Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: dUm Your search found 6147 occurrences
First 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1501-1600:1501. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [page 686 | Paragraph | SubSect | Section] potuit, quid sublimius pręstari, quam ut Dei Filius fieret hominis filius, et hominis filius fieret ipse Dei Filius, qui non hominibus modo, sed etiam angelis esset superior atque omnibus, quę in cęlo quęque in terra sunt, dominaretur atque imperaret. Interim autem, dum hominis natura in Christo exaltatur et in excelsis collocata ab angelis et ab iis, qui cum illo de terra suscitati cęlum ascenderant, ueneratur atque collaudatur, dum — inquam — immensa illa et indicibilis celebritas toto cęlo miris plausibus resonante agitur, sancti
1502. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [page 686 | Paragraph | SubSect | Section] superior atque omnibus, quę in cęlo quęque in terra sunt, dominaretur atque imperaret. Interim autem, dum hominis natura in Christo exaltatur et in excelsis collocata ab angelis et ab iis, qui cum illo de terra suscitati cęlum ascenderant, ueneratur atque collaudatur, dum — inquam — immensa illa et indicibilis celebritas toto cęlo miris plausibus resonante agitur, sancti discipuli a Monte oliuarum Hierosolymam reuersi domique congregati promissum sibi Spiritum Sanctum intentis animis expectabant. Ita enim Lucas in Actibus *corr. ex
1503. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [page 690 | Paragraph | SubSect | Section] probarent uera esse, quę docent, atque illos, qui deposito errore ea susciperent, beatos fore. Talibus ergo misso de cęlo Spiritu Sancto donis ditati fuere Christi discipuli. Et statim infusa est illis Scripturarum scientia, prophetandi gratia, neminem pręter Deum metuendi, dum Iesum euangelizant, audacia; ad hęc infirmos curandi, mortuos suscitandi et alia mira operandi facultas. Vnus igitur idemque Spiritus fuit, quem Iesus in terra sufflauit, et quem de cęlo misit, sed diuersa Spiritus dona. Sed rursum quęramus, quid sit illud in
1504. Marulić, Marko. Dialogvs de Hercule a Christicolis... [Paragraph | Section] sub quibus alegoriam latere uolunt siue naturę siue morum siue etiam adumbratę circa rem gestam significationis. Propterea quidem Herculis pueritiam integre ętatis initium possumus intelligere, in qua sentire incipimus pugnam carnis et diaboli aduersus spiritum, dum ei dominari atque imperare moliuntur. Et quoniam horum tentamenta uincere, in ea pręsertim ętate, quę ad hauriendas uoluptates est procliuior, multa constantis firmique animi fortitudine opus est, ideo Herculi hec tribuitur, Iouis, ut aiunt, filio, ueluti uiro uirtutis magis quam
1505. Marulić, Marko. Dialogvs de Hercule a Christicolis... [Paragraph | Section] Deus iussit. Illud autem, quod consulit, noluit esse necessarium, sed liberum, ut, qui consumatioris uitę instituta sequi uoluerint, illis inter beatos plus pręmii accedat. Sperabat itaque Hercules uester plus se accepturum ex his, quę non inuitus agebat. Sed certe spe ista deceptus est, dum suo nititur consilio, non diuino. Nostris ergo nulli nisi Deo adherentibus posthabendus erit, sicut iussis obtemperans, ita et sponte aliquid agens. Hoc te fateri necesse est, cum in initio disputationis nostrę persuasum habueris Dei iudicia Deique consilia humanis esse certiora
1506. Marulić, Marko. Dialogvs de Hercule a Christicolis... [Paragraph | Section] dominari expetit, nisi talium cestuum uerbere perdometur. Atque hoc illud est, quod Apostolus ait: Castigo corpus meum et in seruitutem redigo, ne aliis prędicans ipse reprobus inueniar. (Siculi) Hercules, inquis, et Sicanis ipsis imperauit. Regnet Hercules in terra, dum nostri multo felicius regnaturi sint in cęlo. Quibus dicturus est Christus: Venite, benedicti Patris mei, possidete paratum uobis regnum a constitutione mundi! Non quęrunt, ut imperent in terra, qui cum Christo regnare cupiunt in cęlo. Humiliantur et submittunt sese, ut Domino placeant
1507. Marulić, Marko. Dialogvs de Hercule a Christicolis... [Paragraph | Section] Postremo loco dixisti, o poeta, quod Euritum, Oechalię regem, liberosque eius inuadens interfecerit et Iolen sibi sponsam, quam illi tradere nolebant, raptam abduxerit uehementerque amarit. Haud iniquum censemus eam, quę pacta sponsaque erat, dum negatur, per uim eripuisse, sed tamen propterea cędibus in illos, quos inuasit, grassari et urbem in ciuium, qui nihil peccauerant, detrimentum atque erumnam solo ęquare impium immaneque fuisse dicimus. Ne tamen ignores, quam laudabili imitatione ista quoque presequatur Deo
1508. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] ex parte iam occuparant, ingenti classe ad litora Dalmatiae praedandi studio delatos urbemque Epidaurum, Slouinorum armis iam fractam, ui coepisse ferroque atque igni funditus euertisse, ciuibus subito atque improuiso malo perculsis, dum Slouinum terra oppugnantem uix sustinentes noui insuper hostis insperato aduentu terrentur, nec Slouinis eodem tempore- casu an ex composito parum constat- terra, Sarracenis mari urbem aggredientibus resistere queunt.
