Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Iam Your search found 10787 occurrences
First 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1401-1500:1401. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 47 | Paragraph | Section] in to Buda and participants of the procession to Taddeo dei Lardi three days after the coronation of Louis II.
1402. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 50 | Paragraph | Section] volume to the Hungarian King’s envoy, who is to arrive at Venice, if it has been printed.
1403. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 55 | Paragraph | Section] ceteris animantibus distinctos fuisset [...] divinationem vocamus, exculta atque elimata fuisset. Quid enim inter nos et cetera animalia [...] adminiculo et nobis et tam multiplices rerum cognitiones et Dei ipsius Optimi Maximi ac naturae omnium parentis abstrusissima arcana [...] monumentiore eo iam [...] penetratum, quo vim naturare, humanare, penetrare posse nemo unquam credidisset. Litterae igitur sunt et [...] omnium nationum absolutissimam [...] cognitionem tribuunt, litterae denique, quae [...] sempiternam, immensam, ineffabilem, incomprehensibilem [...] Quid igitur [...] elegantius?
1404. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 57 | Paragraph | Section] non longe a moenibus Urbis distans. Sequenti die ingressus Urbem, postea die Dominica 3 fuit coronatus. Adhuc nihil potuit agi de negotiis Maiestatis Vestrae apud Suam Sanctitatem. Credo nos cras aut perendie habituros audientiam publicam, id est consistorialem a Sua Sanctitate. Quamvis iam in audientia 8 Jacobus Piso (1480–1527), offspring of a Saxon middle class family from Medgyes, noted Humanist, poet and diplomat, friend and pen friend of Erasmus, member of the circle of László Szalkai who would become Archbishop of Esztergom. One of the
1405. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 59 | Paragraph | Section] Vestra scribit 11 et item reverendissimus dominus cancellarius 12 ex voluntate Maiestatis Vestrae Fukaros 13 mihi satis expensarum daturos, ab eis ne obolum quidem habere possum. Immo derideor ab eis, qui orator Maiestatis Vestrae existens ab eis sumptus mendicem. Iam si Vestra Maiestas ad tot meas supplicationes nihil mihi suppeditat, Deus scit, nescio quid faciam, nisi forte, ut vendam omnia, quae mecum habeo, habitu mutato redeam cum uno famulo ad Vestram Maiestatem incognitus cum extrema ignominia mea et damno non parvo Vestrae Maiestatis. Videt enim
1406. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 59 | Paragraph | Section] enim Vestra Maiestas totam rerum suarum summam hinc pendere. [4.] Nam quod Maiestas Vestra scribit mihi de legatione Gallica obeunda, ea, ut video, esset valde necessaria. Immo credo nihil magis necessarium ad res Maiestatis Vestrae et totius Christianitatis. Sed quomodo ego illuc irem, qui iam a tot mensibus ne hic quidem unicum obolum a Vestra Maiestate habere possum. 14
regni sui tuendi et Belgradi recuperandi 8 spem ponere deberet, multaque in hanc sententiam magna cum laude Vestrae Maiestatis dixit, praeter alias virtutes domesticas, summam eius in re militari peritiam, incredibilem felicitatem miris laudibus extollens. Sed haec et eiusmodi non sunt iam in auribus meis nova, qui nunquam possum ad eius Sanctitatem accedere, quin semper de Maiestate Vestra honorificentissimam faciat mentionem. [3.] Si quid id est, in quo Maiestati Vestrae inservire possum, id tam libenter ac prompto animo faciam, ut certe nihil libentius, scio me eodem
responsum a Sua Sanctitate impetrare. [2.] Responsum ipsum, quod uterque nostrum habuit, ex litteris reverendissimi domini cardinalis Maiestas Vestra intelliget, 2 contra quod ego non existimarem, Clementissime Domine, Maiestati Vestrae (quod cum illius gratia dictum sit) iam amplius repugnandum. Nam aut difficillimum certe erit, quantumcunque nitamur, aut prorsus impossibile pontificem ex hac sententia deduci. 3 Et isti latius aliquanto interpretantur et extendunt Sedis Apostolicae iura, eorumque sacerdotia, qui, quacunque de causa in Urbe manserint et
meae, cuius sum amantissimus, praesertim in tantis rerum publicarum turbis ac discriminibus gratulari possit. Nescio autem, quo meo fato sit, ut quo magis me in portum refero, hoc magis aestus me in altum repellit. Nam ipse clementissimus dominus meus me non vulgaribus sacerdotiis auxisset, et ego iam mihi et litterulis meis vivere destinassem, ecce me adeo non ambientem, ut ne cogitantem quidem haec unquam ad Premisliensem pontificatum 4 evexit, tanquam e sinu quodam, ubi lenior fluctuatio, ad pelagus fluctuosissimum. Primum enim episcopatus ipse situs est in faucibus infidelium,
Tartaros in belli ac praedae societatem allicere. Quibus etiam si resistere possimus, quomodo resistamus eodem tempore Turcarum caesari, quem constans fama est intra hos dies paucos regnum nostrum a partibus illis inferioribus cum omnibus suis et terrestribus et navalibus copiis invasurum. Habet iam ad vada Danubii non procul a Zenderonia 8 validissimum et paratissimum cum ducibus peritissimis exercitum, navium ac tormentorum bellicorum maximum numerum. Et, ut opinio est, quamprimum caesar, qui in dies exspectatur, ad exercitum venerit, rem summis viribus per terras et flumina
ope et auxilio egeamus. Age gratias eius Sanctitati, verbis, quibus poteris maxime appositis et accommodatis, quod tam pie ac liberaliter iuvare nos constituerit. Sed illud Suam Sanctitatem etiam atque etiam admonere et obsecrare non desinas, ne aliquam in mittendo illo subsidio pecuniario iam promisso et in legato expediendo moram velit interponere. Sera enim praesidia parum aut nihil omnino afferre adiumenti poterunt. Hostes autem, ut intelligis, imminent omnibus rebus parati et accincti. [4.] Instabis praeterea diligentissime pro pace, concordia aut indutiis inter principes
rulers can be counted upon, so Hungary and Poland themselves have to reach agreement with the Turks.
