Your search found 2016 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 901-1000:

in hunc excoriatum et exenteratum includunt ouem, in qua gallinam, et in illa ouum, quae integre assantur ad splendorem illius diei. Deinde inter epulas tempusque coenae adducitur puer circuncidendus, cuius (medicus illius artis) glandem retegit, et replicatam pellem forpiculis apprehendis: deinde quo metum adimat puero, ait se in proximum diem circuncisionem peracturum, atque ita discedit: mox simulans, quasi omissum aliquid esset, quod ad praeparationem attinet, ex improuiso praepucium abscindit, uulneri parum salis, et mali cotonei apponens, iam uocabitur

DE VICTIMIS eorum. IMmolant etiam uictimas, sed plerumque uotiuas CHORBAN tam Turcica quam Arabica linguis uocatas, in morbo enim aut periculo ouem uel bouem pro cuiusque opulentia in certis locis se sacrificaturos promittunt, uoti deinde uictima non comburitur in holocaustum, ut Iudaeis mos est, sed mactato animali, cutis, caput, pedes, et quarta pars carnis sacerdoti praebetur, altera deinde pars datur pauperibus, tertia uicinis. Caeteras reliquias ipsi uictimatores sibi, et comitibus parant ad

in morbo enim aut periculo ouem uel bouem pro cuiusque opulentia in certis locis se sacrificaturos promittunt, uoti deinde uictima non comburitur in holocaustum, ut Iudaeis mos est, sed mactato animali, cutis, caput, pedes, et quarta pars carnis sacerdoti praebetur, altera deinde pars datur pauperibus, tertia uicinis. Caeteras reliquias ipsi uictimatores sibi, et comitibus parant ad uescendum, neque tenentur uoto, si e morbo uel periculo erepti non fuerint. Omnia enim illorum conditionalia sunt, dabo si dederis. Similis etiam apud Graecos et

finitur et stipendium: et sunt omnes filij Turcarum. Tales utuntur longiori hasta, framea, pileos habent rubros, uel alterius coloris ex panno, cum quatuor angulis corniculatis, TACHIA dictis, et differunt a IENICERIS et SOLACHLARIS uestitu atque armatura: tales perfodiunt hostium equos in bello. Deinde aliud genus peditum ex VValahia sectae Graecorum, VOINICHLAR uocati, hi nihil habent stipendij a turca, quam quod immunes sunt a tributi solutione, et decimis: Tales tenentur ociosos equos Regis Turcarum proprijs sumptibus alendo, curamque illorum gerendo, ducere tempore belli.

duo usurpans tentoria, cognomento SATORLAR, cum hodie alterum pro eo tenditur, alterum ad proximam mansionem figitur, ut ibi postero die recipiatur. Magnitudo tabernaculi tanta est, ut procul uisentibus urbs uideatur: in proximo castrametantur Principes, et ambiunt Regis sui tabernaculum: deinde Equites, qui uel singuli, uel terni tentorium habent: Etiam pedites habent propria tabernacula, id enim ex disciplina habent, ne quis sub dio cubet. Ituro exercitui stratores uiam faciunt, hinc inde collocantes aceruos lapidum, uel strues lignorum, ad indicium uiae, adeo ut ne in tenebris

se media nocte, et usque meridiem, sequentis diei in agmine sunt. Inter equitandum Rex in medio duorum BASSALARVM cum illo colloquentes incedunt, quos praecedunt aliquot IENITSERORVM ordinis milites, in equis, ferentes candelas ardentes: et hoc fit tempore noctis obscuro. Deinde TSAVSLAR, id est, Capitanei, clauas habentes ferreas, undique cuspidatas, pellunt homines a conspectu Regis, ad iactum, uel cursum sagittae, ibi SVLIHTARLARVM, id est, stipatorum copia, inter quos currus Cynedis pleni, in usum Turcae, et Procerum Subsequuntur, et praecedunt iam dicti Duces

cum maximo milite, equitum et peditum, et diuersas conditionis hominum, alij habentes stipendia, alij quaestus gratia et lucri, masculi tantum, nullas secum ducentes mulieres. DE VICTVRA ANImalium. DEinde sequitur multitudo Camelorum, mulorum, equorum (interdum solent et Elephantes eorum lingua PHIL dictos, deducere) portantes uictualia, tentoria, et similia militi necessaria. Et ubi figitur tentorium Turcae, ibi iam singula

uictum necessaria. DE POTV ILLORVM. TRiplex illis potus: Primus ex sucaro, ab illis SECHER uocato, aut melle diluto aqua, TSERBTH appellatur is potus. Secundus ex uuis passis detractis racinis in aqua decoctis, additur deinde aqua rosacea, et ali quantulum ueri mellis, et hic potus HOSSAPH uocatur, et uenditur ubique locorum in Turcia, est. n. enim dulcis et inflat uentrem. Tertius fit ex illo defruto PECHMEZ appellato quod ex musto factum,

quod ex musto factum, speciem mellis prae se fert gustu et uisu, deluitur enim aqua, et datur seruis ad bibendum. DE MODO SEDENDI ET comedendi. CVm manducandum est, subijciunt storeas HACTSER uocatas, deinde insternunt tapetia, aut puluinaria. Alij in nuda humo discumbunt, mensa illorum TSOPHRA dicta, ex corio fit, et explicatur, et contrahitur, ut marsupium. Non assident nostrorum more, nec discumbunt ueterum ritu, ut cubito innitantur, sed decussatim pedibus inter se complicatis more sartorum,

religio, a nefandissima illa Barbarorum superstitione. Quare humanissime lector, meum conatum oro boni considas, si quid ex hac (uera quidem, sed incomposita) mea foetura uoluptatis aut iucunditatis hauries. Nam sancte deierare possum, nudam ueritatem me sectatum esse, nullo Turcicarum rerum scriptore inspecto. Iudicium ueritatis committo peritis linguae et nationis, deinde illis, qui diligentius euoluerint, quae de ritu et moribus huius gentis in lucem sunt aedita. IN VETERI VANGIONVM VORMATIA EXCVDEBAT GREGORIVS COMIANDER, ANNO M. D. XLV.

standardization- note the passage in Turkish language (TR; cf. http://www.loc.gov/standards/iso639-2/) Prognoma, siue PRAESAGIUM MEHEMEtanorum, primum de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conuersum. Auth. Authore Bartholomaeo Georgieuits. Cum Gratia et Preuilegio Priuilegio

Rex in Regem Hungariae suffragio omnium ordinum Regni enuntiatus esset, Ferdinandique exercitu regia Budensi pulsus ac ad oppidum Zina [W: Zyna] profligatus esset, vocatus sum a Rege ex monasterio Laad ut res quasdam suas pretiosas mihi ad asservandum daret, quas recipere recusavi; deinde Rex Joannes desertus a suis in Poloniam profectus est; ultro in Poloniam usque eum secutus, terque ex Polonia iter pedibus causa Regis in Hungariam confeci, Regis inopiam ex liberalitate Dominorum Hungariae sustentans, adeoque ex Dominis Hungariae, inter quos primi nominis viri erant Jacobus