1509. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] abfuerant, aut fuga inter tumultum elapsi hostiles uitauerant manus, ad instaurandam patriam sese conuertunt. Verum a Slauinis regionum accolis, Transistrana gente, non solum id facere prohibiti, sed etiam in seruitutem pene redacti sunt, dum barbari, et per se Epidauriis infesti, tantae cladis reliquias ueluti naufragia quaedam a fortuna obiecta sibi uindicare nituntur, ad auaritiam odium adiungentes, quo non modo in Romanum nomen, sed etiam in Latinas colonias
1510. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] ut exturbato illorum ope tyranno praetorem singulis annis Venetiis peterent. Atque ita externae potestati fideique inexpertae sese commitunt ut magis alium dominum quaesisse quam tyrannum effugisse et ipsi paulo post satis perspicerent, dum pro continuo ciuis sui imperio quotannis alium atque alium dominum, et hunc externum, sortirentur. Et quia ui aperta pelli urbe tyrannus non poterat- id enim temporis Veneti nullas fere, ut
1511. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] animo accessit, in radicibusque Vergati (ita montem uocant Rhacusae imminentem) e regione urbis consedit, ubi id temporis uicus erat quem Slauini a proximo luco, quo tunc mons erat uestitus, eorum lingua Dubrauiam nominabant. Atque dum fratris patruelis liberos caeterosque propinquos in suam redigere cupit potestatem, Rhacusanos bello per septennium uexauit. Nonnunquam tamen in ea oppugnatione et ipse ab obsessis crebro ex urbe erumpentibus magno affectus est
1512. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] obsessis crebro ex urbe erumpentibus magno affectus est incommodo, propterea quod promptissimum quemque militum, in quibus uxoris quoque fratrem, uirum fortissimum, Chosarem nomine, quem ob uirtutem magni faciebat, amisit, dum is cum Capare, eorum qui obsessi erant duce, Branislaui cognato, congreditur. Quippe Branislaui liberi in Rhacusana iuuentute mercaturae dedita et ob id imbelli parum spei reponentes haud contemnendam externorum militum manum sui
1513. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] facinoris omitti siue socordia animi differri, dat literas ad coniuratos cuidam agresti, quibus adhortabatur ipsos coniuratos uti promissa mature praestare curarent, se cum exercitu ad urbem constituto die praesto affuturum. Literae, dum parum caute ab agresti consciis redduntur, interceptae proditionem manifestam fecerunt. Itaque coniurati deprehensi quaestioneque habita conuicti meritas patriae poenas dedere, omnibus, qui sanguine eos contingebant, non modo huiusce
1514. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] poenas dedere, omnibus, qui sanguine eos contingebant, non modo huiusce poena laetis, sed etiam supplicii pene exactoribus. Ferunt enim quendam, cuius fratris filius coniurationis damnatus erat, purpurea ueste indutum in foro inambulasse dum de coniuratis poena caperetur. Iisdem fere temporibus ager Epidaurius, addita Vitalina et tota regione quae ab aquaeductu lingua Epidauria Canalis appellatur, post sexingentos circiter annos ab
1515. Crijević Tuberon,... . Commentariolus de origine et... [Paragraph | Section] alienis armis uincere nititur, iisdem et ipse superetur, nec multo leuius uictori quam uicto accidat. Quod quidem patrum nostrorum aetate Illyricis, Thracibus, Macedonibus et Graecis, his uero temporibus Italis euenit. Quorum alii dum Gallorum ope, alii Hispanorum aduersarios suos oppugnant, omnes externum iugum subiere. Atqui haec seruitus, quamquam Rhacusanorum animos infregit, attamen, quantum de
1516. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] Traianus, in qua Symon Chleophę filius, episcopus Hierosolymitanus, crucifigitur, Ignatius, Antiochenus episcopus, bestiis traditur. Post hos Hadrianus Ecclesiam persecutus est, deinde Antoninus Pius, sub quo Iustinus philosophus, dum Christum confitetur, martyrii meruit coronam. Ad hęc M. Antonio Vero et Lucio Aurelio Commodo imperantibus Polycarpus et Pionius pro Christi nomine interfecti et in Galliis plurimi per tormenta absumpti. Seuero etiam imperante grauis
1517. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] designatur. Mordebit ungulas equi, hoc est, impugnabit fidelium solidam stabilemque constantiam, ut subuersos retro ruere cogat. Retro quippe cadit, qui cognita ueritate rursum laqueis erroris implicatur. Coluber ergo erit Antichristus, dum fallit, cerastes, dum uim experitur, persequendo illos, qui sibi non consenserint. Et tunc, fratres, fideli populo, id est nobis, maxime prudentia opus erit, ne quis in foueam incidat perniciosi erroris, et firma animi constantia, ne
1518. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] ungulas equi, hoc est, impugnabit fidelium solidam stabilemque constantiam, ut subuersos retro ruere cogat. Retro quippe cadit, qui cognita ueritate rursum laqueis erroris implicatur. Coluber ergo erit Antichristus, dum fallit, cerastes, dum uim experitur, persequendo illos, qui sibi non consenserint. Et tunc, fratres, fideli populo, id est nobis, maxime prudentia opus erit, ne quis in foueam incidat perniciosi erroris, et firma animi constantia, ne minante tyranno pro
1519. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] carnes pinguium comedet, et ungulas eorum dissoluet . Carnaliter enim uiuentes, quibus blandiri uidebatur, perdet: et ungulas, quibus ipsi se insistere putabunt, dissoluet, ne rectum iter queant incidere, sed a uero deuium, dum erroribus implicantur. De utriusque tempore tam Christi quam Antichristi in Apocalypsi est scriptum: et uidi angelum descendentem de cęlo, habentem clauem abyssi,
1520. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] Hac de re in Esaia est scriptum: et percutiet Dominus terram uirga oris sui, et spiritu labiorum suorum interficiet impium . Declaratur et locus, in quo casurus sit, dum dicitur : et pręcipitabit in monte isto , hoc est in monte Oliueti, faciem uinculi colligati , quod est Antichristus, uinculo suę obstinationis irretitus,
1521. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] super aquas suspenso ambulet gradu, ut alia multa, quę a Saluatore facta Euangelistę nobis prodiderunt, fieri posse diceret? Quid ergo, qui talia pręcessisse credunt, quę secutura sunt, non credunt? Quid hoc est, nisi quia idem ipsi, dum futura miracula consyderant, pręteritorum obliuiscuntur. Quorum profecto si memores essent, et quę prędicta sunt, posse fieri non dubitarent. Mirabilia et supra omnem naturę uim sunt Dei opera. Porro incredulos ad credendum reuocat
1522. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] futura prędixerunt nobis prophetę, admonuit Christus, affirmarunt Christi apostoli. Ezechiel propheta in spiritu Domini educitur in campum ossibus plenum, et dum Domino iubente uaticinatur eis adsistens, iunguntur ossa ad ossa, nerui, caro, cutis succrescunt, et flante spiritu a quatuor uentis, reuiuiscunt. Subiungitque propheta dicens: Hęc dicit Dominus [Deus]: Ecce ego
1523. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] in eo simul forma hominis et maiestas Dei. Corpus hominem testabitur, potestas Deum. Deus , inquit , manifeste ueniet, Deus noster et non silebit . Hunc enim silere uidetur, dum improbos tolerat et iustos indigna pati sustinet. Tunc autem non silebit, et impios damnans et pios remunerans. Hic est, quem Apostolus in tempore ostendendum dixit:
1524. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] iuuat regnum terrenum multorum hominum sanguine comparare, alienas subiugare nationes, bella cum finitimis gerere et cum proprię uitę periculo multis imperare? Tu, qui ex alienis tua facis, nonne mors ex tuis faciet aliena? Quin etiam dum uiuis, dum sanus es, quę alteri abstulisti, potest profecto alter eripere tibi. Contempta igitur fragilis regni possessione, perpetui et ęterni regni bonum quęramus, si uere regnare cupimus. Qua ratione quibusue meritis hoc adipisci
1525. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] terrenum multorum hominum sanguine comparare, alienas subiugare nationes, bella cum finitimis gerere et cum proprię uitę periculo multis imperare? Tu, qui ex alienis tua facis, nonne mors ex tuis faciet aliena? Quin etiam dum uiuis, dum sanus es, quę alteri abstulisti, potest profecto alter eripere tibi. Contempta igitur fragilis regni possessione, perpetui et ęterni regni bonum quęramus, si uere regnare cupimus. Qua ratione quibusue meritis hoc adipisci possumus,
1526. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] participesque habeatis. Ignis ergo iste paratus erat apostaticis tantum spiritibus, qui pęnitentię facultatem non habent, non autem nobis, quibus dictum fuit: Poenitentiam agite, et appropinquabit regnum cęlorum . Nunc quia, dum tempus suppetebat, poenitentiam contempsistis, obstinati cum obstinatis in igne ardebitis, in igne illo, cuius ardor non consumit, sed cruciat; in igne illo, inquam, in quo tam uos corporei quam demones incorporei poenas luetis
1527. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] latamque sententiam neque poenitentię neque emendationi ullus erit locus. Illi ergo, qui semel in inferno relegati fuerint, tanquam inimici diuinę maiestatis plecti debent; qui uero super terram adhuc uiuunt, ueluti qui ex inimicis, dum tempus poenitendi suppetit, effici amici queunt. Sed certe, sicut de beatorum gloria est dictum: Nec oculus uidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit , quanta pręparauit Deus his, qui diligunt eum, ita ediuerso
1528. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] tantum, de quibus idem ait: Vidimus gloriam eius quasi unigeniti a Patre, plenum gratię et ueritatis . Gloria autem Christi opera erant diuinitatem eius testantia. Et si per ea cognoscebatur ut Deus in carne adhuc passibili, dum pastoribus reuelatur, a magis adoratur, ab angelis glorificatur, dum cęcos illuminat, leprosos mundat, mortuos suscitat, demoniis imperat, dum in monte facies eius instar solis refulget, dum ipsius pedibus mare se calcandum prębet et
1529. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] a Patre, plenum gratię et ueritatis . Gloria autem Christi opera erant diuinitatem eius testantia. Et si per ea cognoscebatur ut Deus in carne adhuc passibili, dum pastoribus reuelatur, a magis adoratur, ab angelis glorificatur, dum cęcos illuminat, leprosos mundat, mortuos suscitat, demoniis imperat, dum in monte facies eius instar solis refulget, dum ipsius pedibus mare se calcandum prębet et eo iubente tempestatem tranquillitate commutat, si in terra, inquam,
1530. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] erant diuinitatem eius testantia. Et si per ea cognoscebatur ut Deus in carne adhuc passibili, dum pastoribus reuelatur, a magis adoratur, ab angelis glorificatur, dum cęcos illuminat, leprosos mundat, mortuos suscitat, demoniis imperat, dum in monte facies eius instar solis refulget, dum ipsius pedibus mare se calcandum prębet et eo iubente tempestatem tranquillitate commutat, si in terra, inquam, ab hominibus iudicandus sic diuinitatem suam manifestabat, quomodo eam
1531. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] ut Deus in carne adhuc passibili, dum pastoribus reuelatur, a magis adoratur, ab angelis glorificatur, dum cęcos illuminat, leprosos mundat, mortuos suscitat, demoniis imperat, dum in monte facies eius instar solis refulget, dum ipsius pedibus mare se calcandum prębet et eo iubente tempestatem tranquillitate commutat, si in terra, inquam, ab hominibus iudicandus sic diuinitatem suam manifestabat, quomodo eam nobis cęlare poterit a mortuis
1532. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] perenne. Cuius tamen coronę alii plus, secundum uitę merita, alii minus participant. Ipsa tamen glorię ęternitate pariter omnes gaudent, omnibus hic datur denarius et par merces, tam illis, qui minus, quam his, qui magis laborarunt, dum tamen fideliter uixerint nec a uitiis uicti sint. Vincenti , inquit angelus, dabo edere de ligno uitę, quod est in paradiso Dei mei . Vitale lignum Christus est; qui eius gustant dulcedinem, uiuunt in ęternum. Et in
1533. Marulić, Marko. De ultimo Christi iudicio sermo,... [Paragraph | SubSect | Section] cęlo apparuerit, da, ut in qua sperauimus, in ea et saluemur, per quam liberati sumus, de ipsa et gloriemur. Postquam autem ignis longe lateque diffusus terram operuerit, da, ut in illo non plectantur peccata nostra, sed purgentur; ut, dum corpora in cinerem rediguntur, animę, pro quibus mori dignatus es, saluę fiant. Tunc etiam, cum cęlestis tubę clangorem mortui audient, et resurgent, et iudicandi coram sistentur, pręsta, ut cum beatificatis corporibus uel in
1534. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 4 | Paragraph | Section] collabuntur,
ac ueluti ingentia in montibus robora, quae nulla uis
uentorum conuellere potest, carie ipsa proprio uitio imis radicibus innata, nullo impellente ad terram concidunt. Quod profecto regno Hungariae pene euenire uidimus, dum
singuli ferme principum regem, cui quisque studebat, creari contendunt. Sed iam inde
narrationem auspicemur, unde eius perturbationis, de qua seruato temporum ordine primum scripturus sum, non modo origo, sed etiam causa manauit.
rex quum
paterno genere Geta esset, quam gentem ab eorum asperiore cultu commodiore ad componenda uerba Graeca uoce Moroulachos nostrates nuncupant, sese Coruinum, ut
dictum est, appellauit, seu quia pater eius Ianus Chugniades, uir bello clarissimus, dum
exercitum ducit uexillo usus est, in quo coruus annulum aureum rostro portans depictus
erat, seu forsan consueto regum uitio assentatoribus facile crediderit se a Romanorum
ciuium ueteribus colonis, qui Geticum agrum nunc quoque magna ex parte incolunt,
progenitum esse, non immerito
fidem illustratam,
caeterum iamdiu uetustate obsoletam, militiaeque extinctam fere desuetudine. Qui
posteaquam rex creatus est, ante omnia ad diadema recuperandum, utpote quod
Hungari inter sacra religione haud postremum habent, animum adiecit, eo magis quia
illum, dum diademate careret, legitimum regem ferme haud arbitrabantur. Tanta inest
ignorantiae uitio humanis mentibus superstitionis, rei ad impellendos uulgi animos efficacissimae, auctoritas,
quum certum sit regna non insignibus imperii, sed
legatos numeratam repetit
pecuniam, qua negata Friderico bellum indicit, quod profecto nescio uictone, an uictori
maiorem fecerit iacturam. Nam, quamuis Caesar Viannam et Nouam Vrbem cum multis
Norici ac Carnici agri oppidis eo bello amiserit, Matthias tamen, dum auidius illum
persequitur, fines regni sui a Turcis uastari passus est, quos procul dubio ex Europa pulsurus fuisset, si aduersus eos bellum gerere in animum induxisset, Christianis, qui
Turcarum iugo pressi erant, id uehementer optantibus, deffectionemque pollicentibus:
nempe
quum populo
moribus suis consentaneus princeps contigerit.
spem ulla corrumpendam mora. Verum cum haec
expeditio inconsultis Alberti parentibus suscipi non posset, consilium regibus aperitur.
