellit? Ad hęc
etiam in Euangelio perspicua est criminum et animaduersionum discretio.
Omnis — inquit — qui irascitur fratri suo, reus erit
eos, qui pręsunt, fiet, et potentes potenter tormenta patientur, et
fortioribus fortior instat cruciatio. Cur ita, nisi quia in eodem
quoque genere peccati magis delinquit is, qui dignitate pręcellit? Ad hęc
etiam in Euangelio perspicua est criminum et animaduersionum discretio.
Omnis — inquit — qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio.
Qui autem dixerit fratri suo racha, reus erit concilio. Qui autem
dixerit
et si alia leuius, alia
grauius non punirentur. Aut si diuersa non sunt, cur, qui
uerbum dixerit contra Filium hominis, remittetur ei, qui autem dixerit
contra Spiritum sanctum, non remittetur ei, neque in hoc seculo neque in
futuro? Quare illo nequam spiritu cum septem aliis nequioribus se —
differens enim etiam spirituum nequitia est — reuertente ad eum, a quo
exierat, fiunt nouissima hominis illius peiora prioribus?
alia
grauius non punirentur. Aut si diuersa non sunt, cur, qui
uerbum dixerit contra Filium hominis, remittetur ei, qui autem dixerit
contra Spiritum sanctum, non remittetur ei, neque in hoc seculo neque in
futuro? Quare illo nequam spiritu cum septem aliis nequioribus se —
differens enim etiam spirituum nequitia est — reuertente ad eum, a quo
exierat, fiunt nouissima hominis illius peiora prioribus? Quamobrem seruus,
peccatum non ad mortem, petat, et dabitur ei uita peccanti non ad
mortem. Est peccatum ad mortem, non pro illo dico, ut roget quis.
Grandis distantia: alteri peccanti uita orando impetratur, pro altero,
qui in morte est, ne orare quidem permittitur. Igitur, sicuti distincta sunt
delictorum genera, ita et delinquentium supplicia distincta sunt.
Est gehenna et caminus ignis inextinguibilis, est uermis et tinea immortalis,
sunt
est sicut calor, ita et frigus, iuxta illud:
Ad nimium calorem transiet ab aquis niuium. Sunt spiritus creati
ad uindictam, sunt pix, sulphur, grando, sitis, fames, mors, scorpii,
serpentes, est romphea uindicans in exterminium impios, est absynthium et
aqua fellis, est turbo indignationis Domini et tempestas erumpens et irruens
super capita iniustorum. Est et, de quo superius dictum est, procellarum
spiritus, qui flammas non sinit
atque censurę, ut scelera quędam, licet horę unius uel puncti
momento commissa fuerint, plurimorum annorum mulctentur exilio, diuturniore
carcere castigentur, longioribus discutiantur tormentis, quoniam non tam
tempus in peccando spectatur quam pondus. Peccat, qui uno ictu homicidium
peragit, peccat, qui tota die uerba blaterat ociosa et absque intermissione
garrit atque argutatur. Et cum uterque peccet alterque multum temporis,
alter parum
in peccando spectatur quam pondus. Peccat, qui uno ictu homicidium
peragit, peccat, qui tota die uerba blaterat ociosa et absque intermissione
garrit atque argutatur. Et cum uterque peccet alterque multum temporis,
alter parum in peccando conterat, homicidium tamen poena interdum longiore
punitur, inconsulta uero loquacitas ne breui quidem coercetur. Deinde,
tametsi ad delinquendum non multum temporis pręscriptum sit, animus tamen
illius, quem
punitur, inconsulta uero loquacitas ne breui quidem coercetur. Deinde,
tametsi ad delinquendum non multum temporis pręscriptum sit, animus tamen
illius, quem nunquam delictorum poenitet, qui nunquam male agere cessat,
tendit in infinitum. Et, ut Gregorius inquit, uellent iniqui semper uiuere,
ut semper possint peccare. Ideo iuste quidem flagello plectuntur sempiterno.
Pręterea, ut appareat, qualis quantusque sit, qui offensus est, oportet, ut
esse non ignorauit. Sciuit etiam, quod, si breui
tempore uirtutis opera exercere studuisset, ęterna remuneratione se fuisse
potiturum. Et tamen uirtute contempta uitium sequi maluit. Quis ei, quęso,
fraudi fuit? Quis eum in illam nunquam satiabilem carnificinam pręcipitauit
nisi suamet peruersa in eligendo mala uoluntas? Ad aquam ineffabilis
dulcoris manum extendere poterat, et prunis potius ardentibus eam immersit.
Talibus per prophetam
exercere studuisset, ęterna remuneratione se fuisse
potiturum. Et tamen uirtute contempta uitium sequi maluit. Quis ei, quęso,
fraudi fuit? Quis eum in illam nunquam satiabilem carnificinam pręcipitauit
nisi suamet peruersa in eligendo mala uoluntas? Ad aquam ineffabilis
dulcoris manum extendere poterat, et prunis potius ardentibus eam immersit.
Talibus per prophetam dicitur: Ecce uos omnes accendentes ignem, accincti
flammis, ambulate in
in eligendo mala uoluntas? Ad aquam ineffabilis
dulcoris manum extendere poterat, et prunis potius ardentibus eam immersit.
Talibus per prophetam dicitur: Ecce uos omnes accendentes ignem, accincti
flammis, ambulate in lumine ignis uestri, et flammis, quas succendistis.
Profecto, quisquis infinitę beatitatis promissa paruipendit infinitęque
calamitatis minas non timet, quando et has euadere licet et illa promereri,
morbi
doloris interualla habent, et post uehementem accessionem uel festina
remissio expectatur uel protinus exitus. Perpetuum exilium non adimit
patriam, sed mutat, et plerisque natale solum reliquisse usui fuit. Qui in
latomiis uinculisque coartantur, aut perfractis claustris aut pręsidis
miseratione euadere sperant. Qui cęditur, mutilatur, uritur, in equuleo
suspenditur, ungulis raditur, uirgis uerberatur, cruci affigitur, membratim
non adimit
patriam, sed mutat, et plerisque natale solum reliquisse usui fuit. Qui in
latomiis uinculisque coartantur, aut perfractis claustris aut pręsidis
miseratione euadere sperant. Qui cęditur, mutilatur, uritur, in equuleo
suspenditur, ungulis raditur, uirgis uerberatur, cruci affigitur, membratim
discerpitur, omnia denique, quę crudelium tyrannorum furor adinuenit
tormenta, in suo ipso corpore excipit, quanto uehementior dolor est,
euadere sperant. Qui cęditur, mutilatur, uritur, in equuleo
suspenditur, ungulis raditur, uirgis uerberatur, cruci affigitur, membratim
discerpitur, omnia denique, quę crudelium tyrannorum furor adinuenit
tormenta, in suo ipso corpore excipit, quanto uehementior dolor est, tanto
citius finem affore doloris confidit et totum, quem intolerabiliter sustinet
angorem, se morte mox effugiturum gaudet. Soli illi, qui ad Tartarum
delegantur,
ignis nunquam
extinguitur, rodens uermis nunquam moritur, uexantia demonia nullo labore
defatigantur, nulla crudelitate satiantur? Quis postremo malorum sperari
terminus poterit, ubi diuini iudicii irreuocabilis maledictio in ęternum
perseuerabit? Deinde, uitę huius aduersitatum tribulationumque causa hęc
fere est, ut aut iustus per patientiam coronetur aut peccator per timorem
corrigatur.
pietas Dei est.
Nonne ergo satis patet grauiorem esse animaduersionem Dei irascentis quam
castigationem diligentis? Verberat aliquis filium, sed ut a uitiis
deterreat; uerberat hostem, sed ut interimat. Nonne igitur leuissimus in
hostem ictus durius feriet quam maximus in filium? Sic et minima in inferno
poena maior est quam quę hic inferri potest maxima, quoniam hic filii, illic
hostes Dei sunt. Quanquam multi et hic hostes, sed ita, ut esse
esse animaduersionem Dei irascentis quam
castigationem diligentis? Verberat aliquis filium, sed ut a uitiis
deterreat; uerberat hostem, sed ut interimat. Nonne igitur leuissimus in
hostem ictus durius feriet quam maximus in filium? Sic et minima in inferno
poena maior est quam quę hic inferri potest maxima, quoniam hic filii, illic
hostes Dei sunt. Quanquam multi et hic hostes, sed ita, ut esse possint
filii. Hoc idem nobis contrarii quoque
Dei irascentis quam
castigationem diligentis? Verberat aliquis filium, sed ut a uitiis
deterreat; uerberat hostem, sed ut interimat. Nonne igitur leuissimus in
hostem ictus durius feriet quam maximus in filium? Sic et minima in inferno
poena maior est quam quę hic inferri potest maxima, quoniam hic filii, illic
hostes Dei sunt. Quanquam multi et hic hostes, sed ita, ut esse possint
filii. Hoc idem nobis contrarii quoque ratio suadet. Nam
inferno
poena maior est quam quę hic inferri potest maxima, quoniam hic filii, illic
hostes Dei sunt. Quanquam multi et hic hostes, sed ita, ut esse possint
filii. Hoc idem nobis contrarii quoque ratio suadet. Nam quemadmodum in
cęlesti gloria minimo beatorum ii, qui in terra felicissimi existimantur,
comparari nequeunt, ita e diuerso, qui in inferno minimum miser est,
omnibus, quę supra terram haberi possunt, miseriis miserior est. Quanto
potest maxima, quoniam hic filii, illic
hostes Dei sunt. Quanquam multi et hic hostes, sed ita, ut esse possint
filii. Hoc idem nobis contrarii quoque ratio suadet. Nam quemadmodum in
cęlesti gloria minimo beatorum ii, qui in terra felicissimi existimantur,
comparari nequeunt, ita e diuerso, qui in inferno minimum miser est,
omnibus, quę supra terram haberi possunt, miseriis miserior est. Quanto
itaque plus haurit gaudii, qui in cęlo minimus
et hic hostes, sed ita, ut esse possint
filii. Hoc idem nobis contrarii quoque ratio suadet. Nam quemadmodum in
cęlesti gloria minimo beatorum ii, qui in terra felicissimi existimantur,
comparari nequeunt, ita e diuerso, qui in inferno minimum miser est,
omnibus, quę supra terram haberi possunt, miseriis miserior est. Quanto
itaque plus haurit gaudii, qui in cęlo minimus est quam qui in terra
maximus, tanto plus poenę sentit, qui in inferno
beatorum ii, qui in terra felicissimi existimantur,
comparari nequeunt, ita e diuerso, qui in inferno minimum miser est,
omnibus, quę supra terram haberi possunt, miseriis miserior est. Quanto
itaque plus haurit gaudii, qui in cęlo minimus est quam qui in terra
maximus, tanto plus poenę sentit, qui in inferno minimam sentit, quam qui
maximam in hoc seculo.
Caput XIV / DE
existimantur,
comparari nequeunt, ita e diuerso, qui in inferno minimum miser est,
omnibus, quę supra terram haberi possunt, miseriis miserior est. Quanto
itaque plus haurit gaudii, qui in cęlo minimus est quam qui in terra
maximus, tanto plus poenę sentit, qui in inferno minimam sentit, quam qui
maximam in hoc seculo.
Caput XIV / DE REVELATIONIBVS INFERNALIVM
e diuerso, qui in inferno minimum miser est,
omnibus, quę supra terram haberi possunt, miseriis miserior est. Quanto
itaque plus haurit gaudii, qui in cęlo minimus est quam qui in terra
maximus, tanto plus poenę sentit, qui in inferno minimam sentit, quam qui
maximam in hoc seculo.
Caput XIV / DE REVELATIONIBVS INFERNALIVM POENARVM
His rationibus addamus etiam
omnibus, quę supra terram haberi possunt, miseriis miserior est. Quanto
itaque plus haurit gaudii, qui in cęlo minimus est quam qui in terra
maximus, tanto plus poenę sentit, qui in inferno minimam sentit, quam qui
maximam in hoc seculo.
Caput XIV / DE REVELATIONIBVS INFERNALIVM POENARVM
His rationibus addamus etiam reuelationum argumenta, ut eorum ipsorum, qui
uel
pereuntium infelicitas sit, certius innotescat.
Audiuimus epulonem diuitem de Euangelio perquam lugubriter conquerentem et
sancto patriarchę supplicantem, ut mitteret Lazarum, qui intincto in aqua
digito guttulam unam linguę suę instillaret, eo quod totus in igne arderet
totusque cruciaretur. Quanta ergo calamitas est sic torreri et una aquę
gutta indigere nullaque postulatione eam impetrare posse? Sed huic
Audiuimus epulonem diuitem de Euangelio perquam lugubriter conquerentem et
sancto patriarchę supplicantem, ut mitteret Lazarum, qui intincto in aqua
digito guttulam unam linguę suę instillaret, eo quod totus in igne arderet
totusque cruciaretur. Quanta ergo calamitas est sic torreri et una aquę
gutta indigere nullaque postulatione eam impetrare posse? Sed huic tam
ingenti miserię additur pręteritę felicitatis amara recordatio.
est sic torreri et una aquę
gutta indigere nullaque postulatione eam impetrare posse? Sed huic tam
ingenti miserię additur pręteritę felicitatis amara recordatio. Responsum
enim accipit: Memento, quia bonis multis in uita fruebare, Lazarus uero
pressus erat malis. Tu nunc crudaris, ille consolatur. Additur et
fratrum superstitum irrequieta solicitudo, cum tam uehementer expauescat, ne
eandem et illi perniciem sortiantur, quos
linguam quidem tanti ardoris habere expertem. Multiplicium insuper curarum
perpetua anxietudine exęstuandum est.
Stacteum Ephesium Ioannes apostolus, dum efferretur, ad uitam reuocatum
percunctatus dicitur, quid in alio orbe de illis duobus fratribus,
discipulis suis, uiderit, qui sibi aliquandiu religiose adherentes rursum
per inconstantiam lubricitatemque desciuerant. Cum ergo is, quantam
beatitudinem cum quali infelicitate
inconstantiam lubricitatemque desciuerant. Cum ergo is, quantam
beatitudinem cum quali infelicitate permutassent, coram recensuisset,
continuo illi ambo omnes diuitias paulo ante repetitas acceptasque (hę autem
erant uirgę in aurum uersę et lapilli in gemmas) ut his redimerent
possessiones, quas pro amore Christi distraxisse dolebant, ad pedes apostoli
effudere, multis cum lachrymis rogantes ueniam ac dicentes omnia se perpeti
paratos, tantum ut
desciuerant. Cum ergo is, quantam
beatitudinem cum quali infelicitate permutassent, coram recensuisset,
continuo illi ambo omnes diuitias paulo ante repetitas acceptasque (hę autem
erant uirgę in aurum uersę et lapilli in gemmas) ut his redimerent
possessiones, quas pro amore Christi distraxisse dolebant, ad pedes apostoli
effudere, multis cum lachrymis rogantes ueniam ac dicentes omnia se perpeti
paratos, tantum ut pristinam gratiam apud
erumnam.
Macharius Alexandinus, dum aliquando per Scythioticam solitudinem
deambularet, caluariam hominis humi iacentem conspicatus coepit per Christum
Iesum obsecrare et interrogare, cuius fuisset, dum uiueret, quoue nunc in
loco animus quondam inhabitator suus degeret. Grande
miraculum! Aridum os carneque et neruis nudum prorupit in uocem ac se
gentilem fuisse proximique uici indigenam respondit; nunc uero in foueam
coepit per Christum
Iesum obsecrare et interrogare, cuius fuisset, dum uiueret, quoue nunc in
loco animus quondam inhabitator suus degeret. Grande
miraculum! Aridum os carneque et neruis nudum prorupit in uocem ac se
gentilem fuisse proximique uici indigenam respondit; nunc uero in foueam
baratri infernalis tam alte retrusum angustiari, quam procul a terra distet
cęlum. Sed etiam se inferius corruere Iudeos incredulos et
quoue nunc in
loco animus quondam inhabitator suus degeret. Grande
miraculum! Aridum os carneque et neruis nudum prorupit in uocem ac se
gentilem fuisse proximique uici indigenam respondit; nunc uero in foueam
baratri infernalis tam alte retrusum angustiari, quam procul a terra distet
cęlum. Sed etiam se inferius corruere Iudeos incredulos et ipsis inferius
hereticos Christianos, qui reuelatam diuinitus ueritatem
sunt. Nam utrique illi aperte cum Ecclesia pugnant,
hi uero amicicię simulatione ex insidiis nocent et, cum se Christianos
nuncupent, nulli Christianos perniciosius lędunt.
Eadmundo, Cantuariensi archiepiscopo, die quadam in uisu apparuisse ferunt
late patentem campum squalentibusque aruis uastum et in eo rustici cuiusdam
sola uitę prauitate non ignobilis exanime corpus ab ingenti coruorum
multitudine certatim impeti distrahique et dilacerari.
ex insidiis nocent et, cum se Christianos
nuncupent, nulli Christianos perniciosius lędunt.
Eadmundo, Cantuariensi archiepiscopo, die quadam in uisu apparuisse ferunt
late patentem campum squalentibusque aruis uastum et in eo rustici cuiusdam
sola uitę prauitate non ignobilis exanime corpus ab ingenti coruorum
multitudine certatim impeti distrahique et dilacerari. Deinde compertum ea
ipsa die rusticum illum fuisse uita defunctum. Quid mali,
ab ingenti coruorum
multitudine certatim impeti distrahique et dilacerari. Deinde compertum ea
ipsa die rusticum illum fuisse uita defunctum. Quid mali, quid iniurię
usquam esse potest, quod nequissimi spiritus animabus illic in inferno non
irrogent, si hic in cadauera eorum tam auide debachantur.
Iosaphat, Auenir, Indorum regis, filius, Barlaam eremitę industria et
disciplina ad Christianitatem conuersus, meretriculę cuiusdam forma
certatim impeti distrahique et dilacerari. Deinde compertum ea
ipsa die rusticum illum fuisse uita defunctum. Quid mali, quid iniurię
usquam esse potest, quod nequissimi spiritus animabus illic in inferno non
irrogent, si hic in cadauera eorum tam auide debachantur.
Iosaphat, Auenir, Indorum regis, filius, Barlaam eremitę industria et
disciplina ad Christianitatem conuersus, meretriculę cuiusdam forma
blanditiisque et procacitate captus
conuersus, meretriculę cuiusdam forma
blanditiisque et procacitate captus fuisset, nisi diuina miseratione
contigisset, ut parumper obdormiscens et sanctorum gloriam et damnatorum
poenas uideret. Eo somno confirmatus in castitatis proposito perseuerauit.
Tyrunculus adhuc in fide erat, et puto, turpis uoluptatis tam uiolentę
solicitationi succubuisset, nisi per huiuscemodi uisum et paradisi delicias
omnibus mundi oblectamentis magis
et procacitate captus fuisset, nisi diuina miseratione
contigisset, ut parumper obdormiscens et sanctorum gloriam et damnatorum
poenas uideret. Eo somno confirmatus in castitatis proposito perseuerauit.
Tyrunculus adhuc in fide erat, et puto, turpis uoluptatis tam uiolentę
solicitationi succubuisset, nisi per huiuscemodi uisum et paradisi delicias
omnibus mundi oblectamentis magis expetisset et omnibus formidabilibus ipsa
inferni tormenta
tam uiolentę
solicitationi succubuisset, nisi per huiuscemodi uisum et paradisi delicias
omnibus mundi oblectamentis magis expetisset et omnibus formidabilibus ipsa
inferni tormenta expauisset. Si ergo ista per speculum et in ęnigmate et
quandam soporis umbram uisa tantam uim habuere, quid uirium quantumque
efficacię haberent, ita ut sunt, conspecta?
Sicuti conspexerant tres illi Hierosolymis bis morte defuncti, de quibus tunc
ita uexaretur, pręter
aleę lusionem, quoniam ipsa identidem usus esset et leuissimum uel nullum
peccatum existimans, illud sacerdoti confiteri neglexisset. O, seuera diuinę
iustitię iudicia et expauescendum crimen! Si unum in homine uitium tot
uirtutibus, quę eidem inerant, non est compensatum, ut ipse a damnatione
liber esset, quomodo illis compensabitur, qui pleni flagitiis
nulla cum probitate decedunt? Et, si tam sęuos
pręter hęc Ruffi supplicia esse adhuc quędam multo grauiora.