Paphlagonias uagos, buxo undantemque Cytoron, Correxi ex Cytheron
Faelicemque Gigis patriam, cui Maexia cultu
Laeta superiaceat, propriae quoque causa ruinae –
85  Alta diuturno colapsaque Pergama baello.
Deinde premit Lyciam primis notosque uolucrum
Auspiciis Caras, Cilicum transgressus et undas
Inuisas tunc, Cydne, Correxi ex Cynde tuas, quum tabida regis
Corpora reddideras, Armenis proxima post haec
90  Maenia

nos vidisse contigit, quum navium libuit rectoribus redire in justum alveum, haec sunt: Kewzeg arx familiae Orbasziorum in dextra Danubii, prorsus diruta et destituta, sitaque olim in amoeno loco, cui adjacebat claustrum Pauli Heremitae. Deinde oppida nominata Veresmarth et Lazkó. Mox Dravi fluminis ostium, a quo Valcó comitatus sumit initium, et Baroniensis desinit. Post arcem Erdewd, de qua supra, nullo honore habitata, in sinistra oppidum est Pathay, Bajá castellum

longe inspeximus. Nec refert de ruinis, excidioque, ut putamus, dicere, quia cuncta ruinae, desolatio et solitudo habet. Hoc tantum adjiciendum duxi, quod Tibiscus amnis ex Carpato monte per comitatum primo Maromarusianum fluens, deinde per Cumanorum campos in superiore Pannonia sitos lapsus, Titulii alluit promontorium, quod habet in dextro latere. Inde paulo ultra cursu provectus et in paludes sparsus, uno tandem ostio, Zalonkemeno opposito in Danubium cadit.

infra Alutae ostium e Transalpina ab Transsylvania venientis Danubium ingreditur. Izcarem autem Ciabrum esse non difficili conjectura assequutus sum. Primum quod juxta positionem in Ptolomaeo hujus fluminis aliud flumen nullum est, deinde quod moderni quoque incolae hunc ipsum amnem et urbem Zophiam terminum ponunt inter Mysiam superiorem et inferiorem cum Thracia, quemadmodum et Ptolemaeus libro III. de situ

et impensae, magna mente illud perfecit, facileque cum veteribus certare potest. Caeterum Philippenses, ad quos divus Paulus apostolus scribit, hujus civitatis erant incolae. In cujus campis pugnavit primum Julius Caesar cum Pompejo. Deinde Augustus et Brutus cum Cassio; tantaque tumulorum per totos latissime campos erectorum copia cernitur, in quamcumque partem oculos verteris, ut numero eos comprehendere non facile possis. Nec dubium est vel praesentium indigenarum

et multis aquis conspicuis in Vulturnum per Philippenses campos dirigit. Per quos late initio dextra ora viae publicae sive Trajanae praefatorum montium ima foecundando, exspatiatus, ad Philippopolim in eandem viam redit. Ibi deinde inter urbem et suburbium accepto ponte ligneo versus Haemum ad sinistram recedit, qua per majora ejus planitiei spatia egressus, et longe lateque divagatus, denuo in memoratam viam majore jam sui et nomine et existimatione

verum majora recipit flumina, quam quae recipit inter montes. Duo primum dextro latere, et utrumque e montibus Basilicis decurrentem, Ztaram Richam, hoc est, antiquum flumen ad Philippopolim, et Ardam paulo infra Hadrianopolim. Laevo deinde quinque: Topolnizam citra oppidum Tatar Pazarcik, ultra Jadinam paulo post Cruzkam; inde Gergovam, mox Tonzam eodem fere loco sub Hadrianopoli, quo Ardam. Ubi ponte etiam ligneo jungitur Tabaclar ab opificio coriariorum Turcis

nostram offerimus, quandocunque tulerit occasio. Ceterum quod ad fratrem suum attinet, diu iam de eo nihil intellexi. Neque, ut verum fatear, nimis multam illius curam gessi; postquam vidi obduratum in ea factione, quae, nisi resipuerit, haud dubie primum sibi, deinde omnibus nobis aliis, perniciem est extremam paritura. Et maxime miror, quod idem dominus frater eius, homo prudentia summa et singulari, cum seditiosis habeat commercium; ibique fortunae suae incrementa quaerit, ubi nemo nisi Turca dominatur. Non ita mihi

litteras. Accessi magnificum dominum Marcum Antonium de Musa, qui heri profectus est Veronam pro capitaneo. Salutem a dominatione vestra reverendissima accepit gratissimo animo, et inquisivit de fortuna et valetudine ejus copiose et studiose, deinde jussit, ut nomine peterem a dominatione vestra reverendissima opus ejus historiarum de rebus Hungaricis, promisitque se solum tantummodo visurum et lecturum, nemine participe facto; quare autem id optet, mihi non aperuit. Quod reliquum est, dominatio vestra reverendissima habet

habeat, quoniam occasiones talium rerum vix semel in centum annis occurrunt. Equorum nunquam alias fuit major raritas ut nunc est, hoc est bonorum et nobilium, eo magis quod proclamata est in iis nostris confinibus generalis expeditio in Ungariam, licet ficte, ut deinde accepimus; accedit huc, quod zanzacchus iste Clisiensis et Hluinensis modernus epirota est natione, malus vicinus, qui non solum equos evehi prohibuit, sed et animalia et fruges, et omnia alia; tamen non desisto interrogare, ut mihi a dominatione vestra reverendissima commissum est.

elaborati, ut quidvis adhibitum in iis multo expressius quam in ipsis speculis repraesentaretur: nec sane licet oratione assequi veram effigiem eorum. Nam postquam essent perfecti, et hoc ordine dispositi, ut primum locum haberet argenteus, secundum aureus, deinde rursus argenteus, postea aureus positus esset, plane inenarrabilis spectaculi facies reddebatur: ut accedentes ad contemplandum, non possent discedere, eo quod omnia splendore eorum illustrarentur, et quod in contemplatione magna inesset

omnia abunde habet, cum sit et irrigua undique regio, et ad magnam securitatem munita. Iordanus fluvius Nam Iordanus, fluvius ille perennis, circumfluit ipsam, in se ab antiquo continentem non minus arvorum quam sex millia myriadum. Deinde ex vicinia sexaginta myriades hominum in ipsam pervenerunt, qui singuli possessionem centum iugerum agri sunt consecuti. Iordani exundatio annua Fluvius autem, perinde ut Nilus, circa tempus messis exundans, multum terrae

singuli possessionem centum iugerum agri sunt consecuti. Iordani exundatio annua Fluvius autem, perinde ut Nilus, circa tempus messis exundans, multum terrae irrigat, et circa regionem Ptolemaeorum in alium fluvium illabitur, qui deinde in mare ingreditur. alii etiam qui vocantur Torrentes defluunt, qui loca illa ad Gazam et regionem Asotiorum inundant. Ad haec naturalibus munimentis circumdatur, cum ob angustias viarum et praecipitia ad fauces profundas, asperitatesque