Mater Albertho dedita erat, pater uero in Vuladislauum
maiorem natu filium inclinabat.
Itaque dum in utranque partem studiis regum accensis aliquot dies consultando
absumuntur, et Vuladislauo interim tempus datum est ad gratiam Hungarorum ineundam, et Alberthi in Hungariam profectio prima praetermissa occasione sera fuit, animis
Hungarorum iam fauore Vuladislaui praeoccupatis.
esset habitus, quamuis illum, ut ego arbitror ― etenim
usus sum eius familiaritate ― magis insita superbia quam mens insana furere aliquando
coegisset. Quod sane malum plerisque nouis inest hominibus, qui scilicet obscuro loco
nati,
dum fortuna, non autem uirtute, insperatum dignitatis gradum consecuntur, obliti domesticae humilitatis, nimiumque fortunae, cui sese permisere, elati fauore, his per
insolentiam praestare nituntur, quos merito colere deberent.
Caeterum non defuit suspitio Petrum quum ab ipsius inimicis, tum
profuturus fuisset forsan, si ei fuisset obtemperatum: quippe cuius erat sententia, caeteris fere reguli amicis id
uehementer propter rei turpitudinem improbantibus, comprehensos in regia optimates,
qui comitiorum initio ad regulum saepe commeabant, positis custodibus tantisper
detinere, dum Ïanus, an militari studio regnum posset inuadere, experiretur. Hoc autem,
utrum Petri odio ab inimicis confictum sit, in uulgusque aeditum moribus eius crimen
affirmantibus, an ab ipso Petro cogitatum, in ambiguo pono. Nihil enim mihi de hac re
satis compertum est.
pono. Nihil enim mihi de hac re
satis compertum est.
quem iam, quibus mandatum erat,
parauerant, proficiscitur, armis regnum frustra quaesiturus principibus regni eius spei
obstantibus. Regulum sequuntur, pręter suae factionis homines, quidam uiri primarii,
qui quidem rege nondum declarato, soluti, ut fit, regio metu, dum uicinum agrum populantur, armisque ea repetunt, de quibus iure disceptandum erat, comitiis regiis non
interfuerant. Itaque propria hi culpa optimatibus infensi, ac si fuissent, quod illis absentibus regia comitia essent peracta, in posterum quoque suffragiis ferendis priuati atque
quem maxime liberalitas, patientiae uirtus, atque
iniuriarum spectabat obliuio, ab epulis, inter quas de hac re consultauerat, consurgens
arma capit, sacerdotiique immemor ad certamen, non minus uictori quam uicto
futurum infelix, proficiscitur. Atque dum uino simul et insanae mentis furiis exagitatus
stricto ense uicum cursu perlustrat, ex illis agrestibus duos forte obuiam factos aggreditur, alterumque ipsemet per se, alterum minister obtruncat. Atque ita scelus nefarium
pessimique exempli perpetratum est, nec nisi sola mentis
Liberis enim, uti ego existimo, gentibus aut nasci legitimi reges, aut eligi debent, quandoquidem non iusto matrimonio nati iure gentium ad nullam paternae fortunae sortem
admittuntur.
conseruant, et quia Stephanus ciuem ab se deuictum occidere nefas putauit, et quia fortis uiri nihil motus audacia maluit uiuum suae laudis quam mortuum testem habere,
adiecta ad fortitudinem etiam clementia, quamuis fuerit alioquin natura non admodum
mitis.
Dum hoc modo Coruini hostium impetum sustinent, regulus cum Laurentio
Huuilaceno, Quinqueecclesiarum episcopus, et multi alii huius factionis uiri e manibus
uictorum euadunt, atque in loca satis tuta se recipiunt. Varanensis uero prior (caeteris
partim in fugam compulsis, partim
quod uulgo
nullius salubris consilii patiens, suis
amicis suadentibus irasci, nec existimare, uti sese res habebat, Hungaros illius tantum
auribus seruire, regnum uero eius uehementer auersari, forte confisa seu Romanis legibus, quae ex nudo etiam consensu sponsalia constituunt, seu ne, dum per tenacitatem
pecuniis parcit, excusationem Hungaricae fraudi uideretur dare, malens
plane alieno
dolo quam suo uitio a regno decidere.
Crediderim Beatricem, alioquin singularis foeminam ingenii, diuina
proferendi, profecto neque tantis laboribus ac periculis regna parari uideremus et
parta sine ullo fere negotio retinerentur. Propterea quod ea est uis amoris, ut sibi uiam
ultro aperiat, quo armatae acies ui penetrare nequeunt. Puto te puerum a praeceptore, qui
te literis instituit, dum lectioni poëtarum das operam, aliquando audiuisse Scyllam Nisi
filiam amore accensam hosti patriam prodidisse, et eo Minoa amore duce peruenisse, quo
armis irrumpere non poterat. Qua quidem fabula eruditi uiri ostendere uoluerunt nihil
amicitiae esse inuium, quippe que libertatem ipsam,
Qua propter te non debet fugere Hungaris iam non esse integrum, uel si uellent, regis
diademate insigniti, imperium abrogare. Quum igitur causa iure gentium, quia minor
natu es, opibus praeterea, ac caeteris belli instrumentis fratre inferior sis, patere, quaeso,
nunc praecibus uinci, dum ultro petimus pacem, dumque fortuna, quae humanis casibus
maxime gaudet, ferro nondum educto, neque per Vuladislauum educendo, nihil adhuc
uariauit. Nam ni tu prior lacesseris, nemo tibi iniurius erit. Atqui si regno alieno sine ullo
maleficio excesseris, et fratre et Hungaris amicis
gradu ac nulla timoris significatione abeunt.