gratiosissimo, hic a Sede Apostolica subministrando, quae altera fuit pars meae legationis, multa quidem saepius deliberata et decreta, sed nondum aliquid ad effectum deductum. Dies et noctes laboro in pecuniis extricandis et legato, quoniam ita regiae etiam maiestati placuit, expediendo, fortasse iam tandem post tot et tam varias dilationes brevi extrudetur. [4.] Cardinalem Volteranum ob suspicionem Siciliae ad defectionem sollicitatae et rerum novarum motus in custodiam atque adeo in arcem Sancti Angeli coniectum puto Maiestatem Vestram iam pridem intellexisse. De eo adhuc nihil est
etiam maiestati placuit, expediendo, fortasse iam tandem post tot et tam varias dilationes brevi extrudetur. [4.] Cardinalem Volteranum ob suspicionem Siciliae ad defectionem sollicitatae et rerum novarum motus in custodiam atque adeo in arcem Sancti Angeli coniectum puto Maiestatem Vestram iam pridem intellexisse. De eo adhuc nihil est aliud decretum.
1 Lorenzo Pucci (1458–1531), Bishop of Melf, Cardinal from 1513. Offspring of an influential prelatic family, protonotary apostolic. 2 John Clerk (?–1541), Bishop of Bath. Carried out diplomatic missions in the
et promissiones, factum autem penitus nullum. In tanta igitur rerum omnium desperatione ac principum Christianorum vel discordia vel negligentia, Sedis etiam Apostolicae vel paupertate vel tarditate, quid posset per immortalem Deum Vestra Maiestas melius suo serenissimo nepoti consulere, quam ut iam tandem tentatis omnibus, quae tentari potuerunt, de salute regnorum suorum aliter cogitaret? Si tamen haec consilia non essent iam nimium sera. Vestra Maiestas non me temeritatis accuset. Existimavi officium meum esse ex his, quae hic et in tota Christianitate agi video, Vestram
vel negligentia, Sedis etiam Apostolicae vel paupertate vel tarditate, quid posset per immortalem Deum Vestra Maiestas melius suo serenissimo nepoti consulere, quam ut iam tandem tentatis omnibus, quae tentari potuerunt, de salute regnorum suorum aliter cogitaret? Si tamen haec consilia non essent iam nimium sera. Vestra Maiestas non me temeritatis accuset. Existimavi officium meum esse ex his, quae hic et in tota Christianitate agi video, Vestram Maiestatem, quae magis pater quam patruus est serenissimi domini mei, quid sentirem, facere certiorem. Quod si hac aestate salvi permanere
matters of the two bishoprics without further delay or difficulties; benefices of the Canon of Cracow should be sent to Opaliński.
suades, lenius, quamvis nescimus, quid in tanta nostra molestia subditorumque nostrorum perturbatione scripserimus aequo asperius, 3 quandoquidem nimio plus patienter et mansuete, quam ab ipsis subditis nostris ac aliis nobis consulebatur, negotium hoc tractavimus, utcunque est, quoniam iam illius Sanctitas voluntati et iuribus suis satisfecit. [2.] Postulamus a te, ut tandem finis fiat huic tragoediae, fiatque provisio tam de episcopatu Plocensi, quam etiam Premisliensi, ita ut prius scripsimus, sine ulla pensione ac onere et sine aliqua mora et difficultate. Similiter ut
Reverendissima scit bene, quid de talibus beneficiis fieri solet et quibus involucris talia soleant implicari. 5 [2.] Nova nunc alia non sunt. Nam de confoederatione inter omnes pene totius Christianitatis principes V. huius mensis sollemniter publicata, credo iam Vestram Dominationem audiisse. Eam credo ego rebus nostris, si tandem expergisci voluerimus, fore procul dubio salutarem. Haec raptissime.
at Milan; the Emperor is about to intrude in France from Navarra. – 4. Kálnai is brought into his attention again. Kálnai’s loyalty and knowledge make him worthy of becoming Archdean of Telegd.
pontificis electionem, 8 ut cum eo quoque agerem. Ceterum quoniam res ita nobis successit, ut neque pontifex eam commodius expedire potuisset, non putabam mihi diutius exspectandum, ne impensis inanibus per servitorem suum Dominatio Vestra Reverendissima gravaretur, praesertim quod iam is sibi impensas deficere querebatur. Nam quod Dominatio Vestra Reverendissima litem extingui pontificis auctoritate sperabat contra voluntatem executorum, mihi non modo difficile, verum etiam impossibile videtur, alioqui iniustum
permotus dat omnem operam pro pace vel saltem treugis inter principes Christianos faciendis. Ad hanc rem in proximo consistorio III ex reverendissimis dominis cardinalibus deputavit, 3 qui hanc solam curam habeant. Quid sequatur, nescio. Ego, quod in me erit, nihil praetermittam. Utinam iam tandem aliquid consequi possemus.