accurate traditis, hoc demonstravit et effecit, ut si quis tantum cogitet de aliquo improbo facinore peragendo, nedum si id peregisset, sciret Deum id non latere: sicque in tota lege sua Dei maiestatem et potentiam illustravit. Hoc initio ita facto, demonstravit deinde, omnes alios homines, praeter Iudaeos, stulte multos statuere Deos, et colere eos quibus ipsi sint multo praestantiores. Nam illos simulachra ex lapidibus et lignis confecta, habere pro imaginibus eorum qui ipsis aliquid ad vitam utile invenerint: atque

cohortatur ille qui dicit: Memoria recordator Domini, qui fecit in te magna et mirabilia. Apparent enim illa magna et admiranda, cum recte considerantur: ut primum ipsa corporis compages, nutrimenti dispensatio, et singulorum membrorum sua certa figura: deinde, et multo magis, sensuum dispositio, et mentis vis atque agitatio invisibilis: tum etiam eius velocitas ad quidvis agendum, et inventio artium in immensum sese extendunt. idcirco iubet nos haec considerare, et meminisse, quod omnia iam

quae exoptata contigit, solet elicere lachrimas. Hinc iussit illos in ordinem offerre et seponere volumina legis. hocque facto, salutans excepit illos, et dixit: Rectum erat, viri pietate insignes, me primum exhibere honorem illis ob quae vos accersivi huc: deinde vobis praebere dextram: ideo illud prius feci. Hic autem dies in singulos annos per totam vitam meam erit mihi solennis et magnus, quo vos ad me venistis. Et quia contigit ut ad me veniretis tempore illo, quo ego navali adversus Antigonum

cum approbatione audito, dixit, Omnes praeclare respondere: sed interrogato adhuc uno tantum, velle in praesens desistere, ut conversis ad laeticiam et oblectationem liceat hilaribus esse: sequentibus vero sex diebus, velle etiam ex reliquis aliquid addiscere. Deinde quaesivit ex proximo: 10 QUIS finis esset fortitudinis? Ille respondit: Si quod in rebus arduis et periculosis fuerit recte deliberatum et constitutum, id etiam ita pro animi sententia expediatur. Sed tibi, o Rex, a Deo

inquit, Rex. Nam cum a Deo omnia gubernentur, et recte hoc statuamus, hominem esse Dei creaturam: consentaneum est, ut ii omnes sui sermonis vim et rectitudinem a Deo principaliter petant. Hic cum rex innuisset, ipse desiit de his verba facere: ac deinde conversi sunt ad hilaritatem convivii, quod ad vesperam demum est solutum. Secundi diei convivium Postridie rursum eodem modo et ordine et convivium erat apparatum, et singuli discumbebant: ibi Rex, cum visum esset

12 QUOMODO veritatem diligere et colere posset? Ille respondit: Si primum statueris, magnum dedecus esse omnibus hominibus, mentiri: multo vero magis, regibus: qui cum habeant potestatem agendi quae velint, cur mentiantur? Deinde si hoc etiam consideraveris: Deum esse veritatis amatorem. Hoc etiam valde approbato, conversis oculis in sequentem, dixit ad eum: 13 QUAE esset doctrina, et qui fructus sapientiae? Ille respondit: Quemadmodum

omnes, similiter studebunt agere. verum tu nihil simulas, neque es rex personatus: sed praestas regem verum, ex gratia Dei, qui pro tuorum morum pręstantia tibi imperium dignum contribuit. Haec omnia cum Rex cum magno approbationis suae applausu accepisset, et deinde convivii hilaritatem in satis longum tempus protraxisset, tandem iussit viros illos ducere cubitum. Quo facto, et finita hac convivatione, apparabantur quae in sequentis diei convivium instruendum pertinerent. Tertii diei

et reliqua conversatione, in benevolentia et reliquis vitae officiis nihil ultra modum agant. Deus autem tibi, Rex, mentem ad optima diriget. Rex cum applausu hoc accepto, et simul omnibus aliis nominatim collaudatis, idque etiam facientibus aliis qui aderant, deinde convertuntur ad hilaritatem canentium. Quinti diei convivium Sequenti die Rex similiter captata opportunitate, interrogabat sequentem: 41 QUAE esset maxima negligentia? Ille ad hoc respondit: Si

esse liber et vacuus ab ira? Ad hoc dixit ille: Si primum consideraveris, quod cum omnium potestatem habeas, si adiunxeris iram, mortem sis allaturus multis: id quod est inutile et triste, si quis ex eo quod omnia in sua potestate habeat, multos vita privat: deinde si hoc etiam perpenderis, cum omnes habeas subiectos, et nullum adversantem, non esse cur tibi sit irascendum. Postremo, si et hoc expenderis, Deum totum mundum gubernare cum mansuetudine, sine indignatione omni: huncque, Rex, tibi esse imitandum.

hospitales et faciles ad se excipiendum? Dixit ille: Si te erga omnes ęqualem exhibueris, aut etiam inferiorem magis quam superiorem erga illos apud quos peregrineris. Nam primum Deus ipse in universum, quod se humiliat, acceptat ex sua natura. Deinde etiam homines ipsi demissos humanitate prosequuntur. Suffragatus huic, alium interrogabat: 49 QUOMODO extruere posset, quae sint futura diuturna? Ad hoc dixit ille: Si magna et honorifica perfeceris opera, ut contemplantes

et in tota vita degenda veritatem colere. nam ex hoc maximum gaudium, et tranquillitas animi maxima tibi contingent Rex. Spes etiam in Deo praeclara continget tibi, pie administranti regnum. His auditis, omnes exclamarunt cum applausu magno. deinde rex laeticia repletus ad propinandum est versus. Sexti diei convivium Sequenti autem die apparato convivio, series eadem, quę ante, erat discumbentium. ibi Rex data opportunitate, reliquos interrogare cępit, ac

convivio, series eadem, quę ante, erat discumbentium. ibi Rex data opportunitate, reliquos interrogare cępit, ac ad primum dixit: 51 QUOMODO quis vitaverit, ut non in superbiam incidat? Ille dixit: Si primum aequalitatem servaverit: deinde ubique sibi subiecerit, quod ipse homo praesit hominibus: tertio, si cogitaverit, Deum deprimere superbos, et exaltare humiles. Commendato eo, sequentem interrogabat: 52 QUIBUS sit utendum consiliariis? Illis,

Illi autem rem aggressi, singula ex collationibus ad consonantiam elaborabant: et quod ita consonum et elaboratum erat, ut dignum esset descriptione, a Demetrio scripto excipiebatur. Ac quidem quotidie ad nonam usque horam in tali studio congregati erant: deinde discedebant ad curandum corpus, quibus omnia large suppeditabantur quae cupiebant, et praeter haec quotidie de illis quae regi apparabantur et his Dorotheus ex mandato regio subministrabat. Atque etiam quotidie bene mane veniebat in aulam, et salutato Rege

historia versarentur, fabulosa figmenta receperunt: quandoquidem apud omnes homines, tum communiter de locis, tum proprie de urbibus, monumenta quaedam servabantur huiusmodi, quas dixi, rerum, auditione perceptarum: quas filii a patribus acceptas suis deinde posteris ut traderent, elaborarunt. quod siqui litteris eas consignare vellent, ab his ut ita plane exponerentur quo modo de veteribus acceperant, dignum putabant. quapropter illos viros, ut locorum descriptiones fabulosis additamentis variarent,