His satis prosperis eruptionibus adiciunt rem per se quidem paruam, sed quae et
Casouiensibus animos, non minus quam totius praesidii tot secundae pugnae, restituit,
et Polonis omnino infregit audaciam. Quidam ex Hungaris equitibus, dum caeteri, qui
leuia praelia cum Polonis erumpendo conserebant,
oppidum repeterent, Polonum equitem extra suorum agmen nactus subditis equo calcaribus infesta hasta petit. Polonus
quoque ex aduerso concitato equo hosti
Ludouici Tuberonis Dalmatae abbatis
Commentariorum de temporibus suis
liber tertius
esset imposita.
Neque enim arma in Hungaros mouissem, ni ab eis iniuria, et ea insigni, et saepius
fuissem lacessitus. Verum me tunc in Morinis agente, maximisque, ut scitis, negotiis
implicito, ubi scilicet bellum cum rege Francorum gerebam, pater meus aetate iam confectus, dum magis religionem ac ocium quam arma sectatur, literisque potius quam collatis
signis cum hoste pugnat,
regis Matthiae Chugniadis auxit uires, animumque ad bellum erexit, et tandem
Scytha cum suis Maximiliano accedit, et Norici oppida sibi commissa tradit.
1556. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 54 | Paragraph | SubSect | Section] est, accusare. Nec modo recens huius hominis facinus taxabatur, sed etiam multis annis praeterita memoria, ut fit, repetebantur. Porro quidam affirmabant Ianum quoque Pannonium, genere itidem Sclauenum, poëtam aetatis suae clarissimum, Quinqueecclesiensium antistitem, dum Polonis rebus studet, haud integra fide in regem Matthiam Chugniadem Coruinum extitisse. Quamquam ille et dum uixit asseuerare non dubitauit se nulla sua culpa, uerum Hungarorum inuidia in iram regis Matthiae incidisse, et moriens uersiculis ab se compositis, regisque
1557. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 54 | Paragraph | SubSect | Section] Porro quidam affirmabant Ianum quoque Pannonium, genere itidem Sclauenum, poëtam aetatis suae clarissimum, Quinqueecclesiensium antistitem, dum Polonis rebus studet, haud integra fide in regem Matthiam Chugniadem Coruinum extitisse. Quamquam ille et dum uixit asseuerare non dubitauit se nulla sua culpa, uerum Hungarorum inuidia in iram regis Matthiae incidisse, et moriens uersiculis ab se compositis, regisque permissu sepulcro inscriptis, idem testatus est. Quos sane in hunc modum aeditos legimus:
1558. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 56 | Paragraph | SubSect | Section] absque ulla ferme oppugnatione urbem coepit, Iacobo Scytha, quem diximus ab Hungaria transfugisse, muros, quorum situs satis peritus erat, ab ea parte aggrediente, qua hi a rege Matthia Coruino demoliti erant (aperuerat autem Matthias aliquantulum muri dum templum diuae Virginis muris ipsis urbis admotum auget, locumque sepulturae suae ampliorem reddit). Milites omni praeda, praeter res sacras, eis concessa a caede hominum cohibet: nemo enim ex oppidanis caesus est, praeter paucos adolescentes, qui subito captae urbis tumultu, e ludo
1559. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 57 | Paragraph | SubSect | Section] aduersum paulo ante uictores agere, nisi Deus sibi regnum Hungariae dudum destinasset. Caduceatori principes Hungari respondent sibi haud esse integrum Budam Maximiliano tradere, quippe quam eius nomine tenerent, quem consensu publico regem optimates creassent, cui sane imperium ne dum adimere, sed ne ulla quidem ex parte minuere, uel si possent, in animo non haberent, asserentes difficillimum esse cum Boëmis, gente bellicosissima, bellum suscipere, etiam si nefas non esset regi ritu legitimo creato talem iniuriam inferre. Quin etiam bellum cum
1560. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 57 | Paragraph | SubSect | Section] ab eo actum esset; est enim optimatum iuris reges et constituere et imperio abdicare, ad quorum quidem grauitatem, fidem, et constantiam pertinet a sententia semel ab omnibus comprobata nullo fortunae impulsu dimoueri. Itaque, inquit, si Maximilianus rebus suis consultum uelit esse, dum licet, citra pugnae periculum repetat domum suam, nec asperos leones iniuriis lacessat; quos mox plane uisurus est ira concitos per medias Alemanorum rapi caedes. Neque enim putare debet Hungarorum uirtutem una cum Matthia Chugniade ad inferos ablatam
1561. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 58 | Paragraph | SubSect | Section] et bellum temere susceptum celeri rerum desperatione deponeret. Reuerso in Austriam Alemano Petrus Paganus, cognomento Longus, Nouae Vrbis arce, cui praefuerat egregie nec sine hostium clade, defensa ― nam plures sexingentis ex Alemanis, dum commissam suae fidei arcem tutatur, nullo ferme suorum amisso occiderat ― tandem deficiente commeatu pactus, ut cum suis rebus abiret, eam Alemanis dedidit, nullaque ob talem deditionem, utpote neccesario factam, infamia notatus in Hungaria est reuersus. Hoc statu Hungariae
1562. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 63 | Paragraph | SubSect | Section] Itaque ducis sui simul casu, simul ignominia permotus Rhassianum reuocat ad certamen, equumque calcaribus incensum in hostem admittit, sua quoque infelix morte hostile decus cumulaturus. Nam primo congressu, accepto in iugulo mucrone, statim concidit in uulnus. Caeterum dum Rhassianus animi magnitudine, adolescentia et uictoriae successu elatus gloriae non statuit modum, cum tertio quoque magno uitae discrimine, rege etiam Vuladislauo reclamante, concurrit. Itaque uel pugnae labore admodum fessus, uel ab re bene gesta, ut fit, per insolentiam aduersario
1563. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 63 | Paragraph | SubSect | Section] regnum Hungariae in summum periculum
esse coniectum, Viannam amissam, Alemanos magna utriusque
1564. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 66 | Paragraph | SubSect | Section] Cinisio, et suopte
1565. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 66 | Paragraph | SubSect | Section] turma monachum inopinantem oppressit, adductumque in conspectum statim uiuum cremari iussit. Subiit tamen monachi animo, Dei clementia id suggerente ― castus enim fuisse, ut plaerique sunt Hungari, ac benignus in egentes perhibetur ― inter cruciatus admissorum scelerum recordatio. Itaque dum subdito ureretur igni, ne gemitu quidem edito praesenti animo affirmauit se merito afflictum supplicio, atque inter supplicandum animam expirauit. Caeterum Alemani populandi, ut dictum est, dulcedine illecti, quum omnia circa posita infesta redderent, Valentinus Cheraenus,