pro reverendissimo domino meo, domino Posnaniensi 4 in hesterno consistorio fuit expedita. [2.] De pace inter principes Christianos facienda scripsi pontificem ad hanc rem adiecisse animum, delegisse ad hoc certos ex reverendissimis dominis cardinalibus, cum quibus ego fui iam saepe; video et pontificem et reverendissimos dominos ad id propensissimos. Sed et illud video, Princeps Sapientissime, parum in hoc spei esse ponendum. Quid ita? Quia Christianissimum regem ita durum atque obstinatum video in recuperando ac nostros in retinendo vel non cedendo ducatu
potentissimum leve admodum et per exiguum habebimus praesidium. Mandet nihilominus Sanctitas Domini Nostri eidem domino legato, ut hanc pecuniam, quoad maius auxilium miserit, aut in arcium nostrarum instaurationem, sicuti antea petebamus, aut, si id secum fuerit, ad comparandas saltem copias iam tandem erogare non dubitet. 9
9 ignaros correxi ex: ignoras 11 Moldavo correxi ex: Moldano
2 The part between Habemus...invadere published: Veress Endre (ed.), Akták és levelek Erdély- és Magyarország Moldvával és
est spes ponenda, si Deus pacem aut indutias inter principes non posuerit, tota salutis communis ratio in hac una re posita esse videtur. [2.] Ex Croatia habemus ex litteris comitis Spalatiensis ad illustrissimum dominum Venetorum 4 V. Februarii datis Bassam sive Zanzacum Boznae iam praemisisse non parum peditum numerum ad obsidendum Clyzium 5 subsecuturum ipsum quoque brevi cum valido equitatu. Habuerunt Veneti et ex Constantinopoli litteras VIII. Ianuarii datas Turcum facere ingentes apparatus et terra et mari, aggressurum omnino Hungariam
libenter audimus, delectant enim nos eius viri humanitas, virtus et eruditio non vulgaris. De Turcorum conatibus deque pactis cum Sophi indutiis nos eadem intelleximus, quae tu ex Constantinopoli et Dalmatia in Urbem allata scribis esse, 10 id quod ex binis litteris nostris Posonii datis iam pridem te agnovisse arbitramur. Vide igitur, quid tu cum tuo collega 11 et oratore principis Ferdinandi possitis impetrare subsidii, pro quo studiose et enixe contendatis. [8.] Quamvis autem opinione omnium inter Turcos et Sophi confectae existimentur
eos, ut velint in commune consulere et regno Hungariae vel ei parti Christianitatis, si qua laborare coeperit, opem ferre. Credo eum de hoc et ad Vestram Maiestatem scripturum. [2.] Ex Lombardia habemus nova, quae et pontifex et omnes alii pro certissimis affirmant: Gallos ex Italia iam discedere et in discessu huiusmodi per nostros unam partem eorum male mulcatam;3 interfectos esse usque ad mille Gallos, interfectum quendam capitaneum, unum ex principalioribus, 4 vulneratum etiam supremum capitaneum, 5 quem Almiralium vocant. Est aliqua spes pacis,
et in discessu huiusmodi per nostros unam partem eorum male mulcatam;3 interfectos esse usque ad mille Gallos, interfectum quendam capitaneum, unum ex principalioribus, 4 vulneratum etiam supremum capitaneum, 5 quem Almiralium vocant. Est aliqua spes pacis, fortasse enim iam Gallus facilius flectetur. Sed credo ego, quod semper credidi, maiestatem domini mei serenissimi et gratiosissimi multum in hoc posse, modo Sua Maiestas ad eum mitteret, quod nunc potissimum rebus eius ad hunc statum deductis quamprimum faciendum videretur. [3.] Supplicavi in aliis
1524. Fraknói Vilmos, Magyarországi pápai követek jelentései... 56–60. 4 Archbishop of Esztergom and High Chancellor László Szalkai. 5 Pope Clement VII.
2
1
[3.] Ego videor iam esse in procinctu. Non satis tamen certus adhuc, quando sim iter ingressurus. 6 Nuntiavi aliqua per Ioannem Marsupini 7 fratris mei, quem his diebus dimisi. Dominatio Vestra Reverendissima, supplico, dignabitur in illis me habere commendatum. Quam cupio felicissimam esse
commendatum. Quam cupio felicissimam esse atque incolumem.
novas litteras praesentationis. Illae aliae miror certe, quo devenerint. Si bene memini, dederam eas Vestrae Reverendissimae Dominationi, vel si apud me remanserant, sunt vel apud Egidium Zephirum 9 sollicitatorem meum vel inter reculas meas istic relictas. Quibus tamen ubicunque sint, iam non est opus istis aliis nuper missis.
Pater, ac Domine, Domine Clementissime. Post servitutis meae perpetuae ad pulveres pedum Vestrae Sanctitatis beatorum humillimam commendationem. [1.] Causas tam diuturnae meae morae Vestra Sanctitas a me ipso brevi accipiet. Non enim credo me iam diutius moraturum. Nunc etiam iam eram in procinctu ad Vestram Sanctitatem eundi, 1 cum rursus alia morae causa incidit: vocatio videlicet reverendissimi domini cardinalis Campei 2 ad hanc maiestatem domini mei serenissimi. Hoc enim visum est convenientius et honori Sanctae Sedis ac Vestrae Sanctitatis
et Bohemiae regis nepotis nostri carissimi apud nos orator te iterum Romae oratorem agere, quae res sint nobis acceptissima, experti enim sumus tuam erga nos fidem et propensionem, experti diligentiam et curam in obeundis negotiis nostris, quae istic Romae eveniebant. Proindeque et commendavimus iam saepe ipsi serenissimo domino nepoti nostro virtutem et merita tua et commendare in dies magis non desistemus. [2.] Postulamus vero a te impense, ut tibi curae istic sint, ut solebant, nostra subditorumque et procerum nostrorum negotia, quae incident, nobisque ea, quae nova emergent,
molestias itineris Hispanici aestimantem consolatur, quam quod mihi cum Vestra Dominatione Reve rendissima eundum esse video. Quam dispeream, si non ex toto corde et amo et observo et veneror. Cupioque illi ex animo servire. [3.] Litteras adhuc ex Hungaria, quas exspectamus, non habuimus. Iam diutius differri non possunt. Ea, quae habuimus, perscripsi in hac scheda praesentibus inclusa. Alia nunc non sunt. Servitutem meam rursus humiliter commendo. Vestram Reveren dissimam Dominationem felicissime cupio valere.
ut orator caesaris 6 et Venetorum 7 abeat cum omnibus Alemannis, qui in aula regia vel reginali versantur. Factam esse praedam de Iudaica tota et de domo etiam cuiusdam servitoris reginae praedivitis superioribus annis facti ex Iudeo Christiani. 8 Venerant iam oratores Bohemorum pro conclusione unionis, tractabatur hoc negotium. 9 Apud regem Poloniae intelligimus esse oratores Turcae duos pacem ab eo et medio eius a rege Hungariae petentes; de rege Poloniae nullum dubium est eum pacem cum Turca initurum, de rege nostro nihil adhuc
213 fol. 535–539; BOss 177 fol. 297r–299r; BJ 6549 fol. 569–572; Libri Legationum vol. XXIII, fol. 502–505; BCzart TN 37. fol. 343–348. 2 Pope Clement VII. 3 Cardinal Lorenzo Pucci.
