Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: rebUs Your search found 2599 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 601-700:601. Štafilić, Ivan;... . Oratio ad Rotae auditores excidii... [page 1864 | Paragraph | Section] Postea Gotthos, quanquam ex longinqua obsidione irati uehementius essent, legimus ita moderatos esse in uictoria iram, ut edictum etiam propositum pacis, ut parceretur his, qui in templa Christianorum confugissent, et ut urbs sine caede diriperetur. Atqui hoc tempore tantum abfuit, ut a sacris rebus abstinuerint uictores, ut non cupidius aliunde praedati sint. Hispanorum et Germanorum dira auaritia. Caedes factae tota urbe miserorum ciuium: bona ciuitatis pars incendio deleta: studia omnium honestarum rerum, quae ibi floruerunt, armis conterrita, obmutuerunt.
602. Štafilić, Ivan;... . Oratio ad Rotae auditores excidii... [page 1865 | Paragraph | Section] Etenim cum coli patriae honoribus ab omnibus debuerit, tamen a nobis maxime, qui lingua ciuitatis utimur, quique plura quam uulgus, beneficia ab illa accepimus, id fieri debet. Ius nobis cum uulgo commune est, studia optimarum artium non sunt communia, quae longe antecellunt aliis omnibus humanis rebus. Vos igitur uere Quirites, quoties tam funestam luctuosamque patriae direptionem recordamini, expendite quae a uobis officia tali tempore requirantur. Bona uulgi pars ridet Sardonium risum in aliena calamitate, et triumphat, quasi re bene gesta, a quorum opinione longissime uos
603. Andreis, Franjo... . Epistolae ad Thomam Nadasdinum,... [Paragraph | Section] ut scribit Carabetus, nihil dum actum est. Si eo rex animo est, ut scripsisti, miror quod episcopus audeat reluctari voluntati regie; sin rex conniuet, puto rem non esse amplius
604. Andreis, Franjo... . Epistolae ad Thomam Nadasdinum,... [Paragraph | Section] tuę dotes animi et ingenii in luce hominum existant, illustremque agendo et consulendo es famam consecutus, tamen tantos pro fratre tuos conatus, tantam fidem, tantum studium, tot cursitationes, tot impensas, hanc tantam memoriam amicicię cęteris uirtutibus omnibus antepono. De rebus Thurcis nihil habeo certi quod scribam. Et ab his quidem Thurcis, qui nobis confines sunt, ueritas omnis ignoratur de rebus Asiaticis prope magnam et longam absentiam principis; alioquin non ommisissem ad te scribere, neque deinceps omittam si quid intelligam quod te dignum putem.
605. Andreis, Franjo... . Epistolae ad Thomam Nadasdinum,... [Paragraph | Section] tuos conatus, tantam fidem, tantum studium, tot cursitationes, tot impensas, hanc tantam memoriam amicicię cęteris uirtutibus omnibus antepono. De rebus Thurcis nihil habeo certi quod scribam. Et ab his quidem Thurcis, qui nobis confines sunt, ueritas omnis ignoratur de rebus Asiaticis prope magnam et longam absentiam principis; alioquin non ommisissem ad te scribere, neque deinceps omittam si quid intelligam quod te dignum putem. Quę Venetias perferuntur scio ad te scribi diligenter. Crebrius ad te scriberem si aut inuenirentur sępe quibus recte dari possent
606. Andreis, Franjo... . Epistolae ad Thomam Nadasdinum,... [Paragraph | Section] vehementia comilitones incitaueris ad pugnam, quam fortiter ipse irruperis in urbem cum hoste manum conserens ex aliorum litteris et nuntiis satis intelleximus, quorum tu pre modestia non meministi. Nunc conuersis curis in gaudium ardentissime tum reditum expectamus, ut te victorem rebus pro patria bene gestis complectamur, tuo colloquio atque adeo conspectu aures atque oculos satiemus. De tritico causis abs te cognitis posthac ne verbum quidem faciam: ad pauca respicientes (ut verbis Aristotelis utar) facile decipimur. Hic assiduus ego sum apud
607. Andreis, Franjo... . Epistolae ad Thomam Nadasdinum,... [Paragraph | Section] Ego in tua domo magnis utor commodis et precipue domini Georgii paterna quadam indulgentia: multum ex ancipiti m
iam peponibus adest sua maturitas. Aquę in perpetuo fluxu, aer salubris, amplitudo regni amenissima. Credo in hoc horto consedisse Venerem et Gratias. Velim ignoscat mihi haec dumtax tuus medicus, alioquin vir doctissimus, si hac sola in re ab ipso dissentio; aliis in rebus eius opinioni, ut par est, non refragabor ac me semper in tui gratiam commendo.
ad militiam, multitudo etiam bouum conqueritur ad uehendas machinas; licet sparserint famam eos uelle munire sua quedam castella nuper exstructa, tamen ego timeo ne uelint uel Bichac uel aliam nostram arcem finitimam opugnare, antequam aliam prouintiam suscipiant. Itaque uos decet esse cautos in rebus uestris. Turchus instruit triremes octuaginta preter piraticas.