Mytilenaeis aggressus scribere, narrationem prius quam universam absolveret, ad Lacedaemoniorum res gestas divertit: quibus nondum imposito fine, Plataeensium obsidionem commemorat: eamque mox imperfectam dimittens, Mytilenensis belli mentionem infert. deinde sermonem eo convertit, ut, quemadmodum Corcyrae seditione facta, alii Lacedaemonios, alii Athenienses accersiverint, exponat. neque vero perficit hanc partem; sed omittens inchoatam, de Atheniensium priori expeditione in Siciliam pauca narrat.

tam sociorum in eam mentem adducti, quam metu ne nimium crescerent vires Atheniensium, quorum dicioni iam subiectam Graeciae maiorem partem viderent. Athenienses enim ad eas res quae incrementum illis attulerunt, huiusmodi ratio perduxit. Deinde ea quae a Persico bello ad Peloponnesiacum civitas gessit, per capita subiungit, idque cursim, usque eo, ut ea paucioribus quam quingentis versibus comprehendat. Rursus, cum illa rebus Corcyraeis anteire, neque ab illis, sed ab his manasse

utrosque, dum res agerentur, nec minus apud Peloponnenses ob exsilium meum, versatus essem; factum est ut aliquid ego peritius, quam ipsi, potuerim in otio cognoscere. Dissensionem igitur post decem annos exortam, et foederum perturbationem, et quae deinde in bello consecuta sunt, explicabo. Praeterea et in ea parte ubi amplificationibus res persequitur, minus illum esse MG: In capitum tractatione non satis accuratus est. In

quod nimirum is custodia civitatem contineret, ac, quantum quidem posset, quietam conservaret, ita tamen, ut frequenter equites aliquot emitteret, qui hostium emissarios ab agris qui vicini urbi erant, prohiberent, nequid ipsis agris damni inferretur; deinde brevem quandam pugnam ab Atheniensium equitum turma, una cum Thessalis, in Phrygiis ait esse commissam cum Boeotorum equitibus: in quo conflictu Athenienses et Thessalos nihilo fuisse inferiores, quoad gravis armaturae militibus subsidio Boeotis

quod perinde est ac si Latine dicas: Ea igitur quae urbium erant, tumultuabantur . quod multo sane melius erat hoc modo: ἐστασίαζον αἱ πόλεις, civitates tumultuabantur. Quod deinde sequitur, καὶ τὰ ἐφυστερίζοντά που, difficulter coniectare licet quid sibi velit. sic vero magis fuisset perspicuum, αἱ δ' ὑστεροῦσαι πόλεις:

suspectus . In his rursus illud incertum est, cui vocabulum χαλεπαίνων accommodari, aut de quo dici velit; ita illud ἀντιλέγων, ad quem referatur, et qua de re sit dictum. Deinde ait; ἐπιβουλεύσας δέ τις, τυχών τε ξυνετός, καὶ ὑπονοήσας ἔτι δεινότερος: προβουλεύσας δὲ

per leges latas ob utilitatem, sed contra leges ab avaritiam fiebant . Sententia vero est huiusmodi: Neque vero ad utilitates legibus constitutas societatum fiebant coitiones; sed eo, ut quisque aliquid contra legum praescriptum posset adipisci. Deinde ait: καὶ ὅρκοι εἴ που ἄρα ἐγίγνοντο συναλλαγῆς, ἐν τῷ αὐτίκα πρὸς τὸ ἄπορον ἑκατέρῳ διδόμενοι ἴσχυον, οὐκ

poenas ab eo sumebat, quod fidentem minimeque sibi caventem insidiis circumvenisset: ac propterea etiam prudentiae opinionem consequebatur, quod suam animo securitatem providisset, quodque adversarium per dolum vicisset. Deinde ita ait: ῥᾷον δ᾽ οἱ πολλοὶ κακοῦργοι ὄντες δεξιοὶ κέκληνται ἢ ἀμαθεῖς ἀγαθοί, καὶ τῷ μὲν αἰσχύνονται, ἐπὶ δὲ τῷ

omnes etiam soloecismos, qui vel in numeris, vel in casibus admittuntur, figuras dicendi vocet. Nam cum praeposuisset, ἡ μὲν ἐπιείκεια τοῦ διδάσκειν καθ᾽ ἡσυχίαν οὐ ψέγεται deinde ad singulare, et nominandi casu prolatum, accommodasset ea quae multitudinis numero efferuntur, τὰ δὲ τοῦ πολέμου παρόντα ἤδη καὶ οὐ μέλλοντα his in singulari numero, et

arbitramur, ut ostendamus, vel iure penes nos, qui Medum eiecerimus, imperium esse, vel nulla iniuria nos lacessitos nunc ad bellum exire . Haec oratio confitentis est bellum innocentibus illatum; cum de neutro istorum rationem reddere velit. His deinde addit: οὔθ᾽ ὑμᾶς ἀξιοῦμεν ἢ ὅτι Λακεδαιμονίων ἄποικοι ὄντες οὐ ξυνεστρατεύσατε ἢ ὡς ἡμᾶς οὐδὲν ἠδικήκατε λέγοντας οἴεσθαι

idem est ac si dicat: Vos quidem, cum certo sciatis iniuria vos affici, necessitatem perferte, ac cedite. nos contra, cum non ignoremus iniuriam nos inferre imbecillitati vestrae, per vim erimus superiores. Haec enim utrique nostrum possunt evenire. Deinde caussam huius afferre volens, addit: ὅτι δίκαια μὲν ἐν τῷ ἀνθρωπείῳ λόγῳ ἀπὸ τῆς ἴσης ἀνάγκης κρίνεται, δυνατὰ δὲ οἱ προὔχοντες πράσσουσι

οὗτοι δεινοὶ τοῖς νικηθεῖσι. Hoc est; Neque enim qui aliis imperant, ut Lacedaemonii, duriores sunt in victos . Hoc non absimile est ab eo, ac siquis dicat, tyrannos tyrannis odio non esse. Deinde addit: καὶ περὶ μὲν τούτου ἡμῖν ἀφείσθω κινδυνεύεσθαι, Hoc est; Sed de his nostrum esto periculum . Hoc vix pirata aliquis aut praedo dixisset, qui, modo in praesentia