Negotium ducatus accepi iam esse in eo statu, ut non sit pro hac magnopere laborandum, admissum esse in possessionem ducatus servitorem Vestrae Maiestatis. Quae si vera sunt, prout mihi pro verissimis sunt relata, non dubito Vestram Maiestatem iam de hoc factam certiorem. Ego tamen sub hoc dubio non omisi tam apud
Negotium ducatus accepi iam esse in eo statu, ut non sit pro hac magnopere laborandum, admissum esse in possessionem ducatus servitorem Vestrae Maiestatis. Quae si vera sunt, prout mihi pro verissimis sunt relata, non dubito Vestram Maiestatem iam de hoc factam certiorem. Ego tamen sub hoc dubio non omisi tam apud Sanctissimum Dominum Nostrum, quam alibi facere omnia ea, quae hic fieri per me poterant, quaeve mihi a Maiestate Vestra et ab Serenissima et Gratiosissima Domina Mea, Sacratissima Reginali Maiestate fuerunt commissa, et
fortasse non erit malum, non pendere a spe istius pacis inter Christianos, quae parva est, immo nulla, neque credo aliquid secuturum. In causa est, quod rex Angliae ma nam partem Galliae petit, a quo non poterit separari. Caesar, licet his diebus exorti g fuerint quidam contrarii rumores, qui iam rursus non creduntur esse veri, de quibusdam alienationibus mentium inter caesarem et Anglum et meliori spe pacis, quae omnia credo esse vana. Si Maiestas Vestra faciet pacem, et si non vult extremum excidium nepotis sui et regnorum eius, includendus videtur ipse quoque et regna
diuina industria, si qua est.
culpa, locorum,
reuiuisci mortalia saecla uidentur
obliuia mortis
demissa est anchora lapsu;
Capitulum quartum: de genere causae finalis
Intentio et utilitas idem sunt, quod et bonum accipiuntur
pro genere causae finalis. Intentio autem est
principaliter tradere mensuras omnium magnitudinum
et secundaria intentione tradere omnia mensurabilia secundum
sensum iam supra dictum. Utilitas autem est,
quod habitis his dispositi erimus ad omnes scientias speculativas,
practicas et artes mechanicas. Dico ad scientias
speculativas rationales et reales. Rationales, quia
cognoscemus medium, quo Aristoteles usus est
et proportio musicam
constituens, utique ille motus velocissimus convexi, non
eodem tempore ad medium caeli veniret cum illo motu
tardissimo concavi neque ad alias partes eiusdem circumferentiae, puta ad horoscopum vel occasum vel ad imum
terrae. Quia si vel in comate deficeret, certe iam non servaret iustitiam neque amicam et harmonicam proportionem tam sibi caram. Nec ratio Philosophi contra Platonem militat negantis in caelis esse harmoniam: quae cum
sit per sonum et sonus ex percussione aëris, ergo cum in
caelis non sit aër neque sonus,
iniunctum
est. Quae omnia sunt principalis considerationis
ipsius astrologi. Nec tamen per haec volui carpere tantum
Philosophum, qui fuit regula in naturalibus. Ad tertium
argumentum dico, quod voluntas est libera (secundum
Scotum), vel ipse intellectus noster secundum Philosophi
solutionem iam supra datam. Ad formam autem argumenti
concedo, quod omnis anima intellectiva nostra est
eiusdem rationis. Tamen dico, quod possunt impediri ipsarum
operationes, quia agunt organice. Organo enim
corrupto vel vitiato, certe corrumpitur vel impeditur exitus
ipsius animae in actus et suas
secundo De anima. Pars
enim substantiae est substantia, sed forma intrinseca,
puta hominis vel lapidis est pars substantiae, ergo est
substantia. Aliorum autem praedicamentorum formae
erunt quiditates. Secundo arguitur contra diffinitionem
iam datam, scilicet quod punctus est, cuius pars nulla est.
Ista diffinitio est privativa et punctum est quod positivum.
Sed positivi forma et diffinitio debet esse positiva, ergo
diffinitio mala, quia nullum privativum intelligitur, nisi
per accidens, scilicet per suum positivum per Averroem
tantum, et illud sit a. Dico, quod nulla alia
linea tanget a. et si tanget a., illa linea fiet una linea cum
priori linea, quia tota cadit super totam, nec divisibiles
secundum latitudinem. Additum indivisibili faciet maius
et ratio est iam assignata, quia si plures lineae ex eadem
parte possent duci ad idem punctum, tunc una linea non
tangeret circulum per punctum, quod est contra dignitatem
mathematicam, vel quod tale punctum esset divisibile,
quod est contra diffinitionem puncti. Tunc suppositis
istis dico, quod angulus
quadratum prima figura composita dicens primam multitudinem, quia duos
triangulos. Pentagonum vero erit in secundo ordine, quia
componitur ex tribus triangulis et etiam resolvitur in tres
triangulos ducendo lineam de angulo in angulum, quot
modis est possibile non tamen intrinsecando lineas iam
ductas per doctrinam Campani propositione 32. primi
Elementorum Euclidis. Modo dubitatur contra Euclidis modum
procedendi. Videtur enim quod est insufficiens, cum
mathematicalia sint in triplici differentia, quaedam enim
habent unam dimensionem, ut linea; quaedam
cessat et
dubium et contradictio Philosophi et Porphyrii et Euclidis.
Primo notandum est, quod trianguli passio est habere tres
angulos aequales duobus rectis, ut in xxxii. propositione
primi huius. Quae propria passio est in actu et non in
aptitudine, quamvis risibilitas, cum sit in actu, iam non est
passio, sed accidens per actiones. Ex quo notandum est,
quod quaedam passiones mathematicae sunt in actu et
quaedam in potentia: in actu (ut quod triangulus
habet tres aequales duobus rectis) et quaedam in aptitudine (ut divisibilitas lineae in
natura
dubium et contradictio Philosophi et Porphyrii et Euclidis.