Exempla, quę sequuntur, de beati pontificis Gregorii Dialogo recitabo, nequis
ambigat, quin ea uerissima sint, quę tanto teste proferentur.
Quidam in finibus Valerię prouincię ęgrotans, priusquam Seuerus presbyter ad
ipsum a peccatis absoluendum adueniret, diem suum obiit. Mox eiusdem Seueri
lachrymis ac precibus annuente Domino reuixit. Interrogatus, quid sibi, cum
e
qui de ore tam rapacium luporum erripuit predam et animam ab Orci
faucibus auulsam inseruit cęlo! Ex quo liquet tunc maxime sanctorum precibus
nobis opus esse, cum expiramus. Iam iudicatis nihil proficiunt preces. Nulla
est in inferno redemptio.
Neque enim Thedoricum, Italię regem, Arrianum, ne in interitum rueret
ęternum, sua tenere uis suusque ualuit potentatus. Quem solitarius quidam in
Lipara, Sicilię insula, Deo seruiens, in foueam
auulsam inseruit cęlo! Ex quo liquet tunc maxime sanctorum precibus
nobis opus esse, cum expiramus. Iam iudicatis nihil proficiunt preces. Nulla
est in inferno redemptio.
Neque enim Thedoricum, Italię regem, Arrianum, ne in interitum rueret
ęternum, sua tenere uis suusque ualuit potentatus. Quem solitarius quidam in
Lipara, Sicilię insula, Deo seruiens, in foueam illam, quę flammas eructat,
uinctum deiici uidit a Ioanne papa Symmachoque
Iam iudicatis nihil proficiunt preces. Nulla
est in inferno redemptio.
Neque enim Thedoricum, Italię regem, Arrianum, ne in interitum rueret
ęternum, sua tenere uis suusque ualuit potentatus. Quem solitarius quidam in
Lipara, Sicilię insula, Deo seruiens, in foueam illam, quę flammas eructat,
uinctum deiici uidit a Ioanne papa Symmachoque patritio, quos ille
catholicam tuentes fidem non multo ante occiderat. Merito ab
est in inferno redemptio.
Neque enim Thedoricum, Italię regem, Arrianum, ne in interitum rueret
ęternum, sua tenere uis suusque ualuit potentatus. Quem solitarius quidam in
Lipara, Sicilię insula, Deo seruiens, in foueam illam, quę flammas eructat,
uinctum deiici uidit a Ioanne papa Symmachoque patritio, quos ille
catholicam tuentes fidem non multo ante occiderat. Merito ab
ipsis pręcipitari uisus est, quos ipse
illam, quę flammas eructat,
uinctum deiici uidit a Ioanne papa Symmachoque patritio, quos ille
catholicam tuentes fidem non multo ante occiderat. Merito ab
ipsis pręcipitari uisus est, quos ipse pręcipitatos in mortis ignominiam
putauit, dum martyrio coronarentur. Deprehensum quoque est eodem die ipsum
interiisse, quo talia de illo solitarius uiderat.
Opinor locum illum, in quem est deiectus, sicuti et alia, quę in illis circa
ipsis pręcipitari uisus est, quos ipse pręcipitatos in mortis ignominiam
putauit, dum martyrio coronarentur. Deprehensum quoque est eodem die ipsum
interiisse, quo talia de illo solitarius uiderat.
Opinor locum illum, in quem est deiectus, sicuti et alia, quę in illis circa
Siciliam insulis atque in ipsa Sicilia perpetuo ardere constat, infernę
fornacis infumibulum esse et flammas ac fumum ipsum inde a gehennę igne
sursum uersus
pręcipitatos in mortis ignominiam
putauit, dum martyrio coronarentur. Deprehensum quoque est eodem die ipsum
interiisse, quo talia de illo solitarius uiderat.
Opinor locum illum, in quem est deiectus, sicuti et alia, quę in illis circa
Siciliam insulis atque in ipsa Sicilia perpetuo ardere constat, infernę
fornacis infumibulum esse et flammas ac fumum ipsum inde a gehennę igne
sursum uersus euaporari. Si enim is ignis eiusdem cum nostro
dum martyrio coronarentur. Deprehensum quoque est eodem die ipsum
interiisse, quo talia de illo solitarius uiderat.
Opinor locum illum, in quem est deiectus, sicuti et alia, quę in illis circa
Siciliam insulis atque in ipsa Sicilia perpetuo ardere constat, infernę
fornacis infumibulum esse et flammas ac fumum ipsum inde a gehennę igne
sursum uersus euaporari. Si enim is ignis eiusdem cum nostro naturę esset,
unde illi materia sufficeret
ita esse Eumorphi quoque Romani, Gallę uiduę filii, exemplo probari
potest. Qui cum animam ageret, clamare coepit dicens: »Pergite cito
accersitum mihi Stephanum Optionem. Ecce enim nauis ambos nunc ad Siciliam
uectura in portu nos pręstolatur. Iam ora soluit, iam uela suspendit.«
Insanire putabatur, donec rursus morantes famulos increpans: »Non insanio —
inquit — agite, iam ite, si libet, et quod uos uolo, perficere ne
cunctamini!«
autem alios admonendi, non sui a perditione liberandi copia data erat, Deo
per illum cęteris consulente, ut cauerent eorum uitia imitari, quos ad
gehennam damnatos satis certo indicio cognouissent.
In Valerię prouincię regione fuisse curialis quidam perhibetur. Qui cum in
uigilia Paschę filiam cuiusdam sibi amicissimi iam adultam ad baptismum
tenuisset, contracta spiritali necessitudine eam illo die secum manere
copia data erat, Deo
per illum cęteris consulente, ut cauerent eorum uitia imitari, quos ad
gehennam damnatos satis certo indicio cognouissent.
In Valerię prouincię regione fuisse curialis quidam perhibetur. Qui cum in
uigilia Paschę filiam cuiusdam sibi amicissimi iam adultam ad baptismum
tenuisset, contracta spiritali necessitudine eam illo die secum manere
petiit. Concessam laute atque opipare accepit et quasi a se genitę amoris
amicissimi iam adultam ad baptismum
tenuisset, contracta spiritali necessitudine eam illo die secum manere
petiit. Concessam laute atque opipare accepit et quasi a se genitę amoris
signa ostendit, longe alium amorem cęlans in corde. Nocte enim superueniente
misellam nihil tale timentem inuadens uitiauit. Cęterum, cum illuxisset,
tanti sceleris conscius ad ecclesiam procedere uerebatur. Ne tamen de se
suspitionem generaret, si tam solenni festo
repente concidit mortuus. Cumque sepelissent eum, flamma de
tumulo erumpens ardere non desiit, donec cadauer simul cum conditorio
consumpsit. Hinc coniectare libet, quanto uehementius anima eius uiuens ac
sentiens torqueatur in inferno, cuius exanime et insensibile corpus comburi
dignum fuit in sepulchro.
Monachus quidam natione Hiberus, cui Petro nomen fuit, cum non satis
monastice uiueret, mortem obiit. Mox
erumpens ardere non desiit, donec cadauer simul cum conditorio
consumpsit. Hinc coniectare libet, quanto uehementius anima eius uiuens ac
sentiens torqueatur in inferno, cuius exanime et insensibile corpus comburi
dignum fuit in sepulchro.
Monachus quidam natione Hiberus, cui Petro nomen fuit, cum non satis
monastice uiueret, mortem obiit. Mox autem corpori restitutus dixit se
uidisse inferorum tormenta
quidam natione Hiberus, cui Petro nomen fuit, cum non satis
monastice uiueret, mortem obiit. Mox autem corpori restitutus dixit se
uidisse inferorum tormenta perpetuumque gehennę ardorem. Cumque prope esset,
ut et ipse in ignem proiiceretur, ab angelo fuisse erreptum et ad mortalem
uitam, quam reliquerat, redire iussum; hoc addito, ut iam disceret, qualiter
sibi deinceps uiuendum esset. Intantum itaque postea immutatus est, ut ipsa
corporis
sibi deinceps uiuendum esset. Intantum itaque postea immutatus est, ut ipsa
corporis maceratione se uidisse testaretur, quod tantopere timeret.
Stephanus Romanus, uir sua ętate illustris, Constantinopolim profectus, in
ualitudinem incidens uita decessit. Et quoniam ii, qui illum comitati
fuerant, officii gratia corpus eius ad patriam referre uolebant, quęsitus
est pollinctor, qui illud exenteratum sale condiret, ne in itinere
profectus, in
ualitudinem incidens uita decessit. Et quoniam ii, qui illum comitati
fuerant, officii gratia corpus eius ad patriam referre uolebant, quęsitus
est pollinctor, qui illud exenteratum sale condiret, ne in itinere
putresceret. Pollinctore tunc non inuento, is, qui mortuus iacebat, die
postero exurrexit uiuus. Vixitque postea non param diu, sed minus quam
debuit emendate. Adeo quosdam ne uisa quidem horrenda ita terrent, ut
restituto eadem hora ferrarium hunc, uicinum suum, defunctum
fuisse et tantę uisionis fidem fecisse, ne somnium putaretur. Quod autem non
se satis correxerit, hoc, quod sequitur, exemplo perspicuum erit.
Miles quidam in eadem urbe Roma pestilentię morbo extinctus, cum reuixisset,
dixit apparuisse sibi pontem angustum fluuiumque subterlabentem, tetrum
admodum et caliginosum ac foetore incredibili grauem. At uero ad ulteriorem
ripam loca
maius elegantiusque,
quod totum aureis laterculis adhuc construebatur. Cui autem
construeretur, se scire nequiuisse. Consyderasse tamen, quod iusti pontem
secure pertransirent, reprobi uero laberentur et in fluuium ruerent. Tunc
uidit — ut aiebat — Peregrinum presbyterum tam inoffense per angustias illas
gradum tulisse, quam hic pie uixerat. Sed inter eos quoque, qui ceciderant
quosque rapidi gurgitis spumosi uortices
sęuiter magis quam obsequenter punierit. Vidit et Stephanum, de
quo modo diximus. Qui cum transire pontem uellet, ad medium perueniens
pedibus delapsus est, uentre adhesit ponti. Per pedes ergo ab immundis
spiritibus in fluuium trahebatur, per manus ab angelis, ne mergeretur,
tenebatur. Interim, qui talia uidit, uitę restitutus, pendentis ih ponte qui
finis fuerit, scire non potuit. De quo ne beatus quidem Gregorius
pręiudicium facere
fuerit, scire non potuit. De quo ne beatus quidem Gregorius
pręiudicium facere ausus, lapsum adhesionemque tantum interpretatur dicens:
»Deorsum deprimit carnis lasciuia, sursum attollit elemosina.« Ex iis autem
duobus quid in Stephano magis excelleret, incertum erat. Ideo nec totus
mergi uisus est nec totus emergi. Nos inde discamus non sic incedere, ut
labamur, cum tam atra et sęua sit perditionis ęternę uorago cumque tam
uirosam exalet
ut
labamur, cum tam atra et sęua sit perditionis ęternę uorago cumque tam
uirosam exalet mephitim, ut non minus foetore ipso cruciet quam uortigine
fremituque ruentium aquarum.
Fuit Romę in monasterio beati pontificis Gregorii — ut idem tradit —
adolescens quidam secularis cum fratre monacho manens, ita mundanę uanitati
deditus, ut nulla pię conuersationis pręcepta admitteret. Proteruus, leuis,
uecors
non potest,
et iccirco magis cruciat.« Cumque admoneretur, ut se crucis signo contra
illum defenderet: »Quid possum — inquit — cum et manus et pedes meos caudę
suę spiris circumuolutos colligarit?« Hoc audito fratres in terra cum
lachrymis prouoluti ardentius pro eo supplicare coeperunt. Inde ipse
meliusculus factus gratias Deo agere, quod exauditis fratrum precibus a se
tam immanem bestiam effugasset, insuper uitam se aliam, si
contempturum. Conualuit et, quod
promiserat, pręstitit, tam sancte posthac uiuens, quam antea petulanter.
Timeamus et nos crudelissimum hunc draconem, qui non tantum caput, sed totos
penitus cupit deglutire, totos perdere et in ardentem flammis alueum
demittere, ut ueluti fornace conclusos torreat semper et excruciet.
Cuius quidem crudelitatem subsequentis quoque casus infelicitas facit
manifestam. Iconię in monasterio (quod Tongalathon
cupit deglutire, totos perdere et in ardentem flammis alueum
demittere, ut ueluti fornace conclusos torreat semper et excruciet.
Cuius quidem crudelitatem subsequentis quoque casus infelicitas facit
manifestam. Iconię in monasterio (quod Tongalathon dicebatur) monachus erat,
qui simulata sanctimonia magnam apud omnes ęstimationem comparauerat. At
uero, cum ęgrotans ad diem uitę suę supremum accessisset, expauefactus
fratres conuocat,
quo me perduxit diu mentita sanctitas! Ieiuniis me identidem
affligi fingebam, sed occulte comedens nunquam ieiunabam. Nunc inimico
traditus sum. Ecce me terribilis serpens tortuosi corporis uoluminibus
implicatum tenet, ecce in os meum, quod clandestinis dapibus replebatur,
caput indidit suum et lethifero morsu sanguinem suctans adimit spiritum.«
Sub hęc uerba miser defecit. Quibus profecto non illi, sed nobis consultum
est, ut cognito hypocritę
Sub hęc uerba miser defecit. Quibus profecto non illi, sed nobis consultum
est, ut cognito hypocritę fine hypocrisim euitemus. Nimis animę suę infensus
est, qui tam diri serpentis uenena non perhorrescit, cum etiam in Hieremia
scriptum est: Ecce ego mittam uobis serpentes pessimos, quibus non est
incantatio. Et mordebunt uos, ait Dominus.
Chrisarium Romanum, opulentum quidem, sed scelestum hominem fuisse
quateretur et iam expirans anxiaretur, apparuere illi
teterrimi demones ipsum certatim prehensantes trahereque ad inferna
nitentes. Qui conterritus ac tremens, Maximi, filii sui, opem flebiliter
implorare seque super lectum, in quo iacebat, huc atque illuc uertere
miseris coepit modis. Nemo spiritus uidebat, et tamen nemo ibi conuenisse
dubitabat, cum illius gestus lamentaque consyderasset. Postremo, cum iam
amicorum auxilium desperasset, ad hostes
horam arbitrantur, qua ab inferenda homini molestia forte
cessarint. Assiduus itaque et perpetuus eorum, quo damnantur, tortor et
carnifex est diabolus, nec solum animas perditas uexans, sed interdum etiam
ossa pereuntium in sepulturis quiescere non sinens.
Valentinum nanque, Mediolanensis ecclesię curatorem, cum Genuę defunctus in
ecclesia beati Syri martyris sepeliretur, noctu terribili clamore exciti
custodes uiderunt per pedes uinctum
damnantur, tortor et
carnifex est diabolus, nec solum animas perditas uexans, sed interdum etiam
ossa pereuntium in sepulturis quiescere non sinens.
Valentinum nanque, Mediolanensis ecclesię curatorem, cum Genuę defunctus in
ecclesia beati Syri martyris sepeliretur, noctu terribili clamore exciti
custodes uiderunt per pedes uinctum foras protrahi a demoniis ululantem
uociferantemque. Eo uisu conterriti abierunt quisque ad cęllam suam. Mane
Aperiunt, uacuum inueniunt, admirantur. Deinde extra
ecclesiam corpus eius quęrentes, illic, ubi transpositum fuerat, iacere
conspiciunt, sic uinctis pedibus, sicuti tractum custodes dixerant.
Romę quoque tinctor quidam in beati Ianuarii martyris ecclesia sepultus nocte
sequenti eiulare auditus est et, quod arderet, grauiter lamentari. Mane
adaperta sepultura uestimenta, cum quibus positus fuerat, inuenerunt, corpus
nusquam comparuit. Hinc
sequenti eiulare auditus est et, quod arderet, grauiter lamentari. Mane
adaperta sepultura uestimenta, cum quibus positus fuerat, inuenerunt, corpus
nusquam comparuit. Hinc consyderandum, qualiter animę illorum torqueantur in
inferno, quorum corpora a demonum iniuriis ne in ecclesia quidem condita
tuta esse possunt.
Nam in Sabinorum quoque prouincia monialem quandam fuisse traditum est, quę
grauiter lamentari. Mane
adaperta sepultura uestimenta, cum quibus positus fuerat, inuenerunt, corpus
nusquam comparuit. Hinc consyderandum, qualiter animę illorum torqueantur in
inferno, quorum corpora a demonum iniuriis ne in ecclesia quidem condita
tuta esse possunt.
Nam in Sabinorum quoque prouincia monialem quandam fuisse traditum est, quę
corporis castitatem seruans linguam procacitatis uitio polluebat.
nusquam comparuit. Hinc consyderandum, qualiter animę illorum torqueantur in
inferno, quorum corpora a demonum iniuriis ne in ecclesia quidem condita
tuta esse possunt.
Nam in Sabinorum quoque prouincia monialem quandam fuisse traditum est, quę
corporis castitatem seruans linguam procacitatis uitio polluebat. Cumque
diem obiisset extremum et in ecclesia sepulta esset, ędituus nocte
intempesta
possunt.
Nam in Sabinorum quoque prouincia monialem quandam fuisse traditum est, quę
corporis castitatem seruans linguam procacitatis uitio polluebat. Cumque
diem obiisset extremum et in ecclesia sepulta esset, ędituus nocte
intempesta ecclesiam ingressus uidit illam ante altare distentam secari per
medium partemque superiorem igne cremari, inferiorem uero relinqui intactam.
Mane igitur uisa fratribus
esset, ędituus nocte
intempesta ecclesiam ingressus uidit illam ante altare distentam secari per
medium partemque superiorem igne cremari, inferiorem uero relinqui intactam.
Mane igitur uisa fratribus narrans, dum locum, in quo eam uri conspexerat,
ostendit, deprehensa sunt in marmoreo solo ardoris uestigia. Qui ergo linguę
intemperantis est, timeat tam cruentam sectionem, timeat ignem, non ignem,
qui tunc in ecclesia uisus est, sed qui per
uidit illam ante altare distentam secari per
medium partemque superiorem igne cremari, inferiorem uero relinqui intactam.
Mane igitur uisa fratribus narrans, dum locum, in quo eam uri conspexerat,
ostendit, deprehensa sunt in marmoreo solo ardoris uestigia. Qui ergo linguę
intemperantis est, timeat tam cruentam sectionem, timeat ignem, non ignem,
qui tunc in ecclesia uisus est, sed qui per illum significatus est, ignem
gehennę quouis alio igne
uisa fratribus narrans, dum locum, in quo eam uri conspexerat,
ostendit, deprehensa sunt in marmoreo solo ardoris uestigia. Qui ergo linguę
intemperantis est, timeat tam cruentam sectionem, timeat ignem, non ignem,
qui tunc in ecclesia uisus est, sed qui per illum significatus est, ignem
gehennę quouis alio igne acriorem.
Cuius quidem ignis tam uehemens erit cruciatus, ut ad maledicendum Creatori
suo multos compellat. Sic enim in Apocalypsi
qui tunc in ecclesia uisus est, sed qui per illum significatus est, ignem
gehennę quouis alio igne acriorem.