1566. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 68 | Paragraph | SubSect | Section] interfluente, quae urbis moenia cingebat, irrumpere non poterant, ita Alemanos ab eruptionibus, adempto his omnium rerum usu, quae extra oppidum petebant, prohibebant. Dum Alba hoc modo obsidetur, Cinisius cum suo exercitu, quinque millibus autem fere hominum praeerat, Vassontem castellum, quod ab Alemanis captum, nec procul a Vesprimio esse ante diximus, it oppugnatum, atque non sine caede suorum breui recaepit. Inde regressus ad castra regis hortatur
1567. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 75 | Paragraph | SubSect | Section] atribuit regiones, antiqua nostrae nationis patria est ― Hungari nempe, ignobilis gens Scythiae Asiaticae, depulsis olim partim Dacis, partim Pannoniis atque Illyricis, progenitoribus nostris, quum hi essent in plures diuisi principatus, has demum occupauere sedes, dum hos modo, modo illos separatim agrediuntur ― atque iccirco nostro et optimo sane iure hoc regnum ab Hungaris esset reposcendum. Attamen, ne ueterem et nobis communem cum Boëmis quoque causam persequar, praetermissis quae multis seculis a nostra remota sunt aetate, recentia et que
1568. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 76 | Paragraph | SubSect | Section] priuatis quibusdam conciliabulis, ubi fratrem meum regem creatum esse aiunt, uerum in Cancri campo, ubi reges Hungarorum designari mos est, rex appellatus sum. Atque inde, non sine diuino quidem, ut arbitror, nutu, uoces ille puerorum acclamantium et nomen meum, dum rex nuncupor, in coelum tollentium fuere, quandoquidem Deus infantium uocibus suam plerumque denuntiat uoluntatem. Pro nostra igitur, milites, iustissima possessione pugnaturi, quam uobis non quidem Vuladislauus frater, cui perinde ac maiori natu uel cedere haud
1569. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 77 | Paragraph | SubSect | Section] fuit consilii, temeritati aliquando assignetur. Neque enim ultro in regnum uocato tantae fortunae occasio praetermittenda fuit, neque iam suscepta prouincia per metum, quod certe non sine periculo ac dedecore, quum meo ipsius, tum maxime Poloni nominis fieri potest, relinquenda est. Quare agite dum, milites, simulatque me in hostem inuectum et media in mole pugnae uersantem conspexeritis, uos quoque memores iusti simul et neccessarii belli per nos illati, et ob id audacius fortiusque gerendi, pro se quisque dignam uirtute Polonica operam regi uestro nauate eo maxime, quia in
1570. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 83 | Paragraph | Section] ― et fere leuis armaturae. Itaque redintegrato proelio momento fortuna mutatur: nox Hungaros adiuuat, locorum notitia, studium resarciendae acceptae ex recenti fuga ignominiae, dolor iniuriarum, causae aequitas, que quidem mortalibus addit magnopere fiduciam. Igitur Boëmi dum nimium insolenter et ab re bene gesta securi hostem iniuriis exagitatum contemnunt, audacia Hungarorum insperata perculsi illico fugantur, multi in fuga interficiuntur, plures uulnerantur, atque ex equis, et ipsis uulneribus ac labore confectis, collapsi capiuntur. Demum
1571. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 84 | Paragraph | SubSect | Section] ordinem
coactum, regnique limites nullis copiis tutos omnibusque contemptui esse ― et erat
regionum Samandriae adiacentium praefectus ― adiunctis sibi duobus filiis, fortissimis
uiris, cum quinque et uiginti millibus hominum Istrum
1572. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 85 | Paragraph | SubSect | Section] suis artibus egregie retundit. Ferunt autem Thomam praesulem sagaci satis consilio, ne dicam fraude, Transiluanam Stephano ademisse prouinciam, atque in eius locum subrogasse quendam Bartholomeum Draphium, ordinis senatorii uirum, principem quondam ipsius praesulis, dum ruri puer una cum parentibus degeret. Hic enim uir, ueluti plęrique Hungari, ex rure ad ludum literarium profectus, inde, quum in literis aliquantum profecisset, forte in aulam Matthiae Chugniadis Coruini delatus, breui et ad praesulatum
1573. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 87 | Paragraph | SubSect | Section] iam occuparant, ingenti classe ad litora Dalmatiae praedandi studio delatos, urbemque Epidaurum, Slouinorum armis iam fractam, ui coepisse, ferroque atque igni funditus euertisse, ciuibus subito atque improuiso malo perculsis, dum Epidaurii Slouinum terra oppugnantem uix sustinentes noui insuper hostis insperato aduentu terrentur, nec, Slouinis eodem tempore terra, Sarracenis mari urbem agredientibus, resistere queunt. Post Epidauri
1574. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 88 | Paragraph | SubSect | Section] fuga inter tumultum elapsi hostiles uitauerant manus, ad instaurandam patriam sese conuertunt. Verum a Slouinis, regionum accolis, Transistrana gente, non solum id facere prohibiti, sed etiam in seruitutem pene redacti sunt, dum barbari et per se Epidauriis infesti tantae cladis reliquias, ueluti naufragia quaedam a fortuna obiecta, sibi uendicare nituntur. Tandem cum sacerdotis cuiusdam Epidaurii, cuius nomen non traditur,
1575. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 92 | Paragraph | SubSect | Section] ope tyranno, praetorem singulis annis Venetiis peterent. Atque ita externae potestati fideique inexpertae sese committunt, ut magis alium dominum quaesisse quam tyrannidem effugisse et ipsi paulo post satis perspicerent, dum pro continuo ciuis sui imperio quotannis alium atque alium dominum, et hunc externum sortirentur. Et quia ui aperta pelli urbe tyrannus non poterat, id enim temporis Veneti nullas fere, ut dictum est, uires habebant,
1576. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 93 | Paragraph | SubSect | Section] radicibusque Vergati (ita montem uocant Rhacusae imminentem) e
regione urbis consedit, ubi id temporis uicus erat, quem Slauini a proximo
luco, quo tunc mons erat uestitus, eorum lingua
1577. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 94 | Paragraph | SubSect | Section] crebro ex urbe erumpentibus magno affectus est incommodo, propterea quod promptissimum quemque militum, in quibus uxoris quoque fratrem, uirum fortissimum Chosarem nomine, quem ob uirtutem magni faciebat, amisit, dum is cum Capare, eorum qui obsessi erant duce, Branislaui cognato, congreditur. Quippe Branislaui liberi in Rhacusana iuuentute, utpote imbelli, parum spei reponentes, haud contemnendam externorum militum manum sui defendendi