Primo notandum est, quod trianguli passio est habere tres
angulos aequales duobus rectis, ut in xxxii. propositione
primi huius. Quae propria passio est in actu et non in
aptitudine, quamvis risibilitas, cum sit in actu, iam non est
passio, sed accidens per actiones. Ex quo notandum est,
quod quaedam passiones mathematicae sunt in actu et
quaedam in potentia: in actu (ut quod triangulus
habet tres aequales duobus rectis) et quaedam in aptitudine (ut divisibilitas lineae in
ille tuam moderamine tanto
magis
accendamur. Nemo me, quod de illo scribere audeam, temeritatis accuset.
Debet enim non tantum disertissimi cuiusque, uerum et omnium ore
prędicari, in quo nihil quod omnibus optandum sit desyderatur. Sed iam
quod proposuimus, narrare incipiamus.
Hieronymus pręsbiter (ut ipse de se testatur in calce libri illius quem
a Gotthis euersum Delmatię quondam Pannonięque
confinium fuit, una cum parentibus Romam uenit. Puerullus adhuc
litterarum studijs traditus in grammatica Donatum habuit pręceptorem, in
rhetorica Victorinum. Et iam Gręca Latinaque litteratura excultus, cum
nondum XX annorum esset, scholam ad se publice delatam aperuit et
pręcipere coepit. Sic enim ad uirgines deo dicatas de ipsarum
institutione scribens ait: Me ante
cum
plerique metu perculsi latebras peterent, ipse constanter pro ueritate
stetit nullum ueritus periculum, pręterquam ne alij uel territi uel
decępti subuerterentur. Et quoniam persecutionis procella iam ecclesię
turbauerat bona, a Paula uidua Romana, quę et genere et sanctitate
nobilis erat, uitę sustentamenta accepit, eamque non minus caste quam
familiariter coluit. Multa extant quę illi et Eustochio eius
Pamachium epistola declarat dicens: Dum essem
iuuenis, miro discendi feruebam amore, nec iuxta quorundam
pręsumptionem ipse me docui. Apollinarem Laodicenum audiui
Antiochię frequenter et colui. Iam canis spargebatur caput, et
magistrum potius quam discipulum decebat, perrexi tamen Alexandriam, audiui Didymum. In
multis ei gratias ago, quia quod nesciui didici, quod sciebam, illo
docente non
fecit, maiorem eorum partem ęditis commentarijs exponere curauit, ut suo
loco monstrabimus.
In Syria cum iuuenis adhuc monachorum lustraret tuguria, ad papę Euagrij
possessionem deuolutus cum Malcho monacho iam sene colloquitur, et
sicuti ab ipso audierat, uitam eius conscribit. Reliquos quoque ibi
monachos contemplatus imitari coepit. Tutum se fortasse ab hominum
iniuria in solitudine putabat, sed etiam illic ipsum
in quo longo disertoque sermone de
uestibus Pontificis ac sacerdotum, de tabernaculo uasisque sacrificij
pertractans tropologiam eorum explanat, sic concludit, ut dicat:
Hęc ad unam lucubratiunculam, cum iam funis solueretur a littore et
nautę crebrius inclamarent, propero sermone dictaui quę memoria
tenere poteram, et quę diuturna rationali pectoris mei lectione
concesseram, satis intelligens magis
fluere et more torrentis turbidum proferre
sermonem.
Idem ad Dardanum exponens terram promissionis iuxta anagogen, sic in
calce epistolę ait: Hęc tibi, uir eloquentissime, iam duplicis
pręfecturę honore transacto, nunc in Christo honoratior tumultuaria
et breui lucubratione dictaui, ne uiderer omnino reticere. Eodem
enim tempore, immo eodem mihi die, et litterę tuę
me carcere ipse
damnaueram, scorpionum tantum socius et ferarum sępe choris
intereram puellarum. Pallebant ora ieiunijs, et mens cogitationibus
ęstuabat. In frigido corpore et ante hominem carne iam pręmortua
sola libidinum incendia bulliebant. Itaque omni auxilio destitutus
ad Iesu iacebam pedes, rigabam lachrymis, crine tergebam, et
repugnantem carnem hebdomadarum inedia subiugabam. Non
graue crimen lugere solitum et ad castigandum corpus flagello usum
maximeque cauisse nequod uerbum superuacaneum, inutile, ociosumue
proferret.
Proinde ut ab ijs qui uitam eius conscripsere relatum legimus, iam non
solum hominibus admirabilis uideri coepit, sed etiam a bestijs
sanctitatem eius nescio quo intellectu sentientibus coli et obseruari.
Die quadam cum fratribus (ut solebat) nonnihil de scripturis
coenobij irrupit. Territi fratres
diffugiunt. Ille nihil ferocię prę se ferens pedem Hieronymo porrigit
aculeo ligneo saucium, quem Sanctus intrepide manibus contrectans
exempto aculeo efficaciter curat. Fera iam mitis nusquam discedit.
Fratres confidentius accedere, seruitio eius uti. Cumque monasterij
asellum ad pascua missum custodiret, somno corripitur. Illo dormiente
quidam negociatores iuxta iter agentes uisum
homines uitę alimenta
impendere.