Cuius quidem ignis tam uehemens erit cruciatus, ut ad maledicendum Creatori
suo multos compellat. Sic enim in Apocalypsi relatum est:
Commanducauerunt linguas suas prę
furibundaque lamenta Esaias cernens dicebat: Quis poterit
habitare de uobis cum igne deuorante? Quis habitabit de uobis cum
ardoribus sempiternis? Quod si illum blasphemare non uerebuntur, qui
paulo ante in iudicio tam timendus apparebit, satis constabit ipsos censere
nihil iam posse sibi inferri grauius, quam quod illatum erit. Ex immensitate
ergo poenę capient blasphemandi audaciam. Ista pręterea tanta uis doloris
atque
satis constabit ipsos censere
nihil iam posse sibi inferri grauius, quam quod illatum erit. Ex immensitate
ergo poenę capient blasphemandi audaciam. Ista pręterea tanta uis doloris
atque acerbitas conturbabit peruertetque in illis intellectus rationem
memorięque uigorem. Nihil cognoscent, nisi unde doleant, nullius rei
recordabuntur, nisi cuius recordatio augebit tristitiam. Cognoscent, quantum
boni amiserunt, dum eos peccati non poenitet,
actum
esset, si omnia mala, quę hic haberi possunt, pertulissent, et, quę illic
habentur, euasissent; si sicut Adonibezech manibus pedibusque abscisis
inutilis truncus facti fuissent; si sicut Sichimitę, quos Abimelech in phano
Berith compulerat, fumo et igni necati essent; si sicut Sedechias liberos
coram se crudeliter cędi uidissent; si sicut Ammonitę, quos Dauid oppido
eorum Rabba expugnato cepit, carpentorum strati rotis contusi atque
cędi uidissent; si sicut Ammonitę, quos Dauid oppido
eorum Rabba expugnato cepit, carpentorum strati rotis contusi atque contriti
expirassent; si sicut Aman de summo pene dignitatis gradu repente ad imum
deuoluti et in crucem suspensi ignominiosa morte uitam finissent; si sicut
mulier illa, quę Zacharię prophetę in medio amphorę apparuisse dicitur,
plumbea massa in os indita suffocati fuissent; si sicut Danielis accusatores
a leonibus
strati rotis contusi atque contriti
expirassent; si sicut Aman de summo pene dignitatis gradu repente ad imum
deuoluti et in crucem suspensi ignominiosa morte uitam finissent; si sicut
mulier illa, quę Zacharię prophetę in medio amphorę apparuisse dicitur,
plumbea massa in os indita suffocati fuissent; si sicut Danielis accusatores
a leonibus uel Helisei derisores ab ursis uel Achab regis uxor a canibus
membratim discerpti dilaniatique
si sicut Aman de summo pene dignitatis gradu repente ad imum
deuoluti et in crucem suspensi ignominiosa morte uitam finissent; si sicut
mulier illa, quę Zacharię prophetę in medio amphorę apparuisse dicitur,
plumbea massa in os indita suffocati fuissent; si sicut Danielis accusatores
a leonibus uel Helisei derisores ab ursis uel Achab regis uxor a canibus
membratim discerpti dilaniatique essent; si denique sicut septem Machabei
fratres tyranno
ab ursis uel Achab regis uxor a canibus
membratim discerpti dilaniatique essent; si denique sicut septem Machabei
fratres tyranno sęuiente, linguis mutilatis, capite pelle sua deglabrato
pedibusque ac manibus desectis in sartagine fricti atque exusti fuissent.
Nullum crudelitatis genus est, cuius toleratu inferorum tormenta redimi non
debuerint. Introibunt enim in inferiora terrę peccatores, tradentur in manus
gladii, partes uulpium
linguis mutilatis, capite pelle sua deglabrato
pedibusque ac manibus desectis in sartagine fricti atque exusti fuissent.
Nullum crudelitatis genus est, cuius toleratu inferorum tormenta redimi non
debuerint. Introibunt enim in inferiora terrę peccatores, tradentur in manus
gladii, partes uulpium erunt. Dentibus frement et tabescent,
et omne desyderium illorum peribit. Et, ut Amos propheta ait: Leuabunt
eos in contis, et
pedibusque ac manibus desectis in sartagine fricti atque exusti fuissent.
Nullum crudelitatis genus est, cuius toleratu inferorum tormenta redimi non
debuerint. Introibunt enim in inferiora terrę peccatores, tradentur in manus
gladii, partes uulpium erunt. Dentibus frement et tabescent,
et omne desyderium illorum peribit. Et, ut Amos propheta ait: Leuabunt
eos in contis, et reliquias eorum in ollis feruentibus.
Introibunt enim in inferiora terrę peccatores, tradentur in manus
gladii, partes uulpium erunt. Dentibus frement et tabescent,
et omne desyderium illorum peribit. Et, ut Amos propheta ait: Leuabunt
eos in contis, et reliquias eorum in ollis feruentibus. Atque etiam
in Apocalypsi scriptum est: Fumus tormentorum eorum ascendet in secula
seculorum, nec habebunt requiem die ac nocte. Quid ergo agimus, o
anima? Quid
terrę peccatores, tradentur in manus
gladii, partes uulpium erunt. Dentibus frement et tabescent,
et omne desyderium illorum peribit. Et, ut Amos propheta ait: Leuabunt
eos in contis, et reliquias eorum in ollis feruentibus. Atque etiam
in Apocalypsi scriptum est: Fumus tormentorum eorum ascendet in secula
seculorum, nec habebunt requiem die ac nocte. Quid ergo agimus, o
anima? Quid desidia torpemus et fallacium
gladii, partes uulpium erunt. Dentibus frement et tabescent,
et omne desyderium illorum peribit. Et, ut Amos propheta ait: Leuabunt
eos in contis, et reliquias eorum in ollis feruentibus. Atque etiam
in Apocalypsi scriptum est: Fumus tormentorum eorum ascendet in secula
seculorum, nec habebunt requiem die ac nocte. Quid ergo agimus, o
anima? Quid desidia torpemus et fallacium uoluptatum blanditiis deliniti
uitę
tabescent,
et omne desyderium illorum peribit. Et, ut Amos propheta ait: Leuabunt
eos in contis, et reliquias eorum in ollis feruentibus. Atque etiam
in Apocalypsi scriptum est: Fumus tormentorum eorum ascendet in secula
seculorum, nec habebunt requiem die ac nocte. Quid ergo agimus, o
anima? Quid desidia torpemus et fallacium uoluptatum blanditiis deliniti
uitę religiosę laborem subire cunctamur. Sit graue in paupertate
eorum ascendet in secula
seculorum, nec habebunt requiem die ac nocte. Quid ergo agimus, o
anima? Quid desidia torpemus et fallacium uoluptatum blanditiis deliniti
uitę religiosę laborem subire cunctamur. Sit graue in paupertate ętatem
agere, nisi multo grauius est siccis faucibus anhellantem una aquę stilla
perpetuo indigere. Sit ignominiosum humilitate subiici et se nihili
reputare, nisi multo ignominiosius est omnia immundorum
artubus infusę beatitudinis
fulgor, dum eos maiestatis diuinę aspectus illuminat, sicut sol iste, quem
uidemus, lunam ac stellas. Quod si Moysi facies ex colloquio diuino sic
radiabat, ut multorum oculi pręstringerentur nec in eum intueri possent, cum
tamen ille corpore corruptioni obnoxio ac mortali adhuc in terra degeret,
quanto lucidiores facies eorum erunt, quorum corpus immortalitatem induet et
incorruptionem, qui nunquam a Deo separabuntur,
sicut sol iste, quem
uidemus, lunam ac stellas. Quod si Moysi facies ex colloquio diuino sic
radiabat, ut multorum oculi pręstringerentur nec in eum intueri possent, cum
tamen ille corpore corruptioni obnoxio ac mortali adhuc in terra degeret,
quanto lucidiores facies eorum erunt, quorum corpus immortalitatem induet et
incorruptionem, qui nunquam a Deo separabuntur, qui non terram hanc, sed
terram uiuentium, id est, cęlestem patriam semper
sed
terram uiuentium, id est, cęlestem patriam semper inhabitabunt, iam ciues
facti sanctorum et domestici Dei et cohęredes Christi! Fulgebunt ergo
iusti — sicut scriptum est — et tanquam scintillę in
arundineto discurrent. Tunc semet inuicem admirabuntur et mutuo
affecti gaudio dicent: O, quam pulchra est casta generatio, cum
claritate! De hac sane illorum claritate prophetabat Baruch dicens:
Tunc semet inuicem admirabuntur et mutuo
affecti gaudio dicent: O, quam pulchra est casta generatio, cum
claritate! De hac sane illorum claritate prophetabat Baruch dicens:
Stellę dederunt lumen in custodiis suis, et lętatę sunt. Vocatę sunt,
et dixerunt: Adsumus. Et luxerunt ei cum iocunditate, qui fecit illas.
Hic est Deus noster. Et Daniel: Fulgebunt — inquit — quasi
splendor
lętatę sunt. Vocatę sunt,
et dixerunt: Adsumus. Et luxerunt ei cum iocunditate, qui fecit illas.
Hic est Deus noster. Et Daniel: Fulgebunt — inquit — quasi
splendor firmamenti, et quasi stellę in perpetuas ęternitates. Hoc
idem testatus est ipse Dominus, et ait: Tunc iusti fulgebunt sicut sol in
regno Patris eorum. Solem autem septempliciter lucidiorem futurum
prophetica nobis uox attestatur. Hoc ergo
Hic est Deus noster. Et Daniel: Fulgebunt — inquit — quasi
splendor firmamenti, et quasi stellę in perpetuas ęternitates. Hoc
idem testatus est ipse Dominus, et ait: Tunc iusti fulgebunt sicut sol in
regno Patris eorum. Solem autem septempliciter lucidiorem futurum
prophetica nobis uox attestatur. Hoc ergo sole, in quem
prospicere uisus noster non sufficit, multo clarius coruscabunt corpora
Hoc
idem testatus est ipse Dominus, et ait: Tunc iusti fulgebunt sicut sol in
regno Patris eorum. Solem autem septempliciter lucidiorem futurum
prophetica nobis uox attestatur. Hoc ergo sole, in quem
prospicere uisus noster non sufficit, multo clarius coruscabunt corpora
iustorum. Quod ut indubitanter crederetur, idem Dominus in seipso manifestum
facere uoluit, quando in monte et sole lucidior et niue candidior
lucidiorem futurum
prophetica nobis uox attestatur. Hoc ergo sole, in quem
prospicere uisus noster non sufficit, multo clarius coruscabunt corpora
iustorum. Quod ut indubitanter crederetur, idem Dominus in seipso manifestum
facere uoluit, quando in monte et sole lucidior et niue candidior apparuit.
Nec splendor ille fuit, qui tedium oculis afferret, sed qui tanta mentem
apostolorum dulcedine perfunderet, ut Petrus ibi construi
uox attestatur. Hoc ergo sole, in quem
prospicere uisus noster non sufficit, multo clarius coruscabunt corpora
iustorum. Quod ut indubitanter crederetur, idem Dominus in seipso manifestum
facere uoluit, quando in monte et sole lucidior et niue candidior apparuit.
Nec splendor ille fuit, qui tedium oculis afferret, sed qui tanta mentem
apostolorum dulcedine perfunderet, ut Petrus ibi construi tabernaculum
sedemque perpetuam sibi
apparuit.
Nec splendor ille fuit, qui tedium oculis afferret, sed qui tanta mentem
apostolorum dulcedine perfunderet, ut Petrus ibi construi tabernaculum
sedemque perpetuam sibi constitui expetierit et cum ipso fulgente in deserto
uel solus permanere, quem non fulgentem in ciuitate celebrique in loco etiam
nosse denegauit. A Patre luminum splendorem istum oriri et per Filium
sanctis communicari ipse Filius ad Patrem loquens confitetur, cum
oculis afferret, sed qui tanta mentem
apostolorum dulcedine perfunderet, ut Petrus ibi construi tabernaculum
sedemque perpetuam sibi constitui expetierit et cum ipso fulgente in deserto
uel solus permanere, quem non fulgentem in ciuitate celebrique in loco etiam
nosse denegauit. A Patre luminum splendorem istum oriri et per Filium
sanctis communicari ipse Filius ad Patrem loquens confitetur, cum ait:
Claritatem, quam tu dedisti mihi, dedi
tanta mentem
apostolorum dulcedine perfunderet, ut Petrus ibi construi tabernaculum
sedemque perpetuam sibi constitui expetierit et cum ipso fulgente in deserto
uel solus permanere, quem non fulgentem in ciuitate celebrique in loco etiam
nosse denegauit. A Patre luminum splendorem istum oriri et per Filium
sanctis communicari ipse Filius ad Patrem loquens confitetur, cum ait:
Claritatem, quam tu dedisti mihi, dedi eis; non quod
accipiet. Et sicut
cęteris beatitudinis dotibus alii alios antecellent, ita et hac splendoris
gloria, dicente Apostolo: Alia claritas solis, alia claritas lunę, alia
claritas stellarum. Stella enim a stella differt in claritate. Sic et
resurrectio mortuorum. Nec tamen diuersitas glorię inuidiam inter
eos parere poterit. Nam quanuis alius alio plus hauriet, omnes ęque pleni
erunt. Satiabor — inquit Propheta — cum
— cum apparuerit gloria tua.
Denique nullus erit ibi liuori locus, ubi perfectus amor etiam minores
pręstantioribus aliorum bonis ita gaudere compellet ut suis. Rursum idem
apostolus omnia beatitudinis insignia in Deum referens ait: Nos uero
omnes reuelata facie gloriam Domini speculantes, in eandem imaginem
transformamur a claritate in claritatem, tanquam a Domini spiritu.
Et iterum: Saluatorem expectamus —
amor etiam minores
pręstantioribus aliorum bonis ita gaudere compellet ut suis. Rursum idem
apostolus omnia beatitudinis insignia in Deum referens ait: Nos uero
omnes reuelata facie gloriam Domini speculantes, in eandem imaginem
transformamur a claritate in claritatem, tanquam a Domini spiritu.
Et iterum: Saluatorem expectamus — inquit — Dominum nostrum
Iesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis
bonis ita gaudere compellet ut suis. Rursum idem
apostolus omnia beatitudinis insignia in Deum referens ait: Nos uero
omnes reuelata facie gloriam Domini speculantes, in eandem imaginem
transformamur a claritate in claritatem, tanquam a Domini spiritu.
Et iterum: Saluatorem expectamus — inquit — Dominum nostrum
Iesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostrę configuratum
corpori claritatis suę,
nostrum
Iesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostrę configuratum
corpori claritatis suę, secundum operationem, qua etiam possit subiicere
sibi omnia. Ioannes quoque, apostolus ille, qui in sepulchro positus
fulgere coepit: Scimus — inquit — quoniam, cum apparuerit, similes
ei erimus, quoniam uidebimus eum, sicuti est. Et omnis, qui habet spem
in eo, sanctificat se, sicut et ille sanctus
Ioannes quoque, apostolus ille, qui in sepulchro positus
fulgere coepit: Scimus — inquit — quoniam, cum apparuerit, similes
ei erimus, quoniam uidebimus eum, sicuti est. Et omnis, qui habet spem
in eo, sanctificat se, sicut et ille sanctus est.
Pręter claritatem istam et hoc beato corpori accedet, quod nihil penitus in
se habebit, quo grauari retardariue aliquando possit. Semper
uidebimus eum, sicuti est. Et omnis, qui habet spem
in eo, sanctificat se, sicut et ille sanctus est.
Pręter claritatem istam et hoc beato corpori accedet, quod nihil penitus in
se habebit, quo grauari retardariue aliquando possit. Semper prępes atque
agile erit, ut ibi pręsto sit, ubi uoluerit; quasi qui oculis aut
cogitatione, cum libitum est, multa terrarum spacia momento temporis
multa terrarum spacia momento temporis
percurrat atque adeo ipsas mundi regiones, orientem, occidentem,
meridionalem septentrionalemque cęli plagam quam celerrime peruagetur ac
lustret. Scriptum est enim: Sicut sagittę in manu potentis, ita filii
excussorum. Cuius quidem doni spe atque expectatione exhilaratus
Abacuch propheta ait: Ego autem in Domino gaudebo, et exultabo in Deo,
Iesu meo. Deus Dominus fortitudo mea. Et ponet
cęli plagam quam celerrime peruagetur ac
lustret. Scriptum est enim: Sicut sagittę in manu potentis, ita filii
excussorum. Cuius quidem doni spe atque expectatione exhilaratus
Abacuch propheta ait: Ego autem in Domino gaudebo, et exultabo in Deo,
Iesu meo. Deus Dominus fortitudo mea. Et ponet pedes meos quasi
ceruorum. Et super excelsa mea deducet me uictor in psalmis canentem.
Hoc idem Esaias prophetando promittit
peruagetur ac
lustret. Scriptum est enim: Sicut sagittę in manu potentis, ita filii
excussorum. Cuius quidem doni spe atque expectatione exhilaratus
Abacuch propheta ait: Ego autem in Domino gaudebo, et exultabo in Deo,
Iesu meo. Deus Dominus fortitudo mea. Et ponet pedes meos quasi
ceruorum. Et super excelsa mea deducet me uictor in psalmis canentem.
Hoc idem Esaias prophetando promittit dicens: Qui sperant in Domino,
atque expectatione exhilaratus
Abacuch propheta ait: Ego autem in Domino gaudebo, et exultabo in Deo,
Iesu meo. Deus Dominus fortitudo mea. Et ponet pedes meos quasi
ceruorum. Et super excelsa mea deducet me uictor in psalmis canentem.
Hoc idem Esaias prophetando promittit dicens: Qui sperant in Domino,
mutabunt fortitudinem: assument pennas sicut aquilę, current, et non
laborabunt, ambulabunt, et non deficient. Mutabunt
et exultabo in Deo,
Iesu meo. Deus Dominus fortitudo mea. Et ponet pedes meos quasi
ceruorum. Et super excelsa mea deducet me uictor in psalmis canentem.
Hoc idem Esaias prophetando promittit dicens: Qui sperant in Domino,
mutabunt fortitudinem: assument pennas sicut aquilę, current, et non
laborabunt, ambulabunt, et non deficient. Mutabunt — inquit —
fortitudinem, quia nemo nunc ita fortis est, ut sine
ait — neque
deficient. Leue quippe et expeditum corpus erit, quia excusso omni
penitus terrę puluere, totum defecatum, totum purum et ab omni prorsus labe
alienum, mortalitatis corruptibilitatisque naturam in immortalitatem et in
incorruptionem conuertet, ut diuinum potius quam humanum sit. Quamobrem non
solum refulgens ac leue agileque erit, sed etiam impassibile, suaue olens,
penetrabile, subtile, at tamen palpabile.
deficient. Leue quippe et expeditum corpus erit, quia excusso omni
penitus terrę puluere, totum defecatum, totum purum et ab omni prorsus labe
alienum, mortalitatis corruptibilitatisque naturam in immortalitatem et in
incorruptionem conuertet, ut diuinum potius quam humanum sit. Quamobrem non
solum refulgens ac leue agileque erit, sed etiam impassibile, suaue olens,
penetrabile, subtile, at tamen palpabile.
incorruptionem conuertet, ut diuinum potius quam humanum sit. Quamobrem non
solum refulgens ac leue agileque erit, sed etiam impassibile, suaue olens,
penetrabile, subtile, at tamen palpabile.
Impassibile erit, quia in Apocalypsi scriptum est: Non esurient, neque
sitient amplius, neque cadet super illos sol, neque ullus ęstus: quoniam
Agnus, qui in medio throni est, reget illos et ducet eos ad uitę fontes
aquarum. Et
penetrabile, subtile, at tamen palpabile.
Impassibile erit, quia in Apocalypsi scriptum est: Non esurient, neque
sitient amplius, neque cadet super illos sol, neque ullus ęstus: quoniam
Agnus, qui in medio throni est, reget illos et ducet eos ad uitę fontes
aquarum. Et absterget Deus omnem lachrymam ab oculis eorum. Et mors
ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor erit
Deus omnem lachrymam ab oculis eorum. Et mors
ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor erit ultra, quia *corr. ex quę prima
abierunt. Et dixit, qui sedebat in throno: Ecce noua facio omnia.
Et, uti sciamus gratię munera ista esse, non naturę, ait: Ego
sitienti dabo de fonte aquę uitę **corr. ex uiuę
gratis. Idem in Esaia legimus ac pene
Et dixit, qui sedebat in throno: Ecce noua facio omnia.
Et, uti sciamus gratię munera ista esse, non naturę, ait: Ego
sitienti dabo de fonte aquę uitę **corr. ex uiuę
gratis. Idem in Esaia legimus ac pene iisdem uerbis scriptum: Non
esurient neque sitient, et non percutiet eos ęstus et sol, quia
miserator eorum reget eos et ad fontes aquarum potabit eos.