fuit in stipendiis nostri regis cum aliquot equitibus quidam Dalmata qui olim militabat apud regem Anglie. Nuper enim comoratus est in oppido
Proximo mense Maio misi ad te Buchari pisces, ut in litteris perscripsi, Tu uero quid de iis sentias, an grati fuerint, et si eius generis alios ad te posthac mitti uelis aut quicquid aliud tibi placuerit, quod terra nostra marique gignitur, non graueris ad me perscribere: presertim de istis rebus et successu pacis, tuoque statu certiorem facias, si penitus ex animo tibi non excidimus: nam et ad
placuerit, quod terra nostra marique gignitur, non graueris ad me perscribere: presertim de istis rebus et successu pacis, tuoque statu certiorem facias, si penitus ex animo tibi non excidimus: nam et ad
et Ferdinandi tunc Austriae archiducis sorore annum agens vigesimum primum superioribus
annis in bello contra Turcarum imperatorem Solimanum mortem obiit. Post cuius obitum magna principum
Hungaricorum parte in illo funesto bello absumpta Stephano de Bathor palatino comite per
Ferdinandum, ut rebus suis faveret, inducto et ad partes eius reginae potissimum Mariae Ferdinandi
sororis opera cum paucis declinante, caeteri domini prelati et barones, universi comitatus nobilium
(in quos regnum est divisum et qui soli cum dominis ius creandi regis habent) cum civitatibus
liberis in Alba Regali
igneos super caput suum, id est provocet rursus contra se potentissimum inimicum.
Qui si redierit – sicut rediturum si Ferdinandus non queat [avertere?], nemo dubitet –, longe maiora faciet, quam proxima expeditione fecit, neque
est quisquis preter Deum rebus presertim Christianis sic stantibus, qui possit eius viribus
resistere, quicquid fortasse aliqui Christiani
rogandus; satis
erit me intelligere tuum id esse, vel alicuius tuorum negotium. Quod si iste conuentus
Owariensis, aut potius Posoniensis (huc enim fuerat translatum) non fuisset dissolutus ob
eas causas, quas intelligere potuisti vel certe intelliges, non defuisset rebus T.
D. hic quoque mea opera, sicut in posterum quoque non deerit, ubicunque talia
negotia agantur. Nam absque hoc iam non deerit, quantum intelligere possum, quin et pax
fiat inter principes nostros, et talia inter subditos non transigantur; de quo
Stato, Principi, 8, f. 82.
Editio: THEINER 1863, n. DCCCL, p. 621-622.
ETE II, n. 219, p. 249–250.
authoritate potentissimi Turcarum imperatoris – quem ipsemet sibi
iudicem elegit nobis iudicio fratris eius serenissimi contentis – decreta,
staturum, nisi velit funditus et se et sua omnia ruere, quam mentem Deus optimus
illi adimat. Rebus igitur nostris compositis restant negocia fidei ac
religionis, ad quae componenda Vestram Sanctitatem totis viribus adniti decet,
nisi velit reliquum etiam Christianum orbem paulatim a Sacrosancta Sede
Apostolica et a se deficere. Id
supervenerunt
ad me littere Vestrae Sanctitatis de negocio Luterano, de quo ego nullam aliam
ob causam scripseram ad Vestram Sanctitatem, quam ut Vestra Sanctitas simul cum
suo sapientissimo senatu dignaretur in tempore providere hiis rebus hoc morbo in
tantum ubique exaggerato, et nunc quoque hoc idem tanquam humillimus servulus
Vestre Sanctitatis et isti Sacrosancte Sedi addictissimus consulo. Nunc,
quomodocunque est Vestra Sanctitas de hoc edocta, malum assidue
devocione Sancte Sedis et Vestre
Sanctitatis retinendo. Et hoc eciam eo alacrius, diligencius ac libencius, quod
vehementissime cuperem hunc pontificatum Vestre Sanctitatis non solum ab omnibus
huiusmodi controversiis videre vacuum, sed rebus eciam omnibus aliis
pacatissimum et florentissimum ob privatam meam et incredibilem erga Vestram
Sanctitatem affectionem et observanciam. De pace inter hos principes nihil nunc
aliud habeo, quam quod is ipse dominus nuncius referet
iam frustra]
suprascr. pro genti [...]
frustra quęritur extra.
Atque ea produci demum perfecta necesse est:
sibi
Verum. . . 691 posthac] Io 16, 23-24
ne pigeat uotis adhibere sequestrum
Personas etiam diuina in parte reponit.
Contra at mirari tantum uerumque referre.
reddebat]
mut. e reddebant: reddebant A
seniori, et curia nullum
"Pręstat
sese, sed stirpe ferebat
marg. pro rerum disquirere causas
indagine rerum,
iactat, quod gratia sacra redundet:
solum latuit, quod gestum nuper? Iesus,
propriis subsistere mobile causis,
quod protinus apta est
quod originem huiusce mali eodem referri putabam, unde rerum omnium exitium manabat: scilicet tunicam Christi apud nostri seculi principes peius diuelli, quam diuulsa fuit a carnificibus tempore necis eiusdem, quippe nefas uisum dissipari, cum esset inconsutilis. At hodie nauci haberi, dum homines rebus suis consulunt, publicaque administrari, quam optime priuatis pro singulorum ratione cedant, tametsi publica pessime gerantur, et inde commune omnium exitium sequi debeat.