τούτου ἡμῖν ἀφείσθω κινδυνεύεσθαι, Hoc est; Sed de his nostrum esto periculum . Hoc vix pirata aliquis aut praedo dixisset, qui, modo in praesentia animo obsequatur suo, de futuro nihil laborat. Deinde paucis ultro citroque, cum Melii aequas conditiones admitterent, dum inquiunt: ὥστε δὲ ἡσυχίαν ἄγοντας ἡμᾶς φίλους μὲν εἶναι ἀντὶ πολεμίων, ξυμμάχους δὲ μηδετέρων

exstitisset, in eum conferebant. praeterea non hac dicendi figura, quae reprehensionem habet; sed illa, qua deprecatio continetur, utendum erat. non enim multitudinis lacessere atque irritare iracundiam, sed placare ac mitigare, oratoris est munus. Deinde adiungit his sententiam quandam, veram illam quidem, graviterque prolatam, sed praesenti tempori minime utilem: ἐγὼ γὰρ ἡγοῦμαι πόλιν πλείω ξύμπασαν ὀρθουμένην ὠφελεῖν τοὺς

omnibus conveniant: sed, quemadmodum initio quoque dicebam, quae sua esset de Periclis virtutibus sententia, ostendere cupiens Thucydides, hanc illi intempestivam orationem affingit. Oportebat autem ipsum prius, quid de hoc viro sentiret, declarare; deinde vero eidem in periculo versanti orationem, qua iracundiam deprecaretur, humilem adiungere. Hoc sane facere decebat eum historicum, qui veritatem imitari vellet. illa vero permolesta sunt, quae puerilia dictionis ornamenta, et nomina

quidem calamitatum partem maximam praeter opinionem, praeterque expectationem subibant; ac hortaretur ut fortiter atque ita ea mala ferrent ne civitatis dignitatem labefactarent; ac, rerum privatarum dolore deposito, de communi salute essent solliciti; deinde oratione percurrens, illos, cum tam firmum in mari imperium tenerent, neque a Persarum rege, neque a Lacedaemoniis, neque ab ullo praeterea hominum genere, regno spoliari posse; quarum rerum fides non praesens, sed futura erat; non in providentia,

nolle succumbere, neque nostram delere dignitatem. Nam qui per ignaviam, gloriae, quam obtinet, desertor est, is non immerito ab omnibus reprehensione dignus iudicatur; is vero malevolentia, qui temere gloriam, ad se non pertinentem, appetit . Deinde illa addit, quae Atheniensium animos ad maiorum fastum excitent: τῆς τε πόλεως ὑμᾶς εἰκὸς τῷ τιμωμένῳ ἀπὸ τοῦ ἄρχειν, ᾧ ὑπὲρ ἅπαντας ἀγάλλεσθε, βοηθεῖν καὶ

utraque faciunt inferiores) et ob id Syracusas vult damno affici, ut nos modestiores fiamus; ac superesse, ut tutius degat; is non ea quae in humana sunt potestate, sperat. non enim possunt homines et desiderium et fortunam in suo arbitrio habere . Deinde, quae in extrema oratione sunt collocata: δεόμεθα οὖν καὶ μαρτυρόμεθα, εἰ μὴ πείσομεν, ὅτι ἐπιβουλευόμεθα μὲν ὑπὸ ᾿Ιώνων ἀεὶ πολεμίων,

est 28. dies eiusdem mensis. Gaudebam non minimo gaudio, quod Vestra Reverendissima et amplissima Celsitudo valeat: secundo arbitrabar, me aliquas accepturum esse litteras. Sed miser ego spe frustratus, tamen adhuc spero in paucis diebus. Laborabam deinde ex corpore fere per decem hebdomadas. Quod autem Vestra Illustrissima et Reverendissima dominatio scripsit domino Casparo doctori, et animi mei institutori, ut mei curam habeant, id certe quantum ab eis possibile fuit, diligentem

et incolas praeter paucos in arcibus inclusos in servitium abduxit. Corcyrae portus, et litora, ac vicos, quamvis non impune vexavit. Triremium nostrarum Barbadicam Jadertinam, et Tronam vix elapso Chersano Nicolao Drasio dum hostilem explorarent classem deinde etiam tres onerarias naves cum militibus, et armamentis oppressit. In Epiro Alchinium, quod ab exercitu necquicquam oppugnabatur per deditionem a Sarra Martinengo servari non posse praevidente recepit. Antibarim quoque nullis prorsus vexatam armis

deferendum suae matri. Cognitis in civitate iis iis Z: his D , quae in Blattensi rure ab hostibus gesta fuerant fuerant hostibus Z: fuerant inter nos luctus deinde etiam tumultus exoritur. Universi enim rurales, sub praetextu invisendi suos, et colligendi, si quae superfuerant hostibus D [hostibus] abire decreverunt. Fuit quidam ex ordine clericali, qui tanquam praesagiens aliquid novi

Ex ea Pater Vincentius Theologiae Magister insignis ex ordine Praedicatorum fuit Archidiacono amicissimus, et jure sanguinis quarto gradu conjunctus, propter cujus benevolentiam Rosenei domi suae primo Jacobum, quem mors decennem immatura praeripuit, deinde hunc Antonium utrumque Marci filium utroque parente orbatum educaverunt literis, et moribus imbuendum educaverunt litteris, et moribus imbuendum Z: educaverunt, literis et moribus imbuendum

halitu semimortuus. Nihilo minus postridie vix audita est vox hostes adesse, et ad primam acclamationem inter primos ex urbe elapsus non ante moderavit cursum, quam superatis montibus se reperit procul a Civitate 15 millia passuum. Apparati sacris deinde corpora curavimus. Vincentius Roseneus fratri retulit, quae audierat a Cervino Bona. Ille suspicatus dolo semina terrorum seri succensus quodam calore iracundiae plura animo volvebat, cum in aula praetoria sensit esse de annona

pugnatorum paucitatem, tum etiam propter murorum debilitatem. Illico jussu Archidiaconi prepravljeno iz Archidiaconus lembus exoneratus sub oculis Praetoris scissa rimula immersus fuit; Deinde omnem multitudinem virorum ipsemet conscripsit, et numeravit, et inventi sunt circiter ducenti, et quadraginta virilis virilis D: virili Z sexus absque mulieribus, et infantibus.

hostiolum portae marinae cum duobus tantum Jacobo *** Jacobo *** et Marino Z: Jacobo scilicet, et Marino D et Marino suis intimis, et avectus celoce Perastina in habitu vili nautico primo Pharum deinde Jadram, et tandem Venetias, sive Ferariam pervenit. Nos invicem cohortati alter alterum, et in bonam spem evecti foramen turris Praetoriae extruximus. Vigiliis dispositis totam urbem circum circa *** circum

diebus ante bellum motum Raphael Gabrielius a Petro Bragadeno loci rectore optimo missus in legationem Venetiis reportaverat numerum non parvum sclopetorum lancearum, arcuum, sagittarum, et sex colombrinas aeneas emittentes pilas ferreas librarum duodecim. Deinde post bellum jam motum Philippus Roseneus, et ipse orator missus attulerat quatuor petrerias, et duas colombrinas et triginta archibusonorum, et pulveris bombardici copiam, et multa alia tela. Erant et et

sapientum aperiantur portae portae D: partae Z . Contigit Archidiacono obviare sorori viduae trahenti secum gemelos quinquennes, et filiam paulo majorem, et eum obtestanti, ut se primam deinde ejus pignora jugularet priusquam hostiles manus experiretur cui infracto animo respondit, ut se, et suos Deo commendet, virili animo sit, pugnet, et pugnantibus auxilietur. Ipse post orationem ad fores Ecclesiae Cathedralis obseratas genibus, flexis

quodque ipsi D ipsi responderunt se ab illis civibus hostium loco haberi, neque admitti intra maenia [ad] scriba ipse delevit in urbem jam a multo tempore. Deinde quaesivit an Triremes Venetae fuerint sub eo oppido a quindecim diebus citra, qui responderunt fuisse. Subjunxit ille praesidium fuit dimissum dimissum Z: admissum D , verumtamen majores, et