Suaue
pene iisdem uerbis scriptum: Non
esurient neque sitient, et non percutiet eos ęstus et sol, quia
miserator eorum reget eos et ad fontes aquarum potabit eos.
Suaue etiam olens erit, quia in Cantico canticorum de sponsa, id est, de
Ecclesia canitur: Quę est ista, quę ascendit per desertum sicut uirgula
fumi ex aromatibus myrrhę et thuris et uniuersi pulueris pigmentarii.
Et iterum: Odor —
sicut uirgula
fumi ex aromatibus myrrhę et thuris et uniuersi pulueris pigmentarii.
Et iterum: Odor — inquit — unguentorum tuorum super omnia
aromata. Quod si nunc etiam uidemus beatorum corpora in sepulchris
posita atque exanima magis egregie fragrare amomo Assyrio et thure, et
myrrha, et balano, et cardamo, et nardo, et opobalsamo, et omnibus spleniis,
quanto pręstantius fragratura eadem crediderimus suis animabus
ita illi quęque
solidiora cedant et, quod mirabilius est, sine fractura, sine apertura
peruia sint, ueluti cum solares radii permeant uitrum uel lapidem specularem
uel aliud perspicuum, non offensa eius materia neque ulla in parte lęsa. Sic
enim et Saluator noster non aperto sepulchro, cum surrexisset, exiit. Sic ad
discipulos clausis ianuis ingressus est. Et, ne phantasma putaretur:
Palpate et uidete — inquit — quia spiritus
quia spiritus carnem et ossa non
habet, sicut me uidetis habere. Itaque post resurrectionem eiusdem
naturę corpora sanctorum erunt, cuius fuit corpus Christi, ut membra sua
capiti suo conueniant et digna sint, quę in Deo maneant et in quibus habitet
Deus.
Post hanc corporum pręrogatiuam cumulabitur gratia gaudiumque perpetuum ex
loci pręstantia, iustorum consortio, angelorum societate,
malorum
et ossa non
habet, sicut me uidetis habere. Itaque post resurrectionem eiusdem
naturę corpora sanctorum erunt, cuius fuit corpus Christi, ut membra sua
capiti suo conueniant et digna sint, quę in Deo maneant et in quibus habitet
Deus.
Post hanc corporum pręrogatiuam cumulabitur gratia gaudiumque perpetuum ex
loci pręstantia, iustorum consortio, angelorum societate,
malorum euacuatione
repletioneque bonorum Deique conspectu. Locus igitur
beatorum sicuti sublimior cunctis est, ita et pulchrior, nobilior, amplior
atque splendidior. Hic quippe supra cęlos est, et terra uiuentium dicitur,
ut terram istam, in qua nunc sumus, morientium, non uiuentium esse
intelligas et eo ascendere, ubi uera uita est, concupiscas et enitaris. Quod
si in ista etiam terra quędam et uisu iocunda et usu grata esse non negamus,
quanto in illa, quę
atque splendidior. Hic quippe supra cęlos est, et terra uiuentium dicitur,
ut terram istam, in qua nunc sumus, morientium, non uiuentium esse
intelligas et eo ascendere, ubi uera uita est, concupiscas et enitaris. Quod
si in ista etiam terra quędam et uisu iocunda et usu grata esse non negamus,
quanto in illa, quę supra est, omnia tum iocundiora, tum gratiora existere
dixerimus? Laudantur multis in partibus florentes campi, foecundi colles,
terram istam, in qua nunc sumus, morientium, non uiuentium esse
intelligas et eo ascendere, ubi uera uita est, concupiscas et enitaris. Quod
si in ista etiam terra quędam et uisu iocunda et usu grata esse non negamus,
quanto in illa, quę supra est, omnia tum iocundiora, tum gratiora existere
dixerimus? Laudantur multis in partibus florentes campi, foecundi colles,
amoenę *corr. ex amoeni ualles, montes argenti, auri
uera uita est, concupiscas et enitaris. Quod
si in ista etiam terra quędam et uisu iocunda et usu grata esse non negamus,
quanto in illa, quę supra est, omnia tum iocundiora, tum gratiora existere
dixerimus? Laudantur multis in partibus florentes campi, foecundi colles,
amoenę *corr. ex amoeni ualles, montes argenti, auri
gemmarumque feraces, piscosa maria, molliter labentia flumina, perspicui
fontes, dulces aquarum
amoeni ualles, montes argenti, auri
gemmarumque feraces, piscosa maria, molliter labentia flumina, perspicui
fontes, dulces aquarum scatebrę, diffusi lacus, non insalubria stagna,
pręstantissimę etiam urbes et in iis delubra, fora, porticus cęteraque
ędificia, cum marmorum specie, tum artificum opere mira. Et, si tot egregia
in hoc infimo uisuntur elemento, quanto omnia excellentiora esse credi par
est illo in loco, qui cuncta
fontes, dulces aquarum scatebrę, diffusi lacus, non insalubria stagna,
pręstantissimę etiam urbes et in iis delubra, fora, porticus cęteraque
ędificia, cum marmorum specie, tum artificum opere mira. Et, si tot egregia
in hoc infimo uisuntur elemento, quanto omnia excellentiora esse credi par
est illo in loco, qui cuncta supereminet elementa, qui cuncta sibi subiecta
et quasi sub pedibus posita despicere uidetur et sua sublimitate se omnium
etiam urbes et in iis delubra, fora, porticus cęteraque
ędificia, cum marmorum specie, tum artificum opere mira. Et, si tot egregia
in hoc infimo uisuntur elemento, quanto omnia excellentiora esse credi par
est illo in loco, qui cuncta supereminet elementa, qui cuncta sibi subiecta
et quasi sub pedibus posita despicere uidetur et sua sublimitate se omnium
nobilissimum profiteri, quem summus et immortalis opifex fabricauit atque
ornauit
maternum uterum esse, secundam hunc terrarum orbem,
tertiam, si sancte pieque uixerit, regnum ipsum cęlorum. Quanto igitur
primam secunda, tanto secundam tertia superat decore, claritate,
amplitudine. Prima quoque in utero habitatio nouem mensium est, secunda in
terra, cum longissima, centum annorum est. At uero tertia in cęlo perpetua
est et ęterna. Nullo temporis spacio concluditur, nullo
annorum numero terminatur.
terrarum orbem,
tertiam, si sancte pieque uixerit, regnum ipsum cęlorum. Quanto igitur
primam secunda, tanto secundam tertia superat decore, claritate,
amplitudine. Prima quoque in utero habitatio nouem mensium est, secunda in
terra, cum longissima, centum annorum est. At uero tertia in cęlo perpetua
est et ęterna. Nullo temporis spacio concluditur, nullo
annorum numero terminatur. Quę quantum cęteras diuturnitate pręcellit,
cęlorum. Quanto igitur
primam secunda, tanto secundam tertia superat decore, claritate,
amplitudine. Prima quoque in utero habitatio nouem mensium est, secunda in
terra, cum longissima, centum annorum est. At uero tertia in cęlo perpetua
est et ęterna. Nullo temporis spacio concluditur, nullo
annorum numero terminatur. Quę quantum cęteras diuturnitate pręcellit,
tantum etiam operis pulchritudine, materię nobilitate,
etiam operis pulchritudine, materię nobilitate, naturę uirtute
bonisque omnibus pręcellere putanda est. Quid, quod mundus homini simillimus
sit, adeo ut a principibus philosophię uiris homo ipse microcosmus
nuncupetur? Sed in homine ipso apparet, ut quęque membra infima sunt, ita
minus insignia esse minusque habere decoris. Infima sunt pedes, foemora,
inguina, uenter; suprema sunt pectus, manus, collum, facies, uertex. Et hę
quidem partes nudę
collum, facies, uertex. Et hę
quidem partes nudę sunt, ut quas formę suę minime pudeat; illas uero quasi
erubescentes plerunque tegimus et operimentis cęlamus. Inferiora etiam
nullum sensum pręter tactum habent. At in superioribus cuncti pariter sensus
conuenere. Cor sedet in pectore, ubi cogitationum conceptaculum est animique
passionum. In manibus pręter tactum, qui toti corpori communis est, etiam
perfectio earum uoluntatum est, quę
ut quas formę suę minime pudeat; illas uero quasi
erubescentes plerunque tegimus et operimentis cęlamus. Inferiora etiam
nullum sensum pręter tactum habent. At in superioribus cuncti pariter sensus
conuenere. Cor sedet in pectore, ubi cogitationum conceptaculum est animique
passionum. In manibus pręter tactum, qui toti corpori communis est, etiam
perfectio earum uoluntatum est, quę operationem exigunt. In collo siue
palato gustus est, quo
plerunque tegimus et operimentis cęlamus. Inferiora etiam
nullum sensum pręter tactum habent. At in superioribus cuncti pariter sensus
conuenere. Cor sedet in pectore, ubi cogitationum conceptaculum est animique
passionum. In manibus pręter tactum, qui toti corpori communis est, etiam
perfectio earum uoluntatum est, quę operationem exigunt. In collo siue
palato gustus est, quo sapores discernimus; lingua, qua uocem formamus. In
facie odoratus,
pariter sensus
conuenere. Cor sedet in pectore, ubi cogitationum conceptaculum est animique
passionum. In manibus pręter tactum, qui toti corpori communis est, etiam
perfectio earum uoluntatum est, quę operationem exigunt. In collo siue
palato gustus est, quo sapores discernimus; lingua, qua uocem formamus. In
facie odoratus, uisus, auditus. In uertice intellectus, quo Deum
cognoscimus; memoria, qua pręterita recordamur; uoluntas, qua a male
passionum. In manibus pręter tactum, qui toti corpori communis est, etiam
perfectio earum uoluntatum est, quę operationem exigunt. In collo siue
palato gustus est, quo sapores discernimus; lingua, qua uocem formamus. In
facie odoratus, uisus, auditus. In uertice intellectus, quo Deum
cognoscimus; memoria, qua pręterita recordamur; uoluntas, qua a male agendo
declinamus et ad bene beateque uiuendum disponimur. Animaduerte igitur huius
tactum, qui toti corpori communis est, etiam
perfectio earum uoluntatum est, quę operationem exigunt. In collo siue
palato gustus est, quo sapores discernimus; lingua, qua uocem formamus. In
facie odoratus, uisus, auditus. In uertice intellectus, quo Deum
cognoscimus; memoria, qua pręterita recordamur; uoluntas, qua a male agendo
declinamus et ad bene beateque uiuendum disponimur. Animaduerte igitur huius
minoris mundi, id est, hominis, quanto
Dei et ingens locus possessionis eius! Magnus est et non habet
finem, excelsus et immensus. Vel illud cum psalmista: Gloriosa
dicta sunt de te, ciuitas Dei. Et: Domum tuam, Domine, decet
sanctitudo in longitudinem *corr. ex longitudine
dierum. Ad hęc etiam nemo ignorat inferiora ista per illa superiora
regi et gubernari. Inde nobis dies, inde nox. Inde numeramus annos, inde
anni partes
pulchritudinem Propheta admiratus dicebat:
Domine, dilexi decorem domus tuę et locum habitationis glorię tuę.
Et: Quam dilecta tabernacula tua, Domine, Deus uirtutum! Concupiscit
et deficit anima mea in atria Domini. Et: Beati, qui habitant in
domo tua, Domine! In secula seculorum laudabunt te. Postremo, si
loca ipsa ex iis, qui in iis manent, consyderauerimus — debet enim domus
forma habitatoris personę
Domine, dilexi decorem domus tuę et locum habitationis glorię tuę.
Et: Quam dilecta tabernacula tua, Domine, Deus uirtutum! Concupiscit
et deficit anima mea in atria Domini. Et: Beati, qui habitant in
domo tua, Domine! In secula seculorum laudabunt te. Postremo, si
loca ipsa ex iis, qui in iis manent, consyderauerimus — debet enim domus
forma habitatoris personę dignitatique respondere — omnis terrę
domus tuę et locum habitationis glorię tuę.
Et: Quam dilecta tabernacula tua, Domine, Deus uirtutum! Concupiscit
et deficit anima mea in atria Domini. Et: Beati, qui habitant in
domo tua, Domine! In secula seculorum laudabunt te. Postremo, si
loca ipsa ex iis, qui in iis manent, consyderauerimus — debet enim domus
forma habitatoris personę dignitatique respondere — omnis terrę pulchritudo
cęlestis machinę
tabernacula tua, Domine, Deus uirtutum! Concupiscit
et deficit anima mea in atria Domini. Et: Beati, qui habitant in
domo tua, Domine! In secula seculorum laudabunt te. Postremo, si
loca ipsa ex iis, qui in iis manent, consyderauerimus — debet enim domus
forma habitatoris personę dignitatique respondere — omnis terrę pulchritudo
cęlestis machinę pulchritudini collata deformitas erit. Hic mortalium
habitatio est, illic
et apostoli
eius sunt, et pontifices, et presbyteri, et diaconi, et monachi, et
anachoretę, et martyres, et uirgines, et uiduę, et omnes Christi serui
omnesque fideles, qui fidem synceram, spem firmam, charitatem ueram in fine
non deseruere. Hi omnes, tam ueteres quam noui, quoniam utrique unum in Christo sunt, concordi inter se consortio lętabuntur
paresque animis ac uoluntate, delectabuntur — ut Propheta ait —
et martyres, et uirgines, et uiduę, et omnes Christi serui
omnesque fideles, qui fidem synceram, spem firmam, charitatem ueram in fine
non deseruere. Hi omnes, tam ueteres quam noui, quoniam utrique unum in Christo sunt, concordi inter se consortio lętabuntur
paresque animis ac uoluntate, delectabuntur — ut Propheta ait — in
multitudine pacis. O, si modo, sicut speramus, eo conscenderimus,
quale nobis
fine
non deseruere. Hi omnes, tam ueteres quam noui, quoniam utrique unum in Christo sunt, concordi inter se consortio lętabuntur
paresque animis ac uoluntate, delectabuntur — ut Propheta ait — in
multitudine pacis. O, si modo, sicut speramus, eo conscenderimus,
quale nobis gaudium erit uiuos pręsentesque cernere in cęlo, quorum nunc
ossa in sepulchro iacentia multorum interdum dierum multique periculi
lętabuntur
paresque animis ac uoluntate, delectabuntur — ut Propheta ait — in
multitudine pacis. O, si modo, sicut speramus, eo conscenderimus,
quale nobis gaudium erit uiuos pręsentesque cernere in cęlo, quorum nunc
ossa in sepulchro iacentia multorum interdum dierum multique periculi
peregrinationibus uidere expetimus uisaque ueneramur! Qui si mortali adhuc
ore tam comptum elegantemque sermonem edere consueuere,
animis ac uoluntate, delectabuntur — ut Propheta ait — in
multitudine pacis. O, si modo, sicut speramus, eo conscenderimus,
quale nobis gaudium erit uiuos pręsentesque cernere in cęlo, quorum nunc
ossa in sepulchro iacentia multorum interdum dierum multique periculi
peregrinationibus uidere expetimus uisaque ueneramur! Qui si mortali adhuc
ore tam comptum elegantemque sermonem edere consueuere, quanto dulciore nunc
iubilant
memoriam tamen ipsorum festis, cerimoniis rituque
solenni celebramus.
Quid pręterea de societate angelorum dicam? Vnum quandoque sub hominis figura
conspexisse magni miraculi loco habetur. Sed quid miraculi erit eos in
propria imagine uidere? Nam et hoc beatis oculis datum erit, ut cernere
angelicos spiritus possint, et non unum tantum aut duo aut tres, sed tot
milia milium, et quorum numerum scit ipse, qui creauit. Deinde, quo ordine
autoritate. Hic sunt angeli, illic archangeli, alibi throni, alibi
dominationes, alibi uirtutes, alibi potestates, alibi Cherubin, alibi
Seraphin, Gabriel, Raphael, Michael, et si qua alia sunt illorum nomina, qui
in cęlo sunt. O, iocundissimum spectaculum, in quo licebit nobilissimam Dei
creaturam ineffabili uisionis dono clare intueri et cum ea fraterna iam
charitate coniungi consortioque eius perpetuo frui et una cum ipsa communem
archangeli, alibi throni, alibi
dominationes, alibi uirtutes, alibi potestates, alibi Cherubin, alibi
Seraphin, Gabriel, Raphael, Michael, et si qua alia sunt illorum nomina, qui
in cęlo sunt. O, iocundissimum spectaculum, in quo licebit nobilissimam Dei
creaturam ineffabili uisionis dono clare intueri et cum ea fraterna iam
charitate coniungi consortioque eius perpetuo frui et una cum ipsa communem
Dominum semper laudare, in psalmis et canticis
spectaculum, in quo licebit nobilissimam Dei
creaturam ineffabili uisionis dono clare intueri et cum ea fraterna iam
charitate coniungi consortioque eius perpetuo frui et una cum ipsa communem
Dominum semper laudare, in psalmis et canticis illis, quorum iubilus omnia
musica instrumenta superat suauitate. Et non tubę, non cytharę, non lyrę,
non cymbala, non tympana, non nabla, non organa, non symphonię, non sambucę,
non psalterium, non
illis, quorum iubilus omnia
musica instrumenta superat suauitate. Et non tubę, non cytharę, non lyrę,
non cymbala, non tympana, non nabla, non organa, non symphonię, non sambucę,
non psalterium, non cornu, non ulli, qui in terra sunt, hominum auiumue
cantus illi ualent comparari. Cunctis dulcius est angelicum melos, cunctis
iocundior beatorum uox, cunctis delectabilior canticis cęlestis festiuitas
Alleluiaque sempiternum.