Quare pro more meo et semel suscepta audacia coram Sacratissima Maiestate Tua pauca, quę suggerit spiritus,
est, et contra eos seuerissime uindicetur, qui principatus suffulti potentia a nulla non abstinent iniuria.
Sed publicum iudicium intemeratum esto, quod cognoscat de principum omnium erroribus. Tum nemo priuatus sibi doleat rem capi uel pudiciciam uiolari. Omnes tamen rebus publicis impendant tuendis, ut publicum aerarium ditissimum sit, siue regius status siue optimatum esset. Vt enim priuatorum diuitiis omne uitiorum genus alitur, ita principum contra iuste imperantium apud homines uirtus floret uigetque.
Cęterum obsecro Sacram Maiestatem Tuam ne
ob principis probissimos mores et satis humanum ingenium aliqua mihi intercedit necessitudo, qua diu est ex quo factus audacior per litteras multa dissero de re Christiana. Cumque casus rerum eam hodie mihi ad eum scribenti materiam suggereret, e re uisum cum Maiestate Tua quoque iisdem de rebus hodie agi.
Quid inquam? Non mihi dicendi ampla pręstatur facultas, ut et pro tempore et pro auditorii ratione conditionem deplorem status Christiani. Ei scilicet nomini ereptam Aphricam, Aegyptumque et Asiam amissas, olim in Europam penetratum, cuius amplissima regna pacatissime
censerem.
Verum ante malorum origo memoria repetenda est. Nec tamen incommode exordiar a generali generali… sententia ] generali sententia FeFr quadam sententia rerum uim et robur penes unitatem consistere, unitateque destructa uires labi; porro in rebus natura constitutis ut formam esse, quę rem perficiat et rationem propriam tribuat, ita partium quoque esse propriam excellentiam peculiariaque munera. Atque inde quam apte rerum ruina olim inuecta sit quis non uideat, imperio imminuto, factionibus excitatis Guelforum Gibilinorumque,
nullumque frequentius in aula ista quam sedentarium ago servitium. Quotidie autem vel unum in aula gradum non progredi, profecto undecim regredi est. Haec soli tibi duntaxat scribo, tu vero idem ad me vicissim facito, ut sciam quid animi hac de re meus avunculus in me habeat. Cui ut omnibus in rebus obtemperare possim, omnia mea et me ipsum nihili facio, ut nihil penitus ab officio me, quo illi teneor, dimoveat. De inopia autem mea rei pecuniariae vellem tacere. Scis enim, quanta laborem, sed timeo quod nuper in adventu Solimani Turcarum caesaris metuebam, qui scilicet si hoc regnum
quum accepta ab eo pecunia, qua te a creditoribus Viennensibus redimeres, nondum redemeris, neque domum redieris, etiam dejerat: nunquam posthac tibi suppeditaturum, quo te sustentes, tametsi ad Libitinam devenisses. Me, ut semper habuisti, habes tui amantissimum. Rogo mittas mihi Ursini Velii de rebus Hungaricis historiam, aut si malis, tute portes, quod et ipse malo; neque te taedeat: si pluris constabit, quam quae arca tua emere possit, supplebit mea, tibique claudetur nunquam. Brassicanis magna, sed majori majore diligentia me commendes, quocum et amicitia mea major est, et consuetudo
emere possit, supplebit mea, tibique claudetur nunquam. Brassicanis magna, sed majori majore diligentia me commendes, quocum et amicitia mea major est, et consuetudo intercessit frequentior, alioqui utrumque amo singulariter et complector propter mores ac litteras, quibus pollent. Si quid habes de rebus Germanicis et Italicis, perscribas velim, aut coram relaturus advola.
gratissimam facies, quia viri ejus ingenium, tam in re litteraria quam in bellica excultissimum, in omnibus negotiis consilium celeritatemque maturrimam, ubi usuvenerit, pro mediocritate mea soleo commendare, si paulo constantior et minus praeceps esset, studeretque parsimoniae, neque ex novis rebus, quas Aloisius Gritti moliebatur in Hungaria, spes suas dum festinat assequi, ingratitudine sese erga Joannem regem infecisset. Nova nulla scribo, quum ipse melius scias, si quae sunt. Sunt autem veteres ignes et incendia, novi vero luctus et angustiae ac mala universa, quae jam inde a clade
si quidem aliquibus unquam sim usus, meta! O nequam fortunae meae conditionem! Sic mecum agit omni tempore, ut cum Tantalo quopiam: arridet saepe, illudit saepius, nunquam eadem, nunquam diu certa, nunquam stabilis, et me, ut fallentis mos est, semper varia semper pendula detinet, omnibusque in rebus meis, tum laetis tum prosperis, velut intercalarem, aut, ut Graeci dicunt, embolysmon quoddam, tristem ac sinistram sese ingerit, ut his ingratis vicibus totos dies affligat, tuncque gravius, quum jam jam comprehendere mihi videor, quod offerebat, retrahit atque aufert, habens
dummodo esset absque damno sui domini et sine detrimento sui honoris. Ad nomen
muneris subridens, non esse opus, inquit, sibi cuiusque pecunia, satis opum sibi esse
quesitum liberalitate sui principis; pro consuetudine sua tamen non esse defuturum rebus
Regiae M.tis, quatenus commode fieri possit.