Hieronymus tandem assiduis diutinisque laboribus, legendo, scribendo,
ieiunando, deprecando fatigatus, nunquam conquiescens nisi cum somnum
caperet, et iam longa ętate fractus non poterat de stratu suo sese
erigere, nisi fune manu appręhenso, qui de tigno pendulus iacenti
imminebat. Et tamen iam decrepitus senex, quoquo modo poterat, suo erga
discipulos officio
deprecando fatigatus, nunquam conquiescens nisi cum somnum
caperet, et iam longa ętate fractus non poterat de stratu suo sese
erigere, nisi fune manu appręhenso, qui de tigno pendulus iacenti
imminebat. Et tamen iam decrepitus senex, quoquo modo poterat, suo erga
discipulos officio fungi nunquam cessauit. Cum enim effoeto corpore
consumptisque uiribus tremebundus pedibus incędere non satis ualeret,
sensuum tamen uigore in
discipulos officio fungi nunquam cessauit. Cum enim effoeto corpore
consumptisque uiribus tremebundus pedibus incędere non satis ualeret,
sensuum tamen uigore in finem usque integro atque inoffenso fuit. Sed
cum iam tempus esset, ut, qui tam diu in mundi huius agone decurrendo
semper uicerat, coronam acciperet immarcessibilem, febri ęstuare coepit.
Cumque nosset diem sibi imminere postremum (sicut Eusebius de illo
iusserat) sibi allato
pronus in terram prosternitur, et indignum se confitens multa cum
humilitate ueniam precatur nec a pectoris cessat uerberibus, donec ipsum
Dominum suum et Deum suum confitens ore sumeret, et iam ei se in terra
coniungeret, quo cum regnaturus erat in cęlo. Sumpto sacramento humi
unde surrexerat, se reclinat et quasi iam efferendus cancellatis supra
pectus manibus: Nunc dimittis seruum tuum, Domine,
cessat uerberibus, donec ipsum
Dominum suum et Deum suum confitens ore sumeret, et iam ei se in terra
coniungeret, quo cum regnaturus erat in cęlo. Sumpto sacramento humi
unde surrexerat, se reclinat et quasi iam efferendus cancellatis supra
pectus manibus: Nunc dimittis seruum tuum, Domine,
inquit, secundum uerbum tuum in pace, quia uiderunt oculi
mei salutare tuum quod parasti ante faciem omnium
ac dicentis: Veni, mi dilecte, ut a me
mercedem capias, pro cuius amore tot labores tam libenti animo
sustinuisti! . Alij dicebant suis auribus ipsius Hieronymi
uerba se hausisse cum diceret: Ecce iam ad te uenio, pijssime
Domine Jesu, suscipe seruum quem sanguinis tui precio redemisti!
Lux abijt et ipse cum luce relicto corpore cęlum ascendit, ab eo
feliciter susceptus cui tam fideliter seruiuit. Per
Dum enim ad eum scribere
coepisset nosse uolens qualis quantaque illi uideretur esse beatorum
gloria, lux in cubiculo refulsit, uocem ipse audiuit, quę diceret se
esse illius animam ad quem scribere parabat et iam ad illam beatitudinem
fruendam properare, quam ipse qualis et quanta sit discere uellet. Eam
autem tantam ac talem esse ut nec lingua dicere nec auris audire nec
oculus uidere nec mortalium mens possit
adhuc nouem demere necesse erit. Sunt qui ad superiorem
numerum tres addant: tam uarie scriptum comperio. In hoc tamen omnes
conuenere, anno Honorij Imperatoris XII. defunctum pridie Kalendas
Octobres. Peractis iam tandem exequijs affigendum est sepulturę
epitaphium, quod nostra rudi Minerua confectum ita habet:
Epitaphium
epistolam quę nota est omnibus Augustino sciscitanti miracula eius longo
admodum sermone studuit recensere. Ea ego in summam redacta breuiorem
hoc loco subiungam.
Heresim quandam inquit iam inualescentem, quod nec sanctorum animę
beatitudine fruerentur nec damnatorum poenas sentirent, donec in die
iudicij suis iterum corporibus iungi illas contigisset, beatus
Hieronymus Eusebio discipulo apparens
esset, sin autem indicaret, Sabinianus eandem
subire poenam cogeretur. Adueniente hora et necdum apparente miraculo
Siluanus morti addicitur. Fit hominum conuentus ad spectaculum; exultat
hereticus quasi qui iam uicisset. Sed Hieronymus, qui ueritatem semper
Domino adiuuante tutatus fuerat, tunc quoque mendacio obuiam iuit.
Spiculatoris gladium, ut Siluani ceruicem feriret elatum, illico
apparens retinuit, cumque
Tunc Sancti iussu diabolus omnibus uisibilem se
ostendit, ea forma qua ipsis illuserat, et confessus dolos euanuit.
Hieronymus ad Siluanum conuersus laudata eius patientia siquid se
uellet interrogat. Petijt ut iam uita decedens ipsum sequeretur. Quo
impetrato post horam expirauit uictisque tentationibus beatitudinis
pręmia recępit.
Duo nobiles ac diuites uiri Alexandrini, licet gentiles, audita
cum irriderentur opprobarenturque, ne
ludibrio quidem habiti tenere se queunt quin omnes palam hortentur ut
sceleri et latrocinijs finem statuentes ad inuisendum Sancti corpus
Bethleem simul ire festinent. At illi iam ex risu in furorem uersi
gladios stringunt. Sed cum stupescentibus membris ferire eos, a quibus
se illudi putabant, nequaquam ualerent, uim suis uiribus maiorem
aduersum se experti penitentiam agunt. Sanitatem
numero
fere trecenti. Tot igitur saluati sunt, dum duorum salus Hieronymi ope
defenditur.
Duo iuuenes Romani ab urbe Syriam uersus reliquias huius Sancti uisendi
gratia tendunt. Iam Bizantium aduentantes ab apparitoribus capiuntur.