Hęc est uirga de
radice Iesse, de qua flos ascendit Christus. Hęc terra, quę germinauit mundi
Saluatorem. Hęc porta clausa, per quam non apertam Dominus, Deus Israhel,
ingressus est. Huius uirtus, huius gloria talis est in cęlo, ut ordinatę
castrorum aciei comparatur. Quod sane partim ad ipsam, partim ad comitatum
ipsius apte accomodateque referre possumus. Ad ipsam, quia nihil post
Christum ita compositum est, ita ordinatum, ita omni
et imago, et uirtus, et sapientia,
et lux, sedens a dextris maiestatis eius. Ipsi omne genu flectitur,
cęlestium, terrestrium et infernorum, ipsum omnis spiritus laudat, omnis
lingua confitetur; quia ipse est Verbum, in quo condita sunt uniuersa
— sicut Apostolus inquit — in cęlis et in terra, uisibilia et
inuisibilia, siue throni, siue dominationes, siue principatus, siue
potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata
eius. Ipsi omne genu flectitur,
cęlestium, terrestrium et infernorum, ipsum omnis spiritus laudat, omnis
lingua confitetur; quia ipse est Verbum, in quo condita sunt uniuersa
— sicut Apostolus inquit — in cęlis et in terra, uisibilia et
inuisibilia, siue throni, siue dominationes, siue principatus, siue
potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata sunt. Et ipse ante omnes,
et omnia in ipso constant. Ipse
Ipsi omne genu flectitur,
cęlestium, terrestrium et infernorum, ipsum omnis spiritus laudat, omnis
lingua confitetur; quia ipse est Verbum, in quo condita sunt uniuersa
— sicut Apostolus inquit — in cęlis et in terra, uisibilia et
inuisibilia, siue throni, siue dominationes, siue principatus, siue
potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata sunt. Et ipse ante omnes,
et omnia in ipso constant. Ipse Redemptor, ipse
est Verbum, in quo condita sunt uniuersa
— sicut Apostolus inquit — in cęlis et in terra, uisibilia et
inuisibilia, siue throni, siue dominationes, siue principatus, siue
potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata sunt. Et ipse ante omnes,
et omnia in ipso constant. Ipse Redemptor, ipse Saluator noster,
ipse salus nostra, pax, gaudium, beatitudo. Cum illo habitabunt sancti in
hęreditate cęlesti, in lumine
sicut Apostolus inquit — in cęlis et in terra, uisibilia et
inuisibilia, siue throni, siue dominationes, siue principatus, siue
potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata sunt. Et ipse ante omnes,
et omnia in ipso constant. Ipse Redemptor, ipse Saluator noster,
ipse salus nostra, pax, gaudium, beatitudo. Cum illo habitabunt sancti in
hęreditate cęlesti, in lumine inenarrabili, in gloria sempiterna. Ait enim:
Vbi ego
siue
potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata sunt. Et ipse ante omnes,
et omnia in ipso constant. Ipse Redemptor, ipse Saluator noster,
ipse salus nostra, pax, gaudium, beatitudo. Cum illo habitabunt sancti in
hęreditate cęlesti, in lumine inenarrabili, in gloria sempiterna. Ait enim:
Vbi ego sum, illic et minister meus erit. Et: Pater, quos
dedisti mihi, uolo, ut, ubi ego sum, et illi sint mecum, ut uideant
per ipsum et in ipso creata sunt. Et ipse ante omnes,
et omnia in ipso constant. Ipse Redemptor, ipse Saluator noster,
ipse salus nostra, pax, gaudium, beatitudo. Cum illo habitabunt sancti in
hęreditate cęlesti, in lumine inenarrabili, in gloria sempiterna. Ait enim:
Vbi ego sum, illic et minister meus erit. Et: Pater, quos
dedisti mihi, uolo, ut, ubi ego sum, et illi sint mecum, ut uideant
claritatem meam, quam
creata sunt. Et ipse ante omnes,
et omnia in ipso constant. Ipse Redemptor, ipse Saluator noster,
ipse salus nostra, pax, gaudium, beatitudo. Cum illo habitabunt sancti in
hęreditate cęlesti, in lumine inenarrabili, in gloria sempiterna. Ait enim:
Vbi ego sum, illic et minister meus erit. Et: Pater, quos
dedisti mihi, uolo, ut, ubi ego sum, et illi sint mecum, ut uideant
claritatem meam, quam dedisti
dedisti mihi, quia dilexisti me
ante constitutionem mundi. O, felix societas hominum et angelorum et
prę omnibus desyderabilibus magis desyderandum consortium, ubi et Virgo, Dei
Mater, et Christus, Dei Filius, non in imagine picta aut ficta nec sub
aliena specie, sed in propria forma proprioque decore conspicui pręsentesque
apparent et ab omnibus illa honoratur, hic colitur et adoratur! O, plenum
perpetui gaudii spectaculum et nullius
mundi. O, felix societas hominum et angelorum et
prę omnibus desyderabilibus magis desyderandum consortium, ubi et Virgo, Dei
Mater, et Christus, Dei Filius, non in imagine picta aut ficta nec sub
aliena specie, sed in propria forma proprioque decore conspicui pręsentesque
apparent et ab omnibus illa honoratur, hic colitur et adoratur! O, plenum
perpetui gaudii spectaculum et nullius unquam aduersi particeps felicitas!
Procul est a te
concupiscat. Tecum est quies et securitas, gaudium et gratia, salus et pax,
concordia et charitas, iustitia et uirtus, uer perpetuum, amoenitas perennis
et indicibili suauitate cuncta permulcens Sancti Spiritus aura. Omnes in te
exultant, omnes iubilant, omnes omnibus bonis plenos esse ac semper fore se
agnoscunt.
Hoc illis pręstat clara uisio inuisibilis Dei et lucis illius inaccessibilis
gratuitus conspectus.
quidem dicta sic
accipienda sunt, ut uel ad maiestatis eius immensitatem referantur, quam
nemo comprehendere potest, nisi qui immensus est, uel ad eam formam, quę
corporis oculis cerni nequit, quia Deus spiritus est. Et sicut in spiritu
eum adorare oportet, ita et spiritu aspicere, ut, qui carneis oculis
inuisibilis est, mentibus beatis uisibilis sit, et hoc quidem uere
aperteque, sed modo mirabili atque inaudito, et qui uerbis exprimi non
sit, et hoc quidem uere
aperteque, sed modo mirabili atque inaudito, et qui uerbis exprimi non
potest. Hinc sane idem Apostolus, qui Deum a nemine uideri posse dixerat:
Videmus — inquit — nunc per speculum in
ęnigmate, tunc autem facie ad faciem. Nunc cognosco ex parte, tunc autem
cognoscam, sicut et cognitus sum. Et ille quoque, qui Deum a nemine
unquam uisum asseuerat, rursum ait: Charissimi,
Et
nondum apparuit, quid erimus. Scimus, quoniam, cum apparuerit, similes
ei erimus, quoniam uidebimus eum, sicuti est. Et iterum: Serui
eius seruient illi, et uidebunt faciem eius. Et ipse Dominus in
Euangelio: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt! Discipulis
quoque rogantibus ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere
debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare:
seruient illi, et uidebunt faciem eius. Et ipse Dominus in
Euangelio: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt! Discipulis
quoque rogantibus ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere
debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare:
In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre
meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę
bonitatis
faciem eius. Et ipse Dominus in
Euangelio: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt! Discipulis
quoque rogantibus ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere
debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare:
In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre
meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę
bonitatis charitatem! In hominibus
Euangelio: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt! Discipulis
quoque rogantibus ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere
debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare:
In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre
meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę
bonitatis charitatem! In hominibus manere dignabitur, ut ab hominibus
quoque rogantibus ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere
debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare:
In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre
meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę
bonitatis charitatem! In hominibus manere dignabitur, ut ab hominibus
cognoscatur, cognitus uideatur, uisus beatos efficiat. Vnde sequitur:
ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere
debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare:
In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre
meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę
bonitatis charitatem! In hominibus manere dignabitur, ut ab hominibus
cognoscatur, cognitus uideatur, uisus beatos efficiat. Vnde sequitur: Qui
diligit me,
sibi Patrem respondit primo id, quod credere
debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare:
In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre
meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę
bonitatis charitatem! In hominibus manere dignabitur, ut ab hominibus
cognoscatur, cognitus uideatur, uisus beatos efficiat. Vnde sequitur: Qui
diligit me, diligetur a Patre
et Pater in me est; deinde, quod sperare:
In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre
meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę
bonitatis charitatem! In hominibus manere dignabitur, ut ab hominibus
cognoscatur, cognitus uideatur, uisus beatos efficiat. Vnde sequitur: Qui
diligit me, diligetur a Patre meo. Et ego diligam eum, et manifestabo ei
meipsum. Diligit
Patre meo. Et ego diligam eum, et manifestabo ei
meipsum. Diligit nunc nos Dominus, ut credamus, postea diliget, ut,
quod credidimus, manifeste uideamus, qua scilicet uisione et angeli semper
uident faciem Patris, qui in cęlis est. Dabit ergo nobis credentibus
paracletum spiritum, ut maneat nobiscum in ęternum, spiritum ueritatis, quem
mundus non potest accipere, quia non uidet eum nec scit eum. Nos autem
cognoscemus eum, et apud nos
Dominus, ut credamus, postea diliget, ut,
quod credidimus, manifeste uideamus, qua scilicet uisione et angeli semper
uident faciem Patris, qui in cęlis est. Dabit ergo nobis credentibus
paracletum spiritum, ut maneat nobiscum in ęternum, spiritum ueritatis, quem
mundus non potest accipere, quia non uidet eum nec scit eum. Nos autem
cognoscemus eum, et apud nos manebit, et in nobis erit. I nunc, insane
seculi amator, dilata tibi honorum philacteria,
est. Dabit ergo nobis credentibus
paracletum spiritum, ut maneat nobiscum in ęternum, spiritum ueritatis, quem
mundus non potest accipere, quia non uidet eum nec scit eum. Nos autem
cognoscemus eum, et apud nos manebit, et in nobis erit. I nunc, insane
seculi amator, dilata tibi honorum philacteria, magnifica iactantię tuę
fimbrias, cumula opes, posside regna, impera terrarum orbi! Nunquam tam
magnus eris, ut te conferre possis cum Christi
potest accipere, et uidet et scit, quę tu neque uidere neque
scire potes. Tu cum pompis et deliciis mox deficies, ille cum suis semper
erit. Delicię tuę — terra — tecum simul transibit. Delicię suę — Deus —
stabit in ęternum, cum illo permanebit, et in illo erit. Nihil ei unquam ad
beatitudinem deesse poterit, cui semper tam pręsens propiciusque aderit
omnium bonorum omnisque perfectę felicitatis largitor Deus. Gloria et
tu neque uidere neque
scire potes. Tu cum pompis et deliciis mox deficies, ille cum suis semper
erit. Delicię tuę — terra — tecum simul transibit. Delicię suę — Deus —
stabit in ęternum, cum illo permanebit, et in illo erit. Nihil ei unquam ad
beatitudinem deesse poterit, cui semper tam pręsens propiciusque aderit
omnium bonorum omnisque perfectę felicitatis largitor Deus. Gloria et
diuitię in domo eius, et iustitia eius
ęternum, cum illo permanebit, et in illo erit. Nihil ei unquam ad
beatitudinem deesse poterit, cui semper tam pręsens propiciusque aderit
omnium bonorum omnisque perfectę felicitatis largitor Deus. Gloria et
diuitię in domo eius, et iustitia eius manet in seculum seculi.
Beati ergo, non qui terrenum et caducum regnum obtinebunt, sed qui cęleste et ęternum! Hi quippe uidendo illum, qui summum
bonum est, omnibus,
illo erit. Nihil ei unquam ad
beatitudinem deesse poterit, cui semper tam pręsens propiciusque aderit
omnium bonorum omnisque perfectę felicitatis largitor Deus. Gloria et
diuitię in domo eius, et iustitia eius manet in seculum seculi.
Beati ergo, non qui terrenum et caducum regnum obtinebunt, sed qui cęleste et ęternum! Hi quippe uidendo illum, qui summum
bonum est, omnibus, quę desyderantur, bonis replebuntur:
cęleste et ęternum! Hi quippe uidendo illum, qui summum
bonum est, omnibus, quę desyderantur, bonis replebuntur: incorruptione,
immortalitate, intellectus illuminatione cordisque lętitia sempiterna
beatitudineque perfecta. In lumine uidebunt lumen, in Deo Dei Verbum et ab
utroque procedentem Spiritum. Intelligent, quomodo Pater et Filius et
Spiritus sanctus sint unus Deus, discreti in personis, unum in substantia.
Aperientur eis mysteriorum
uidendo illum, qui summum
bonum est, omnibus, quę desyderantur, bonis replebuntur: incorruptione,
immortalitate, intellectus illuminatione cordisque lętitia sempiterna
beatitudineque perfecta. In lumine uidebunt lumen, in Deo Dei Verbum et ab
utroque procedentem Spiritum. Intelligent, quomodo Pater et Filius et
Spiritus sanctus sint unus Deus, discreti in personis, unum in substantia.
Aperientur eis mysteriorum libri, et secreta cęlestis
cordisque lętitia sempiterna
beatitudineque perfecta. In lumine uidebunt lumen, in Deo Dei Verbum et ab
utroque procedentem Spiritum. Intelligent, quomodo Pater et Filius et
Spiritus sanctus sint unus Deus, discreti in personis, unum in substantia.
Aperientur eis mysteriorum libri, et secreta cęlestis arcani pandentur, ut,
quod nunc fide tenent, tunc, sicuti est, uidendo intelligendoque agnoscant.
Audient arcana illa uerba, quę non licet
lętitia sempiterna
beatitudineque perfecta. In lumine uidebunt lumen, in Deo Dei Verbum et ab
utroque procedentem Spiritum. Intelligent, quomodo Pater et Filius et
Spiritus sanctus sint unus Deus, discreti in personis, unum in substantia.
Aperientur eis mysteriorum libri, et secreta cęlestis arcani pandentur, ut,
quod nunc fide tenent, tunc, sicuti est, uidendo intelligendoque agnoscant.
Audient arcana illa uerba, quę non licet homini loqui.
cęlestis arcani pandentur, ut,
quod nunc fide tenent, tunc, sicuti est, uidendo intelligendoque agnoscant.
Audient arcana illa uerba, quę non licet homini loqui. Denique, quod
oratorum princeps Demosthenes aut par illi in dicendo Tullius nunquam eloqui
potuissent, quod gentilis philosophię antistes Plato aut ipso argutior
Aristoteles nunquam inuestigare ualuissent, hoc minimus inter cęlestis
patrię ciues deprehendet, intelliget, tenebit,
patrię ciues deprehendet, intelliget, tenebit, possidebit, dicente Domino
per prophetam: Dabo tibi thesauros absconditos, et arcana secretorum, ut
scias, quia ego Dominus. Oculus non uidit, nec auris audiuit, nec in cor
hominis ascendit, quantum aut quale sit bonum illud, quod pręparatum est
iustis, quod fidelibus repositum est in thesauris ęternitatis. Cui
apostolicę sententię astipulatur Esaias propheta dicens: A
et arcana secretorum, ut
scias, quia ego Dominus. Oculus non uidit, nec auris audiuit, nec in cor
hominis ascendit, quantum aut quale sit bonum illud, quod pręparatum est
iustis, quod fidelibus repositum est in thesauris ęternitatis. Cui
apostolicę sententię astipulatur Esaias propheta dicens: A seculo non
audierunt, neque auribus perceperunt; oculus non uidit, Deus, absque te,
quę pręparasti expectantibus
Caput XVI / DE REVELATIONIBVS CAELESTIS BEATITVDINIS
Immensam quidem et inenarrabilem esse gloriam illam sanctorum quoque nobis
exempla certis manifestisque argumentis ostendunt.
Iacob in quiete scalam uidit de terra ad cęlum usque extensam angelosque per
eam ascendentes ac descendentes. Vidit Dominum scalę innixum sibique
benedicentem et euigilans ait: Vere Dominus est in loco isto, et ego
argumentis ostendunt.
Iacob in quiete scalam uidit de terra ad cęlum usque extensam angelosque per
eam ascendentes ac descendentes. Vidit Dominum scalę innixum sibique
benedicentem et euigilans ait: Vere Dominus est in loco isto, et ego
nesciebam! Simulque obstupefactus: Quam terribilis est —
inquit — locus iste! Non est hic aliud nisi domus Dei et porta cęli!
Somnians ergo imagines menti oblatas uidit, et tanta
—
inquit — locus iste! Non est hic aliud nisi domus Dei et porta cęli!
Somnians ergo imagines menti oblatas uidit, et tanta demum admiratione
correptus fuit. Quid, si beatos spiritus et inuisibilem Deum, non in
imagine, sed in ueritate, in qua ab iis, qui in cęlesti regno sunt,
uidentur, conspexisset?
Idem cum uiro luctatus marcescente, tacto ab eo foemoris neruo claudicauit.
At ubi in uiro Deum agnouit,
— locus iste! Non est hic aliud nisi domus Dei et porta cęli!
Somnians ergo imagines menti oblatas uidit, et tanta demum admiratione
correptus fuit. Quid, si beatos spiritus et inuisibilem Deum, non in
imagine, sed in ueritate, in qua ab iis, qui in cęlesti regno sunt,
uidentur, conspexisset?
Idem cum uiro luctatus marcescente, tacto ab eo foemoris neruo claudicauit.
At ubi in uiro Deum agnouit, gloriatus est dicens: Vidi Dominum
iste! Non est hic aliud nisi domus Dei et porta cęli!
Somnians ergo imagines menti oblatas uidit, et tanta demum admiratione
correptus fuit. Quid, si beatos spiritus et inuisibilem Deum, non in
imagine, sed in ueritate, in qua ab iis, qui in cęlesti regno sunt,
uidentur, conspexisset?
Idem cum uiro luctatus marcescente, tacto ab eo foemoris neruo claudicauit.
At ubi in uiro Deum agnouit, gloriatus est dicens: Vidi Dominum facie ad
aliud nisi domus Dei et porta cęli!
Somnians ergo imagines menti oblatas uidit, et tanta demum admiratione
correptus fuit. Quid, si beatos spiritus et inuisibilem Deum, non in
imagine, sed in ueritate, in qua ab iis, qui in cęlesti regno sunt,
uidentur, conspexisset?
Idem cum uiro luctatus marcescente, tacto ab eo foemoris neruo claudicauit.
At ubi in uiro Deum agnouit, gloriatus est dicens: Vidi Dominum facie ad
Deum, non in
imagine, sed in ueritate, in qua ab iis, qui in cęlesti regno sunt,
uidentur, conspexisset?
Idem cum uiro luctatus marcescente, tacto ab eo foemoris neruo claudicauit.
At ubi in uiro Deum agnouit, gloriatus est dicens: Vidi Dominum facie ad
faciem, et salua facta est anima mea. Contempsit exteriorem corporis
lęsionem, dum ex pręsentia Dei intus in mente exultat dumque animę salute
ab eo foemoris neruo claudicauit.
At ubi in uiro Deum agnouit, gloriatus est dicens: Vidi Dominum facie ad
faciem, et salua facta est anima mea. Contempsit exteriorem corporis
lęsionem, dum ex pręsentia Dei intus in mente exultat dumque animę salute
lętatur, non sensit detrimentum. Sed quanto magis tunc exultasset, si
claram, non adumbratam faciem Dei uidisset et salutem tam animę quam
corporis perpetuam perennemque fuisset
lętatur, non sensit detrimentum. Sed quanto magis tunc exultasset, si
claram, non adumbratam faciem Dei uidisset et salutem tam animę quam
corporis perpetuam perennemque fuisset assecutus.
Moysi Dominum in flamma rubi apparuisse legimus atque ad se accedenti
dixisse: Non appropies huc! Solue calciamentum de pedibus tuis! Locus
enim, in quo stas, terra sancta est, et ego sum Deus patris tui, Deus
Abraham, Deus Isaac,
corporis perpetuam perennemque fuisset assecutus.
Moysi Dominum in flamma rubi apparuisse legimus atque ad se accedenti
dixisse: Non appropies huc! Solue calciamentum de pedibus tuis! Locus
enim, in quo stas, terra sancta est, et ego sum Deus patris tui, Deus
Abraham, Deus Isaac, Deus Iacob. Expauit ille tanti nominis horrore perculsus nec iam aspicere flammam audebat, ad quam
ausus fuerat
Sub aliis quoque creaturarum formis latens Creator Moysi apparebat et, ut
testatur Scriptura, loquebatur ad eum facie ad faciem, sicuti solet loqui
homo ad amicum suum. Et tamen ad ipsum Moyses: Si inueni gratiam in
conspectu tuo — inquit — ostende mihi faciem tuam, ut sciam te et
inueniam gratiam ante oculos tuos! Et iterum: Ostende mihi
gloriam tuam! Quibus uerbis indicauit, tametsi figuram ignis aut
inueniam gratiam ante oculos tuos! Et iterum: Ostende mihi
gloriam tuam! Quibus uerbis indicauit, tametsi figuram ignis aut
nubis cerneret et inde uocem emissam audiret, non tamen se faciem illam
uidere, quam in paradiso beati uident. Unde respondit Dominus: Non
poteris uidere faciem meam. Non enim uidebit me homo, et uiuet.
Post hęc Moyses de monte Synai descendens, cum ad populum uerba faceret,
cornua quosdam lucis radios fuisse exponunt. Et Apostolus gloriam uultus
eius appellat, qua luce ita illorum, ad quos loquebatur, uisum
pręstringebat, ut nisi uelatus aspici non posset. Et si tantus glorię
splendor in hominis adhuc mortalis uultu effulsit, quanto fulgentiores
futuros putamus uultus eorum, qui induent immortalitatem, qui non momentanea
et brevi, ut olim Moyses, sed perpetua et ęterna mansione cum Deo erunt et
faciem, quam
somnium neque per ambages uerborum aut res aliud quam ostendunt
significantes, ut tanto cęteris prophetis pręlatus uideatur, quanto minus
obscura oracula meruerit accipere.