dedere. Nos primo conjecturis id quod erat conjectantes a praefecto classis Turcicae venisse venisse D: vomisse Z Caracosiae praeceptum, ut ad reliquum navalem exercitum propere festinet, deinde etiam ab emissis exploratoribus de hoc certiores facti, postero die solemnes non solum solemnes non solum Z: non solum solemnes D annuas supplicationes a nostris majoribus institutas ob

nostrorum hominum nunquam defuit locus ad amplissimas dignitates honoris et fortunarum. Postea quum in virum evasisses, et viderere tractandis maioribus negotiis idoneus, multas et varias, et nobiles legationes, primum sub Joanne Rege, deinde sub Caesaribus Ferdinando et Maximiliano fideliter, prudenter, dextere, servata semper Principum auctoritate, obiisti. Quamobrem tibi externo, nec petenti, nec ambienti, merito quidem virtutis et industriae ultro donata sunt

matre vero Margarita Statilia Michaelis Statilii Traguriensis filia. Huic statim ab ipsa infantia paternis laribus abesse contigit. Primum enim Tragurium ad eundem Michaelem Statilium maternum avum una cum fratre Michaele missus est, hic aliquot annis nutritus, deinde ad Petrum Berizlavum episcopum Veszprimiensem, eumdemque praesidem Sclavoniae, ac quaestorem regni Hungariae cognatum suum delatus est. Verum Petro brevi post tempore a Turcis occiso a Joanne Statilio episcopo Transylvaniensi avunculo eodemque amitino suo in tutelam susceptus est. Apud quem

etiamsi varia exemplaria versionum Sacrarum literarum conquisierunt, eaque inter se accurate contulerunt, indeque sua Hexapla confecerunt: tamen revera sacro textui, suis illis mythologiarum transfigurationibus, sublato literali sensu, prorsus novam faciem aut larvam induxerunt. Secuta deinde est aetas Hebreae linguae prorsus ignara, ut parum efficere in hoc genere potuerit. Quin potius studio declamitandi, ac dulcedine suarum cogitationum et inventionum, Theologi ad sua potius commenta deflexerunt, quam ut vel Sacras literas, vel earum nativum sensum explicarent.

ut tanto magis sacer Codex tum teratur, tum etiam intelligatur. ¶ Prima igitur et prolixissima eius pars continebit singularum Scripturae vocum, et phrasium ex illis ortarum, explicationem, Alphabetico ordine digestam: ita ut primum maxime propria nativaque earum significatio, deinde autem figuratae explicentur: ea tamen serie, ut quanto quaeque significatio nativae magis propinqua est, tanto prius exponatur: quanto autem magis figurata est, tanto posterius: praesertim vero eae, in quibus tropi conduplicantur. Postremo autem loco, significationes obscuriores, ex una

nec Paulus ac Barnabas in Actis. Dicetur de huius vocis phrasibus etiam in aliis vocabulis, quae ei adiungi solent. ADVENTUS, et Advenio, nota vox est. Celebratur autem loquutio Adventus Domini, qui duplex potissimum est. Primum, cum venit in carnem ad redimendum genus humanum: Deinde, cum in fine mundi veniet ad iudicandum homines. Possis et tertium adventum eius dicere, cum singulos convertit, et in corda eorum venit. AEDIFICARE, Hebraeis בנא Bana, aedes struere est, notae significationis vox: sed per metaphoram valde

7. potissimum de dono Spiritus sancti interpretetur. Ex hac metaphora dicit Dominus in Ioele, se effusurum de Spiritu suo super omnem carnem: donum spiritus, pluviae aquisque comparans. Ezech. 36 est plenior metaphora aut similitudo, cum inquit: Effundam super vos aquas mundas, et mundabimini. Deinde ponuntur Aquae pro adversitatibus et calamitatibus, magnisque periculis: ut Psal. 18, Et assumpsit me ex aquis multis. et Psalm. 69, Servame Domine, quoniam aquae venerunt usque ad

Esa. 15 Levit. 19. Ier. 4 sicut et Capitis. Contra apud Romanos olim, barba et coma promissa luctus ac moeroris indicium erat. Sic sane et de Mephiboset 2, Sam. 19 legitur, quod intermissa rasione barbae, et lotione vestium ac corporis, testatus sit suum dolorem de exilio Davidis Deinde et ignominiam significabat Sic enim Hanum rex Amon 2. Sam. 10 praecepit, dimidiam barbam legatorum Davidis radi. Sic et Paulus radit barbam, et tondet comam, veluti in signum doloris ac poenitentiae, et reddendi Voti tum in Cenchraeis tum Ierosolymae. BARBARUS, primum perinde

BARBARUS, primum perinde in Sacris literis ut et in prophanis, peregrinum significat: Credo ficticium esse vocabulum, a soni peregrinae nobisque ignotae linguae inconcinnitate: cuius pronunciationem, etiamsi per se elegantissima esset, moleste accipimus, tamquam inconditum quid ac rude sonans Deinde significat peregrini sermonis hominem. sic Ovidius dicit, se esse Getis barbarum et Paulus 1. Cor 14 dicit, eum qui nostram precationem publice clareque factam non intelligit, esse nobis barbarum et nos vicissim ei. Sic Psal. 114. dicitur. In exitu Israel de Aegypto, et

nostram precationem publice clareque factam non intelligit, esse nobis barbarum et nos vicissim ei. Sic Psal. 114. dicitur. In exitu Israel de Aegypto, et domus Iacob de populo barbaro. Tertio barbarus incultum, agrestrem et ferum hominem significat. Hac ratione primum Graeci, deinde et Romani, omnes alias gentes barbaras, id est, incultas vocarunt. Sic et hodie Itali alias gentes prae se ut barbaras, id est, minus cultas ac humanas, et minus ingeniosas contemnunt. BASAN, fuit et regio quae Gigantum dicta est, Deut. 3. et civitas regni Og, ibidem et denique

hanc vocem cum dicit, beatiorem fore caelibem. Item Dominus, cum dicit. Beatae erunt steriles: scilicet, commodius in eo statu habebunt, non dolentes aliorum praeter suam calamitatem. Sic Psal. 136, Beatus qui retribuet tibi retributionem, et allidet parvulos tuos. Deinde, Beatitudo aliquando pro iustificatione ac reconciliatione accipitur: quod illi demum felices sunt; qui Deo propitio fruuntur. Psal. 32, et Rom. 4 Tertio tribuitur a Christo Matt. 5, et Luc. 6, ingens beatitudo illis, qui varias cruces, labores ac dolores propter

tametsi etiam plures specialiores istis subdivisis reperiri queant. Diligentissime autem duo illa hic expendantur et observentur: de quibus forte postea aliquid in voce VOLUNTAS addam. Nunc aliorum quoque de hisce vocabulis sententiam adscribam, ac primum quidem ex novo Testamento haustam, deinde ex veteri, ubi simul etiam ipsae originales voces Graeca et Hebraea explicabuntur: tametsi non ita perspicue hasce duas significationes distinguant ac explicent. Sentit igitur Hieronymus, εὐδοκίαν esse Graecis novam vocem, quam primum LXX

vero loco Lucae, In hominibus bona voluntas: non incommode possis intelligere hominum propensam voluntatem, quam angeli eis in agnoscendo et accipiendo hoc tanto bono imprecantur, et divinitus dandam esse praedicunt. Primum enim indicatur, Dei gloriam restitui per illam filii incarnationem. Deinde, hominibus pacem a Deo contingere, postremo vicissim ipsorum bona voluntas seu fides, erga tantum thesaurum divinitus oblatum requiritur, aut etiam hominum acquiescentia in eo ac fruitio denunciatur. Iam audiamus explicationem cuiusdam Hebraeae linguae probe gnari, ex veteri Testamento

