Croatiae auctores Latini: inventa  
   domum |  qui sumus |  textus |  auxilia |  tolle, lege! |   
Bibliographic criteria: none (All documents)
Search criteria: LUn.*

Your search found 1506 occurrences

More search results (batches of 100)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 901-1000:


901. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

quaeque remittant
1.861  Affusos radiorum imbres ignemque receptum,
1.862  Conceptos gremio radios quae sydera fùndant.
1.863  Haec etiam noscenda prius, si nosse latentes
1.864  Est animus rerum causas Lunaeque labores
1.865   Et subita Phoebi vultus ferrugine tinctos.
1.866  Principio 48 certas quae sydera in aethere sedes
1.867  Fixa tenent, flammis


902. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]

equis curruque Minervae
1.928  Scanderet aethereas sedes, haud tenvia Phoebo
1.929  Furta parans, vitalem ignem rapturus ab axe,
1.930  Vidisse et seros olim docuisse nepotes.
1.931  Tempus erat, totum quo Luna vagata per orbem
1.932  Deponit solitos tenuatis comibus ignes.
1.933  Ille alto, comitante dea, sublimis Olympo
1.934  Impositam densis scindebat nubibus auram
1.935  Attonitus partesque oculos


903. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section]

aethere puro
1.952  Tum forte obliquos laeva de parte jugales
1.953  Non nihil inflexo ducebat Cynthia cum.
1.954  Ecce, novo ceu prima solent consurgere mense,
1.955  Aspicit adversae surgentia cornua Lunae.
1.956  Dumque volat, coelo et propior jam despicit ipsam
1.957  Paulatim coiisse stupet plenoque nitentem
1.958  Ore per aethereas radios diffundere sedes.
1.959  Tum vero: "Quae monstra," inquit,


904. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 75 | Paragraph | Section]

Divum referentia vultus
2.11  Ac summum aurato concludit culmine tectum.
2.12  Sic ego 1 velati nigrantem lampada Solis
2.13  Atque laborantem dicturus carmine Lunam,
2.14  Materiem satis aptam operi tantoque labori
2.15  15 Congessi primum teque astra per ardua vexi
2.16  Nominaque et positus variosque per aethera motus
2.17  Evolvi enumerans: terris procul altus


905. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]


2.394  Urget equos fratremque soror comitatur et una
2.395  395 Progreditur: coelo pariter spatiantur aperto.
2.396  Quin 22 et, si partes anni bissenaque Lunae
2.397  Tempora rite notes numerans mensesque novatos,
2.398  Invenies nunquam subita ferrugine Phoebum
2.399  Involvi et medio obductum nigrescere Olympo,
2.400  400 Elabens pleno mensis nisi concidat


906. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]


2.415  Suspicio incertos agitabit pectore fluctus.
2.416  Scilicet ante diem, Phoebus quo deficit atque
2.417  Ardentes puro vultus obducit Olympo,
2.418  Mane vigil primo tenuatae cornua Lunae
2.419  Aspicies tumidis postrema exurgere ab undis
2.420  Excitos dum nectit equos Aurora diemque
2.421  Sollicitat noctemque fugat pallentiaque astra
2.422  Restinguit late et gremio foecunda rubenti


907. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

orbem
3.185  Falcatae varium Veneris gnatique sodales
3.186  Et trabeam tardique patris socia agmina et ipsam
3.187  Vidit adhuc rutilo cinctam diademate frontem
3.188  Et celsos Lunae montes vallesque profundas.
3.189  Nec nocet 15 inversa teretes in imagine formas
3.190  Aequalesque globos scrutarier. At lubet ipsas
3.191  Cum recto


908. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 133 | Paragraph | Section]

turgent, quantum aetheris abdunt.
3.402  Quod si defectum Terrae tuearis ab ora
3.403  Marginis extrema ad Boream vergente vel Austrum,
3.404  Praeterea tantum poterit distare, per auras
3.405  Avecta ad Lunam Tellus quantum ampla pateret,
3.406  Dimidia qua mole tumet deque aetheris alti
3.407  Obtegeret gyro condens. Nam Cynthia limbum
3.408  Phoebei vultus extremo margine tantum
3.409  Dum condit media


909. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 135 | Paragraph | Section]

bissenis tricies e partibus orbis
3.418  Aetherei prope dimidiam Latonia poscit,
3.419  Traversa qua mole patens tumet integra; Phoebus
3.420  Dimidiam pariter Tellusque avecta per auras
3.421  Ad Lunam geminas ferme occupat. Omnibus unam
3.422  Collectis ergo in summam, de partibus illis
3.423  Tres fiunt sive integri de partibus orbis
3.424  Bissenis decima. Ac fraterno a tramite proinde


910. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 141 | Paragraph | Section]

ferat se proxima nodo
3.538  Atque infesta deae loca nigrantesque tenebras
3.539  Nec tum per quinos nec dein Latonia menses
3.540  Oppositas fratri, timeat, dum permeat oras.
3.541  Hinc erit, ut geminos Luna squalente per illum
3.542  Oppositus annum haud videas. Sed saepe tenebris
3.543  Illa etiam inficiet frontem Phoebusque latebit
3.544  Saepe etiam, quin se divaeque deique labores
3.545  Exhibeant tibi


911. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]

maculis divae turpantibus ora
3.665  (Nam turpant vultum longe lateque per omnem
3.666  Dispersae hac, illac) seu partibus acrius igne
3.667  Phoebeo rutilis dederunt sua nomina et ingens
3.668  In Lunae vultu sapientum, protulit aetas
3.669  Quos haec nostra recens, quos protulit illa vetusta,
3.670  Turba sedet, maria alta fluunt, jacet insula ponto
3.671  Plurima et abrupti procurrunt aequore montes.


912. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

cum deficit, orbem.
3.743  Quid 56 vero ignarum vulgus? Quae turpia monstra
3.744  Credidit immensum late vulgata per orbem!
3.745  Dum nempe e nitido Lunam deducere curru
3.746  Thessala tentat anus cantu rhombumque potentem
3.747  Circumagit, miseram nequidquam tendere contra,
3.748  Nequidquam obniti, vacuas nisi pulsa per auras
3.749  Aera


913. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

tendere contra,
3.748  Nequidquam obniti, vacuas nisi pulsa per auras
3.749  Aera sonent cantusque negent audire timendos.
3.750  Saepe igitur totas fama evulgata per urbes
3.751  Nocte volat media Lunae nigrescere frontem.
3.752  Excurrunt matres tectis juvenesque senesque;
3.753  Fit clamor, pelves et tintinnabula tota
3.754  Urbe strepunt, montes late campique resultant.
3.755  Illi instant


914. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 155 | Paragraph | Section]

in imo,
4.21  Huc ades et trepidum praesenti numine vatem
4.22  Usque rege atque novas in carmina suffice vires.
4.23  Si quondam, terris 3 propior dum Luna sub alto
4.24  Fratre meat, medium subeat penitusque recondat,
4.25  25 Vix bene Phoebei sese pars ultima vultus
4.26  Abdidit, aethereas longe lateque per oras.
4.27  Per circumpositos tractus maris,


915. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 157 | Paragraph | Section]

si nosse latentes
4.60  Quasque cupis, primum expediam, quid fulgidus ille
4.61  Annulus ac tenui pallens sit lumine rhombus.
4.62  Sunt 4 , quibus a radiis Lunae stringentibus orbem
4.63  Inflexisque via fùlgens habet annulus ortum.
4.64  Scilicet est lucem et reliqua inter corpora quaedam
4.65  Mutua vis, qua se alternis pelluntque trahuntque,
4.66  Ingens in


916. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 161 | Paragraph | Section]

radios, queis cingitur orbis
4.115  Celantis fratrem Phoebes, dum viribus isdem
4.116  Deflexi internas subeunt circum undique partes,
4.117  Sole etiam latitante putant fulgere, nigranti
4.118  Et rutilam Lunae fronti efformare coronam.
4.119  Rem quoque 8 subjiciunt oculis: tubus amplior alte
4.120  Erigitur coelo patuloque hiat ore superne.
4.121  Arctior in


917. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 161 | Paragraph | Section]

prospectum pandit in auras.
4.125  Huc oculum admovisse solent: hinc lampada Solis
4.126  Suspiciunt omnesque notant in imagine quadam
4.127  Defectus varios, similes defectibus illis,
4.128  Objectu quos Luna suo super aethera gignit.
4.129  Namque refert Phoebes vultum nigrantis, in alto
4.130  Orbis qui gremio suspensus pendet et idem
4.131  Sive minor nitida seu major imagine Solis
4.132  Cernitur, ut


918. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 163 | Paragraph | Section]

longe tamen usque minori
4.157  Deficit in spatio nec jam vis ulla citatos
4.158  Sollicitat radios et recto a tramite flectit.
4.159  Ergo etiam intorto qui lumine viribus isdem
4.160  Annulus atratum Lunai cingeret orbem,
4.161  Arctior usque foret digiti centesima quam pars.
4.162  Nullum etenim, incurvo aut Phoebes de margine, punctum
4.163  Sive quod assurgat magis atque a margine distet


919. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 163 | Paragraph | Section]

recto
4.169  Proin fugiunt longeque alias labuntur ad oras.
4.170  His animadversis, tute ipse attingere metam
4.171  Jam potes et certis errorem agnoscere signis.
4.172  Nosti etenim, aethereas quam Luna recedat in oras
4.173  Ardua. Nam terris decies mage surgit ab imis
4.174  Eductum coelo tollens caput, ipsa suum se
4.175  Quam gyro Tellus immani flectat in orbem.
4.176  Nosti etiam sensim minui ac


920. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

quisquam radiis memorata lege retortis
4.194  Jam tribuat natam celato Sole coronam?
4.195  Nec minus 11 ille tamen veri a ratione recedit,
4.196  Qui sibi lunares confingit et advocat auras
4.197  Auxilio atque aliter sic omnia solvere tentat.
4.198  Scilicet, ut nostrum late circumfluit orbem,
4.199  Qui ventos ciet et nubes qui sustinet, aer,
4.200  Quo


921. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

late circumfluit orbem,
4.199  Qui ventos ciet et nubes qui sustinet, aer,
4.200  Quo propior terris, hoc densior, idem ubi in axem
4.201  Erigitur, sensim aetheream tenuatus in auram,
4.202  Ipsam etiam Lunam simili sic aere cingi
4.203  Ac ventos sentire suos gravidasque futuris
4.204  Imbribus et multa ruituras grandine nubes.
4.205  Est quoque, qui tacitam multa jam nocte per umbram
4.206  Alta tubo et


922. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

suos gravidasque futuris
4.204  Imbribus et multa ruituras grandine nubes.
4.205  Est quoque, qui tacitam multa jam nocte per umbram
4.206  Alta tubo et vitreis speculatus lentibus astra
4.207  In fusca Lunae facie nimbosque sonantes
4.208  Fulguraque et celsas ferientia fulmina turres
4.209  Visa sibi narret, juret quoque: mentem, animumque
4.210  Usque adeo praecepta animo sententia ludit;
4.211  Hanc


923. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

animo sententia ludit;
4.211  Hanc vero radios partim reflectere, partim
4.212  introrsum torquere auram rutilaque corona
4.213  Nigrantis tristem Phoebes circumdare frontem;
4.214  Cumque eadem a dorso Lunae se tollat in axem
4.215  Altius assurgens, ipsam quoque se mage in altum
4.216  Haerentem fronti Phoebes attollere lucem.
4.217  Verum age 12 , queis


924. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]


4.216  Haerentem fronti Phoebes attollere lucem.
4.217  Verum age 12 , queis etiam hunc liceat configere telis
4.218  Errorem, expediam. In primis te plurima Lunam
4.219  Haud ullo circum perfundier aere, qui sit
4.220  Huic nostro assimilis, rite observata docebunt.
4.221  Aspice, cum 13 puro nitet aethere, seu


925. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]

cum se nivibus jam nigra solutis
4.306  Spectandam Tellus praebet frondesque virentes
4.307  Per nemora erumpunt late rupesque sub altis
4.308  Montibus atque imis horrent in vallibus umbrae.
4.309  At Lunae in vultu non haec discrimina formae,
4.310  Non jubaris produnt sese: manet una eademque
4.311  Umbrarum facies, dum parte effulget eadem
4.312  Phoebus; nec varii percellunt lumina ductus,


926. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]

jamque altera jamque
4.316  Sordescat tenebris divae pars altera opacis.
4.317  Quae si perpendas simul omnia, concidet error
4.318  Deprensus claroque patens in lumine et auras
4.319  Aeriis similes haud Lunam ambire fatendum est.
4.320  Quamquam 18 aliquo ipsam etiam perfundier aequore et orbem
4.321  Lunai solidum liquidis latitare sub undis


927. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]

patens in lumine et auras
4.319  Aeriis similes haud Lunam ambire fatendum est.
4.320  Quamquam 18 aliquo ipsam etiam perfundier aequore et orbem
4.321  Lunai solidum liquidis latitare sub undis
4.322  Crediderim, incerto obliquus qua margine saltem
4.323  Despectat terras limbus. Sed non tamen illas
4.324  Aeris in morem hoc tenues mage, quo mage in altum


928. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 173 | Paragraph | Section]

partibus aeque
4.341  Phoebeum in cunctis jubar excipit atque remittit
4.342  Umbraque pro vario positu fratrisque sororisque
4.343  Inflectit sese et partes contorquet in omnes.
4.344  Hos puram scabra Lunai in fronte per undam
4.345  Transpicimus varios flexus, et, qua via luci
4.346  Non nimis obliquo brevis est trans aequora calle,
4.347  Forma manet facie in media vallesque profundas
4.348  Et juga


929. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

calcaribus armos
4.387  Quadrijugum: undantem e patulis fac naribus ignem
4.388  Commixtum nebula et fumis nigrantibus efflent!
4.389  Principio 20 queis Luna caret, perfunditur auris
4.390  390 Phoebus et ipse suo libratus in aere pendet.
4.391  Hic, humilis rutilo qui proximus imminet orbi,
4.392  Densior et nebulas saepe et nigrantia dorso
4.393  Nubila


930. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 221 | Paragraph | Section]

diem gyro quater intorquetur eodem.
5.210  Hic etiam 11 , quamquam haud aurata cuspide, acutus
5.211  Tempora designaret apex, quem mobilis orbis
5.212  Lunai referens orbem exsectusque papyro
5.213  E tenui, gremio pertusus haberet in imo.
5.214  Scilicet hunc lenta posses deducere dextra
5.215  Signatamque viam percurrere perque patentem
5.216  Se numeri


931. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]


5.261  Pauca tibi expediam, quae multum oratus Apollo
5.262  Parnassique sinent leges et dura Camoena.
5.263  Principio 14 Solis motus Lunaeque per axem
5.264  Si serves vigil et componas omnia cautus
5.265  Sese inter, facile invenies, quantum ipsius orbis
5.266  Extendit sese, tantum discedere in horas
5.267  Fratris ab orbe deam


932. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 227 | Paragraph | Section]


5.301  Hoc magis umbriferi crassos pervadit, at arctos
5.302  Pene umbrae fines magis ac mage praepete cursu
5.303  Et Phoebum oppositamque umbram sequiturque fugitque.
5.304  Jam vero, qua Luna meat, si longior extet
5.305  Semita praecipitique minus ruat illa volatu,
5.306  Temporis intervalla fluent majora vicesque
5.307  Ipsa etiam contra oppositas breviora sequentur.
5.308  Rebus in


933. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

ad medium, tum deinde fugatis
5.732  Sensim perque gradus tenebris emerget eosdem.
5.733  Haec tibi 40 , si totus, qua circum flexile dorsum
5.734  Terrae Luna videt, niteat sine nubibus aer,
5.735  Ordine provenient. At si qua parte retortum
5.736  Praeripiant nubesve graves nebulaeve volucres
5.737  Forte jubar. pars illa deae, quae aspergine rapti


934. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

nullo ordine in aere nubes
5.741  Hac, illac circumvolitant ac partibus isdem
5.742  Jam nebulae rapiunt jubar et jam fronte serena
5.743  Laeta dies sine faece nitet, saepe ordine nullo
5.744  Ipsa etiam Lunae facies, qua luce retorta
5.745  Tingitur et caeca penitus qua nocte nigrescit.
5.746  At numquam 41 aut prima cum vix immergitur umbra
5.747  Cynthia,


935. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]

fundit. Adduntur hic quae ipsius auctoris manu conscripta invenimus in exemplari Londinensi in laudem Ageni, praestantissimi viri, reipublicae Genuensis ad aulam Londinensem legati.
6.1025  1025 Haec super astrorum positu Lunaeque labore,
6.1026  Defectu et Solis vario congesta canebam
6.1027  Ausonia in magna, Latio dum subdita lustro
6.1028  Regna patri et montes camposque urbesque pererro
6.1029  Ac coeli positus atque


936. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

I. 1 Innuuntur hic praecipua capita pertractanda in toto opere: porro in eclipsi totali Solis solent et stellae apparere; Luna autem dum deficit, aliquando ita est nigra, ut etiam ex oculis penitus evanescat, aliquando est admodum rubra. 2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna;


937. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Luna autem dum deficit, aliquando ita est nigra, ut etiam ex oculis penitus evanescat, aliquando est admodum rubra. 2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur, quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in Olympo aethereo, nimirum in coelo,


938. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deficit, aliquando ita est nigra, ut etiam ex oculis penitus evanescat, aliquando est admodum rubra. 2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur, quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol ipse


939. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliquando ita est nigra, ut etiam ex oculis penitus evanescat, aliquando est admodum rubra. 2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur, quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol ipse princeps astrorum


940. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.). In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et observator. In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur. Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna


941. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oscillatoriis Grahami, qui primus id instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et observator. In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur. Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna in eclipsibus sit saepe rubra. Porro ibidem habetur quaedam ipsius veluti apotheosis cum invocatione


942. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Lunae motibus exponitur gravitas generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur. Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna in eclipsibus sit saepe rubra. Porro ibidem habetur quaedam ipsius veluti apotheosis cum invocatione et hymno, in quo omnia ejus philosophica comperta continentur. Habetur autem circa ejus finem illud, ad quod hic alluditur: Dona tibi, tibi thura parat studiosa juventus altaque marmoreis


943. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

altaque marmoreis meditatur templa columnis. 5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc sub auroram Luna oritur. Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum


944. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

meditatur templa columnis. 5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc sub auroram Luna oritur. Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in


945. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc sub auroram Luna oritur. Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura aetherea ita tenui, ut nullam motibus resistentiam pariat.


946. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

possint, transeundo a stellis fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc sub auroram Luna oritur. Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura aetherea ita tenui, ut nullam motibus resistentiam pariat.


947. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam ego cum unicam esse putem causam caudae cometicae, saepe ipsas caudas fumantes appello, vel cum cometas nomino, ad fumum alludo. 13 Luna est Telluri proxima: ipsius media distantia a Terra est semidiametrorum terrestrium quam proxime 60, quod hic exprimitur per 10 circumferentias terrestres, quarum singulae paullo plus continent quam senos Terrae semidiametros. Magnitudo apparens Lunae sive ejus, ut dicimus, apparens diameter


948. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

13 Luna est Telluri proxima: ipsius media distantia a Terra est semidiametrorum terrestrium quam proxime 60, quod hic exprimitur per 10 circumferentias terrestres, quarum singulae paullo plus continent quam senos Terrae semidiametros. Magnitudo apparens Lunae sive ejus, ut dicimus, apparens diameter est proxime aequalis magnitudini sive diametro apparenti Solis, nimirum aliquando tantillo major, aliquando minor, utriusque nimirum media diameter apparens parum superat dimidium gradum circuli coelestis. Cum vox gradus apud


949. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Nam si multiplicentur simul ter decem, sive 30, et bissex, sive 12, fiunt 360, quod nimirum sunt circuli gradus. At ea aequalitatis apparentia provenit ab immani distantiarum discrimine. Nam Sol ita est magnus, ut ejus diameter sit plusquam triplo major quam distantia Lunae a Terra. Nam diameter Solis continet diametros terrestres circiter 95, et distantia media Lunae a Terra 30. Distantia autem Solis a Terra 19644 semidiametrorum terrestrium, uti diximus in adn. 9, continet distantiam Lunae semidiametrorum 60 vicibus 327 circiter. Qui numerus rotunde, ut


950. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt circuli gradus. At ea aequalitatis apparentia provenit ab immani distantiarum discrimine. Nam Sol ita est magnus, ut ejus diameter sit plusquam triplo major quam distantia Lunae a Terra. Nam diameter Solis continet diametros terrestres circiter 95, et distantia media Lunae a Terra 30. Distantia autem Solis a Terra 19644 semidiametrorum terrestrium, uti diximus in adn. 9, continet distantiam Lunae semidiametrorum 60 vicibus 327 circiter. Qui numerus rotunde, ut ajunt, hic exprimitur per illud Tercentum. (Ce calcul est fondé sur l'opinion qu'on avoit de la


951. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ita est magnus, ut ejus diameter sit plusquam triplo major quam distantia Lunae a Terra. Nam diameter Solis continet diametros terrestres circiter 95, et distantia media Lunae a Terra 30. Distantia autem Solis a Terra 19644 semidiametrorum terrestrium, uti diximus in adn. 9, continet distantiam Lunae semidiametrorum 60 vicibus 327 circiter. Qui numerus rotunde, ut ajunt, hic exprimitur per illud Tercentum. (Ce calcul est fondé sur l'opinion qu'on avoit de la distance du soleil quand ce poeme fut composé. La distance s'étant trouvée beaucoup plus grande, le diametre réel doit être


952. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et frigoris utilissima ad vegetationem, aestus marinus, quo aquae elevantur vel deprimuntur in eodem loco pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo


953. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad quod referretur, si spectaretur e centro Terrae. Est autem idcirco parallaxis eo major, quo astrum est remotius a zenith et horizonti propius. Est itidem eo major, quo astrum est propius Terrae, ac idcirco in stellis fixis prorsus insensibilis; in planetis omnibus perquam exigua praeter Lunam, in qua aliquando superat unum gradum. Dicitur autem hic despectare astrum is, qui id intuetur, ut exprimatur illud, radium, per quem is ipsum videt, esse quodam modo altiorem recta, tendente a centro Terrae ad ipsum astrum. Quam ob causam id per hanc parallaxim deprimitur.


954. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in illo eadem orbita jam quater, in hoc bis. 36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui quidem nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim Luna aut ipsa deficit aut defectum Solis parit, nisi sit nodo proxima, ut nec Mercurius aut Venus in Sole apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi. Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit


955. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

37(36) Leges Keplerianae, quas observant planetae primarii respectu Solis, observant et secundarii respectu suorum primariorum, nimirum satellites Jovis et Saturni. Inter secundarios planetas numeratur etiam Luna, quae est ipsius Terrae comes vel satelles. Cum tamen ipsa sit pars maxima nostri argumenti, in quo agitur de ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in ea immorari et innuere saltem praecipua capita ejus theoriae.


956. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nostri argumenti, in quo agitur de ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in ea immorari et innuere saltem praecipua capita ejus theoriae. 38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas; dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex


957. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum diameter realis sit eadem in utroque casu, diameter apparens est in ratione distantiarum reciproca simplici. 39(38) Totum coelestem circulum, quem Sol percurrit integro anno, Luna absolvit diebus 27, horis 7, minutis 43, secundis 12. Exprimuntur hic dies integri neglectis horis. Sed astronomi considerant quatuor revolutiones Lunae. Prima est ea, quam diximus, et fit respectu fixarum ac appellatur periodica. Secunda fit respectu apogei lunaris, quod progreditur, et


958. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

39(38) Totum coelestem circulum, quem Sol percurrit integro anno, Luna absolvit diebus 27, horis 7, minutis 43, secundis 12. Exprimuntur hic dies integri neglectis horis. Sed astronomi considerant quatuor revolutiones Lunae. Prima est ea, quam diximus, et fit respectu fixarum ac appellatur periodica. Secunda fit respectu apogei lunaris, quod progreditur, et est dierum 27, hor. 13, min. 18, sec. 34 ac dicitur anomalistica. Tertia fit respectu alterius e suis nodis, quorum uterque regreditur et est dier. 27,


959. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sol percurrit integro anno, Luna absolvit diebus 27, horis 7, minutis 43, secundis 12. Exprimuntur hic dies integri neglectis horis. Sed astronomi considerant quatuor revolutiones Lunae. Prima est ea, quam diximus, et fit respectu fixarum ac appellatur periodica. Secunda fit respectu apogei lunaris, quod progreditur, et est dierum 27, hor. 13, min. 18, sec. 34 ac dicitur anomalistica. Tertia fit respectu alterius e suis nodis, quorum uterque regreditur et est dier. 27, hor. 5, min. 5, sec. 35. Eae omnes habent proxime 27 dies. Quarta est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur


960. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

5, min. 5, sec. 35. Eae omnes habent proxime 27 dies. Quarta est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur synodica; qua nimirum digressa a conjunctione cum Sole ipsum interea progredientem assequitur. Haec revolutio est dierum 29, hor. 12, min. 44, sec. 3, et haec est ea, quam vulgo dicimus lunationem et per quam annum in menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis. Hinc autem nova conjunctio sive novum novilunium non fit in eadem coeli plaga,


961. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

iterum spatiantur eodem, id non significat eodem ac prius, sed eodem communi utrique. Nam extra novilunia in diversis apparent coeli punctis. 40(39) Maxime notandi sunt hic bini Lunae nodi. Nam eclipses non fiunt nisi Luna in novilunio vel plenilunio sit proxima nodo alteri. 41(40) Erit nobis usui in theoria eclipsium evolvenda etiam inclinatio orbitae ad


962. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eodem ac prius, sed eodem communi utrique. Nam extra novilunia in diversis apparent coeli punctis. 40(39) Maxime notandi sunt hic bini Lunae nodi. Nam eclipses non fiunt nisi Luna in novilunio vel plenilunio sit proxima nodo alteri. 41(40) Erit nobis usui in theoria eclipsium evolvenda etiam inclinatio orbitae ad eclipticam, ubi angulus habetur graduum


963. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

totius circuli. Nam pars octava circuli continentis gradus 360, sunt gradus 45, et horum pars nona sunt gradus 5; deinde quod sint partes quinque orbis aetherei seu circuli coelestis, quarum partium integer circulus continet ter decies bissenas, nimirum 360 juxta adn. 13. Hoc spatio distat Luna ab ecliptica, quando est aeque remota ab utroque nodo. Et eo quidem tempore est in maxima elongatione ab ipsa ecliptica, quae elongatio maxima aequatur ipsi inclinationi orbitae. Porro praeter 5 gradus habentur fere semper et minuta aliqua. Variatur enim ea inclinatio a gradibus 5 ad gr. 5,


964. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliqua. Variatur enim ea inclinatio a gradibus 5 ad gr. 5, min. 18. Idcirco est dictum spatio paullo majore patescit et spatio paullo majore recedet. 42(41) Eodem tempore, quo Luna, habet hunc motum circa Terram, simul cum ipsa Terra translata debet transferri itidem motu communi circa Solem, sed is communis motus a nobis non percipitur. Revera autem in Newtoni theoria non est ipsa Terra, quae describit ellipsim circa Solem, sed centrum commune gravitatis Lunae ac


965. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tempore, quo Luna, habet hunc motum circa Terram, simul cum ipsa Terra translata debet transferri itidem motu communi circa Solem, sed is communis motus a nobis non percipitur. Revera autem in Newtoni theoria non est ipsa Terra, quae describit ellipsim circa Solem, sed centrum commune gravitatis Lunae ac Terrae. Quia immo nec ea est accurata ellipsis, quod id centrum describit, nec circa Solem immotum describitur ea orbita, sed movetur Sol ipse interea circa centrum commune gravitatis omnium trium. Immo vero ne id quidem centrum commune quiescit, sed aliud, quod est commune planetis


966. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

soleant. Porro ejus motus apparens fit semper in orientem sine stationibus et retrogradationibus, quas habent quandoque cometae et planetae. 43(42) Bini nodi lunares visi e Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una


967. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et retrogradationibus, quas habent quandoque cometae et planetae. 43(42) Bini nodi lunares visi e Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole in


968. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore


969. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod hic enunciatur et quod erit usui infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat in loco remoto a loco primae fere per 6 signa, sive per semicirculum, ubi occurrit nodus


970. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

idcirco septima fiat in loco remoto a loco primae fere per 6 signa, sive per semicirculum, ubi occurrit nodus oppositus. 44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus. Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in


971. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus. Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint aliquanto occidentaliores et idcirco evagentur per totam eclipticam motu, qui respectu principii Arietis absolvitur annis 18, dieb. 224, hor. 5. Id


972. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

evagentur per totam eclipticam motu, qui respectu principii Arietis absolvitur annis 18, dieb. 224, hor. 5. Id exprimitur per illud Primus ter senis dum evolvitur annus ab annis, quod significat absolvi motum intra annum decimum nonum. Patet autem id, quod additur, Lunam ad eundem nodum redire ante quam absolvat integrum periodum. Occurrit enim nodo regredienti. Linea omnium longissima in ellipsi dicitur axis major seu axis transversus. Et ejus extrema puncta, quorum alterum est apogeum, alterum perigeum, dicuntur apsides, illa quidem


973. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

conversionem respectu principii Arietis absolvunt annis 8, diebus 309, horis 8, min. 20, nimirum sub finem anni noni, quod hic exprimitur. 45(44) Innuitur hic causa perturbationum Lunae, quae nimirum est gravitas generalis Newtoniana, quam appellant mutuam generalem attractionem, cujus hae sunt leges: omnia puncta materiae in se mutuo tendunt. Hic nisus non est aliqua physica actio unius puncti in punctum distans, uti videtur exprimere vox attractiones et ut hic, ad rem


974. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa. 46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram. Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis, qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua generali vi petitur ratio


975. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram. Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis, qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.


976. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram. Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis, qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.


977. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram. Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis, qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.


978. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ipsa gravitant. Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum. 47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc


979. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum. 47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum


980. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna


981. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt;


982. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

volumine, cujus mentio est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus et supplementis rem omnem evolvi pluribus. Hic satis est eadem tantummodo innuere. 48(47) Orbis lunaris plures mutationes subit. Nam primo quidem magnitudinem mutat jam magis expansus, jam magis contractus. Tum mutat etiam formam, mutando illam, quam appellant astronomi eccentricitatem. Qua crescente respectu axis transversi recedit magis a forma circuli. Decrescente vero eadem, accedit ad


983. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a forma circuli. Decrescente vero eadem, accedit ad eam formam. Praeterea mutat orbita et positionem suam, cum axis moveatur, uti diximus in adn. superiore, atque id vertigine trepida, nimirum jam progrediendo, jam regrediendo, sed magis progrediendo. Celeritas quoque Lunae mutatur ob eas vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad quadraturas minuitur per easdem. Ipsum tempus periodicum majus est, quando Luna est in aphelio quam quando est in perihelio. Orbita inclinatur ad eclipticam jam magis, jam minus, et nodi jam


984. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

atque id vertigine trepida, nimirum jam progrediendo, jam regrediendo, sed magis progrediendo. Celeritas quoque Lunae mutatur ob eas vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad quadraturas minuitur per easdem. Ipsum tempus periodicum majus est, quando Luna est in aphelio quam quando est in perihelio. Orbita inclinatur ad eclipticam jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis regrediuntur, ut pariter diximus. Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates


985. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Orbita inclinatur ad eclipticam jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis regrediuntur, ut pariter diximus. Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et lineae apsidum. Clerautius in sua theoria Lunae proponit circiter 40 correctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas. Et adhuc aliae minores supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt numerum, sed apud omnes occurrunt admodum


986. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis regrediuntur, ut pariter diximus. Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et lineae apsidum. Clerautius in sua theoria Lunae proponit circiter 40 correctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas. Et adhuc aliae minores supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt numerum, sed apud omnes occurrunt admodum multae. Haec tanta multitudo inaequalitatum id


987. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt numerum, sed apud omnes occurrunt admodum multae. Haec tanta multitudo inaequalitatum id effecit, ut per observationes sine gravitatis theoria nullo modo potuerint ad certas leges reduci motus lunares, potissimum extra syzygias. Newtonus omnium primus rem cum aliquo successu per suam gravitatem generalem effecit. Id praestatur quaerendo motum trium corporum, quae in se mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur


988. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

difficultate celeberrimum est per haec tempora. Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis inde computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones nonnullas, quas


989. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis. Ubi omnes illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius in lib. II, adn. 70 (lib.


990. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis. Ubi omnes illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius in lib. II, adn. 70 (lib. III, adn. 37). Porro mutuam attractionem Terrae, Lunae et Solis expressi per amorem mutuum


991. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius in lib. II, adn. 70 (lib. III, adn. 37). Porro mutuam attractionem Terrae, Lunae et Solis expressi per amorem mutuum Vestae, Phoebes et Phoebi mythologia veteri usus de more. Artem autem novam Newtoni appellavi methodum infinitesimalem, uti ab ipso adhibetur, potissimum cum calculo directo et inverso fluxionum ab illo invento, cum quo coincidit differentialis et


992. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apud omnes astronomos fixas et Solem habere suum lumen proprium, planetas omnes et cometas reflectere lumen a Sole acceptum. 50(49) Inde facile derivantur omnes tam variae phases Lunae. Sol multo altior ipsa Luna, uti diximus, et ab ipsa admodum remotus illuminat dimidium circiter ejus superficiei, quod idcirco est lucidum; alio dimidio obscuro, nisi quatenus ipsa ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo, quod appellatur secundarium


993. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solem habere suum lumen proprium, planetas omnes et cometas reflectere lumen a Sole acceptum. 50(49) Inde facile derivantur omnes tam variae phases Lunae. Sol multo altior ipsa Luna, uti diximus, et ab ipsa admodum remotus illuminat dimidium circiter ejus superficiei, quod idcirco est lucidum; alio dimidio obscuro, nisi quatenus ipsa ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo, quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita


994. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sol multo altior ipsa Luna, uti diximus, et ab ipsa admodum remotus illuminat dimidium circiter ejus superficiei, quod idcirco est lucidum; alio dimidio obscuro, nisi quatenus ipsa ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo, quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita in plenilunio ad partes Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa


995. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsa Luna, uti diximus, et ab ipsa admodum remotus illuminat dimidium circiter ejus superficiei, quod idcirco est lucidum; alio dimidio obscuro, nisi quatenus ipsa ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo, quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita in plenilunio ad partes Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna


996. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem Luna sita in plenilunio ad partes Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis, Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius falcis,


997. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis, Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium accidit


998. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis, Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium accidit in fine lunationis, cum Luna est occidentalior ipso Sole. Hinc Italicum proverbium: Gobba a ponente, luna crescente; gobba a levante, luna


999. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis, Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium accidit in fine lunationis, cum Luna est occidentalior ipso Sole. Hinc Italicum proverbium: Gobba a ponente, luna crescente; gobba a levante, luna calante.


1000. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis, Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium accidit in fine lunationis, cum Luna est occidentalior ipso Sole. Hinc Italicum proverbium: Gobba a ponente, luna crescente; gobba a levante, luna calante. 51(50) Episodii loco hic describitur


Bibliographia locorum inventorum

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].


More search results (batches of 100)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report


Powered by PhiloLogic

Creative Commons License
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom
Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.