Helias curru igneo per turbinem in cęlum raptus uideri potuit beatus, quoniam
non est morte solutus, ne sicuti cęteri omnes ante Saluatorem
ad inferna descenderet. Sed quanto illi beatiores erunt, qui resumpto
corpore obuiam Christo in aera
turbinem in cęlum raptus uideri potuit beatus, quoniam
non est morte solutus, ne sicuti cęteri omnes ante Saluatorem
ad inferna descenderet. Sed quanto illi beatiores erunt, qui resumpto
corpore obuiam Christo in aera rapiendi sunt, nec *corr. ex
ne ut ille per turbinem, sed per resurrectionis gloriam, nec ut
ille in cęlum, sed supra cęlum, nec ideo beati futuri, quia ad inferna non
descendent, sed quia diuino
ad inferna descenderet. Sed quanto illi beatiores erunt, qui resumpto
corpore obuiam Christo in aera rapiendi sunt, nec *corr. ex
ne ut ille per turbinem, sed per resurrectionis gloriam, nec ut
ille in cęlum, sed supra cęlum, nec ideo beati futuri, quia ad inferna non
descendent, sed quia diuino semper fruentur conspectu. Vis nosse, quantum
inter se differant? Et ipsi in fine moriendum est Antichristo perimente,
deinde
sed per resurrectionis gloriam, nec ut
ille in cęlum, sed supra cęlum, nec ideo beati futuri, quia ad inferna non
descendent, sed quia diuino semper fruentur conspectu. Vis nosse, quantum
inter se differant? Et ipsi in fine moriendum est Antichristo perimente,
deinde resurgendum Christo resuscitante, ut ad solidam hanc, de qua
loquimur, consummatamque perueniat felicitatem.
Ezechiel propheta uidit super firmamento sedentem in throno et,
Et ipsi in fine moriendum est Antichristo perimente,
deinde resurgendum Christo resuscitante, ut ad solidam hanc, de qua
loquimur, consummatamque perueniat felicitatem.
Ezechiel propheta uidit super firmamento sedentem in throno et, cum multa
alia, quę uiderat, enarrasset, postea intulit: Hęc uisio similitudinis
glorię Domini. Quantę autem admirationis quantiue mysterii sint ea
quę uidit, legere possumus, explicare non
admirationis quantiue mysterii sint ea
quę uidit, legere possumus, explicare non possumus. Et si tam stupenda
glorię similitudo, qualis, quęso, ipsa gloria? Et si similitudinem uidens
territus, ut ipse fatetur, cecidit in faciem suam, quomodo sustinuisset
eius, qui sub illa similitudine latebat, maiestatis conspectum? Nisi forte
eodem spiritu confirmatus, qui iacentem errexit, de quo ait: Et ingressus
est in me spiritus et statuit me
ut ipse fatetur, cecidit in faciem suam, quomodo sustinuisset
eius, qui sub illa similitudine latebat, maiestatis conspectum? Nisi forte
eodem spiritu confirmatus, qui iacentem errexit, de quo ait: Et ingressus
est in me spiritus et statuit me supra pedes meos. Ex quo coniectare
libet, quanto illi fortiores sint, qui gloriam ipsam uidentes exultant, si
hic similitudinem tantummodo eius uidens tam uehementer timuit.
Porro, ut iam
gloriam ipsam uidentes exultant, si
hic similitudinem tantummodo eius uidens tam uehementer timuit.
Porro, ut iam perfectioris gratię utamur documentis, ipse Dominus noster
Iesus Christus coram Petro et Iacobo et Ioanne in monte transfiguratus
refulsit, ita ut splendorem illius cernentes futurę beatitudinis dulcedinem
degustarent et bonum est nobis hic esse dicerent. Nondum plene
gloriam eius uidebant, sed tantum quoddam glorię
Sed cur ab eo Moysen et Heliam
seducebat? Ut ostenderet sufficere sibi solum Christum. Cęterum, ut
imbecillitatem humanę naturę agnoscamus, nubis lucidę superuentu et de nube
diuinę vocis sono conterriti apostoli, in faciem conciderunt. Maiora itaque
restabant, quę nondum sustinere poterant et quibus nunc gloriosi fruuntur.
Christum tamen cum glorię suę sublimitate Stephanus, primus martyr, ante uitę
finem uidisse creditur. Sic
et quibus nunc gloriosi fruuntur.
Christum tamen cum glorię suę sublimitate Stephanus, primus martyr, ante uitę
finem uidisse creditur. Sic quippe de illo legimus: Cum esset plenus
Spiritu sancto, intendens in cęlum uidit gloriam Dei et Iesum stantem a
dextris Dei et ait: Ecce uideo cęlos apertos et Filium hominis stantem a
dextris uirtutis Dei. Plenus igitur Spiritu sancto sit oportet, qui
uult uidere Christi
sed ut per mortem cum Christo
uiuere inciperet, dicens: Domine Iesu, suscipe spiritum meum!
Paulus quoque apostolus gloriam Dei uidisse creditus, sed ad tertium usque
cęlum raptus, idque utrum in corpore an extra corpus sibi contigerit,
nescit. Et cum ita sit, manifestum est ad uidenda, quę uidit, et audienda,
quę audiuit, non sensibus corporis usum, sed alio quodam sensu longe puriore
diuinioreque. Et audiui
non licet
homini loqui. Profecto, si aure audisset, et lingua eloqui
ualuisset. Sed supernę glorię bonum maius est, quod ut iis instrumentis aut
percipi queat aut exprimi possit.
Ioannes in Apocalypsi se in cęlo fuisse testatur, non tamen cum corpore, sed
in spiritu. Ibi uidit sedentem in throno, uoces audiuit, sensit tonitrua,
lampades conspexit et quatuor animalia Deum laudantia et uigintiquatuor
seniores,
homini loqui. Profecto, si aure audisset, et lingua eloqui
ualuisset. Sed supernę glorię bonum maius est, quod ut iis instrumentis aut
percipi queat aut exprimi possit.
Ioannes in Apocalypsi se in cęlo fuisse testatur, non tamen cum corpore, sed
in spiritu. Ibi uidit sedentem in throno, uoces audiuit, sensit tonitrua,
lampades conspexit et quatuor animalia Deum laudantia et uigintiquatuor
seniores, honorem
eloqui
ualuisset. Sed supernę glorię bonum maius est, quod ut iis instrumentis aut
percipi queat aut exprimi possit.
Ioannes in Apocalypsi se in cęlo fuisse testatur, non tamen cum corpore, sed
in spiritu. Ibi uidit sedentem in throno, uoces audiuit, sensit tonitrua,
lampades conspexit et quatuor animalia Deum laudantia et uigintiquatuor
seniores, honorem officiumque deferentes sedenti in throno. Vidit sanctam
ualuisset. Sed supernę glorię bonum maius est, quod ut iis instrumentis aut
percipi queat aut exprimi possit.
Ioannes in Apocalypsi se in cęlo fuisse testatur, non tamen cum corpore, sed
in spiritu. Ibi uidit sedentem in throno, uoces audiuit, sensit tonitrua,
lampades conspexit et quatuor animalia Deum laudantia et uigintiquatuor
seniores, honorem officiumque deferentes sedenti in throno. Vidit sanctam
ciuitatem Hierusalem tanquam sponsam
non tamen cum corpore, sed
in spiritu. Ibi uidit sedentem in throno, uoces audiuit, sensit tonitrua,
lampades conspexit et quatuor animalia Deum laudantia et uigintiquatuor
seniores, honorem officiumque deferentes sedenti in throno. Vidit sanctam
ciuitatem Hierusalem tanquam sponsam ornatam uiro suo Christo. In qua neque
luctus neque clamor neque dolor neque mors erat, sed gaudium, pax, quies
uitaque sempiterna. Cuius muri ex
sensit tonitrua,
lampades conspexit et quatuor animalia Deum laudantia et uigintiquatuor
seniores, honorem officiumque deferentes sedenti in throno. Vidit sanctam
ciuitatem Hierusalem tanquam sponsam ornatam uiro suo Christo. In qua neque
luctus neque clamor neque dolor neque mors erat, sed gaudium, pax, quies
uitaque sempiterna. Cuius muri ex lapide precioso, ipsa
aurum mundum, templum eius Deus omnipotens et Agnus. Claritas Dei
sed gaudium, pax, quies
uitaque sempiterna. Cuius muri ex lapide precioso, ipsa
aurum mundum, templum eius Deus omnipotens et Agnus. Claritas Dei illuminat
illam, et lucerna eius est Agnus. Non intrabit in eam aliquid
coinquinatum aut abominationem fadens et mendacium. Vidit
fluuium aquę uiuę procedentem de sede Dei et Agni, de quo in Psalmo dicitur:
Fluminis impetus lętificat ciuitatem Dei.
Claritas Dei illuminat
illam, et lucerna eius est Agnus. Non intrabit in eam aliquid
coinquinatum aut abominationem fadens et mendacium. Vidit
fluuium aquę uiuę procedentem de sede Dei et Agni, de quo in Psalmo dicitur:
Fluminis impetus lętificat ciuitatem Dei. Vidit lignum uitę
reddens fructum et folia ad sanitatem eorum, qui seruient Deo et faciem eius
intuebuntur et nomen eius frontibus incriptum gerent.
eorum, qui seruient Deo et faciem eius
intuebuntur et nomen eius frontibus incriptum gerent. Non egebunt —
inquit — lumine lucernę neque lumine solis, quoniam Dominus Deus
illuminabit illos, et regnabunt in secula seculorum. Quam pręclare
apostolus reuelatam sibi supernę glorię descripsit dignitatem! Audimus
quidem uerba consyderamusque mysteria et miramur. Sed ubi sunt, quęso, illa
ineffabilia? Profecto, si omnium
facultatem.
Idem apostolus, iam fere centenarius senex, cum supremus uitę dies urgeret,
sepulturam sibi parari iussit, quam, dum palam intrat, ingenti lumine
diuinitus operitur. Lux recessit, sed ipse non comparuit. Locus, in quo se
animam redditurus collocauerat, manna adhuc scaturire cernitur. Illum itaque
cum corpore ad cęlum assumptum credimus, tum quia nusquam terrarum reliquię
eius ostenduntur, tum etiam quia non incongrue assumptus
abiit. En, quanto
largior Noui quam Veteris Testamenti gratia! Tulit Deus cum corpore Enoch,
tulit Heliam, sed ut differret mortem eorum, non ut auferret. Ioannes uero
ita sublatus est, ut amplius mori non posset. Illi futuram in fine corporum
resurrectionem expectant, hic multo ante pręuenit, prius resurgens quam
esset sepultus, prius cęlum penetrans quam putaretur
mortuus. Nec mirum, si feruens oleum membris illis nocere non
resurgens quam
esset sepultus, prius cęlum penetrans quam putaretur
mortuus. Nec mirum, si feruens oleum membris illis nocere non potuit, quę
tanto priuilegio mox donanda erant.
In Petri apostoli martyrio a multis angelos uisos tradunt coronas illi
rosarum liliorumque porrigentes atque etiam iuxta stantem Christum
apertumque librum manu tenentem, in quo ea scripta conspiciebantur, quę
Petrus ad
tanto priuilegio mox donanda erant.
In Petri apostoli martyrio a multis angelos uisos tradunt coronas illi
rosarum liliorumque porrigentes atque etiam iuxta stantem Christum
apertumque librum manu tenentem, in quo ea scripta conspiciebantur, quę
Petrus ad populum fando expromebat. Et dum plebs eum subtrahere neci uellet,
ne oblatam sibi gloriam impedirent, petiit. Sed quota hęc beatitudinis eius
pars, quę tantum ad fidelium
caput a corpore dissectum, ter per humum prosiliit, ter Iesu
Christi nomen inuocauit, tres fonticulos, qua saliendo terram contigit,
scaturire fecit. De uulnere eius lac primo, deinde sanguis emanauit. Quorsum
tot miracula in morte sancti huius, nisi ut hęc tam magnifica oculis nostris
obiecta pensitantes, quanto illa in cęlo magnificentiora sint eius pręmia,
quę oculus non uidere potest, cogitemus.
Andreas quoque apostolus, cum in crucem
qua saliendo terram contigit,
scaturire fecit. De uulnere eius lac primo, deinde sanguis emanauit. Quorsum
tot miracula in morte sancti huius, nisi ut hęc tam magnifica oculis nostris
obiecta pensitantes, quanto illa in cęlo magnificentiora sint eius pręmia,
quę oculus non uidere potest, cogitemus.
Andreas quoque apostolus, cum in crucem Egeę proconsulis iussu actus esset,
deliberantibus turbis, ut ipsum per uim irruentes erriperent,
miracula in morte sancti huius, nisi ut hęc tam magnifica oculis nostris
obiecta pensitantes, quanto illa in cęlo magnificentiora sint eius pręmia,
quę oculus non uidere potest, cogitemus.
Andreas quoque apostolus, cum in crucem Egeę proconsulis iussu actus esset,
deliberantibus turbis, ut ipsum per uim irruentes erriperent, non acquieuit,
dissolui cupiens et esse cum Christo. Cum igitur iam biduum de cruce ad
illos uerba fecisset, uitę
Cum igitur iam biduum de cruce ad
illos uerba fecisset, uitę ęternę promissis omnes errigens, si religionem a
se prędicatam constanter tenuissent, postremo animam Deo commendans, luce de
cęlo lapsa circumfulsus expirauit. In quanto ergo lumine uiuunt sancti, si
etiam moriendo luce sepiuntur!
Sic et Odilo, abbas Cluniacensis, qua die defunctus est, Gregorio monacho
multa luce refulgens apparuit seque ęternę beatitudinis pręmio potiri
Sic et Odilo, abbas Cluniacensis, qua die defunctus est, Gregorio monacho
multa luce refulgens apparuit seque ęternę beatitudinis pręmio potiri dixit.
Sic quadraginta martyrum apud Sebasten, Armenię oppidum, combustorum ossa in
fluuium proiecta sub aquis ueluti micantium stellarum
imagines lucere visa sunt et ab episcopo, qui ea quęsitum ierat, latenter
collecta reuerenterque seruata. Sic supra Nicolai, Rhemensis episcopi, et
seruata. Sic supra Nicolai, Rhemensis episcopi, et
sororis eius tumulum, quos capta urbe effera Vandalorum gens Christum
confitentes peremerat, et lampades ardere uisę et angelorum cantus auditus.
Sic denique multorum uel in sepulchris corpora uel in uisu apparentes
imagines, dum miro fulgore splenduissent, fidem fecere illos ęterni luminis
beatitudinem in cęlesti gloria consecutos; contra eorum prauitatem atque
dementiam, qui ad ultimum usque
Rhemensis episcopi, et
sororis eius tumulum, quos capta urbe effera Vandalorum gens Christum
confitentes peremerat, et lampades ardere uisę et angelorum cantus auditus.
Sic denique multorum uel in sepulchris corpora uel in uisu apparentes
imagines, dum miro fulgore splenduissent, fidem fecere illos ęterni luminis
beatitudinem in cęlesti gloria consecutos; contra eorum prauitatem atque
dementiam, qui ad ultimum usque Iudicii diem et bonis
peremerat, et lampades ardere uisę et angelorum cantus auditus.
Sic denique multorum uel in sepulchris corpora uel in uisu apparentes
imagines, dum miro fulgore splenduissent, fidem fecere illos ęterni luminis
beatitudinem in cęlesti gloria consecutos; contra eorum prauitatem atque
dementiam, qui ad ultimum usque Iudicii diem et bonis differri dixerunt
paradisum et infernum malis. Quod si ita esset, profecto plus glorię
cadauera sanctorum, nunc
globum aera transire et
inde dulciter canentium choros audiri dum admirantur, intellexerunt
Hieronymi presbyteri animam tunc apud Bethlehem defuncti ab angelis ad
paradisi quietem ferri, et hoc quidem pro laboribus, quos ipse in uita
exhausit, Dei laudibus et hominum utilitati semper intentus. Tot pręterea
signa de illo, tot miracula enumerantur, ut mihi certe uel pręcedere
reliquos beatos apud Deum dignatione uideatur uel paucos habere
beatos apud Deum dignatione uideatur uel paucos habere pares.
Pauli etiam, primi eremitę, beatam animam angelico ministerio ad cęlum tolli
uidit Antonius abbas. Mox defunctum esse deprehendit, et questus est, quod
se in itineris comitem non assumpsisset, nihil dubitans, quin e corpore
statim ad beatitudinem translatus esset. Idem Antonius non
modico locorum interuallo discretus Ammonis abbatis obitum cognouit, cum
animam
nihil dubitans, quin e corpore
statim ad beatitudinem translatus esset. Idem Antonius non
modico locorum interuallo discretus Ammonis abbatis obitum cognouit, cum
animam eius multo candore illustrem et in sublime tendentem conspexisset.
Ad hęc Pafnutii, Benedicti, Stephani, Egidii, Spei abbatum; Tiburtii,
Valeriani, Maximi, Marcellini, Petri, Iustini, Pastoris, Quintini, Seueri
martyrum; Decimi Leonis, papę; Amatoris,
Egidii, Spei abbatum; Tiburtii,
Valeriani, Maximi, Marcellini, Petri, Iustini, Pastoris, Quintini, Seueri
martyrum; Decimi Leonis, papę; Amatoris, Antisiodorensis episcopi, Germani,
Capuani episcopi, Onophrii solitarii in Aegypto, Speciosi in monte Cassino
monachi compluriumque aliorum, quos enumerare longum esset, felices animę,
quo die corpora sua reliquerunt, eo ad cęlum tolli uisę sunt et, dum
tollerentur, melos interdum lętantium
Tiburtii,
Valeriani, Maximi, Marcellini, Petri, Iustini, Pastoris, Quintini, Seueri
martyrum; Decimi Leonis, papę; Amatoris, Antisiodorensis episcopi, Germani,
Capuani episcopi, Onophrii solitarii in Aegypto, Speciosi in monte Cassino
monachi compluriumque aliorum, quos enumerare longum esset, felices animę,
quo die corpora sua reliquerunt, eo ad cęlum tolli uisę sunt et, dum
tollerentur, melos interdum lętantium angelorum auditum; Deo
enumerare longum esset, felices animę,
quo die corpora sua reliquerunt, eo ad cęlum tolli uisę sunt et, dum
tollerentur, melos interdum lętantium angelorum auditum; Deo uolente
felicitatis, ad quam euocabantur, testimonium in terra residere, ne alios
pigeret eorum uitam imitari, quos beatos esse certo iudicio agnouissent.
Augustinum quoque quo die corpus eius mandatum sepulturę fuit, monachus
quidam procul inde manens et in spiritu raptus
testimonium in terra residere, ne alios
pigeret eorum uitam imitari, quos beatos esse certo iudicio agnouissent.
Augustinum quoque quo die corpus eius mandatum sepulturę fuit, monachus
quidam procul inde manens et in spiritu raptus uidit infula et
pontificalibus indumentis insignem sedere intra nubem candoris eximii. De
oculis eius promicantes radii totam illuminabant ecclesiam et ubique
incredibilis odoris fragrantia nares oblectabat.
nubem candoris eximii. De
oculis eius promicantes radii totam illuminabant ecclesiam et ubique
incredibilis odoris fragrantia nares oblectabat. Post hęc a Bernardo abbate
uisus est, dum per noctem sermones eius a fratribus in ecclesia legerentur,
limpidissimas ore aquas uomens, quibus totum ecclesię pauimentum supramodum
inundabat. Vere enim ille quasi quidam inundans fluuius Ecclesiam Dei
salutaribus documentis irrigauit et lumine ingenii
Vere enim ille quasi quidam inundans fluuius Ecclesiam Dei
salutaribus documentis irrigauit et lumine ingenii Scripturarum obscura
clariora fecit. Sanctitatis etiam uirtutumque suarum odorem tam late
effudit, ut nomen eius et in terra celebre sit et in cęlo. Palam igitur
factum est, quibus potissime meritis ad ęternitatem uitę peruenerit
inęstimabilemque mercedem.
Quo die abbas quidam duos lectos ineffabili ornatu comptos multoque nitore
inundans fluuius Ecclesiam Dei
salutaribus documentis irrigauit et lumine ingenii Scripturarum obscura
clariora fecit. Sanctitatis etiam uirtutumque suarum odorem tam late
effudit, ut nomen eius et in terra celebre sit et in cęlo. Palam igitur
factum est, quibus potissime meritis ad ęternitatem uitę peruenerit
inęstimabilemque mercedem.
Quo die abbas quidam duos lectos ineffabili ornatu comptos multoque nitore
est, quibus potissime meritis ad ęternitatem uitę peruenerit
inęstimabilemque mercedem.