Hinc cepi de postulatis V.re Sac.M. agere. Sed antequam venirem ad rem ipsam, multo
institui loqui de varietate rerum humanarum, quod rerum omnium vicissitudo est, et nunquam
ipsum
fratrem Georgium adduceret in odium V.M.tis.
[Verba Rustham Bassa] Venisti, inquit, ad explorandum, ac ut verba nobis dares; quam rem
nos intelleximus antequam Vienna discessisses, et idcirco providimus rebus nostris. Si
sincere venisses ad petendam pacem, nonne dominus tuus respondisset ad ea, que Imperator
illi ter significavit de reddendis illis quatuor civitatibus? Que nisi reddantur, pax
nulla esse potest. Quid est quod nunc denuo Budam petit, de qua unum lapidem
manent in confiniis magnum periculum esset legatis
comeantibus, quoniam pacem et eos qui illam procurant exitialiter oderint.
Post multa verba promisi ei nomine V.M.tis ea que mihi mandaverat, si negocium V.re M.
proficeret, rogavique plurimum, ut rebus V.M.tis faveret, re ipsa esset expecturus optimo
et liberalissimo principi se fuisse gratificatum.
Deinde reliquos duos bassas, Mechmet et Usrei, adii eisque peticionem V.M.tis ostendi,
illum modestum, hunc rusticum reperii. Ceterum
Non est, inquit, hoc responsum, ibis cum alio responso, fortasse cum
meliore (hec autem ironice loquebatur). Venies ad bellum cum Imperatore, videbis, nos
quoque scire bellare per hiemem. Tum erat dubius Thurcus, an confestim Adrianopolim
contenderet, melius rebus suis ex propinquiore loco consulturus, propter famam adventantis
ingentis exercitus.
Multa preterea vanus homo iactabat extra rem, predicabat Imperatoris magnitudinem et
fidem, quod eius verbum esset perinde ac Dei. Quod ego arripiens, in me, inquam,
perinde ac Dei. Quod ego arripiens, in me, inquam, promissa
Imperatoris non servantur. Promisit serenissimo domino meo securum et liberum accessum ad
se legato eius fore, similiter et redeundi facultatem liberam, nunc mihi negatur redditus.
In magnis, inquit, rebus venisti, non potest ita cito responderi, nondum fuisti hic uno
mense, expecta, ut Imperator iussit.
At ego, inquam, protestor, ne postea de serenissimo domino meo aut de me queramini,
fideliter enim et sincere agit vobiscum Regia
Regia, inquit, nuntiet mihi suam voluntatem; ego efficiam, ne Imperator huc
ex Adrianopoli progrediatur.
Credo, sic instructum fuisse ab Rhustan Bassa. Ulama Beg enim ab ipso dependet, est ei
simultas cum Solimano Bassa. Hic etate, honore, opibus, rebus gestis superior est, illi
spiritus addunt gratiam et affinitas principis. Jonus Beg semper est cum Solimano,
Rhustan me presente nunquam eum admisit, nec permisit, ut cum eo loquerer. Itaque vellet
honorem, laudem composite pacis ad se trahere. Nam si
Atque illo negante philosophiam anteferri debere viuendi rationibus, me autem affirmante, orta est non leuis disputatio, quam ego literis mandaui, vt extaret ocii ratio, quo tunc abundabam: Sequutus sum tenue genus orationis, et a pigmentis rhetoricis penitus abstinui: ne in difficillimis rebus explicandis ornatu ipso, cumulandoque hilem argumentationum et exemplorum, quae cateruatim occurrebant, oratio redderetur obscurior, implerenturque volumina. Proinde rem perstrinxi quam breuissime, luce tamen verborum addita: vt cum res intelligi primo aspectu possit, tum ne lector
aetatem inuoluerat: agitabar insanis cupiditatibus adipiscendae sapientiae, ac vt verum fatear, inanis cuiusdam gloriolae stulta libidine vexabar. Credebam fretus huiuscemodi praesidio, me celebre nomen summamque authoritatem esse consequuturum: adeo quidem, vt principes consilio meo magnis in rebus tanquam oraculo delphico vterentur. Itaque quo celerius ad optatum finem pertingerem: dederam me inusitatis laboribus: dies noctibus ac diebus noctes euoluendis libris iungebantur: nulla erant quietis interualla, Inquies igitur animus assiduis cogitationibus affixus paulatim succumbere, ac
in aliquem rubum impingunt, ac missione sanguinis grauedine leuantur. Nos uero cauere a perniciae manifesta nesciemus?