Coram Bizantij pręside homicidij accusati (duo autem ruri occisi
inuenti fuerant cędis autore incerto) crimen negant, ut qui eiusce rei
nihil omnino conscij
decedens in ecclesia
fuisset sepultus, magni atque horrendi strepitus prima et secunda nocte
auditi populum terruere. Die tandem illucescente conueniunt ad
ecclesiam orantque sibi reuelari quid hoc esset. Iam
crassari in plebem pestilentia coeperat. Apparuit ante altare beatus
Hieronymus. Iubet scelesti hominis cadauer exhumari et de ecclesia
eiectum ignibus tradi; sic enim pestilentiam desituram. Quo
patri. Et
cum eidem simul cum domesticis ministrando forte accidisset, ut sororis
manum manu tangeret, diu inuiolata castitas concupiscentię flammam
concępit. Longe alius quam recesserat ad monasterium redijt. Iam neque
comedere potest, neque dormire, dum cogitationibus ęstuat. Dum ergo
reliquos occupat sopor, nocte intempesta ipse exurgens uoluit de
monasterio exire, sed claues quibus claustra aperiret non inuenit.
autem secum in cęlla pictam beati
Hieronymi imaginem, quam semper adueniens genuflexus reuerenter
salutabat. Beatus ergo Hieronymus alteri monacho apparens iussit
fratrem moneret ut ab impura turpique cogitatione iam tandem desistere
uellet. Se namque ob ipsum salutandi cultum sibi quotidie impensum
procurasse ne cogitatum scelus perficeret. Admonitus frater
dissimulauit neque se correxit.
uellet. Se namque ob ipsum salutandi cultum sibi quotidie impensum
procurasse ne cogitatum scelus perficeret. Admonitus frater
dissimulauit neque se correxit.
Quin immo, quo citius quod iam disposuerat perageret, cessauit ante
Sancti imaginem genuflectere. Sancti igitur auxilio ad tempus
destitutus claues reperit, reseratis claustris exit, paternas ędis noctu
clam ingreditur, seque in lectulo
intestinis per inferiora egestis expirarit.
Andreas cardinalis dum sanus in conuentu multorum consisteret
fabulareturque, repente concidit exanimis. Postremo cum peractis
exequijs iam in eo esset ut sepeliretur, exurexit uiuus. Dixit ob
uestium pompam lautitiamque ciborum se fuisse damnandum, nisi beato
Hieronymo pro se deprecante impetrasset ut corpori redderetur. Itaque
Sancti huius
gratiam fecit. Et
monachus Helias discusso sopore quę uiderat memoriter tenuit
fideliterque enarrauit. Denique nato filio Petrus gratias egit quod
beati Hieronymi meritis ipse diutinę sterilitatis ignominiam iam pater
factus deleuisset.
Sequitur illa Cyrilli uisio, qua Ioanni Baptistę Hieronymus noscitur
comparandus. Quam quoniam supra suo loco descripsimus, hic repetere
superuacaneum
hęc interim miracula secuta: sexdecim cęci tactu eius uisum
recuperarunt; tres a demonum uexatione soluti; filius unicus uiduę
cuiusdam, cum exanimis allatus esset, reuixit. Quod alius cernens
filium suum, qui iam triduum iacuerat in sepultura, protinus extumulat.
Cumque illum in scrobe, de qua corpus Sancti leuatum fuerat,
deposuisset, mox uiuum recępit.
Porro soluta funeralis pompę celebritate, cum iam diei
suum, qui iam triduum iacuerat in sepultura, protinus extumulat.
Cumque illum in scrobe, de qua corpus Sancti leuatum fuerat,
deposuisset, mox uiuum recępit.
Porro soluta funeralis pompę celebritate, cum iam diei uesper esset,
beati Hieronymi corpus (ut ait) in illo marmoreo monumento condidere;
sed mane rursum in sua pristina fouea iacere inuentum. Nocte sequenti
ipsi Cyrillo in quiete Hieronymus apparens dixit,
Ad Rusticum monachum de uita monastica.
Ad Innocentium Papam de muliere septies percussa.
Ad Heliodorum exhortatoria ad eremum incolendum.
Ad eundem iam episcopum consolatoria de morte Nepotiani sui
nepotis.
Ad Exuperantium, ut abiecta sęculi militia Deo militet.
Ad quendam militem, ut potius Deo militet.
sit, et in Syria Hebraicis eruditus?
Hęc autem ad dignoscendum cuiatem illum dicere debeamus coram recensuisse satis sit. Cęterum disceptationem hanc nostram concertationemque, licet ex animi pietate susceptam, ipsum Hieronymum non tam repręhendere quam ridere reor, quippe qui iam non aliam patriam agnoscit nisi in qua tam feliciter ciuis perpetuus, atque perennis ascribi meruit, hoc est cęlestem illam Hierusalem, quę est mater nostra. Inde ipsum dicentem audire mihi uideor: Ille meus est, et ego suus, qui ea quę docui magis nauiter exequi contendit; ille meus
uarię donis donate loquellę!
non modicę speculationis est de imitatione Christi uelle scribere et uitę
perfectioris disciplinam tractare. Si mihi Dominus, in cuius laudem talia euoluuntur,
adiutor fautorque fuerit, spero infra anni spacium de illo, sicuti postulasti, me Tibi
satisfacturum; et iam satis (ut puto) fecissem, nisi me domesticę rei cura fratre absente
impedisset. Nunc in eius aduentu hac molestia liberatus operi absoluendo, quod
intermiseram, accingar, eoque libentius, quia ipse prouocas, qui me, cum nondum uideris,
amas.
populis rapina adultis
Herculea manu perita
Gazis et generosiore ditas
|
1492. Cibel, Valentin. Ad Pannoniam, versio electronica [Paragraph | Section]
Gazis et generosiore ditas
Natorum numero decus Latinum.
Quos inter nitida nepos Georgi
Vita praesulis optimoque fulgens
Insignitus honore moribusque
100 Est Laurentius; hunc Camoenae adorant,
Hunc et Felsineae potens colit grex
Baptistaeque Pii Thalia tollit
Altis aethereas sonis ad arces.
O Paeonia, si feraciorem
105 Natorum generando talium nunc
Praeberis numerum, volabis ecce
Iam iam Romuleis in orbe toto
Fama notior, clarior. Valeto.