Quo die abbas quidam duos lectos ineffabili ornatu comptos multoque nitore
splendentes ab angelis ferri uiderat atque audierat in altero Hugonem,
abbatem Cluniacensem, collocandum, in altero Anselmum, archiepiscopum
Cantuariensem, cognouit ambos tunc simul uita ista defunctos et in lectis
uerę felicitatis requieuisse, de quibus dictum est:
inęstimabilemque mercedem.
Quo die abbas quidam duos lectos ineffabili ornatu comptos multoque nitore
splendentes ab angelis ferri uiderat atque audierat in altero Hugonem,
abbatem Cluniacensem, collocandum, in altero Anselmum, archiepiscopum
Cantuariensem, cognouit ambos tunc simul uita ista defunctos et in lectis
uerę felicitatis requieuisse, de quibus dictum est: Exultabunt sancti in
gloria, lętabuntur in cubilibus
multoque nitore
splendentes ab angelis ferri uiderat atque audierat in altero Hugonem,
abbatem Cluniacensem, collocandum, in altero Anselmum, archiepiscopum
Cantuariensem, cognouit ambos tunc simul uita ista defunctos et in lectis
uerę felicitatis requieuisse, de quibus dictum est: Exultabunt sancti in
gloria, lętabuntur in cubilibus suis.
Erasmo episcopo, martyri, post
Hugonem,
abbatem Cluniacensem, collocandum, in altero Anselmum, archiepiscopum
Cantuariensem, cognouit ambos tunc simul uita ista defunctos et in lectis
uerę felicitatis requieuisse, de quibus dictum est: Exultabunt sancti in
gloria, lętabuntur in cubilibus suis.
Erasmo episcopo, martyri, post ingentia pro Christo fortiter tolerata
supplicia uisi sunt sancti apostoli et
collocandum, in altero Anselmum, archiepiscopum
Cantuariensem, cognouit ambos tunc simul uita ista defunctos et in lectis
uerę felicitatis requieuisse, de quibus dictum est: Exultabunt sancti in
gloria, lętabuntur in cubilibus suis.
Erasmo episcopo, martyri, post ingentia pro Christo fortiter tolerata
supplicia uisi sunt sancti apostoli et prophetę coronam sibi de cęlo
tolerata
supplicia uisi sunt sancti apostoli et prophetę coronam sibi de cęlo
afferre. Qua uisione delectatus orauit uitę huius finem eoque impetrato
spiritum exalauit. Nunc itaque martyrii gloria coronatus exultat et in
conspectu Dei optimi maximi clarus atque inclytus incedit, eorum utens
consortio, a quibus coronari et ad cęlum usque deduci meruit.
In Dominici quoque, prędicatorum patris, obitu, ad quantam ipse migrasset
spiritum exalauit. Nunc itaque martyrii gloria coronatus exultat et in
conspectu Dei optimi maximi clarus atque inclytus incedit, eorum utens
consortio, a quibus coronari et ad cęlum usque deduci meruit.
In Dominici quoque, prędicatorum patris, obitu, ad quantam ipse migrasset
beatitudinem, testatum est duorum uisione, Guali, prępositi conuentus
Brixiensis, et Rhaonis fratris. Alteri somnianti apparuit cęlum apertum et
comitatu ab urbe Bononia
processisse uidit aurea corona micantique fulgore conspicuum, quem nondum
uita audierat defunctum. Quanti ergo esset apud te, Domine, Dominicus tuus,
neminem latere uoluisti. Quoniam pręuenisti eum in benedictionibus
dulcedinis, posuisti in capite eius coronam de lapide precioso. Cęlum illi
sicut protomartyri tuo Stephano patere fecisti et, sicuti Ioannem, apostolum
tuum, ita et hunc, seruum tuum, Virgini Matri uirginem
uidit aurea corona micantique fulgore conspicuum, quem nondum
uita audierat defunctum. Quanti ergo esset apud te, Domine, Dominicus tuus,
neminem latere uoluisti. Quoniam pręuenisti eum in benedictionibus
dulcedinis, posuisti in capite eius coronam de lapide precioso. Cęlum illi
sicut protomartyri tuo Stephano patere fecisti et, sicuti Ioannem, apostolum
tuum, ita et hunc, seruum tuum, Virgini Matri uirginem commendasti, ut
pariter ostenderes,
quantum ipse meruisset et prędicandi officio et
proposito castitatis.
Francisci etiam patris (a quo Minorum ordo coepit) ut uita, ita uitę finis
nobilis ac magnificus fuit. Quo expirante quidam fratrum animam eius in
stellę specie de ore eius emicuisse cęlumque petiisse uidit. Eadem illa hora
minister Terrę laboris grauiter ęgrotans, cum iam deficiente spiritu et
languescente lingua obmutuisset, repente in uocem prorupit dicens:
quidam fratrum animam eius in
stellę specie de ore eius emicuisse cęlumque petiisse uidit. Eadem illa hora
minister Terrę laboris grauiter ęgrotans, cum iam deficiente spiritu et
languescente lingua obmutuisset, repente in uocem prorupit dicens: »Expecta
me, pater, expecta me!« Et interrogatus patrem Franciscum se uidere dixit
multa cum luce cęlum uersus tendentem. Hoc dicto de corpore exiit et uerba
re comprobauit, illum continuo sequens,
continuo sequens, quem cernere se
aiebat. Nunc cum illo cęlestibus fruitur diuitiis, quocum simul terrenas
contempsit. Cęterum Franciscus, sicut hic multis humilior, ita illic
clarior. Quod ne dubitaremus, in uisu apparens figuram stellę fulgentis prę
se tulit. Nam etsi alii quoque sancti stellis comparentur, stella tamen a
stella differt in claritate; sic et ipse in glorię dono. Nec mirum, si illic
proximus accedit Christo,
Cęterum Franciscus, sicut hic multis humilior, ita illic
clarior. Quod ne dubitaremus, in uisu apparens figuram stellę fulgentis prę
se tulit. Nam etsi alii quoque sancti stellis comparentur, stella tamen a
stella differt in claritate; sic et ipse in glorię dono. Nec mirum, si illic
proximus accedit Christo, qui hic stigmata portauit Christi.
Martini episcopi uultus, cum obisset, splendidus apparuit, ut non mori eum,
sed ad immortalitatem
hic multis humilior, ita illic
clarior. Quod ne dubitaremus, in uisu apparens figuram stellę fulgentis prę
se tulit. Nam etsi alii quoque sancti stellis comparentur, stella tamen a
stella differt in claritate; sic et ipse in glorię dono. Nec mirum, si illic
proximus accedit Christo, qui hic stigmata portauit Christi.
Martini episcopi uultus, cum obisset, splendidus apparuit, ut non mori eum,
sed ad immortalitatem transire fidem cuiuis
eum,
sed ad immortalitatem transire fidem cuiuis faceret. Angelici pręterea
cantus circa ipsum auditi. Eadem hora Seuerinus, Coloniensis episcopus,
animam eius ab angelis ad cęlum ferri uidit. Seuerus etiam monachus ipsum in
quiete conspexit, niueo tegumento, uultu rutilo, radiantibus oculis, librum
manu gerentem summa cęli petere. Et euigilans audiuit eundem tunc
decessisse. Ambrosio quoque missam Mediolani celebranti et in spiritu rapto
etiam monachus ipsum in
quiete conspexit, niueo tegumento, uultu rutilo, radiantibus oculis, librum
manu gerentem summa cęli petere. Et euigilans audiuit eundem tunc
decessisse. Ambrosio quoque missam Mediolani celebranti et in spiritu rapto
uisum est se exequiis eius interesse. Et cum ad se rediisset, nunciauit
astantibus Martinum, Turonensem pręsulem, obiisse. Tot itaque testimoniis
declarata est eius beatitudo, ut, si pietatis iustitięque
pręsulem, obiisse. Tot itaque testimoniis
declarata est eius beatitudo, ut, si pietatis iustitięque opera, quę
fecerat, laterent, beatus tamen crederetur. Rursum tanta eius probitas fama
celebris fuit, ut, si nulla in morte signa apparuissent, in sanctorum tamen
numero ab omnibus habendus esset.
Nicolaum, Myreę episcopum, adhuc infantem uitę ęternę prędestinatum esse
signis quibusdam miraculisque apparuit, sed pręcipue uisione
Tot itaque testimoniis
declarata est eius beatitudo, ut, si pietatis iustitięque opera, quę
fecerat, laterent, beatus tamen crederetur. Rursum tanta eius probitas fama
celebris fuit, ut, si nulla in morte signa apparuissent, in sanctorum tamen
numero ab omnibus habendus esset.
Nicolaum, Myreę episcopum, adhuc infantem uitę ęternę prędestinatum esse
signis quibusdam miraculisque apparuit, sed pręcipue uisione Sabatii,
numero ab omnibus habendus esset.
Nicolaum, Myreę episcopum, adhuc infantem uitę ęternę prędestinatum esse
signis quibusdam miraculisque apparuit, sed pręcipue uisione Sabatii,
religiosi uiri, in secessu mentis abducti. Aiebat enim se in cęlo uidisse
diuersorium quoddam regio luxu instructum, auro gemmisque fulgens. In quo et
sedile erat, tam opere quam materia imprimis insigne atque ita coruscans, ut
solis radios
habendus esset.
Nicolaum, Myreę episcopum, adhuc infantem uitę ęternę prędestinatum esse
signis quibusdam miraculisque apparuit, sed pręcipue uisione Sabatii,
religiosi uiri, in secessu mentis abducti. Aiebat enim se in cęlo uidisse
diuersorium quoddam regio luxu instructum, auro gemmisque fulgens. In quo et
sedile erat, tam opere quam materia imprimis insigne atque ita coruscans, ut
solis radios uincere uideretur; audisse autem ea Nicolao
esse
signis quibusdam miraculisque apparuit, sed pręcipue uisione Sabatii,
religiosi uiri, in secessu mentis abducti. Aiebat enim se in cęlo uidisse
diuersorium quoddam regio luxu instructum, auro gemmisque fulgens. In quo et
sedile erat, tam opere quam materia imprimis insigne atque ita coruscans, ut
solis radios uincere uideretur; audisse autem ea Nicolao puero pręparata et
in cęlesti reposita regno. Pręscius quippe futurę uitę eius
quoddam regio luxu instructum, auro gemmisque fulgens. In quo et
sedile erat, tam opere quam materia imprimis insigne atque ita coruscans, ut
solis radios uincere uideretur; audisse autem ea Nicolao puero pręparata et
in cęlesti reposita regno. Pręscius quippe futurę uitę eius Deus pręmium ei
decreuerat ante pugnam, coronam ante uictoriam.
Thomę quoque, Cantuariensi archiepiscopo, adhuc uiuo sedem contiguam sedibus
apostolorum a Deo
non homines. Pręstare enim cęteris uitę sanctitate debet, qui
pręstat officii dignitate. Beatitudinis uero Gregori hoc quoque testimonium
additur, quod Petrus, eius discipulus, pluries capite ipsius Spiritum
sanctum in figura columbę consedisse uiderit. Cumque id prodidisset: »Ne
credite — inquit — nisi me nunc mori conspexeritis.« Hac tanti ueri
assertione usus est, ut inuidiam nonnullorum reprimeret, qui scripta
pontificis
non dubitarant, uenerari coeperunt sanctumque ac beatum
dicere. Itaque Gregorii beatitudinem, et qui sciebat, moriendo probauit, et
qui liuebant, admirari compulsi sunt.
Ricario solitario sepulto discipulus eius Sigobardus in spiritu raptus uidit
ipsum in aula quadam decoris et odoris incredibilis considentem splendoreque
coruscum. Ac per hęc uisibilia beatitudinem inuisibilem ei obuenisse facile
intellexit magisque mores magistri sui emulari et
dicere. Itaque Gregorii beatitudinem, et qui sciebat, moriendo probauit, et
qui liuebant, admirari compulsi sunt.
Ricario solitario sepulto discipulus eius Sigobardus in spiritu raptus uidit
ipsum in aula quadam decoris et odoris incredibilis considentem splendoreque
coruscum. Ac per hęc uisibilia beatitudinem inuisibilem ei obuenisse facile
intellexit magisque mores magistri sui emulari et effingere conatus est,
quem
coruscum. Ac per hęc uisibilia beatitudinem inuisibilem ei obuenisse facile
intellexit magisque mores magistri sui emulari et effingere conatus est,
quem tantam felicitatem consecutum fuisse minime dubitauit.
In ciuitate Acitana ad tumulum Torquati episcopi de eius natalitio, hoc est,
Idibus Maiis olea florem mittit, fructum facit ac maturat.
Inde expressum oleum cuiusque generis ęgritudini efficax habetur.
Pari
Vir iustus igitur et post obitum orat,
non pro se, quia beatus est, sed pro aliis, qui nondum beati sunt. Siquidem,
quanto quis proximior Deo est, tanto citius, quod orarit, exorat. Hinc nempe
Ecclesię mos est illos, quos in sanctorum catalogo redactos colit, ut pro se
deprecentur, precari. Ita nunc et Alexius ipse, ut oret pro nobis,
inuocatur, qui prius a nemine noscebatur. Sed quoniam soli Deo notus esse
studuit, notus factus est omnibus, et
nunc et Alexius ipse, ut oret pro nobis,
inuocatur, qui prius a nemine noscebatur. Sed quoniam soli Deo notus esse
studuit, notus factus est omnibus, et id quidem post uitę huiuis finem,
quando multi, qui noti sunt, uenire in obliuionem solent et cum nomine
pariter sepeliuntur.
Victor martyr persecutoris gladio cęditur et continuo de cęlo auditur:
»Vicisti, Victor beate!« Non propter illum hoc contigit, qui iam cum Deo
propter illum hoc contigit, qui iam cum Deo
erat, sed propter illos, qui fortasse tormentorum, quę perpessus est,
memores beatum esse dubitarent, nisi tam certo indicio uerum didicissent.
Quanta autem beatitudo ea sit, docet in martyribus
huius contemptus, intrepida suppliciorum toleratio et nulla
unquam sęuiendi arte superata Christum confitentium firmitudo. Nihil quippe
tam durum est, ut durum esse possit, dum perenne bonum
plurimos Deo seruisset, confidenter
precatus est, ut e uita decederet. Et responso accepto eiusce uoti peracto
biennio compotem se futurum gaudere coepit, utpote qui tum demum ueram uitam
inchoaturus esset, cum hanc finisset. In obitu eius Ado monachus lętantium
angelorum cantus audiuit. Duo pręterea, alter febri laborans, alter dentium
dolore uexatus tactu corporis eius curati sunt. Siquis igitur uisionum
reuelationibus parum credit, experimento
Bachus peruenerat.
Mercurii martyris apud Cęsaream passi corpus capite truncum fulsit, odore
fragrauit, quo miraculo plurimi ad Christianam credulitatem conuersi sunt;
iam certi animam eius cęlesti perfrui beatitudine, in cuius cadauere contra
aliorum cadauerum naturam et lux pro pallore erat et odor pro foetore.
Marcellus, Tudertinę urbis non ignobilis ciuis, magis tamen animi probitate
notus (ut in Dialogo beati Gregorii relatum
eius cęlesti perfrui beatitudine, in cuius cadauere contra
aliorum cadauerum naturam et lux pro pallore erat et odor pro foetore.
Marcellus, Tudertinę urbis non ignobilis ciuis, magis tamen animi probitate
notus (ut in Dialogo beati Gregorii relatum legimus) cum mortuus iaceret, a
Fortunato episcopo ad uitam reuocatus est. At uero non dissimulauit hoc se
oppido quam ęgre ferre, quod diceret ad quietis beatę loca
iam se
didicit, fugiens prorupit e cubiculo, familiam clamore
concitat; ad locum, ubi episcopus iacebat, concurrunt, neminem inueniunt
pręter corpus eius iam exanime. Quo quidem relicto ipse cum illis abierat,
quorum domicilium in cęlo, non in terra erat.
Seruulus paralyticus moriens homines circa se psallentes silere iussit,
quoniam angelos audire coepit. Et cum ad cęlestem cantum, quem sentire solus
poterat, oculos, aures animumque intendisset,
fugiens prorupit e cubiculo, familiam clamore
concitat; ad locum, ubi episcopus iacebat, concurrunt, neminem inueniunt
pręter corpus eius iam exanime. Quo quidem relicto ipse cum illis abierat,
quorum domicilium in cęlo, non in terra erat.
Seruulus paralyticus moriens homines circa se psallentes silere iussit,
quoniam angelos audire coepit. Et cum ad cęlestem cantum, quem sentire solus
poterat, oculos, aures animumque intendisset, corporis
oculos, aures animumque intendisset, corporis uinculis solutus
abiit. Tam autem suauis odor a corpore iam extincto exalauit, ut nemini
dubium esset, quin eius animam cantus illi, quos ipse audierat, egredientem
suscepissent et in beatorum sedibus collocassent.
Duo Valentii abbatis discipuli in Valeria prouincia a Longobardis ad arborem
laqueo suspensi necatique, uespere diei illius psallere
auditi sunt, ita ut carnifices ipsi, qui
Tam autem suauis odor a corpore iam extincto exalauit, ut nemini
dubium esset, quin eius animam cantus illi, quos ipse audierat, egredientem
suscepissent et in beatorum sedibus collocassent.
Duo Valentii abbatis discipuli in Valeria prouincia a Longobardis ad arborem
laqueo suspensi necatique, uespere diei illius psallere
auditi sunt, ita ut carnifices ipsi, qui eos interemerant, attoniti
terrerentur. Quid hoc est, nisi ut
statim cognouit, quanto clarior certiorque erit notitia eorum, qui
uel modo sarcina carnis deposita ad cęlum euolant uel postea cum eadem carne
beatificata illuc ascensuri sunt!
Tantę beatitudinis magnitudo non minus in foeminis illis conspici
considerarique potest, quę ipsam non solum feliciter, sed etiam manifesto
assecutę sunt.
Mariam Magdalenam, cum in solitudine uitam ageret, solitarius quidam
presbyter ab
ascensuri sunt!
Tantę beatitudinis magnitudo non minus in foeminis illis conspici
considerarique potest, quę ipsam non solum feliciter, sed etiam manifesto
assecutę sunt.
Mariam Magdalenam, cum in solitudine uitam ageret, solitarius quidam
presbyter ab angelis in cęlum tolli et iterum loco suo restitui uidit. Ab
ipsa deinde, quid hoc esset, curiose sciscitatus didicit triginta iam annos
eam non alio cibo sustentatam
illis conspici
considerarique potest, quę ipsam non solum feliciter, sed etiam manifesto
assecutę sunt.
Mariam Magdalenam, cum in solitudine uitam ageret, solitarius quidam
presbyter ab angelis in cęlum tolli et iterum loco suo restitui uidit. Ab
ipsa deinde, quid hoc esset, curiose sciscitatus didicit triginta iam annos
eam non alio cibo sustentatam pręterquam cęlestium gaudiorum contemplatione
— beatis,
quę
nullo concluditur fine, nulla carpitur molestia, nullo indiget bono. O,
quanta hęc diuinę dilectionis gratia id mortali corpori concedere, quod
concedi solet immortali, ut tandiu sine alimento uiuat et terrenum adhuc in
tam sublime feratur. Sed cur tandem solutam animam Deo reddidit? Ne scilicet
animę perpetuę beatitudini impedimento esset, cuius alternam aliquatenus non
impedierat.
Margaritę uirginis capiti,
scribę. Quam rem
ille impensius consyderans, cum prius Christianorum religionem irrideret,
sequi coepit, ita ut gratanter et ipse iugulum gladio submitteret, nihil iam
ambiguus de beatitudine adipiscenda, quam tali argumento in Christo tantum
esse didicerat. Pręferens igitur huius uitę uoluptatibus cęlestes rosas
ultro martyrium adiit et illarum odore decoreque captus mori optauit.
Eulalię uirginis post multa tormenta capite cęsę anima sub
animas carnis nexu expeditas illo protinus tendere, quo ipse pręcessit, pro
cuius amore torqueri, uri occidique gauderent.