Non agnoscimus inquit istam sagacitatem in facie squallore situque pene confectam: saepe vsu venit vt ii, qui sibi oculatissimi videntur, suis tamen in rebus plurimum caecutiant:
quae res multos mortales omnibus temporibus perdidit, ac in futurum perdet.
Quod si inquam ita se res habet, in quo tamen opere praeclarius extinguar?
At vide inquit, ne sit hominis inconsulti, dum quaerit
sunt munera legesque parentis naturae ad vitam sancte honesteque degendam, mortalium animis ab orbe condito infixe?
Minime inquam, atque ego existimo facinus inexpiabile committi in accusanda naturae prouidentia: bene nobiscum ageretur, si diuinum eius consilium in creandis rebus singulis disponendisque et conseruandis satis admirari possemus,
Istud non quaero inquit, potius id velim probari, cur non licet solo naturae instinctu absque vllis praeceptis secundum virtutem agere?
Iam recaeptum est inquam hominumque opinione
brutorum desideria, propositis omnibus ad eorum vsum: hominem vero torqueri velit aethernum cupiditatibus immodicis aestuantem? at quia dei sumus imago, consentaneum est, maiorem illi de homine curam esse, qui brutis imperat. An requiremus in deo prudentiam, quod aliquid magnis in rebus temere fecerit, qui ne in minimis quidem quicquam absque summa ratione atque sapientia facit? Proinde credendum est deum non fuisse passurum, appetitum quoque rationalem hominis extendi in immensum, nisi proposuisset illi finem, quem adeptus, vltra non angeretur.
Quidnam
quoque rationalem hominis extendi in immensum, nisi proposuisset illi finem, quem adeptus, vltra non angeretur.
Quidnam inquit appetimus cum ratione?
Nempe summum bonum, non autem putes illud bonum, quod quidam circumscribunt magna ex parte fortuitis rebus aggregatum, dubium, varium, mutabile: quo tamen nullus mortalium adhuc potitus fuit: Sed certum, stabile, sempiternum in sola contemplatione atque adeo aspectu diuinae mentis consistens, ex qua ceu perenni fonte voluptates cumulatae omni suauitate fluunt, diisque pariter
optimo quoque pessime. Etsi deus generatim citra omnem controuersiam prouidentia mundum gubernant, tamen viliores quasdam partes caelestibus globis, qui mouent ad ipsius primi motoris imperium, permisit speciatim gubernandas. Luna quidem
accepit potestatem vegetandis rebus, Sol vero generandis: Ac caeteri orbes alia huiusmodi sortiti sunt, legeque immutabili ac ordine sempiterno diuinae voluntatis munus exequunt. Quare nil manifestius esse potest nec tamen oculis cernitur, sed manibus quoque tractatur. Quapropter nil attinet ad rem, et alioqui superuacuum
mentis meae oculos; nec patitur me in penetralia laudis suae ingredi: gravius hoc onus esse video, quam ut humeris meis impositum perferam. Et propterea totam eam vel maiorum Illustrissimae Magnificentiae vestrae, meritorum in hoc regnum commemorationem praetermitto. Praestare enim viri magni de rebus amplissimis et virtute insigni tacere; quam non pro dignitate carum dicere, semper senserunt atque monuerunt.
Ut autem nunc ad Illustrissimam Magnificentiam vestram venirem, et meo scripto eam interpellarem, causa ea fuit. Cum nuper orationem Phillipi
immiseris. Quae omnia, ut integra, tuo beneficio, nobis maneant; maiorum tuorum vestigia ingressus, et ad curam salutis publicae conversus, facile efficies. Non deest tibi ulla in re facultas Reipublicae vulnerum sanandorum; modo voluntas non defuerit. Quae ne desit, et maiorum tuorum magnis rebus gestis gloria quaesita, et animi tui magnitudo, et amor patriae communisque libertatis nostrae, efficiet. Ad quam rem te Illustrissime Comes pluribus hortari nolo, ne videar perpetuae voluntati tuae, et amori tuo haereditario erga patriam diffidere. Non defueris nobis, non defueris patriae,
tuaque Illustrissime Comes cura, et tuo beneficio habemus, regno praesidente, et ad clavem eius sedente, non saperetur, nihil est quod non speretur. Nihil enim in Rege Stephano desideratur, quod vel regno legibus gubernando, vel hosti armis frangendo necessarium fuerit. Est ingenium acutum, et in rebus perspiciendis solers, et in consiliis ex tempore capiendis praesens: est rei militaris scientia, non illa animo tantum, et cogitatione comprehensa, verum enimvero, usu, experientia, armisque assidue tractandis collecta, atque confirmata: est corpus, laboris, ineriae, sitis, et caeli, aerisque
cum eo congredi. Non tam arma nostra, quae saepe et victor et victus quae essent, expertus fuerit; quam sapientiam, et rerum gerendarum peritiam, atque celeritatem, animique robor infractum, et consili ad omnes casus, metuens. Non ignorant hunc Regis nostri caeteri hostes animum, et in rebus arduis conficiendis dexteritatem: neque se Moscho aut feliciores aut firmiores, si eum contra se arma ferentem viderint, iudicabunt: cum viro sibi rem fore cogitant: nec aliud eis spem victoriae praeter dissensiones nostras, atque ordinum odia, et contentiones facere potest. Concordiam