1493. Crijević, Ilija. In Junium Sorgium avunculum suum... [Paragraph | Section]
quorum assidue non meminisse, ut ingrati esset animi, sic etiam civis, cum de republica tum etiam de bonis moribus male merentis. Neque vero illud liberalissimi patris exemplar bonis civibus non imitandum quod tibi opem trevir prudentissime ut ille magis integer reipublicae vacaret; jam provectiori totam rem familiarem gubernandam commisserit? Nam cum Senum praesertim tenacitas et avaritia sit morbus insanabilis; ita omnes supraquam oportet, aut decet invigilant et serviunt pecuniae, cuius habendae cupiditas una cum ipsa
1494. Crijević, Ilija. In Junium Sorgium avunculum suum... [Paragraph | Section]
Nec cinis est tumulus irrecidiva suis
Namque hominis facies mea sole micantior ipso
Clara renidescet, praepes et ales erit.
Interea sobolis reparabimur indole: namque:
Hic patris ille, sui filius instar avi est.
Ergo querelarum jam sit modus: ecce supersum
Caelo anima, in terris posteritate mea.
1495. Severitan, Ivan... . Solimaidos libri III, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
et majora efficeret; habuit enim Praeceptorem clarissimum Joannem Raphanellum Ferrariensem, utriusque Philosophiae facile Principem dixerim, et hac nostra tempestate Musarum decus, a teneris unguiculis colentem Fontes Aonios, nunc Sacri Palatii Apostolici Magistrum, Fidei Nostrae, ut ita dicam, jam collapsae timonem validum, et Georgium Babbam Sibenicensem Ordinis Praedicatorum Fratrem, Bachalarium Perusinum, in quo daretur virtus Literaria sicubi non reperiretur, et a quo non vacasset Religio, illam si quispiam niteretur dedecorare. Hoc ipso persuasi Pompilio meo, ut ipse Tibi, qui tanti
1496. Severitan, Ivan... . Solimaidos libri III, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Deûm, timido succurre Libello,
f5.14 Et votis faveas, officiose, suis.
f5.15 Largus erat Caesar: Tu noli dicier olim 15
f5.16 Caesare ab hoc alius, sidera celsa petent
f5.17 Viribus, ingenio, et tot jam virtutibus auctis,
f5.18 Semper Apollineae clarus in arte Lyrae.
f5.19 Imprimat hoc opus, ecce petit nunc Barbula Vates,
f5.20 Et notet artifici ruga magisterio. 20
f5.21 Villa dedit genitum Nova
1497. Severitan, Ivan... . Solimaidos libri III, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Dux Alexandri Pon. Max. filius flagraret in auum tuum illustrissimum Guidobaldum, Vrbini ducem erat tutelle T. clarissimus pater, quo cum Gallias et Hispanias peragrauit ut eum saluum redderet, hocque domi et rure quo se aestiuo tempore conferebat Pianiuantagii semotum humanis curis, quod et etas iam senescens et uitae suae modestia expostulabat, ubi obiter nobis fuit sermo, de diuinis rebus, quibus oppido oblectatur, audissetque nos edidisse libellum de mundi origine lapsu et reparatione eiusdem, non eo more quo olim gentes edocuerint, uerumenimuero quo deus optimus maximus sanctis uatibus
1498. Severitan, Ivan... . Solimaidos libri III, versio... [page aiii_r | Paragraph | Section]
1.91 Aestuat, et venis divinus sanguis inundat
1.92 Victuri cineres genitoris mole moveri
1.93 Incipiunt, stupidi mirantes tecta Tonantis.
1.94 Fervet odore Dei flavis e crinibus omnis
1.95 Jam species, virtute sua, per saecla secunda; 95
1.96
Hominis pulchritudo
Splendida praefulget facies, oculusque Smaragdo
1.97 Vel similis fulgore ferit vulgata per Orbem
1499. Severitan, Ivan... . Solimaidos libri III, versio... [page aiii_r | Paragraph | Section]
1.102 Unicus in terris Fenix implere relictus
1.103
Hominis sensus
Spiritus aethereus, placidis notissima volvit
1.104 Sensibus externis jam semina tradita Mundo;
1.105 Constant ingenii vigor, et munuscula vitae 105
1.106 Interni sensus; comitatur gratia linguae
1.107 Perpetuam mentem depressam tempore nullo.
1.108 Principe pulchra Deo,
1500. Severitan, Ivan... . Solimaidos libri III, versio... [page aiii_r | Paragraph | Section]
2.30 Perniciem quorum, vitam tristesque dolores 30
2.31 Posteritate sua notos, mugitibus implens
2.32
Narrat
Auras ipse cano. Phoebus quo tempore fervet
2.33 Jam Veneris socius, quom summa cacumina montis
2.34 Visurus properat, fessos perfundat Hiberus
2.35 Fuscus equos, vaga tunc genitrix spaciatur arena 35
2.36 Floribus et vario redimita gramine, cultu
2.37
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1505], Epistulae, versio electronica. (), Verborum 166, Ed. Petrus Kasza [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepistulae].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1506], De Epidauro, versio electronica (, Dubrovnik), 573 versus, verborum 3825, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - epica] [word count] [crijeviepidauro].
Grisogono, Federik (1472-1538) [1507], Speculum astronomicum, versio electronica (), Versus 100, verborum 18852, Ed. Mihaela Girardi-Karšulin Olga Perić Tomislav Ćepulić [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus; poesis - ode; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [grisogonofspeculum].
Marulić, Marko (1450-1524) [1507], Vita diui Hieronymi, versio electronica (), Verborum 10681, Ed. Darko Novaković [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvita].
Marulić, Marko (1450-1524) [1507], Reuerendo in Christo Domino Iacobo Grassolario, versio electronica (, Split), Verborum 328, Ed. Branimir Glavičić Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [marulmarepist15070404].
Cibel, Valentin (c. 1490 - post 1517) [1509], Ad Pannoniam, versio electronica (), Versus 108, verborum 536, Ed. Maria Révész [genre: poesis - carmen] [word count] [cibelvpannonia].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1509], In Junium Sorgium avunculum suum funebris oratio, versio electronica (), Verborum 4212, versus 35, Ed. István Hegedüs [genre: prosa - oratio; prosa - oratio funebris] [word count] [crijevisorgo1509].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1509], Solimaidos libri III, versio electronica (), 1154 versus, verborum 9287, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - carmen; prosa - epistula - praefatio] [word count] [severitanipsolimaidos].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.