1578. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 99 | Paragraph | SubSect | Section] pene omnes cecidisse, paucosque labore ac uulneribus fessos, adhuc in acie locum suum magis tenere quam pugnare, malleque mori quam hosti terga dare, ne tantae cladi superesset, quum fuga periculum uitare posset, pugnans interficitur. Georgius uero primam tunc fere iuuentam attingens, dum obtruncat quendam, qui se ei in agmen hostium iuuenili ardore inuecto obiecerat, tria uulnera letalia a circumfusis undique hostibus in dextrum accepit latus. Nec tamen animum deiecit, uerum adhortatus est suos iam fugam spectantes, ne terga uerterent, donec deficiente sanguine concideret
1579. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 99 | Paragraph | SubSect | Section] ne terga uerterent, donec deficiente sanguine concideret hostium telis obrutus. At praefectus, dolore amissi filii, qui adolescentia atque animi magnitudine inconsultius pugnans ceciderat, haud satis compos mentis, dum hortatur pugnantes pericula pariter adeundo, dum fugientes reuocat, dum praelium restituit, ab hostibus capitur, uiuusque ad Bazethem Turcarum regem adductus est. A quo neque blanditiis, neque crudelissimae mortis denuntiatione impelli ad perfidiam potuit, quum eum per se Turca diu
1580. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 99 | Paragraph | SubSect | Section] concideret hostium telis obrutus. At praefectus, dolore amissi filii, qui adolescentia atque animi magnitudine inconsultius pugnans ceciderat, haud satis compos mentis, dum hortatur pugnantes pericula pariter adeundo, dum fugientes reuocat, dum praelium restituit, ab hostibus capitur, uiuusque ad Bazethem Turcarum regem adductus est. A quo neque blanditiis, neque crudelissimae mortis denuntiatione impelli ad perfidiam potuit, quum eum per se Turca diu uerbis fatigasset, uti a Christiana religione ad
1581. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 99 | Paragraph | SubSect | Section] obrutus. At praefectus, dolore amissi filii, qui adolescentia atque animi magnitudine inconsultius pugnans ceciderat, haud satis compos mentis, dum hortatur pugnantes pericula pariter adeundo, dum fugientes reuocat, dum praelium restituit, ab hostibus capitur, uiuusque ad Bazethem Turcarum regem adductus est. A quo neque blanditiis, neque crudelissimae mortis denuntiatione impelli ad perfidiam potuit, quum eum per se Turca diu uerbis fatigasset, uti a Christiana religione ad Machometani ritus
1582. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 100 | Paragraph | SubSect | Section] elatioris spiritus,
pugnae subterfugiendae suspitionem Choruatis praeberet. Hungari nimirum et Choruati
perpetuas de uirtute controuersias inter se habent. Neque enim Dalmatae, quorum pars
potior est Choruatia, ui aut armis coacti, sed cognationis iure in Hungaricam concessere
ditionem. Itaque dum tuto consilio, in quo sane uera gloria consistit, temeritas ac auaritia anteferuntur, Choruaticum nomen prope extinctum est.
conseruit manus, semperque fere uictor discessit, nec profecto uitae finem uotis suis minus respondentem sortitus est. Nempe in expeditione aduersus Turcas, et ipsi immori uictoriae semper exoptauit.
Sub idem tempus allatum est ad regem quaestores eius, dum tributum iam diu institutum more consueto a colonis regni exigunt, a Laurentio Wilaceno male habitos, atque
aliquot principes Hungarorum in regem coniurasse; nec ab hoc consilio quidam summae
tum auctoritatis, tum integritatis uiri, falso (ut existimo) nominati, quo regi maiorem
subire quam prodere, quae suae fidei essent commissa. Caeterum
posteaquam tormenta arci iam admota esse, neque Laurentium cum auxiliis, uti promiserat, adesse animaduertunt, arcem et sese in potestatem regis permiserunt.
Rex aliquot diebus Vuilaci moratus, dum milites, quos imperauerat, conuenirent, uti
exercitu aucto maiorem hostibus timorem incuteret, tutiusque eos persequeretur, ad reliqua Laurentii oppida expugnanda contendit, quibus fere intra paucos dies in potestatem
redactis aduersus Priorem et Iacobum Scytham profectus nullo ferme
quorundam amicorum persuasione
ad Romanum pontificem eam deferre haud dubitauit, regemque ex iure uocatum
pontificis subicere iuditio. Quo facto et proprio nomini turpissimam inussit notam, et
Vuladislauum, simulque regnum Hungariae maximo affecit incommodo, dum Hungari
regis coelibatu publicis uiribus, ut erat, plurimum deesse arbitrantur.
Quam ob rem ipsi Hungari suo capti
dolo fraudis suae praemium infamiam cum
graui reipublicae detrimento reportarunt. At profecto et
Hungaros accusandos censeo.
Natura enim muliebris animus affectionibus obnoxius eius tantum modo perturbationis
uictor fere euadit, quae uel nullam, uel minimam, ut ita dicam, promittit uoluptatem.
Cuius equidem rei admonitus cogitatione referam paucis miserabilem cuiusdam puellae
casum, quae dum nimio moderari nequit amori, magna omnium admiratione sibi ipsi
mortem consciuit. Atque eo id libentius narrabo, quoniam et ea res in hanc incidit
aetatem, et quo talis monimentum exempli omneis a tam foedo reuocet scelere.
latente in insidiis proco, quem maxime oderat, excipitur, deductaque in proximam
syluam tacito suorum, ut dictum est, consensu comprimitur. Quae quidem per uim
stuprata, ubi domum aegra animi regressa est, iniuriam ad parentes, eorum consilii prorsus ignara, defert, illi uero, dum et domesticae famae consulunt, et filiae iram mollire
conantur, suadent, uti omisso moerore, eum uirum, quem fors obtulisset, libenti animo
acciperet, nec putaret externum et ignotum hominem conterraneo, et ei, qui nec genere
nec fortunis esset ab ipsa contemnendus, anteponendum. Puella igitur,
sint laturi suum regem alterutro regno diutius abesse, quum
utrunque regnum ob immensam terrarum latitudinem assidua regis indigeat praesentia?
Si igitur, Vuladislaue, quod petimus, in fratrem contuleris, et apud Hungaros, qui
magis praesentes uereri consueuerunt reges quam his ipsis, dum absunt, parere, tuto semper regnabis, et Poloniam tuo prope imperio obtinebis. Nempe Alberthum hoc maximo
omnium beneficio deuinctum obseruantia atque cultura praefectum, ut paulo ante dixi,
habebis, uiribus potentissimum regem, charitate fratrem tui amantissimum.
diuortia emensi, Polonorum impedimenta partim ex aduerso his oblati, partim a
latere inuadunt et, ne quid terrori deesset, quidam e iugis montium decurrentes missilibus hostem metu simul et ualetudine ad repugnandum segnem urgebant. Itaque
Poloni multiplici malo circumuenti, dum magis saluti quam sarcinis consulunt, magna ex
parte impedimenta cum aliquot militibus, qui hostilem impetum strenue pugnando
sustinuerant, amissere, atque in patriam regressi sunt, precium inconsultae expeditionis
dedecus non sine detrimento reportantes.