consiliis, et vigiliis coniunxeris. Quod ut facias, et patria universa, et nos privati petimus. Sit aliud tempus contentionibus commodius. Nunc, iunctis animis, studiis, consiliis, Reipublicae succuramus. Et exclusa discordia, omnes aditus regni, concordia et consensu, hosti occludamus: Regemque rebus magnis gerendis, et regni finibus promovendis natum, domi otiosum esse non fueramus: virtute eius dum licet, et ad salutem nostram, et regni incrementa, et gloria gentis nostrae utamur: atque sub eo militaris disciplinae magistro, belli gerendi rationes ediscamus, ac radices eas in hoc regno
dum licet, et ad salutem nostram, et regni incrementa, et gloria gentis nostrae utamur: atque sub eo militaris disciplinae magistro, belli gerendi rationes ediscamus, ac radices eas in hoc regno agere permittamus. Habemus ducem et magistrum ad eam rem expeditum, sub quo, quam celeriter miles in rebus gerendis proficiat, clarissimi viri Ioannis Zamoscii, ingenium docile magnifice testatur. Cum quo, si Illustrissima Magnificentia vestra in Republica gubernanda, armis tractandis, regiis consiliis exequendis se coniunxerit; certam salutem et nobis, et universo regno polliceri poterimus. Quod
polliceri poterimus. Quod equidem Illustrissimam Magnificentiam vestram facturam minime dubitamus. Neque enim te Illustrissime Comes, ex eorum numero esse videmus, qui quod suae virtuti, ac ingenio non satis confidant, alienae invidere soleant; cum tu et opibus, et prosapiae dignitate, et maiorum rebus magnis gerendis, authoritate comparata, et ingenio in rebus gerendis, summaque prudentia et felicitate, instructus et ornatus ita fueris, ut omnium fortunas, authoritatem, sapientiam superes, atque adumbres. Quae omnia haec tua ornamenta, hoc uno facto, quod a te Respublica
facturam minime dubitamus. Neque enim te Illustrissime Comes, ex eorum numero esse videmus, qui quod suae virtuti, ac ingenio non satis confidant, alienae invidere soleant; cum tu et opibus, et prosapiae dignitate, et maiorum rebus magnis gerendis, authoritate comparata, et ingenio in rebus gerendis, summaque prudentia et felicitate, instructus et ornatus ita fueris, ut omnium fortunas, authoritatem, sapientiam superes, atque adumbres. Quae omnia haec tua ornamenta, hoc uno facto, quod a te Respublica exposcit, longe ampliora et illustriora reddes, nosque, fortunasque nostras,
trahentem spiritum, vix in suis ruinis insistere. Haec tametsi commemorare non potui sine magno meo dolore, partim quod in ammissione Hungariae gravissimum vulnus Reipublicae Christianae inflictum sit, adeo quidem, ut altero pene oculo esse orbata videatur, partim quod adhuc ea integra, et postea rebus eius inclinatis, non postremam ipsius partem multos per annos curaverim, susceptis aditisque pro illius regni salute magnis laboribus atque periculis; tamen arbitratus sum, fore salubre vobis et frugiferum ad conservandum praesentem statum vestrae Reipublicae cognoscere; et quibus
et quibus artibus Regnum illud adversus omnem vim externam, fortunaeque minas et impetus, per multas aetates firmum inconcussumque steterit et per quas deinde contaminationes brevi corruerit. Nihil tam erudire dicitur etiam viles et rudes animos ad vitandos errorum lapsus: nihil iis, qui rebus publicis praesident, ad retinenda pacis otia tam esse conducibile: nihil quemcunque civium ordinem ad vitam recte sapienterque delegendam aeque instruere; atque alienorum peccatorum cognitio, si propius, et non quasi per transennam inspiciantur. Volciani, gens Hispaniae, petentibus Romanis
sibi doleant, neve rem aliam agere videar. Quid autem alii sentiant, ipsi viderint: me certe optimis rationibus, non falsis opinionibus nixum, primum Christiana charitas, deinde multae non leves causae necessitudinis, quae mihi olim intercesserunt cum quibusdam vestri ordinis, impellunt, quo rebus vestris consultum esse velim. Neque praetermittendum est illud, quod apud plerosque magni momenti est, quorum mentes magnopere occupantur in ambitione et gloria rerum humanarum, qui decora maiorum suae nationis, propriae laudi vendicant, licet ab eorum vestigiis longissime aberrent. Ex gente
atrocissimis tempestatibus: sapa fortissime occurrendum seditionibus popularium: saepe coniiciendas esse suas spes omnes in flammam concitatae multitudinis, ac prope quotidie invidiam esse pro Republica subeundam. Nunquam enim deerunt in Republica improbi, audaces, factiosi, perniciosi cives, qui rebus novis studentes, turbare quietem bonorum et statum Reipublicae conabuntur. Horum sceleratam audaciam, pestiferosque conatus, non alia vi magis, quam virtute, consilio, magnitudine animi repressis. Hoc etiam statuant optimates apud se cunctis sibi voluptatibus interdictum: agendi, laborandi,