Sic Esaiae 55, invitat Deus omnes sitientes, ad fruendum aqua spirituali. Eodem modo et Esaiae 65. dicit Dominus: Servi mei comedent, et vos esurietis: servi mei bibent, et vos sitietis. Sic Prover. 5 et 9. 1. Corinth. 10, Bibere spiritualem potum. De hoc significato vide supra in AQUA. Deinde, per quandam catachresin rapere significat: ut Iob 5, Bibent sitientes divitias eius. Esaiae 37. Ego fodi, et bibi aquam: id est, quae oppugnavi, ea diripui. Tertio, valet aliquando idem quod percipere aut discere, sicut et Latini sua metaphora Imbibere utuntur: ut Iob 15, Bibere

scribitur. ut 2. Sam. 22. Psal. 28. et 97. Hoc fit, cum propterea (interpretante ipsomet Domino) ne visa aliqua specie eius, sibi idolon facerent: tum, quia humana mens non est illius maiestatis capax: tum denique, quia (sicut Dionysius interpretatur) ignota sit nobis Dei essentia. Deinde, dies caliginosa pro obscura, tristi ac infelici per metaphoram ponitur: quia tenebris nihil tristius, ut postea dicetur: et contra, luce nihil laetius, Zoph 1. et Ion. 2. Sic igitur Iob. cap. 3 maledicens diei qua natus erat, imprecatur eum esse caliginosum. Sic et

sanctus ista de sacrificio Christi sempiterno, eiusque virtute, non ita expressis verbis hoc Psalmo describat, propterea quia nondum hoc ferebat temporis illius ratio et conditio: tamen pulchre depingit hoc titulo sortem et conditionem matutini Christi, cum hinnulis suis in Iudaea circumeuntis. Deinde ingenium, furorem et rabiem hostium Christi, qui ipsum essent non aliter insectaturi et infestaturi, quam quomodo venatores solent matutinam cervam, vel canibus, vel cassibus, insidiis, sine fine eo usque insectari, donec illam comprehendant et interficiant. Et vide quam concinne ad mortem

ut 1. Reg. 16. Num coram Domino est Christus eius. 1. Reg 24 Propitius mihi Dominus, ne faciam hanc rem Christo meo. Item, Christus Domini est: id est unctus est rex a Domino constitutus. 2. Reg 1. Ego interfeci Christum Domini. Esaiae 45. Haec dicit Dominus Messiae suo Cyro. Sed deinde haec appellatio in specie promisso Salvatori tribuitur, 1 Reg. 2. Sublimabit cornu Christi sui. Item, Ambulabit coram Christo meo cunctis diebus. 2 Reg. 23. Dixit vir, cui constitutum est de Christo Dei Iacob. Psalm. 2. Adversus Dominum et adversus Christum eius. Psalm. 84 Respice in

lucem doctrinae: item largiturus lucem cordium, donaturus lucem aetetnam. קלא Admirabilis, Esaiae 9. propter essentiam et officium, quia est verus Deus et homo. Deinde, quia mirando modo vincit diabolum et expiat homines, nempe passione et morte sua. Insuper mirificat sanctos suos, ut inquit David: id est, mirabiliter regit et conservat Ecclesiam suam. יועץ Consiliarius. Esaiae 9. a doctrina, qua erudit suam

faciet populum suum, a peccatis suis. Matt. 1. Est igitur Iesus, officii nomen. Disputant autem ac confligunt eruditi de hoc nomine acriter. Quidam a Iehova peculiari Dei appellatione, derivare conantur: tali nimirum mutatione aut epenthesi facta, quod ex Iehova, Ieheschuch sit compositum, ac deinde rursus per quandam amputationem et muitlationem sit procrearum Ieschu. Verum eruditi hasce Rabinicas cogitationes, tanquam alienas et contortas, et nulla firma autoritate aut ratione suffultas, explodunt: et simplicissimum ac verissimum etymologiaeque e caelo prolatae maxime consentaneum

et mortis sit missus, sicut audivimus angelum nomen Iesu interpretatum esse. Immanuel, hoc est nobiscum Deus, Matthaei primo dicitur, tum propter essentiam, tum propter officium. nam, Verbum caro factum est, inquit Iohannes: hoc est, in una persona Christi unitae sunt divina et humana natura. Deinde, habitat etiam in nobis hominibus, et est efficax: Iohan. 1. Lux mundi Iohannis 8. 12. Ego, inquit, sum lux mundi: qui sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae. Sic et Iohannes capite primo explicat: Erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc

Sponsabo te mihi in sempiternum, et sponsabo te mihi et in iustitia, et in iudicio, et in misericordia, et in miserationibus Et sponsabo te mihi in fide. Significat igitur haec vox, ardentem amorem erga Ecclesiam suam, et copulationem arctissimam. Nam in sponso flagrans amor existit erga sponsam: deinde vinculum arctius in humana vita nullum est quam hoc. Iohannis octavo interrogatus Christus a Pharisaeis, Tu quis es? respondet: Principium, quod et loquor vobis. Est autem τὴν ἀρχὴν, phrasis continens seriam asseverationem. Prorsus ille ipse

malitia alienos efficit. Vendere columbas, forte per parabolam significat, Spiritus sancti dona ac bona, totamque religionem ac veritatem eius venalem exponere. Vide et August. tractatu 10. super Iohannem. COLUMNAE munus est, primum ut sustineat totum incumbens onus, aut aedificium. Deinde, ut sit quiddam invictum, et contra omnes iniurias aut impetus firmum et consistens. Hinc igitur fit, ut per metaphoram significet alias veros doctores, quia quasi sustinent Ecclesiam et religionem, suo quodam modo ac loco. ut Galat. 2, Petrus et Iohannes dicuntur visi esse columnae

unius. Hinc fit ut commune in Sacris literis dicatur primum, quicquid non est Deo separatum, proprium ac consecratum, ut disseritur Deuteron. 20, de facienda vinea communi: id est, oblatis Deo primitiis primisve quos ferre incepit fructibus, hominum usui annuente et benedicente Deo concedenda. Deinde in novo Testamento multo crebrior est huius Hebraismi usus, et in deteriorem partem accipitur, pro reb. adeo prophanis, ut etiam immunda haberi debeant. Forte inde est haec loquutio, quod etiam impuris Ethnicis erant communia, quos una cum suis cibis et reb. habebant Hebraei pro immundis ac