Cui autem dubium est
statim rex appellaretur: nempe praetorianos, ingenti donatiuo allectos, in partes suas
traxit. Turcarum enim animi nulla alia re magis quam largitione conciliantur. Quanquam
sunt, qui id gloriae non Achmetho Cossicio, sed cuidam Mustaphae Epeirotae tribuant,
qui sane, dum ad Bazethem contenderet nuntiatum illi paternam mortem, inciderat in
quendam eundem nuntium Gemio ferentem. A quo quum percepisset, quo iter haberet,
fingit se quoque eodem properare, atque parum cautum obtruncat. Quo facto et Gemio
mora iniecta est sedem paternam inuadendi, et Bazethi
atque cum his traiecto Istro in Moldouiam perrexit. Ibi ad sex
millia Valachorum, quorum ira in Polonos nondum deferbuerat, cum eo sese coniungunt. His ducibus ad Tyram amnem, qui Dacos et Thataros disterminat, accessit. His
in locis aliquot dies moratus, dum et exercitum ex itinere defatigatum reficeret, et
Thatari, qui nunc terras mari adiacentes inter Tyram et Tanaim incolunt, in partem
praedae uocati sese Turcis aggregarent ― nam et ipsi Turcaico ritu Christianorum
regiones incursant, praedaeque et latrociniis
uirginum ac puerorum, caeteraque quae praedones et foeda factu,
et relatu haud honesta in captiuos ediderunt, silentio tegam, ne ea narrando eleuem,
quae sane miserrima omnium aetate nostra euenere, quum ignauia, tum dissensionibus
principum Christianorum, qui quidem dum quisque alienae inuidet gloriae, nulla prorsus queunt coire societate, aut in communem hostem opportune componi. Centum
prope millia hominum capta esse feruntur, nullo fere praedonum in populatione uulnerato, nedum interfecto, praeterquam circiter quingentos,
Caeterum Marconius, quum post quartum tandem a profectione mensem commissum sibi exercitum ad Istrum reduxisset, eo regius quaestor, qui mancipia recenseret,
regique quintum quodque mancipiorum caput de more acciperet, a Constantinopoli
Nam ad parentis regnum totam fere Bythiniam adiecit, expugnata prius
Prusa urbe in radicibus Olympi montis posita, in qua ob cultorum frequentiam sedem
regni constituit. Quam sane urbem intra paucos dies in potestatem redegit, Graecis, qui
in ea praesidio erant, eam dedentibus, dum auxilium Constantinopolitani imperatoris,
qui per id tempus cum finitimis in Europa bellum gerebat, desperant. Tametsi sunt, qui
dicant Orchanum de priscis Turcis, quorum paulo ante mentionem fecimus,
Prusam coepisse.
Iamque Orchanus ad
quibusdam etiam
dono dare, nihil denique praetermittere, quo animi suae sectae hominum conciliari possent.
Quae ubi Graeci sero, iam peste praecordiis recępta, percepere, statuunt cum
finitimis Christianis in gratiam redire, et communi hoste Europam liberare. Caeterum
dum magis dicendis sententiis tempus territur, ut saepe fit, a Christianis quam ulla expeditio suscipitur, Graecus imperator diem suum obiit, cui Orchanus quoque haud multum
superuixit, Homurathe primo regni successore relicto. Qui comparato quam maximo, ut
tunc erant Turcarum opes, exercitu
I, a Tamerlano captus succedit; cui Musia in regno sufficitur;
post quem regnans Baiazethes Secundus a Milone Dardano trucidatur, Dardani vero a
Turcis subiguntur.
1597. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 122 | Paragraph | SubSect | Section] fugato rege Wcasino, qui cum Turcis pro portis Adrianopolitanis praelium infeliciter comisserat. Atque quum situs urbis et regio inter Melantem et Hebrum amneis admodum ferax placuisset, huc sedem regiam e Prusa transtulit. Hoc mortuo Bazethes Secundus regnat, qui dum auiti ac paterni imperii fines in Europa prorogare nititur, transgressus Neston amnem usque ad Strymonem processit. Non tulere hoc Dardani ac Macedonum reguli, uerum confestim coactis copiis Turcae, qui iam Strymonem quoque traiecerat, occurunt, atque non procul ab
1598. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 122 | Paragraph | SubSect | Section] eo consilio, uti aut in conuinctum sceleris animaduerteret ― solent enim Illyrici atque Macedones uino aeque ac tormentis arcana elicere - aut eo innoxio comperto sese suspitione exoneraret. Itaque dum se pro instanti pugna licet hilari, non tamen nimis largo inuitarent potu, rex ad Milonem conuersus, pateram argenteam uino plenam dextera tenens, Propino , inquit, tibi, Milon, uinum hoc una cum patera, licet
1599. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 122 | Paragraph | SubSect | Section] insigne apud Illyricos est, ad castra Turcarum accedit. Erat celebre apud Turcas quoque Milonis nomen. Itaque confestim in tabernaculum ad regem eius aduentu admodum laetum est admissus. Ibi Turcarum ritu humi procumbens regem adorat, ac dum submisso capite porrectam regis manum deosculatur, educto clanculum pugione, quem sinu abditum attulerat, stomachum Turcae iterato ictu haurit. Atque dum sese e tentorio eicere conatur, a regii corporis custodibus intra tabernaculum confossus interiit. Huius facinoris monumentum adhuc
1600. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 122 | Paragraph | SubSect | Section] regem eius aduentu admodum laetum est admissus. Ibi Turcarum ritu humi procumbens regem adorat, ac dum submisso capite porrectam regis manum deosculatur, educto clanculum pugione, quem sinu abditum attulerat, stomachum Turcae iterato ictu haurit. Atque dum sese e tentorio eicere conatur, a regii corporis custodibus intra tabernaculum confossus interiit. Huius facinoris monumentum adhuc extat Prusae: manus Milonis argento inclusa ac Bazethis tumulo affixa. Principes Turcarum tametsi regis nece uehementer essent
Bibliographia locorum inventorumMarulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].Marulić, Marko (1450-1524) [1519], Dialogvs de Hercule a Christicolis superato, versio electronica (), Verborum 8236, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [marulmardial]. Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1520], Commentariolus de origine et incremento urbis Rhacusanae, versio electronica (), Verborum 5404, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio – historia] [word count] [tuberocommrhac]. Marulić, Marko (1450-1524) [1520], De ultimo Christi iudicio sermo, versio electronica (), Verborum 16879, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [marulmarultiudic]. Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].
First 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.