Hoc autem operaepretium est, ante omnia prospicere, et omnis eo vis atque ratio animi et ingenii conferenda; est ut explorentur mentes finitimorum, vel publicorum hostium, vel dubiorum amicorum, quid cogitent, quid sperent, quid moliantur. Quarum rerum ignoratione saepenumero contingit, magnas rebus publicis inferri calamitates: alioqui si nullis addiciantur incommodis, id non arrognet suae providentiae: caeterum tribuant felicitati, ac stupiditatem suam damnent. Memini equidem huiuscemodi negligentia bis in Hungaria maximam cladem accidisse: semel sub Ludovico rege, qui eodem praelio et
quod in longa tempora, etsi mutationes rerum humanarum paterentur, in sempiternum incolumitati suae prospexerint, nec integram regibus potestatem permittendo, nec abrogando regiam authoritatem: nam quibus regibus licet facere quod concupierint; eorum pauci refrenare cupiditates, modumque rebus adhibere potuerunt: quia genus humanum proclivius est ad nequitiam: et authore Comico Poeta, deteriores licentia sumus. Quocirca Rex Spartanorum Theopompus, quum animadvertisset plerosque reges peccandi licentia factos improbiores, primum in flagitia, deinde in caedes prorupisse, ac eam ob
quam illorum amore et observantia in Principem, huius vicissim in illos indulgentia et aequitate. Quae cuncta vobis rara felicitate video accidisse. Is enim Princeps dono quodam providentiae huic regno datus est; quo neque meliorem, neque sanctiorem, neque cui fortuna indulgentius magnis in rebus aspiraret, nemo sanae mentis, ne optare quidem a diis immortalibus possit. Quae olim singula quosdam reges illustres habuisse dicuntur eminentissima, ut Caesarem memorant clementia, Augustum felicitate, bonitate Traianum praestitisse; in hoc rege concurrentibus clarissimis
incolumes et fortunatae: ac me semper iuvabit conscientia, neque fidei, neque amori, neque officio, neque consuetudini meae defuisse. Expedita causa mea. Nunc ad alteram partem reprehensionis respondeo. Si quicquam infra Lunae circulum stabile aut aeternum haberi posset, non modo faverem quietis rebus vestris; sed etiam ducerem esse votis omnibus a superis exoptandum, ut vobis aeternum hac pacis et otii profunda iucunditate perfrui liceret: cernimus autem magnas rerum vicissitudines, mutationes inopinatas, et quae credebantur nulla vi posse labefactari, puncto temporis fuisse convulsa.
uel ad nundinationem detinere fas est, nec ulla apud illos uberior aut frequentior mercatura. ut et olim apud Romanos fuit, qui merces nullo uitio emptas, et in quibus euictio timeri non debuit, res mancipi appellabant.
QVIBVS REBVS TVRCArum Imperator suos captiuos destinet.
SEnes, et utriusque sexus iuuentutem, quae illi decimarum nomine obtigit, ita discernit, ut grandiorem aetatem ad agriculturam uendat, qui tamen rarissime capiuntur: raro enim eis parcunt, quos aetas multorum annorum parum uendibiles fecit.
uita commixta est, imo si usquam uita diu superest ut diu moriaris, id in Turcia est. Nihil Aegyptiaca seruitus, Babylonicum exilium, Assyriaca
propemodum emere coguntur, contrario (quam olim apud Romanos) more, ubi
illis cum captiuis seruis conuersari. Dij boni, quis posset explicare aut describere afflictiones et calamitates captiuorum, et sub tributo Turcarum habitantium Christianorum: aut quis posset enarrare
imitatus, quantum nostrae tenuitati licuit.
Superest nunc, vt de prophetia quadam inter Mehemmetanos celebratissima mentionem faciam. Illa enim gens, vt ab initio a Christianis deriuata est, (nihil enim a principio nisi secta quaedam et haeresis fuit) ita multa adhuc habent non abludentia a rebus Christianis, adeo vt eos non semichristianos, vt Erasmus, sed simias Christianorum dicas: in maximis enim rebus a nobis diuersi, in minimis plane ijdem videntur. sic simulachrum quoddam leaenae in fele conspicias, in rubeta crocodili, in simia hominis, quanquam indole, magnitudine, imo
mentionem faciam. Illa enim gens, vt ab initio a Christianis deriuata est, (nihil enim a principio nisi secta quaedam et haeresis fuit) ita multa adhuc habent non abludentia a rebus Christianis, adeo vt eos non semichristianos, vt Erasmus, sed simias Christianorum dicas: in maximis enim rebus a nobis diuersi, in minimis plane ijdem videntur. sic simulachrum quoddam leaenae in fele conspicias, in rubeta crocodili, in simia hominis, quanquam indole, magnitudine, imo moribus
factisque in immensum differant.
Habent igitur nostrum in morem multa vaticinia,
illam aliquandiu in imperio fore, et multis inuicem cladibus inter Turcas nostrosque variatum iri.