negat Paulus se scivisse esse peccatum, nisi sibi id per Decalogum fuisset indicatum. Iacobi 1, ita describitur cupiditas, ut videatur indicare ipsum originale peccatum, aut certe proximum eius motum, vel aestum. inquit enim: Unusquisque teneatur, dum a propria conscientia trahitur et inescatur: deinde concupiscentia posteaquam concaepit, parit peccatum: peccatum vero perfectum, gignit mortuum. Ubi ipsam radicem pravorum motuum vocat concupiscentiam. Theologis postea significavit ipsum Originale

verbum Hebraeis solet etiam plerunque verti per colligo. Quare eius Hebraismos quaere in verbo Colligo. Hic tantum de uno aut altero loco dicam. Congregare exules. Psal. 147. Exules Israelis congregabit: id est, colliget pios, primum in Ecclesiam vocando eos, ad veram doctrinam: deinde etiam in vitam aeternam. Allusio autem est in ista loquutione ad dispersionem Israelitarum, tempore captivitatis Babylonicae, et postea factam qualemcunque recollectionem tempore instauratae Hierosolymae. Sic Iohan. 11. Christus dicitur esse passus, ut filios Dei dispersos congreget in

transeundo, iuxta montem Sina venerit, et Abrahamo in terra Canaan liberos genuerit: sic et Hierosolyma aut synagoga populi Israelitici eandem viam ex Aegypto venerit, cum Deo in monte Syna foedus inierit, et tandem in Cananaea carnales filios Deo genuerit, qui tamen non sint genuini ac haeredes. Deinde quod, sicut Agar eiusque posteri fuerint quasi servi, et non veri haeredes bonorum Abrahami: sic etiam praesens Hierosolyma ac gens eandem viam in rebus spiritualibus ac religionis incedat, ut sit spiritualiter serva, extrudenda ex domo Dei, et non haereditatura Dei regnum ac bona. Huc

aut aduruntur. Apta esset et illa huius locutionis expositio, quod sicut cauteriati aut castrati omni virilitate privantur, et veluti effeminantur, amputatis virilibus: ita et istorum conscientia ac mens, masculum illum vigorem sane, acriter et graviter iudicandi, per falsam doctrinam amiserit. Deinde altera cauterii ratio est, quod malitiosis, fugitivis et facinorosis servis, ac aliis, cauterio, id est, ardenti ferro stigmata inurebantur, ut ab omnibus agnoscerentur, et pro infamibus ac sceleratis haberentur. Sic igitur seductores et seducti, dicuntur esse non in corpore, sed anima ac

decimoquarto dicitur, quod Deus sit ad eum venturus, et cum illo mansurus, qui custodierit sermonem eius. Iohannis porro 17, etiam clarius in hoc sensu accipitur, cum Christus affirmat Apostolos custodivisse sermones Dei. Complectitur autem haec custodia primum conservationem purae doctrinae: deinde serium studium credendi verbo ac promissionibus Dei, et parendi praeceptis eius. Sic et D. Virgo dicitur custodivisse in corde suo omnia Christi verba. Custodire, pro cavere etiam in aliis linguis dicitur. Custodire animam in vitam aeternam. Iohannis 12, pro conservare: ubi verbum conatus

vos tantopere laboratis, sua sponte erunt munda. Dare igitur ibi, idem quod efficere aut convertere declarat. Deo gloriam dare, est glorificare eum corde, timendo ac credendo, et ore eum celebrando: Ierem. 13. Iohan. 7. Seneca epist. lib. 15. epist. 96. Primus Dei est cultus, Deum orare, deinde illi reddere maiestatem suam, reddere bonitatem, sine qua nulla est maiestas. Vis Deum propitiare? Bonus esto. Satis illum coluit, quisquis imitatus est. Dare gladium in manus alicui Exod. 5. accusant Isralitae Moysen, quod dederit Aegyptiis gladium contra eos: id est, causam aut

significat, Deo certis quibusdam ritibus ac caeremoniis consecrare. Primum enim, quando templa aut altaria, aliaeve res ad cultum Dei destinatae aedificabantur, tum mox certis ritibus Deo addicebantur et consecrabantur. Sic prolixe indicatur dedicatio altaris, Num. 7. et templi, Esdrae 6. Deinde Nehem. 12. etiam muri Hierusalem dedicantur Deo singulari pompa: id est, solenni quodam ritu ac precatione Deo offeruntur, et eius custodiae protectionique commendantur. Denique et novae domus, et vineae dedicari Deo solebant: ut Deut. 20. Commendabantur enim Deo, eiusque protectioni: et

ratione, ut nos per eam saluemur: sed etiam, ut eam summa sanctissimaque fide undique incontaminatam et illaesam Deo ac posteris, totique generi humano conservemus. Ita vera doctrina duplicem rationem apud nos habet: Primum, ut nobis ad nostram salutem usui data, seu usui possessionis fructuariae. Deinde, ut fidei nostrae ad sacrosanctam custodiam concredita, et apud nos deposita. Alio qui vero ac puro deposito uti custodienti non licet. Nunc porro si quis expendat, quam sancte et inviolate deposita nostrae fidei commissa sint conservanda: facile intelliget, quanta diligentia puritas verae

neque didicit, sed per revelationem IESU Christi illud consecutus fuit, perpetua quadam prophetis, non doctrina praedicavit. Gal. 1. Caeterum et Corinth. 12 et Ephes. 4, Paulus alios prophetas, et alios doctores facit. Illic scribit: Et alios quidem posuit Deus in Ecclesia primum Apostolos, deinde Prophetas, tertio doctores, deinde potestates, etc. Hic: Et idem dedit alios quidem Apostolos, alios vero Prophetas, alios autem Evangelistas, alios autem pastores et doctores,

IESU Christi illud consecutus fuit, perpetua quadam prophetis, non doctrina praedicavit. Gal. 1. Caeterum et Corinth. 12 et Ephes. 4, Paulus alios prophetas, et alios doctores facit. Illic scribit: Et alios quidem posuit Deus in Ecclesia primum Apostolos, deinde Prophetas, tertio doctores, deinde potestates, etc. Hic: Et idem dedit alios quidem Apostolos, alios vero Prophetas, alios autem Evangelistas, alios autem pastores et doctores, etc. Ubique prophetas eos dicit,

Bibliographia locorum inventorum

Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primùm de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum. (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbprognoma].

Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1545], Epistola ad Antonium Verantium, versio electronica. (), Verborum 599, Ed. Utiešenović, Ognjeslav M. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15450228].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1557], Stephano Chiacchio, versio electronica (, Vienna), verborum 149, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15571222].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Venezia), verborum 699, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15580822].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 1499, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581227].

Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].

Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].

Vrančić, Faust (1551-1617) [1561], Carmina e codice Variorum Dalmaticorum et epistula ad avunculum, versio electronica (), 51 versus, verborum 606, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicfcarmepist].

Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1571], Ad Archiepiscopum Strigoniensem Antonium Verantium, versio electronica (, Posonii), Verborum 901, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15710630].

Vrančić, Faust (1551-1617) [1575], Vita Antonii Werantii, versio electronica (), 51 versus, verborum 606, Ed. Martinus Georgius Kovachich [genre: prosa oratio - vita] [word count] [vrancicfvitaant].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report