Prisca uirgo, dum Christum confitens torqueretur, luce de cęlo lapsa
circumfunditur, cum sanctis in carcere sibi apparentibus psallit, carceris
pedor in odorem suauissimum uertitur, ipsa ab angelis in throno diuini
fulgoris gloriose collocatur. Si tanta illi inter tormenta affuit beatitudo,
quantam exhaustis iam tormentis
cuius amore torqueri, uri occidique gauderent.
Prisca uirgo, dum Christum confitens torqueretur, luce de cęlo lapsa
circumfunditur, cum sanctis in carcere sibi apparentibus psallit, carceris
pedor in odorem suauissimum uertitur, ipsa ab angelis in throno diuini
fulgoris gloriose collocatur. Si tanta illi inter tormenta affuit beatitudo,
quantam exhaustis iam tormentis consummatoque agone secutam credimus! Neque
enim
uri occidique gauderent.
Prisca uirgo, dum Christum confitens torqueretur, luce de cęlo lapsa
circumfunditur, cum sanctis in carcere sibi apparentibus psallit, carceris
pedor in odorem suauissimum uertitur, ipsa ab angelis in throno diuini
fulgoris gloriose collocatur. Si tanta illi inter tormenta affuit beatitudo,
quantam exhaustis iam tormentis consummatoque agone secutam credimus! Neque
enim ęqua esse debet merces pugnantis adhuc et post
beatitudinis ęternę fructum percepisse?
Agatha, uirgo et martyr, per apostolum a uulneribus curatur et peracto agonis
cursu, cum mortua efferretur, angeli sub uisibili specie
exequias celebrant et litteris in marmore incisis beatitudinis eius
testimonia relinquunt: mentem sanctam, spontaneam, honorem Deo et patrię
liberationem. Quis dubitat, quin ab iis ad Sponsi usque thalamum perennesque
nuptias euecta sit, quorum tanto
marmore incisis beatitudinis eius
testimonia relinquunt: mentem sanctam, spontaneam, honorem Deo et patrię
liberationem. Quis dubitat, quin ab iis ad Sponsi usque thalamum perennesque
nuptias euecta sit, quorum tanto obsequio in morte meruit honorari? At cur
apostolorum consortio non dignam dixerimus, ad quam sanandam Petrus de cęlo
ad terras descendere iussus sit?
Agnes uirgo post martyrium parentibus ad sepulturam suam excubantibus ac
Tum represso parumper gradu parentes ipsos dulciter
admonuit, ne se uelut mortuam flerent, sed potius cum Christo beate uiuenti
congratularentur. »A sanctarum — inquit — uirginum, quas uidetis, recepta
collegio ei in cęlo iuncta sum, quem in terra posita toto corde dilexi.«
Merito igitur non solum martyrii eius diem festum agit Ecclesia, sed etiam
eum, quo se talem ostendit, celebrem habet. In martyrio, quę passa sit,
recoluntur, hic
gradu parentes ipsos dulciter
admonuit, ne se uelut mortuam flerent, sed potius cum Christo beate uiuenti
congratularentur. »A sanctarum — inquit — uirginum, quas uidetis, recepta
collegio ei in cęlo iuncta sum, quem in terra posita toto corde dilexi.«
Merito igitur non solum martyrii eius diem festum agit Ecclesia, sed etiam
eum, quo se talem ostendit, celebrem habet. In martyrio, quę passa sit,
recoluntur, hic autem ad quantam
uirginum, quas uidetis, recepta
collegio ei in cęlo iuncta sum, quem in terra posita toto corde dilexi.«
Merito igitur non solum martyrii eius diem festum agit Ecclesia, sed etiam
eum, quo se talem ostendit, celebrem habet. In martyrio, quę passa sit,
recoluntur, hic autem ad quantam beatitudinem post passionem peruenerit,
commemoratur.
Cęcilia uirgo angelorum uisione fruens, rosarum liliorumque media hyeme
uernantium
Christum sequerentur, qui sibi seruientes talibus iam
impertiret donis. Indeque coronari cupientes libenter ad martyrium
perrexere. Ipsa quoque nullis auerti a Christo suppliciis potuit, quoniam
certa erat eius consortio se in cęlo usuram, cuius angelos uidere meruerat
in terra.
Catharinam uirginem, cum post tormenta capite truncanda esset, orantem uox de
cęlo consolata est, quę diceret preces suas exauditas esse et iam aperto
impertiret donis. Indeque coronari cupientes libenter ad martyrium
perrexere. Ipsa quoque nullis auerti a Christo suppliciis potuit, quoniam
certa erat eius consortio se in cęlo usuram, cuius angelos uidere meruerat
in terra.
Catharinam uirginem, cum post tormenta capite truncanda esset, orantem uox de
cęlo consolata est, quę diceret preces suas exauditas esse et iam aperto
cęli aditu a Domino aduentum suum expectari. Itaque lęta et
lęta et hilaris ceruicem
gladio subiecit persecutoris. Desecto autem collo lac pro
sanguine exiliit, corpus ab angelis ad montem Synai delatum est. Talis
itaque honor corpori exibitus testatur, quanto magis in cęlo spiritus eius
honoretur. Colligamus cuncta simul et summatim perpendamus, quali
beatitudinis gloria in illius ineffabilis maiestatis conspectu sanctorumque
omnium uirgo ista repleatur, cui in conspectu hominum tot mira
exiliit, corpus ab angelis ad montem Synai delatum est. Talis
itaque honor corpori exibitus testatur, quanto magis in cęlo spiritus eius
honoretur. Colligamus cuncta simul et summatim perpendamus, quali
beatitudinis gloria in illius ineffabilis maiestatis conspectu sanctorumque
omnium uirgo ista repleatur, cui in conspectu hominum tot mira contigerunt:
uox de cęlo blandiens, lac pro cruore manans, angeli corpus transferentes.
Theodora
testatur, quanto magis in cęlo spiritus eius
honoretur. Colligamus cuncta simul et summatim perpendamus, quali
beatitudinis gloria in illius ineffabilis maiestatis conspectu sanctorumque
omnium uirgo ista repleatur, cui in conspectu hominum tot mira contigerunt:
uox de cęlo blandiens, lac pro cruore manans, angeli corpus transferentes.
Theodora Alexandrina, quę sexu dissimulato inter monachos persancte uixit,
cum decessisset, abbati in
cui in conspectu hominum tot mira contigerunt:
uox de cęlo blandiens, lac pro cruore manans, angeli corpus transferentes.
Theodora Alexandrina, quę sexu dissimulato inter monachos persancte uixit,
cum decessisset, abbati in quiete apparuit cum quadam nuptiali pompa,
sanctarum exultantium agmine eam circumuallante, ipsa in medio gemmis
auroque coruscans. Tunc se illam esse confessa est, quę Theodorus monachus
diceretur, mas credita. Mox deinde
corpus transferentes.
Theodora Alexandrina, quę sexu dissimulato inter monachos persancte uixit,
cum decessisset, abbati in quiete apparuit cum quadam nuptiali pompa,
sanctarum exultantium agmine eam circumuallante, ipsa in medio gemmis
auroque coruscans. Tunc se illam esse confessa est, quę Theodorus monachus
diceretur, mas credita. Mox deinde experrectus et *corr. ex
ut sibimet redditus, abbas continuo cęllam eius adiit
redditus, abbas continuo cęllam eius adiit et
defunctam esse reperit et foeminam fuisse cognouit. Denique constantiam
mulieris inter uiros tandiu tam integre uersatę miratus beatitudinem quoque
palam prędicare coepit atque, in quali eam gloria exaltatam conspexerit,
ultro prodere. Gloriosa quidem sunt, quę de illa uidit, sed multo
gloriosiora sunt, quę uidere non potuit.
Apud Alexandriam Paulus, Antonii abbatis discipulus, in spiritu cęlum
coepit atque, in quali eam gloria exaltatam conspexerit,
ultro prodere. Gloriosa quidem sunt, quę de illa uidit, sed multo
gloriosiora sunt, quę uidere non potuit.
Apud Alexandriam Paulus, Antonii abbatis discipulus, in spiritu cęlum usque
pertractus uidit thalamum quendam miro ornatu excultum lateque fulgentem et
Antonio paratum putabat, donec audiuit Thaidi meretrici illum seruari. Ex
quo cognitum est ei mulieri peccata per poenitentiam
dimissa esse et
cęlestem beatitudinem condonatam, dicente Domino: Poenitentiam agite, et
appropinquabit regnum cęlorum.
Scholasticę uirginis animam frater eius Benedictus abbas in columbę forma ad
cęlos euolantem uidit. Cognitoque, quod obiisset, corpus illius ad
monasterium suum deferendum curauit et in sepulchro, quod sibi parauerat,
condidit, ut iunctis ossibus in terra cubarent, qui animis
cęlorum.
Scholasticę uirginis animam frater eius Benedictus abbas in columbę forma ad
cęlos euolantem uidit. Cognitoque, quod obiisset, corpus illius ad
monasterium suum deferendum curauit et in sepulchro, quod sibi parauerat,
condidit, ut iunctis ossibus in terra cubarent, qui animis iungendi erant in
paradiso parique uitę merito pari beatitudine fruituri.
Thebaidis
frater eius Benedictus abbas in columbę forma ad
cęlos euolantem uidit. Cognitoque, quod obiisset, corpus illius ad
monasterium suum deferendum curauit et in sepulchro, quod sibi parauerat,
condidit, ut iunctis ossibus in terra cubarent, qui animis iungendi erant in
paradiso parique uitę merito pari beatitudine fruituri.
Thebaidis monasterii abbatissa Euphrasiam uiduam propediem uita decessuram
forma ad
cęlos euolantem uidit. Cognitoque, quod obiisset, corpus illius ad
monasterium suum deferendum curauit et in sepulchro, quod sibi parauerat,
condidit, ut iunctis ossibus in terra cubarent, qui animis iungendi erant in
paradiso parique uitę merito pari beatitudine fruituri.
Thebaidis monasterii abbatissa Euphrasiam uiduam propediem uita decessuram
intellexit, cum Antigonum, eius uirum, in cęlesti
erant in
paradiso parique uitę merito pari beatitudine fruituri.
Thebaidis monasterii abbatissa Euphrasiam uiduam propediem uita decessuram
intellexit, cum Antigonum, eius uirum, in cęlesti beatitudine constitutum
per somnium uidisset ac supplicantem, ut ipsa iam de terris euocata sibi in
cęlo copularetur. Somnii fidem probauit euentus, et Euphrasia (sicut
prędictum fuerat) breui defuncta ad eandem
Thebaidis monasterii abbatissa Euphrasiam uiduam propediem uita decessuram
intellexit, cum Antigonum, eius uirum, in cęlesti beatitudine constitutum
per somnium uidisset ac supplicantem, ut ipsa iam de terris euocata sibi in
cęlo copularetur. Somnii fidem probauit euentus, et Euphrasia (sicut
prędictum fuerat) breui defuncta ad eandem beatitudinem ascendit, ad quam
pręcesserat maritus. Euphrasię quoque eius, Deo dicatę uirginis, eadem
eandem beatitudinem ascendit, ad quam
pręcesserat maritus. Euphrasię quoque eius, Deo dicatę uirginis, eadem
abbatissa obitum prędixit, deinde prępositae eius Iulię, postremo suum;
neque secus, quam prędixerat, euenit. In uno conditorio tres positę una
beatitudine gaudent in paradiso. Quoniam ideo in proximo secum hinc
migraturas abbatissa pręcognouit, quod, quanta ipsis parabantur pręmia, ante
supra cęlum in spiritu rapta uidit.
Euphrasię quoque eius, Deo dicatę uirginis, eadem
abbatissa obitum prędixit, deinde prępositae eius Iulię, postremo suum;
neque secus, quam prędixerat, euenit. In uno conditorio tres positę una
beatitudine gaudent in paradiso. Quoniam ideo in proximo secum hinc
migraturas abbatissa pręcognouit, quod, quanta ipsis parabantur pręmia, ante
supra cęlum in spiritu rapta uidit.
Gertrudis, uirgo Nigellani monasterii, qua die obiit,
Deo dicatę uirginis, eadem
abbatissa obitum prędixit, deinde prępositae eius Iulię, postremo suum;
neque secus, quam prędixerat, euenit. In uno conditorio tres positę una
beatitudine gaudent in paradiso. Quoniam ideo in proximo secum hinc
migraturas abbatissa pręcognouit, quod, quanta ipsis parabantur pręmia, ante
supra cęlum in spiritu rapta uidit.
Gertrudis, uirgo Nigellani monasterii, qua die obiit, abbatissę Treuerensis
quam prędixerat, euenit. In uno conditorio tres positę una
beatitudine gaudent in paradiso. Quoniam ideo in proximo secum hinc
migraturas abbatissa pręcognouit, quod, quanta ipsis parabantur pręmia, ante
supra cęlum in spiritu rapta uidit.
Gertrudis, uirgo Nigellani monasterii, qua die obiit, abbatissę Treuerensis
monasterii ante altare oranti apparuit seque ad Sponsum suum ire dixit
cęlesti gloria fruituram. Alio quoque miraculo
subiecta sunt uniuersa.
Edeltrudis uirginis corpus, cum post sextum decimum obitus sui annum ad aliud
sepulchrum transponeretur, integrum inuentum est ineffabilique odore
fragrans, quin etiam, quod multo mirabilius est, in uocem prorupit dicens:
»Sit gloria nomini Domini!« Ex quo apparet, quanta sit animę eius cum Deo
uiuentis beatitudo, cuius mortuum etiam corpusculum Deo laudes gratesque
ageret. Pręterea tactu eius multi, qui morbo
etiam ante ostium cęllulę eius psallentium cantus auditus. Haud dubium, quin
ideo, ut palam fieret, dignam fuisse animam illam, quam hinc abeuntem angeli
exultantes comitarentur et cum tripudio ad cęlum perferrent atque in illo
ęterni Sponsi thalamo feliciter collocarent.
Hanc angeli comitati sunt, Trasillę uero uirginis, beati pontificis Gregorii
amitę, animam ipse angelorum rex et Dominus Iesus Christus. Huic primum in
perferrent atque in illo
ęterni Sponsi thalamo feliciter collocarent.
Hanc angeli comitati sunt, Trasillę uero uirginis, beati pontificis Gregorii
amitę, animam ipse angelorum rex et Dominus Iesus Christus. Huic primum in
uisu apparuit Felix pontifex et perpetuę lucis illi sedem ostendens: »Veni —
inquit — et fruere consessu hoc beatorum!« Mox ipsa febris morbo affecta et
iam animam agens uidit ad se uenientem Iesum et eis, qui
cernebat, mentem oculosque dirigens expirauit atque illico odor suauissimus
nares omnium occupans nemini dubium reliquit, quin uere ibi Dominus ipse
affuerit. Sed quis dicere potest, quanta is Trasillam felicitate
beatificarit in cęlo, qui ad consolandum descendere dignatus est in terram?
De Musa puellula idem autor Gregorius tradit ei per uisionem nocturnam Dei
Genitricem Mariam cum uirginum choro apparuisse atque iniunxisse, uti risu
iocisque
odor suauissimus
nares omnium occupans nemini dubium reliquit, quin uere ibi Dominus ipse
affuerit. Sed quis dicere potest, quanta is Trasillam felicitate
beatificarit in cęlo, qui ad consolandum descendere dignatus est in terram?
De Musa puellula idem autor Gregorius tradit ei per uisionem nocturnam Dei
Genitricem Mariam cum uirginum choro apparuisse atque iniunxisse, uti risu
iocisque et omni uanitate abstineret; futurum enim, ut post
ut quis, donec carnis huius pondere premitur, aut
cernere possit aut dicere aut etiam cogitare. Gaudeamus, inquam, quia tam
ingens immensumque bonum promissum est nobis ab ipso, qui Veritas est, ab
ipso, qui neminem fallit et in cuius ore non est inuentus dolus neque
mendacium. Erimus ineffabilis beatitatis perpetui possessores, modo breuis
uitę huius cursum post illum, qui Via est, dirigamus, post illum, qui Lux
est pietatis iustitięque, passibus
spe firma,
forti magnoque animo uiam salutis ingrediamur! Modicum laborabimus, multum
metemus. Accipiemus enim, sicuti scriptum est, regnum decoris et diadema
speciei de manu Domini, Dei nostri. Ipse dextera sua teget nos et in brachio
sancto suo defendet nos. Ipse ponet consolationem lugentibus Syon, dabit
coronam pro cinere, oleum gaudii pro luctu, pallium laudis pro spiritu
moeroris. Ipse sustollet nos super altitudines terrę, in
nos et in brachio
sancto suo defendet nos. Ipse ponet consolationem lugentibus Syon, dabit
coronam pro cinere, oleum gaudii pro luctu, pallium laudis pro spiritu
moeroris. Ipse sustollet nos super altitudines terrę, in hęreditatem
inęstimabilium diuitiarum regnique cęlestis. Ibi erit — ut Esaias ait — mensis ex mense, sabbatum ex sabbato; nullus
denique finis, nulla unquam decessio erit glorię
conditor ac
moderator Deus, gratias ago, manipulos offerens de plenioribus ecclesiastici
agri spicis uarie consertos, ut, quos tuis auspiciis tuoque auxilio
collegerim, tuo etiam nomini consecrentur. Tu da, ut horum semina in terra
cordis nostri sata cęlestis gratię hymbre irrigentur et fructum faciant in
tuis horreis recondendum! Da, ut sanctorum tuorum, quos passim
commemorauimus, uestigia obseruantes post uitę huius miseriam ad illas uerę
agri spicis uarie consertos, ut, quos tuis auspiciis tuoque auxilio
collegerim, tuo etiam nomini consecrentur. Tu da, ut horum semina in terra
cordis nostri sata cęlestis gratię hymbre irrigentur et fructum faciant in
tuis horreis recondendum! Da, ut sanctorum tuorum, quos passim
commemorauimus, uestigia obseruantes post uitę huius miseriam ad illas uerę
felicitatis perducamur mansiones, in quibus ipsos accipere dignatus es, et
gratię hymbre irrigentur et fructum faciant in
tuis horreis recondendum! Da, ut sanctorum tuorum, quos passim
commemorauimus, uestigia obseruantes post uitę huius miseriam ad illas uerę
felicitatis perducamur mansiones, in quibus ipsos accipere dignatus es, et
cum iisdem angelorum tuorum iuncti choris tuoque conspectu beatificati, in
te gloriantes, in te exultantes, te unum in Trinitate et trinum in Vnitate
adorantes, uisilibus inuisilibusque
commemorauimus, uestigia obseruantes post uitę huius miseriam ad illas uerę
felicitatis perducamur mansiones, in quibus ipsos accipere dignatus es, et
cum iisdem angelorum tuorum iuncti choris tuoque conspectu beatificati, in
te gloriantes, in te exultantes, te unum in Trinitate et trinum in Vnitate
adorantes, uisilibus inuisilibusque perfruamur bonis ęuoque sempiterno!
Amen.
uestigia obseruantes post uitę huius miseriam ad illas uerę
felicitatis perducamur mansiones, in quibus ipsos accipere dignatus es, et
cum iisdem angelorum tuorum iuncti choris tuoque conspectu beatificati, in
te gloriantes, in te exultantes, te unum in Trinitate et trinum in Vnitate
adorantes, uisilibus inuisilibusque perfruamur bonis ęuoque sempiterno!
Amen.
obseruantes post uitę huius miseriam ad illas uerę
felicitatis perducamur mansiones, in quibus ipsos accipere dignatus es, et
cum iisdem angelorum tuorum iuncti choris tuoque conspectu beatificati, in
te gloriantes, in te exultantes, te unum in Trinitate et trinum in Vnitate
adorantes, uisilibus inuisilibusque perfruamur bonis ęuoque sempiterno!
Amen.
|
18522. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_636 | Paragraph | SubSect | Section]
obseruantes post uitę huius miseriam ad illas uerę
felicitatis perducamur mansiones, in quibus ipsos accipere dignatus es, et
cum iisdem angelorum tuorum iuncti choris tuoque conspectu beatificati, in
te gloriantes, in te exultantes, te unum in Trinitate et trinum in Vnitate
adorantes, uisilibus inuisilibusque perfruamur bonis ęuoque sempiterno!
Amen.
Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.