Alij credunt tenorem victoriarum Turcicarum perpetuum fore, donec omnia regna Christianorum ipsis subijciantur: ac tum demum omnia in diuersum mutatum iri, efflorescentibus denuo Christianorum rebus, et veteres ditiones recuperantibus, dominante et saeuiente Christianorum gladio, quem aut prophetam, aut principem aliquem Chistianorum fortissimum interpretantur, qui eos subiugando ad veram fidem
Christi reuocabit: quae res melius ex vaticinio intelligetur.
Verum
et omni laude
sublimem.
Vtinam tandem Itali sua pila, Hispani suas lanceas, Galli sua gesa, Angli suas balistas, Germani et Hungari suas frameas contra istos canes fidei, ipsis (vt ita dicam) fatis
damnatos, distringere velint, et discordia qui solummodo moratur nostras victorias, a nostris rebus auferre studeant. Sed redeamus ad verba vaticinij de interitu eorum.
Turki) Id est, Turcam ipsum hactenus regnantem. Gheressine) id est, retrorsum vnde egressus est, adeo vt vel ad latebras
ut fidem Joannis Regis secuti, ex Hungaria officii gratia in Poloniam ad Regem venirent, et Regi in Hungariam iterum adventanti ad terminos usque Hungariae, honorifice [W: eum add.] excepturi, parato exercitu obviam ire non dubitarent.
Caeteris vero rebus omnibus, quae subsequute sunt, D. V. Reverenda non solum interfuit verum etiam praefuit, ut existimem nec longa nec brevi narratione ad hanc rem cognoscendam opus esse, [W:. L] libellum vero recens editum et vidi libenter et legi jucundissime, omniaque illa
urbana
negotia tuto committerem, haberem neminem – hactenus respondere non potui. Ex
quibus et amorem illius, quo me et ecclesias regionis huius Dominatio Vestra
Reverendissima prosequta est, et benignitatem sanctssimi domini nostri ex rebus,
studio et diligentia Dominationis Vestre Reverendissime
nobis reddite sint, scire non potui. Ut igitur
et pro confimatione episcopatus mei Varadiensis litteras necessarias Dominatio
Vestra Reverendissima ab ipso Sanctissimo Domino Nostro impetrare velit,
vehementer rogo. De quibus et aliis rebus frater ipse Augustinus plura
Dominationi Vestre Reverendissime meo nomine dicturus est, cuius verbis ut
Dominatio Vestra Reverendissima fidem adhibere velit, ipsam diligentissime
rogo.
dolis aut armis – gloria fluxa est.
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1532], Epistolae ad Thomam Nadasdinum, versio electronica (, Venecija; Beč; Beč; Beč; Venecija; Venecija; Venecija; Trogir; Rab; Sarvar; Venecija; Trogir; Bakar; Sarvar; Trogir; Sarvar; Trogir; Venecija; Trogir), Verborum 5603 (pro tem), Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepistnadasd].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1532], Memoriale Antonii Verantii de statu rerum Hungaricarum a morte regis Ludovici II. usque ad finem anni 1529, versio electronica (), Verborum 1364, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - historia] [word count] [vrancicamemoriale1532].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus Episcopus Sirmiensis Nicolao Olao, versio electronica. (, Požun), Verborum 484, Ed. Arnold Ipolyi [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15330308].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus episcopus Sirmiensis Clementi papae VII, versio electronica (, Pečuh), Verborum 239, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15330508].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus episcopus Sirmiensis Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 722, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15330801].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus episcopus Sirmiensis Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 427, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15331210].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], Epicedion in morte Jacobi Boni, versio electronica (, Dubrovnik), 263 versus, 1707 verborum, Ed. Đuro Körbler [genre: poesis - carmen; poesis - epicedion] [word count] [benesadepicedbun].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], Epistulae ad principes, versio electronica (, Dubrovnik), , 1867 verborum, Ed. Vlado Rezar [genre: prosa - epistula] [word count] [benesadepistulae].
Bolica, Ivan (c. 1520 – 1572) [1538], Descriptio Ascriviensis urbis, versio electronica (), 2842 verborum, 331 versus [genre: poesis - epica; poesis - descriptio] [word count] [bolicaidesc].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1538], Epistulae anni 1538, versio electronica (), Verborum 4332, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist1538].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1540], Epistulae anni 1540, versio electronica (), Verborum 996, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist1538].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1543], Commentarius rerum actarum Constantinopoli anno 1542. Versio electronica (), Verborum 4922, Ed. Srećko M. Džaja Guenter Weiss [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfconst].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545], Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica (, Cracovia; Polonia), Verborum 8436, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfpolonos].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primùm de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum. (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbprognoma].
Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1545], Epistola ad Antonium Verantium, versio electronica. (), Verborum 599, Ed. Utiešenović, Ognjeslav M. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15450228].
Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1547], Frater Georgius episcopus Varadiensis cardinali Alessandro Farnese, versio electronica (, Varadin), Verborum 897, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15470207].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina Tranquilli Andronici in ms-to Budapestensi H46, versio electronica (), 229 versus, verborum 1547, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarmh46].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.